Onderwijs & Bouw 02 2016

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 5

|

NUMMER 2

|

2016

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

BREDE SCHOOL DE SPRANKEL | INTEGRAAL KINDCENTRUM IN ULFT | LIGNE IN SITTARD-GELEEN UITBREIDING CSG HET NOORDIK IN VRIEZENVEEN | GORINCHEM: BREDE SCHOOL SCHUTTERSPLEIN

Samen kleuren we vorm en functie Thibor is gespecialiseerd in het projectmatig aanbrengen van stoffering in utiliteitsbouwwerken, gezondheidszorg, scholen en overheidsinstellingen. We staan voor een uitgebreid en hoogwaardig assortiment, voor vakmanschap ĂŠn voor een uitstekende service.

We tonen u met plezier de laatste trends in onze showroom en bespreken graag alle mogelijkheden, neem gerust contact op of neem vast een kijkje op onze website.

Thibor B.V. Zuidhoven 3 / 6042 PB Roermond 0475-32 66 41 / info@thibor.nl / www.thibor.nl

MySun rolluiken The sound of silence

De kwaliteit van MySun • Spetterende rolluiken actie • Fluisterstille Somfy RS100 motor • Made in Holland • Vakkundige en solide assemblage • Hoogste kwaliteit dubbele-ponstechniek arretering Industriestraat 6 • 2802 AC Gouda • T. +31 (0) 182-370 372 • info@mysun.nl

Revolutionair Spectaculair Modulair

Ontwerpen met daglicht VELUX modulaire lichtstraten voor een beter binnenklimaat

VELUX

BIM-objecten

VELUX helpt u met gratis CAD-tools en BIM-modellen VELUX modulaire lichtstraten zijn gebaseerd op een 100% modulair concept dat uitvoerige werkvoorbereiding compleet overbodig maakt. Daarbij biedt VELUX u simpele, bondige CAD-tools en visualisatie programma’s waarmee u snel nauwkeurige en visueel aantrekkelijke tekeningen en presentaties creÍert.

Met andere woorden, wij hebben de lichtstraat gecompleteerd, zodat u verder kunt met uw project.

Download onze gratis CAD en BIM objecten: www.modulairelichtstraten.velux.nl

Snel, makkelijk en nauwkeurig

Voorwoord

Luchtkwaliteit Het heeft al jaren de aandacht, er zijn allerlei plannen en concepten bedacht, maar nog altijd blijkt dat het met het binnenklimaat in veel scholen niet best is gesteld. Dat ondanks miljoenen aan subsidie en de continue aandacht die er voor het probleem is. Zo worden filters en batterijen niet op tijd vervangen, blijven storingen onopgemerkt of zijn systemen niet goed aangesloten. Een ander euvel is geluidoverlast.

De ventilatie maakt zo veel lawaai dat het apparaat maar gewoon klakkeloos wordt uitgezet. Gaat het daarbij altijd om verouderde systemen? Deels, maar het gebeurt ook dat gloednieuwe systemen niet goed functioneren of niet goed worden gebruikt. Omdat ze bijvoorbeeld in de storingsstand staan en niemand dat signaleert. Het feit dat het veel onderwijsorganisaties aan de juiste kennis ontbreekt om een systeem goed te gebruiken en beheren leidt vaak tot een slecht binnenklimaat.

Het is dus zaak dat met het plaatsen van een nieuw ventilatiesysteem ook de kennis voor het gebruik en beheer ervan wordt overgedragen.

Anders is het als water naar de zee dragen en blijven leerlingen terechtkomen in bedompte lesruimten waarin ze niet optimaal kunnen presteren. Niet voor niets besteden we in Onderwijs & Bouw regelmatig aandacht aan dit probleem. Ook deze keer weer laten we u in onze special over ventilatie kennis maken met nieuwe ontwikkelingen. Daarin eveneens de constatering van mensen uit de praktijk dat op scholen vaak niet voldoende kennis aanwezig is om een ventilatiesysteem goed te laten renderen. Op dat vlak is dus nog het nodige te winnen.

In deze nieuwe editie van Onderwijs & Bouw laten we u verder weer kennismaken met de nodige op het onderwijs gerichte nieuwbouwprojecten. Stuk voor stuk anders, met heel eigen kenmerken. Want hoewel er natuurlijk paralellen te zien zijn, is geen school- of onderwijsgebouw in Nederland hetzelfde. Het bouwen van een school, van een onderwijsgebouw is maatwerk. Zeker gezien het feit dat steeds meer – een trend die overigens al lange tijd te zien is – wordt gezocht naar multifunctionele oplossingen: meerdere scholen of meerdere partijen onder één dak. Een goed voorbeeld daarvan is te zien in Ulft waar een gloednieuw ‘kindcentrum’ is gerealiseerd. Daar vinden niet alleen twee basisscholen, maar eveneens de kinderopvang en een gymnastiekvereniging onderdak in.

Of neem CBO Het Perron, het nieuwe onderkomen van het Almere College, Ichtus College en Landstede. In dit modern schoolgebouw zijn de praktijklokalen een afspiegeling van het werken in de praktijk. Zo is een deel afgestemd op de beroepsafdeling Zorg & Welzijn, compleet met leskeuken, restaurant en verpleegafdeling. Ernaast ligt de afdeling Techniek met werkplaatsen voor interieurbouw, houtbewerking, lassen en meer. Op de verdiepingen bevinden zich de lokalen voor natuur- en scheikunde, sport, handvaardigheid, muziek en drama. Het is een gebouw met een grote verscheidenheid dat leerlingen uit uiteenlopende beroepenvelden mogelijkheden biedt om volop kennis en ervaring op te doen.

Zo zijn er tal van projecten met als uitgangspunt een nieuw gebouw zo efficiënt en optimaal mogelijk – dus ook in de avonduren en weekenden – te gebruiken. Op de bladzijdes hierna kunt u er weer volop over lezen.

Jac Buchholz

Vaktijdschrift & website over nieuwbouw, onderhoud en renovatie in het onderwijs Nummer 2 | Jaargang 5 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2214-4161 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp Postbus 85, B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

008

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 F +31 495 52 13 35 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

20

EINDREDACTIE Jac Buchholz

REDACTIEMEDEWERKERS

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuijsen, Liliane Verwoolde (Het Tekstbureau), Lieke van Zuilekom, Sjoerd Meuleman, Joke Heikens, Henk Geist, Marcel van Rijnbach

BLADMANAGEMENT

Danny Jansen E d.jansen@louwersuitgevers.nl

32

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

40

ADVERTENTIES

Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. naam en project Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 E traffic@louwersuitgevers.nl

Haaren Ulft

ABONNEMENTSPRIJS

Maasniel

Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie bv o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Sittard-Geleen

ADRESWIJZIGINGEN

Gorinchem

De Sprankel Integraal KindCentrum basisschool Neel Project Ligne Brede school Schuttersplein

8 11 19 20 28

THEMA VENTILATIE Frisse lucht, maar zonder tocht

32

Energiezuinige klimaatbeheersing voor Frisse scholen

33

Duurzaamheidvisie

34

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland en België.

Dronten

CBO Het Perron

37

Column

Jutta Groosman

39

Vriezenveen

Uitbreiding CSG Het Noordik

40

VORMGEVING/ART DIRECTION

Buiteninrichting

DRUKWERK

Stolwijk

OBS De Hazelmuis

48

Nijkerk

Bs Het Baken

50

Utrecht

Kindercluster Ibisdreef

54

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

E studio@louwersuitgevers.nl Drukkerij Hendrix, Peer

Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­ gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Hoogeveen Eduwiek

Journaal

44 47

56

Inhoud

50

69

62

80

64

86

THEMA ZONWERING

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 5

|

NUMMER 2

|

2016

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

BREDE SCHOOL DE SPRANKEL | INTEGRAAL KINDCENTRUM IN ULFT | LIGNE IN SITTARD-GELEEN UITBREIDING CSG HET NOORDIK IN VRIEZENVEEN | GORINCHEM: BREDE SCHOOL SCHUTTERSPLEIN 2016025 onderwijs & bouw02 .indd 1

Coverbeeld |

Annie M.G. Schmidtschool Den Haag

18-05-16 10:51

Automatisch aangestuurde zonwering met plezierig doorzicht

59

Binnenzonwering net zo warmtewerend als buitenzonwering

60

"Eerder aan zonwering denken loont de moeite!"

62

De Pen

Tjeerd Wessel

64

Delft

International Student House

68

Tilburg

Amarant Kindcentrum

69

Leiden

LIS

71

Kopenhagen

CIS Nordhavn

73

Arcen

De Schans

74

Beurs

NOT 2017

77

Achterhoek

Kenniscampus Sealing Valley

78

Delft

TU-Delft toren

80

Tilburg

Theresialyceum

82

Hoogvliet

Nieuwbouw Zalmplaatschool

86

iSpace Sports

88

Wie doet Wat?

89

HAAREN | De Sprankel

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Hazenberg Bouw

De Sprankel: meer resultaat door inspraak Het samenvoegen van de twee basisscholen De Hasselbraam en Klim-Op was de insteek bij de bouw van Brede School De Sprankel.

Daarvoor verantwoordelijk was hoofdaannemer Hazenberg Bouw. Factor S Vastgoedconsultancy zorgde daarbij voor zowel het locatieonderzoek, de ontwikkeling van het gebouw en de aanbestedingsprocedures onder architecten, adviseurs en aannemers.

8|

HAAREN | De Sprankel

De kozijnen zijn gemaakt van aluminium in een donkergrijze kleur.

Projectinfo BREDE SCHOOL DE SPRANKEL IN HAAREN Vaker gezien de afgelopen decennia: mooi ontwikkelde centrumplannen die door de inzakkende economie uiteindelijk niet van de grond kwamen. Dat gebeurde ook met een voorgenomen centrumplan in het Brabantste dorp Haaren. Met uitzondering van Brede School De Sprankel; die werd uiteindelijk wel gebouwd. In opdracht van de gemeente door Factor S Vastgoedconsultancy uiteindelijk uitgewerkt tot een aantrekkelijk multifunctioneel centrum met vijf functies (waaronder een sporthal). Directeur/eigenaar van Factor S Maarten School: “Deze locatie was perfect. De school ligt direct naast de sportverenigingen, waardoor jeugdparticipatie aanzienlijk wordt versterkt. Buiten dat is het ook een heel aantrekkelijk gebouw.” Factor S ontwikkelde het aan het Sportlaantje gelegen bouwwerk in opdracht van de gemeente Haaren en wooncorporatie Woonwijzer. Daarnaast verrichte het bureau uit Oisterwijk het locatieonderzoek en de aanbestedingsprocedures voor het ontwerp en de uitvoering. Het bureau bereidde ook de verkoop van het gebouw aan Woonstichting Woonwijzer voor, op het moment dat het werk startte. ➤

Het nieuwe schoolgebouw van Brede School De Sprankel, met een omvang van circa 4.600 m2, is opgeleverd in februari 2016 en huisvest twee basisscholen, kinderopvang, een sporthal en het centrum voor jeugd en gezin. De sporthal heeft uitgebreide faciliteiten en wordt door zowel de scholen in De Sprankel als door sportverenigingen gebruikt.

KIN Installatietechniek heeft bij Brede School “De Sprankel” de werktuigbouwkundige installaties gerealiseerd. De verwarming is onderverdeeld in twee installaties. Een voor het onderwijsgebouw en het kinderdagverblijf, de andere voor de sporthal. Er is gebruik gemaakt van zowel vloerverwarming als ruimteverwarming.

De luchtbehandelinginstallatie draagt zorg voor een optimale luchtkwaliteit, die gestuurd wordt op basis van CO2. Daarbij is elke ruimte voorzien van een klimaatnaregeling, zodat de temperatuur in de ruimten afzonderlijk van elkaar kunnen worden geregeld.

In de klaslokalen en de sporthal zijn CO2-opnemers aanwezig, om zo nodig meer ventilatie te activeren. Frisse lucht in scholen en sportaccommodaties is erg belangrijk en daar draagt KIN Installatietechniek graag aan bij.

|9

HAAREN | De Sprankel

GEMÊLEERD Hoofdaannemer Hazenberg verkreeg de opdracht op basis van de meest economische aanbieding. Dit resulteerde in een tweelaags, uit staal en kalkzandsteen geconstrueerd gebouw met vooral veel oog voor lichtinval. Projectleider Rob van Pelt: “We doen de laatste jaren veel aan scholenbouw; deze was qua bouwwijze niet bijzonder moeilijk. Esthetisch mooi vind ik vooral de gevels. Dat is echt bijzonder metselwerk.” Van Pelt doelt op de verschillende, tussen het gewone metselwerk opgenomen gevelvlakken, die in tegelverband en met halve stenen zijn vermetseld. Dankzij de grijze binnenkanten ontstaat een gemêleerd effect. De kozijnen zijn gemaakt van aluminium in een donkergrijze kleur. Op de verdieping zijn ze verdiepingshoog.

10 |

Projectinfo EEN KINDCENTRUM NAAR WENS VAN DE GEBRUIKERS

SYNERGIE

In Haaren heeft de voormalige gemeentewerf een nieuwe bestemming gekregen. Tegen het sportpark is een nieuw kindcentrum gerealiseerd waarin de basisscholen de Hasselbraam en de Klim-Op, kinderdagverblijf/ peuterspeelzaal Kindertuin, jeugdgezondheidszorg (JGZ), de bibliotheek en de gemeentelijke sporthal met horecagelegenheid zijn gehuisvest. Ook sportverenigingen kunnen terecht in De Sprankel.

Binnen oogt de school ruim, licht en toegankelijk. Hoewel de vijf gebruikers (twee basisscholen, kinderopvang, centrum jeugd en gezin en sportverenigingen) beschikken over eigen voorzieningen laat het gebouw ruimte over voor onderling contact. Een belangrijk uitgangspunt, zegt School: “Doel van het gebouw is meer dan alleen het bieden van onderwijs. Door functies met elkaar te mixen worden synergieën versterkt. Juist daarom zijn de gebruikers nauw bij het proces betrokken. En dat zie je nu aan de tevreden gezichten terug.” Ook Van Pelt van Hazenberg is content. Hij wijst eveneens op de honorering van de eindgebruikers. “Het meer betrekken van gebruikers juich ik toe. Ten slotte zijn zij degenen die er na de oplevering moeten werken. En je krijgt daardoor inderdaad meer tevreden gezichten.” ❚

Factor S Vastgoedconsultancy heeft het projectmanagement verzorgd vanaf initiatief tot en met realisatie van dit sprankelende gebouw inclusief buitenruimte. Na de locatiestudie zijn de programmatische en stedenbouwkundige uitgangspunten benoemd. Op basis hiervan is het ontwikkeltraject gestart waarbij planologie, ontwerp, exploitatie en beheer van gebouw en omgeving integraal zijn benaderd.

De gebruikers zijn in dit traject vanaf initiatief tot oplevering betrokken.

Keuzes aangaande indeling, functionaliteit, ontwerp en techniek zijn in een gezamenlijk proces gemaakt. Daardoor zijn de gebruikers met plezier verhuist naar 'De Sprankel'.

ULFT | Integraal KindCentrum

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Lithos

KINDCENTRUM ULFT:

25 jaar gegarandeerd In opdracht van schoolbestuur Essentius en Zenzo Maatschappelijk Vastgoed werd in Ulft het Integraal KindCentrum gebouwd. De realisatie was in handen van Kreunen Bouw Lochem en Lomans Amersfoort. Met als leidraden veiligstelling van exploitatie- en onderhoudskosten, toekomstige aanpasbaarheid van het gebouw en toepassing van energieneutrale installaties.

Blijft het bij uitzonderingen of worden op exploitatieberekeningen gebaseerde utiliteitprojecten de standaard? Bijzonder is het op dit moment in ieder geval nog wel, de voorwaarden waarop Zenzo Maatschappelijk Vastgoed het Integraal KindCentrum in Ulft realiseerde. Namelijk met gegarandeerde onderhouds- en exploitatiekosten voor een periode van 25 jaar.

Irmo Jansen, projectleider namens Zenzo MV : “Een gebouw neerzetten en vervolgens afwachten hoe dat zich in de toekomst financieel zal gedragen, is eigenlijk niet meer zo van deze tijd. Opdrachtgevers willen weten waar ze aan toe zijn, zeker op de lange termijn. Doordat er rekening is gehouden met alle kosten - zowel voor bouw, exploitatie als onderhoud - zijn gemaakte keuzes bewuster. Met als resultaat dat de opdrachtgever meer gebouw ontvangt voor minder geld.”

ENERGIENEUTRAAL Het gebouw, naar een ontwerp van architectenbureau RAU Architecten, komt te staan aan de Wilgenstraat in Ulft-Noord. Twee basisscholen - De Dobbelsteen en Sint Antonius - komen erin, naast kinderopvang Humanitas en gymnastiekvereniging Ulfariet. Een centrale rol in het project spelen duurzame installaties. Omdat je vooral daarmee gebouwen exploitabel kunt maken, zegt Jansen. “Het gebouw wordt volledig energieneutraal, dus die kosten vallen in elk geval weg. We hebben daarvoor een gesloten bronsysteem gemaakt, met warmtepompen en warmtewisselaars. Samen met de over het volledige dak geïnstalleerde PV-panelen komen we tot nul op de meter.

En doordat dat allemaal is uitgerekend is de energieneutraliteit van het gebouw gegarandeerd.” Essentius zal de door Zenzo bekostigde voorfinanciering in vaste termijnbedragen en binnen 25 jaar aflossen. ➤

De architectonische insteek is gericht op licht en ruimtelijkheid.

Projectinfo EXTRA KWALITEITSSLAG Uitvoerende - aannemer Kreunen Bouw Lochem B.V. heeft deze basisschool met ruimte voor het kinderdagverblijf en een sportzaal mogen realiseren in opdracht van projectontwikkelaar Zenzo Maatschappelijk Vastgoed. Het bijzondere van dit ontwerp is de baksteen architectuur, bestaande uit twee kleuren gevelstenen, staand en liggend verwerkt, vlak en terug liggend. Door met deze varianten te spelen heeft RAU architecten een prachtige gevel weten te ontwerpen.

Bijzonder is ook dat vanaf het begin het onderhoud voor de komende 25 jaar is meegenomen in alle afwegingen. Door er samen met alle partijen over na te denken is er een extra kwaliteitsslag gemaakt.

Het gebouw is goed geïsoleerd en voorzien van een duurzame installatie met warmtepompen en PV-panelen.

Het schoolbestuur en de directie zijn vanaf het begin bij het project betrokken geweest. In het ontwerp is rekening gehouden met vernieuwende leerconcepten met leerpleinen, thuishavens, transparantie en uitwisselbaarheid. De thuishavens worden door middel van geluidwerende, schuifdeuren voorzien van glas afgesloten van de leerpleinen. In de open situatie ontstaat er een doorgang van 2 meter.

Het bijzondere van dit ontwerp is de baksteen architectuur, bestaande uit twee kleuren gevelstenen.

Het projectteam heeft met veel plezier en enthousiasme deze nieuwe school gebouwd en de komende 25 jaar zullen we nog regelmatig komen voor het nodige onderhoud.

| 11

ULFT | Integraal KindCentrum

Zowel qua volumes als lijnenspel oogt het gebouw vooral strak.

UITBREIDBAAR

INSPRAAK

Zowel qua volumes als lijnenspel oogt het gebouw vooral strak. Verantwoordelijk hiervoor zijn de uit kalkzandsteen geconstrueerde kubistisch gevormde volumedelen met daarin opvallend groot geformeerde raamopeningen. De gevels zijn gemaakt van metselwerk in verschillende zandgeeltinten - verdeeld in vlakken. Er is gebruik gemaakt van verschillende metselverbanden. De kozijnen zijn van aluminium en als gezegd groot. Dit vanwege de architectonische insteek van licht en ruimtelijkheid. Jansen: “Het is een gebouw met een duidelijke handtekening van RAU Architecten. Meer bijzonder nog dan het uiterlijk zelf, vind ik de eenvoudige uitbreidbaarheid van het gebouw.”

Jansen doelt op de huidige capaciteit die bewust krap is gehouden. En weer kan uitbreiden in geval van vraagexpansie.

Zoals vaker tegenwoordig werd het werk in het geheel driedimensionaal uitgetekend. Niet alleen vanwege terugdringing van faalkosten, maar ook vanwege inzichtverschaffing voor de gebruikers.

Projectinfo

Projectinfo

PREFAB BETON VOOR NIEUWBOUW KINDCENTRUM ULFT

BEGLAZING, SCHILDERWERK EN WANDAFWERKING

De nieuwbouw van het Kindcentrum in Ulft is voorzien van drie betontrappen en twee bordessen. Deze zijn geleverd door MBS Betontrappen en speciaalproducten in opdracht van Kreunen Bouw. Zowel de betontrappen als het bordes zijn voorzien van antislipprofilering voor een slijtvaste en duurzame beloopbaarheid.

De nieuwbouw van het Integraal Kindcentrum te Ulft is een prima voorbeeld van samenwerking. Dat meldt MPN Schilderwerken uit Rijssen, dat nauw bij het project betrokken was. MPN heeft met ruim 30 medewerkers de focus gelegd op middelgrote utiliteits- en woningbouwprojecten. Veel panden zijn inmiddels onderhanden genomen. Projecten met een strakke tijdsplanning zijn voor ons een uitdaging.

MBS Betontrappen en speciaalproducten uit Soest levert naast betontrappen en bordessen, blok- en stapeltreden, balkon- en galerijplaten, kolommen, bruggen en andere speciaalproducten. Voorzieningen als fietsgoten en verwarmingsslangen kunnen gemakkelijk worden ingestort. U kunt kiezen voor een standaardtrap die snel en voordelig leverbaar is. Wij verzorgen echter ook maatwerk voor een perfecte aansluiting op uw wensen. MBS Betontrappen en speciaalproducten maakt deel uit van de MBS-groep. Met diverse werkmaatschappijen gespecialiseerd in prefab betonproducten en twee eigen productielocaties in Emmen (MBS & CBS Beton) en Vianen (MultiBeton) wordt een brede markt bediend, van particulier en agrariër tot aannemer en projectontwikkelaar en kan bijna elk prefab betonproduct snel geleverd worden.

12 |

Jansen noemt hun inspraak groot, beide scholen werden nauw betrokken bij de ontwerpfase. Belangrijk, volgens Jansen, "want zij zijn de gebruikers en dus in principe leidend in gebruik en functie". Sinds 24 maart dit jaar is de school klaar. De bedoeling is dat die na de zomervakantie in gebruik zal worden genomen. Jansen: “Nu volgt nog het buitenterrein dat door de gemeente verder zal worden uitgewerkt. We zijn trots op het werk. Het is een mooi gebouw geworden.” ❚

In goed overleg en door open communicatie is hier de veiligheidsbeglazing en brandwerende beglazing voor de binnenkozijnen geleverd en gemonteerd.

Ook is het complete schilderwerk uitgevoerd door de medewerkers van MPN Schilderwerken. De wanden zijn voorzien van glasweefselbehang en afgewerkt met een schrobvaste muurverf. Deels zijn de wanden voorzien van een extra slijtvaste coating.

Deze eerste samenwerking met hoofdaannemer Kreunen Bouw is prima bevallen en heeft geresulteerd in een mooi en fris gebouw, dat met trots overgedragen kan worden aan de nieuwe gebruikers.

ULFT | Integraal KindCentrum

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | TIB Finishing

WANDEN EN PLAFONDS IN GOEDE SFEER Niet elke aannemer is even scheutig met complimenten naar nevenaannemers. Wel bouwbedrijf Kreunen, in dit geval voor de plafonds en wanden in Kindcentrum Ulft-Noord in het Gelderse Ulft. "Onze projectleider keek ervan op toen hij die mail ontving. Openlijk te worden gewaardeerd werkt motiverend."

Soms is de manier waarop er wordt gewerkt net zo waardevol als projectgrootte, omzet of winstpercentages. Zoals voor afbouwbedrijf TIB Finishing met de plafonds en wanden voor het nieuwgebouwde Kindcentrum Ulft-Noord. Want hoewel een qua materiaal tamelijk standaard werk: de samenwerking met andere partijen vergoedde veel, zegt Savio Strik, directeur van TIB Finishing. “Elk afbouwbedrijf wil natuurlijk grote werken met veel meters, verscheidenheid aan wanden en indrukwekkend uitziend plafondwerk. Dat er hier vooral standaard materialen zijn toegepast, doet niets af aan ons gevoel over dit project. We hebben vaker met Kreunen samengewerkt, ook dit keer weer tot beider tevredenheid. Zo’n mail met complimenten motiveert enorm.”

TOTAALPAKKET Dit keer bestond de opdracht uit systeemplafonds en wanden. De plafonds zijn van het type Rockfon, uitgevoerd in tegels van 1200 x 600 mm. Ruim 1.500 m2 werd gemonteerd, waarvan het gros in lokalen en gangen.

Ook monteerde TIB Finishing een kleine 1200 m2 metal stud wanden (inclusief kozijnen), waarvan 400 in een geïsoleerde uitvoering. Deze zijn hoofdzakelijk toegepast voor lokaalscheidingen. Ten slotte monteerde het bedrijf in de gymzaal nog een voorzetwand - type HAT Rockfon VERTI Q -, bestaande uit staande wandpanelen die zijn gevat in kaderprofielen. Strik: “Niet hele grote hoeveelheden inderdaad, maar alles zat er wel in. Ook dat maakt een werk mooi.” ❚

| 13

MPN Schilderwerken MPN hier Schilderwerken verzorgde de volgende B.V. werkzaamheden: Handelsweg 25 -

7461 JJ Rijssen

Beglazing Schilderwerk Wandafwerking

www.mpnrijssen.nl

Handelsweg 25 - 7461 JJ Rijssen Telefoon: 0548 - 522026 advertentie_93x137mm_MPN_schilderwerken.indd 1

15-1-2015 14:58:24

Een sterke steen, voor krachtige architectuur.

Gevels hebben het zwaar te verduren in het Nederlandse klimaat. Maar aan de bakstenen van Daas Baksteen zie je dat niet af, zelfs niet na vijftig jaar. Via een speciaal proces van hydrofoberen geven we iedere baksteen een vochtwerend en dampdoorlatend siliconen jasje. Dankzij deze D-coat behouden ze hun kleur ĂŠn stoten ze vuil en water af. Met als resultaat: frisse gevels die lang mooi blijven, zonder witte uitslag. Tevens zijn alle gevelstenen van Daas Baksteen Cradle-2-Cradle

gecertificeerd. Over duurzaam gesproken! Meer informatie? Kijk op www.daasbaksteen.nl.

daas baksteen walls of fame

ULFT | Integraal KindCentrum

Baksteen verbindt In Ulft is onlangs een nieuw kindcentrum gerealiseerd. De school staat zo goed als in de achtertuin van het bij de bouw betrokken Daas Baksteen dat trots is op zo'n spraakmakende referentie zo dicht in de buurt.

Bij het oriĂŤnterende bezoek van RAU Architecten (Amsterdam), Lithos bouw & ontwikkeling (Amersfoort) en het voltallige schoolbestuur werden de plannen van de nieuwbouw voor het KindCentrum gepresenteerd door directeur Hans Epping. Voor alle partijen stond een 'gezond' gebouw

voorop. Behalve als nieuw onderkomen, staat de school ook voor een fusie van twee bestaande scholen.

Tijdens het inspirerende bezoek werd het plan bedacht om de leerlingen van beide scholen te betrekken bij het bouwproces. Hiervoor werd het eerste contact gelegd in de bouwfase van de school. Aan de hand van drie thema's konden de leerlingen kennis maken met klei en bakstenen.

Verdeeld over vijf dagdelen hebben groepen leerlingen de fabriek van Daas Baksteen bezocht en inzicht gekregen in duurzaamheid, circulaire economie en de stenen waarmee de nieuwe school wordt gebouwd. Zo kregen ze tijdens een rondleiding door de fabrieken te zien hoe Daas Baksteen van klei een gezonde steen maakt. Er werd onder meer verteld dat de voor de bouw gebruikte stenen C2C-gecertificeerd zijn. C2C-gecertificeerde stenen bestaan uit gezonde en toxisch-vrije grondstoffen.

Daas Baksteen heeft daarnaast ook mallen, klei en zand aangeleverd op beide scholen. De leerlingen hebben hiermee eigen stenen gemaakt die een bestemming hebben gekregen in de gevel van en bestrating bij het nieuwe pand. Hiermee hebben de leerlingen letterlijk een steentje bijgedragen.

Tevens hebben de leerlingen, met hulp van ouders en pensionado's uit de bouw, op school zelf zitbanken gemetseld. Deze banken krijgen een mooie plek in de tuin van het nieuwe schoolgebouw.

Het samensmelten van twee scholen kende zo een 'kei-goede' met uiteindelijk een mooi en tastbaar resultaat! â?š

| 15

0548 52 1 9 33

Finishing

‘THE FINISHING TOUCH’ Metal stud wanden Luxe wanden Systeemplafonds Verlichting Brandwerend bekleden

Lean&Duurzaam

www . tib - finishing . nl

Elektrotechniek

Werktuigbouwkunde

Intelligente Technieken

Groen solide kennisbedrijf

vandenpol.com

www.lomans.nl

(033) 750 5400

ULFT | Integraal KindCentrum

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Lomans

KINDCENTRUM ULFT:

Geïnstalleerd met lef Soms blijken gebouwen pas haalbaar, wanneer partijen hun nek uitsteken. Zoals Lomans Totaalinstallateurs dat deed, voor de bouw van het Integraal KindCentrum in Ulft. Mede dankzij een op een energieservicecontract gebaseerde gunning kon het gebouw worden gerealiseerd.

Ook 360 op het dak geplaatste PV-panelen waren onderdeel van de opdracht.

Van gebrek aan lef valt Lomans Totaalinstallateurs niet te betichten. Immers: met dank aan hun bereidwilligheid tot verstrekking van energiegarantie zullen de basisscholen De Dobbelsteen, Sint Antonius en kinderdagverblijf Humanitas na de zomer hun intrek kunnen nemen in het nieuwgebouwde KindCentrum in Ulft. En dat is best bijzonder, vindt adviseur Michel Kemper van De Groene Jongens, onderdeel van Lomans. “Probleem was aanvankelijk dat het ontwerp niet kon worden gemaakt binnen het gestelde bouwbudget. Maar er zat wel ruimte in het exploitatiebudget. Wij zijn ingesprongen op basis van een energieprestatiecontract. Wij leveren voor een vaste vergoeding de energie voor de school.” Met deze ESCo-constructie fungeert Lomans als het ware als voorfinancier. Met dank aan wederzijds vertrouwen.

LED-TABLEAU In de school werd onder meer een op een warmte-koude opslag draaiende w-installatie met warmtepompen en warmteterugwinning geïnstalleerd. Ook 360 op het dak geplaatste PV-panelen waren onderdeel van de opdracht. Dit vanwege de doelstelling om tot een energieneutraal gebouw te komen. Ten slotte installeerde Lomans ook de elektrotechnische installatie, waaronder een bijzondere, met LED-armaturen ingerichte verlichting.

Kemper: “De architect wilde een lichtstraat in het dak, maar die zou ten koste gaan van ’s winters de warmte en ’s zomers de koeling. Als alternatief hebben we een LED-lichtstraat geïnstalleerd met daarop een wolkenafbeelding. Echt heel mooi.” ❚

| 17

DUCO at SCHOOL

Natuurlijk ventileren staat voor beter studeren!

ING

NT I

‘SLIMME’

ER

BASISVE

ZO

NW

TIE LA

VENTILATIE Drie pijlers, één oplossing!

VE NT

LIN ILAT IEVE KOE

G

GRATIS SEMINARS: ‘LUCHTDICHT ÉN GEZOND? NATUURLIJK!’

Meer info & inschrijvingen: www.duco.eu/seminars

20120201_Onderwijs-Bouw_197x130.indd 2

13/04/16 09:04

AKOESTISCHE OPLEGGINGEN

Trillingsisolatie voorkomt hinderlijke trillingen voor optimale beleving | Vilton CDM ISO-SEB systeem | info@vilton.nl | 088 88 77 122 | www.vilton.nl

| bioscopen | theaterzalen | concertzalen | scholen

MAASNIEL | basisschool Neel

Beeld: Jean Godecharle fotografie

Veel aandacht voor binnen­ klimaat van architecturaal indrukwekkende basisschool Een schoolgebouw spreekt niet altijd tot de verbeelding. Ze zijn met veel, maar soms springt er één uit die weet te verrassen of in dit geval: waarvoor je ogen te weinig hebt. Met basisschool Neel is Maasniel een opmerkelijk bouwwerk rijker. Een bijzondere, hedendaagse visie op architectuur met prominente aandacht voor de luchtkwaliteit doorbreekt de eentonigheid van schoolgebouwen en maakt van deze in 2015 opgeleverde schoolaanbouw een echte eyecatcher.

“Een fris en gezond binnenklimaat moet voor elk kind en docent vanzelfsprekend zijn”, aldus architect Hans Coppen. “Daarom vormde de natuur de rode draad doorheen deze werken. In samenspraak met ventilatie- en zonweringspecialist Duco gingen we aan de slag met de DucoTwin 120 ‘ZR’ en de TronicTwin 120 5 Pa, twee ventilatieroosters met geïntegreerde zonwering, om het binnenklimaat in de basisschool beheersbaar te houden.”

De toepassing van deze twee elektronisch gestuurde ventilatieroosters op basis van CO2-metingen zorgt alleen wanneer nodig voor een natuurlijke toevoer van verse lucht. Beide roosters garanderen eveneens een optimaal evenwicht tussen voldoende daglicht, het bewaren van het zicht naar buiten en een efficiënte afscherming van de zonnestralen. Bovendien zorgen de roosters ook bij gesloten zonwering voor voldoende ventilatie. De eenvoudige plaatsing en het onderhoud van binnenuit zijn twee bijkomende pluspunten.

5 PA-ROOSTERS Om te vermijden dat leerlingen dreigen weg te zakken bij een toename van het CO2-gehalte in de lucht en om de leerprestaties van de kinderen aanzienlijk te verbeteren, dienen de ruimtes steevast te worden voorzien van frisse buitenlucht. “Dit vraagt een ventilatiedebiet van ruim 1.000 m3 per lokaal en per uur”, stelt Coppen. “Specifiek voor dit project heeft Duco daarom de TronicTwin 120 uitgelegd over een drukverschil van 5 Pa. Hierdoor is het hele ventilatiesysteem robuuster, stabieler en minder afhankelijk van de (weers)omstandigheden. Ook geven 5 Pa-roosters als voordeel dat de roosterlengte flink gereduceerd kon worden. Door de hoge luchtsnelheid waren kleinere ventilatieroosters wenselijk, wat eveneens resulteerde in een betere integratie in het gevelbeeld.”

Dankzij de totaaloplossing van Duco is Basisschool Neel volgens Coppen een goed voorbeeld van een school met een gezond, comfortabel én energiezuinig binnenklimaat. ❚

| 19

PLAATSNAAM | Projectnaam SITTARD-GELEEN | Project Ligne

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Gemeente Sittard-Geleen, Ermindo Armino

ZUYD HOGESCHOOL VERHUIST NAAR HET CENTRUM

School zorgt voor meer reuring in de binnenstad Onderwijsinstellingen bevinden zich doorgaans buiten het centrumgebied. Toch kiest de gemeente Sittard-Geleen er bewust voor om de nieuwe huisvesting van Zuyd Hogeschool in het centrum te plaatsen. Scholen zorgen immers voor leven en reuring. Dat is precies waar het centrum van Sittard behoefte aan heeft.

Zuyd Hogeschool maakt deel uit van het Ligneproject, dat op zijn beurt weer onderdeel is van het Masterplan Zitterd ReviSited. De multidisciplinaire invulling van het Ligne-project moet zorgen voor meer levendigheid en extra beweging in de binnenstad van Sittard. Opvallend is de synergie die in het hele project de boventoon voert. Zo

'STIJLVOLLE BESTRATING, HARDSTENEN BOOMBANKEN EN VERLICHTING ZORGEN VOOR SFEER' 20 |

Interieur met een hoogwaardige uitstraling.

SITTARD-GELEEN | Project Ligne

Ligne heeft ook een museale functie.

zijn twee collegezalen van Zuyd Hogeschool ’s avonds in gebruik als filmzaal van het filmhuis.

De bibliotheek fungeert als stadsbibliotheek én hogeschoolbibliotheek. De centrale hal ten slotte vormt de gezamenlijke entree van school, museum en filmhuis.

'DE CENTRALE HAL VORMT DE GEZAMENLIJKE ENTREE VAN SCHOOL, MUSEUM EN FILMHUIS'

TERUG NAAR HET CENTRUM Vanaf de visievorming in 2010 koos de gemeente Sittard-Geleen ervoor om de hogeschool terug te brengen naar het hart van de stad. Hoewel Sittard in de jaren negentig nog twee middelbare scholen had verplaatst naar de periferie, gaat zij nu voor de omgekeerde beweging. “De economische crisis heeft het aantal winkels in de binnenstad teruggedrongen”, licht Noël Lebens, wethouder van Stedelijke ontwikkeling, cultuur en parkeren, toe. “Dat vraagt om nieuw leven in het centrum.

Het Ligne-project – en Zuyd Hogeschool in het bijzonder – kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren.”

BEWAAKTE FIETSENKELDER Bij de inrichting houdt de gemeente niet alleen rekening met de nieuwe centrumgebruikers zelf, maar ook met hun vervoersmiddelen. Studenten die met de fiets naar Ligne komen, kunnen deze kwijt in een bewaakte fietsenstalling met plaats voor 500 fietsen. De fietsenstalling is onder-

gronds en staat ook ter beschikking van andere gebruikers en bezoekers van Ligne. Als de gebruikers de fietsenstalling weer verlaten, komen zij uit op het plein van Ligne van waaruit zij zich naar de gewenste bestemming kunnen begeven.

waarop hij overlast kan verwachten. Hierdoor kunnen bewoners en bezoekers zich erop voorbereiden. Bovendien weten zij wat zij er straks voor terugkrijgen. Lebens: “Sittard krijgt er niet alleen een levendige openbare ruimte bij, ook de aanpalende Rijksweg door het centrum wordt gereconstrueerd. Daarnaast komen er nog drie bruggen die de bereikbaarheid van Ligne versterken. Ruim 200 meter beek wordt voorzien van fraaie, nieuwe kademuren. Stijlvolle bestrating, hardstenen boombanken en sfeerverlichting doen de rest. De hele omgeving lift straks een beetje mee op het kwaliteitsniveau van Ligne.” ❚

HOGE KWALITEIT Belangrijk speerpunt bij de inrichting van Ligne is de kwaliteit. Bij alle gebouwen, de inrichting van het plein en de openbare ruimte eromheen zijn ontwerp en gebruikte materialen van hoge kwaliteit. Hierdoor nodigt Ligne uit om er even pauze te nemen en elkaar te ontmoeten. Nu onderwijs en cultuur onder één dak zijn gevestigd, is er is altijd wat te doen.

IMPACT OP HET CENTRUMLEVEN? Om de bouwoverlast tot een minimum te beperken, zet de gemeente flink in op communicatie. Zij betrekt de omgeving voortdurend bij de plannen, informeert deze over het proces en de tijdstippen

LIGNE • Zuyd Hogeschool • bibliotheek • commerciële ruimtes • museum • filmhuis • parkeergarage • fietsenkelder • appartementen • zorgwoningen

| 21

Kantoor De Alliantie (Hilversum) Sonacoustic SP

Goede akoestiek is essentieel voor de beleving en het gebruik van een ruimte.

Asona heeft al ruim 35 jaar ervaring met de ontwikkeling van hoogwaardige akoestische materialen die niet alleen zorgen voor een optimaal akoestisch klimaat, maar bovendien de uiterlijke aspecten van de ruimte

respecteert. De kern van onze oplossing ligt in de unieke combinatie van geluiddempend naadloos akoestisch pleister in verschillende lagen en een akoestische afwerking in de vorm van akoestisch spuitwerk, die alle

ondergronden volgen. Wij leveren niet alleen de juiste geluiddempende materialen maar zorgen ook voor de applicatie en het onderhoud.

asona.com

wand- en vloerteg

wand- en vloertegels

wand- en vloertegels wand- en vloertegels

wand- en vloertegels

wand- en vloertegels

wand- en vloertegels

wand- en vloerteg

beeld: Archimatics

s

SUPERB [IN]VISIBLE ACOUSTIC

Ons DNA in elk gebouw LIGNE - SITTARD

www.homij.nl

SITTARD-GELEEN | Project Ligne

Bij Ligne is sprake van veel glas en betonnen vloeren.

VLEKKELOOS VERLOPEN DANKZIJ GOEDE PLANNING Een goede akoestiek is essentieel voor een optimaal gebruik van een ruimte. Zeker als het gaat om een ruimte waar grotere aantallen mensen samenkomen. Zoals in Ligne in Sittard-Geleen, een complex met meerdere functies dat deels (semi-)openbaar is. Asona Benelux bracht er in beide bouwdelen, in totaal zo’n 2.100 m2, akoestische plafonds aan, vertelt Salesmanager Rob van Beek. “In de ruimtes zelf, maar bijvoorbeeld ook in de vides.

Dat is gebeurd in de vorm van cellulose spuitplafonds. Daarvoor hebben we Sonaspray FC in de kleur Platinum Grey gebruikt met een fijne structuur waarmee we de plafonds een strakke en naadloze uitstraling hebben gegeven.”

Asona Benelux is regelmatig betrokken bij (nieuwbouw)projecten, aldus Van Beek. Per project wordt bekeken welk materiaal tot het beste resultaat leidt, geeft hij aan. “Daarbij kijken we onder meer naar welke andere materialen zijn gebruikt. Bij Ligne was er sprake van veel glas en betonnen vloeren.

De specifieke eigenschappen daarvan nemen we mee in onze oplossing.

Vanwege onze expertise hebben we vaak, zoals ook bij dit project, in het voortraject een adviserende rol.”

Van Beek vertelt tot slot dat de werkzaamheden zo’n vijf weken in beslag namen en dat ze vlekkeloos zijn verlopen. “Mede dankzij de prima planning en voorbereiding van de aannemer. Wij kijken terug op een mooie klus zonder problemen.” ❚

| 23

WARM KOUD

GAS LUCHT WATER ENERGIE KIN REGELT HET...

Succesfactor bij advies en begeleiding van maatschappelijk vastgoed

© Not Just Ideas, Breda

Hierbij geeft Factor S u strategisch advies en/of ondersteuning bij exploitatie en beheer, haalbaarheidsanalyses, stedenbouwkundige verkavelingen en integrale ontwikkeling van duurzaam maatschappelijk vastgoed.

Installatietechniek en regeltechniek. Dat is waar we goed in zijn.

Van ontwerp en realisatie tot onderhoud en service. Omdat we houden van perfectie, gaan we het liefst voor een totaaloplossing. Toch liever een deeloplossing?

Factor S Vastgoed Postbus 336, 5060 AH Oisterwijk info@factor-s.nl - www.factor-s.nl

U draait aan de knoppen, dus u bepaalt!

WWW.KIN.NL MEER DAN ALLEEN TECHNIEK RECTOR BUIJSELSTRAAT 20 RIJEN TEL. 0161 - 290 500 FAX. 0161 - 226 437 INFO@KIN.NL

      

  



 Handelscentrum Bergerweg Fischerpad 101 6135 KS Sittard info@gehlen.nl www.gehlen.nl

Sittard Venlo Roermond Heerlen Maastricht

046 - 4510050 077 - 3512121 0475 - 333099 045 - 5253900 043 - 3440100

SITTARD-GELEEN | Project Ligne

Oog voor detail Het onlangs opgeleverde multifunctionele complex Ligne in SittardGeleen is een echte eyecatcher. Gehlen BV uit Sittard droeg bij aan het fraaie gevelbeeld van de twee bouwdelen.

Gehlen leverde de screens voor beide bouwdelen, de rolgordijnen voor Zuyd Hogeschool en bij het museum beveiligingshekken en rolhekken. Directeur Gaston Gehlen legt uit dat in het voortraject met veel oog voor detail naar passende oplossingen werd gezocht. “Zo hebben we onder meer gekeken naar hoe we de screens het beste in de gevel konden wegwerken. Dat was geen gemakkelijke opgave. In overleg met architect en aannemer is er vervolgens naar een heel fraai resultaat toegewerkt. De screens zijn geheel in de gevel geïntegreerd zodat de bakken niet te zien zijn.”

Bij een aantal extreem hoge raampartijen, zegt hij, werd gekozen voor een specifiek windvast systeem om een goed functioneren te kunnen garanderen. Het hekwerk en de rolhekken bij het museum zijn gemaakt van zware materialen zodat ze in hoge mate inbraakwerend zijn. Ook naar het aspect kleur is volgens Gehlen goed gekeken. “Voor de gebouwen is een specifiek kleurenpallet bedacht. Daarom hebben we, in overleg met de opdrachtgever, voor het noordelijke gebouw gezocht naar een specifieke kleur oranje voor de screens. Zodat die aansluiten op dat pallet.”

Nu het werk nagenoeg is afgerond kijkt Gehlen terug op een mooi project, zegt hij. “Ons werkgebied beslaat Limburg en Brabant, maar we hebben eveneens projecten verder weg, dankzij onze partners. Zo zijn we in de afgelopen tijd bijvoorbeeld in Antwerpen en Leipzig actief geweest. Daar zitten regelmatig grote opdrachten tussen. Dat we nu zo’n groot project in de eigen gemeente mochten doen, maakt het extra bijzonder. Zeker omdat we vanuit onze kennis konden meedenken over de beste oplossingen. Als familiebedrijf vinden we het belangrijk dat we kunnen fungeren als partner, dat we een opdrachtgever het gehele traject van dienst kunnen zijn. Tijdens de voorbereiding, de uitvoering, maar ook wat het onderhoud betreft. Over dat laatste zijn we momenteel bij Ligne in overleg.” ❚

| 25

SITTARD-GELEEN | Project Ligne

Tekst | Jac Buchholz

Beeld | Gepla

De ‘blobs’ van Ligne Het zijn drie in het oog springende elementen in de centrale hal van het noordelijke deel van Ligne in Sittard-Geleen. De ‘blobs’, rondvormige objecten waarin de twee filmzalen en een collegezaal zijn ondergebracht. Voor Gepla, dat verantwoordelijk was voor de afbouw in beide bouwdelen (Noord en Zuid), waren deze ‘blobs’ een mooie uitdaging, zegt projectleider Karel Olfers.

Gepla was verantwoordelijk voor de afbouw van het interieur van Ligne.

Karel Olfers legt uit dat het daarbij ging om het plaatsen en aanbrengen van metalstudwanden, systeemplafonds, betimmeringen en wandbekleding. Werkzaamheden die het bedrijf als core business uitvoert. Dat gold echter niet voor de ‘blobs’. “Dat was voor ons het meest uitdagende en spraakmakende onderdeel van het project.”

De basisconstructie van de ‘blobs’, bestaande uit een staalconstructie en een betonvloer, werd door de aannemer gemaakt, Gepla verzorgde verder de volledige opbouw en afwerking, inclusief de buitenschil. Dat vroeg zowel in de voorbereiding als tijdens de uitvoering om het nodige denkwerk, geeft Olfers aan. “We zijn vanuit de staalconstructie met een 3D-model aan de slag gegaan. Waar we onder meer rekening mee moesten houden was dat er veel verlichting in de ‘blobs’ kwam. Met de aannemer, architect en installateur hebben we er de nodige brainstormsessies

26 |

Een 'blob' in aanbouw.

SITTARD-GELEEN | Project Ligne

aan besteed. Als ketenpartner van Aannemersbedrijf Jongen Landgraaf kwamen we op die manier tot de beste oplossingen. Ook werd, in verband met de akoestiek, een geluidstechnisch adviesbureau ingeschakeld. Zeker bij de twee filmzalen is er sprake van een hoge geluidsisolatie.”

Daarom werd gekozen voor een ontkoppelde binnenschil, aldus Olfers.

“Een doos-in-doosconstructie.” Ook de gebruikte materialen, zoals gips en steenwol, werden op de hoge isolatie-eisen afgestemd. Om de ronde vorm te verkrijgen werden in de eigen werkplaats vervaardigde houten schenkels toegepast. Volgens Olfers kon bij het uitvoeren van de ‘blobs’ worden teruggevallen op de specifieke kennis die bij Gepla aanwezig is.

“We zijn een zusterbedrijf van attractiepark Toverland in Sevenum. Daar verzorgen wij de thematisering van de attracties waarvoor veel creativiteit en vakkennis wordt gevraagd. Op die ervaring konden we nu terugvallen.”

Onderdeel van de afbouw was eveneens het plaatsen van zo’n twintig taps toelopende lichtkoepels met een doorsnede tot circa 2 meter. Die werden eveneens in de eigen werkplaats gemaakt.

Hij wijst vervolgens op de planning. De werkzaamheden namen ongeveer een jaar in beslag en gedurende een groot deel daarvan waren tussen de 30 en 40 medewerkers van Gepla werkzaam in het gebouw. “En dan zijn er ook nog de nodige andere partijen aan het werk. Dat vraagt om een goede afstemming zodat mensen elkaar niet in de weg gaan lopen.

Al met al was het voor ons een heel aansprekend project. Onze visie richt zich in de basis vooral op de sectoren wonen, werken, onderwijs, zorg en leisure en het mooie is dat die allemaal in dit project terugkomen.

“In het complex bevinden zich namelijk koopappartementen, commerciële ruimtes, Hogeschool Zuyd, zorgwoningen, filmzalen, een museum en een bibliotheek” ❚

“De bioscoopzalen die als blobvormige volumes in de centrale hal hangen vormden een bijzondere uitdaging; het geluidreductieniveau van ten minste 50 dB(A) is ruimschoots gehaald. Bij de constructie van de geluidwerende doos en de integratie van LED verlichting in de omhullende schil, was Gepla méér dan een partner.”

Jan Sieben, Projectleider Aannemersbedrijf Jongen Landgraaf.

Uw partner voor de afwerking en inrichting van gebouwen.

WONEN

WERKEN

ZORG

Gepla BV | Business Park Stein 135 - 6181 MA Elsloo

ONDERWIJS

T +31 46 437 03 40

E info@gepla.nl

LEISURE W www.gepla.nl

Voor een fijne bouwervaring! | 27

PLAATSNAAM| |Brede GORINCHEM Projectnaam school Schuttersplein

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | F2 Facade

KRUIDENWAND:

Het antwoord op urban gardening Het metselwerk en de cedar rabatdelen bezorgen het Schuttersplein zondermeer een unieke uitstraling. Maar het mooiste gedeelte zit verscholen in de oostgevel van de binnenplaats. Hier zorgt de F2 kruidengevel voor een onverwachte mengeling van kleuren en geuren.

In de kruidengevel van Schuttersplein zorgen rozemarijn-, salie-, tijm-, munten bieslookplanten in combinatie met de betonnen achtergrond voor een decoratief geheel. De betonstenen staan garant voor een stevige constructie. De holtes in de blokken bieden ruimte voor de kruidenplanten en de kleine uitsparing aan de bovenzijde is gevuld met een druppelleiding. Met deze eigenschappen is de kruidengevel functioneel en decoratief tegelijk.

ERGONOMISCH TUINIEREN Aan de oostzijde van het Schuttersplein gedijen de kruidenplanten uitstekend. “Dat is een voordeel van de kruidengevel”, vertelt Edwin Meyer Viol, directeur van F2 Facade. “Je past de beplanting aan op de ligging. Ligt de gevel op het noorden, dan zijn varens ideaal; op het zuiden doen ook aardbeienplanten het goed. Dankzij de verticale opbouw kan de eigenaar bovendien staand tuinieren. Dat is een stuk aantrekkelijker dan op de knieën. ‘Tuinieren’ bestaat overigens enkel uit knippen en snoeien. Voor onkruid biedt het beton geen voedingsbodem.”

CONSTRUCTIEF | DECORATIEF | EDUCATIEF De kruidengevel kan zelfstandig worden geplaatst en als bouwkundig onderdeel. Dit laatste licht Meyer Viol toe. “De wand kan uitstekend fungeren als buitenspouwblad. Dat bespaart je zo’n € 100 per vierkante meter.

Maar ook als zelfdragend element biedt hij voldoende stabiliteit. Bij het Schuttersplein heeft de gevel ook nog een educatieve functie. De leerlingen zien hier dat kruiden niet uit een potje bij Albert Heijn komen, maar uit de grond.”

'DE WAND KAN UITSTEKEND FUNGEREN ALS BUITENSPOUWBLAD. DAT BESPAART JE ZO’N € 100 PER VIERKANTE METER' 28 |

GORINCHEM | Brede school Schuttersplein

IRRIGATIESYSTEMEN Voor irrigatie van de planten biedt F2 Facade de keuze uit drie systemen.

Met de Gardena-timer kan de eigenaar het irrigatiesysteem instellen op de tijden dat hij water wil geven. Voor grotere oppervlaktes is er het stand alone systeem. Meyer Viol: “Dit systeem is uitgerust met een pompsysteem, zodat de waterdruk hoog genoeg blijft.” Met het webbased systeem kan de eigenaar irrigeren vanachter zijn bureaustoel. “Dit systeem werkt met sensoren en kan via de computer worden bijgesteld.”

De kruidenwand blijkt het slimme, decoratieve antwoord op urban gardening. “Hij brengt groen en grijs, mens en natuur bij elkaar. Hij staat bovendien nog aan het begin van zijn carrière. Nog steeds vinden we nieuwe toepassingsmogelijkheden, variërend van geluidswallen en erfafscheidingen tot tropische toepassingen in het interieur. De kruidenwand gaat een toonaangevende plek veroveren in de hedendaagse architectuur.” ❚ Bij het Schuttersplein heeft de gevel ook nog een educatieve functie.

F2 Facade f2facade.com | 29

GORINCHEM | Brede school Schuttersplein

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Pellikaan Bouw

DYNAMISCH VERLICHTINGSSYSTEEM VOOR EEN ‘NATUURLIJK’ VERLICHTE OMGEVING

Faciliteiten voor elke gebruikersgroep De school wordt gezien als de poort naar de toekomst. Daarom hebben alle entrees van brede school Schuttersplein de vorm van een poort. De kleuren van de poorten lopen door in het interieur van de school, zodat de gebruikers gemakkelijk hun eigen afdeling kunnen vinden.

Brede school Schuttersplein is het onderkomen van meerdere organisaties, die zich bezighouden met opgroeiende kinderen. Eén ding hebben ze gemeen.

30 |

Ze willen het leren zo natuurlijk en plezierig mogelijk maken. In Schuttersplein zijn een basisschool, gymzaal, ZML-school, kinderopvang, peuterspeelzaal

en BSO gevestigd. Ook Stichting Syndion, die ondersteuning biedt aan kinderen met een beperking, heeft een plek gekregen in het Schuttersplein.

GORINCHEM | Brede school Schuttersplein

één van”, vertelt Pascal Majoor, projectmanager.

“Dit zorgt - net als het ritme van het daglicht – voor een stimulerende, ‘natuurlijk’ verlichte omgeving. Het is uitgevoerd in led-verlichting. Verder wordt het gebouw gekoeld en verwarmd met een luchtwaterwarmtepomp, een WKO-installatie, zonnepanelen en een zonneboiler. Dankzij deze installaties voldoet het Schuttersplein aan de Frisse-Scholenstatus klasse B.”

MILIEUVRIENDELIJKE BOUWMATERIALEN

AANTREKKELIJK EN DUURZAAM Toen de bouw van Schuttersplein werd gegund aan Pellikaan Bouw, was er alleen een Pakket van Eisen. Het was aan Pellikaan Bouw om de eisen te verwerken in een aantrekkelijk en duurzaam gebouw. Voor dit eerste maakte zij haar krachten met DMV Architecten. Dit bureau maakte een ontwerp waarin alle gebruikers gemakkelijk toegang hebben tot het gebouw en dat bovendien is voorzien van alle noodzakelijke de faciliteiten. Zo zijn er klas- en praktijklokalen, snoezel- en therapieruimtes, een veilige binnentuin, speelpleinen en een voetbalveldje. Centraal in het gebouw ligt de aula annex kantine.

DUURZAAMHEIDSMAATREGELEN Om aan de hoge duurzaamheidsambitie van gemeente Gorinchem te voldoen – de wens is een GPR-score van 8,6 – nam Pellikaan Bouw een flinke reeks milieuvriendelijke maatregelen. “Het innovatieve SchoolVision verlichtingssysteem is er

Ook de bouwmaterialen werden met zorg gekozen.

Fundering en casco bestaan uit beton, terwijl de binnenschil werd opgetrokken in kalkzandsteen en de buitenschil in baksteen en HSB-wanden. “We

'DE ENTREES HEBBEN DE VORM VAN EEN POORT' hebben bewust gekozen voor zo weinig mogelijk staal”, vertelt Majoor. De moderne materialen – in combinatie met de frisse kleuren - zorgen voor een speelse omgeving.

HOGE GELUIDSISOLATIE Een staaltje van bouwkundig vernuft is de vloer van de gymzaal. Deze ligt boven de slaapvertrekken van Syndion en moet dus sterk geluidsisolerend zijn. Majoor: “Hiervoor hebben we deskundig advies ingewonnen. EGM Adviesbureau adviseerde een massieve betonvloer als basis, om deze vervolgens te verdikken in laagjes, maar volledig ontkoppeld van wanden en constructie-elementen. Er zit dus geen enkele geluidsbrug in, wat zorgt voor een optimale geluidsisolatie.”

'MET DE VROLIJKE KLEUREN VORMT SCHUTTERSPLEIN EEN FRIS GEHEEL' EEN FRIS GEHEEL Ook de gevels kregen extra aandacht. Deze zijn op de begane grond opgetrokken in metselwerk en op verdiepingsniveau in red cedar rabatdelen.

De forse kunststof raamkozijnen in oranje, geel en groen maken er weer één geheel van. Majoor: “Het hout is onbehandeld en zal in de loop der tijd nog flink verkleuren. Maar met de vrolijke kleuren in de directe omgeving blijft Schuttersplein hoe dan ook een fris geheel.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Gorinchem

ARCHITECT DMV Architecten – Maastricht ADVIES Ingenieursbureau Verhoeven en Leenders – Volkel UITVOERDER Pellikaan Bouwbedrijf – Tilburg W-INSTALLATIES Graaf Installatietechniek – Bunschoten-Spakenburg E-INSTALLATIES Luyben Totaal – Elshout BOUWPERIODE mei 2015 – april 2016

| 31

FRISSE LUCHT, MAAR ZONDER TOCHT Steeds vaker zien we in het onderwijs de toepassing van Plafair luchtverdeelpanelen. De met textiel beklede panelen passen in een systeemplafond en zorgen ervoor dat de frisse lucht met een zeer lage luchtsnelheid de klaslokalen binnenstroomt. Het resultaat is een absoluut tochtvrije vorm van ventilatie. Waar roosters regelmatig een gevoel van tocht veroorzaken – zeker voor degenen die zich vlak in de buurt van het rooster bevinden – zorgen de Plafair luchtverdeelpanelen voor een gelijkmatige verdeling van frisse lucht.

Het textiel is strak over het luchtverdeelpaneel gespannen, waardoor het een strakke eenheid vormt met de rest van het systeemplafond. De panelen zijn leverbaar in diverse standaardkleuren en – op bestelling – in alle RAL-kleuren. “Je kunt ze dus kiezen in een sterk contrasterende kleur, waardoor een speels effect ontstaat”, vertelt Jeroen van Gils, directeur van BLT Luchttechniek. “Met hetzelfde gemak – zijn de luchtverdeelpanelen onopvallend aanwezig als je kiest voor een lichte kleur." Door meerdere Plafair luchtverdeelpanelen in serie te koppelen, ontstaat een luchtverdeelstrook.

Behalve in scholen, worden de luchtverdeelpanelen van Plafair veelvuldig toegepast in kantoren, laboratoria en ziekenhuizen. ❚

32 |

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Klimaatgroep Holland

Energiezuinige klimaatbeheersing

voor Frisse scholen Nieuwbouwscholen worden standaard uitgerust met milieuvriendelijke installaties. Over het algemeen zetten opdrachtgevers in op klasse B. Onderzoek wijst echter uit dat 80 % van de installaties hun beloftes op termijn niet waarmaken.

Met klasse B kiezen opdrachtgevers voor deugdelijke installaties waarbij alles op scherp staat.

Omstandigheden, CO2-uitstoot, ventilatie en verwarming & koeling zijn haarfijn op elkaar afgestemd, zodat een milieuvriendelijk en plezierig werk- en leefklimaat ontstaat. Klasse A is de milieuklasse met een gouden randje. De prestaties zijn geweldig, maar daar hangt een prijskaartje aan. Inzicht en regelmatig onderhoud zijn noodzakelijk om de hoge prestaties te blijven leveren.

Klasse C is gedateerd en achterhaald.

VAN GOEDE WIL In de regel zijn scholen enthousiast over de milieuvriendelijke Klasse B-installaties. Zij dragen graag een steentje bij aan het milieuvriendelijk beheer van hun pand. Het ontbreekt echter nogal eens aan de technische kennis om hier goed mee om te gaan, waardoor onderhoud en de juiste instellingen achterwege blijven. “We hebben zo vaak gezien dat verwarming en koeling tegelijkertijd op de maximale stand stonden te loeien”, vertelt Harry Vaatstra, directeur/eigenaar van Klimaatgroep Holland.“ Het Scholen°Concept van Klimaatgroep Holland, ontwikkeld in samenwerking met het onderwijs, maakt dit onmogelijk.

ALLES-IN-ÉÉN KLIMAATOPLOSSING

MELDINGEN

Het Scholen°Concept is een alles-in-één klimaatoplossing die ventilatie combineert met koelen en verwarmen. Door constante meting van CO2, temperaturen en luchtvochtigheid wordt het binnenklimaat optimaal afgestemd op de wensen van de gebruiker. Zonder dat iemand hier iets voor hoeft te regelen, ontstaan het maximale comfort en gemak. Als de waarden eenmaal zijn ingesteld, zorgt de installatie ervoor dat deze niet meer worden overschreden.

“De meetresultaten worden continu doorgespeeld naar de meldkamer van Klimaatgroep Holland”, legt Vaatstra uit. “Wijken de gemeten waarden af van de ingestelde waarden, dan wordt hiervan melding gedaan. Daalt bijvoorbeeld de temperatuur onder de ingestelde 20°C en dat gedurende meer dan een uur, dan krijgen wij hiervan een melding binnen.

Zo is onmiddellijk duidelijk waardoor de beloofde prestaties niet worden geleverd en hoe dit kan worden opgelost.”

BLIJVEN MEEDENKEN Hiermee worden de gebruikers van het pand niet op non-actief gesteld. Zij kunnen op eenvoudige wijze blijven aangeven of het leefklimaat naar hun zin is. Vaatstra: “Dit gebeurt met een vraag/ antwoord-systeem. Vinden zij dat hun welbevinden achteruit gaat? Dan kunnen zij dit aangeven met een duimpje naar beneden. Zijn ze tevreden over temperatuur, frisheid en ventilatie? Dan kunnen zij het duimpje omhoog aanklikken.”

Ventilatie, koeling en verwarming vinden alleen plaats als het nodig is. Aanwezigheidsdetectie en koppeling met verlichting en zonwering voorkomen energieverspilling. ❚

| 33

Tekst en beeld | Toorenburg BV

Duurzaamheidvisie De visie van het J. van Toorenburg BV is dat duurzaamheid een evenwicht is tussen de drie belangrijkste pijlers, te weten: people, planet en profit. Met andere woorden, zonder maatschappelijke versterking geen duurzaamheid, zonder milieukundige verbeteringen geen duurzaamheid, maar zeker ook zonder een economisch rendabel plan, geen duurzaamheid. Een écht duurzaam gebouw kent lagere exploitatielasten dan een conventioneel gebouw. Hierdoor wordt de hogere initiële investering terugverdiend.

Om de duurzaamheidprestatie concreet te maken, wordt gebruik gemaakt van het programma GPR-gebouw. Dit programma beoordeelt duurzaamheid, in de brede zin, met behulp van rapportcijfers. Gebouwen krijgen een rapportcijfer in de categorieën energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde.

Doordat er meerdere categorieën zijn, is het mogelijk om sommige aspecten van duurzaamheid zwaarder mee te laten wegen. Zo is in scholen het thema gezondheid belangrijk.

Deze duurzaamheidsvisie wordt uitgewerkt op basis van de GPR-thema’s. Daar worden vervolgens kosten aan verbonden, om een afgewogen keuze voor maatregelen te kunnen maken.

lies door muren, beglazing, vloeren en daken.

De isolatie in de gebouwschil kan wel voor een periode van meer dan 50 jaar meegaan.

Daarom is een hoge isolatiewaarde een investering die voor de langere termijn wordt gedaan.

VENTILATIE In een omgeving waar kinderen leren, sporten en spelen, moet er genoeg ventilatie zijn om het CO2 gehalte binnen het gebouw op peil te houden. Het is bekend dat de prestaties van mensen afnemen, naarmate het CO2-gehalte in de atmosfeer toeneemt. Er moet genoeg ventilatie zijn om het CO2 gehalte binnen het gebouw op peil te houden.

ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN Energiebesparende maatregelen in een gebouw zorgen voor een lagere milieubelasting, maar ook voor een lagere energierekening. Daardoor zijn het maatregelen die zich in de loop van de tijd terugverdienen. Wanneer we kijken naar energie besparing, maken we gebruik van de trias energetica. Per stap van de trias energetica zijn een aantal maatregelen te nemen die leiden tot besparing.

1. Beperk de vraag naar energie door toepassen van vraagbeperkende maatregelen; 2. Gebruik zoveel mogelijk duurzame energiebronnen om de energie die nog nodig is op te wekken; 3.

Zet efficiënte technieken in om het resterende energieverbruik op te wekken.

Energie die niet verloren gaat, hoeft niet te worden opgewekt. De eerste stap bij energiebesparing is het beperken van het warmtever-

34 |

Isometrisch aanzicht (linksboven) klaslokaal.

Frisse lucht heeft een dus hoge prioriteit. Het kunnen openzetten van ramen is hiervoor niet noodzakelijk. Dit ontregelt veelal het systeem en een ventilatiesysteem filtert tevens de buitenlucht. Het is zaak dat dit gecommuniceerd wordt naar de gebruikers om eventuele klachten voor het niet kunnen openzetten van ramen te voorkomen. Er kan ook gekozen worden om een aantal te openen ramen te beperken.

Ventilatie kan natuurlijk of mechanisch plaatsvinden:

NATUURLIJKE VENTILATIE Natuurlijke ventilatie vindt plaats via roosters in

Isometrisch aanzicht (rechtsboven) klaslokaal.

ramen en gevels, geopende ramen of via af- en toevoerkanalen. Door het (gedeeltelijk) openen of sluiten van deze roosters en ramen is het mogelijk de natuurlijke ventilatie naar behoefte te regelen. Dit is een gezonde methode, omdat de verse lucht rechtstreeks in de leefruimtes wordt toegevoerd. Dit systeem verbruikt ook geen elektrische energie. Daarentegen gaat meer warmte verloren dan bij balansventilatie met warmteterugwinning.

MECHANISCHE VENTILATIE Het debiet kan geregeld worden door een ventilator met instelbaar toerental, de snelheid van een ventilator kan geregeld worden door een sensor. Het meest voorkomend zijn de sensoren die de concentratie CO2 of de relatieve vochtigheid meten, vergelijken met een ingestelde waarde en zo de ventilator aan of uitschakelen.

De regeling op basis van CO2-meting werkt beter omdat deze concentratie beter de 'versheid' van de lucht beoordeeld.

Op het gebied van ventilatie is op een aantal manieren energiewinst te behalen. Het toepassen van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning is ĂŠĂŠn van de mogelijkheden om te komen tot een verscherpte energieprestatie van gebouwen. Het is echter een systeem dat bepaald gedrag van de gebruikers verlangd, zo mogen er bijvoorbeeld geen ramen open gezet worden. In een school is dit niet aan te

raden. Het is in een school aan te raden om ventilatoren toerengeregeld te maken en de ventilatiehoeveelheid af te stemmen op de luchtkwaliteit. Er zijn namelijk momenten dat er geen ventilatie nodig is (na schooltijd, in de

pauze) en momenten waarop ineens veel ventilatie nodig is. Door het ventilatiesysteem aan te sturen door CO2-sensoren wordt de concentratie CO2 in de binnenlucht niet te hoog terwijl er zo min mogelijk energie verbruikt. â?š

| 35

Samen met Pellikaan creëert u een perfecte omgeving voor recreëren, werken en leren Maatwerk interieur voor uw kantoor, bedrijf, school of restaurant? Neem snel contact met ons op voor de mogelijkheden!

Om uw ideale ruimte voor prestatie of ontspanning te creëren levert Pellikaan een unieke combinatie van Design, Build, Finance, Maintain en Operate diensten.

Zo realiseerden we honderden sportaccommodaties, utiliteitsgebouwen en scholen.

Voor meer inspiratie bezoek www.pellikaan.com

. .

Wandbetimmering CNC bewerkingen Maatwerkmeubelen Receptie en balies kantoor interieurs Postkasten en Lockers

.

Merbo bv. interieurbouw H’veld-G’dam

. Tel: 0184 - 61 50 87 . www.merbo.nl

info@merbo.nl

of bel 013 465 76 00.

DRONTEN | CBO Het Perron

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Aannemingsmaatschappij Hegeman

PRAKTIJKLOKALEN PRECIES ZOALS IN HET BEDRIJFSLEVEN

Eén gebouw ter voorbereiding op uiteenlopende beroepenvelden De spectaculaire tribune aan de voorzijde van Het Perron en de grote overkapping daarboven doen denken aan een stadion. Toch is de nieuwe naam voor CBO Dronten niet ‘Het stadion’, maar ‘Het Perron’. De naam staat namelijk symbool voor een dynamische ontmoetingsplek van waaruit iedereen z’n doel kan bereiken. Daarnaast staat de school vlakbij het station in Dronten.

CBO Het Perron is het nieuwe onderkomen van het Almere College, Ichtus College en Landstede. De beroepsopleidingen beschikken nu samen over een modern schoolgebouw met praktijklokalen die een afspiegeling zijn van het werken in de praktijk. In de linkervleugel bevindt zich de beroepsafdeling Zorg & Welzijn, compleet met leskeuken, restaurant en verpleegafdeling. Rechts is de afdeling Techniek met ➤ werkplaatsen voor interieurbouw, houtbewerking, lassen en meer.

'DOOR DE GROTE DIVERSITEIT AAN OPLEIDINGEN VERTOONT HET GEBOUW WEINIG REPETITIE'

| 37

DRONTEN | CBO Het Perron

Op de verdiepingen bevinden zich de lokalen voor natuur- en scheikunde, sport, handvaardigheid, muziek en drama. De scholen maken door elkaar gebruik van deze faciliteiten.

NATUURLIJKE UITSTRALING Door de grote diversiteit aan opleidingen vertoont het gebouw weinig repetitie. Elke opleiding heeft zijn eigen specifieke lokalen waardoor de verscheidenheid aan bouwkundige- en installatietechnische oplossingen groot is. Dit vergt de nodige afstemming met allerlei partijen. “Hiermee is niet gezegd dat het gebouw weinig samenhang heeft”, vult Niek Vollenbroek, projectleider

Projectinfo "VAN DIT INTERIEUR GAAN DE GEBRUIKERS NOG HEEL LANG PLEZIER HEBBEN" Het interieur van Het Perron vertoont veel maatwerk. De houten pantry, bankopstellingen, vensterbanken, omtimmeringen van lockers en andere opbergkasten bezorgen de school een tijdloze, natuurlijke uitstraling. “De school heeft gekozen voor maatwerk én mooie, duurzame materialen”, vertelt Robert Ballegooijen, directeur/eigenaar van Merbo Interieurbouw. “Daar gaan de gebruikers nog heel lang plezier van hebben.”

Merbo Interieurbouw is de leverancier van alle maatwerkmeubelen in Het Perron.

Bij de uitvoering hiervan genoot zij een grote mate van vrijheid. Wind Architecten Adviseurs had de ontwerpen met de hand in waterverf uitgewerkt en liet de uitvoering aan Merbo over. “Het materiaal was wel voorgeschreven”, vertelt Ballegooijen. “Op minder kwetsbare plaatsen gebruikten we berken-multiplex.

Elementen die intensief worden gebruikt – zoals werkbladen – zijn vervaardigd van HPL (High Pressure Laminate) beplakt op berkenmultiplex. Dit heeft een harde toplaag en kan tegen een stootje.”

Tijdens een werkoverleg gaf Wind Architecten Adviseurs wel aan dat zij gecharmeerd is van een eerlijke toepassing van het hout. Diktekanten mogen in het zicht blijven en hoeven niet weggewerkt te worden achter pvc-randjes. Ballegooijen: “Toevallig denken wij daar precies zo over. Dat kostte dus geen moeite. Verder was de creatieve vrijheid een groot voordeel. We konden de fabricagemethode kiezen die het beste matchte met het gebruik van het meubel. Dat bespaarde tijd en energie.” Behalve de houten maatwerkmeubelen leverde Merbo de stoffering en het glas voor de meubelen. Het totale project werd uitgevoerd onder het FSCkeurmerk, waarvoor Merbo gecertificeerd is.

38 |

van aannemingsmaatschappij Hegeman onmiddellijk aan. “Het tegendeel is waar. In het hele gebouw hebben de materialen steeds dezelfde natuurtinten.

Deze consequente inzet geeft het gebouw een rustige, natuurlijke uitstraling.”

SLIM PLANNEN De tijd die Hegeman tot haar beschikking had om het gebouw te realiseren was kort. Tussen de eerste paal en de oplevering in maart 2016 zaten dertien maanden. “Dat is krap voor een gebouw met 10.000 m2 bvo”, vindt Vollenbroek. Om dit toch voor elkaar te krijgen, werkte het bedrijf tijdens de bouwvakvakantie door en regelmatig in twee ploegen. Ook een slimme planning hielp. Zo werden diverse afbouwwerkzaamheden al tijdens de ruwbouwfase uitgevoerd. “De binnenpuien zijn bijvoorbeeld al vóór de volgende verdiepingsvloeren geplaatst”, legt Vollenbroek uit. “Alleen echt kwetsbare elementen zijn in de laatste fase gemonteerd.”

WERKEN MET 3D Ook de gevelsluiting gebeurde al tijdens de ruwbouwfase. Hegeman produceerde hiervoor 2.000 m2 HSB-wanden in de eigen fabriek. Vollenbroek: “Deze waren tevoren in 3D uitgewerkt en pasten dus precies. Dat was ook een manier om het bouwtempo op te schroeven.” De deadline werd dus keurig gehaald en de studenten van drie praktijkopleidingen beschikken nu over een prachtig schoolgebouw waar zij de kennis en ervaring kunnen opdoen voor uiteenlopende beroepenvelden. ❚

COLUMN | Jutta Groosman

HET REALISME VAN DE NORMVERGOEDING EN DE MOGELIJKHEDEN VOOR NIEUWE ONDERWIJSHUISVETIGING Een uiting die wij als adviseur de laatste tijd steeds vaker doen. In eerste instantie schrikt het af, maar op deze manier ontstaan bij alle partijen geen onrealistische verwachtingen. Waarom liggen de door de overheid beschikbaar gestelde budgetten en de daadwerkelijk benodigde budgetten zo ver uit elkaar? Welke oplossingsrichtingen zijn er als u toch een nieuwe school wilt? Maar eerst, hoe groot is dit verschil nou daadwerkelijk?

CASE Stel je bouwt een school voor voortgezet onderwijs in Zuid-Holland van 1.700m² bruto vloeroppervlak (BVO).

Dit zou volgens de recent gepubliceerde normvergoeding van 2016 een investeringsbudget opleveren van ca. €2 miljoen. Omgerekend naar vierkante meters BVO zo’n €1.177,- . Let op, dit is inclusief BTW en het zijn niet de bouwkosten, maar de investeringskosten.

Voor diezelfde school doen we een snelle berekening van de te verwachten bouwkosten volgens “Bouwkompas”, een gerenommeerde database van up-todate kengetallen in de bouw. We komen hier op een basisprijs voor de bouwkosten van €1.098,- per m² BVO, exclusief BTW. Dit lijkt in eerste opzicht realistisch, maar schijn bedriegt en zodra we de BTW er bij tellen, komen we boven de normvergoeding uit.

Gebied ons ook te vertellen dan deze nieuwe school niet aan het bouwbesluit van 2015 voldoet. Hiervoor moet gebouwd worden volgens de eisen van Frisse Scholen Klasse B: een opslag van €203,-/m² (incl.

BTW). Totaalprijs bouwkosten €1.531,-/m²… Om te komen tot de investeringskosten komt hier nog een aardig percentage bovenop, waardoor we toch zeker in de buurt komen van 200% van de huidige normvergoeding.

VERKLARING VAN HET VERSCHIL De normvergoeding van de overheid is gekoppeld aan de Prijsindexcijfers van de bouwkosten van nieuwe woningen zoals berekend door het CBS (kerncijfers, bouwnijverheid, inclusief btw). Op zich geen onlogische gedachte, ware het niet dat het CBS rekent met cijfers uit het ‘verleden’, en dus altijd enigszins achter de feiten aanloopt. Bovendien wordt er geen rekening gehouden met grondstofprijzen. Als we kijken naar de grafieken van de huidige ontwikkelingen op de markt, zien we de lijn enorm omhoog schieten. Recente

aanbestedingen bevestigen dit beeld. De huidige normvergoeding van de overheid is gekoppeld aan een moment in de tijd ergens midden in de crisis. Gelukkig en helaas - is de markt en zeker de bouwwereld al volop aan het herstellen. Dit is zichtbaar in de bouwprijzen, maar niet in de normvergoedingen.

Naast de ontwikkelingen in de markt houdt de jaarlijkse daling in de normvergoeding geen gelijke tred met de aanscherpingen van de eisen ten aanzien van onder andere luchtkwaliteit en energieprestatie (zie kolom vorige pagina) . Daar waar op gemeentelijke bekostiging voor onderwijshuisvesting aanzienlijk gekort is, worden de eisen vanuit het bouwbesluit en Frisse scholen steeds zwaarder. Men verwacht zelfs dat in 2020 alle nieuwe schoolgebouwen energieneutraal moeten zijn. Om in de bekostiging van deze nieuwe scholen te kunnen voorzien moet de normvergoeding structureel verhoogd worden. Alleen indexeren helpt in dit geval niet meer.

TOCH EEN NIEUW ONDERWIJSGEBOUW Ondanks de lage normvergoedingen zal in veel gevallen de roep om nieuwe of verbeterde onderwijshuisvesting aanhouden en gehoord moeten worden. Om de financiering rond te krijgen zijn er verschillende oplossingsrichtingen waarin gedacht kan worden. De kortste klap is financiering uit eigen middelen. In de aanloop naar nieuwbouw is wellicht benodigd onderhoud uitgesteld en daarmee geld gespaard. Dit geld kan, samen met middelen uit bijvoorbeeld crowdfunding of sponsoring, ingezet worden voor nieuwbouw; in 1x, of jaarlijks om een deel van de financieringslasten te dragen. Ook ruimte in de MI-vergoeding kan bijdragen. Een nieuwe school is doorgaans energetischer en effciënter dan bestaande bouw. Hierdoor ontstaat een verschil tussen de exploitatielasten voor het bestaande

“HET BOUWEN VAN EEN GEMIDDELDE VO SCHOOL VOOR EEN INVESTERINGSBEDRAG VAN CA. €1.177,- (INCL. BTW) PER M² BVO IS IN DE HUIDIGE MARKT, MET DE HUIDIGE EISEN VANUIT DE OVERHEID MEER DAN EEN UITDAGING. EN DAN HOEF JE NOG NIET EENS GEK TE DOEN…”

Jutta Groosman is architect en werkt als adviseur bij M3V.

gebouw en de te dekken exploitatielasten voor nieuwbouw. Als men uitgaat van dezelfde inzet van de MI-vergoeding kan het verschil gebruikt worden om een hogere financiering mogelijk te maken. Daarnaast financieren gemeentes over het algemeen tegen een rekenrente. Het fenomeen Maatschappelijk Financieren trekt middelen uit de markt tegen aanzienlijk lagere rentes. Op deze manier kan met dezelfde jaarlijkse lasten een hogere investering gedaan worden.

Als tenslotte op een slimme manier aanbesteedt wordt en gegund wordt op waarde in plaats van op laagste prijs, lijkt het bijna onmogelijk om de financiering niet rond te krijgen.

Niet alleen aan de kant van de investering kan slim nagedacht worden, ook aan de kant van het onderwijs en de daarvoor benodigde vierkante meters.

Traditionele schoolgebouwen met klaslokalen en veel gangen zijn minder effciënt dan schoolgebouwen waarin zoveel mogelijk ‘verkeersruimte’ ingezet wordt voor onderwijs. Hierdoor kan een school soms beter onderwijs in een kleiner gebouw geven. Paradoxaal?

Gelukkig niet, wij denken hierin graag met u mee! ❚

| 39

VRIEZENVEEN | Uitbreiding CSG Het Noordik

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Aannemersbedrijf Bramer BV

CSG HET NOORDIK: BESTAANDE BOUW EN NIEUWBOUW VORMEN ÉÉN GEHEEL

"Alles aan dit gebouw is prachtig in balans" CSG Het Noordik in Vriezenveen kampte al een tijd met ruimtegebrek. De leerlingen zaten verspreid over meerdere – en regelmatig tijdelijke - locaties. Een fraaie uitbreiding zorgt ervoor dat er in alle opzichten weer een permanent geheel is.

Voor aannemersbedrijf Bramer vormden het Programma van Eisen en het vlekkenplan dat door de opdrachtgevers werd aangereikt het vertrekpunt voor de uitbreiding. Verder kon het bedrijf het gebouw naar eigen inzicht ontwerpen (Design & Build), rekening houdend met de randvoorwaarden. Hiervoor werkte Bramer samen met BCT Architecten. “Zo wisten we zeker dat de praktische en esthetische aspecten met elkaar in balans waren,” vertelt Koen Wierts, senior-projectleider van Aannemersbedrijf Bramer. Die samenwerking resulteerde in een uitbreiding met twee bouwlagen.

FLEXIBEL EN LICHT CSG Het Noordik wil in het nieuwe gebouw op een innovatieve manier lesgeven. De school wil de ene keer kunnen beschikken over een traditioneel klaslokaal en de andere keer over een royale, flexibele leeromgeving - het ‘home’ - waar leerlingen en docenten van de verschillende klassen kunnen samenwerken. Om dit mogelijk te maken zijn alle klaslokalen voorzien van grote, glazen schuifpuien. Dit maakt de indeling niet alleen flexibel en vrij indeelbaar, maar ook licht en transparant. Frisse kleuren, waaronder veel groen, doen de rest. Wierts: “De leerkrachten blijven ons vertellen dat de sfeer in de aanbouw zo licht en plezierig is.”

FSC-HOUTEN BEKLEDING Voor de uitstraling aan de buitenzijde haakte BCT Architecten aan bij de eerder gebouwde kantine, die is bekleed met FSC-gecertificeerd hout.

Nu de nieuwbouw is bekleed met hetzelfde hout, vormen bestaande bouw en nieuwbouw één geheel. “Op dit moment is er nog kleurver-

'CSG HET NOORDIK WIL IN HET NIEUWE GEBOUW OP EEN INNOVATIEVE MANIERLESGEVEN' 40 |

VRIEZENVEEN | Uitbreiding CSG Het Noordik

Elke opleiding heeft zijn eigen specifieke lokalen.

schil”, wijst Wierts. “Maar op termijn is niet meer te zien dat de gebouwen in verschillende fasen zijn gebouwd.” Een verbindingsgang verbindt de gebouwen met elkaar.

IFD-BOUWEN Het project werd uitgevoerd door middel van Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen. Bij deze geïntegreerde, modulaire bouwmethode wordt het merendeel van de bouwelementen in de fabriek geproduceerd en op de bouwplaats als een IKEA-pakket in elkaar gezet. Hiermee won aannemersbedrijf Bramer in de eerste plaats tijd - de volledige uitbreiding werd in vijf maanden tijd gerealiseerd. In de tweede plaats kunnen gebouwen die op deze manier zijn gebouwd relatief eenvoudig weer worden gedemonteerd en verhuisd. Dat maakt ze extreem duurzaam.

OVERLAST BEPERKEN Uit veiligheidsoverwegingen vonden de aan- en afvoer van bouwmaterialen alleen plaats als de scholieren niet in de buurt waren Om de lessen minimaal te verstoren en de geluidsoverlast te beperken, werden bestaande bouw en nieuwbouw zo lang mogelijk gescheiden. Pas in de allerlaatste fase werd de gang gebouwd die van de gebouwen het gewenste permanente geheel maakt.

WELOVERWOGEN BESLISSINGEN “De gemeentelijke procedures hebben de start enigszins vertraagd”, vertelt Wierts, als hij terugblikt op het bouwproces. “Daar waren we op dat moment niet blij mee, maar achteraf gezien heeft het voordelen opgeleverd. De opdrachtgever heeft alle beslissingen – de hoogte van de borstwering, de plaatsing van de glasopeningen in de deuren, het sluitplan - weloverwogen genomen. Dat zie je terug in het eindresultaat.

Alles aan dit gebouw is prachtig in balans.” ❚

Projectinfo DE PERFECTE COMBINATIE ALS HET OM TECHNISCHE INSTALLATIES GAAT Bij het volledig ontwerpen en realiseren van de W- en E-installaties in de uitbreiding van CSG Het Noordik te Vriezenveen kwamen alle bijbehorende disciplines zoals verwarming, luchtbehandeling, elektra, brand, inbraak en communicatie aan bod.

Een mooie uitdaging voor ‘installatiespecialisten’ Woolderink Technische Installaties en Paauwe Installaties. Beide bedrijven waren er tevens verantwoordelijk voor dat de nieuwe installaties waar nodig in de bestaande installaties geïntrigeerd werden en met elkaar kunnen communiceren waar nodig. De twee bedrijven kunnen turn-key projecten zoals bij Het Noordik tot in de puntjes verzorgen.

Ze hebben kenmerken als duurzaamheid en degelijkheid voorop staan in hun ontwerp- en realisatieproces. Ook bij dit project hebben ze daar weer perfect invulling aan kunnen geven.

| 41

www.tekwoods.nl

Bedrijvenstraat 11 7641 AM Wierden 0546 57 16 80 info@woolderink.nl www.woolderink.nl

Woolderink en Paauwe een perfecte combinatie als het om technische installaties gaat Als ‘installatie specialist’ hebben wij, Woolderink Technische Installaties en Paauwe Installaties het volledige ontwerp en realisatie verzorgd van de W en E installaties in de uitbreiding van CSG Het Noordik te Vriezenveen.

Alle discipline kwamen bij deze opdracht naar voren zoals verwarming, luchtbehandeling, elektra, brand, inbraak en communicatie tevens houdt dit dan in dat de nieuwe installaties waar nodig in de bestaande installaties geïntrigeerd moesten worden en met elkaar moesten communiceren een turn-key project en dat is wat we graag willen.

Duurzaamheid en degelijkheid zijn kenmerken die voorop staan in ons ontwerp en realisatie proces, we kunnen dan ook zeggen dat dit bij deze opdracht perfect gelukt is.

Bedrijvenstraat 8 7641 AN Wierden 0546 57 55 50 installatie@paauwe.nl www.paauwe.nl

www.peteronderhoudenrenovatie.nl

VRIEZENVEEN | Uitbreiding CSG Het Noordik

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Tekwoods

Houtskeletbouw werd geheel geprefabriceerd aangeleverd Voor de HSB-gevelelementen van Het Noordik werkte aannemersbedrijf Bramer samen met Tekwoods. Dit bouwkundig teken- en adviesbureau is gespecialiseerd in houtbouw en werkte de complete houten gevel – inclusief constructieve voorzieningen en gevelbekleding – uit in 3D. Zij maakte productietekeningen, bestellijsten en zaagspecificaties voor alle toe te passen materialen. Toen alles was uitgewerkt, ging het naar de timmerfabriek van aannemersbedrijf Bramer, waar het de basis vormde voor geprefabriceerde delen die op de millimeter nauwkeurig klaar waren voor montage.

“De uitwerking in 3D – ‘BIM’- bood grote voordelen”, vertelt Tom Eijkenaar, commercieel directeur van Tekwoods. “De elementen werden pasklaar afgeleverd, waardoor een enorme tijdwinst werd behaald. Maar BIM is ook een manier om de samenwerking met alle partners in het bouwproces te optimaliseren. De tekeningen van de HSB-elementen werden op LOD 400-niveau aangeleverd en bevatten niet alleen de detailleringen voor bevestiging van de (houten) gevelbekleding, maar ook die voor bevestiging van de HSB-elementen en kozijnen. Dit vroeg veel aandacht, maar had als resultaat dat alle betrokken partijen werkten vanuit dezelfde basis. Ook de verschillende kleuren die de architect in het model had verwerkt, werden in 3D uitgewerkt. Vergissingen waren hierdoor nagenoeg uitgesloten.”

Werken in BIM is voor Tekwoods inmiddels dagelijks werk. Toch bood de houten gevel voor Het Noordik nog behoorlijk wat uitdagingen. Eijkenaar: “Het was een groot werk en alle houten delen werden geprefabriceerd vanaf de fabriek geleverd. Dat maakte dit werk toch uitdagend. Het is mooi dat onze software dit allemaal mogelijk maakt. Onze vijf disciplines - rekenwerk, tekenwerk, advies, tekensoftware en begeleiding – vloeiden hierdoor naadloos in elkaar over, hoe complex een project ook was.” ❚

'HET WAS EEN GROOT WERK EN ALLE HOUTEN DELEN WERDEN GEPREFABRICEERD VANAF DE FABRIEK GELEVERD. DAT MAAKTE DIT WERK TOCH UITDAGEND. HET IS MOOI DAT ONZE SOFTWARE DIT ALLEMAAL MOGELIJK MAAKT' | 43

HOOGEVEEN | Eduwiek

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Hegeman Noord

SCHOOLCOMPLEX EDUWIEK: ONALLEDAAGS UITGESTREKT Ruim 12.000 m2 vloeroppervlak telt de schoolcomplex Eduwiek, verdeeld over slechts twee bouwlagen en een kleine opbouw. Dat is een opvallend aspect van het door LIAG Architecten ontworpen gebouw. Bouwbedrijf Hegeman Noord uit het Groningse Stadskanaal realiseert in opdracht van het Roelof van Echten College Eduwiek een schoolinstelling met zowel regulier als speciaal onderwijs onder een en hetzelfde dak.

Scholenbouw en andere utiliteitsbouw zijn vaak ontworpen als hoogbouw, juist in gebieden waar ruimte schaars is. Dat kan niet worden gezegd van de momenteel in aanbouw zijnde Eduwiek Scholengemeenschap in het Drentse Hoogeveen - circa 12.000 m2 verdeeld over slechts twee bouwlagen is tamelijk uniek. En dat heeft logistieke consequenties, zegt Bert Jongsma, projectleider van Hegeman Noord. “Een van de dingen die je met uitgestrekte projecten altijd probeert te vermijden is loopverlies. Immers: hoe groter de grondgebonden oppervlakte van een gebouw, hoe onevenredig harder transportverliezen zullen doortellen. We hebben daarom buitensporig veel tijd gestoken in overleg met leveranciers en nevenaannemers. Met als enig doel materialen en materieel in een keer op de juiste plek te zetten. En kan het niet anders, dan treffen we praktische voorzieningen.” Jongsma doelt op onder meer het maken van (tijdelijke) wandsparingen. Zodat de routing door het gebouw blijvend geoptimaliseerd kan worden.

TRILLINGSARM

Fundering vordert.

Hegeman Noord verkreeg de opdracht na een gewonnen openbare aanbesteding op basis van EMVI (economisch meest voordelige inschrijving). Doel van het gebouw is samenvoeging van de scholen RENN4 en het Roelof van Echten College - met aanbod van mbo-onderwijs in zowel techniek- als horecavakken.

Het aan de Voltastraat gelegen bouwwerk heeft een hybride skelet van prefab wanden en kolommen, met schilvloeren op de verdiepingen en kanaalplaatvoeren op de begane grond. Waarvan die laatste trillingsarm worden uitgevoerd.

Jongsma: “De techniekafdeling werkt met zware machines. Die moeten stevig zijn verankerd maar mogen geen geluidoverlast veroorzaken in andere lokalen. Kanaalplaatvloeren leggen op dempers is niet nieuw, maar vereist wel de nodige precisie. Want achteraf herstel is er natuurlijk niet bij.” Die gedempte vloeroplegging is ook te zien bij de inpandig opgenomen sporthal. De hal kent een kolomvrije draagconstructie middels dragende stalen spanten.

KRACHTIG De gevels van het gebouw ogen vooral krachtig. Ze zijn gemaakt van houtskeletbouwelementen, startend vanaf het maaiveld met een drieënhalve meter hoge antracietkleurige gemetselde plint. Daarboven gaat het gebouw verder met wit metalen gevelbeplating en weer antracietkleurige kozijnen. Opvallend daarbij zijn de brede witmetalen banden die om het gebouw heenlopen. De horizontale belijning zorgt voor een sterk contrast met de verticaal gepositioneerde gevelelementen. Ook binnen oogt het schoolgebouw bovenmodaal.

Geen marmoleum op de vloeren, maar gietvloeren in vrijwel de hele school. De inrichting zelf is open en transparant. Te zien is onder meer een grote vide met tribunetrap met daarboven drie grote lichtstraten. Hoewel Jongsma de planning bestempelt als ‘bijzonder scherp’, verwacht hij de oplevering in november te zullen halen. Met dank dus ook aan de inventieve logistieke planning.

“Zestien maanden voor 12.000 m2 is krap. Maar we hebben wel voor hetere vuren gestaan.” ❚

44 |

Ook ronde vormen.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Roelof van Echten College ONTWIKKELING RO Groep DIRECTIEVOERING Brink Management / Advies ONTWERP LIAG Architecten, Den Haag UITVOERING Hegeman Noord, Stadskanaal CONSTRUCTEUR Wassenaar Ingenieurs INSTALLATIEADVISEUR Nijeboer-Hage Technisch Adviseur ADVISEUR BOUWFYSICA Peutz BOUWKOSTENADVISEUR Arcadis BOUWTOEZICHT Sophia Engineering INSTALLATIES BAM Bouw & Techniek

HOOGEVEEN | Eduwiek

Gymmen en praktijkleren zonder geluidsoverlast voor andere leerlingen In Eduwiek grenzen de gymzaal en het praktijklokaal aan de reguliere leslokalen. Een goede reden om een akoestisch adviseur tijdig te betrekken bij het ontwerp. Met als vraag: hoe kan geluidsoverlast naar naastgelegen ruimtes worden voorkomen?

De akoestisch adviseur berekent dat het geluid van bijvoorbeeld stuiterende basketballen en trillende machines wordt geïsoleerd bij een afveerfrequentie van 8 Hz. “Dat is een hoge eis”, vertelt Marcel van der Roest, technisch specialist van Vilton. “Om doorgave van trillingen te voorkomen, mogen de vloeren geen contact maken met de constructie van andere ruimtes. Dat vraagt om een specifieke vorm van contactgeluidsisolatie.”

Van der Roest doelt hiermee op de Vilton CDMmaterialen. Die worden geleverd in circa 30 verschillende samenstellingen, elk met een specifieke prestatie. “Het verschil zit in de dichtheid en stijfheid van de grondstoffen”, licht Van der Roest toe. “Metingen in laboratoria en op locatie wijzen steeds uit dat met het inzetten van het juiste materiaal de gewenste contactgeluidsisolatie wordt gehaald.”

Voor Eduwiek levert Vilton het CDM ISO-SEB systeem. Akoestische oplegblokken zorgen ervoor dat de kanaalplaatvloeren niet in direct contact staan met de constructie, wat transport van contactgeluid belemmert. “De montage van het ISO-SEB systeem vraagt wel een consequente uitvoering,” merkt Van der Roest op. “Het kleinste ‘lek’- een schroef of een uitstekend stuk wape-

ningsstaal dat de bouwkundige constructie raakt - kan de contactgeluidsisolatie tenietdoen.” Om deze reden blijft Vilton vanaf het begin betrokken bij haar producten. In de advies-, engineering- en montagefase houdt het bedrijf de vinger aan de pols.

Toepassing van de ISO-SEB gebeurt volgens een bijgeleverd legplan. De akoestische oplegblokken worden rechtstreeks op de fundering geplaatst op de juiste afstand, geprefabriceerd op een vezelcementplaat. De CDM-blokken zijn exact gepositio-

neerd op de nokken van de kanaalplaten, zodat de kanaalplaatvloeren precies op deze steunpunten worden geplaatst. Vanwege de hoge akoestische prestaties wordt het ISO-SEB systeem veelvuldig toegepast in theaters, bioscopen en scholen. Van der Roest: “Naast de akoestische, constructieve en aardbevingsbestendige opleggingen in de ruwbouw kunnen we ook veel betekenen voor de ruimteakoestiek. Zo hebben we in het ATLAS Theater te Emmen de foyer voorzien van een geluidsabsorberend wandsysteem om de ruimteakoestiek te verbeteren.” ❚

| 45

Wat u ook zoekt voor de buitenwereld rondom uw school, Falco heeft het.

Sterker nog: Falco heeft diverse producten die speciaal op scholen zijn afgestemd.

Falco biedt bijvoorbeeld een enorm assortiment fietsparkeersystemen en straatmeubilair. Falco producten zijn solide en duurzaam en de stalen onderdelen

Een hoger rapportcijfer voor uw schoolplein?

Mini Ideaal; een fietsenrek waarin zelfs peuters en kleuters hun fietsje veilig kunnen stallen.

FalcoBox; een unieke manier om goederen op te bergen! Met een te openen dak en dubbele deuren.

zijn

in een gewenste kleur te poedercoaten.

FALCOJONA

FalcoLok met groendak; ideale berging voor op het schoolplein.

Voor stalling van fietsen/goederen.

Falco B.V @FalcoTweets Falco Straatmeubilair FalcoBV Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair

MEER WETEN? BEL (0546) 55 44 44 OF BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.FALCO.NL OM ONS VOLLEDIGE ASSORTIMENT TE BEKIJKEN

Bouwen met visie op bouwen

Woning?

Schoolgebouw

?

d? edrijfspan

B

Betonwerk?

Machinaearlk? timmerw

Als het op bouwen aankomt: Burgerlijke utiliteitsbouw • Nieuwbouw en renovatie Woningbouw • Machinale timmerwerken Beton- en waterbouwkundige werken Bouwontwerp en projectontwikkeling

Meer info op: www.deklerkbouwbedrijf.nl

Wiedhaak 18 3371 KD H’veld-G’dam

T 0184 74 57 69 E info@deklerkbouwbedrijf.nl I www.deklerkbouwbedrijf.nl

Buiteninrichting

Oog voor de omgeving Falco is al ruim 60 jaar een vertrouwde naam als het gaat om de inrichting van de (openbare) buitenruimte. Falco is sterk gespecialiseerd in het produceren van fietsenrekken, andere vormen van fietsparkeren, fietsoverkappingen en overkappingen in allerlei soorten en maten en in producten om het fietsen te stimuleren (fietsmarketing). Daarnaast vindt u bij Falco verkeersvoorzieningen als afzetpalen, parkeerbeugels en slagbomen. Zoekt u een producent in straat- en/of parkmeubilair, dan biedt Falco een uitgebreide keuze aan banken, stoelen, picnictafels, afvalbakken, plantenbakken en groenbescherming.

SCHOLEN Falco producten zijn op veel plekken te vinden; onder andere bij stations, stadscentra, ziekenhuizen, bedrijven, appartementencomplexen en ook bij scholen.

Op het gebied van fietsparkeren is het etagerek FalcoLevel Premium+ een fietsparkeersysteem dat ideaal is voor plekken waar veel mensen hun fiets willen parkeren. Doordat er op 2 lagen geparkeerd kan worden, wordt er veel ruimte bespaard. Ook op het bovenste niveau kan de fiets moeiteloos in het fietsenrek gestald worden.

De nieuwste versie etagerekken FalcoLevelPremium+ voldoet aan de eisen van FietsParKeur voor zowel h.o.h. afstand 37,5 cm als 40 cm. Naast leveren van fietsparkeersystemen is Falco ook een goede adviseur

op het gebied van inrichten van het gehele buitenterrein van scholen met straatmeubilair zoals banken, picknicksets en afvalbakken.

PROJECTEN In opdracht van Hogeschool Utrecht heeft Falco 5 enkelzijdige fietsoverkappingen en 4 dubbelzijdige fietsoverkappingen gemaakt. Onder deze overkappingen zijn etagerekken geplaatst.

Ook advies over het inrichten van een buitenterrein?

Met een eigen productie, montageteam en een design afdeling in huis, kunt u voor uw gehele project bij Falco terecht. Neem contact op met Falco voor meer informatie; bel 0546 55 44 44 of e-mail verkoop@ falco.nl. Op Pinterest kunt u ons bord “Schoolplein inrichten” bekijken om inspiratie op te doen. ❚

Het dakterras van het Drenthe College in Assen is ingericht met straatmeubilair uit de FalcoLinea serie.

Het Arentheem College in Velp heeft een aantal verkeersvoorzieningen en afvalbakken geplaatst op het schoolplein en parkeerplaats.

Voor het schoolplein van de Bredeschool is een bijzondere uitvoering van de FalcoBox gemaakt. De FalcoBox berging is een lage berging (vergunningsvrij) met een scharnierdak en ideaal voor berging of opslag van allerlei goederen die regelmatig worden gebruikt.

Bij Kindcampus Grootstal heeft men gekozen voor een FalcoLok overkapping om groot speelgoed in te stallen. De overkapping heeft een groendak van sedum en tegen de wanden groeit een klimplant.

| 47

STOLWIJK | OBS De Hazelmuis

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | De Klerk Bouwbedrijf

RUWBOUW EN AFBOUW LOPEN DOOR ELKAAR HEEN

Ontmoetingsruimte met panoramisch uitzicht over de polder De nieuwe brede school De Hazelmuis past helemaal in zijn omgeving. Het polderlandschap – compleet met bomen en waterpartijen – komt bijna tot aan de voordeur. Met zijn ronde hoeken en de gele baksteen wordt het een eigenzinnig en expressief gebouw, ook al spelen functionaliteit en flexibiliteit in het ontwerp de hoofdrol.

Waar het oude schoolgebouw van OBS De Hazelmuis in Stolwijk bestond uit één bouwlaag, daar telt het nieuwe schoolgebouw twee bouwlagen. Dit is verrassend, omdat het leerlingenaantal hetzelfde is gebleven. “Dat was nodig omdat de nieuwe school wordt gebouwd op hetzelfde terrein”, vertelt Jos van Leerdam, projectleider van De Klerk Bouwbedrijf. “Zolang de oude school nog wordt gebruikt, is alleen het omliggende terrein beschikbaar.” Bovendien, zegt hij, krijgt het nieuwe gebouw uitbreidingsmogelijkheden voor buitenschoolse opvang en een peuterspeelzaal.

48 |

ONTMOETINGSRUIMTE MET PANORAMISCH UITZICHT RoosRos Architecten ontwierp voor de nieuwe brede school een gebouw met veel licht, een royale entree en een modern klimaatsysteem. In het hart van het gebouw bevindt zich de dubbelhoge ontmoetingsruimte met panoramisch uitzicht over de polder. Links hiervan bevinden zich de lokalen. “In bouwkundig opzicht stelt het gebouw ons niet voor uitdagingen of problemen”, vertelt Van Leerdam. “Maar de bouwtijd – van januari tot juli 2016 – is extreem kort. Daar zit wel een flinke uitdaging.”

STOLWIJK | OBS De Hazelmuis

ingelast. Het is de enige manier om de vinger aan de pols te houden en elke uitloop op de planning direct te corrigeren. Alleen dan kunnen alle onderdelen vloeiend in elkaar overlopen.”

UITSPRINGEND METSELWERK Opvallend is het metselwerk van de nieuwe Hazelmuisschool. Dit is voornamelijk opgetrokken in liggend verband, met uitzondering van drie banen boven en onder de kozijnen, waar is gekozen voor staand verband. “Om de vier lagen is er een uitspringende rollaag”, wijst Van Leerdam. “Zo wisselen horizontale en verticale delen elkaar af. Omdat is gekozen voor een pointervoeg, waarbij de voeg in één bewerking wordt uitgekrabd én doorgestreken, winnen we ook hier weer tijd.” Dankzij de enorme discipline verloopt het bouwproces geheel volgens planning en staat niets de oplevering in juli in de weg. ❚ Opvallend is het metselwerk van de nieuwe Hazelmuisschool.

'MET ZIJN RONDE HOEKEN EN GELE BAKSTEEN WORDT HET EEN EIGENZINNIG EN EXPRESSIEF GEBOUW'

Bouwinfo OPDRACHTGEVER/DIRECTIE Hevo bv - ‘s Hertogenbosch

ONTWERP

RUWBOUW EN AFBOUW SAMENVOEGEN Om het gebouw binnen zes maanden te kunnen bouwen, zet De Klerk Bouwbedrijf vanaf het eerste moment een hoog tempo in. Hoe eerder de ruwbouw - heipalen, fundering, kanaalplaatvloeren en kalkzandsysteemelementen – is opgeleverd, hoe eerder het gebouw wind- en waterdicht kan worden gemaakt.

“Vroeger begon je pas aan de afbouw als de ruwbouw geheel was afgerond”, zegt Van Leerdam. “De afbouwwerkzaamheden namen dan nog zo’n 50% van het bouwproces in beslag. Nu kijken we daar anders tegenaan. De afbouw begint zodra het gebouw ‘dicht’ is. Zo wordt bijvoorbeeld aan de binnenzijde al gestukt, terwijl aan de buitenzijde nog gemetseld wordt. Dat was vroeger ondenkbaar, maar levert nu een forse tijdwinst op.”

STRAKKE PLANNING Basis voor het hoge bouwtempo is een strakke planning. In overleg met alle betrokken partijen is een detailplanning uitgewerkt, die tot op de minuut nauwkeurig moet worden nageleefd. Van Leerdam: “Hiervoor is er elke twee weken een vergadering en vaak moeten nog extra vergaderingen worden

RoosRos Architecten - Oud-Beijerland UITVOERING De Klerk Bouwbedrijf – Hardinxveld-Giessendam CONSTRUCTIE Ingenieursbureau SmitWesterman – Gouda INSTALLATIEADVISEUR De Blaay-Van den Bogaard RI – Rotterdam BOUWFYSICA ADVISEUR M3E groep – Capelle aan den IJssel W-INSTALLATIES Dekker van Geest – Monster E-INSTALLATIES Rehorst Elektrotechniek – Bergambacht BOUWSOM € 1,5 miljoen BOUWPERIODE januari – juli 2016

| 49

NIJKERK | Bs Het Baken

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Bureau bos Baarn

EEN MODERN SCHOOLGEBOUW ACHTER KARAKTERISTIEKE STADSGEVELS

ALLEEN DE BEGANE GROND VERRAADT DAT HET HIER OM EEN SCHOOL GAAT Het oude schoolgebouw van ‘Het Baken’ is niet meer. Op dezelfde plek staan nu – zo lijkt het althans – kleine stadswoningen. Maar schijn bedriegt. Achter de verticale gevels schuilt een modern schoolgebouw, compleet met verzamelplein, klaslokalen, buitenschoolse opvang en kinderdagverblijf.

Bureau bos, architecten + ingenieurs + adviseurs moest flink puzzelen voor het ontwerp van de school. De gemeente Nijkerk wilde dat de school – gezien de ligging nabij het centrum – past binnen de directe omgeving met zijn smalle straatjes en monumentale panden. Het gebouw moet dus een uitgesproken verticaal karakter combineren met een horizontaal gebruik. Daarbij is het perceel alles behalve recht-toe-recht-aan. De kruising

50 |

van Venestraat en Torenstraat bezorgt het bouwterrein een ‘scherpe punt’.

Verder moeten er 20 appartementen een plaats krijgen in het gebouw.

PASSEND IN HET STADSBEELD De gevel in de Torenstraat krijgt het uiterlijk van stadswoningen. Met de verticale belijning, de afwisseling van platte daken en puntdaken en het tradi-

NIJKERK | Bs Het Baken

'MET ALLE FACILITEITEN ONDER ÉÉN DAK IS HET BAKEN KLAAR VOOR HET CONTINUROOSTER' tionele metselwerk bewaakt bureau bos het stadsbeeld. Alleen op de begane grond verraden de grote ramen, de borstwering in gekleurde, geglazuurde stenen en de brede betonnen kaders dat het hier om een school gaat. Het meest linkse ‘huisje’ vormt de entree naar de appartementen boven de school.

ENTREES EN SPEELTERREIN De Oostgevel – langs de Venestraat – vertoont nagenoeg hetzelfde beeld. Ook hier zorgen afwisselende gevels voor een stereotype stadsbeeld. Het beeld dat karakteristiek is voor scholen verschijnt aan de Zuidgevel langs de Groenestraat. Hier bevinden zich de hoofdentree voor de basisschool, de entree voor buitenschoolse opvang en peuteropvang (SKA) en het speelterrein met groen, vormgegeven door een landschapsarchitect.

Het Baken en appartementen.

ALLE WENSEN VERVULD “Het was een puzzel”, vertelt Anet Meijer, architect van bureau bos. “Maar juist het combineren van al die verschillende belangen maakte het boeiend en uitdagend. Alle wensen zijn vervuld. Er zijn zes royale klaslokalen, ruimtes voor directie, administratie en team en een groot, licht speellokaal in het hart van het gebouw. Het speellokaal wordt door een paneelwand gescheiden van het bovenbouwplein, zodat ze ook samen één grote ruimte kunnen vormen.

Van hieruit is ook de keuken binnen snel te bereiken.”

BLAUW EN GROEN In het gebouw is een frisse sfeer gecreëerd. Uitgangspunt hiervoor zijn de kleuren in een kunstwerk dat is ontworpen door een grafisch ontwerper en een kunstenares. De kleuren blauw en groen in het kunstwerk zijn doorgevoerd in het interieur van de school. De ingebouwde kasten hebben accentkleuren zoals blauw en oranje. De vloeren zijn bekleed met marmoleum.

Als alles volgens plan verloopt, opent Het Baken in augustus 2016 haar deuren. De leerlingen hebben dan niet alleen een nieuw schoolgebouw, maar ook nieuwe lestijden. Met alle faciliteiten onder één dak is Het Baken klaar voor het continurooster. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Woning Stichting Nijkerk (WSN) en Katholiek Primair Onderwijs Amersfoort (KPOA) ONTWERP Bureau bos - Baarn ADVIES Konstruktieburo Snetselaar - Ede UITVOERING Bouwbedrijf Van Driesten - Harskamp ADVIES INSTALLATIES 360 techniek, Amersfoort BOUWKOSTEN Bouw- en installatiekosten incl. kinderopvang € 1.141.367 (BVO 1112 m2) BOUWPERIODE juli 2015 – juli 2016

| 51

NIJKERK | Bs Het Baken

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | 360Techniek

EEN DESKUNDIG ADVISEUR VOOR DE INSTALLATIEWERKEN Het was een flinke zorg minder. Voor de installaties in Het Baken ging de KPOA Stichting in zee met 360Techniek. 360Techniek nam namens KPOA het ontwerp en advies van alle installaties voor haar rekening. Zij boog zich samen met de opdrachtgever en de architect over het wensenpakket; zette dit om in ontwerptekeningen en - na goedkeuring van de opdrachtgever - in bestekstekeningen. Hierna had KPOA een gedetailleerde beschrijving in handen van alles wat er op installatiegebied moest gebeuren, compleet met producten, fabricaten, specificaties en voorwaarden.

“Toch hiel ons werk hier niet op”, vertelde Ton van de Grootevheen van 360Techniek. “We blijven als deskundig adviseur betrokken bij alle fasen van het werk.

We beoordelen de offertes; kijkn of de aanbiedingen met het bestek kloppen en controleren wie de scherpste prijs-/kwaliteitverhouding? We geven een weloverwogen gunningsadvies. Ook tijdens de uitvoering blijven we in beeld. KPOA heeft gekozen voor een goed installatiebedrijf. Deze partij verstaat zijn vak. Ze hebben zelf de werktekeningen en berekeningen gemaakt en wij hebben die weer gecontroleerd. Ook bij vragen denken we mee en geven we advies.” Op deze manier maakt 360Techniek bouwen voor opdrachtgevers een stuk eenvoudiger. Het is een neutrale, deskundige partij die weet hoe de installatiewereld in elkaar steekt. Van de Grootevheen: “We werken met een klein team, maar stuk voor stuk afkomstig uit de bouw. We weten waar we over praten. Dat schept vertrouwen bij onze opdrachtgevers. Ze weten dat ze het met een gerust hart aan ons over kunnen laten.”

INSTALLATIEADVIES PROJECTMANAGEMENT CALCULATIES & BEREKENINGEN BRAND & VEILIGHEID

technisch adviesbureau voor al uw gebouwgebonden installaties Hardwareweg 4 - 3821 BM - AMERSFOORT www.360techniek.nl 52 |

UTRECHT | Kindercluster Ibisdreef

Tekst | Liliane Verwoolde

Een mooi stoer gebouw met zwevende gymzaal Het nieuwe Kindercluster aan de Ibisdreef in Utrecht krijgtt geen duidelijke voor- of achterkant. Er is eerder sprake van een ‘formele’ en ‘informele’ kant. De ingangen - elk met hun eigen kleur en sfeer – bevinden zich aan beide kanten van het gebouw.

pelijke gedeelte met ontmoetingsruimte, ouderlokaal en gymzaal. Aan de informele kant bereiken de kinderen via het schoolplein hun school.

DUURZAAM EN ENERGIEZUINIG

Het Kindercluster aan de Ibisdreef in Utrecht wordt gebouwd in opdracht van de gemeente Utrecht. Het wordt het thuishonk van twee basisscholen: OBO De Gagel en de Mattheüsschool. In het gebouw komen tevens een ontmoetingsruimte, een ouderlokaal, twee peuterspeelzalen en een gymzaal. Dankzij het metselwerk met verfijnde details krijgt het gebouw een vriendelijke uitstraling. De uitvoering werd bij een niet-openbare Europese aanbesteding gegund aan Bouwgroep Dijkstra Draisma.

“Toen bekend werd dat wij het Kindercluster zouden gaan bouwen, lagen het ontwerp en het Programma van Eisen van de gebruikers al vast”, vertelt Heerke Osinga, projectleider van Bouwgroep Dijkstra Draisma. “Met een Engineer & Build contract was het onze taak om het uitvoerbaar te maken en daarbij is SVP tijdens de gehele verdere uitwerking van het ontwerp de supervisor gebleven. ‘Lage exploitatiekosten’ en een ‘goed binnenklimaat’ waren hierbij de sleutelwoorden. We hebben dus veel aandacht besteed aan energiegebruik, hergebruik van materialen, onderhoud, duurzame afbouwmaterialen en - niet te vergeten - zonnepanelen op het dak.”

EIGEN ACCENTEN

ZWEVENDE GYMZAAL

De bedenker van het gebouw is SVP architectuur en stedenbouw. Het bureau plaatste de scholen overhoeks, waardoor ze allebei optimaal in het zicht komen te liggen In het gebouw hebben de gebruikers hun eigen accenten, passend bij hun onderwijsvisie en onderscheidend door kleur- en materiaalgebruik. De hoofdentree geeft toegang tot het gemeenschap-

Een constructieve uitdaging vormt de gymzaal op de eerste etage. Deze gaat in de punt een behoorlijk eind buiten het gebouw steken. “Met een kolom eronder was de uitvoering aanzienlijk eenvoudiger en goedkoper geweest”, vertelt Osinga. “Maar het is echt de bedoeling dat de gymzaal zweeft en de luifel gaat vormen boven de hoofdentree. Met hulp van de constructeur en de

Het is echt de bedoeling dat de gymzaal zweeft en de luifel gaat vormen boven de hoofdentree.

54 |

UTRECHT | Kindercluster Ibisdreef

SLIMME VONDST Inmiddels heeft het bouwbedrijf het voorbereidende stadium achter zich gelaten en is de bouw gestart. “Het wordt een mooi, stoer gebouw met afwisselend metselwerk. Hierdoor worden op een subtiele manier de verschillende functies gemarkeerd. Het gebouw heeft ook veel vrolijke elementen, zoals licht gekleurd beton en gekleurd glas. Het grote gemeenschappelijke speellokaal in het hart van het gebouw is een slimme vondst. Dit ligt in een verdiepte kuil en de scholen gebruiken ieder de helft. Als de flexibele scheidingswand wordt weggeschoven, ontstaat een enorme ruime gemeenschapszaal voor grootschalige, bijzondere gelegenheden.” ❚

installateur hebben we het plan uitvoerbaar gemaakt. De oplossing is gevonden in een zwaar, stalen frame dat de krachten op kan vangen in combinatie met lichte bouwmaterialen.”

INTENSIEF TRAJECT Het vergunningentraject vergde het nodige op communicatief gebied. Waar dit normaal geregeld wordt door architect en opdrachtgever, was het nu aan Dijkstra Draisma om de vergunningen binnen te halen. Osinga: “Dit vereiste overleg met alle toekomstige gebruikers. Pas toen hun wensen bekend waren op het gebied van verlichting, beveiliging, vloerafwerking en afbouwmaterialen konden we de vergunningen aanvragen. Dat maakte het traject behoorlijk intensief.”

Projectinfo COMFORTABELE SCHOOL

O og vo or te ch ni

ek

Installatietechnisch adviesbureau Sijperda-Hardy is een volledig zelfstandig en onafhankelijk adviesbureau. De hoofdactiviteiten bestaan uit de advisering van elektrotechnische en werktuigkundige installaties, bouwfysica en brandveiligheid. Sijperda-Hardy heeft veel ervaring in de scholenbouw.

Onze doelstelling is altijd het creëren van een comfortabele school waarin het goed toeven is. De technische installaties bepalen een belangrijk deel van het leer- en werkcomfort. Deze is als het ware het hart van het gebouw. En dat moet kloppen! De mensen van Sijperda-Hardy realiseren zich dat. Ons streven is een optimale integratie tussen bouw- en installatietechniek. Dat doen we door een technisch doordacht ontwerp te maken gebaseerd op onze ruime ervaring in de scholenbouw. Gebruikerseisen en een optimaal leefcomfort gaan hierin harmonieus samen met zo laag mogelijke investerings- en exploitatiekosten. Uiteraard kunnen we de opdrachtgever volledig adviseren over toepassen van duurzame technieken, inclusief de (economische) terugverdientijd, onderhoudskosten, CO2-besparing e.d.

Bouwinfo Installatietechnisch adviesbureau T (0515) 429 777 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

OPDRACHTGEVER Gemeente Utrecht BOUWBEGELEIDING BBN adviseurs - Houten BOUWKUNDIG ONTWERP SVP architectuur en stedenbouw – Amersfoort CONSTRUCTIEF ADVIES Ingenieursburo Meijer & Joustra – Heerenveen UITVOERING Bouwgroep Dijkstra Draisma – Bolsward INSTALLATIES Breman BV – Zwolle BOUWKOSTEN € 5,5 miljoen BOUWPERIODE maart 2016 – begin 2017

| 55

Journaal OUDERS WINNEN: ONDERZOEK NAAR OPKNAPPEN OUDE SCHOOL Een groep mondige ouders heeft het voor elkaar gekregen: de sloop van de 60 jaar oude Annie M.G. Schmidtschool aan de Jacob de Graefflaan in de Haagse wijk Zorgvliet is mogelijk van de baan.

Scholenkoepel De Haagse Scholen (DHS) wilde er een compleet nieuw gebouw voor in de plaats zetten, maar na aanhoudend protest van de ouders laat het bestuur samen met de gemeente onderzoeken of renovatie van het huidige pand mogelijk is, met slechts een deel nieuwbouw.

GROENE ‘BEWEEGPLEINEN’ Beweging is voor iedereen van belang, helemaal als je opgroeit. De Augustinusschool en de Wilge in Hilversum, en de Binckhorst – St. Jan in Laren stimuleren daarom hun leerlingen om meer te bewegen op school. Daartoe hebben beide scholen hun schoolpleinen aangepast.

Die pleinen waren verouderd en sloten niet meer aan bij de huidige onderwijsvisie van de scholen en de behoeften van de kinderen. In het ontwerp van de schoolpleinen is daarom rekening gehouden met een goede aansluiting op de omgeving en schoolgebouwen. “Sport en spel zijn ingepast in het groen en de duidelijke indeling zorgt voor overzichtelijke en uitnodigende speelplaatsen. Deze zijn niet alleen toegankelijk voor leerlingen, maar ook voor kinderen uit de wijk,” vertelt de bij het project betrokken tuin- en landschapsarchitect Richard Herijgers van BTL Advies.

De multifunctionele sportvelden, speeltoestellen en spelaanleidingen bieden alle aanleiding voor beweging, maar op de pleinen zijn tevens rustplekken gecreëerd. Bij de aanleg ervan zijn veel materialen hergebruikt en het ontwerp laat de speelpleinen zo goed aansluiten op de omgeving.

TWEE VERNIEUWDE INSTRUMENTEN Het is een zege voor de ouders, die zich al vanaf het begin tegen de sloop en complete nieuwbouw verzetten. Ze vinden onder meer dat het ten koste gaat van het familiaire karakter van de school.

UITBREIDING De actievoerders kregen onlangs de politiek aan hun kant. Dat leidde tot een doorbraak in de discussie, die de gemoederen op de school al meer dan een jaar bezighielden.

Het onderzoek moet uitwijzen of renovatie leidt tot dezelfde kwaliteit en exploitatiekosten als nieuwbouw. Als dit negatief uitpakt, komt er toch nieuwbouw. Bestuurder Wiely Hendricks van DHS stelt in een brief aan ouders dat uitbreiding sowieso níet ter discussie staat. Dat is nog wel een pijnpunt voor de actievoerders, die tegen de geplande verdubbeling van het leerlingenaantal zijn. De medezeggenschapsraad, het officiële orgaan waarin ouders en leraren zijn vertegenwoordigd, laat weten dat het al lang geleden heeft ingestemd met die verdubbeling.

De RVO (Rijksdienst voor Ondernemen Nederland) heeft zowel de EBA Leidraad uitbesteding als de Frisse Scholen Toets vernieuwd. De 'EBA Leidraad uitbesteding' is een hulpmiddel voor schoolbesturen, gemeenten en adviseurs die een onderzoek of advies willen uitbesteden gericht op verbetering van het binnenmilieu, de energiezuinigheid of duurzaamheid van hun schoolgebouwen, en maatregelen willen laten uitvoeren of een aanpak willen opnemen in beleid of in onderhoudsplannen voor de langere termijn. De Leidraad geeft aan welke stappen doorlopen moeten worden en welke activiteiten en resultaten daarbij horen.

Daarnaast is er de Frisse Scholen Toets versie 2015 die kan worden gebruikt om het gebouw/ontwerp van een Frisse School vooraf, tussentijds of achteraf op basis van de vooraf gestelde eisen (uit het Programma van Eisen Frisse Scholen 2015) te controleren,. De toets kan het beste worden uitgevoerd door een deskundig en onafhankelijke deskundige.

INFOSYSTEMEN VOOR ONDERWIJS Uit oogpunt van kostenbesparing en risicobeheersing zijn goede informatiesystemen ook voor schoolbesturen van belang. Op de website www.bouwstenen.nl zijn 22 systemen te vinden die ook of speciaal voor het onderwijs geschikt zijn. Per systeem wordt informatie gegeven over relevante aspecten en is te lezen welke ervaring anderen met dit systeem hebben. Dit om de keuze voor een systeem te vergemakkelijken. Vergelijkingen van systemen, analyses, trends en achtergrondverhalen staan in een aparte publicatie: ‘In Control!’.

56 |

Journaal RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN: BRANDVEILIGHEID VOOROP BIJ TOPSPORTHAL IISPA IN ALMELO ‘GROENER’ STUDEREN Op het terrein van de Radboud Universiteit Nijmegen studeren en werken ongeveer 40.000 studenten en medewerkers in een groene omgeving; het terrein wordt gesierd door zo'n 1.500 verschillende bomen. De platanen, lindes en beuken hebben niet alleen een esthetische waarde, maar vertegenwoordigen tevens een sociale functie voor de universiteit. Omdat op de campus regelmatig nieuwe (studie)voorzieningen worden gebouwd of verbouwd, is het soms noodzakelijk bomen te verplaatsen. Zo zijn enkele drie jaar geleden acht platanen naar een depot gebracht vanwege de realisatie van de Kassen Botanie en het Grotiusgebouw. De bomen hebben onlangs een nieuwe plaats op de campus gekregen en zij zo weer van waarde voor het onderwijs en de omgeving. Voordat de platanen zijn teruggeplaatst, werd eerst de plantplaats geoptimaliseerd. Het is de bedoeling dat op de plek waar de bomen zijn aangeplant de natuur haar gang mag gaan. Zo moet er een ‘ruig’ gebiedje ontstaan waar naast planten straks bijvoorbeeld ook vogels, slakken, rupsen, insecten en andere organismen te vinden zijn. Die grotere biodiversiteit kan weer interessant zijn voor onderzoekers.

MEER BEWEGEN OP HET SCHOOLPLEIN De Ark uit Rotterdam, De Hoeksteen uit Spijkenisse en De Vlier uit Winterswijk gaan met elkaar de strijd aan voor een Pingelveldje voor hun schoolplein. Met dat veldje willen ze hun schoolplein nog leuker maken en bewegen bij kinderen stimuleren. Iedere school heeft een video gemaakt waarmee ze sinds 22 april zo veel mogelijk stemmen probeerden te krijgen. Uploaden.

De stemronde sloot op 12 mei en binnenkort wordt de winnaar bekend gemaakt vandaag hun finalevideo. Vanaf 22 april gaan zij met elkaar de strijd aan om zoveel.Het Pingelveldje is geïnspireerd op het van oudsher bekende paaltjesvoetbal en ontwikkeld door Inter Design, in samenwerking met Vario die het kunstgras en de belijning verzorgt.

SCHOLENBOUW: DE OPLEVERING KAN BETER EN MOET BETER Bij de oplevering van scholen gaat nogal wat mis. Dat zit in de regel niet in de bestekken, maar in het feit dat de markt uitvoerende partijen dwingt heel scherp in te schrijven, waardoor er te weinig geld overblijft voor een adequate oplevering en nazorg, zo schrijft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Adviesbureau Merosch heeft onlangs, in opdracht van de RVO, in een grote stad 20 bestaande PO-scholen beoordeeld. Zeven van deze scholen zijn minder dan vijf jaar oud. Conclusie van het onderzoek was dat bij alle zeven scholen het ventilatiesysteem niet naar behoren werkt. Oorzaken waren onder andere het uitzetten van een lawaaiige luchtbehandelingskast, filters die jarenlang niet zijn vervangen, ontbrekende stukken luchtkanaal of een te hoge energierekening. Om dit te voorkomen is het zaak dat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers streven naar een cultuur waarin veel nadrukkelijker wordt geëist dat gebouwen en installaties optimaal functioneren.

Brandex Nederland b.v. gaat, in opdracht van de gemeente Almelo, de brandwerende coating die is aangebracht op de staalconstructie bij Topsporthal IISPA in Almelo inspecteren en waar nodig herstellen.

Daarnaast wordt de brandwerende coating op de staalconstructie hersteld.

De werkzaamheden maken onderdeel uit van een verbouwing waarbij de liggers en kolommen die zich in het zicht bevinden worden voorzien van brandwerende coating en Topcoat.

Voor het onderhoud is een inspectiecontract afgesloten met de gemeente Almelo, om te waarborgen dat de Topsporthal blijft voldoen aan de vereiste brandwerendheid.

GAMEN IS GOED ÉN SLECHT, MAAR NIET VOOR IEDEREEN Het wordt steeds duidelijker dat gamen niet per se goed of slecht is, maar dat het afhangt van de mate waarin gegamed wordt en van specifieke kindkenmerken. Ook voor meisjes zijn de gevolgen anders dan voor jongens. Nieuw onderzoek laat zien dat licht gamen – zo’n uurtje per dag – zelfs ronduit goed is voor jongeren. Uit het onderzoek blijkt dat de effecten van het gamen op jongeren vooral afhankelijk zijn van een combinatie van factoren, zoals kenmerken van het kind zelf, de functie die het gamen heeft en het aantal uren dat eraan besteed wordt.

STEEDS MEER LEERLINGEN NAAR VRIJE SCHOOL Het leerlingenaantal op vrije scholen groeit gestaag. In 2014 gingen ruim 8 procent meer leerlingen dan in 2013 in het voortgezet onderwijs naar een vrije school. In het primair onderwijs gaat het om een groei van bijna 4 procent. Volgens de Vereniging van vrijescholen, die de cijfers naar buiten bracht, is deze stijging al een aantal jaren gaande. Het onderzoek kreeg in 2015 een vervolg, mede om een beter beeld van de oorzaak te krijgen. Een van de suggesties is dat vrije scholen breder kijken naar onderwijs, een zienswijze die steeds meer terrein wint. Op vrije scholen wordt gewerkt vanuit de antroposofie. Daarbij worden bijvoorbeeld de seizoenen gevolgd en het ritme van de natuur en wordt gewerkt in leeftijdsfasen. Naast aandacht voor het cognitieve, is er ook veel ruimte voor het ontwikkelen van de sociale intelligentie, creativiteit en de ontwikkeling van het eigen talent.

| 57

Journaal GELD VOOR NIEUWBOUW SCHOLEN IN SNEEK EN WORKUM

NIEUWBOUW ROTTERDAMSE SCHOOL WORDT WEER AFGEBROKEN

Scholen in Sneek en Workum kunnen dit jaar ongeveer 4 miljoen euro besteden aan nieuwbouw en verbouw. De Bonifatiusschool in Sneek gebruikt dat geld om de voormalige muziekschool in de Looxmastraat /Priorstraat te verbouwen en grotendeels in gebruik nemen als dependance. Daarmee kan er een einde worden gemaakt aan het ruimtegebrek waarmee de school al jaren mee kampt. De beide scholen van de Brede School Duinterpen pakken een verzakking, als gevolg van een constructiefout, van het schoolplein aan.

Verder gaat de gemeente in Workum een korte locatiestudie doen naar de beste locatie voor de nieuwbouw van CBS It Finster en OBS De Pipegaal. Die worden op termijn op één locatie ondergebracht.

De leerlingen van basisschool het Open Venster in Rotterdam-Zuid kunnen voorlopig nog niet naar hun nieuwe gebouw. Uit inspectie blijkt dat het drie verdiepingen tellende pand nogal wat mankementen heeft. De nieuwbouw kende sinds de start in 2013 tegenvaller na tegenvaller en de verhuizingsdatum werd al enkele keren uitgesteld. De situatie is nu dusdanig dat het waarschijnlijk is dat vrijwel het gehele gebouw moet worden afgebroken. Over dat laatste zijn gemeente en aannemer nu in een juridisch geschil verwikkeld.

Het Open Venster blijft voorlopig in het oude gebouw.

LANDELIJKE ENERGIEBESPARINGSWEDSTRIJD ENERGY BATTLE Aankomend stookseizoen organiseert Klimaatverbond Nederland de zesde editie van de Energy Battle. De start van de wedstrijd vindt plaats op de 10 oktober 2016, de Dag van de Duurzaamheid. Aan de wedstrijd doen gemeenten mee die met 3 teams van 10 deelnemers thuis zoveel mogelijk energie proberen te besparen. Omdat bleek dat in de afgelopen jaren steeds meer scholenteams meededen, komt er nu een wedstrijdelement over energiebesparing speciaal voor scholenteams uit het primair onderwijs. wordt ontwikkeld. Daarnaast krijgen de scholen die meedoen educatiemateriaal voor leerlingen uit de groepen 7 en 8 die helpen om energie te besparen in de school. De besparingen die de school realiseert tellen mee in de wedstrijd.

Deze wedstrijd sluit goed aan op de Green Deal Scholen dat als doel heeft scholen te ondersteunen bij het verduurzamen en verbeteren van hun schoolgebouw.

MEESTE VACATURES ONDERWIJS IN DE RANDSTAD Uit recente cijfers blijkt dat het grootste aantal onderwijsvacatures voornamelijk te vinden is in de Randstad, met name voor vakken als wiskunde, Nederlands en Engels. Dat aanbod bedraagt meer dan 50 procent. Het aanbod in provincies als Friesland en Zeeland blijft laag met slechts 2,3 procent. Het gaat landelijk gezien momenteel om zo’n 4.000 vacatures. In de Randstad is Zuid-Holland koploper met 25,7% van het totale aanbod. Het merendeel van die vacatures zijn vervolgens weer te vinden in Den Haag.

Met meer dan 50 procent van de onderwijsvacatures in de Randstad zijn docenten beperkt in het vinden van werk binnen Nederland. In de Randstad is volop aanbod, maar in provincies als Zeeland, Friesland, Drenthe en Limburg is het aanbod dus beperkter en is de kans op het vinden van een passende baan kleiner. Steden als Almere, Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam hebben een groot tekort aan onderwijzers. Een poging om meer leraren in de Randstad aan het werk te houden door middel van salarisverhogingen bleek eind vorig jaar tevergeefs volgens het CPB. De vraag naar leraren en ook het aantal vacatures blijft daarom vooralsnog hoog.

58 |

INVESTEER IN RENOVATIE VEROUDERDE SCHOOLGEBOUWEN Veel schoolgebouwen in het primair onderwijs zijn verouderd en voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Dit blijkt uit het rapport van de Algemene Rekenkamer ‘Scholen in het primair en voortgezet onderwijs.

De praktijk gecheckt’. De Algemene Rekenkamer komt met aanbevelingen om het huidige stelsel van onderwijshuisvesting te verbeteren.

De PO-Raad en de VNG onderschrijven de aanbevelingen. In een brief aan de Tweede Kamer hebben zij aandacht gevraagd voor de verouderde en ontoereikende budgetten, het inlopen van de achterstand op het gebied van huisvesting en een aanpassing in de wet- en regelgeving om renovatie mogelijk te maken. Daarnaast hebben zij de kosten van nieuwbouw versus renovatie in kaart gebracht. Een van de conclusies is dat renovatie 30 procent goedkoper is in vergelijking met nieuwbouw.

NIEUWE STUDENTENHUISVESTING ERASMUS UNIVERSITEIT Naast het terrein van de Erasmus Universiteit – Campus Woudestein in Rotterdam is een woongebouw voor studenten gepland. Het ontwerp van de studentenhuisvesting voor 280 zelfstandige wooneenheden is van architectenbureau Mecanoo. Bovenop het 8 verdiepingen tellende gebouw (ongeveer 26 meter hoog) zal een terras worden gesitueerd. In het gebouw komt centraal een patio met er omheen 280 zelfstandige wooneenheden. De gevel van het gebouw wordt uitgevoerd in minerale kunststof strips die ogen als metselwerk. De nieuwbouwlocatie maakt onderdeel uit van het bestemmingsplan Kralingse Zoom. Dit nieuwbouwproject is de eerste fase van dat project.

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Renson

AUTOMATISCH AANGESTUURDE ZONWERING MET PLEZIERIG DOORZICHT De buitenzonwering voor de 52 ramen van de Huizinga school is in het bestek vastgelegd. Architectenbureau Paul de Ruiter heeft gekozen voor Renson® -buitenzonwering en wel de types Renson®-Fixscreen 100 EVO en Fixscreen 100 EVO Slim. “Een goede keuze”, vindt Eelco Zanen, directeur van Decolux Zonwering.

“Bij deze types worden de geleiders en cassettes in de gevelelementen ingebouwd. Dat zorgt voor een mooie, strakke uitstraling. De gekozen screens zijn bestand tegen windklasse EN13561 WK3, een gegarandeerde windweerstand tot 130 km/uur. Dat betekent dat de zonwering nagenoeg het hele jaar door kan worden ingezet om het klimaat te optimaliseren. Dat gebeurt geheel automatisch. De zonwering wordt aangestuurd door de hoeveelheid licht die buiten aanwezig is.”

Bij de Huizinga school is gekozen voor aluminiumkleurige profielen en zwart doek. Het zwarte doek zorgt voor meer absorptie dan wit doek en biedt –

vanwege het contrast met het buitenlicht – een betere doorkijk. Dat is plezierig voor de gebruikers van de lokalen. Eelco Zanen: “Genoemde kwaliteiten maken de Renson® buitenzonwering uitermate geschikt voor de toepassing bij schoolgebouwen.”

Kiest een school voor Renson® -buitenzonwering dan neemt Decolux het hele proces voor haar rekening, van werkvoorbereiding en maatvoering tot montage en controle. “Onze montageafdeling is VCA* gecertificeerd en uitgerust met een eigen hoogwerker”, vertelt Zanen. “Voor de medewerkers van deze afdeling is het monteren van de zonwering dagelijks werk. Zij kennen het klappen van de zweep. Onze klanten zijn dus verzekerd van een deskundige montage.” ❚

zorg voor zonwering

w w w. d e c o lu x . n l

| 59

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | SAKS en De Leeuw

ZILVERFOLIE ZORGT VOOR OPTIMALE REFLECTIE

Binnenzonwering net zo warmtewerend als buitenzonwering Als gebouwenbeheerder van SAKS is Peter Zomerdijk verantwoordelijk voor het onderhoud van de binnen- en buitenzijde van twintig schoolgebouwen. Een goede reden om weloverwogen keuzes te maken. Als de zonwering vernieuwd moet worden, kiest hij bij voorkeur voor een type zonwering dat goede prestaties levert, lage onderhoudskosten heeft en een scherpe prijs/prestatieverhouding biedt. De ervaringen die dit oplevert, gebruikt hij weer bij andere schoolgebouwen.

SAKS - een organisatie met katholieke basisscholen – telt negentien schoolgebouwen in Alkmaar en één in Bergen. Zonwering is bij veel scholen een punt van aandacht. Peter Zomerdijk kijkt bij zijn zoektocht dan ook naar producten die aan alle eisen voldoen. “De klaslokalen zijn tegenwoordig uitgerust met digitale communicatiemiddelen”, vertelt hij. “Niet alleen voor de kinderen, maar ook wat betreft de digiborden en touchscreens kunnen we directe zonnewarmte maar beter buiten de deur houden.”

ONDERZOEK Kennis van deze factoren bracht Zomerdijk bij de Multifilm binnenzonwering van De Leeuw uit Schagen. Hoezeer de effectiviteit van binnenzonwering ook in twijfel wordt getrokken en hoe halsstarrig ook wordt beweerd dat buitenzonwering onontbeerlijk is, Zomerdijk wilde het onderzoeken. De Leeuw levert de binnenzonwering al dertig jaar en onderzoeken wijzen uit dat Multifilm net zo warmtewerend is als buitenzonwering.

EEN RIJKE INSPIRATIEBRON Als uitgangspunt voor zijn zoektocht hanteert Zomerdijk het Frisse-Scholenconcept. Binnen dit concept wordt warmtetoetreding van buitenaf aangepakt. De combinatie met goede ventilatie levert een fris binnenklimaat. “Veel factoren zoals warmtebeperking, helderheidswering en voldoende daglichttoetreding liggen binnen dit concept al vast”, vertelt Zomerdijk. “Het is dus een rijke informatiebron.”

60 |

'MULTIFILM IS OP DE RAMEN GEMONTEERD. DEZE KUNNEN DUS WEER OPEN'

FRAAI EN WARMTEWEREND De warmtewerende eigenschappen van Multifilm zitten in het zilverkleurige folie aan de raamzijde van het scherm. Zonnewarmte wordt hierdoor direct gereflecteerd. Zomerdijk: “Maar ook ‘sfeer’ stond op ons verlanglijstje en zilverfolie associeer je nu niet direct met gezelligheid.” Een flinterdunne transparante tussenlaag zorgt ervoor dat er voldoende zicht naar buiten is. De derde laag is de afwerklaag aan de zichtzijde van de klas, leverbaar in elke kleur. Het totaal is geïntegreerd in een solide rolgordijnsysteem met geleiders aan beide zijden, dat handmatig en elektrisch kan worden bediend.

GEEN WEERSINVLOEDEN “Ook de buitenzonwering die ooit is aangelegd, beloofde een solide systeem te zijn”, weet Zomerdijk zich nog te herinneren. “Maar het werd regelmatig vernield en het bleef afhankelijk van de weersomstandigheden. Bij veel wind kon de buitenzonwering niet worden gebruikt; een groot nadeel voor de digiborden, die als gevolg van veel licht onleesbaar worden. Multifilm kent dat nadeel niet. Bovendien kunnen we de warmtewerende kwaliteit en de graad van lichttransmissie zelf kiezen.”

Een flinterdunne transparante tussenlaag zorgt ervoor dat er voldoende zicht naar buiten is.

'DE ANDERE SCHOLEN WILLEN NU OOK MULTIFILM' ZELFREINIGEND Een ander pluspunt is het minimale onderhoud. In de cassettes zitten borstels die stof en insecten verwijderen tijdens het oprollen. “Om een lang verhaal kort te maken”, besluit Zomerdijk, “we zijn overstag gegaan. We hebben in 2011 Multifilm op één school uitgeprobeerd en de reacties waren uitermate positief. De andere scholen konden toen niet meer wachten tot ook hun zonwering werd vervangen. Inmiddels zijn BS De Vlindertuin, BS Adelbertus, Het Kompas, Erasmus en de Matthiasschool ook voorzien van Multifilm. Het houdt de warmte voldoende tegen, het kan tegen een stootje, de ramen kunnen weer open, het is onopvallend aanwezig en dus niet sfeerbepalend. SAKS gaat door op de ingeslagen weg.” ❚

| 61

Tekst | Thijs Pubben

Beeld | Hylas, AVZ

"EERDER AAN ZONWERING DENKEN LOONT DE MOEITE!" Het gebeurt nog steeds dat pas na voltooiing van een bouwproject over zonwering wordt nagedacht. “Onverstandig”, vindt directeur Vincent Willemsen van Hylas uit het Gelderse Elst. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in het confectioneren van zonweringdoeken die in bijvoorbeeld uitvalschermen of screens worden gebruikt. “Zelfs doorgewinterde bouwprofessionals vergeten nog wel eens dat zonwering helpt om energie te besparen, maar ook om het comfort te verhogen.”

Om met dat laatste te beginnen. Er worden steeds hogere eisen aan ons allemaal gesteld. Zelfs heel jonge kinderen worden al geacht om op school te presteren. Een aangenaam binnenklimaat is dan belangrijk. Zonwering helpt om oververhitting van bijvoorbeeld klas- of instructielokalen te voorkomen, waardoor leerprestaties substantieel verbeteren.

COMFORT VERHOGEND School of kantoorwerk betekent in de regel dat er veelvuldig met digiborden of beeldschermen wordt gewerkt. Schitteringen en verblinding zijn dan bijzonder hinderlijk, waarvoor zonwering een oplossing kan bieden. “Met

Tibelly ecole1% hebben we zelfs een speciaal screendoek in ons assortiment”, zegt Willemsen daarover. “De naam ‘ecole’ is niet voor niets gekozen, want dit screendoek is ideaal voor toepassingen in met name scholen en kantoorgebouwen, waar veel beeldschermen staan. Door een speciale weving – openheid 1% tegenover normaal 3% – voorkomt dit doek hinderlijke schitteringen of verblinding. Het is overigens het meest effectief indien toegepast in een ritsscreen, zoals de SolidScreen®, waarbij het doek middels een rits in de zijgeleiders is gefixeerd. De SolidScreen® wordt door AVZ uit Best in onderdelen en door SMITS Rolluiken & Zonwering uit Cuijk kant-enklaar geassembleerd geleverd.”

Het verschil in doorzicht tussen Tibelly ecole1% (rechts) en gangbaar screendoek met een grotere openheid. Het Tibelly screendoek voorkomt reflecties in beeldschermen.

62 |

Het pand van Hylas in het Gelderse Elst.

ring helpt om ogen tegen UV-straling te beschermen”, aldus Willemsen.

“Zonwering fungeert dan als het ware als de zonnebril van een gebouw.”

ENERGIE BESPAREND Screens met Tibelly ecole1% screendoek bij een verzorgingshuis. De bewoners van dit huis ondervonden ondanks de aanwezigheid van screens toch nog te veel hinder van de directe lichtstraling. Daarop heeft Van den Akker Zonwering uit Heesch geadviseerd om het traditionele screendoek te vervangen door Tibelly® ecole1%.

BESCHERMEND Behalve hinderlijk kan invallend zonlicht ook schadelijk zijn, bijvoorbeeld door de kans op oogziektes te vergroten. Het Oogfonds probeert mensen van dat gevaar bewust te maken. “Wat ons vaak niet realiseren, is dat een goede zonwe-

®

Ten slotte kan zonwering ook helpen om energie en daarmee kosten te besparen. “Dat werkt het beste als de zonwering elektrisch wordt aangedreven en door sensoren wordt bestuurd”, legt Willemsen uit. “In de zomer kan dan een substantieel deel van de zonnewarmte worden geweerd, waardoor er minder hoeft te worden gekoeld. Dat bespaart veel energie, want koelen is een factor 3 duurder dan verwarmen.” Maar ook in de winter kunnen sommige vormen van zonwering effectief zijn. Een SolidScreen® bijvoorbeeld kan zorgen voor een extra isolerende luchtlaag voor het raam, waardoor er ’s nachts minder warmte verloren gaat en er dus minder verwarmingsenergie nodig is. “Eerder aan zonwering denken, loont de moeite”, besluit Willemsen. ❚

Ideale buitenzonwering voor scholen SolidScreen met Tibelly zonweringdoek • • • •

Unieke zonwering met ritssysteem in zijgeleiding Bestand tegen windsnelheden tot 145 km/h Energiebesparing tot ± 30% Levert een positieve bijdrage aan EPC normering

Zonder zonwering

• •

Tibelly Sergé screendoek

Tibelly ecole1% screendoek

Goede zichtbaarheid op schermen en digiborden Comfortabel en aangenaam binnenklimaat

Zicht op digibord zonder Tibelly® ecole1%

Zicht op digibord met Tibelly® ecole1%

www.tibelly.nl | 63

De Pen

64 |

De Pen

Tjeerd Wessel

Haast u langzaam Fotograaf Hannah Anthonysz

‘Festina lente’, oftewel ‘Haast u langzaam’, was het motto van keizer Augustus, filosoof Erasmus en schrijver Goethe. En dus past het ook bij de scholenbouw. Scholenbouw is immers bouwen in dienst van het onderwijs en de vorming van kinderen tot verstandige en capabele volwassenen. Kinderen zouden niet alleen in het schoolgebouw iets moeten leren, maar ook van het schoolgebouw.

Dat stelt hoge eisen. Het vereist dat we in de scholenbouw het kind (met zijn of haar leerkrachten) voorop stellen. Het vereist een fundamenteel besef van dienstbaarheid. Laten we de schoolkinderen en de leerkrachten geen ‘eindgebruikers’ noemen, alsof ze heel ver van ons afstaan, maar ‘hoofdpersonen’. Want zij zijn de ware opdrachtgevers.

Het proces in de scholenbouw is hier niet altijd op ingesteld. De praktijk is vaak jachtig en gefixeerd op slimme trucs om de bouw sneller en goedkoper te maken. Er is een nerveuze afwisseling van toverformules: het moet lean, of met design & build, en volgend jaar weer anders. Van al die formules is het de vraag wat ze met het onderwijs te maken hebben. Het zou ook over een willekeurig kantoorpand of een varkensstal kunnen gaan.

‘Festina lente’ betekent ook: ‘Bezint eer ge begint.’

Maar dan moet je wel weten waaróp je je bezint.

Wat mij betreft is dat helder: op de inhoud. Een geconcentreerde bezinning op het onderwijs en op de betekenis van de school voor de buurt, de wijk, de toekomst en de geschiedenis. Door dáármee te beginnen, maak je een werkelijk verstandig proces mogelijk.

Zo doen we dat met onze stichting Mevrouw Meijer.

Vaak onderzoeken wij of er een nieuwe school moet komen, of dat het bestaande gebouw door transformatie een nieuw leven kan krijgen. We spreken intensief met alle betrokkenen – de scholen zelf, het schoolbestuur, de gemeente, de buurt – over hun wensen. We vragen drie architecten om letterlijk de mogelijkheden te schetsen.

De eerste reflex van veel betrokkenen is dat ze nieuwbouw willen. Dat is begrijpelijk, want oudere schoolgebouwen zijn vaak verrommeld en verslonsd. Maar wij vragen hen om serieus na te denken over de kwaliteiten die de bestaande school heeft, die je kunt revitaliseren, en die je kwijtraakt bij sloop. Een geduldige afweging wijst vaak uit dat behoud en transformatie van de bestaande school op alle fronten verstandiger is dan sloop en nieuwbouw.

Die conclusie had je niet kunnen trekken als je vanaf het begin met haastige spoed had doorgedenderd. Langzaam haasten loont. Denk eerst samen rustig en onbevangen na over de essentie van de scholenbouwopgave; je zult er geen spijt van hebben. Festina lente ❚

| 65

DELFT | International Student House

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Waal en Cepezed

INTERNATIONAL STUDENT HOUSE:

Snelle bouw, hoge kwaliteit De 332 studentenwoningen van het International Student House in amper een jaar tijd bouwen, er zijn opgaven die minder uitdagen.

Bouwbedrijf Waal uit Vlaardingen realiseert dit kunststuk dankzij enkele slim ingebouwde nieuwigheden. “Er gaat altijd veel tijd verloren aan afbouwlogistiek. Vooral daar boeken we tijdwinst.”

Bij TU Delft lijkt de groei er flink in te zitten. Na eerst al een nieuw gebouwd studentenhuisvestingscomplex aan de Stieltjesweg volgt nu op een andere locatie, in de Professor Schermerhornstraat, alweer een nieuw wooncomplex, ditmaal het International Student House TU Delft. Daar zullen tussen nu en eind dit jaar 332 studenteneenheden verrijzen, met in de dubbellaagse plint tevens commerciële ruimten. Bouwbedrijf Waal uit Vlaardingen verkreeg de bouwgunning vanuit een aanbesteding. Met als eis dat het project in zeer korte tijd gerealiseerd moest worden, zegt project-

66 |

leider George van Scheijndel. “De gunning ging op prijs, maar zeker zo belangrijk was de planning.

De bouwtijd is bijzonder kort, daarop moest vooral worden ingezet. We hebben ons toegespitst op bouwwijze en afbouwlogistiek. Want daar viel de meeste tijd te winnen.”

INTERN TRANSPORT Van Scheijndel doelt op de grote hoeveelheid, grotendeels door betonwanden gescheiden woningen (332, gemiddelde oppervlakte 16 m2) met een complexe afbouwlogistiek. “De afbouw vormt een

enorme operatie. Wij besteden het interne transport van materialen daarom uit aan een daar op toegespitst bedrijf. Die kosten verdien je terug.”

Een bijzondere truc wordt daarvoor al tijdens de ruwbouw ingezet. Waal zal op strategische locaties sparingen in betonwanden opnemen, om die in de eindfase weer dicht te zetten met metal-stud."

Dat is nooit eerder gedaan, zegt Van Scheijndel: “Het klinkt als out-of-the-box, en dat is het ook. Ik moet mijn werkvoorbereiders complimenteren. Zij hebben helemaal uitgedokterd dat dit de snelste en ook meest economische manier is.”

DELFT | International Student House

Bouwinfo OPDRACHTGEVER BOUWMANAGEMENT ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES

START BOUW OPLEVERING

SNELHEID Ook de bouw van het casco zal vooral in het teken staan van snelheid. Waal zal het traditionele wanden-breedplaatskelet van beide gebouwen uitvoeren in een gelijktijdige opgang, met voor elk gebouw een apart ingezette torenkraan.

Dit houdt een productie in van 16.000 m2 vloeren in 16 weken. Ook een factor noemt Van Scheijndel de snelle wind- en waterdichtheid van het gebouw. Die wordt mede bepaald door de invulling van de gevels - staalskeletelemen-

Stichting DUWO Brink Management/Advies, CEPEZED Delft Waal, Vlaardingen -e: SO Elektrotechniek, Valkenburg -w: Loodgieterswerk Breman, ventilatie Steboma, verwarming/koeling AMM Installatietechniek januari 2016 december 2016

ten die kant-en-klaar met Cortenstaalbeplating en kozijnen op de bouwplaats zullen arriveren.

“De elementen zullen in negen weken worden gemonteerd. Ook weer om zo snel mogelijk met de afbouw te kunnen beginnen.”

DETAILS Ondertussen toont het gebouw ook voldoende mooie elementen. Zoals op de twee koppen van de gebouwen, met uit staal en glas gefabriceerde vliesgevels voor het trappenhuis en een

aparte kantoortoren. Blind bevestigd, dus zonder aanzicht van bouten en/of andere bevestigingsmiddelen. Heel bijzonder, vindt Van Scheijndel.

“Die constructies vinden plaats na de bouw van het skelet. Je ziet aan meer dat de architect veel oog heeft voor details. Want blinde bevestiging komt niet zo heel veel voor.” Ook inpandig is aan veel gedacht. De woningen krijgen alle een eigen badkamer, keukens en groepsruimten worden verdeeld per zes of acht eenheden. Van Scheijndel: “Al met al is het een mooi project.” ❚

| 67

DELFT | International Student House

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Waal

Geslaagde combinatie in het werk gestort en prefab

De insteek was om te komen tot een goede combinatie van in het werk gestorte beton en prefab beton elementen. Daarom engineerde en vervaardigde Holcon uit Markelo in opdracht van hoofdaannemer Waal de prefabbeton kolommen en wanden voor het International Student House in Delft.

Steeds minder vaak gezien, de constructieve combinatie van storten en prefab beton. Toch werkt deze combinatie goed voor het momenteel in aanbouw zijnde International Student House voor studenten van TU Delft. Prefab betonfabrikant Holcon uit Markelo vervaardigde hiervoor de kolommen en wanden. Waarvan die laatste voor strategische locaties, zegt projectleider Bas van Oosterhout.

“Bijzonder aan dit project is de slimme integratie van prefab elementen met in het werk gestort beton. Daar liggen mooie uitdagingen omdat je dan je expertise kunt inzetten voor moeilijk uitvoerbare knooppunten.” Als voorbeeld wijst hij op de twee wandschijven nabij de entree die met een maat van 6,0 m x 4,27 meter fors mogen worden genoemd. “Nadat die zijn gesteld, volgt de montage ertussen van een grote stalen luifel. Het voordeel van het op deze plek toepassen van prefab is dat je de strakst mogelijke kwaliteit krijgt. En dat is belangrijk bij een representatieve ruimte als een entree.”

VARIËTEIT

HOLCON BV is de juiste partner voor de realisatie van uw project in Utiliteitsbouw, GWW en Woningbouw. We leveren niet alleen duurzame producten met een uitstekende kwaliteit, ook de engineering en montage van uw ruwbouwproject is bij HOLCON in vertrouwde handen.

www.holcon.com - 0547-357315 68 |

Holcon verkreeg de opdracht na een aanvraag van hoofdaannemer Waal. In totaal omvatte de order circa 2200 m2 wandelementen en 190 m2 kolommen.

Voor Holcon qua grootte niet heel bijzonder, doch de onderlinge verschillen maakte de order boeiend. Van Oosterhout: ‘Het is waar dat onze fabriek is ingesteld op grote leveringen. Hier telde vooral de samenhang - zowel tussen de elementen onderling, als die met de overige constructieonderdelen.” Dat blijkt ook wel uit de variëteit van de levering. Holcon produceerde de wanden in liefst vijf dikten (150, 200, 250, 280 en 300 mm), en daarnaast kolommen van 300 x 300, 300 x 350 en 350 x 350 mm. Van Oosterhout: “Alles just in time geleverd. Wat overdag wordt bezorgd, is aan het eind van de dag gesteld.” ❚

TILBURG | Amarant Kindcentrum

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Van den Pauwert

AMARANT KINDCENTRUM:

Goed over nagedacht Bij sommige nieuwbouwprojecten staan gebruikerswensen meer centraal dan bij andere. Zoals in het nieuwgebouwde orthopedagogisch dagcentrum voor Amarant in Tilburg, een dagcentrum voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand of een verstandelijke beperking.

Bouwgroep Moonen realiseerde het gebouw dat ontworpen is door Van den Pauwert Architecten BNA.

Het bestemmingsplan liet toe dat slechts dertig procent van het huidige kavel bebouwd mag worden, vertelt projectarchitect Paul Buts van Van den Pauwert Architecten BNA. “Het is een lange en smalle kavel. Stel dat we de groepen op de begane grond gesitueerd zouden hebben, dan was er zeker sprake geweest van ruimtetekort. Want het programma vraagt om drie maal zoveel ruimte.”

Tien groepsruimtes, drie kantoorruimtes, het secretariaat en de behandeling worden erin gehuisvest. Alle zijn dienstverlenend en gericht op kind en gezin.

Amarant biedt in haar kinderdagcentra ontwikkelingsgerichte begeleiding en behandeling voor kinderen tot en met 18 jaar met een lichte, ernstige of meervoudige beperking.

Er werd daarom gekozen voor een effectieve stapeling van groepen over drie verdiepingen. Elke groepsruimte biedt een eigen buitenruimte in de vorm van een continu maaiveld dat oploopt van de gemeenschappelijke tuin naar ruime speelvelden op de verdiepingen. Naast de verbondenheid tussen de groepen geeft dit het gebouw een bijzondere uitstraling naar de Ringbaan West. De verticale functionele verdeling zorgt voor korte looplijnen en optimaal contact tussen kind en begeleider. Kleur, iconografie en transparantie dragen verder bij aan herkenbaarheid voor het kind.

Elke groepsruimte grenst aan een dakterras, zodat buiten- en binnenruimten als het ware één worden. Die dakterrassen en hellingbanen worden bekleed met kunstgras. ➤

| 69

TILBURG | Amarant Kindcentrum

Ze zijn toegankelijk via grote openslaande puien. De dakterrassen zijn per groep af te sluiten door middel van een beweegbare plantenbak en hekwerk. Langs de buitenruimte zijn glazen balustrades aangebracht - in eerste instantie voor de veiligheid van de kinderen, maar tegelijkertijd om de transparantie van het ontwerp te beklemtonen.

De kopgevel van het gebouw, zichtbaar vanaf de weg, is minder bepalend voor de uitstraling van het gebouw dan de kleurrijke zuidkant. Aan de zuidkant, de warme kant, worden de groepsruimten gesitueerd. Deze gevel wordt opgetrokken uit keramische gevelelementen in verschillende kleuren wat het gebouw een speels en kindvriendelijk uiterlijk geeft. Het gebruik van glas zorgt voor een open en transparante uitstraling. Deze zijde van het gebouw laat op elke verdieping een maaiveld zien met hellingen die naar de begane grond leiden. De strakke, rechte noordzijde van het gebouw weerspiegelt de functie van de binnenkant. Hier bevinden zich het kantoor, testruimte en ondersteunende diensten. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP BOUWKUNDIGE AANNEMER E-INSTALLATIES W-INSTALLATIES START BOUW OPLEVERING

Amarant Groep Huisvestiging en Bedrijfsdiensten Van den Pauwert Architecten BNA, Eindhoven Bouwgroep Moonen, Breda Van Gerwen Installaties, Tilburg Verstappen van Amelsvoort bv, Nuland december 2014 april 2016 Fotograaf Bob Vrijbergen.

Projectinfo

Je komt ze overal tegen ...

EEN STERK STAALTJE INTERIEURBOUW De nieuwbouw van het kinderdagcentrum van Amarant Groep in Tilburg noemt ze een bijzonder project. “We konden onze maatwerkoplossingen en ons vakmanschap ten volle inzetten bij dit project”, vertelt Carla Nanninga van Hermeta. “En dat leverde een prachtige plek op voor de kinderen.”

Voelen, kijken, luisteren Hermeta was verantwoordelijk voor drie zintuigkasten, twaalf gangkasten en tien sanitairkasten. De zintuigkasten spelen in op de zintuigen voelen, zien en horen.

In de vlinderkast zijn de vlinders gemaakt van allerlei materialen, zoals tapijt en schuurpapier. In de vissenkast bevinden zich spiegels en led-panelen en in de uilen van de uilenkast zijn speakers gebouwd.

Kinderdagcentrum Amarant kiest voor maatwerk interieurproducten van Hermeta.

Hermeta e-mail: info@hermeta.nl internet: www.hermeta.nl

70 |

Degelijke constructie De twaalf gangkasten zijn uitgevoerd met unieke dierenprints, zoals herten, muizen, egels en vossen. Carla Nanninga: “De constructie van deze kasten was een uitdaging. De kasten met daarboven een raampartij en een boog vormen één geheel, dat we in het werk op maat gemaakt hebben. De dierenprints zijn speciaal voor dit project op het plaatmateriaal gedecoreerd. De kinderen onthouden door de dieren beter waar hun spullen zijn.”

Interieurbouw Bij elke groepsruimte hoort een sanitair ruimte. Hermeta leverde en plaatste sanitairkasten op maat. “Eigenlijk hadden alle geleverde elementen in dit project afwijkende maten. Bovendien hebben we gewerkt met heel verschillende materialen, van HPL-plaat tot verlichting en spiegels. Voor ons was het een uitgelezen kans om onze kwaliteiten op het gebied van interieurbouw te laten zien.”

LEIDEN | LIS

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Kentie & Partners Architekten

LIS TOONT GEZICHT OOK BUITEN Als research instrumentenmaker ben je knutselaar, puzzelaar en uitvinder tegelijk - sommige beroepen klinken te mooi om waar te zijn.

Onlangs startte de Leidse instrumentenmaker School (LiS) een uitbreiding voor doorgroei naar 400 leerlingplekken. "Je moet kunnen zien, wat ze hier leren maken."

De school.

Vakmensen sterven uit wordt vaak gezegd. Of jongeren hebben geen zin om met hun handen te werken, hoor je ook. Niet op de Leidse instrumentenmaker School in Leiden. De aanmeldingen nemen jaar op jaar toe, dus alle reden voor een nieuw te bouwen gebouw voor 200 extra leerlingen.

Architectenbureau Kentie & Partners Architekten uit Halfweg ontwierp de hiervoor bestemde uitbreiding vanuit een dubbele gedachte, vertelt Manon Becking, samen met Ray Kentie betrokken bij het ontwerp en verantwoordelijk voor de uitwerking en bouwbegeleiding. “Hoewel je bij uitbreidingen altijd wel zoekt naar raakvlakken met bestaand, wilden we een gebouw creëren dat tevens sterk genoeg zou zijn als een op zichzelf staand bouwwerk. Zeg maar zelfstandig en overeenkomstig tegelijk. Ik denk dat we daarin zijn geslaagd.”

ZICHTDOORLATEND Het gebouw komt te staan direct naast de bestaande school op het universiteitsterrein in Leiden. Meteen herkenbaar zijn de grotendeels identieke vormen van de gebouwen: beide bestaand uit een begane grond met twee verdiepingslagen, binnen rechthoekige lijnen. Ook overeenkomstig zijn de gevelafwerkingen, die op het nieuwe gebouw eveneens worden gemaakt van vlakke aluminium panelen. Maar verschillen zijn er ook, benadrukt Becking: “We hebben bewust gekozen voor een witte plaat uit oogpunt van meer contrast. Maar veel wezenlijker is het verschil in zichtdoorlatendheid.

Dankzij de hoge puien op de begane grond ontstaan er zichtlijnen tot diep door het gebouw heen. Niet alleen naar buiten toe, maar ook andersom, dus van buiten naar binnen.” ➤

Wind- en waterdicht.

| 71

LEIDEN | LIS

HART Dat laatste vormde een belangrijk ontwerpuitgangspunt. Want achter die transparante voorgevel komt een nieuwe tweede werkplaats met daarin hoogwaardige machines voor de vervaardiging van instrumenten. Dat is de plek waar het allemaal gebeurt, zegt Becking: “De werkplaats vormt het kloppend hart van het gebouw.

De machines zijn al mooi, veel mooier nog is om leerlingen ermee te kunnen zien werken. Getoonde bedrijvigheid wordt binnen de architectuur de laatste tijd als steeds belangrijker ervaren. Omdat een gebouw ermee tot leven komt.” De genoemde puien worden gemaakt van aluminium. Erboven komen vaste zonneluifels.

STOER De binnenkant van het gebouw omschrijft Becking als "stoer en effectief". Zij doelt op onder meer de plafonds in een aantal ruimten die onafgewerkt, en dus met

beton in het zicht, zullen worden opgeleverd. Wel bewerkelijke details zijn te zien in het eveneens nieuw te maken verbindingsdeel. Dat bevindt zich tussen twee langsgevels en zorgt voor de verbinding tussen oud en nieuw.

Becking: “Al oogt het gebouw op het eerste gezicht eenvoudig, toch zijn er altijd details om rekening mee te houden. Die zie je vooral bij de overgang tussen oud en nieuw, met onder meer een entree, centrale hal, vides en een kunstwerk. Aansluiten op bestaand vergt altijd extra aandacht. Juist ook omdat de lessen tijdens de bouw gewoon door zullen gaan.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING CONSTRUCTEUR INSTALLATIES

Stichting Leidse instrumentmaker School, Leiden Kentie & Partners Architekten, Halfweg Vink Bouw, Nieuwkoop Pieters Bouwtechniek Amsterdam -e: Technisch Installatiebureau R. Hijkoop, Sassenheim

-w: J. van den Burg, Lisse

-beveiliging/communicatie: Van Limpt Beveiliging & Telecommunicatie, Hoofddorp START BOUW september 2015 OPLEVERING juli 2016w

Inkijkfactor.

MONTAGE VAN PREFAB ELEMENTEN DWM Nederland B.V. is uw specialist voor montage van prefab elementen. Wij zijn VCA* gecertificeerd. Wij monteren alle voorkomende prefab constructies in de Burgerlijke- en Utiliteitsbouw, GWW-sector en Infra. Zoals: DE WIT MONTAGE

Kantoren / Ziekenhuizen / Scholen / Parkeergarages / Industrieële Gebouwen Wij bieden u een compleet pakket van alle mogelijke montagewerken, compleet met kranen, hijsmiddelen, mortel, schoren, stempels etc.

Als het gaat om montage van prefab elementen heeft DWM Nederland B.V. de juiste oplossing!

Wij informeren u graag vrijblijvend over de diverse mogelijkheden.

DWM Nederland B.V., uw partner op het gebied van: • • • • • •

Montage van prefab elementen Prefab skeletbouw Prefab cascobouw Betonmontage Prefab betonbouw Monteren prefabconstructies

Kees de Wit +31 (0)6 22 22 64 29 info@dwmnederland.nl www.dwmnederland.nl

DWM Nederland B.V. 72 |

Projectinfo LIS: EENDRACHTIG BETONWERK Een juiste afstemming leidde tot een hoog bouwtempo bij de montage van het casco van het uitbreidingsdeel van de Leidse Instrumentenmakerschool LiS. Die werkzaamheden werden uitgevoerd door montagebedrijf DWM Nederland in opdracht van leverancier Vlassak Betonbedrijf.

Omwille van snelheid bleek een geprefabriceerd betonskelet de meest logische bouwwijze voor het LiS-uitbreidingsdeel. Montagebedrijf DWM Nederland voerde de klus uit, in een opmerkelijk goed samenwerkingsverband. Eigenaar/ directeur Kees de Wit: “Wat mij bijzonder beviel was de wil tot coördinatie van alle betrokken partijen.” DWM Nederland monteerde het complete casco voor de uitbreiding, bestaande uit kolommen, wanden, stalen liggers, betontrappen, bordessen en kanaalplaatvloeren. Dit gebeurde met gebruikmaking van een 140 tons rupskraan met beweegbare jib. Ook bracht het bedrijf de constructieve ruwe druklagen aan op de kanaalplaatvloeren. De Wit: “Door een goede logistieke afstemming met alle betrokken leveranciers hebben we het casco geheel volgens planning gemonteerd en opgeleverd.”

KOPENHAGEN | CIS Nordhavn

Tekst | Fitria Jelyta

Beeld | Duurzaambedrijfsleven

Deense school krijgt grootste energieopwekkende gevel Voor de gevel van een schoolgebouw in Kopenhagen, maken Deense architecten gebruik van 12.000 glazen panelen waarin zonnecellen zijn verwerkt.

Het nieuwe schoolgebouw CIS Nordhavn van de Copenhagen International School verrijst in de nieuwe Nordhavn district van de Deense hoofdstad. In het gebouwontwerp van architectenbureau C.F. Møller krijgt het schoolgebouw 12.000 glazen panelen die de gevel van 6.048 vierkante meter moet bedekken.

'EMIRATES INSOLAIRE HEEFT EEN VERANDERING TEWEEGGEBRACHT IN DE TOEPASSING VAN ZONNECELLEN DOOR AANTREKKELIJKE GEVELPANELEN TE COMBINEREN MET DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN ZONNECELLEN'

GROOTSTE ZONNE-GEVEL

UITBREIDING

De gekleurde glazen panelen van het Arabische bedrijf Emirates Insolaire, onderdeel van het investeerdersbedrijf Dubai Investments, beschikken over zonnecellen. Hiermee zegt het bedrijf voldoende zonne-energie te kunnen opwekken voor de helft van de energiebehoefte van het schoolgebouw. Jaarlijks moet de gekleurde zonne-gevel van de zogeheten Kromatrix-technologie 300 megawattuur aan duurzame energie produceren.

“Dit project is erg belangrijk voor Emirates Insolaire en biedt ons de mogelijkheid om onze technologie uit te breiden naar Europa en andere werelddelen”, zegt Rafic Hanbali, Managing Partner bij Emirates Insolaire.

“Emirates Insolaire heeft een verandering teweeggebracht in de toepassing van zonnecellen door aantrekkelijke gevelpanelen te combineren met de toegevoegde waarde van zonnecellen.”

Volgens de architecten krijgt het schoolgebouw de grootste gekleurde zonne-gevel ter wereld. De bouwwerkzaamheden van de CIS Nordhavn zijn inmiddels gestart. Naar verwachting wordt het schoolgebouw in juni van dit jaar opgeleverd.

Het bedrijf verwacht de komende twintig maanden de gekleurde gevelpanelen in tien tot vijftien gebouwen in Dubai te installeren. Volgens Hanbali moet elk vierkante meter van een gebouw in Dubai met de zonnegevel jaarlijks meer dan 200 kilowattuur aan zonne-energie opwekken. ❚

| 73

ARCEN | De Schans

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | bouwbedrijf Gebr. Van Stiphout

MFA DE SCHANS IN ARCEN

Fraai

gebouw versterkt de relatie tussen dorp, kasteel en parken Mfa De Schans is een icoon voor Arcen. Het ruige metselwerk, de gebogen voorgevel met houten raster en de kwadranten – elk met hun eigen functie – versterken de relatie tussen dorp, kasteel en de parken van het Ovaal.

Aan de bouw van mfa De Schans te Arcen ging een lange, intensieve voorbereidingsperiode vooraf. De gemeente Venlo moest er flink voor knokken om de goedkeuring van de Raad van State in handen te krijgen. Maar toen de vergunning eenmaal binnen was, lag er voor Bouwbedrijf Van Stiphout een mooi ontwerp voor een gebouw aan de rand van het dorp Arcen, omgeven door kasteeltuinen en parken. Het wordt de huisvesting van een basisschool, kinderdagverblijf, peuterspeelzaal/BSO, sporthal, cultuurcentrum en foyer.

VIER KWADRANTEN Het MFA is verdeeld in vier kwadranten: het Educatieve kwadrant, Sportkwadrant, Cultuurkwadrant en Ontmoetingskwadrant. Elk kwadrant wordt ingericht voor een specifieke functie. Bouwbedrijf Van Stiphout begon met de school en het kinderdagverblijf, waarvan de gevelbekleding bestaat uit Opvallend is de arcade aan de voorzijde van De Schans.

metselwerk. Darna werd aansluiting gemaakt met het Sportkwadrant, dat bestaat uit staal en gevelstucwerk. Ten slotte verrijst het Cultuurkwadrant.

ARCADE MET LARIKS Opvallend is de arcade aan de voorzijde van De Schans. Die zorgt voor rondingen in de school, het kinderdagverblijf en het cultuurgedeelte. “De arcade is volledig digitaal uitgewerkt en opgebouwd in staal”, vertelt de projectleider van Bouwbedrijf Van Stiphout. “Daarna is de constructie dichtgezet met kalkzandsteen binnenbladen, die vervolgens zijn bekleed met Lariks. De boogvorm bezorgt het mfa een warme entree.”

'DE ARCADE AAN DE VOORZIJDE ZORGT VOOR RONDINGEN IN DE SCHOOL, HET KINDERDAGVERBLIJF EN HET CULTUURGEDEELTE'

74 |

ARCEN | De Schans

Projectinfo BELANGRIJKE ROL UITVOERDER Aan, maar ook rondom Mfa ‘De Schans’ in Arcen wordt nog volop gewerkt.

De werkzaamheden rondom het gebouw – de infrastructuur – zijn in handen van Driessen BV uit Horst. Uitvoerder René van der Markt vertelt dat door diverse aanpassingen de opleverdatum verschoven is. “Aan het oorspronkelijke ontwerp is wat gesleuteld, vandaar dat we nog bezig zijn. Bovendien werkt ook het weer niet altijd mee.”

Driessen BV legt de riolering aan, doet het grondwerk en brengt het asfalt aan.

Voor het bedrijf reguliere werkzaamheden, aldus Van der Markt. “We doen dit regelmatig, bijvoorbeeld rondom distributiehallen. We kunnen de complete buitenwerkzaamheden verzorgen, tot aan het planten van groen.”

Grote uitdaging bij dit project noemt hij het feit dat er zowel aan als rondom ‘De Schans’ wordt gewerkt. “Dat betekent dat we rekening moeten houden met de bereikbaarheid van het gebouw en eventuele losmomenten. Vaak lossen we dat ter plekke op, aan de hand van de planning. De uitvoerder van de aannemer heeft daar een belangrijke rol in. Die zorgt ervoor dat alles soepel blijft lopen.”

DUURZAME INSTALLATIES MAKEN DE SCHANS KLAAR VOOR DE TOEKOMST Omdat het bij De Schans niet alleen gaat om een groot gebouw, maar ook om een groot aantal gebruikers, komen alle elektrotechnische disciplines voorbij.

Van der Vleuten Elektro-techniek neemt die voor haar rekening. Voor de hele accommodatie levert en installeert het bedrijf de elektro-installatie van verlichting, datanetwerk, beveiliging, brand/ontruiming, telefonie, audiovisuele middelen en domotica. En alles van de hoogste kwaliteit.

FLEXIBEL CULTUURGEDEELTE Het Cultuurkwadrant is volledig flexibel ingericht. In dit kwadrant kunnen de gebruikers eindeloos variëren met de indeling. Als alle flexibele wanden zijn weggeschoven, ontstaat een ruimte van 500 m2, compleet met foyer en tribune. “Je verschuift de wanden in een handomdraai. Als de leerkrachten dat willen, kunnen ze de indeling dagelijks veranderen.” ➤

De wensen op het gebied van elektrotechniek worden geïnventariseerd door de opzichter van de gemeente Venlo. Deze brengt ze vervolgens ter tafel tijdens de bouwvergaderingen. “Vanaf dat moment zoeken we samen naar de beste oplossingen”, vertelt Henk van der Vleuten. “’Energieverbruik’ en ‘onderhoud’ waren belangrijke thema’s in dit project. Daarom hebben we een led-verlichtingssysteem geadviseerd dat per armatuur of per bouwdeel kan worden geprogrammeerd.

Daarnaast is de verlichting in 90% van het gebouw voorzien van bewegingsdetectie. Is er geen beweging, dan wordt de verlichting automatisch uitgeschakeld.

Daarnaast hebben we DALI geïnstalleerd, een professionele interface waardoor de verlichting per gebouwdeel kan worden geregeld met de Ipad. Dit communicatiecentrum kan ook worden ingezet om bijvoorbeeld storingen in de W-installaties te signaleren.”

Natuurlijk gelden energieverbruik en onderhoud niet alleen voor de verlichting, maar ook voor de andere installaties. Van der Vleuten: “De Schans is klaar voor een lange, duurzame toekomst.”

| 75

ARCEN | De Schans

dikformaat wisselen elkaar op een willekeurige manier af, waardoor een oereffect ontstaat, naadloos passend in zijn omgeving. Zo ontstaat een fraai gebouw op het snijpunt van een kasteel met gracht en tuinen, het historische centrum en het ruige maaslandschap. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Venlo

ONTWERP

STRAKKE UITSTRALING Waar veel ontwerpers op dit moment kiezen voor een industriële uitstraling, kiest Elemans Van den Hork Architecten voor een gestileerd interieur.

“De installaties en kabels zijn keurig weggewerkt in wanden en plafonds”, “De gang, kleedkamers en natte ruimtes zijn voorzien van gietvloeren met ‘holplinten’. De ronde opstaande rand langs de muren geven de ruimtes een strakke uitstraling en zorgen ervoor dat ze gemakkelijk gereinigd kunnen worden.”

STOOTVOEGLOOS METSELWERK En dan verdient het metselwerk nog aandacht. De bakstenen zijn van verschillende formaten en stootvoegloos gemetseld. Waalformaat en

Driessen B.V. Handelstraat 5 5961 PV Horst telefoon 077 3978000 fax 077 3978008 info@Driessen-Horst.nl

SPECIAALTRANSPORT GROND- EN SLOOPWERKEN RECYCLING SERVICE EN TECHNIEK

WWW.DRIESSEN-HORST.NL 76 |

Elemans Van den Hork Architecten – Oss ADVIES Goudstikker De Vries – ’s Hertogenbosch ADVIES INSTALLATIES Van der Linde - van Giersbergen – Schaijk E-INSTALLATIE Van der Vleuten Electrotechniek – St. Oedenrode W-INSTALLATIES Willems – uden technische installaties – Uden BOUWSOM € 4,5 miljoen inclusief infrastructuur BOUWPERIODE november 2014 – mei 2016

Beeld | Hans de Vries

NOT: NIEUWE TRENDS EN INSPIRATIE OPDOEN Van dinsdag 24 januari tot en met zaterdag 28 januari 2017 is het weer tijd voor de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT), de grootste vakbeurs voor professionals in het KO, PO, VO en MBO. De vakbeurs bevat dit jaar een stevig inhoudelijk programma over actuele ontwikkelingen en interessante innovaties op onderwijsgebied. De focus ligt deze editie met name op de segmenten bouw, facilitair en inrichting.

NOT is een totaalconcept met een compleet product- en informatieaanbod. De beurs is gericht op leraren en docenten, directie, bovenschools management, facilitair managers, ICT-coördinatoren en alle andere onderwijsprofessionals.

Het overgrote deel van de bezoekers van de NOT is beslissingsbevoegd en oriënteert zich op het doen van nieuwe investeringen. Nieuwe trends in het onderwijs en inspiratie opdoen zijn belangrijke motieven om NOT te bezoe-

ken. Vorig jaar plaatste één derde van de bezoekers een order bij exposanten en nog eens 43 % deed investeringsplannen op tijdens het beursbezoek.

De beurs biedt alle ruimte voor maximale exposure. Deelnemen aan de NOT is op verschillende manieren mogelijk. Reserveer een stand, neem deel als sponsor, geef een presentatie of krijg een vermelding in de NOT 365Update.

Neem contact op voor overige mogelijkheden. ❚

| 77

ACHTERHOEK | Kenniscampus Sealing Valley

Tekst | Diana Kervel

Beeld | BEELE Engineering

Kenniscampus Sealing Valley Dat ze een enorme operationele expertise hebben op het gebied van brandveiligheid en bescherming tegen calamiteiten is bekend. Maar dat BEELE Engineering BV een complete Kenniscampus gaat bouwen is nieuw en bijzonder.

Eigenaar Hans Beele wil de wereld veiliger maken met producten die bijdragen aan brandveiligheid en waterdichtheid. De afzetmarkt is bouw, scheepsbouw, offshore installaties, energie en infrastructuur. De producten worden expliciet ontwikkeld voor een levensduur van meer dan 20 jaar en staan garant voor duurzaamheid.

78 |

CAMPUS: KOMENDE GENERATIES De in de loop der tijd vergaarde kennis op het gebied van afdichtingen gaat ver uit boven het aanbod op de markt. Opleiding en begeleiding zijn van wezenlijk belang om de vakkennis uit te dragen naar de (buitenlandse) markten. Om aan de continue vraag naar oplos-

singen te kunnen voldoen is het zaak om jonge, goed opgeleide ingenieurs aan te trekken.

OPLEIDEN, LEREN EN INNOVEREN De behoefte aan expertise en engineering is ĂŠĂŠn ding, maar kennisoverdracht, educatie en training gekoppeld aan research & development en dus innovatie is essentieel om functionaliteit in het veld te optimaliseren om calamiteiten te voorkomen. Dit heeft Beele ertoe doen besluiten om een Campus te bouwen op het gebied van brand- en

ACHTERHOEK | Kenniscampus Sealing Valley

vluchtveiligheid en bescherming tegen water, gas, corrosie en andere calamiteiten. De start van de bouw is in het najaar van 2016. Het moet een educatief kennis- en trainingscentrum en een R&D-centrum worden dat zijn weerga niet kent in de wereld van de afdichtingen oftewel sealing.

is. Mede dankzij hun filosofie ‘We Care is onze passie, we solve is onze missie’. Het bedrijf doet geen compromissen als het gaat om de veiligheid van mensen. Het opleiden van de nieuwe generatie past in dit beeld.” Wanneer scholen, leveranciers, certificerende instanties interesse hebben

om betrokken te worden bij de ontwikkeling en uitvoering van het campus-project, kunnen zij zich melden, zegt de eigenaar van BEELE Engineering.

“In Amerika hebben ze Silicon Valley. Hier in de Achterhoek krijgen we in de loop van volgend jaar Sealing Valley”, aldus Hans Beele. ❚

CAMPUS: ARCHITECTUUR Voor het ontwerp is Architect John Velthuis uit Oldenzaal benaderd. Hij heeft de opdracht gekregen om een uniek en esthetisch hoogwaardig complex van 45.000 m2 te ontwerpen met veel ruimte voor milieu en duurzaamheid. Velthuis: “Transparantie is een thema in dit bouwwerk dat zich uit in veel beglazing. De bouw zal plaatsvinden in drie fases, waarbij in de indeling veel ruimte gecreëerd zal zijn voor ontvangstruimten, leslokalen, showrooms en laboratoria.

Verder zullen er diverse R&D-faciliteiten voor de ontwikkeling van basismaterialen als rubber, plastic, coatings, keramiek en metaal worden gebouwd.

INTERESSE? De reputatie van BEELE is bekend bij alle organisaties waar brandveiligheid van het uiterste belang

| 79

DELFT | TU-Delft toren

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Roos Ros Architecten

TU-Delft toren valt of staat met organisatie Binnen 20 maanden moeten de 504 woningen in gebouw F, een ruim 70 meter hoge studentenflat aan de Delftse Stieltjesweg, gereed zijn. Dat is de verwachting van Smit's Bouwbedrijf dat het gebouw in opdracht van Stieltjesweg Ontwikkeling BV realiseert. Bewerkelijke gevels, weinig bouwplaatsruimte en vooral een strakke planning maken het werk buitenstandaard.

Vaak worden studentenwoningen opgebouwd uit modules, voor een geschatte levensduur van gemiddeld 15 jaar. Helemaal anders is dat bij de juist opgestarte studententoren F aan de Delftse Stieltjesweg op het universiteitsterrein van TU-Delft - met de opvallende gevels zelfs een eyecatcher op

Een zeventig meter hoge eyecatcher.

80 |

de universiteitscampus. Smit’s Bouwbedrijf uit Beverwijk bouwt de toren op als gietbouw. Omdat dat sneller gaat dan wanden-breedplaat en bovendien tot een der specialiteiten behoort van het bedrijf, zegt bedrijfsleider Gijsbert Jan Heek. “Met gebouw F realiseren we een gebouw voor de lange termijn.

DELFT | TU-Delft toren

AFBOUWSCHEMA De woningen worden opgeleverd conform het behangklaar-principe. Dit houdt in dat ze inclusief keuken en badkamer, maar zonder vloer- en wandafwerking in de verhuur zullen gaan. Alle woningen tellen minimaal 24 m2 en zijn - op enkele details na - volstrekt identiek. Op de begane grond komen nog bedrijfsruimten, met onder meer een studentencafé, koffiecorner, een medische post, kleine supermarkt en een klein warenhuis. 25 woningen per week luidt het woningafbouwschema, en ook dat lijkt snel. Heek: “Inderdaad ook weer afhankelijk van strak organiseren. Een goede samenwerking is allesbepalend.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING CONSTRUCTEUR INSTALLATIES

Stieltjesweg Ontwikkeling BV, Delft Roos Ros Architecten, Oud-Beijerland Smit’s Bouwbedrijf, Beverwijk IMd Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam -e: Elektrotechnisch Bureau Cas Sombroek, Volendam -cv: Bogro Snelrewaard, Snelrewaard -loodgieterswerk: P.C. van der Horst, Uitgeest -mv: Steboma, Beverwijk KITWERK Akar, Amsterdam START BOUW januari 2016 OPLEVERING juli 2017

Bewerkelijke gevels.

Dat blijkt ook wel uit de huurovereenkomst, die is aangegaan voor een termijn van twintig jaar. Gietbouw past ons goed. Wij denken bijna in tunnels.”

BOUWSNELHEID Die tunnelopgang geschiedt vanaf een onderbouw van wanden-breedplaat, ingaand vanaf de tweede verdieping. De beoogde productiesnelheid is ambitieus: SBB zet in op een productie van elke 4 dagen 1 afgeronde verdieping.

Dat moet ook wel, zegt Heek, aangezien de oplevering is gepland voor juli 2017. “Voor een project als dit is dat echt heel snel. Of zoiets slaagt, is afhankelijk van ervaring en organisatie. Je streeft met tunnelbouw naar een trein die soepel en zonder haperingen voortloopt. Elk radartje is belangrijk, dus stellen we ook hoge eisen aan ingehuurde betonvlechters en installateurs.”

Wat daarbij scheelt, is het sterk repeterende karakter van de toren, geeft hij aan. Op de onderste twee lagen na is elke verdieping vrijwel identiek.

BOUWEN IS

denken & doen VANUIT DE MENS bouwers voor het leven

BEELDBEPALEND Is de bouw van het casco vooral gebaat bij een goede organisatie, veel bewerkelijker zijn de gevels van de toren. Heek spreekt zelfs van een skyline-bepalende eyecatcher op het verder toch al imposante campusterrein. Niet in het minst vanwege de kozijnen die sterk terug liggen ten opzichte van de aluminium bekleding. “De opdrachtgever heeft iets willen neerzetten. Niet alleen qua functie, maar ook als beeld, als een nieuw gezicht op de campus. Het bijzondere aan de gevels is dat die ter plekke worden opgebouwd. Complex zijn daarbij vooral de dagkantaansluitingen naar de kozijnen.” Een en ander houdt in dat SBB de betonspouwbladen zal monteren met de kozijnen er al in.

De gevel zelf wordt opgebouwd door een specialistische gevelbouwer.

www.smitsbouwbedrijf.nl

| 81

TILBURG | Theresialyceum

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Bouwgroep Moonen

VERBOUWEN TERWIJL DE LESSEN GEWOON DOORGAAN

Grotere klassen en royale gangen De hoge transparante Oostgevel geeft het Theresialyceum een open uitstraling. Tot voor kort had de school nog één patio, door de vernieuwbouw heeft zij nu twee aantrekkelijke ontmoetingsplaatsen.

De voorbereidingstijd was lang, maar in november 2013 kwamen gemeente, de raad van bestuur OMO en directie tot overeenstemming en is er groen licht voor de vernieuwbouw van het Theresialyceum. Storimans Wijffels Architecten maakte daarna een fraai ontwerp voor de uitbreiding van de oostvleugel en de vergroting van gangen en lokalen. Er komen nieuwe lokalen bij, de

82 |

voormalige gymzaal wordt omgetoverd tot overblijfruimte en voor de sport komt er een nieuwe gymzaal. Daarnaast krijgt de school een modern klimaatbeheersingssysteem, dat het comfort in de school verhoogt.

VEILIG VERBOUWEN Aanvankelijk is het de bedoeling om de Oostvleugel in twee fasen uit te breiden. Als echter tijdens de start enige vertraging optreedt, besluit Bouwgroep Moonen in samenspraak met de school om de Oostvleugel in één keer aan te pakken. De interne verbouwingen - fase 3 – vinden plaats in de zomervakantie. “Tijdens de gehele verbouwing blijft de school in gebruik”, vertelt Christian de Cock, werkvoorbereider van Bouwgroep Moonen. “Dat vraagt extra aandacht. Om de veiligheid van 1.400 aan- en aflopende leerlingen te

TILBURG | Theresialyceum

borgen, houden we de bouwlocatie afgescheiden van de delen die in gebruik zijn. Zware transporten vinden uitsluitend vroeg in de ochtend plaats en wegafzettingen gebeuren in overleg met de school. En natuurlijk proberen we de overlast zoveel mogelijk te beperken, zeker in examenperiodes.”

AD HOC AANPASSINGEN Als bouwgroep Moonen al lang en breed aan de slag is, ontdekt zij dat zij niet de eerste partij is die in het gebouw zijn sporen achterlaat. Het is gebouwd in 1963 en sindsdien op meerdere plaatsen aangepast - aanpassingen die niet allemaal bekend zijn bij de ontwerpende partijen. “Daar kom je pas achter als je het gebouw gaat strippen”, vertelt De Cock. “Voor de aanpassingen van constructieve aard zijn we met de constructeur in gesprek gegaan en hebben we ad hoc aanpassingen bedacht en uitgevoerd. Voor het uiteindelijk resultaat heeft dit geen gevolgen.”

'DE BRUINGRIJZE BAKSTEEN GEEFT HET NIEUWE GEDEELTE EXTRA ACCENT' ASBESTSANERING Bij aanvang van de werkzaamheden was bekend dat er asbest gesaneerd moest worden. Gedurende de uitvoering werd echter op meerdere - niet verwachte - locaties asbest aangetroffen. Dit vraagt om deskundige verwijdering volgens de voorgeschreven procedures. “Er moet dan eerst een inventarisatierapport worden opgesteld door een extern bureau en dit moet worden ingediend bij de Gemeente. Daarna kan er pas daadwerkelijk gesaneerd worden. Je begrijpt dat dit vertraging veroorzaakt. Na de sanering wordt de locatie weer vrijgegeven en kunnen de werkzaamheden weer worden opgepakt.”

90-JARIG BESTAAN Die vertraging komt de aannemer slecht van pas. Vanwege het 90-jarig bestaan van het Theresialyceum moet de verbouwing met ingang van het nieuwe schooljaar worden opgeleverd. Maar nu de oostvleugel in één keer wordt aangepakt, lijkt dit geen probleem. Bovendien is De Cock enthousiast over het resultaat: “De uitbreiding - met zijn grote raampartijen - wordt prachtig. De ruime gangen en lokalen voldoen weer aan de laatste voorschriften.

Aan de buitenkant heeft het metselwerk van de nieuwbouw een afwijkende kleur. De bruingrijze steen geeft het nieuwe gedeelte een extra accent. Het Theresialyceum heeft weer een moderne uitstraling.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTIEF ADVISEUR UITVOERDER INSTALLATIE ADVISEUR W-INSTALLATIES E-INSTALLATIES VLIESGEVELS/PUIEN BOUWSOM BOUWPERIODE

Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs - Tilburg Storimans Wijffels Architecten – Tilburg Adviesbureau Tielemans Bouwconstructies – Eindhoven Bouwgroep Moonen – ‘s-Hertogenbosch Adviesbureau Becks – ’s-Hertogenbosch Van Dijnsen Installatiewerken - Breda TES Installatietechniek - Tilburg Vorsselmans – Zundert ca. € 4,5 miljoen augustus 2015 - augustus 2016

| 83

TILBURG | Theresialyceum

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Bouwgroep Moonen

In hoog tempo installeren door slim organiseren De samenvoeging van fase 1 en fase 2 van de vernieuwbouw van het Theresialyceum bezorgt niet alleen Bouwgroep Moonen een logistieke uitdaging. Ook TES Installatietechniek doet er alles aan om de oplevering in juli 2016 waar te maken. De beweegredenen zijn niet enkel zakelijk. “Mijn kinderen zitten op het Theresialyceum”, meldt Cees Gijsbrechts, mede-directeur van TES Installatietechniek. “Dan heb je vanaf de aanbesteding een bijzondere band met het project.”

TES Installatietechniek verzorgt voor de volledige vernieuwbouw alle elektrotechnische installaties. Hieronder vallen de energievoorzieningen, de aanleg van wand- en kabelgoten, (nood)verlichtingsarmaturen, data en telefonie, infrastructuur, brand- en ontruimingsinstallaties en diverse bijzondere installaties. Voor TES Installatietechniek zijn het stuk voor stuk vertrouwde werkzaamheden. “De uitdaging zit in de organisatie van het werk”, vertelt mede-directeur Patrick van Amelsfoort. “Door de aanwezigheid van asbest, de verkorte voorbereidingstijd en de verkorte uitvoeringstijd moesten er creatieve oplossingen op tafel komen om het werk op tijd

84 |

te kunnen aanleveren. De doorlooptijd van een jaar werd ingekort tot vijf maanden.”

De benodigde creativiteit blijkt bij TES Installatietechniek ruimschoots aanwezig. Om te beginnen maakt het bedrijf van het project een leermeesterproject. Hierdoor kan het rekenen op de ondersteuning van een groot aantal enthousiaste leerlingen in de elektrotechniek uit Tilburg en Rotterdam. Deze ondersteunen het project en leren ondertussen het vak in de praktijk.

TILBURG | Theresialyceum

Het bedrijf doet ook een beroep op haar vaste samenwerkingspartners. “We werken al jaren samen met Datamontage uit Vlaardingen, Zumtobel uit Amsterdam en Eltech Paneelbouw uit Breda. Deze firma’s blinken stuk voor stuk uit in daadkracht en snelheid. We kennen ze al jaren. Dankzij hun bijdrage kunnen we ook de gewenste kwaliteit leveren.

En er zijn zaken die vanzelf gaan. Zo is de samenwerking met de school goed.

TES Installatietechniek is namelijk niet alleen in de nieuwbouw actief, maar ook in het gedeelte waar les wordt gegeven. Dit gedeelte voorziet zij onder andere van een WIFI-installatie. “De afstemming tussen de conciërge en IT-mensen en onze mensen verloopt vlekkeloos, zodat wij ongestoord kunnen werken. Dat maakt samenwerken nou plezierig.” Inmiddels zijn er geen signalen meer die erop wijzen dat TES Installatietechniek de deadlines niet gaat halen - er wordt conform afspraak opgeleverd. ❚

BRENGT TECHNIEK TOT LEVEN !

● ● ● ● ● ●

verlichting domotica camerabeveiliging inbraakbeveiliging brandmeldinstallaties lean & green ● Projecten

●

Tilburg

● ● ● ● ● ● ●

24 uurs servicedienst calamiteiten storingen zonne-energie duurzaamheid cradle-to-cradle technisch beheer ● Service

● www.tesgroep.nl ●

● ● ● ● ● ● ●

conditiemetingen NEN3140 inspecties certificeringen meerjarenonderhoud nieuwbouw renovatie lid van Uneto VNI ● Onderhoud

Prinsenbeek

●

| 85

HOOGVLIET | Nieuwbouw Zalmplaatschool

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Dura Vermeer Zuid West

WERKELIJKHEID EN ARTIST IMPRESSION ZIJN NAUWELIJKS VAN ELKAAR TE ONDERSCHEIDEN Rondom de centrale hal bevinden zich de klaslokalen, het speellokaal, de ouderkamer, speelpleintjes en werkplekken. In de zomer zetten de leerkrachten de dubbele deuren open en betrekken zij de speelplaats bij hun klaslokaal. “Het is een onwijs mooi gebouw”, zegt Michiel de Roo van Dura Vermeer Zuid West over de Zalmplaatschool in Hoogvliet. “Het is luxe, licht en ruim. Iedereen die bouwkunde heeft gestudeerd, ziet dat hier uitdagingen zijn overwonnen.”

De golvende beweging en kleurige letters zorgen voor een expressief herkenningspunt.

Budget, Plan van Aanpak en Programma van Eisen zijn voor alle deelnemers aan de Europese aanbesteding hetzelfde. De nieuwe Zalmplaatschool in Hoogvliet moest extreem duurzaam worden. Ontwerp en uitstraling lieten de Stichting voor Prot.Chr. Basis- en Orthopedagogisch Onderwijs (PCBO) en gemeente Rotterdam over aan de uitvoerende partijen. Hier sloegen Dura Vermeer Bouw Zuid West en diederendirrix architecten hun slag. Met een opvallend vriendelijk ontwerp wonnen zij de aanbesteding.

EXPRESSIEVE UITSTRALING Het ontwerp bestond uit twee bouwlagen met afgeronde hoeken. De golvende beweging en kleurige letters zorgen voor een expressief herkenningspunt. “We hebben geluk gehad”, bekent Michiel de Roo, BIM-engineer van Dura Vermeer

86 |

Bouw Zuid West. “De oplossingen die wij en onze collega’s hebben geboden om de hoge duurzaamheid te bereiken, verschilden nauwelijks van elkaar. Het onderscheidende vermogen viel hierdoor als vanzelf op het ontwerp.”

WERKEN MET BIM De voorbereiding van de bouw gebeurde in BIM. Zo zagen

HOOGVLIET | Nieuwbouw Zalmplaatschool

Projectinfo HET STELLEN VAN DE PREFAB BETONELEMENTEN De constructie van de Zalmplaatschool is opgebouwd uit meerdere constructieve materialen. DWM Nederland is gespecialiseerd in de montage van prefab betonelementen en zorgde ervoor dat alle betonelementen op de juiste manier werden geplaatst.

architect en uitvoerder hun ideeën stap voor stap concreter worden. Aankomende problemen konden op voorhand worden opgelost. Ook de leveranciers dachten mee. “Hierop hadden we ze geselecteerd”, vertelt De Roo. “We hebben gekozen voor leveranciers wiens producten kunnen worden ingevoerd in BIM.”

FEILLOZE AANSLUITINGEN Een bouwkundige uitdaging vormden de ronde hoeken; die vroegen om meerdere constructieve materialen. De Roo: “Je hebt dan niet alleen te maken met verschillende stelruimtes, maar ook met meerdere leveranciers. BIM heeft ons hier geweldig bij geholpen. Het echte schoolgebouw en de artist impression zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Dit zegt alles over de kwaliteit van de aansluitingen.” Ook voor de lichtstraat (7,5 m) in de nok van de vide bood BIM uitkomst. Deze vereiste een stevige constructie, terwijl hier juist in de hoofdconstructie een sparing valt.

'DE RONDE HOEKEN VROEGEN OM MEERDERE CONSTRUCTIEVE MATERIALEN' PRECIES PAS Dan verrijst het nieuwe schoolgebouw op de speelplaats van het bestaande gebouw. De school krijgt nagenoeg dezelfde vorm. “Bijna elke vierkante centimeter is benut”, wijst De Roo. “We hebben de bekisting voor de fundering dunner moeten maken, omdat deze anders onder het bestaande gebouw zou vallen. Het was spannend, maar de tempex platen hebben het gehouden. En het is de moeite waard geweest. Nu het bestaande gebouw wordt gesloopt, komt het nieuwe nog beter tot zijn recht. Ik word er een beetje jaloers van, als ik bedenk in wat voor gebouw mijn basisschool was gevestigd.” ❚

DWM Nederland voerde het werk – bestaande uit twee bouwlagen - uit in twee fasen.

Per bouwlaag monteerde zij de betonnen kolommen, stalen liggers, kanaalplaatvloeren en trappen. De hoofdaannemer bekistte de vloeren en stortte deze af. DWM voerde de montage uit met mobiele kranen vanuit twee zijden. De grote, zware binnentrappen werden gemonteerd met een 250-tons mobiele kraan. Het werk is geheel volgens de BIM-planning uitgevoerd.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIEADVIES INSTALLATIES BOUWSOM BOUWPERIODE

Gemeente Rotterdam diederendirrix architecten – Eindhoven Adviesbureau Kaskon – Zoetermeer Dura Vermeer Bouw Zuid West Rotterdam Nelissen Ingenieursbureau – Eindhoven Lomans Totaalinstallateurs – Capelle aan de IJssel € 3,67 miljoen augustus 2015 – februari 2016

MONTAGE VAN PREFAB ELEMENTEN DWM Nederland B.V. is uw specialist voor montage van prefab elementen. Wij zijn VCA* gecertificeerd. Wij monteren alle voorkomende prefab constructies in de Burgerlijke- en Utiliteitsbouw, GWW-sector en Infra. Zoals: DE WIT MONTAGE

Kantoren / Ziekenhuizen / Scholen / Parkeergarages / Industrieële Gebouwen Wij bieden u een compleet pakket van alle mogelijke montagewerken, compleet met kranen, hijsmiddelen, mortel, schoren, stempels etc.

Als het gaat om montage van prefab elementen heeft DWM Nederland B.V. de juiste oplossing!

Wij informeren u graag vrijblijvend over de diverse mogelijkheden.

DWM Nederland B.V., uw partner op het gebied van: • • • • • •

Montage van prefab elementen Prefab skeletbouw Prefab cascobouw Betonmontage Prefab betonbouw Monteren prefabconstructies

Kees de Wit +31 (0)6 22 22 64 29 info@dwmnederland.nl www.dwmnederland.nl

DWM Nederland B.V. | 87

iSpace Sports

Tekst | Sjoerd Meuleman

Beeld | Studio Poot Fotografie

NIEUW CONCEPT BRENGT JEUGD WEER IN BEWEGING

Gym als beleving

“Gymzalen zien er al honderd jaar hetzelfde uit. Je moet kinderen tegenwoordig meer willen bieden.” Aldus Sikas-salesmanager Benelux Jeroen Bontenbal. Installateur van sportvloeren en wandbekledingen Sika uit Deventer heeft de strijd aangebonden met bewegingsmoeheid onder jeugd. Hoofdzakelijk doel van hun concept iSpace Sports is hen weer lol te laten krijgen in gymlessen en/of sporten.

Ruim 7.000 gymzalen telt ons land en - uitzonderingen daargelaten - ze zien er bijna allemaal hetzelfde uit. Met dezelfde lijnverdeling, toestellen, wandrekken, touwen en ringen. Voor jeugd tegenwoordig te weinig inspirerend om serieus mee aan de gang te gaan, meent Jeroen Bontenbal. “Ik vertel niets nieuws als ik zeg dat kinderen tegenwoordig maar moeilijk hun scherm verlaten. Het kost steeds meer moeite kinderen aan te sporen tot meer lijfelijke beweging. Daarom hebben wij iSpace Sports ontwikkeld. Tegen relatief weinig kosten wordt bewegen weer aantrekkelijk voor ze.”

WISSELWERKING iSpace Sports is een totaalconcept dat rust op meerdere pijlers. Allereerst is er de inzet van techniek, vormgegeven door een combinatie van oplichtende vloerbelijning (Pulastic LED Court) en beamers voor beeld op vloer en wand. Daarnaast fungeert iSpace Sports ook adviserend: hoe je met kleine aanpassingen een sportzaal aantrekkelijker, beter en vooral stimulerender kunt maken. Bontenbal: “Het is een wisselwerking, het een vult het ander aan. Beeld en licht werken stimulerend op jongeren, daarover bestaat geen twijfel. Maar wat ook telt is dat bijvoorbeeld inrichtingen al jaren hetzelfde zijn. iSpace Sports zet in op het totaalplaatje: maak zo’n zaal in al zijn facet-

ten aantrekkelijker.” Bijzonder element daarbij is de leerlingvolgsysteem. Met gebruik van software kunnen vorderingen eenvoudig worden bijgehouden.

Bontenbal: “Voortgang tijdens gymlessen krijgt maar weinig aandacht. Het leerlingvolgsysteem brengt die helder in beeld.”

PILOT Inmiddels is het concept operationeel. Sika realiseerde onlangs de primeur in Opeinde (gemeente Smallingerland), waar in samenwerking met Sportbedrijf Drachten een iSpace Sports-beweegruimte werd ingericht. Het enthousiasme was groot - zowel begeleidende coaches als de kinderen zelf spraken van echt ‘anders gymmen’. Vanzelfsprekend mikt Sika op expansie van het concept.

Een eerste opzet daartoe vormt formering van een platform, met daarin deelneming van belanghebbende partijen. Bontenbal: “Het succes van de pilot heeft het besef versterkt dat ons concept aanslaat. Dat blijkt ook wel uit de reacties, want de volgende opdrachten zijn al binnen.” ❚

De pilot.

Beleving.

88 |

WIE DOET WAT

VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Onderwijs & Bouw met Danny Jansen: T +31 495 45 00 95 - E d.jansen@louwersuitgevers.nl

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOELEVERANCIERS VOOR NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

Staat u nog niet op www.onderwijsenbouw.nl?

Neem dan voor meer informatie contact op met Danny Jansen d.jansen@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat AANNEMERS

BOUWADVIES & -MANAGEMENT

MEIJER BOUW SASSENHEIM

BVR Groep B.V

Ettenseweg 48 4706 PB ROOSENDAAL Postbus 1355 4700 BJ ROOSENDAALT T.....................................................+31 165 63 11 11 F .................................................. +31 165 63 12 10 E........................................................info@bvrgroep.nl W...................................................... www.bvrgroep.nl

Postcode 156 2170 AD SASSENHEIM T....................................................+31 252 21 91 22 F................................................... +31 252 23 26 28 E...................................... info@meijersassenheim.nl W www.meijersassenheim.nl

STAM MONTAGEBOUW Pesetaweg 135 2153 PJ NIEUW-VENNEP T....................................................+31 71 301 81 54 E...............................marco@stammontagebouw.nl W..................................www.stammontagebouw.nl

Spoelerstraat 2 7460 AE RIJSSEN Postbus 240 7460 AE RIJSSEN T.................................................. +31 548 53 99 99 F.................................................. +31 548 52 02 95 E...................................................... info@vastbouw.nl W.....................................................www.vastbouw.nl

AANNEMERS & BOUWBEDRIJVEN

BOUWGROEP DIJKSTRA DRAISMA

Postbus 120 8700 AC BOLSWARD T....................................................+31 515 33 40 00 F....................................................+31 515 33 40 40 E...............................................................info@bgdd.nl W www.bgdd.nl

Postbus 59 2820 AB STOLWIJK T.................................................... +31 182 34 17 41 F....................................................+31 182 34 24 75 E............................................ info@devriesverburg.nl W...........................................www.devriesverburg.nl

T....................................................+31 172 48 40 00 E.................................................... mail@alphaplan.nl W....................................................www.alphaplan.nl

Postbus 1271

KNAUF AMF PLAFONDSYSTEMEN BV Mesonweg 8-12 3542 AL UTRECHT T....................................................+31 30 241 54 45 F....................................................+31 30 241 07 37 E...................................................... info@knaufamf.nl W.....................................................www.knaufamf.nl

TOEKOMST GROEP Ged. Laanweg 47 1619 PB ANDIJK Postbus 4 1619 ZG ANDIJK T................................................... +31 228 59 49 00 F................................................... +31 228 59 49 09 E............................................info@toekomstgroep.nl W.......................................... www.toekomstgroep.nl

REMMERS BOUWGROEP

Postbus 43 5411 NX ZEELAND Boekelsedijk 22a 5411 NX ZEELAND T....................................................+31 486 45 16 08 F................................................... +31 486 45 33 03 E.........................................info@cornelissenbouw.nl W www.cornelissenbouw.nl

2400 AM ALPHEN AAN DE RIJN

KLEISSEN EN PARTNERS

Postbus 4021 5004 JA TILBURG T....................................................+31 13 572 39 00 F.................................................... +31 13 572 93 01 E..........................ohubers@remmersbouwgroep.nl W.................................www.remmersbouwgroep.nl

AFBOUW

7550 BG HENGELO T.....................................................+31 74 267 01 11 E..........................................................info@kleissen.nl W........................................................ www.kleissen.nl

LINDHORST HUISVESTINGADVISEURS AKMA AKOESTISCHE MATERIALEN Kerkeinde 34 4254 LD SLEEUWIJK T....................................................+31 183 30 41 02 E.............................................................. info@akma.nl W www.akma.nl

MERFORD ACOUSTIC MATERIALS

CORNELISSEN AANNEMINGSBEDRIJF BV

Postbus 549

AKOESTIEK

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG

VASTBOUW OOST BV

ALPHAPLAN

Postbus 160 4200 AD GORINCHEM Franklinweg 8 4207 HZ GORINCHEM T....................................................+31 183 67 50 00 E............................... acousticmaterials@merford.nl W....................................................shop.merford.com

ARCHITECTEN

Postbus 3 7900 AA HOOGEVEEN T....................................................+31 528 23 45 18 F....................................................+31 528 23 45 17 E....................................................... info@lindhorst.nl W www.lindhorst.nl

SIJPERDA - HARDY ADVIESBUREAU Postbus 23 8650 AA IJLST T.................................................... +31 515 42 97 77 F.................................................... +31 515 43 84 57 E.............................................. info@sijperda-hardy.nl W.............................................www.sijperda-hardy.nl

BOUWKUNDIGE BRANDPREVENTIE

MARX& STEKETEE architecten bv HEERKENS VAN BAVEL BOUW BV

Postbus 35 5000 AA TILBURG T....................................................+31 13 466 69 99 F....................................................+31 13 466 69 00 E info@hvbbouw.nl W www.heerkensvanbavel.nl

90 |

AFBOUW PERDOK BV

MARX & STEKETEE ARCHITECTEN

Peizerweg 140 9727 AP GRONINGEN T................................................... +31 50 528 06 80 F................................................... +31 50 850 89 50 E.............................................info@afbouwperdok.nl W........................................... www.afbouwperdok.nl

Dommelstraat 11 5611 GJ EINDHOVEN T................................................... +31 40 244 65 68 F....................................................+31 40 244 45 91 E.......................................................mail@mrxnstkt.nl W...................................................... www.mrxnstkt.nl

VAN DER AA BRANDWERENDE APPLICATIES BV Havenweg 20c 5145 NJ WAALWIJK T.....................................................+31 416 56 10 10 E.................................................. info@vanderaa.com W.................................................www.vanderaa.com

Wie doet wat DAGLICHTCONSTRUCTIES

BRANDEX NEDERLAND B.V. Gildestraat 5 7622 AZ BORNE Postbus 46 7620 AA BORNE T................................................... +31 74 267 15 85 F.................................................. +31 74 266 82 05 E.........................................................info@brandex.nl W........................................................www.brandex.nl

NOBUTEC BV Maasdijkseweg 113 2291 PJ WATERINGEN T....................................................+31 174 38 52 42 F.................................................... +31 174 44 10 27 E info@nobutec.nl W www.nobute–c.nl

GROENE WANDEN EN GEVELS

F2 Facade f2facade.com F2 FAÇADE Euregiopark 4 6467 JE KERKRADE W......................................................www.f2facade.nl

Molenweer 2b 2291 NR WATERINGEN T....................................................+31 174 29 06 06 F.................................................... +31 174 29 02 91 E................................................info@thermoflor.com W...............................................www.thermoflor.com

F.....................................................+31 318 63 17 18 E........................................................ info@nl.abb.com

5150 AE DRUNEN T....................................................+31 416 37 49 25

BECK EN V/D KROEF

F....................................................+31 416 37 84 50

Printerstraat 21

E....................................................info@jmvandelft.nl

1033 RT AMSTERDAM

W.................................................. www.jmvandelft.nl

T................................................... +31 20 682 43 85 F................................................... +31 20 684 40 43 E..................................................info@beckvdkroef.nl W www.beckvdkroef.nl

MERFORD ACOUSTIC MATERIALS Postbus 160, 4200 AD GORINCHEM Franklinweg 8 4207 HZ GORINCHEM T....................................................+31 183 67 50 00 E............................... acousticmaterials@merford.nl W....................................................www.merford.com

KONINKLIJKE GINKEL GROEP Postbus 11 3900 AA VEENENDAAL T.................................................... +31 318 51 90 39 F.................................................... +31 318 54 03 40 E..................................................info@ginkelgroep.nl W.................................................www.ginkelgroep.nl

GOEDE SPEELPROJECTEN BV

INSTALLATIE ADVIES

BECTRO INSTALLATIETECHNIEK BV Heliumweg 36 3812 RE AMERSFOORT T................................................... +31 33 456 08 05 F....................................................+31 33 456 10 13 E.............................................................info@bectro.nl W www.bectro.nl

MHB BV Postbus 6 6674 ZG HERVELD T...................................................+31 488 45 19 51 F................................................... +31 488 45 20 22 E................................................................info@mhb.nl W...............................................................www.mhb.nl

GEVELBOUW

J. VAN TOORENBURG BV Adviesburo voor warmte-, koel- en elektrotechniek

CONSTRUCTIEBEDRIJF K. STOK & ZN BV Stadhoudersweg 67-A 9076 AB SINT ANNAPAROCHIE Postbus 11 9076 ZN SINT ANNAPAROCHIE T.................................................... +31 518 40 15 77 F.................................................... +31 518 40 10 71 E.................................................................info@stok.nl W............................................................... www.stok.nl

T....................................................+31 318 66 93 00

Postbus 232

KÜHLKAMP BUITENSPELEN

CONSTRUCTIEBEDRIJF

6710 BC EDE

JM VAN DELFT & ZN

GROENVOORZIENING

Kraaivenstraat 23-12 5048 AB TILBURG T....................................................+31 13 455 16 05 F....................................................+31 13 455 68 72 E..................goede.atvansteijn@speelprojecten.nl W........................................... www.speelsystemen.nl

Postbus 104

THERMOFLOR BV

DEUREN & KOZIJNEN

Postbus 145 7580 AC LOSSER T....................................................+31 53 536 27 67 F................................................... +31 53 538 59 25 E.................................... buitenspelen@kuhlkamp.nl W........................... www.kuhlkampbuitenspelen.nl

6716 AA EDE

E.................info.lowvoltageproducts@nl.abb.com

FIREJOB BV

BUITENTERREININRICHTING

ABB BV Frankeneng 15

T...................................................... +31 45 5661580

Havenweg 20c 5145 NJ WAALWIJK T.....................................................+31 416 56 10 10 E............................................................ info@firejob.nl W...........................................................www.firejob.nl

INSTALLATIETECHNIEK

Bezoekadres: De Perponcherstraat 134-136 2518 TA DEN HAAG

FACADIS GEVELTECHNIEK

Postadres: Postbus 63411

Postbus 330 7570 AH OLDENZAAL T....................................................+31 541 57 20 30 F....................................................+31 541 57 20 40 E...........................................................info@facadis.nl W..........................................................www.facadis.nl

2502 JK DEN HAAG

BOWA INSTALLATIES EMMEN BV Columbusstraat 9 7825 VR EMMEN Postbus 2012 7801 CA EMMEN

T....................................................+31 70 361 72 61

T....................................................+31 591 61 80 32

F................................................... +31 70 360 39 35

F....................................................+31 591 64 25 03

E................................................................info@jvtbv.nl

E...............................................info@bowa-emmen.nl

W..................................... www.jvantoorenburgbv.nl

W......................................................www.vanlosser.nl

| 91

Wie doet wat

LINTHORST TECHNIEK BRANDSEN INSTALLATIETECHNIEK BV

totaalinstallaties E & W, verduurzaming,

Barneveldseweg 33 6741 LJ Lunteren Nederland T....................................................+31 342 40 17 15 F....................................................+31 342 40 17 51 E..................info@brandsen-installatietechniek.nl W.................www.brandsen-installatietechniek.nl

productontwikkeling Wenumsedwarsweg 18

PRANGER-ROSIER INSTALLATIES BV Postbus 88

7345 AS APELDOORN

9100 AB DOKKUM

T.....................................................+31 55 312 21 21

T....................................................+31 519 22 85 00

E........................................info@linthorsttechniek.nl W...................................... www.linthorsttechniek.nl

E...............................................info@pranger-rosier.nl

TES INSTALLATIETECHNIEK BV Postbus 612, 5000 AP TILBURG T....................................................+31 13 467 82 00 F....................................................+31 13 467 86 00 E...................................................... info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

W............................................. www.pranger-rosier.nl

THERMO AIR

COFELY ZUID BV

MAMPAEY DORDRECHT

Postbus 72 5060 AB OISTERWIJK T....................................................+31 13 529 26 85 F....................................................+31 13 528 84 45 E............................................. info@cofely-gdfsuez.nl W............................................www.cofely-gdfsuez.nl

Wieldrechtseweg 30 3300 AB DORDRECHT T................................................... +31 78 652 24 22

ROUWELER INSTALLATIETECHNIEK

F....................................................+31 78 618 08 92

Stikkenweg 19

E..........................................informatie@mampaey.nl

7021 BN ZELHEM

W www.mampaey.nl

T.................................................... +31 314 62 63 64

Ambachtsweg 18 1271 AM HUIZEN T................................................... +31 35 524 90 00 F................................................... +31 35 526 24 24 E......................................................info@thermoair.nl W.....................................................www.thermoair.nl

E........................................................ info@rouweler.nl W www.rouweler.nl

WASSINK INSTALLATIETECHNIEK Ambachtstraat 30 7102 DW WINTERSWIJK Postbus 322 7100 AH WINTERSWIJK T....................................................+31 543 51 79 25 F....................................................+31 543 51 23 93 E........................................... winterswijk@wassink.nl W www.wassink.nl

ITN INSTALLATIETECHNIEK BV Postbus 345 6710 BH EDE T.....................................................+31 318 63 73 75 F....................................................+31 318 62 23 46 E....................................................................info@itn.nl W.................................................................. www.itn.nl

MB-BUIS BV Bergweg 4A-2 8271 CD IJSSELMUIDEN T................................................... +31 38 344 70 96 E..........................................................info@mb-buis.nl W........................................................ www.mb-buis.nl

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV Postbus 37

MEGENS ELEKTRO KEMTEC Postbus 2184 6020 AD BUDEL T................................................... +31 495 49 23 48 F....................................................+31 495 49 27 73 E...........................................................info@kemtec.nl W www.kemtec.nl

LAMMERINK INSTALLATIEBEDRIJF NOORD BV De Mors 76 7631 AK OOTMARSUM T....................................................+31 541 58 80 10 F................................................... +31 594 58 58 01 E.....................................noord@lammerink-groep.nl W.......................................www.lammerink-groep.nl

92 |

MEGENS ELEKTRO Scheltseweg 8 5374 EB SCHAIJK

3417 ZG MONTFOORT T................................................... +31 348 47 34 34

WTH VLOERVERWARMING BV

F................................................... +31 348 47 22 94

Postbus 491 3300 AL DORDRECHT T....................................................+31 78 651 06 40 F....................................................+31 78 618 42 82 E..................................................................info@wth.nl W................................................................ www.wth.nl

E................................................info@vandenpol.com W www.vandenpol.com

T................................................... +31 486 46 27 63 E............................................ info@megenselektro.nl W www.megenselektro.nl

MEGENS INSTALLATIES

INTERIEURBOUW

SAMSUNG KLIMAATBEHEERSING

Postbus 68

Postbus 4300, 7320 AH APELDOORN

6650 AB DRUTEN

T................................................... +31 55 527 77 77

T.................................................... +31 487 58 15 10 F....................................................+31 487 51 70 80

F................................................... +31 55 527 77 70

E .................................info@megens-installaties.nl

E........................................info@samsung-klimaat.nl

W.................................. www.megens-installaties.nl

W...................................... www.samsung-klimaat.nl

VAN BERGEN INTERIEURBOUW Belsebaan 12 5131 PH ALPHEN T....................................................+31 13 508 22 53 E......................... info@vanbergeninterieurbouw.nl W........................www.vanbergeninterieurbouw.nl

Wie doet wat KIT EN VOEGWERKEN

FOCUS INTERIEURPROJECTEN

Maarnse Grindweg 12e 3951 LK MAARN T.................................................... +31 343 44 13 31 E.............................................. info@focusinterieur.nl W.............................................www.focusinterieur.nl

PREFAB BETON MONTAGE

STAALCONSTRUCTIES

AKAR AFDICHTINGEN www.akar.nl

DE WIT MONTAGE

DWM NEDERLAND BV AKAR VOEGAFDICHTINGEN Molenkade 48-49 1115 AC DUIVENDRECHT T................................................... +31 20 699 93 60 E.....................................................................jb@akar.nl W............................................................... www.akar.nl

De Bleek 30 2411 DT BODEGRAVEN T.................................................... +31 172 65 15 42 M.................................................+31 6 22 22 64 29 E............................................info@dwmnederland.nl W.......................................... www.dwmnederland.nl

PROJECTSTOFFERING

MOUW HOEDLIGGERS Meentweg 19 3774 TK KOOTWIJKERBROEK T................................................... +31 342 44 30 78 F................................................... +31 342 44 25 79 E......................................info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

LIFTINSTALLATIES PARTHOS BV

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T................................................... +31 77 306 82 00 F................................................... +31 77 307 42 20 E.......................................................... info@parthos.nl W.................................................... www.parthos.com

PROJECTSTOFFERING VAN DER LOO BV

MES LIFTEN BV

TEKTON BV

Energieweg 4 2964 LE GROOT-AMMERS T....................................................+31 184 60 16 30 E........................................................info@tektonbv.nl W.......................................................www.tektonbv.nl W www.interieurbouw.nl

Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T................................................... +31 227 86 00 86 F................................................... +31 227 86 00 89 E.......................................................info@mesliften.nl W..................................................... www.mesliften.nl

PLAFONDS

Vlijtseweg 166 7317 AK APELDOORN T.................................................... +31 55 576 10 27 F....................................................+31 55 576 10 32 E........................................................vloeren@vdloo.nl W.............................................................www.vdloo.nl

SANITAIR

W. TEN HAM CONSTRUCTIE BV Radonstraat 8 6718 WS EDE T.................................................... +31 318 57 24 76 F.................................................... +31 318 57 33 58 E..........................................................info@tenham.nl W.........................................................www.tenham.nl

TEGELS & NATUURSTEEN DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 B-1070 BRUSSEL T...................................................... +32 2 520 16 76 F......................................................+32 2 520 19 78 E...................................... info@delabiebenelux.com W......................................................... www.delabie.nl

BETTING & RESSING VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV

“Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T................................................... +31 344 72 28 00 F....................................................+31 344 63 04 87 M................................................. +31 6 53 70 90 36 E................................................................info@wsm.nl W...............................................................www.wsm.nl

KEUKENS

KNAUF AMF PLAFONDSYSTEMEN BV Mesonweg 8-12 3542 AL UTRECHT T....................................................+31 30 241 54 45 F....................................................+31 30 241 07 37 E...................................................... info@knaufamf.nl W.....................................................www.knaufamf.nl

PREFAB BETONELEMENTEN

SANITIARE CABINES EN LOCKERS

Batterij 12 7141 JL GROENLO T....................................................+31 544 47 61 70 F....................................................+31 544 47 61 79 E..................................... verkoop@bettingressing.nl

LEERKOTTE B.V. Asveldweg 4-6 7556 BP HENGELO T....................................................+31 74 243 08 85 F....................................................+31 74 242 25 18 E........................................................info@leerkotte.nl W...................................................... www.leerkotte.nl

W............................................www.bettingressing.nl

TEGELS & SANITAIR

SCHILDERS & STUCADOORS VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV

“Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T................................................... +31 344 72 28 00 F....................................................+31 344 63 04 87 M................................................. +31 6 53 70 90 36 E................................................................info@wsm.nl W...............................................................www.wsm.nl

HOLCON BV Industrieweg 8 7475 NH MARKELO Postbus 81 7475 ZH MARKELO T................................................... +31 547 35 73 15 E....................................................... info@holcon.com W......................................................www.holcon.com

COENEN TEGELS Parijsboulevard 275 Laan der Techniek 5 3903 AS Veenendaal Tel.: 0318 51 90 24 Fax: 0318 51 05 06 E-mail: info@schildersbedrijfjvandijk.nl Internet: www.schildersbedrijfjvandijk.nl K.v.K. Utrecht 30032885 B.T.W. nr. NL.11.11.061.B.01

J. VAN DIJK & ZONEN BV

6135 LJ SITTARD

Laan der Techniek 5 3903 AS VEENENDAAL T.................................................... +31 318 51 90 24 E............................ info@schildersbedrijfjvandijk.nl W...........................www.schildersbedrijfjvandijk.nl

T................................................... +31 46 485 67 48 F................................................... +31 46 485 99 39 E............................................... info@coenentegels.nl W..............................................www.coenentegels.nl

| 93

Wie doet wat TOEGANGSCONTROLE

TRAPPEN

NIJSSEN VLOERSYSTEMEN SALTO SYSTEMS BV

Kraanspoor 48 1033 SE AMSTERDAM T....................................................+31 206 35 31 00 E....................................... info.nl@saltosystems.com W...............................................www.saltosystems.nl

TRAPPENFABRIEK VERMEULEN BV

Lokkerdreef 14 4879 ND ETTEN-LEUR Postbus 82 4870 AB ETTEN-LEUR T................................................... +31 76 508 80 00 F................................................... +31 76 508 80 60 E.....................................info@vermeulen-trappen.nl W...................................www.vermeulen-trappen.nl

VLOEREN ROSYSTEMS ZienXL

ZienXL - Smuigelweg 1 1704 PX HEERHUGOWAARD T...................................................+31 6 23 02 61 10 F....................................................+31 72 572 54 86 E......................................................info@rosystems.nl W.....................................................www.rosystems.nl

TOEGANGSTECHNIEK

Sika Nederland BV

Postbus 420 7400 AK DEVENTER T....................................................+31 570 62 07 44 F....................................................+31 570 60 84 93 E................................ verkoop.pulastic@nl.sika.com W www.pulastic.com

Vonderstraat 4 5133 AP RIEL T....................................................+31 13 260 00 30 E............................................ info@vloersystemen.eu W...........................................www.vloersystemen.eu

BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN Postbus 60 6650 AB DRUTEN T................................................... +31 487 54 28 88 F....................................................+31 487 54 20 76 E................................................. info@breedveld.com W www.breedveld.com

TARKETT HOLDING GmbH Taxandriaweg 15 5142 PA WAALWIJK T.................................................... +31 416 68 54 91 F....................................................+31 416 68 42 35 E...................................................info.nl@tarkett.com W.......................................................... www.tarkett.nl

WANDEN EN PANELEN

PARTHOS BV Industrieterrein 25

EPUTAN KUNSTSTOFTECHNIEK MAUER LOCKING SYSTEMS

Spaceshuttle 23 3824 ML AMERSFOORT Postbus 56 380 AB AMERSFOORT T................................................... +31 33 455 09 00 E.............................................. info@mauerlocks.com W.............................................www.mauerlocks.com

94 |

Energieweg 6 4231 DJ MEERKERK Postbus 46 4230 BA MEERKERK T....................................................+31 183 35 47 00 F....................................................+31 183 35 47 40 E...........................................................info@eputan.nl W..........................................................www.eputan.nl

STEWARD DESIGN PANELS Postbus 96 4200 AB GORINCHEM T....................................................+31 183 58 90 99 F....................................................+31 183 58 98 23 E...........................................info@designpanels.com W......................................... www.designpanels.com

5981 NK PANNINGEN T................................................... +31 77 306 82 00 F................................................... +31 77 307 42 20 E.......................................................... info@parthos.nl W.................................................... www.parthos.com

AKAR AFDICHTINGEN www.akar.nl

KITAFDICHTINGEN & VOEGAFDICHTINGEN Net als ieder product met een gebruiksfunctie, dient ook een bouwwerk te voldoen aan vooraf gestelde criteria.

De gekozen kwaliteitsfactor bepaalt welke normen, in welke mate, daadwerkelijk worden gerealiseerd. De duurzaamheid van het behaalde niveau wordt hierdoor mede bepaald. Deze vaststelling leidt tot de conclusie dat kwaliteit van doorslaggevend belang is.

Akar voegafdichtingen Molenkade 48-49 1115 AC Duivendrecht T 020 - 6999360 F 020 - 6999691 info@akar.nl

Aangenaam .

Verwarmen Ventileren Koelen Energie besparen

Grip op een gezond en energiezuinig binnenklimaat, ook in de toekomst.

Aangenaam leren

www.klimaatgroepholland.nl