Onderwijs & Bouw 04 2014

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 3

|

NUMMER 4

|

2014

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

SCAN WITH

AMSTERDAM UVA GEBOUW REC L | VUGHT CLUSTERVOORZIENING VUGHT NOORD | NIJKERK PAASBOSSCHOOL ANTWERPEN ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL | AMSTERDAM INTERNATIONALE SCHOOL VAN AMSTERDAM (ISA)

Berflo Es: Duurzaam met HERTALAN速 EPDM daksystemen WWW.HERTALAN.NL

Voorwoord

De invloed van zonwering op het klimaat in de klas Het binnenklimaat van scholen is al jarenlang een zorgenkindje. Niet alleen bestaande gebouwen, ook nieuwbouwscholen kampen met problemen. Uit onderzoek door BNR is gebleken dat de lucht in klaslokalen nog steeds erg ongezond is, ondanks de 250 miljoen euro aan investeringen van het Ministerie van Onderwijs. Het ministerie investeerde dit geld in de verbetering van schoolgebouwen, waarbij ook de binnenlucht in de lokalen van de ongeveer 10.000 schoolgebouwen in ons land schoner moest worden. Bovendien heeft het kabinet vorig jaar toegezegd dat alle basisscholen de beschikking zouden krijgen over een gratis CO2-meter. Uit onderzoek blijkt echter dat nog steeds veel scholen hier niet over beschikken.

De doelstellingen van het kabinet lijken dus niet gehaald. Het gevolg is dat veel leerlingen en leraren in klaslokalen zitten waarin het binnenklimaat niet optimaal is. De gebreken variĂŤren van te weinig zuurstof, te veel vocht of te warme lokalen.

In deze editie van Onderwijs & Bouw magazine wordt uitgebreid aandacht besteed aan zonwering en klimaat op school. Want zonwering speelt een belangrijke rol in het realiseren van een gezond binnenklimaat. Door de transparante delen van het schoolgebouw te isoleren, worden lichthinder en oververhitting op een passieve manier beperkt. Kinderen kunnen zich hierdoor beter concentreren, wat hun leerprestaties ten goede komt.

Verder hebben we in dit nummer weer een aantal interessante projecten voor u verzameld, waaronder de bouw van het nieuwe Wibauthuis in Amsterdam, dat het grootste onderwijsgebouw op de Amstelcampus zal worden. Ook besteden we aandacht aan het nieuwe Gerrit Rietveld College in Utrecht en de bouw van het VU O|2 Gebouw in Amsterdam. Ik wens u weer veel leesplezier.

Lieke van Zuilekom-Bousema

|3

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

Nummer 4 | Jaargang 3 | 2014 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2214-4161 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

006

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

12

EINDREDACTIE

Lieke van Zuilekom

REDACTIEMEDEWERKERS

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuijsen, Roel van Gils, Richard Stegers, Liliane Verwoolde (Het Tekstbureau), Marcia van Wensveen, Lieke van Zuilekom, Irene Theunissen, Sjoerd Meuleman, Johan Debaere, Joke Heikens.

BLADMANAGEMENT

Gilles Coulier E g.coulier@louwersuitgevers.nl Patricia Rutten E p.rutten@louwersuitgevers.nl

20

SECRETARIAAT

30

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Hengelo

Berflo Es

Amsterdam

UvA gebouw REC L

12

Rotterdam

Grafisch Lyceum

18

Nijmegen

Montessori College

20

Amsterdam

Labtoren O|2

24

Vught

Clustervoorziening Vught Noord

30

Den haag

Rijnlands Lyceum

33

Zonwering en klimaat op scholen

Comfortabel en energiezuinig: zonwering in de klas

34

HR-zonwering zorgt voor meer rendement

36

Nieuwe toepassing van zonwering met veel voordelen

39

Spelen met windvaste screens

40

‘Het Nieuwe Warmteweren’

43

Glasfolies dragen bij aan een beter schoolklimaat

45

VORMGEVING/ART DIRECTION

Veel scholen kampen met slecht binnenklimaat

46

DRUKWERK

Integratie van functies noodzakelijk

49

Nog duurzamere resultaten door de juiste buitenzonweringsoplossing

52

Online aanleveren: louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. naam en project Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS

€ 63,-- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie bv o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland.

E studio@louwersuitgevers.nl Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

6

Inhoud

40

66

49

73

60

83

Aluminium: de ideale toepassing in/bij zonweringsproducten 53 Paasbosschool

55

Journaal

58

Amsterdam

Wibouthuis

60

Antwerpen

Artesis Plantijn Hogeschool

62

Raalte

Carmel College

66

Brandpreventie & Brandveiligheid

Meerwaarde bij bouwkundige brandpreventie

69

Leuth

MFA Leuth

70

Amsterdam

Internationale School van Amsterdam (ISA)

72

Velden

BMV De Vilgaard

75

Gronsveld

MFA Gronsveld

76

Utrecht

Gerrit Rietveld College

77

Leeuwarden

Studentenhuisvesting Kenniscampus Leeuwarden

78

Rijssen

Brekeldschool

81

Ridderkerk

Farel MAVO

83

Wie Doet Wat

84

Nijkerk

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 3

|

NUMMER 4

|

2014

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS | WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL SCAN WITH

4

AMSTERDAM UVA GEBOUW REC L | VUGHT CLUSTERVOORZIENING VUGHT NOORD | NIJKERK PAASBOSSCHOOL ANTWERPEN ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL | AMSTERDAM INTERNATIONALE SCHOOL VAN AMSTERDAM (ISA) 2014028 Onderwijs & bouw 4.indd 1

Coverbeeld | Labtoren O|2 (foto: EGM Architecten)

16-09-14 11:57

HENGELO | Berflo Es

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Goossen Te Pas Bouw

MULTIFUNCTIONELE ACCOMMODATIE BERFLO ES HENGELO OPGELEVERD

‘ De Lean-principes hebben ons gered’ Het multifunctionele Berflo Es te Hengelo is opgeleverd. De omgeving van het schoolgebouw met de opvallende ronde vormen wordt nu dagelijks gevuld met het geluid van spelende kinderen. Goossen Te Pas Bouw zette het Lean-principe in om dit tijdig mogelijk te maken.

6|

HENGELO | Berflo Es

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Hengelo

PROJECTMANAGEMENT 4advies

ONTWERP Spring architecten – Rotterdam

CONSTRUCTEUR IMD – Rotterdam

ADVIES IND – Rotterdam

BOUWFYSISCH ADVIES LBP|SIGHT – Nieuwegein

INSTALLATIEADVIES Wiecherink – Enschede

UITVOERING Goossen Te Pas Bouw – Enschede

INSTALLATIES Goossen Te Pas Bouw was de laatste maanden druk doende om MFA Brede School Berflo Es tot een goed eind te brengen. In april startte zij met de droge afbouw, waarbij de planning werd geregeerd door het akoestisch spuitwerk, dat het rooster bepaalde. Projectleider Maikel Groters legt dit uit. “Akoestisch spuitwerk brengt veel vocht in het gebouw”, vertelt hij. “En dat vraagt een relatief lange droogtijd. Bovendien nemen deze werkzaamheden een groot deel van het gebouw in beslag. Tijdens het spuitwerk kunnen we dus weinig andere werkzaamheden verrichten.”

Pas ook hieraan haar medewerking. Kinderen en ouders kunnen samen met de leraren de school bezichtigen, zodat ze alvast een beetje beeld krijgen bij hun nieuwe omgeving. Groters: “Het was prachtig om te zien hoe enthousiast en tevreden iedereen reageerde deze ochtend. Inmiddels hebben de scholen en de overige gebruikers – kinderdagopvang en buitenschoolse opvang – hun eerste weken in het gebouw er al op zitten en tot ❚ nog toe met volle tevredenheid.”

Van Losser Installaties – Rijssen

DAKBEDEKKING Carlise construction materials BV, Kampen

GEVELBEKLEDING Metal Cladding Systems b.v., Kampen

BOUWKOSTEN (EX INSTALLATIES) € 4,5 miljoen

BOUWPERIODE mei 2013 – juni 2014

PLANNING BEWAKEN Om de afbouwwerkzaamheden vlot te laten verlopen, hanteert Goossen Te Pas ook hier de Leanprincipes. Tijdens gezamenlijke planningssessie bepaalt zij in samenspraak met onderaannemers, leveranciers en opdrachtgever de doorloop- en invaltijd van de werkzaamheden. “Gedurende de hele uitvoering kwamen we om de twee weken bij elkaar voor een bespreking met de hoofduitvoerder en de voormannen van de onderaannemers. Zo konden we met alle partijen de planning nauwlettend bewaken.”

WERKEN AAN HETZELFDE DOEL De zorgvuldige planning blijft niet zonder resultaat. Goossen Te Pas kan de school voor de ‘bouwvak’ overdragen aan de gemeente Hengelo. “Zonder de toepassing van het Lean-principe was dit niet gelukt.” Daarvan is Groters overtuigd. “Dankzij de besprekingen had iedereen continu hetzelfde doel voor ogen. We moesten samen een gebouw opleveren, naar volle tevredenheid van gebruikers en opdrachtgever. Het geeft een geweldig goed gevoel, dat we erin zijn geslaagd om het pand voor de bouwvakvakantie op te leveren.”

EVEN WENNEN Als de scholen vóór de vakantie nog een wenochtend willen organiseren, verleent Goossen Te

|7

HENGELO | Berflo Es

Tekst | Liliane Verwoolde

Beeld | Carlisle® construction materials BV

DUURZAAM, ECOLOGISCH EN GECERTIFICEERD

EPDM-DAKBEDEKKING Als de termen ‘duurzaam’, ‘ecologisch’ en ‘gezond’ centraal staan in een bouwproject, dan komt de ontwerper voor de dakconstructie al gauw terecht bij EPDM-membranen, het meest duurzame en hoogst gecertificeerde dakbedekkingssysteem dat op dit moment verkrijgbaar is. Om die reden is ook bij de nieuwbouw van Brede School Berflo Es voor deze dakbedekking gekozen.

BS Berflo Es is gebouwd conform de Passief Huis technologie. ‘Energiezuinig’, ‘fris' en ‘gezond’ staan hierbij hoog in het vaandel. “De HERTALAN® easy cover van Carlisle® Construction Materials sluit hier naadloos op aan”, vertelt Benno Nijenhuis, marketing manager bij Carlisle®. “De dakbedekking is om te beginnen ‘een lichtgewicht’. Met een gewicht van 1,5 kg/m2 vraagt de vervaardiging van het product een minimum aan grondstoffen. Daarnaast laat de lichtgewichtdakbedekking zich flexibel en gemakkelijk verwer-

8|

ken. In de fabriek worden EPDM-dakbanen aan elkaar gevulkaniseerd tot grote membranen. Dat betekent dat de meeste daken in één keer kunnen worden afgedicht, waarbij het aantal naden – en dus het aantal risico’s – tot het absolute minimum beperkt blijft.”

gebruiksduur. Nu HERTALAN® daksystemen al bijna vijftig jaar worden vervaardigd, kan zij met zekerheid zeggen dat dit minimaal 50 jaar het geval is, maar zij gaat ervan uit dat de schone gebruiksduur zeker nog met enkele tientallen jaren zal oplopen.

LANGE LEVENSDUUR

HOOG GECERTIFICEERD

Maar duurzaamheid en gemak zijn niet de enige grote voordelen van de HERTALAN® easy cover.

Zo heeft de dakbedekking een bewezen lange

De HERTALAN® easy cover membranen zijn DUBOkeur® gecertificeerd. Hiermee staat vast dat de keuze voor dit systeem tot de meest

HENGELO | Berflo Es

'BS BERFLO ES IS GEREALISEERD CONFORM DE PASSIEF HUIS TECHNOLOGIE. ‘ENERGIEZUINIG’, ‘FRIS’ EN ‘GEZOND’ STAAN HIERBIJ HOOG IN HET VAANDEL'

milieuvriendelijke keuzen behoort. Daarnaast is bewezen dat het product geen enkel negatief gezondheidseffect heeft op de gebruikers ervan.

HERTALAN® met DUBOkeur@ is vrij van schadelijke emissies, uitloging en/of uitwaseming tijdens de gebruiksfase van het product. “Binnenkort komt hier het EPD-certificaat nog bij”, meldt Nijenhuis. “Deze Environmental Product Declaration® gaat nog een stapje verder. Dan is bewezen dat onze producten gedurende de hele levenscyclus – van het moment van productie tot zelfs na het moment van gebruik – voldoen aan de internationale norm ISO 14025. Een interessant certificaat voor architecten en ontwerpers die de milieuwaarden van hun ontwerp in de gaten willen houden.”

'DE EPDM VAN HERTALAN IS VOOR ONS ONTWERP VAN MFA BERFLO ES EEN BELANGRIJKE MATERIAAL KEUZE GEWEEST'

KWALITATIEF EN DUURZAAM “Duurzaamheid en een gezond binnenklimaat zijn voor het ontwerp van de BS Berflo Es bepalend geweest,” vertelt architect ir. Alfons Hams van SPRING architecten uit Rotterdam.

“Daarom is EPDM voor ons een belangrijke ma-

teriaalkeuze geweest. Mede door de toepassing van EPDM-stroken in de gevel is het gebouw nu luchtdicht. En dankzij de EPDM-membranen heeft het gebouw een duurzame waterdichte dakbedekking. Voor ons een kwalitatieve en duurzame keuze.” ❚

|9

Polycon lichtgewicht glasvezelversterkte betonpanelen in 2- en 3D

Importeur Benelux: Metal Cladding Systems b.v.

Postbus 3, 4030 CA Ingen Nederland T E I

+31 (0) 344 69 33 91 info@metalcladding.nl www.metalcladding.nl

HENGELO | Berflo Es

Tekst | Liliane Verwoolde

Metalen gevelbekleding in zilver met een vleug goud De gevelbekleding voor Brede School Berflo Es – in zilver met een vleug goud – is gekozen door Spring Architecten. Zij wil de rondingen van de school bekleden met een karakteristieke metalen gevelbekleding. Het profiel mag niet standaard zijn en moet per gevel verschillen. Met het juiste profiel krijgt het gebouw een sterke verticale belijning.

De gewenste gevelbeplating wordt gevonden bij Metal Cladding Systems. Deze importeur van metalen en glasgevelversterkte gevelbekleding vertegenwoordigt vijf Europese producenten en kan daarmee aan vrijwel elke wens voldoen. Maarten Zaat, directeur van Metal Cladding Systems, vertelt iets over de achtergrond. “Standaardprofielbekleding wordt gerolvormd in een continu proces. De platen zouden bij wijze van spreken kilometers lang kunnen worden. Maatwerkprofielen daarentegen worden per plaat en per profilering

geperst. De producent Mn GmbH heeft hiervoor zo’n zeventig profieltypen in huis, die qua maatvoering en vormgeving allemaal op elkaar kunnen aansluiten. Een architect kan in theorie zijn ‘eigen’ profieltype laten produceren.”

MAATWERK Voor BS Berflo Es is de keuze gevallen op het type ‘WellTEC W 45/60 Euramica’ in de kleur PVDF Pyrite Gold-Silver. Het fraaie profiel geeft de school cachet. Zaat: “Het is slechts een voorbeeld van de

vele, mooie producten die we leveren. Architecten en ontwerpers kunnen zich helemaal uitleven. Ze kunnen spelen met de hart-op-hartafstand, ze kunnen meerdere profielen combineren en elke kleur kiezen die hen bevalt. Metal Cladding Systems vormt de schakel tussen opdrachtgever, architect, producent en montagebedrijf. We zorgen ervoor dat de details goed gecommuniceerd worden en dat de bestelling tijdig geleverd wordt. In feite brengen we deze mooie, exclusieve maatwerkproducten binnen handbereik.” ❚

| 11

AMSTERDAM | UvA gebouw REC L

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | UvA

UVA ZOLDER REC L:

VAN OPSLAG NAAR LABRUIMTE Een (lege) opslagzolder ombouwen naar een geavanceerde, met opname- en observatieapparatuur volgestopte onderzoeksruimte: het lijkt een project met veel haken en ogen. Toch is de Universiteit van Amsterdam (UvA) met relatief beperkte middelen erin geslaagd de bovenste verdieping van gebouw REC L te herbestemmen naar observatieruimten voor kinderen van 0 t/m 12 jaar. Bijna drie-en-een-halve maand werd eraan verbouwd, nu is het centrum op een haar na klaar.

Lijvige rapporten gingen eraan vooraf, de verbouwing van de UvA-zolder. UvA senior projectmanager vastgoed & huisvesting Frits Heinz heeft ooit gemakkelijkere werken mogen doen. Want de opdracht was niet eenvoudig, namelijk een uit hoofdzakelijk hout geconstrueerde en met verschillende soorten vloeren ingevulde zolderruimte ombouwen tot een geluid- en trillingvrij onderzoekscentrum. Heinz: “Dat de zolder vrijwel geheel uit hout bestaat, is te overzien. Tegenwoordig immers zijn er voldoende bouwkundige technieken om ook houten ruimten geluid- en trillingvrij te maken. Veel moeilijker waren de eveneens aanwezige klimaatinstallaties. Want hoe dan ook maken die geluid en trillingen. En vanzelfsprekend mocht het onderzoekscentrum daar niet onder te lijden hebben.” Om die reden werd er voorafgaand aan het werk een uitgebreid onderzoek verricht naar verbouwmethoden. Totdat begin deze zomer het startsein kon worden gegeven.

LOVENDE WOORDEN Complex was als gezegd de directe aanwezigheid van bestaande klimaatinstallaties. Bovendien was de capaciteit ervan ontoereikend, althans niet

12 |

genoeg om ook nog het nieuwe centrum te kunnen voorzien. Om te beginnen kwam er daarom een extra luchtbehandelingskast met daaraan vast aanen afvoerkanalen. Heinz: “Wat hier nog extra meespeelde, was de beperkte ruimte. Het was dan ook niet eenvoudig om hier aan- en afvoerkanalen te monteren.” Naast de installateur had ook bouwkundig aannemer MVB Bouw enkele moeilijke klussen te realiseren. Zoals aanpassing van de kapspanten, vanwege een te geringe stahoogte. Heinz in lovende woorden: “MVB heeft gesegmenteerd moeten stutten, stijlen verwijderen en ten slotte staal rond de spanten moeten aanbrengen. Dat hebben ze echt prima gedaan.”

VLOEREN, WANDEN, PLAFONDS Een zeer belangrijk item was de geluiddichtheid van de wanden, vloeren en plafonds. Alle sterk geïsoleerde afscheidingswanden tussen de kamers werden daarom achtereenvolgens rondom in het schuimband gezet, met dubbel gips beplaat en behangklaar afgewerkt. Ook die van de kleine analyseruimten (begane grond, verdieping 1/2), het zogeheten GIS-lab en de werkplaats, ruimten die eveneens in de opdracht zaten. De vloeren hier bestaan uit een

AMSTERDAM | UvA gebouw REC L

Projectinfo ‘ROMMELZOLDER’ KLAAR VOOR KINDERKAMERS Een monumentale Amsterdamse ‘rommelzolder’ verbouwen op een logistiek complexe locatie: niet elke aannemer zou er juichend aan beginnen. Voor aannemingsbedrijf MVB Bouw was deze klus echter, spreekwoordelijk, op het lijf geschreven.

Het is een werk waarvoor sommigen zouden terugdeinzen, de UvA zolderverbouwing van universiteitsgebouw REC L tot kinderonderzoekscentrum. Maar dit gold niet voor aannemingsbedrijf MVB Bouw uit Amsterdam. Directeur Toine van der Vliet noemt moeilijke klussen als deze juist een specialiteit van zijn bedrijf. “Het is heus zo dat wij ook eenvoudiger werk aanpakken. Maar ons hart ligt bij complexe renovaties, waarbij moet worden meegedacht. Simpelweg omdat we daar het best in zijn.”

Geluid Wat dat betreft kon hij op de UvA zolder zijn hart ophalen. Veel werk omvatte het geluiddicht maken van de kinderkamers, die grenzen aan de technische ruimte met installaties. MVB Bouw zette de dubbel beplate wanden rondom in schuimband, met als doel uitsluiting van geluidslekken. Ook de plafonds werden meer dan geluidwerend uitgevoerd, met achtereenvolgens een extra balklaag, isolatie, houten regels, ook weer dubbel gips en daaronder nog een systeemplafond. Ten slotte de vloeren: anhydriet op een dik pakket van kokosmatten.

Spanten Ook constructief viel er het één en ander te doen, waaronder het vervangen van diverse kapstijlen, vanwege te weinig stahoogte in de toekomstige onderzoeksruimten. MVB Bouw bedacht hiervoor een om de bestaande spanten heen geklemde staalconstructie, die in segmenten werd aangebracht.

Arbeidsintensief maar te doen, volgens Van der Vliet. “Ik zei al dat we van moeilijke klussen houden.

Hoe complexer, hoe uitdagender, hoe mooier.”

onderpakket van 180 mm met verschillende isolatiematerialen. Dit omdat er geen contactgeluid naar de ondergelegen slaap- en onderzoekslabs mocht doordringen. De vloeren in het onderzoekscentrum zelf (zolder) bestaan uit gegoten anhydriet, die vervolgens werden afgewerkt met vloerbedekking.

Alle ruimten op zowel de zolder als verdiepingen hebben systeemplafonds, met daarbij op zolder een extra gemonteerd dubbel beplaat gipsplafond. De AV-studio’s ten slotte zijn voorzien van akoestische wanden.

ONVOORZIEN Bouwkundig zijn de onderzoeksruimten nu bijna klaar. Wat nog volgt is de vaste inrichting (niet in de opdracht), met onder meer glazen, eenzijdig doorkijkbare observatiewanden en camera’s voor opnames. Ook komt er nog meubilair, zoals kasten, bedden en enkele pantry’s. Nu die inrichting nadert, stelt Heinz dat het werk voorspoedig is verlopen. “We verbouwen veel tegenwoordig, eigenlijk is de UvA constant op zoek naar verbeteringen. Meestal gaat het dan om tamelijk standaard werk, zoals verhuizingen met bijkomende bouwkundige aanpassingen. Maar dit was van een andere orde. We hebben dit gecompliceerde werk met vereende krachten tot een goed einde gebracht, binnen het gestelde budget.” Ter illustratie wijst hij op de bouwvergaderingen, waarvan er geregeld twee per week plaatsvonden. “Onvoorziene zaken horen erbij, zijn inherent aan verbouwingen als deze. Maar als je wilt, kom je er samen altijd uit.” ❚

| 13

Airvento bv.

Totaalinstallateur van ventilatiesystemen

is in de lucht • Productie van rechthoekige luchtkanalen • Plaatbewerking van sendzimir-. aluminium en rvs plaat • Licht constructiewerk • Montagewerkzaamheden • Advies en engineering • Inmeetservice • Aangesloten bij branchevereniging Luka

Weg en bos 27 ● 2661 DL Bergschenhoek ● Tel.010-5220337 Fax 010-5225552 ● Email: info@airvento.nl

Gewaardeerde partner van de Universiteit van Amsterdam

MVB Bouw is één van de vier dochterondernemingen binnen Van der Vliet Groep. Deze bouwgroep biedt meerdere specialismen aan zoals nieuwbouw, verbouw, utiliteitsbouw, service en onderhoud, interieurbouw, meubelwerk, renovatie, restauratie en schilderwerk.

De andere dochterondernemingen zijn Enderberg Interieurbouw, Kneppers Bouw- en aannemingsbedrijf en Kneppers Schildersbedrijf.

MVB Bouw BV Ketelstraat 5 1021 JX Amsterdam (020) 632 26 21 info@mvbbouw.nl www.mvbbouw.nl

AMSTERDAM | UvA gebouw REC L

Projectinfo KLIMAATINSTALLATIE UVA REC L: ZELFVOORZIENEND MAATWERK

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Universiteit van Amsterdam ONTWERP Funon – Zeist en Fokkema & Partners – Delft, in samenwerking met de faculteit ADVIES LBP-Sight – Nieuwegein, Funon Teken- en Adviesbureau – Zeist CONSTRUCTEUR Roel Petri ABT – Delft UITVOERING MVB Bouw – Amsterdam INSTALLATIES Trend BV – Veenendaal (E), BAM Techniek – Bunnik (E), Airvento BV – Bergschenhoek (klimaat), LH-Techniek BV – Enkhuizen (regeltechniek), Kuijpers Installaties BV – Utrecht (data)

VLOERBEDEKKING M2 Vloeren, Amersfoort

TOEGANGS-EN BEVEILIGINGSSYTEEM Salto Systems, Amsterdam BOUWPERIODE 2 juni – 22 september 2014

‘GOUDEN’ VLOERBEDEKKING VOOR BABY’S, KLEUTERS EN KINDEREN Baby’s worden groot en leren kruipen, staan en lopen. Het is dan ook logisch dat er veel aandacht is besteed aan de tapijtafwerkingen van het nu bijna opgeleverde UvA-kinderonderzoekscentrum in Amsterdam. Maar het oog wil ook wat.

“Zulk mooi tapijt leg je niet elke dag.”

Tapijt leggen doen ze vanzelfsprekend meer, projectstoffeerder M2 Vloeren uit Amersfoort, maar in zo’n bijzondere kleur gebeurt niet vaak. Calculator Raymond van de Hoef noemt de nu juist gelegde tapijtbanen op de UvA-zolder zelfs één der mooiste soorten die hij ooit als monster op zijn bureau zag langskomen. Met enthousiasme in zijn stem: “Het mooie van ons vak is dat een ruimte van tapijt zo direct opknapt. Maar je hebt tapijt en tapijt. Deze kleur is uniek.” Niet overdreven,

Veel installatiebedrijven zijn vooral geïnteresseerd in projecten die meters tellen. Níét klimaat- en installatiebedrijf Airvento uit het Zuid-Hollandse Bergschenhoek. Maatwerk wordt door hun geleverd, geldend voor zowel kasten en kappen, als kanalen en doorvoeren.

De verbouwing van de UvA REC L zolder tot kinderonderzoekscentrum is er één van passen en meten. Dat geldt misschien nog wel het meest voor de benodigde klimaatinstallatie. Airvento bv engineerde, produceerde en installeerde de totale luchtbehandelingsinstallatie, bestaande uit een luchtbehandelingskast, aanzuig- en afblaaskap en zowel ronde- als rechthoekige kanalen. Omdat het hier maatwerk betreft, ‘echt een klus voor Airvento’, zegt bedrijfsleider Wesley Gouweleeuw. “Je moet ons niet vragen voor honderd woningen op een rij, dat doen anderen vast goedkoper. Maar voor ‘specials’ in krappe omstandigheden draaien wij onze hand niet om.” Gouweleeuw doelt op onder meer de zelf geproduceerde kanalen die vanwege ruimtegebrek extreem plat moesten worden uitgevoerd. Ook de verstrengeling met de bestaande installatie vergde veel pas-, meet- en uitzoekwerk.

Complexe utiliteit Airvento richt zich met die expertise hoofdzakelijk op de wat complexere utiliteitsrenovaties. Voorbeelden hiervan zijn zorginstellingen, onderwijsgebouwen en ziekenhuizen. Ook werkt het bedrijf veel voor hotels, waaronder het Meininger Hotel in Amsterdam. Bij Airvento werken circa vijftien werknemers in vaste dienst, maar in drukke tijden kan dat getal gemakkelijk oplopen tot het dubbele of meer (ingehuurde krachten). En de zaken lopen nog altijd prima, zegt Gouweleeuw. “Binnenkort vertrekken we naar Turkije voor een installatieklus voor een bedrijf dat straal- en verfspuitinstallaties produceert. Ook weer maatwerk inderdaad.”

want de kleur is buitenstandaard, het tapijt moest speciaal voor dit werk worden vervaardigd. In een inderdaad zeer opvallend goudkleurig dessin.

Veelzijdig Het overige werk dat M2 verrichtte, was ‘gewoner’ van aard. Op de tweede verdieping in de labruimten werd marmoleum gelegd, op een zelf gemonteerde ondervloer van rubberen matten met MDF. Dit laatste was noodzakelijk ter voorkoming van geluidsoverdracht. Ook de kantoorruimten op de begane grond, eerste en tweede verdieping kregen een meer standaard afwerking, in de vorm van tapijttegels op antislip. Soms bleek hiervoor constructieve vloeraanheling noodzakelijk, maar in beperkte mate. Van de Hoef: “Compleet egaliseren doen we ook, dit is eigenlijk een specialiteit. In feite behappen we het complete pakket – in eigen beheer bovendien – van egaliseren met een eigen pomptruck tot zandcement, gietvloer, tapijt enzovoort. Ik denk dat die veelzijdigheid, samen met onze flexibele instelling, ons onderscheidt van veel anderen.”

| 15

AMSTERDAM | UvA gebouw REC L

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Salto Systems, UvA

'Kinderlab' veilig dankzij betrouwbaar sluitsysteem Niet elk gebouw vereist een even hoogwaardig toegangs- en beveiligingssysteem. Wél de onlangs tot kinderonderzoekscentrum verbouwde UvA-zolder aan de Roeterstraat in Amsterdam. Salto Systems leverde voor het project al het elektronische sluitwerk, in zowel online als offline-uitvoering, dat eenvoudig te bedienen is met een persoonlijke, digitaal werkende medewerkerskaart.

Soms zijn er gebouwen, waarbij het niet wenselijk is dat iedereen ‘zomaar overal bij kan’. Zoals de juist opgeleverde zolderverdieping van gebouw REC-L van de faculteit Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Koen Streekstra, coördinator beheer UvA en HvA Servicekaart, legt uit waarom. “De UvA voert van oudsher een beleid, waarbij iedereen zich zo vrij mogelijk kan bewegen. Maar sommige afdelingen zijn gebaat bij specifieke toegankelijkheid. Deze ruimten staan vol met geavanceerde apparatuur, dus is het niet wenselijk dat iedereen zomaar komt binnenlopen.” De UvA-gebouwen zijn daarom ingedeeld in aparte zones voor publiek, studenten, algemene medewerkers en specifieke medewerkers. Iedereen krijgt een eigen chipcard (personeel een medewerkerspas, studenten een collegekaart) met daarop de toegangsrechten voor de te mogen betreden ruimten.

ONLINE/OFFLINE Salto Systems BV uit Amsterdam leverde hiertoe sloten en het bijbehorende beheersysteem. Op strategische locaties (overgangen naar toegangszones) werden sloten geplaatst die zijn verbonden met het centrale computersysteem. Bij gebruik hiervan worden toegangsrechten van kaarthouders auto-

matisch aangepast. Ook worden rechtenwijzigingen van andere kaarthouders op de kaart weggeschreven. Voor de achterliggende toegangen (bijvoorbeeld gedragsruimten) waren online-sloten niet noodzakelijk, daar volstonden offline-sloten. Streekstra: “Het mooie van online sluitvoorzieningen is dat het slot ‘de actuele toegangsrechten kent’. Maar het systeem is ook duurder, vooral door de noodzaak van databekabeling. Nu hebben we online-sloten waar dat moet, en offline-sloten waar het kan.”

HUISLEVERANCIER Dat gekozen werd voor Salto Systems is niet toevallig: het bedrijf is de vaste slotenleverancier voor zowel de onderwijsgebouwen van de UvA als de geallieerde Hogeschool van Amsterdam. Maar al zou Streekstra anders willen, ziet hij geen reden voor een ander fabricaat. “Beide onderwijsinstellingen maken gebruik van een uniforme toegangssystematiek. Een tweede systeem hanteren is zeer onpraktisch, omdat gebruikers dan een extra elektronische sleutel zouden moeten hebben. Los daarvan is Salto altijd een betrouwbare partner gebleken met kennis van zaken en een adviserende en meedenkende instelling. Ik zie geen enkel argument om voor een ander te kiezen.” ❚

| 17

ROTTERDAM | Grafisch Lyceum

Tekst | Dura Vermeer Heyma BV Beeld | Han Hermkens

VAN CASCO TOT CREATIEF BOLWERK IN 21 WEKEN Het Grafisch Lyceum Rotterdam breidt uit door een naastgelegen pand bij de huidige locatie te betrekken. Met dit grootschalige verbouwingsproject versterkt het lyceum zijn status als het grootste media-instituut van de Benelux. Een architectonisch, maar zeker ook uitvoeringstechnisch kunststukje, waarbij het behalen van de planning de nodige creativiteit vereist.

De verbouwing begon met het strippen van het aangekochte pand en omvat twee bouwfasen. In de eerste fase wordt het gestripte pand bouwkundig ingericht en voorzien van een uitgebreid installatiepakket. In de tweede fase, die naar verwachting na de bouwvak start, wordt het bestaande schoolgebouw verbouwd.

Ook komen er fysieke verbindingen tussen de gebouwen, in de vorm van een loopbrug en een roltrap. Het bouwkundige deel van dit project is in handen van Dura Vermeer Bouw Heyma BV, de installatietechniek ligt bij Unica Rotterdam.

OPEN, INDUSTRIËLE UITSTRALING Van den Berg Architecten ontwierp het vernieuwde Grafisch Lyceum als transparante omgeving die inspireert tot interactie, creati-

18 |

viteit en samenwerking. Dit leidde tot diverse bouwkundige ingrepen, waarbij het creëren van een open, industriële uitstraling centraal staat.

Projectleider Norbert Lansbergen van Dura Vermeer Bouw Heyma BV: “We begonnen met het stralen van de constructieve delen, die volledig in het zicht blijven, en het realiseren van enkele vides. Verder moderniseren we één lift; de andere lift vernieuwen we en toppen we op tot de bovenste laag. Op de verdiepingen plaatsen we metalstud- en glazen wanden, we monteren voorzetkozijnen met dubbelglas, egaliseren de vloeren, leggen vloerbedekking en brengen tegelwerk aan in de nieuwe sanitaire ruimten.

We zijn nu bezig op de vierde verdieping en zakken laag-voor-laag naar de begane grond.

De vijfde verdieping, met kantoorruimtes, en

de zogenoemde tussenlaag boven de begane grond wijken af van de rest en nemen we op het laatst mee.”

DERTIG KILOMETER DATAKABEL Het installatiepakket dat Unica aanbrengt, omvat het geheel aan E-, W-, ICT- en sanitaire installaties.

En ook hierbij geldt: alles blijft in het zicht omwille van de industriële uitstraling. “Een behoorlijke uitdaging”, aldus directeur Fons Muskiet van Unica Rotterdam. “Omdat kanalen en kabelgoten niet boven het plafond weggewerkt worden, moeten we alles perfect en kaarsrecht monteren.” Frans van de Roer, projectleider namens Unica, voegt toe: “Bijzonder is het enorme datanetwerk dat we hier aanleggen. Op deze school, waar veelvuldig met audio/video en internet gewerkt wordt, is

ROTTERDAM | Grafisch Lyceum

Bouwinfo

ontzettend veel dataverkeer. Dit komt tot uiting in twee imposante MER-ruimtes, in elk gebouw één, en op elke verdieping een SER-ruimte vanwaar we de werkplekken bekabelen. In totaal hebben we het over circa tweeduizend werkplekken en zo’n dertig kilometer datakabel!”

LEAN PLANNEN EN WERKEN Een ander belangrijk aandachtspunt is de planning. Eind mei 2014, na een bouwtijd van slechts 21 weken, moet de eerste fase gereed zijn. Volgens Lansbergen is deze ambitieuze deadline alleen haalbaar door lean te plannen en werken: “Met alle betrokken partijen tackelden we in de engineeringsfase allerlei struikelblokken, om ver-

rassingen tijdens de uitvoering te voorkomen. Bovendien houden we de voortgang continu in de gaten. Onze hoofduitvoerder Jan van der Linden houdt bijvoorbeeld elke ochtend startgesprekken met de aanwezige partijen.” Het projectteam maakte – ook al in de engineeringsfase – een mockup van een lokaal. Dit verschafte in dit vroege stadium veel duidelijkheid en bespoedigde de voortgang.

CONSTRUCTIEVE SAMENWERKING Van de Roer benadrukt dat ook de constructieve samenwerking met de architect en installatieadviseur de werkzaamheden bevordert: “Zij zijn zeer betrokken en houden de uitgangspunten nauwlettend in de gaten. Ook de communicatie met de eindgebruikers en de klankbordgroep van de school verloopt prima.” Muskiet besluit: “Zo’n gezamenlijke aanpak is cruciaal voor het slagen van dit project. Bovendien leggen we een stevige basis voor de tweede fase, die medio 2015 gereed moet zijn.” ❚

OPDRACHT Grafisch Lyceum Rotterdam

PROJECTMANAGEMENT Hevo BV, ‘s-Hertogenbosch

ONTWERP an den Berg Kruisheer Elffers Architecten: Jaap van Es en V Winfried van Zeeland.

CONSTRUCTIE Van Rossum Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam INSTALLATIEADVISEUR De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs BV, Rotterdam UITVOERING Dura Vermeer Bouw Heyma BV, Rotterdam INSTALLATIES Unica Rotterdam BOUWPERIODE eerste fase: januari 2014 – juni 2014 PROGRAMMA Uitbreiding en verbouwing Grafisch Lyceum (totale omvang: ca. 30.000 m2 BVO); http://youtu.be/rcFwFmt2eNE

| 19

NIJMEGEN | Montessori College

Tekst | Hilda Bosma Beeld | Giesbers-Wijchen

Duurzame nieuwe huisvesting met toekomstwaarde Het nieuwe Montessori College biedt onderdak aan ruim 1.300 middelbare scholieren en 170 docenten. Waar zij voorheen over drie verschillende locaties in Nijmegen gevestigd waren, is voor de nieuwbouw gekozen voor één locatie aan de Kwakkenbergweg. Hier is een deel van de bestaande gebouwen gesloopt om ruimte te bieden aan twee nieuwe panden. Eén voor de vmbo-bovenbouw en één voor vmbo-t, havo en vwo.

De bouwcombinatie GiesbersWijchen/Kropman Installatietechniek is op basis van prijs, plan van aanpak, planning, analyse op de bouwplaats en op kansen en risico’s als economisch meest voordelige inschrijver (EMVI) uit de bus gekomen. Martin van der Wardt, projectleider bij GiesbersWijchen: “Bij de conceptuitwerking zijn wij op zoek gegaan naar een optimum om gebruiksbelang, beeldkwaliteit, techniek, comfort en akoestische aspecten met elkaar te verenigen. Door de plannen uit te werken in een BIM-omgeving konden we risico’s in een vroeg stadium vertalen naar kansen. Het

20 |

project kenmerkt zich door de hoge mate van efficiëntie, doordat er gebruik is gemaakt van Lean instrumenten als gezamenlijke pull-planningssessies in de voorbereidings- en uitvoeringsfase. De organisatie voor het reeds gerealiseerde gebouw BC is voorspoedig verlopen. Het uitwisselen van projectdocumenten en tekeningen vanuit een digitale omgeving is door alle projectbetrokkenen als zeer positief ervaren. Dit geldt ook voor de uitwerking van het project in BIM en het digitaal opleveren door middel van Snagstream, een speciale oplevertool voor bouwprojecten.”

GPR EN HET FRISSE SCHOLEN CONCEPT Van der Wardt: “We hebben een groot aantal maatregelen genomen met betrekking tot gezondheid en duurzaamheid. De integratie van energiezuinigheid, de luchtkwaliteit en het comfort dat het Frisse Scholen concept vraagt, hebben wij ingevuld door de toepassing van betonkernactivering en warmtekoudeopslag. We hebben voortdurend de materiaalkeuzes afgewogen, zodat de onderhoudskosten ook op de lange termijn laag zullen zijn. Binnen de GPR-methodiek die wij ge-

NIJMEGEN | Montessori College

'DE INTEGRATIE VAN ENERGIEZUINIGHEID, DE LUCHTKWALITEIT EN HET COMFORT DAT HET FRISSE SCHOLEN CONCEPT VRAAGT, HEBBEN WIJ INGEVULD DOOR DE TOEPASSING VAN BETONKERNACTIVERING EN WARMTEKOUDEOPSLAG' bruiken, sturen we op duurzaamheid vanuit energiebesparende technieken, maar ook op de vier pijlers milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Door al deze aspecten in balans te brengen, konden we daadwerkelijk duurzaam en toekomstbestendig bouwen. Op het Montessori College behaalden we een GPR-score van gemiddeld 8,3.

nodig voor verwarmen of koelen. Het bouwproces is geoptimaliseerd door de rijpheid van het beton te monitoren door middel van een (live) realtime proces- en monitorsysteem. Bij het Montessori College is de BKA aangesloten op de WKO, waardoor de benodigde energie op een duurzame manier wordt opgewekt en opgeslagen.

BETONKERNACTIVERING

Van der Wardt: “Onze omgevingssensitiviteit als Bewuste Bouwer komt onder meer tot uitdrukking in de aandacht die we hebben besteed aan de veiligheid van de scholieren tijdens de bouw. De bedrijfsvoering van het Montessori College stond centraal voor onze logistieke benadering. Ook hebben we terdege rekening gehouden met de flora en fauna in de directe omgeving van de school.” ❚

Het gebouw maakt gebruik van betonkernactivering (BKA). Door water te pompen door leidingen die in de kern van de vloer zijn aangebracht, wordt het gebouw gekoeld en verwarmd.

Zo ontstaat een aangenaam en behaaglijk binnenklimaat. Vanwege de uitstekende isolatiewaarde van het gebouw is slechts een beperkte capaciteit

BEWUSTE BOUWERS

Bouwinfo ONTWERP Ector Hoogstad Architecten Rotterdam

ADVIES ABT Velp (constructies); Valstar Simonis Apeldoorn (installaties)

BOUWDIRECTIE Royal Haskoning, DHV Nijmegen

UITVOERING Bouwcombinatie Giesbers-Wijchen/Kropman-Nijmegen

GEVELBEKLEDING Metal Cladding Systems b.v., Kampen

BOUWKOSTEN € 15.000.000

BOUWPERIODE Start: november 2012 (bouwdeel B/C) oplevering april 2014 Start: april 2014 (bouwdeel A) oplevering 2015

| 21

Kijk ook op www.descol.nl

Pulastic sportvloeren ®

Winnaars in elke klasse.

Uitdagingen aangaan, grenzen verleggen en in teamverband nog beter worden; het zijn de ambities van Descol die perfect passen bij de ambities van sporters. Deze topsportmentaliteit maakt Descol tot de succesvolle onderneming die zij al jaren is.

Descol gaat voor eremetaal met het Pulastic sportvloerprogramma en daarom zijn onze systemen ingedeeld in vier lijnen met elk hun eigen karakteristieken en kwaliteiten: Bronze, Silver, Gold en Platinum. Om tot een mooi samenhangend geheel te komen in uw accommodatie kunt u daarnaast kiezen voor oplossingen uit ons innovatieve Solidfloor programma; vloeren voor al uw gebruiksruimten. Laat u ook eens informeren over de nieuwste innovatie bij Descol: outdoor sportvloeren. Bent u benieuwd naar het uitgebreide Pulastic® vloerprogramma waarin duurzaamheid centraal staat? Neem dan contact met ons op. Wij staan u met raad en daad terzijde met oplossingen die echt het verschil maken. Samen met u gaan wij de uitdaging graag aan!

Descol Sportvloeren winnaar Nationale Sport Innovatie Prijs 2009!

Descol sportvloeren, Duurstedeweg 7, Postbus 420, 7400 AK Deventer Tel: 0570 62 07 44, Fax: 0570 60 84 93, Internet: www.descol.nl De actuele algemene voorwaarden zijn van toepassing. Consulteer a.u.b. voor gebruik de meest recente locale Productinformatie-bladen.

NIJMEGEN | Montessori College

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Metal Cladding Systems b.v.

Duurzame gevelbekleding voor Montessori College De nieuwbouw van het Montessori College aan de Kwakkenberg in Nijmegen bestaat uit twee fases: de bouw van de mavo-/havo-/vwoafdelingen en de vmbo-bovenbouw. Het behoud en de versterking van het groene karakter van de locatie vormt de basis van het ontwerp.

Voor de gevelafwerking is gekozen voor een duurzame gevelbekleding in platohout, aluminium en geëmailleerd glas.

Om de cultuurhistorische waarde van het naastliggende kloostercomplex te behouden en de schaal van de omgeving niet te overstijgen, worden beide nieuwe gebouwen verschillend van vorm en worden ze opgebouwd uit meerdere deelvolumes.

EENHEID Qua materialisatie van de gevel vormen beide gebouwen een eenheid door te kiezen voor drie dezelfde, zeer duurzame afwerkingen: platohout, aluminium panelen en geëmailleerd glas. De aluminium panelen wisselen net als de houten balken van breedte waardoor een gelijke ritmiek ontstaat. Gekozen is voor de kleuren goud en zilver, waardoor de twee gebouwen zich onderscheiden; gouden aluminium panelen voor het mavo-/havo-/vwo-gebouw en zilver voor het vmbo-gebouw.

STUKSPRODUCTIE Architect Ector Hoogstad uit Rotterdam heeft gekozen voor profieltype WellTEC SQ 20/20R in vier verschillende, goudkleurig geanodiseerde uitvoeringen. “De langsoverlap van het profiel is aangepast, zodat er geen zichtbare ‘verdikking’ optreedt ter plaatse van de overlap,” zegt Maarten Zaat van Metal Cladding Systems. Metal Cladding Systems is importeur voor de Benelux van onder meer Metallverarbeitung Neustadt GmbH, producent van metalen profiel- en kolombekleding. Het leveringsprogramma omvat ruim zestig verschillende profieltypen die geproduceerd kunnen worden in staal, aluminium, roestvast staal, koper en messing. De profielbekleding kan worden voorzien van een coilcoatingsysteem, maar ook poederlakken en anodiseren behoort tot de mogelijkheden.

“In plaats van rolvormen – een continue proces – zoals conventionele profielbekleding wordt geproduceerd, worden de profielen van MN Gmbh per profilering, per plaat geperst – stuksproductie – en zijn daardoor volledig aanpasbaar qua maatvoering en vormgeving,” licht Maarten Zaat toe. “Een variabele steek, verschillende profieltypen in één plaat, niet-evenwijdige profilering, het is allemaal mogelijk. De maatvoering van de bekleding is in nauw overleg met het applicatiebedrijf Kempen Cladding uit Bergeyk vastgelegd. Door de productiewijze zijn de toleranties aanmerkelijk kleiner dan bij gerolvormde profielbekleding, zodat het beeld dat de architect voor ogen had perfect kon worden gerealiseerd.”

CENTRALE VERKEERSZONE Het westelijk gelegen goudkleurige mavo-/ havo-/vwo-gebouw is in april 2014 opgeleverd.

Kleinschalige clusters van theorieruimten aan een gezamenlijke studeerkamer zijn uitgangspunt voor de indeling van dit deel. Het gebouw heeft een binnenstraat, die als centrale verkeerszone in de lengteas van het gebouw het ruimtelijk hart van het gebouw vormt. Door de gevarieerde vorm van de binnenstraat, met vides en dubbel hoge ruimten, wordt een veelheid aan plekken gecreëerd.

Het sociale hart is de amfitheatervormige aula, direct bij de hoofdentree en verbonden met de binnenstraat en de buitenruimte. “Wij als Kempen Cladding hebben vooraf door middel van een constructief overleg met hoofdaannemer Giesbers de juiste afspraken kunnen maken om tot een perfect gemaatvoerde gevel te komen,” zegt Mat Cuypers van Kempen Cladding. “Samen de flexibiliteit en mogelijkheden van MCS Metal Cladding Systems, de leverancier van de aluminium beplating, heeft dit een kwalitatief hoogstaande gevel opgeleverd, waar we trots op kunnen zijn. Eens te meer een bevestiging dat met de juiste afspraken en de keuze voor kwaliteit het beste resultaat wordt behaald.”

Het oostelijke gebouw voor de vmbo-bovenbouw wordt in 2015 opgeleverd. ❚

| 23

AMSTERDAM | Labtoren O|2

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | EGM Architecten

DUURZAME EN KUBUSVORMIGE LABTOREN O|2 IN TWEE JAAR GEREALISEERD SCAN WITH

24 |

Het nieuwe laboratoriumgebouw O|2 van de VU Amsterdam en VU medisch centrum wordt een bijzondere verschijning: een speciale kubusvorm met een DNAachtige structuur en een mikado-constructie. In twee jaar tijd wordt het duurzame universiteitsgebouw van 33.000 m² BVO met dertien verdiepingen een tweelaagse ondergrondse parkeergarage gerealiseerd. De korte bouwperiode is mogelijk door de optimale samenwerking tussen opdrachtgever, gebruikers en de bouw- en ontwerppartijen.

AMSTERDAM | Labtoren O|2

Josja van der Veer, directeur Facilitaire Campus Organisatie van de VU Amsterdam: “In het O|2 gebouw gaan zo’n 750 onderzoekers vanaf 2015 intensief samenwerken op het gebied van Human Health & Life Sciences. Verschillende organisaties zullen het gebouw gaan gebruiken, waaronder scheikundigen, moleculair biologen, analytici en bioinformatici van de VU en UvA en preklinische onderzoeksgroepen van VU medisch centrum. Daarnaast komen er in het gebouw kantoren, ondersteunende ruimten en restauratieve voorzieningen. Het wordt een inspirerend gebouw waarin ambitie en verdieping spreken. Het centrale thema hierbij is ‘ontmoeting’. De invulling van het ge-

bouw is flexibel en thematisch, waardoor het eenvoudig is om de onderzoeksgroepen van de verschillende faculteiten bij elkaar te brengen.

De voorzieningen kunnen door meerdere gebruikers (partijen) gebruikt worden. Dat maakt dit gebouw uniek.”

KUBUS EGM architecten maakte het ontwerp voor het gebouw. Van der Veer: “Het gebouw is ontworpen als een compacte kubus waar op strategische plaatsen massa is uitgesneden. Zo ontstaat een fascinerende ruimtelijke structuur en wordt tegelijkertijd maximaal gebruikgemaakt van het beschikbare perceel. De kubus opent zich als het ware naar zijn omgeving, waarbij daglicht diep het gebouw binnendringt en er spectaculaire zichtlijnen ontstaan. De uitsneden komen samen in het hart van het gebouw, in het centrale atrium: het nieuwe meetingpoint van de VU en allianties.”

Het kubusvormige gebouw krijgt een glanzend witte steenachtige huid. De binnenzijde wordt voorzien van een warme houten gevel gebaseerd op een geabstraheerd DNA-patroon.

De grote uitsneden in het gebouw

vragen om een ingenieuze constructieve oplossing. De schuingeplaatste mikadokolommen maken het mogelijk om de verdiepingen boven en onder de uitkragingen een regelmatige kolomstructuur te geven. Het centrale atrium verbindt de verdiepingen met elkaar. De verspringende terrassen worden ingericht als verblijfsgebied voor studie, werk of ontspanning.

Het flexibele gebouw krijgt een thematische indeling, waarin samenwerking door onderzoeksteams een optimale vorm krijgt.

DUURZAAM Ook wordt het een heel duurzaam gebouw. Zo werkt het koelsysteem met water uit de Nieuwe Meer en het gebouw krijgt een isolerend waterretentiedak van groene sedum. Doordat er veel daglicht het gebouw binnendringt, wordt ook op de kosten van kunstmatige verlichting bespaard.

AANWINST Van der Veer: “O|2 wordt een modern universiteitsgebouw in optima forma. Het verbindt, nodigt uit, inspireert en biedt ruimte voor onderzoek, ambities en ontmoeting. Het is een aanwinst voor de campus van de VU en draagt bij aan het versterken van de kennisstructuur van de metropoolregio Amsterdam.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES

UITVOERING DEEL RUWBOUW DATABEKABELING VENTILATIEROOSTERS BOUWPERIODE

VU Amsterdam EGM architecten – Dordrecht Royal Haskoning DHV – Amersfoort (constructies), Valstar Simonis – Rijswijk (installaties), Peutz – Zoetermeer (bouwfysica), Dr. Heinekamp – Riethoven (labinrichting) Bouwcombinatie TBI, J.P. van Eesteren | Wolter & Dros | Croon Shamrock Bouw, Lelystad Kannegieter Electronica B.V., Amersfoort OC Waterloo, Holten 2013 – 2015

SCAN WITH

| 25

AMSTERDAM | Labtoren O|2

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | EGM Architecten

Maatwerkoplossingen voor Labtoren O|2 In het nieuwe Labgebouw O|2 van de Vrije Universiteit Amsterdam en het VU medisch centrum komt 120 kilometer aan databekabeling.

Het hightech gebouw met op elf verdiepingen laboratoria en twee verdiepingen met luchtbehandelingskasten en techniek, krijgt bekabelingsoplossingen op maat. Croon Elektrotechniek, onderdeel van de bouwcombinatie benaderde daarvoor Kannegieter.

Kannegieter is opgericht in 1959, groot geworden door distributie van data gerelateerde producten en sinds jaar en dag door kennis gedreven op het gebied van databekabeling, netwerkapparatuur en slimme distributie-oplossingen.

Kannegieter levert de prefab Brand-Rex bekabeling en Rittal kasten op basis van de aangeleverde ontwerptekeningen. Bianca Polt, Manager Large Accounts vertelt: “We leveren maatwerk op het gebied van netwerkbekabeling en patchkasten, inclusief projectmanagement op locatie. Daarnaast coördineert Kannegieter het logistieke proces: preassemblage van de Rittal patchkasten (voorzien SCAN WITH

26 |

van onder meer panelen, aarding, spanningsloffen en stofzakken) en de aanlevering van gepreassembleerde Brand-Rex PIMF databekabeling en OM4 glasvezelbekabeling.”

FLEXIBEL De bouw is niet gebaseerd op bouwdelen, maar op cellen waarbij een cel bestaat uit diverse installatiedelen en bekabeling. De belangrijke eisen van de opdrachtgever waren snelheid, kwaliteit, flexibiliteit en ontzorgen. Polt: “Het is een uitdagend project. We moeten flexibel om kunnen gaan met wijzigingen in de planning, aanpas-

singen op de installatie bij ontwerpwijzigingen en het integreren met installaties van derden.”

120 KILOMETER DATAKABEL “De samenwerking gaat goed”, aldus Polt. “Daarbij is veelvuldig overleg tussen projectmanagement en uitvoering van zowel Croon als Kannegieter. Voor Kannegieter is dit project de uitgelezen kans om te laten zien wat onze meerwaarde in dit soort bijzondere trajecten is. We zorgen voor de kabeloplossing op maat voor 120 kilometer datakabel. Dat is uitgerold van Amsterdam tot voorbij Eindhoven. Het is een groots project.” ❚

AMSTERDAM | Labtoren O|2

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Shamrock Bouw

BOUW VU O|2 GEBOUW AMSTERDAM:

Goede samenwerking en gestructureerde werkwijze De bouw van het VU O|2 Gebouw kenmerkte zich door een gestructureerde werkwijze en goede samenwerking. De ruwbouw werd in tweeën opgedeeld. “Tijd was in het hele project een cruciale factor”, aldus Patrick Duignan, eigenaar van Shamrock Bouw.

In opdracht van J.P. Van Eesteren werd Shamrock Bouw nauw betrokken bij de ruwbouw van het VU O|2 Gebouw. Onder leiding van de hoofduitvoerders van J.P. van Eesteren heeft Shamrock Bouw één bouwdeel voor zijn rekening genomen. Het bedrijf verzorgde de prefab montage van de wanden en de vloerplaten en plaatste de staalconstructie van de trappenhuizen, de staalconstructie tussen de verbindingsstukken en de staalconstructie van de liftkernen.

Duignan vertelt: “In twee weken werd een complete verdieping met een torenkraan omhoog gehaald. Vanaf de vijfde verdieping is de bouw gesplitst in een fase 1 en fase 2 en zijn de twee torens omhoog gehaald tot de negende verdieping. Met de indrukwekkende overkraging op de tiende verdieping kwamen de bouwdelen weer samen. Vanaf deze verdieping hebben we tot de veertiende verdieping omhoog gewerkt.”

KORTE DOORLOOPTIJD Duignan: “De goede samenwerking met J.P. van Eesteren en de gestructureerde werkwijze typeren voor ons dit project. Door goede communicatie en korte lijnen met de hoofduitvoerders is in een zeer korte doorlooptijd de ruwbouw van een uniek gebouw als Labtoren O|2 gerealiseerd. De aanvoer van prefab elementen en vloerplaten ging volgens een strakke planning en uiterst gestructureerd. Bij levering stond ons team klaar om de prefabdelen te monteren. Ook omdat het bouwterrein het qua ruimte niet toeliet om materialen op te slaan.

De montage van de prefab kolommen kwam uiterst nauwkeurig om de staalconstructie te kunnen dragen.”

Tony Duignan, tevens eigenaar van Shamrock Bouw: “Shamrock Bouw heeft twintig jaar erva-

ring in de beton- en afbouw. Als onderaannemer stellen wij alles in het werk om te voldoen aan de verwachtingen van onze opdrachtgever.

Dat hebben wij bij de bouw van Labtoren O|2 weer bewezen. Met het kwaliteitskeurmerk van de NEN4400-1 certificering en inschrijving bij het SNA Keurmerk bewijzen wij dat we intern de zaken op orde hebben. Wij zijn daarom een ❚ zeer betrouwbare bouwpartner.”

SCAN WITH

| 27

Van ruwbouw tot afbouw Kannegieter is een kennisgedreven organisatie op het gebied van in- en outdoor infrastructuur en gespecialiseerd in slimme distributieoplossingen. Al 55 jaar gebruiken wij onze uitgebreide kennis en ervaring om nieuwe technologieën en oplossingen te vinden om werelden met elkaar te verbinden.

Waar het gaat om de inrichting van datacenters, ‘wireless’ oplossingen, actieve apparatuur of horizontale en verticale infrastructuuroplossingen, Kannegieter verbindt uw wensen met de oplossingen van onze technologische partners.

Ervaren en deskundige vakkrachten NEN4400-1 gecertificeerd

Tony Duignan (06) 536 204 79 info@shamrockbouw.nl

www.shamrockbouw.nl Meer weten? Bel of kijk op: Kijk op www.kannegieter.nl Kannegieter Electronica BV | Astronaut 28 | 3800 GG Amersfoort t: +31 (0)33 450 86 86 | e: info@kannegieter.nl

Kwaliteit waar u op kunt bouwen Lelystad / Schoepenweg 23 8243 PX Lelystad (0320) 23 45 12

Hardenberg / Korte Spruit 9 7773 NP Hardenberg (0523) 27 38 39

Waarom u kiest voor Kalwall® HERMANS

Kalwall® is een diffuus lichtdoorlatend bouwsysteem voor gevels en daken met extreem goede isolatie-eigenschappen (U-waarde tot 0,28 W/m2K).

Kalwall® is UV-bestendig en verkleurt niet, is zelfreiningend, zeer licht (15 kg/m2) en snel in montage.

K A LWA L L ®

Dit systeem is uitermate geschikt voor oa.: Zwembadcomplexen Showrooms en industrie Sporthallen Scholenbouw Musea Bureelgebouwen Atriums

● ● ● ● ● ● ●

J. HERMANS & C° is exclusief verdeler van Kalwall® voor de Benelux en Frankrijk.

Voor meer info en technische ondersteuning: I.Z. West-Grijpen Z2 Grijpenveldstraat 20, B - 3300 TIENEN Tel. (32) 16 82 03 00 info@hermansco.be www.hermansco.be

Kalwall® is een geregistreerd handelsmerk van Kalwall Corporation

AMSTERDAM | Labtoren O|2

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | EGM Architecten

Multifunctionele Labtoren O|2 Op het terrein van de Vrije Universiteit in Amsterdam wordt gebouwd aan Labtoren O|2.

Het gebouw biedt straks onderdak aan een grote hoeveelheid aan laboratoria en onderzoeksruimten voor biochemisch onderzoek, waarin diverse onderzoeksgroepen van VU en VUmc gaan samenwerken op het gebied van Human Health Life Sciences. Wolter & Dros is binnen de bouwcombinatie (J.P. van Eesteren | Wolter & Dros | Croon v.o.f.) verantwoordelijk voor de werktuigbouwkundige installaties.

De invulling van Labtoren O|2 geeft volgens EGM Architecten in Dordrecht een andere insteek op huisvesten van faculteiten; niet in de lijn van een faculteit per gebouw, maar thematisch op onderzoeksthema. Een primeur voor academisch Nederland. In de Labtoren worden straks 350 laboratoria ondergebracht. Behalve een grote hoeveelheid aan biochemische labs, overwegend in de MLI- en MLII-klasse, komen er ook synthese labs, een radionuclidenlab en een MLIII-lab. “Op basis van het bestekontwerp van Valstar Simonis is met een relatief grote bezetting in sneltreinvaart de engineering opgestart,” zegt Jan van Diermen van Wolter & Dros. “Omdat het O|2-labgebouw op een reeds bestaande parkeergarage gebouwd wordt, hadden we slechts vier maanden de tijd om de onderaannemers en leveranciers te contracteren, de definitieve engineering gereed te maken en de eerste prefab- en luchtkanalen op de bouw te krijgen.”

SPECIALE FILTERINGEN Binnen de scoop van Wolter & Dros valt onder meer het realiseren van de installaties voor de technische gassen voor de labs, de luchtbehandeling en de sanitaire installaties. Van Diermen: “Voor de luchtbehandeling is gezocht naar een ontwerp met een flexibele indeelbaarheid waarbij een aantal keer per uur een ruimte geventileerd wordt. Op deze manier kan in de toekomst

eventueel geswitcht worden met de labinrichting zonder de casco-installatie te hoeven aanpassen.

Een deel van de luchtbehandeling wordt tevens uitgerust met speciale filteringen en filters, vanwege de strenge eisen. De vervuiling wordt dan op een juiste manier afgevangen. Bovendien is de luchtdichtheid van de laboratoria een belangrijk aandachtspunt: alle laboratoria dienen namelijk op onderdruk te worden gehouden.

'VOOR DE LUCHTBEHANDELING IS GEZOCHT NAAR EEN ONTWERP MET EEN FLEXIBELE INDEELBAARHEID WAARBIJ EEN AANTAL KEER PER UUR EEN RUIMTE GEVENTILEERD WORDT' De in totaal negentien luchtbehandelingskasten kunnen straks een capaciteit leveren van 390.000 m³/uur, de verwarmingscapaciteit bedraagt maximaal 3.700 kW en de koelcapaciteit 3.400 kW.”

Volgens Van Diermen speelt in dit project ook de logistiek een belangrijke rol. “We bouwen in feite op een postzegel en ook nog eens op de reeds bestaande parkeergarage. Zelfs de bouwketen staan niet eens op het bouwterrein en voor wat betreft de omgevingsfactoren moet bij de kraanbewegingen rekening worden gehouden met de aanvliegroutes van Schiphol en die van de traumahelikopter, en niet te vergeten de veiligheid voor voetgangers en geluidsoverlast. In principe is voor de werktuigbouwkundige installaties per partij slechts één levering per week gepland, vanzelfsprekend ‘just in time’. Dat betekent dat we alles op voorhand tot op het kleinste detail uitdenken,” aldus Van Diermen. ❚ SCAN WITH

| 29

VUGHT | Clustervoorziening Vught Noord

Tekst | Richard Stegers Beeld | Bouwbedrijf van Grootheest

NIEUWBOUW CLUSTERVOORZIENING VUGHT NOORD

EEN BIJZONDER KUNSTSTUKJE IN RAP TEMPO Het was in geen enkel opzicht een standaard project. Dat maakte de nieuwbouw van Clustervoorziening Vught Noord tot een grote uitdaging voor de bouwers. Het resultaat stemt meer dan tevreden. Het kunststukje is tot een goed einde gebracht en dat in een ongekend snel tempo.

De multifunctionele Clustervoorziening Vught Noord biedt onderdak aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, peuterspeelzalen, de turnafdeling van Sportvereniging Prins Hendrik en Stichting Jeugd Aktief. Het gebouw staat ook bekend als een Brede School met sporthal. TenW maakte het ontwerp en Bouwbedrijf van Grootheest uit Ede verzorgde de bouw van het project.

Het nieuwe gebouw in het Stadhouderspark heeft een bijzondere uitstraling. De sfeer sluit aan op de belevingswereld en de schaal van het jonge kind. Het natuurlijke karakter vormt een voornaam uitgangspunt. Architect Kees Willems

30 |

spreekt van een licht en helderwit hart van het veelzijdige pand. “De kas en de daklichten zorgen voor veel daglicht en zôneren het interieur in kleine herkenbare delen voor de verschillende gebruikersgroepen. Het lichte interieur met een heldere structuur is verantwoordelijk voor een fris klimaat en is overzichtelijk en veilig. Met de brede tribunetrap en de speellokalen wordt een eigen theater in het gebouw gecreëerd.” Zeer bijzonder is het gevouwen dak in de vorm van een zaagtand, afgeleid van de militaire loodsen die eerst op het defensieterrein stonden. De verschillende dakhellingshoeken (van 18 tot 58 graden) maken van het dak een beeldbepalend element. De ver-

diepingshoogten variëren van 3,5 tot 6,5 meter.

“Het dak was een huzarenstukje”, vertelt Andrien Slangen, projectleider namens Bouwbedrijf van Grootheest. “De kanaalplaatvloeren moesten zelfs onder een hoek van 58 graden worden gelegd.

Dat is veel steiler dan gebruikelijk. Daarvoor hebben we zelf een veiligheidsklem ontwikkeld.”

In het zaagtanddak zijn twee kleine aluminium lichtkapconstructies geïntegreerd. Daarmee wordt het nodige daglicht in het hart van het gebouw en de inpandige daktuin gerealiseerd. “Door de dakvorm is elk lokaal op de verdieping uniek van vorm. Het was echt maatwerk en vergde veel van alle betrokken partijen”, weet Slangen. Volgens de

VUGHT | Clustervoorziening Vught Noord

Projectinfo PROJECTMANAGEMENT EN DIRECTIEVOERING ABC Nova Amsterdam verzorgde in opdracht van Gemeente Vught het projectmanagement vanaf het PvE tot en met de ingebruikname van Clustervoorziening Vught Noord. Ook het opstellen van een beheer- en exploitatieplan en de directievoering tijdens de uitvoering viel onder de verantwoordelijkheid van ABC Nova. De clustervoorziening in het Stadhouderspark is een duurzaam gemeenschappelijk onderkomen voor twee onderwijsinstellingen, een peuterspeelzaal, kinderopvang inclusief naschoolse opvang en een eigen sporthal, die bestaat uit twee gymzalen en een turnzaal.

ABC Nova is geselecteerd op basis van een Europese Aanbesteding, waarbij twee belangrijke doelstellingen waren meegegeven: bewaking van de kwaliteit in relatie tot het taakstellend budget en bewaking van de tijd, zodat de Clustervoorziening bij aanvang van schooljaar 2014/2015 gereed was. Beide doelstellingen zijn gehaald door een goede adequate samenwerking met Gemeente Vught, de toekomstige gebruikers (Stichting Leijestroom, Stroomm en Partou) en TenW architecten, die als total engineer het ontwerpteam heeft aangestuurd.

OPTIMALE LUCHTINVAL EN ISOLATIEWAARDE

projectleider was het in meerdere opzichten geen doorsnee karwei. “Dat begon al bij de start. Door de strakke aanbestedingsplanning en de daaropvolgende bezuinigingsronde was er geen voorbereidingstijd. Er is in de ruw- en afbouw tijd gewonnen door op twee niveaus tegelijk te bouwen. De zachte winter was een meevaller.”

De hoofddraagconstructie is een combinatie van prefab beton kolommen, wanden en balken met een staalconstructie en kanaalplaatvloeren voor de verdieping en het dak.

De uitstraling van het gebouw is bijzonder te noemen. Het gevarieerde gevelbeeld speelt daarbij een belangrijke rol. De gevels zijn fraai afgewerkt met leien, Waxed-Wood in Siberisch lariks van Foreco en translucente Kalwall-panelen. De prefab houten gevelelementen werden gemaakt door de eigen timmerfabriek van de aannemer, Timmerfabriek Kernhem.

Voor de afdichting van de clustervoorziening Vught Noord ging architectenbureau Teeuwisse & Willems uit Den Haag op zoek naar een bijzonder systeem. Zij wilde de gevels dichten met een licht transparant materiaal, zodat wel diffuus licht werd doorgegeven, maar zonder doorkijk. Het materiaal moest tevens thermisch isoleren. Zij vond de oplossing in het KALWALL-paneelsysteem van J. Hermans & Co.

Bouwinfo OPDRACHT Gemeente Vught

ONTWERP TenW architecten adviseurs – Den Haag

AANNEMER Clustervoorziening Vught Noord voldoet aan het Programma van Eisen van Frisse Scholen, onder andere door het ventilatiesysteem van ComfoSchool units met O2-plafonds. Het gebouw staat te boek als zeer duurzaam. Niet alleen qua installatietechniek (lage temperatuurverwarming, daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie), maar ook door het toepassen van ongeveer zeshonderd zonnepanelen op de daken. De betonvloeren van het dak zorgen voor massa en hebben een warmteregulerend effect. Het totaalplaatje klopt aan alle kanten. De bouwers mogen trots zijn op het fraaie eindresultaat. ❚

Joël Hermans, bestuurder van J. Hermans & Co, onthult de bijzondere kwaliteiten van het product. “KALWALL is een composiet-sandwichpaneel dat thermische eigenschappen combineert met een hoge lichttransmissie. De eigenschappen zijn omgekeerd evenredig. Hoe hoger de lichttransmissie, des te lager de isolatiewaarde en andersom. In Vught is de gulden middenweg bewandeld. Zowel in de school als in de sporthal is gekozen voor behoorlijk wat lichtinval, maar zodanig dat het licht de (sport)activiteiten niet hindert. De performante isolatieeigenschappen (U=0.78 W/m²K en een zonnetoetredingsfactor van 0.08) zorgen ervoor dat het niet te heet wordt in de sporthal.”

Bouwbedrijf van Grootheest – Ede

W-INSTALLATIES Verstappen van Amelsvoort – Nuland

E-INSTALLATIES Van de Blaak – Harskamp

BOUWDIRECTIE

Kleurvast KALWALL is in 1955 ontworpen in de Verenigde Staten. Sindsdien is het product wereldwijd verspreid, maar ook continue geëvolueerd. “Dit heeft geleid tot meerdere verbeteringen”, vertelt Hermans. “De grootste verbetering die het product heeft ondergaan is de kleurvastheid. Waren de panelen in de beginjaren nog aan vergeling onderhevig, tegenwoordig zijn ze gegarandeerd kleurvast. KALWALL heeft nu een kleurgarantie van 25 jaar, dat is 15 jaar meer dan gebruikelijk.”

ABC Nova – Amsterdam

BOUWBEGELEIDING VS Building Care – Tilburg

BOUWPERIODE juli 2013 – juli 2014

BVO 5.500 m²

Onvoorstelbaar duurzaam De profielen hebben ook een revolutionaire draagkracht. Ze kunnen overspanningen maken tot 4,8m zonder achterliggende constructie.

Met name in sporthallen is dit interessant. De profielen zijn UV-bestendig, erosie-, en chemisch bestendig. En ten slotte zijn de profielen uitermate onderhoudsvriendelijk, gemakkelijk te monteren en – met een minimale levensduur van vijftig jaar – onvoorstelbaar duurzaam.

| 31

Bouwbedrijf Van Grootheest is: * zeer herkenbaar aanwezig; * een gedegen concurrent; * betrouwbaar en klantgericht; * FSC 速 - gecertificeerd; Clustervoorziening Vught Noord - Vught

* een kwalitatief goede en sterke partij.

Wij staan voor: * een persoonlijk gesprek; * uw wensen voorop; * een complete ontzorging; * 24/7 servicedienst voor calamiteiten.

MFA Panorama - Veenendaal

BEL OF MAIL ONS vo or e en vrijblijvend e o ffer te gecertificeerd

MFG Het Bestegoed - Elst (gem. Rhenen)

Argonstraat 26, 6718 WT EDE tel. 0318 - 419015 mail@grootheest.nl Postbus 204, 6710 BE EDE www.grootheest.nl

DEN HAAG | Rijnlands Lyceum

Nieuwe vloeren voor Rijnlands Lyceum Als werknemer van de Europese Unie ben je vaak op reis. Dankzij de Europese scholen, die in 1953 zijn opgericht, kunnen kinderen van deze werknemers naar dezelfde school blijven gaan. Het Rijnlands Lyceum biedt onderwijs op algemene grondslag aan in de regio Leiden en Den Haag. De Europese school, een bestaande locatie, is enige tijd geleden verbouwd en voorzien van onder andere Pulastic gietvloeren, sportvloeren en prefab wandbekleding.

Dankzij de fusie van Descol met Sika Nederland is Descol in staat om scholen en sportfaciliteiten totaal nieuw in te richten. De focus ligt hierbij op duurzame ontwikkeling en winst voor de klanten.

Winst, die veel verder gaat dan financieel voordeel alleen. Zo biedt het bedrijf het roof-to-floor concept, waarbij van vloer tot dak een totaalconcept van daksystemen, wandbekleding en vloeren wordt gerealiseerd.

HET UITGANGSPUNT In 2012 heeft Descol niet alleen de gymzaal op de begane grond van het Rijnlands Lyceum geleverd, maar ook de prefab wandbekleding aangebracht.

Dit is voor Avant Bouwpartners reden geweest weer contact op te nemen met Descol sportvloe-

ren om fase 2 door te spreken. Al snel kwam hier ter sprake dat Descol, in samenwerking met Sika, meer kan dan alleen sportvloeren. Naast verkeersen veiligheidsruimten levert het bedrijf ook vloeren voor klaslokalen en natte ruimten.

In de gangen en klaslokalen is bewust gezocht naar een comfortabele vloerafwerking en de Acoustifloor is hieruit als meest geschikte optie naar voren gekomen. Dit systeem heeft vier millimeter rubber dat voor demping zorgt. Om een gelijke uitstraling te creëren met de vloerafwerkingen op de begane grond, zijn de vloeren voorzien van een deco-chip en zijn de kleuren gebaseerd op de huidige marmoleum van de begane grond.

DE BOUW Het meest opvallende kenmerk van dit project is niet alleen het aanbrengen van diverse gietvloeren, sportvloeren en prefab wandbekleding, maar ook de afwerking van de radiatoren en verwarming in de gymzaal. Ook is een unieke combinatie van deco-chips en witte accentvlakken bij de deuren aangebracht.

Om de vloer in het scheikundelokaal zuur- en loogbestendig te maken, heeft Descol een speciale coating aangebracht. De Acoustifloor is onderscheidend en een zichtbare verbetering ten opzichte van de andere vloeren in het gebouw. ❚

Bouwinfo SYSTEEM Sportvloeren: Gietvloeren:

Wandbekleding:

- 284 m² Pulastic Classic 90 Eco - 1818 m² Acoustifloor S6 Deco - 168 m² Sikafloor 264/305W/Slip - 174 m² Sikafloor 264/Sikafloor 169 - 250 m²

KLEUR Sportvloeren: Gietvloeren:

Wandbekleding:

ARCHITECT BOUWBEDRIJF JAAR

- Duivenblauw (308) - RAL 5007 - Wild Orchid (321) - Pastelblauw (307) - Moisty shine - Kleur 285 Avant bouwpartners, Utrecht Bouwbedrijf van Deelen, Veenendaal 2013

| 33

Tekst | Lieke van Zuilekom

Beeld | Renson

COMFORTABEL EN ENERGIEZUINIG:

ZONWERING IN DE KLAS In de zomermaanden, wanneer de zon fel schijnt, loopt de temperatuur in veel klaslokalen snel op. In combinatie met de hinderlijke lichtinval, kunnen veel kinderen zich niet goed concentreren. De informatie op het digibord of de computers in de klas is slecht te lezen. En dat komt de leerprestaties van de kinderen niet ten goede. Zonwering kan in dat geval uitkomst bieden. Volgens Martin Straver, branchemanager van Romazo, draagt zonwering bij aan het verbeteren van het binnenklimaat én het leerklimaat.

Met het Frisse Scholen programma probeert de overheid sinds enkele jaren schoolbesturen en directies bewust te maken van het belang van een goed binnenklimaat. Door te investeren in isolatie en ventilatie moet een aangenamer leerklimaat worden gecreëerd. “Zonwering speelt hierbij een belangrijke rol”, aldus Straver. “Door de transparante delen van het schoolgebouw te isoleren, worden lichthinder en oververhitting op een passieve manier beperkt.”

In lokalen voorzien van HR+ glas, komt nog ongeveer veertig procent van de hoogfrequente zonnestralen het lokaal binnen, waar de straling onmiddellijk wordt omgezet in warmte. “Voor een goed binnenklimaat zou dat percentage onder de tien tot vijftien procent moeten liggen”, aldus Straver. “Want: behalve de zon geven ook de kinderen en de leerkracht warmte af. Hierdoor loopt de temperatuur in de klas snel op.” Een normaal actief kind straalt volgens hem gemiddeld 80 watt aan warmte uit, wat in een klaslokaal van 25

34 |

Paul Settels, registerergonoom bij ING en bestuurslid van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) heeft kort geleden een interview gegeven over hoe belangrijk het binnenklimaat en de beperking van lichthinder is in onder andere kantoorruimtes. Volgens Settels neemt de productiviteit van mensen die worden blootgesteld aan teveel zonlicht af met maar liefst veertig procent! Een te grote lichtsterkte zorgt volgens hem voor hoofdpijnklachten, droge ogen en dorst, waardoor mensen zich niet kunnen concentreren. “Hoewel dit onderzoek zich focust op kantoormedewerkers, kan de parallel met scholen eenvoudig worden getrokken”, aldus Straver.

OVER ROMAZO Martin Straver

Romazo is de branchevereniging, gespecialiseerd in het leveren en monteren van zonwering en daglichtregelingen voor de utiliteit, renovatie- en woningbouwprojecten. Voor meer informatie, www.romazo.nl ❚

kinderen neerkomt op 2000 watt aan energie. “Mechanische ventilatie kan de opwarming van het klaslokaal beperken, maar dit kost veel energie. Door gebruik te maken van automatisch gereguleerde zonwering kunnen scholen tot wel dertig procent op hun huidige energieverbruik besparen.”

HR KEURMERK De mogelijkheden voor zonwering zijn volgens Straver eindeloos. “Van knikarmschermen, uitvalschermen, screens en markiezen tot rolgordijnen en vouwgordijnen. Het is aan de school om te bepalen welke zonwering het best past, bij voorkeur in overleg met een vakman. Onder andere de oriëntatie van het lokaal ten opzichte van de zon, de functie van het lokaal en de wensen van de

'DOOR GEBRUIK TE MAKEN VAN AUTOMATISCH GEREGULEERDE ZONWERING KUNNEN SCHOLEN TOT WEL DERTIG PROCENT OP HUN HUIDIGE ENERGIEVERBRUIK BESPAREN' gebruiker spelen hierbij een rol.” Om wegwijs te worden in het oerwoud van mogelijkheden, heeft Romazo twee jaar geleden het keurmerk HR Zonwering geïntroduceerd. Met het keurmerk maakt Romazo de energiebesparende functie van zonwering voor iedereen inzichtelijk. “Zonwering maakt hiermee de stap van decoratie naar een functionele installatie. Door te kiezen voor functionele, automatische geregelde HR zonwering houden scholen in de zomer de hitte buiten, terwijl in de winter zonlicht voor natuurlijke verwarming zorgt.”

| 35

Tekst | Harm van Dartel, Certificatiemanager SKG

SKG-KEURMERK VOOR ENERGIEBESPARENDE ZONWERINGEN

HR-zonwering zorgt voor meer rendement Klimaatregulering in gebouwen met bouwkundige voorzieningen is voor veel kennis- en onderzoeksinstellingen onderwerp van onderzoek. Onderzoek van TNO toont aan dat het toepassen van automatisch gestuurde zonwering een aanzienlijke bijdrage kan leveren aan de besparing van de energie die gebruikt zou worden voor koeling en verwarming. Het onderzoek laat middels berekeningen voor verschillende gebouwtypen zien dat per gebouw een energiebesparing van tien procent haalbaar is.

Behalve de directe invloed op het energieverbruik heeft de toepassing van automatisch gestuurde zonwering ook een positieve uitwerking op het comfort in het gebouw. Voor gebouwen met een onderwijsfunctie zal een verhoging van het comfort zonder twijfel een positieve uitwerking hebben op de prestaties van de gebruikers van het gebouw.

Op initiatief van Romazo Projecten* (branchevereniging van leveranciers van projectzonwering) is, in samenwerking met SKG, een betrouwbaar kwaliteits-

36 |

label voor energiebesparende zonwering ontwikkeld. De basis voor het kwaliteitslabel zijn de ‘SKG-kwaliteitseisen 700 voor Hoog Rendement-zonwering’.

Daarin staan alle criteria en voorwaarden beschreven waaraan een zonwering moet voldoen om het HR-label te mogen dragen. * Romazo Projecten is een sectie binnen de Vereniging Metalen Ramen- en Gevelbranche (VMRG).

'BEHALVE DE DIRECTE INVLOED OP HET ENERGIEVERBRUIK HEEFT DE TOEPASSING VAN AUTOMATISCH GESTUURDE ZONWERING OOK EEN POSITIEVE UITWERKING OP HET COMFORT IN HET GEBOUW' ZONTOETREDING Bij het opstellen van de SKG-kwaliteitseisen heeft de focus gelegen op het beoordelen van de prestaties van een zonwering op het gebied van: - Warmtewering (G-waarde); - Windvastheid; - Automatische besturing.

De G-waarde geeft aan in welke mate de zonwering in combinatie met het aanwezige glas zonnewarmte doorlaat. Hoe lager de G-waarde, hoe beter de prestatie van de zonwering. Daarnaast dienen HR-zonweringen minimaal bestand te zijn tegen windkracht 5. Een hoge windvastheid zorgt ervoor dat de producten het hele jaar toepasbaar zijn. De derde beslissende eis voor het verkrijgen van het HR-label is dat de zonwering voorzien is van een automatische besturing die binnen bepaalde randvoorwaarden in te stellen is, zodat tijdens de wisselende seizoenen een nagenoeg optimaal functioneren wordt gerealiseerd.

CERTIFICAAT Hoe werkt de HR-certificering? In eerste instantie gaat het erom of een fabrikant zonweringen levert die voldoen aan de SKG-kwaliteitseisen en dus een substantiĂŤle bijdrage leveren aan de wering van zonnewarmte. Een fabrikant dient aan te tonen dat de producten HR-ready zijn en dat op de juiste wijze geborgd is dat alleen HR-ready producten voorzien worden van HR-ready labels. Het bedrijf komt dan in aanmerking voor een HR Ready-verklaring. Het bedrijf dat zonweringen met het HR-ready label monteert en met de juiste instellingen en parameters aansluit, kan na beoordeling door SKG het HRcertificaat ontvangen. Want alleen zonweringen die optimaal de warmte kunâ?š nen weren danwel kunnen toelaten worden gezien als HR-zonwering!

SKG is een onafhankelijk keuringsinstituut voor bouwproducten en opgericht door de industrie zelf om de prestaties en de veiligheid van producten en diensten in relatie tot de gebouwschil duurzaam te waarborgen.

SKG is onderdeel van SKG-IKOB Certificatie.

Project: ROC Friese Poort te Drachten Leverancier zonwering: De Haan Westerhoff Projecten BV

HR-LABELING Twee bouwcomponenten waar een HR-label reeds zeer bekend en vertrouwd is, zijn beglazing en CV-ketels. Beide componenten leveren een belangrijk aandeel aan de energieprestatie van een gebouw.

Aangezien ervaringsgegevens en onderzoeken aantonen dat met automatische zonwering op een zeer effectieve manier veel energie bespaard kan worden, is er een sterke behoefte ontstaan aan een HR-label op zonweringen. Middels het HR-label wordt het energie-effect van automatische zonwering in beeld gebracht en kan het tevens in bestekken eenvoudiger voorgeschreven worden.

Project: CSG Liudger te Drachten Leverancier zonwering: De Haan Westerhoff Projecten BV

| 37

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven!

Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van Onder wijs & Bouw tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld.

Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig?

Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Interactieve Print Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Google Play Store.

Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet.

Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet.

Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo.

Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken.

bekijk de layar!

VAK TIJDSCHRIFT VAK TIJDSCH OVE R NIE UW BOU W,

VAKT IJDSC HRIF T OVER NIEU WBO UW, OND ERHO UD EN VAKT IJDSC RENO HRIF VATIE T OVER IN HET NIEU WBO UW, OND OND ERWI JS | WWW .OND ERWI JSEN BOUW ERHO UD EN RENO VATI E IN HET OND .NL ERW IJS | WWW.OND ERW IJSEN BOU W.NL

Stap voor stap

Scan de pagina

JAARGANG 3 | NUM RIFT OVE R NIE UW BOU W,ON DER HO UD EN REN OVA ONDERHOUD EN MER 4 | 2014 TIE IN HET ONDER JAARGANG 3 | NUM RENOVA WIJS TIE IN HET OND ERW MER 3 | 2014 | WW W.O IJS RWI JSEN | WW W.ONDE W.N L NDE RWI JSENBOU BOU W.N L

SCAN SCAN WITH WITH

AMSUTRE TERDCHT AM BASIS UVA SCHO GEBOUW OL HETREC SCHA L TEILA | VUG NDHT ANTSPOR | HOO CLUS WERTEN GWA TERV PENOND ARDI OOR ARTE GEZIEN AKOE ING ERSIS STISC ÉÉNPLAN VUG HE HT EN HETZ TIJNELFD VLOENOO HOG R- ENRD ESCH| OOL E DAK WAN | DSYS NIJKERK DIEMEN TEMEPAA | AMS N | ENER CAM TERD SBOSGIEZU PUSAM DIEM SCHOOL INIGE INTE EN-ZU RNA IDTION | ALOY ALE SIUSS SCH CHO OOL OL DOEL VAN TREF AMSFEND TERDDUU 2014028 Onderw AM RZAA (ISA)M ijs & bouw

43

Veel lees en kijkplezier!

4.indd 1

16-09-14 11:57

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Hylas B.V.

TIBELLY ECOLE1% EN SOLIDSCREEN:

NIEUWE TOEPASSING VAN ZONWERING MET VEEL VOORDELEN Goede buitenzonwering levert een belangrijke bijdrage aan een prettig binnenklimaat. Teveel warmte en schittering in schoolgebouwen kan bijvoorbeeld leiden tot slaperigheid, concentratieverlies en hoge koelingskosten. Met goede zonwering kunnen leraren, scholieren en kantoormedewerkers zich blijven concentreren en zodoende beter presteren.

Buitenzonwering voorkomt ook oververhitting en draagt bij aan de gezondheid. Bovendien zorgt zonwering voor een flinke besparing op de energierekening. Uit onderzoek van TNO blijkt dat er in de uiterste gevallen besparingen tot wel zeventig procent mogelijk zijn op de kosten voor koeling.

TIBELLY ECOLE1% Een nieuwe toepassing van zonwering is de Tibelly ecole1%, een zonwerend screendoek dat wordt verwerkt in de SolidScreen, een screen waarbij het doek opgesloten zit in de zijgeleiders. Tibelly ecole1% wordt verwerkt in een verticaal zonweringsysteem, ook wel screen of rolscherm genoemd. Bij een traditioneel screen zit het doek niet opgesloten, waardoor er licht langs de zijkanten binnenkomt en het systeem niet stormvast is.

IDEALE OPLOSSING Faassen: “Tibelly ecole1% is de ideale oplossing in gebouwen en vertrekken waar men overdag lang verblijft. Vooral op de zuid- en westzijde van dit soort gebouwen zijn de hinderlijke effecten van de zon merkbaar. Tibelly ecole1% laat voldoende licht binnen zonder dat het hinderlijk is. Het vrije zicht naar buiten blijft behouden, maar mensen van buitenaf kunnen nauwelijks naar binnen kijken. Kortom: een ideale oplossing.” ❚

Smits, fabrikant en leverancier van diverse zonweringsproducten, Hylas en AVZ hebben samen Tibelly ecole1% op de markt gebracht. Aluminium Verkoop Zuid (AVZ), een groothandel in profielen en onderdelen voor aluminium toepassingen en Hylas, specialist in het confectioneren van textiel voor de

'TIBELLY ECOLE1% LAAT VOLDOENDE LICHT BINNEN ZONDER DAT HET HINDERLIJK IS. HET VRIJE ZICHT NAAR BUITEN BLIJFT BEHOUDEN' zonweringbranche, leveren het aluminium en het doek voor de screens aan Smits Rolluiken en Zonwering. Smits verkoopt het complete product via zonweringspecialisten, die het op hun beurt installeren bij hun klanten.

Arjanne Faassen van Smits Rolluiken en Zonwering B.V. vertelt: “Tibelly ecole1% verwerkt in een SolidScreen heeft veel voordelen. De SolidScreen is getest in een windtunnel op snelheden tot 145 km/u (= orkaankracht).

Daardoor kan dit scherm op grote hoogten en in winderige gebieden worden geïnstalleerd. Bovendien kunnen er geen insecten langs de geleiders naar binnen. Ook hebben leerkrachten en leerlingen met de toepassing van Tibelly ecole1% geen last van directe hinderlijke straling op computer- en projectiescherm of digibord. Tijdens zonnige dagen zorgt het doek voor een aangenaam binnenklimaat waarbij er toch voldoende licht is. Dit omdat Tibelly ecole1% tot wel 84 procent minder directe straling (TVdir) doorlaat dan een traditioneel screendoek.”

| 39

Tekst | Johan Debaere

Beeld | Renson

Spelen met windvaste screens Buitenzonwering houdt de zonnestralen tegen vooraleer ze met het glasoppervlak in contact komen. Daardoor wordt de warmte op een effici谷nte manier buitengehouden. Geen last van hoge temperaturen in het gebouw, geen reflecties in televisie en computer, geen verkleuring van het meubilair en het interieur. Windvaste screens bieden een veelzijdigheid van mogelijkheden. RENSON速 levert steeds een geschikte oplossing: een standaard- of een projectgebonden zonwering voor woningen en appartementen, zorginstellingen, kantoorgebouwen, maar ook scholen en andere onderwijsinstellingen.

Screens zijn er in alle vormen, maar vandaag hebben veel architecten en bouwheren een uitgesproken voorkeur voor windvaste oplossingen, zoals de Fixscreen速 met een ingenieus geleidingssysteem met ritsprincipe. Ze worden op verschillende manieren ge誰ntegreerd in de architectuur van woningen en andere gebouwen en zorgen voor een aangename temperatuur binnenin. Ze houden de zonnewarmte buiten, maar zorgen toch voor een zekere doorkijk,

40 |

waardoor het contact met de omgeving op geen enkel ogenblik verloren gaat.

Als u het raam achter uw windvaste screen opent, haalt u zelfs wat frisse lucht naar binnen, zonder dat daarbij ook de insecten naar binnen kunnen.

Zo integreerde architect Wohlleben (DE) tijdens een renovatieproject vijftig Fixscreens® in opvallende oranje en gele kleuren voor de ramen van de Grundschule in Gotha-Siebleben.

NIET DIRECT VOOR HET RAAM Deze screens hoeven lang niet altijd op een achterliggende glasconstructie gemonteerd te worden. Zo is er de mogelijkheid om deze zonwering in een constructie te integreren, die van de glaspartijen verwijderd is. Architect Nutz (DE) liet in het Ostendorfer Gymnasium Fixscreens® met polyesterdoek integreren in een staalconstructie, die op een afstand van de gevel gemonteerd werd.

ONZICHTBARE INTEGRATIE Voor het nieuwe kantoor van Bekaert Building Company in Waregem (B) zochten de architecten van het bureau Snoeck & Partners en de bouwheer naar screens, waarvan de doekrol en de geleiders op een zeer discrete manier in de architectuur van het gebouw verwerkt konden worden. De screens moesten uiteindelijk achter het metselwerk geïntegreerd worden, met een doekrol die naar beneden toe uitneembaar was. Bovendien werden er screens met verschillende afmetingen voorzien, zelfs tot 7 meter hoog. Een standaardoplossing was er niet, maar dankzij de speciale inbouwmethode MS7 voor de windvaste Fixscreen® bood RENSON® een oplossing.

school werd ook Fixvent® Mono AK geïntegreerd. Deze garandeert de toevoer van gezonde en verse lucht, beperkt de warmtelast en houdt toch het lawaai buiten. Dit is een esthetische combinatie van een zelfregelend ventilatierooster en een windvast (in gesloten positie) zonweringdoek, die bovenop het raam, achter het buitenste metselwerk, gemonteerd wordt en daardoor van buiten onzichtbaar is. Het gebruik van akoestisch vulmateriaal verhoogt bovendien het akoestisch comfort.

COMBINATIE MET ARCHITECTURALE LAMELLEN Soms worden screens en structurele zonwering met aluminium lamellen in één gebouw gecombineerd. Toen Willy Naessens in Wortegem-Petegem (B) een nieuwe hoofdzetel liet bouwen, tekende architectenbureau AAVO uit Moeskroen een zonweringsysteem voor de voorkant van het gebouw. Icarus® Aero 300 lamellen werden horizontaal en in een vaste uitvoering voor de glasgevel geplaatst, terwijl voor de andere ramen windvaste Fixscreens 150EVO werden voorzien.

Voor meer informatie, www.renson.nl ❚

MET VENTILATIE Soms is er naast zonwering ook ventilatie nodig. In de Vrije Basisschool Noordland in Zandvliet installeerde de aannemer verschillende Fixscreen® Mono AK met een verbeterde geluidsdemping en U-waarde. In dezelfde

| 41

Een goed

klimaat voor optimale productiviteit

3M Prestige Raamfolie, hét moderne energie alternatief voor optimale prestatie van mens en gebouw.

• • • • •

Lagere energiekosten door betere klimaatbeheersing Fijne werkomgeving door verbetering van binnenklimaat Hoog rendement dus korte terugverdientijd Veel betere leesbaarheid projectieschermen Inbraakvertragend effect

Voor meer informatie neem contact op via 015-7822333 of bezoek onze website www.3M.nl/raamfolie

Tekst & Beeld | 3M

‘HET NIEUWE WARMTEWEREN’

Volgens de weermannen en -vrouwen staat ons volgend jaar een zonnige lente te wachten. Voor velen prettig, zeker als ook de warmtewering van het gebouw goed geregeld is. Zaak dus om de ramen van kantoorgebouwen, winkels en scholen goed te isoleren.

3M heeft onlangs een serie vernieuwende, warmtewerende raamfolies geïntroduceerd: 3M Prestige Exterior. De folie wordt niet binnen, maar buiten op het raam geplakt en biedt vele voordelen. De heldere raamfolie houdt warmte en straling – infrarood en UV-A – buiten en laat daglicht binnen. Dat betekent een ideaal werkklimaat en hogere productiviteit. En energiebesparing op verlichting en airco. 3M noemt het ‘Het Nieuwe Warmteweren’. 3M Prestige Exterior Raamfolie is nu verkrijgbaar bij de 3M geauthoriseerde dealer die deze 3M oplossing onder garantie installeert.

PRODUCTIEF WERKKLIMAAT, MINDER KOSTEN 3M Prestige Exterior is een heldere warmtewerende raamfolie. De folie bevat geen metaal – zoals de meeste raamfolies – en voldoet aan de hoogste industriële normen. De folie, laagje voor laagje opgebouwd uit polyesterfolie, biedt vele voordelen: • Optimaal warmtebeheer dankzij de unieke constructie. Maximale warmtewering in de zomer. Toelaten zonnetje in de koude winter. Continu de optimale temperatuur, voor de beste prestaties.

• Duurzame kwaliteit. Geen metaal, dus geen corrosie. De folie slijt niet.

• Meer daglicht. Of zelfs volledig. Betekent minder verlichtingskosten. Hogere productiviteit. Betere sfeer.

• Minder weerspiegeling. Minder dan bij traditionele folie en zelfs minder dan van het glas zelf.

• Gebouwontwerp onaangetast. De folie is vrijwel onzichtbaar, het beeld van het gebouw verandert niet.

• Energiebesparing op verlichting en airconditioning. Koelen kost 3 tot 4 keer meer dan verwarmen.

• Kleurbescherming. Meubilair en vloerbedekking blijven fraai. De folie blokkeert bijna 100% van de ultraviolette straling.

BREED ASSORTIMENT 3M Prestige Exterior Raamfolies zijn er in diverse varianten. U kunt kiezen uit vier folies waarbij de mate van lichtdoorlating varieert van veertig tot negentig procent. En daarmee varieert ook de warmtewering. Alle types blokkeren de ultraviolette en infraroodstraling voor vrijwel honderd procent. Topper in het assortiment is de 3M Ultra Prestige. Deze combineert warmtebeheersing met veiligheid. De folie scheurt niet, maar rekt uit en houdt zo bij breuk de glasscherven bij elkaar. Succesvol getest op effectieve bescherming bij storm en explosies. Kijk voor alle types, details en technische specificaties op: www.3M.nl/raamfolie

MEER VOOR GEBOUWVERBETERING Deze tijd vraagt veel van gebouw en Facility Manager. Duurzaamheid, kwaliteit en veiligheid moeten maximaal scoren. Budgetten staan onder druk. 3M helpt, met innovatieve oplossingen die gebouwen beter maken. Uitgangspunt: de gebruiker en de werksituatie. Jarenlange kennis en ervaring hebben een interessante lijn producten opgeleverd. Zoals – 45 jaar na haar eerste patent op raamfolie – 3M Prestige Exterior. ❚

| 43

Zonwerende folies: - besparen energie & kosten op de airconditioning.

- zorgen voor een comfortabel studeer- en werkklimaat.

- minder afleiding door hinderlijke schittering in de ogen / op het beeldscherm.

- bieden bescherming tegen schadelijke UV-stralen aan de huid / het interieur.

- behoeven zeer weinig onderhoud. solar zone

- zijn eenvoudig te installeren.

solar zone

In de praktijk getest:

5.2°c

32ºC

temperatuur verschil

solar zone

37ºC solar

32ºC

37ºC

hanitabenelux.nl Nijverheidscentrum 2c 2761 JP Zevenhuizen

0180 - 63 23 79 info@hanitabenelux.nl

Uw windowfilm leverancier

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Hanita Benelux

Glasfolies dragen bij aan een beter schoolklimaat Glasfolies dragen net als andere zonwering bij aan een gunstig klimaat binnen de school, zodat leerlingen beter kunnen presteren. Bovendien zetten de aantrekkelijke aanschafprijs en lage onderhoudskosten de deur open naar interessante terugverdienmodellen door te besparen op de energiekosten van klimaatcontrole.

Hanita Coatings fabriceert optisch heldere zonwerende folies die rechtstreeks op bestaand glas worden gemonteerd. Joffrey Wallaart, werkzaam bij Hanita Benelux: “Glasfolies hebben een aantal voordelen. De zonwerende eigenschappen van deze folies maken dat er in de zomer een hoop warmte buiten gehouden wordt. In een gemiddeld schoolgebouw komt ongeveer dertig procent van de warmte binnen door de beglazing. Als een groot deel van die warmte al bij het raam tegengehouden of naar buiten gereflecteerd kan worden, levert dit een koeler binnenklimaat op. Deze warmtereductie maakt ook dat het energieverbruik van de klimaatcontrole omlaag gaat. Deze systemen hoeven minder hard te werken.”

‘HOT SPOTS’ “Doordat vrijwel alle stralingswarmte en UV-straling tegengehouden wordt, worden ‘hot spots’ voorkomen. Het is niet langer oncomfortabel om in directe zonnestraling te werken. Er bestaan ook folies die hinderlijke schittering tegengaan. Dat komt beeldschermwerk ten goede.”

ONDERHOUDSVRIENDELIJK “Het voordeel van glasfolies ten opzichte van traditionele zonwering is dat de kosten doorgaans lager liggen, zowel in de installatie als het

onderhoud”, aldus Wallaart. “Als de folie eenmaal goed geïnstalleerd is, heeft deze tijdens haar levensduur geen extra onderhoud nodig, buiten de normale schoonmaak door de glazenwasser.

De levensduur kan wel vijftien jaar zijn, afhankelijk van het type folie dat wordt toegepast. Daarnaast heeft de folie minder visuele impact op de gevel dan traditionele buitenzonwering.”

EENVOUDIGE INSTALLATIE De producten van Hanita worden in Nederland via erkende dealers verkocht. “Op deze manier is de klant altijd verzekerd van een goed advies en professionele montage”, aldus Wallaart. “De installatie is snel, schoon en zonder geluidsoverlast. Dit maakt dat docenten en leerlingen gewoon door kunnen werken, zonder grote verstoringen.”

VRIJ ZICHT Een ander voordeel is dat er vrij zicht naar buiten is. Wallaart: “Ik kom vaak op projecten waar mensen nu de hele dag met de lamellen dicht werken in een poging om de zon buiten te houden. Glasfolie stelt mensen in staat weer naar buiten te kijken.” ❚

| 45

Tekst & Beeld | Sunmaster BV

VEEL SCHOLEN KAMPEN MET SLECHT BINNENKLIMAAT

Het is al langer bekend dat veel bedrijfsgebouwen te kampen hebben met een ongezond binnenklimaat, vaak in combinatie met een verkeerde lichtregulering. Scholen spannen echter de kroon als het gaat om deze problematiek. De luchtkwaliteit in een gemiddeld schoolgebouw is vele malen slechter dan op kantoor of zelfs in de gevangenis.

Een slecht binnenmilieu heeft negatieve effecten op de gezondheid van mensen. Problemen als hoofdpijn, vermoeidheid, sufheid, maar ook slijmvliesirritaties en rondwarende infecties verergerde allergieën. Bovendien kunnen kansen op astma-aanvallen zich voordoen. Dit werkt ziekteverzuim, een verminderde productiviteit en verminderde leerprestaties in de hand.

GOEDE ZONWERING IS EEN MUST Een uitgebalanceerde lichttoetreding en een goede toevoer van frisse lucht is dus onontbeerlijk voor een gezond leef-, werk- en leerklimaat. Zonwering speelt in deze kwestie een cruciale rol. Door toepassing van zonwering is er in de zomer minder of geen geforceerde koeling nodig (lees: airconditioning).

46 |

Dit scheelt niet alleen in energieverbruik, maar voorkomt vooral dat er ‘vieze’ lucht (met bacteriën en schimmels) uit de ventilatiekanalen de ruimte in geblazen wordt. In de winter kan door strategisch gebruik van de zonwering bespaard worden op stookkosten. Minder geforceerde verwarming betekent ook een minder droge lucht in de ruimte. Zonwering neemt daarnaast de hinderlijke schittering van zonlicht weg, waardoor er een genormaliseerd en rustig beeld binnen overblijft. Schoolborden, al dan niet digitaal, kunnen goed bekeken worden. In tegenstelling tot rolgordijnen of gordijnen binnen, biedt buitenzonwering zicht naar buiten. Arbotechnisch is dit een voorwaarde.

DE FEITEN OP EEN RIJ OMTRENT DE INVLOED VAN ZONWERING: Goed visueel comfort verhoogt de concentratie en verbetert het geheugen met 10 tot 25 procent. Een gezond binnenklimaat helpt scholieren en studenten 5 tot 14 procent hoger te scoren bij tests en het leerproces verloopt 20 tot 26 procent sneller. De algehele productiviteit schiet omhoog met 18 procent. (Bron: Business Case for Green Buildings). Dat zijn cijfers die er niet om liegen.

HET JUISTE EFFECT MET DE BESTE ZONWERING Sunmaster maakt duurzame zonwering die op alle fronten kan bijdragen aan het bereiken van dat gezonde binnenklimaat. Screens filteren de energie uit het zonlicht, houden hinderlijke schittering buiten en bieden getemperd zicht naar buiten. Uitvalschermen geven een aangenaam open gevoel, houden schittering buiten en reduceren de binnentemperatuur naar aangename niveaus. Buitenjaloezieën geven een maximale controle over de lichttoetreding, met behoud van het zicht naar buiten.

'EEN UITGEBALANCEERDE LICHTTOETREDING EN EEN GOEDE TOEVOER VAN FRISSE LUCHT ZIJN ONONTBEERLIJK VOOR EEN GEZOND LEEF-, WERK- EN LEERKLIMAAT. ZONWERING SPEELT HIERBIJ EEN CRUCIALE ROL'

Eigenlijk zou zonwering altijd het startpunt moeten zijn, omdat de werking van zonwering bepaalt hoeveel resterende koeling er al dan niet nodig is.

Sunmaster Nederland b.v. is al meer dan veertig jaar toonaangevend op het gebied van zonwering. De bakermat van het Nederlandse verticaal screen ligt in Nijkerk. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de expertise die Sunmaster in huis heeft, een antwoord biedt op de meest uitdagende vraagstukken inzake klimaatbeheersing.

Sunmaster Nederland b.v. ontwikkelt en produceert knikarmschermen, uitvalschermen, screens, buitenjaloezieën, terrasoverkappingen en rolluiken. ❚

| 47

Haal die “voldoende” voor een gezond binnenklimaat!

Met zonwering van Sunmaster slaagt u cum laude. uitvalschermen

De feiten: In 70% van de scholen is de temperatuur ‘s zomers te hoog.

43% kampt met slechte ventilatie.

Eén derde van de klaslokalen heeft last van verblindend zonlicht.

screens

Het is tijd voor Sunmaster zonwering.

Sunmaster staat al meer dan 40 jaar garant voor een beter binnenklimaat.

buitenjaloezieën

Patroonstraat 9 - 3861 RN - Nijkerk Postbus 1091 - 3860 BB - Nijkerk Tel. 033-246 31 31 info@sunmaster.nl www.sunmaster.nl

Op scholen, bij bedrijven en thuis.

Verwarmen Ventileren Koelen

Aangenaam

Energie besparen

Grip op een gezond en energiezuinig binnenklimaat!

Klimaatgroepº Holland is uw partij voor een perfect binnenklimaat.

Wij verzorgen uw klimaat van A tot Z: ontwerp, advies, installatie én service & onderhoud voor onderwijs, retail, kantoren, industrie, sport, gezondheidscentra en wellness. Maak een vrijblijvende afspraak voor een bezoek en ervaar het zelf.

Bel (050) 54 70 400 of mail naar info@klimaatgroepholland.nl

Aangenaam leren

www.klimaatgroepholland.nl

Tekst | Harry Vaatstra, Klimaatgroep Holland

Beeld | Klimaatgroep Holland

KLIMAATBEHEERSING EN ZONWERING ZIJN ONLOSMAKELIJK MET ELKAAR VERBONDEN

INTEGRATIE VAN FUNCTIES NOODZAKELIJK

Regelmatig bericht het nieuws ons dat de lucht in klaslokalen nog steeds ongezond is, ondanks grootschalige investeringen. Klimaatoplossingen blijken niet toereikend en doen niet wat er vooraf is bepaald. Een pijnlijke constatering, aangezien het binnenklimaat een essentiële rol speelt ten aanzien van gezondheid, welzijn en prestatie. Reden te meer om onderzoek te doen naar de oorzaken en de daarbij behorende oplossingen en hierbij rekening te houden met de energie- en onderhoudskosten.

Het binnenklimaat wordt mede bepaald door de luchtkwaliteit en de binnentemperatuur. Geluid en licht spelen hierbij een belangrijke rol. In de praktijk blijkt dat de oorzaak van disfunctionerende klimaatsystemen vaak gelegen is in het gebrek aan integratie van de verschillende aspecten die van invloed zijn op het binnenklimaat.

Zoals genoemd is licht van invloed op het binnenklimaat en – breder nog – het welbevinden van de mens. Goede verlichting en goede daglichttoetreding zijn belangrijk voor het comfort. Daglicht is van belang voor de gezondheid en het menselijk functioneren. En dus ook zeker in onderwijsgebouwen een vereiste. ➤

'EEN VERMINDERDE WARMTEBELASTING DOOR GOEDE ZONWERING HEEFT DIRECT INVLOED OP HET ENERGIEVERBRUIK VAN EEN KLIMAATSYSTEEM' | 49

Projectzonwering Deskundig advies op maat Kwalitatief hoogwaardige zonwering Exclusieve, moderne Sonate lijn Gehele productieproces in eigen beheer Ruim 20 jaar ervaring en expertise

Made in Holland Deskundige assemblage 100% service en nazorg 5 jaar fabrieksgarantie

mySun Sunproned B.V. - Industriestraat 6 - 2802 AC Gouda - T. +31 (0) 182-37 03 72 - info@mysun.nl

Raampartijen kennen echter een lagere isolatiewaarde dan overige delen van een gebouwschil, wat leidt tot transmissieverlies en daarmee meer energieverbruik voor het verwarmen van een ruimte. Ook laat beglazing direct zonlicht door, wat de binnentemperatuur verhoogt en vaak tot discomfort en disfunctioneren van leerlingen en leerkrachten leidt. Een serieus onderwerp waarmee al bij het ontwerp van een gebouw rekening moet worden gehouden. De lengte en breedte van een lokaal moet worden afgestemd op de geveloriëntatie. En ook de keus voor het type beglazing en de grootte daarvan is essentieel.

Te veel wordt gedacht in gescheiden oplossingen, waar integratie de oplossing is. Het is zeer wenselijk dat er een link is tussen de regeling en besturing van buitenzonwering en het klimaatsysteem. Wanneer een lokaal bijvoorbeeld te warm is en de zonwering is niet in werking gesteld, dan is dat stap 1. Wanneer beide systemen met elkaar communiceren, zal een dergelijke situatie niet meer voorkomen. Het klimaatsysteem zal geen onnodige warmte meer hoeven af te voeren. Beide systemen zullen elkaar versterken. Er dient continu een balans te zijn ten behoeve van het comfort: voldoende daglicht en een frisse en aangename atmosfeer in een lokaal.

'HET IS ZEER WENSELIJK DAT ER EEN LINK IS TUSSEN DE REGELING EN BESTURING VAN BUITENZONWERING EN HET KLIMAATSYSTEEM'

Uit bovenstaande blijkt ook dat besturing en regeling per lokaal, dus decentraal, vereist zijn voor een optimaal leer- en werkklimaat. Elk lokaal heeft een andere geveloriëntatie, mogelijk een andere gebruiksfunctie met andere wensen ten aanzien van het binnenklimaat en heeft te maken met andere externe invloeden. Er moet dan ook gepleit worden voor integraal ontwerpen, van zowel het gebouw als de technische installaties en andere nieuw- of verbouwaangelegenheden.

Daarnaast speelt de keus voor goede buitenzonwering uiteraard een grote rol. Het waarborgt voldoende daglicht en verlaagt de warmtebelasting van een lokaal.

Het samenbrengen van deskundige en ervaren marktpartijen heeft grote voordelen. Elk specialisme wordt ingezet en zal leiden tot een gezamenlijke verantwoording voor een ontwerp waarbij er een balans wordt gevonden tussen esthetica, functionaliteit, een goed leer- en werkklimaat en beheersbaarheid.

Een verminderde warmtebelasting door goede zonwering heeft direct invloed op het energieverbruik van een klimaatsysteem, het hoeft immers geen onnodige warmte af te voeren. In verreweg de meeste gevallen worden zonwering en klimaatsysteem los van elkaar gezien en los van elkaar geïnstalleerd. Maar waarom twee factoren die beide zo van invloed zijn op elkaar en op het comfort in een lokaal van elkaar scheiden?

Is bovenstaande haalbaar? Zijn er decentrale klimaatsystemen die ook nog rekening houden met externe systemen zoals zonwering of bijvoorbeeld verlichting? Het antwoord is: ja, ze zijn er. Er bestaan innovatieve totaalconcepten op de markt die met succes worden toegepast en dat succes ook waarborgen.

Controle op afstand en just in time onderhoud en service zijn hiervoor de ingrediënten. De oplossing is nabij. ❚

| 51

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | MySun

NOG DUURZAMERE RESULTATEN DOOR DE JUISTE BUITENZONWERINGSOPLOSSING “Producenten en ontwikkelaars van buitenzonwering moeten eerder betrokken worden bij de besluitvorming in het bouwproces, wanneer de keuze van de zonwering wordt bepaald. Dan kunnen er betere resultaten behaald worden op het gebied van duurzaamheid, energieverbruik en het leefklimaat op scholen. Vaak wordt na het bestek pas echt gekeken welke toepassingen en mogelijkheden er zijn en dan blijkt dat screens of andere zonweringen niet meer mogelijk zijn, door onder andere ruimtegebrek.”

Aan het woord is Edwin Nooijen, marketing medewerker bij mySun, fabrikant en ontwikkelaar van buitenzonwering. “Zonwering is belangrijk om warmte en hinderlijke zonnestralen te kunnen weren. De zon is schadelijk voor de huid en ogen. Dat kan leiden tot concentratieverlies, hoofdpijn en andere gevolgen. Een goede zonwering is dus essentieel om een optimaal leefklimaat in een schoolgebouw te realiseren. Bij juist gebruik van de zonwering kan in de zomer warmte geweerd worden en in de winter juist warmte behouden blijven. Hierdoor daalt ook het energieverbruik van respectievelijk airco’s en verwarmingen.”

VROEG INSCHAKELEN Nooijen: “We constateren dat opdrachtgevers vaak niet de meest optimale oplossing voor zonwering krijgen. Dat komt doordat producenten en ontwikkelaars van zonwering vaak niet direct betrokken of te laat betrokken worden, wanneer de keuze van zonwering wordt bepaald. De tussenpersonen, zoals dealers, aannemers en architecten zouden meer gebruik moeten maken van de expertise van de producent/ontwikkelaar. Op deze manier krijgt de opdrachtgever betere oplossingen geboden. Vaak merkt men achteraf dat de aannemer, dan wel tussenpersoon, niet de optimale oplossing voorschrijft

voor de specifieke situatie. Dit gaat ten kosten van het leefklimaat op onder andere scholen.”

KENNIS Nooijen: “Wij kunnen de opdrachtgever voorzien van advies bij het beslissingsproces. Dit houdt in dat onze kennis gebruikt kan worden om te kunnen bepalen welke toepassing het meest geschikt is voor de betreffende situatie.

Dit kan het type product zijn (screen of uitvalscherm), maar ook het type doek dat in de producten verwerkt wordt. Elk doek heeft namelijk zijn eigen technisch specifieke kenmerken, zoals de mate van lichtdoorlatendheid (verduistering) of brandvertragende eigenschappen. Daarnaast is ook de kleur van het doek van essentieel belang bij het bepalen van de geschiktheid van de zonwering.”

VERSCHILLENDE PRODUCTEN Nooijen: “We leveren screens, dat wil zeggen verticale, vlak hangende zonwering die strak tegen het kozijn gemonteerd wordt en die zeer windvast kan zijn. Daarnaast leveren we uitvalschermen, die uitermate geschikt voor zonwering over ramen is en waarbij zijdelingse (en onder-)doorkijk naar buiten mogelijk blijft. Ook leveren we rolluiken, verticale vlak hangende zonwering met veel bijkomende voordelen zoals: warmte-, koude-, geluid-, doorkijk- en inbraakwerende werking. Ten slotte leveren we vrijstaande zonwering.

Deze zonwering is geschikt voor buitenspeelplaatsen en beschermt kinderen en volwassenen tegen de invloeden van de zon.”

DUURZAAMHEID “We zien dat opdrachtgevers de afgelopen jaren steeds meer waarde hechten aan duurzaamheid, in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen”, aldus Nooijen. “Het belang van duurzame zonwering is daardoor sterk verhoogd, omdat goede zonwering benodigd is voor een goed leefklimaat. Het zogenaamde HR Ready en HR certificaat is in het leven geroepen om het belang van duurzame zonwering te benadrukken. Met HR zonwering worden de verwarmingskosten verlaagd, het gebruik van kunstlicht beperkt, hinderlijke lichtstralen vermeden en wordt het comfort in een school verbeterd.” ❚

52 |

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Alusystemen

Aluminium:

de ideale toepassing in/ bij zonweringsproducten In vergelijking met andere bouwmaterialen heeft een aluminium afwerking een aantal grote voordelen. Het is onderhoudsvrij en heel duurzaam. Daarom is aluminium goed toepasbaar bij zonweringsproducten.

“ALUSYSTEMEN kan bij het ontwerp en het product zonwering, mooie en goede oplossingen bedenken, met oog voor detail en behoud van het ontwerp. Een mooi voorbeeld daarvan is de Brede School Diemen”, aldus Robert van den Hurk. “Als productiebedrijf en leverancier van aluminium zetwerk en standaard profielen zien we dat steeds meer ontwerpers zien wat de mogelijkheden zijn met aluminium. Met aluminium kunnen we vaak wel het detail vormen, dat met andere materiaalsoorten niet mogelijk of erg kostbaar is.”

VOORDELEN De aluminium detaillering behoeft nagenoeg geen onderhoud, in tegenstelling tot andere materialen zoals hout. Bovendien gaat aluminium langer mee.

Ook wat betreft vormbaarheid scoort aluminium hoog, ook op het gebied van duurzaamheid. Staal bijvoorbeeld heeft veel meer lassamenstellingen nodig om een bepaalde detaillering te bereiken. Ook dit is van invloed op de CO2-uitstoot.

Van den Hurk: “Aluminium extrusieprofielen geven de ontwerper meer vormvrijheid, omdat in de voorbewerking al voorzieningen kunnen worden getroffen voor functies voor bijvoorbeeld montage. Daarnaast levert Alusystemen standaard aluminium gemoffelde en geanodiseerde profielen met aluminium detaillering. Zowel het moffelen (aanbrengen van een beschermende poedercoating in elke gewenst RALkleur) en het anodiseren (het via elektronische weg aanbrengen van een beschermende oxidelaag) komen de duurzaamheid ten goede.”

DETAILONDERDELEN “We zien dat er gelukkig steeds meer detailonderdelen in aluminium in de bouw worden uitgewerkt”, besluit Van den Hurk. “Aluminium is duurzaam en immers recyclebaar. Het is een ideale toepassing ook in zonweringsproducten.” ❚

| 53

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

De totaaloplossingen van Samsung klimaatbeheersing Warmtepompen - Lucht-lucht - Lucht-water - Water-lucht - Water-water - Lucht-lucht/water - Water-lucht/water

+ aansluiting op luchtbehandelingskasten oploss De perfecte ing van he voor het verb t binnen eteren in scho klimaat len

WTW ventilatie

- Enthalpieventilatie, vocht en temperatuur - Zeer schone lucht door unieke F8 filters - Geen (elektrische) voorverwarming nodig

Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten

www.samsung-klimaat.nl

Mission impossible? No way!

Thermisch comfort, beleving van frisheid, gezondheid van kinderen en onderwijsmedewerker staan op de agenda van de toekomst.

U als schoolbestuur wordt uitgenodigd hierin uw verantwoordelijkheid te nemen. Met ingang van 1 januari 2015 trekt u immers aan de (gebouw)touwtjes!

En dat in een tijd dat inkomsten teruglopen door een dalend leerlingaantal en gemeenten de hand op de knip houden.

Mission impossible? No! Penta Rho, adviesbureau voor organisatie en huisvesting onderwijs en Jansen de Jong Bouw, bouwexpert op het gebied van Frisse Scholen zorgen er voor dat schoolbesturen en gemeenten trots kunnen zijn op hun scholen.

Met weinig extra middelen wordt iedere school ‘een frisse school’. Waarmee de onderwijskwaliteit wordt verhoogd!

Samen met u ontwikkelen wij uw vastgoedmanagementplan. Uw leerlingprognose, uw onderwijskundige visie, de kwaliteit van uw gebouwen, de criteria voor het label ‘Frisse Scholen’ en uw inkomsten vormen de basis voor uw vastgoedstrategie.

Op basis van de formule ‘no cure no pay’ adviseren wij u over het beheer van uw scholen, uw investeringen en uw exploitatie in relatie tot de bekostiging.

Welke kansen pakt u of laat u liggen?

Vraagt u ons geheel vrijblijvend naar onze visie en werkwijze of kijk voor meer informatie op: W. www.janssendejongbouw.nl/branches/onderwijs E. info@pentarho.nl T. 074-2561414

NIJKERK | Paasbosschool

Tekst | Liliane Verwoolde

BS PAASBOSSCHOOL NIJKERK

Klantgericht bouwen leidt tot extra opdracht Stel je eens voor: muurstickers, waarmee je de wand kan veranderen in een grasveld met vuurvliegjes. Of wat te denken van een levensechte boom die op het plafond doorgroeit? De nieuwe Paasbosschool is fraai, verrassend en doordacht.

De Paasbosschool in Nijkerk is gebouwd in opdracht van de stichting PCO Gelderse Vallei. Om de ontwikkelingskansen van de kinderen te vergroten, heeft de stichting gekozen voor een Brede School. Het gebouw biedt onderdak aan de Christelijke Koningin Beatrixschool, de stichting Peuterspeelzaal Nijkerk en de Protestants Christelijke Kinderopvang Gelderse Vallei.

MULTIFUNCTIONELE ENTREEHAL De buitengevel is opgetrokken in metselwerk en deels voorzien van houten gevelbekleding. Een schuin groendak verbindt het gebouw met het omliggende groen en geeft de school een duurzame, vriendelijke uitstraling. ➤

| 55

Slingerland Bouw b.v.

Zorg

is een dynamische bouworganisatie, die gevestigd is in het centraal gelegen Nijkerk, nabij de A28. Met een

Onderwijs

team van enthousiaste medewerkers is Slingerland Bouw actief in zowel de

Kantoren

utiliteitsbouw als de woningbouw. Onze

Utiliteitsbouw

opdrachtgevers Slingerland Bouw b.v. uit isbestaan een dynamische Bedrijfsgebouwen

bouworganisatie, particulieren, die gevestigd is in het bedrijven, centraal gelegen Nijkerk,en overheidsinstanties nabij de A28. Met een projectontwikkelaars.

Slingerland Bouw b.v. team van enthousiaste is een dynamische medewerkers is bouworganisatie, Slingerland SlingerlandBouw Bouw b.v. die gevestigd is in het actief in zowel Postbus 203 de centraal gelegen utiliteitsbouw alsNijkerk, de 3860 AE Nijkerk nabij de A28.

Met een woningbouw.

Onze Tel. 033 - 246 21 21 team van enthousiaste Fax 033 - 246 65 00 opdrachtgevers medewerkers info@slingerlandbouw.nl bestaan uit is Slingerland Bouw particulieren, actief in zowel de bedrijven, utiliteitsbouw als deen overheidsinstanties woningbouw.

Onze projectontwikkelaars. opdrachtgevers bestaan uit

Showrooms Utiliteitsbouw

Maatschappelijk Woningbouw Showrooms

Agrarisch Zorgsector Woningbouw

Appartementen

Slingerland Bouw b.v. particulieren, Postbus 203 bedrijven, 3860 AE Nijkerk overheidsinstanties en Tel. 033 - 246 21 21 projectontwikkelaars.

Fax 033 - 246 65 00 info@slingerlandbouw.nl

Onderwijssector Zorgsector

Slingerland Bouw b.v.

Postbus 203 3860 AE Nijkerk Tel. 033 - 246 21 21 Fax 033 - 246 65 00 info@slingerlandbouw.nl

Kerkbouw Onderwijssector

Woningen

Renovatie en Onderhoud

Slingerland Bouw www.slingerlandbouw.nl

www.slingerlandbouw.nl

UwKerkbouw bouw Onze zorg!

Slingerland Bouw www.slingerlandbouw.nl

NIJKERK | Paasbosschool

RUIMTE CREËREN Het ‘Frisse scholen’ concept stelde Slingerland Bouw voor een uitdaging. Het gebouw moest luchtdicht gebouwd worden én de installaties moesten worden weggewerkt boven de systeemplafonds. “Het gebouw was echter gebonden aan een maximale hoogte, waardoor de ruimte boven de plafonds te klein was”, vertelt Van Riesen. “Dit leidde tot wijzigingen op constructieniveau, terwijl de tijdsdruk enorm was. We hebben ons toen meteen opgeworpen als meedenkend partner en goede oplossingen aangedragen.”

EXTRA OPDRACHT

In de entreehal vallen onmiddellijk de trappen in het oog. “De tribunetrappen maken de ruimte ook geschikt voor openingen en themafeesten”, vertelt Hendry van Riesen, projectleider bij Slingerland Bouw. “Dankzij de vide oogt de hal altijd licht en ruimtelijk.”

Ondanks de stagnatie bewaakt Slingerland Bouw de planning en weet zij de school twee weken voor de einddatum op te leveren. Dit wordt gewaardeerd. “Hierdoor kregen we ook de opdracht voor de interieurafbouw. We hebben de inbouwkasten, keukens, speeltoestellen en de balie geleverd en gemonteerd. De levendige kleuren en de kindvriendelijke toepassing van de materialen geven de school een vriendelijke uitstraling.”

Projectinfo

DUURZAAMHEID

OPENBAAR SPEELPLEIN

Met het ‘Frisse Scholen’ concept zit het schoolgebouw 35 procent onder de gestelde energieprestatiecoëfficiënt. Koeling en verwarming van het gebouw zijn geregeld met een WKO-installatie.

Op de begane grond bevindt zich de peuterspeelzaal met buitenschoolse opvang, die aansluit op het fraaie openbare speelplein. Aan de schoolpleinzijde liggen de lokalen rondom de centrale hal, evenals de directiekamer en de spreekkamer met administratie. Op de eerste etage bevinden zich de lokalen van de bovenbouw, de technische ruimtes voor de installaties en de luchtbehandelingskasten.

LED-verlichting en zonnepanelen zorgen ervoor dat het gebouw milieuvriendelijk beheerd kan worden. “Het was een klus om het gebouw luchtdicht te krijgen”, vertelt Van Riesen, “maar de blowertest heeft uitgewezen dat de luchtdichtheid ruimschoots voldoet aan de gestelde eis.” In augustus konden de leerlingen van de Paasbosschool beginnen in hun nieuwe gebouw. ❚

MONTAGEWANDEN EN SYSTEEMPLAFONDS Door de jaren heen zijn de namen Slingerland Bouw Nijkerk en CBA Tiel met betrekking tot afbouwwerkzaamheden nauw met elkaar verbonden. In goede samenwerking met de uitvoering van Slingerland Bouw, werd in een vrij korte periode de binnenafwerking van de nieuwe Paasbos school gerealiseerd, ondanks dat de afbouwwerkzaamheden vrij standaard waren. In het voortraject werd al gekozen voor alternatieve materialen en werd er een Knauf Diamond Board plaat voor de metal stud wanden toegepast.

Voor de systeemplafonds werd gekozen voor Eurocoustic Tonga.

De gebruikers en de leerlingen zullen straks veel plezier aan de Brede School beleven.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Stichting PCO Gelderse Vallei – Nijkerk

ONTWERP BBHD Architecten – Schagen

ADVIES E- EN W INSTALLATIE TCH Consultancy – Heerenveen

HOOFDAANNEMER Slingerland Bouw – Nijkerk

E- EN W-INSTALLATIES Brian Franken Technieken – Nunspeet

BOUWKOSTEN € 2.000.000

BOUWPERIODE december 2013 – juli 2014

| 57

Journaal NIEUWE FLUISTERSTILLE WANDMODELLEN MET WIFI BEDIENING Samsung blijft innoveren op klimaatbeheersingsgebied. Na de introductie van de Global Duct is het nu de beurt aan de nieuwe, uiterst energie-efficiënte wandmodellen A3050-AR5000 en A3050-AR7000. Deze modellen zijn verkrijgbaar in single en multisplit.

De nieuwe units kenmerken zich door hun unieke ontwerp en bediening via WiFi. Door het driehoekige ontwerp werd het mogelijk de ventilatorrol in diameter te vergroten. Hierdoor is het eenvoudiger om met lage toerentallen veel energie de lucht in te krijgen. Dit resulteert in een vrijwel horizontale worp van wel 12 meter, waarbij het geluidsniveau zeer laag blijft. De standaard WiFi zorgt ervoor dat de unit zowel lokaal als op afstand te bedienen is.

Het AR7000 model is standaard voorzien van een MPI Micro Plasma Ioniser, die zorgt voor extra frisse en schone lucht. Daarnaast is het filter van het binnendeel zeer eenvoudig afneembaar om te reinigen.

Het AR5000 model heeft een speelse wave afwerking in het paneel, de AR7000 is afgewerkt met een chique transparante, glaslijkende toplaag. Bij dit model is het mogelijk zowel de verticale als de horizontale luchtstroom met de infrarood afstandsbediening in te stellen. Beide units zijn zeer eenvoudig te monteren doordat de kap aan de onderzijde te verwijderen is en koeltechnische aansluitingen gemaakt kunnen worden terwijl de unit tegen de muur is gemonteerd. Uiteraard hebben alle modellen een uiterst stille buitenunit en zijn de meeste modellen voorzien van een Samsung twin rol BLDC smart inverter compressor.

NOT 2015: DÉ BEURS VOOR EN DOOR ONDERWIJSPROFESSIONALS De Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT) is de grootste vakbeurs voor professionals in het po, vo en mbo. Ruim vierhonderd exposanten brengen u de trends uit de markt. Van multimediale ontwikkelingen, veiligheid en nieuwe relevante software tot ‘groen’ onderwijs en hoe om te gaan met multitaskende leerlingen en infobesitas… U vindt hier bovendien interessante informatie over de volgende producten en diensten: - Algemene leermiddelen - Vak- en beroepspecifieke pakketten - Presentatiemiddelen - ICT in het onderwijs - Management en organisatie - Schoolbouw en schoolinrichting - Administratie en automatisering - Facilitaire producten en diensten - Dagtrips en reizen - Overheidsinitiatieven

58 |

INNOVATIES, KENNISDELING EN NETWERKEN Naast een groot exposantenaanbod, is er een uitgebreid inhoudelijk programma vol lezingen, demonstraties en simulaties. Het is bovendien dé plek om te netwerken en te leren hoe andere bedrijven en instellingen probleemoplossend te werk gaan. Voor meer informatie, www.not-online.nl

FORBO INTRODUCEERT BIONISCHE EN SUPERHYGIËNISCHE FLOTEX COLLECTIE Forbo Flooring introduceert met Flotex een nieuwe hightech vloerbedekking die oogt als tapijt en warm en comfortabel aanvoelt, zonder de (onhygiënische) nadelen van een zachte vloer. Zoals een honingbij pollen verzamelt met haar harige pootjes, vangt het bionische Flotex met haar 80 miljoen vezels per vierkante meter fijnstof, huisstofmijt en allergenen die vervolgens eenvoudig opgezogen kunnen worden. Schadelijke bacteriën als MRSA, E-coli en voetschimmel worden aangepakt met het antimicrobiële middel Sanitized.

Deze tweeklapper leverde Flotex het Seal of Approval op van de British Allergy Foundation. De nieuwe designcollectie biedt daarnaast ongekende mogelijkheden qua kleur en dessin. Bovendien kent de veerkrachtige, duurzame vloer (67 procent gerecycled materiaal) superieure antislip eigenschappen en akoestische kwaliteiten.

Voor veel meer informatie, inspiratie en beelden zie www.forbo-flooring.nl/ Producten/Flotex/

Journaal BIJEENKOMST BOUWSTENEN OVER BAM BOUWT VIER SCHOLEN IN HULL OVERHEVELING BUITENONDERHOUD BAM is geselecteerd als voorkeursbouwer voor vier scholen in de Noord-EngelOp woensdag 8 oktober organiseert Bouwstenen de bijeenkomst ‘Overheveling Buitenonderhoud; strategie en uitvoering’.

Op 1 januari 2015 worden scholen verantwoordelijk voor het buitenonderhoud van hun schoolgebouwen. Dat betekent nogal wat voor de strategische positie van scholen, de uitvoering en de risico's; zeker gezien de ontwikkelingen in het onderwijs, de krimp en de kwaliteit van de huidige voorraad. Wim Lengkeek schreef hier een boek over dat op 8 oktober 2014 wordt gepresenteerd en wordt aangeboden aan het Ministerie van OCW. Daarna wordt samen met de aanwezigen, de PO-Raad en VNG ingezoomd op de strategische keuzes van verschillende schoolbesturen en de uitvoering.

Deze bijeenkomst kunt u zien als check voor scholen: bent u klaar voor volgend jaar? Heeft u goed nagedacht over de positie die de school gaat innemen en wat dat voor uw organisatie betekent? Ook op de wat langere termijn? De bijeenkomst is geen herhaling van zetten en ook geen informatiebijeenkomst, maar een gesprek over keuzes en risico’s; vanuit een zelfbewuste positie van scholen in harmonie met haar omgeving.

Tijdens het middagprogramma is veel ruimte voor gesprek. Naast de betrokkenen in het programma zijn ook de PO-Raad, VNG en leden van de Bouwstenen-werkgroep Overheveling aanwezig.

De bijeenkomst is primair bedoeld voor schoolbesturen en gemeenten. De locatie wordt later bekend gemaakt, maar zal in het midden van het land zijn.

Voor meer informatie, www.bouwstenen.nl

AUERHAAN COMPLETEERT PROGRAMMA SCHOOLVENTILATIE MET ‘HR CLASS’ UNIT Voor de ventilatie van klaslokalen heeft Auerhaan zijn programma uitgebreid met een nieuwe binnenunit, de ‘HR Class’. De unit wordt tegen de muur onder het plafond gemonteerd. Het betreft een individueel systeem per klaslokaal, waardoor het toepasbaar is in nieuwbouwprojecten alsook in bestaande scholen (renovatieprojecten).

Via een hoog rendement warmtewisselaar wordt tot 92% van de warmte teruggewonnen, waardoor een laag energieverbruik is gegarandeerd. Naverwarming wordt standaard in de unit geleverd. De units zijn voorzien van de slimme TAC4 plug-en-play regeling, waardoor alleen geventileerd wordt indien dit nodig is.

Zomernachtkoeling wordt gegarandeerd via een 100% bypass, waardoor de kinderen ’s morgens in een frisse klas kunnen starten. De units kunnen aangesloten worden op een extern gebouwbeheersysteem via Modbus, KNX of andere protocollen.

Voor meer informatie, www.auerhaan-klimaattechniek.nl onderwijs en twee voor het basisonderwijs. De gebouwen zullen bevolkt worden door 3.200 leerlingen. De werkzaamheden starten naar verwachting in december.

se stad Hull en omgeving. De opdracht vertegenwoordigt een waarde van 45 miljoen euro. Voor dit bedrag zet BAM twee scholen neer voor het voortgezet onderwijs en twee voor het basisonderwijs. De gebouwen zullen bevolkt worden door 3.200 leerlingen. De werkzaamheden starten naar verwachting in december.

KINDEREN WINNEN EEN SPEELTOESTEL TER WAARDE VAN €10.000!

De kinderen van de prof. Dr. Huizingschool Kentalis in Enschede winnen een speeltoestel ter waarde van €10.000.

De school is door een jury aangewezen als winnaar van de prijsvraag die Boer Speeltoestellen begin 2014 uitschreef.

      

 

  Boer Speeltoestellen levert graag een bij drage aan de mogelijkheid voor kinderen om te spelen en te bewegen. Daarom ondersteunt het bedrijf in 2014 een goed doel dat het spelen in de buurt stimuleert. Naast een speeltoestel konden inzenders een complete renovatie van de speeltuin door vrijwilligers van Boer winnen.. Scholen, sportverenigingen en speeltuinverenigingen konden hun ideeën indienen.

Uit het grote aantal inzending bleek duidelijk dat er nog onvoldoende goede speelplekken zijn. Schrijnend zijn de voorbeelden van nieuwbouw zonder budget voor speelvoorzieningen. En dat terwijl dergelijke voorzieningen niet veel hoeven te kosten. Een kwestie van verkeerde keuzes want spelen draagt bij aan een duurzame ontwikkeling van onze maatschappij. Door te spelen ontwikkelen kinderen zich motorisch, cognitief en sociaal beter. Spelen daagt kinderen uit om hun grenzen te verleggen. En leert ze om samen te werken en met elkaar rekening te houden. Een goede speelplek is essentieel De onderbouwing van de plannen van de Prof. Dr. Huizingschool Kentalis sprak de jury zeer aan. De prof. Dr. Huizingschool Kentalis is een regionale instelling voor speciaal onderwijs. De leerlingen op deze basisschool hebben een (zeer) geringe communicatieve zelfredzaamheid. Een belangrijk onderdeel van het onderwijs is het met elkaar rekening houden en het afstemmen van het gedrag op elkaar. Veel bewegen stimuleert de spraak-taalontwikkeling. Het gewonnen speeltoestel nodigt uit om te bewegen, grenzen te verleggen, dingen te proberen en vooral te doen.

De kinderen van de Prof. Dr. Huizingschool Kentalis komen uit de hele regio en zitten dus vaak lang in de bus. De kinderen vinden het dan ook heerlijk om na aankomst op het schoolplein te kunnen spelen. De huidige speeltoestellen zijn verouderd en niet langer meer bruikbaar. Met het plaatsen van het nieuwe toestel wordt weer een uitdagende speelplek gecreëerd die voldoet aan de eisen van de huidige tijd.

Het toestel zal na de zomervakantie geplaatst worden. Medewerkers van Boer zullen het toestel plaatsen in hun eigen tijd, samen met plaatselijke vrijwilligers.

Boer Speeltoestellen is maatschappelijk betrokken. Het bedrijf is een van de weinige bedrijven in de branche die nog een eigen productie hebben in Nederland. Het bedrijf bestaat meer dan 50 jaar en is gevestigd in Nieuwendijk.

Het bedrijf heeft een jaaromzet van ca. 10 miljoen. Er werken 58 mensen.

Het bedrijf exporteert naar verschillende landen binnen en buiten Europa.

Haar strategie is gericht op duurzaamheid in productie, samenwerking en maatschappelijke relevantie.

   

| 59

AMSTERDAM | Wibouthuis

Tekst | Henk Geist Beeld | Het Klikt Fotografie

Blikvanger van de

AMSTELCAMPUS Het nieuwe Wibauthuis wordt het grootste onderwijsgebouw op de Amstelcampus, die de Hogeschool van Amsterdam (HvA) realiseert op de kop van de Wibautstraat. Met een toren van veertien bouwlagen vormt het ook de bijzondere blikvanger van deze open stadscampus, waar rond 2018 circa 30.000 studenten en medewerkers zullen verblijven.

In het Wibauthuis kunnen maximaal 7.000 studenten terecht voor onderwijs. De domeinen Maatschappij en Recht en Economie en Management krijgen hier hun thuisbasis. “De studenten krijgen de beschikking over een flexibel onderwijsgebouw met studieplekken in alle soorten en maten”, zegt Tom Looman, projectmanager nieuwbouw bij de HvA. “Op elke onderwijsverdieping liggen de onderwijsruimtes rondom de twee stijgpunten, met in totaal twaalf liften. Daartussen liggen de meeting points, de open leergebieden waar studenten elkaar kunnen ontmoeten en waar ze kunnen werken en overleggen met

60 |

docenten. De werkplekken voor de docenten en medewerkers liggen meer aan de zijkant.”

Dankzij flexibele systeemwanden kunnen de onderwijsruimtes indien gewenst relatief gemakkelijk anders worden ingedeeld op basis van de traveemaat van 3.60 meter. In de toekomst kunnen ook andere opleidingen hier onderdak vinden, als er daarbij geen al te specifieke eisen aan de inrichting worden gesteld. Looman: “We kunnen het gebouw per domein of opleiding indelen, naar de onderwijsvraag die er op dat moment is. Een voordeel van een campus is dat de gebouwen elkaar aanvullen in functie en gebruik; een ruimtevraag

van een gebruiker in het ene pand kan in de onmiddellijke nabijheid in één van de andere onderwijsgebouwen worden beantwoord.”

AUDITORIA De entree van het Wibauthuis ligt aan de Wibautstraat. De begane grond is publiek toegankelijk, hier zijn onder meer een coffeecorner en het restaurant te vinden, waar niet alleen studenten maar ook buurtbewoners of andere geïnteresseerden terecht kunnen. De entreehal kan worden gebruikt voor exposities. De eerste drie lagen kennen een extra hoogte en zijn met elkaar verbonden

AMSTERDAM | Wibouthuis

door vides. Hier bevinden zich de vier auditoria; twee grote ruimtes voor 160 en 250 personen en twee kleinere ruimtes die aan elkaar kunnen worden gekoppeld. In de auditoria kunnen naast onderwijs onder meer congressen, lezingen of voorstellingen worden gehouden. Op de begane grond zijn twee zelfstandige commerciële ruimtes voor horeca of retail. Op de eerste en tweede verdieping is het leercentrum te vinden, een groot veld ingericht op studie, met leerplekken in alle soorten en maten. Onder het gebouw zit een openbare parkeergarage van twee verdiepingen en een fietsenstalling.

'DE CAMPUS MOET EEN PLEK WORDEN WAAR STUDENTEN EN MEDEWERKERS KUNNEN STUDEREN, WERKEN, WONEN EN RECREËREN' BAKSTEEN Een groot gebouw als het Wibauthuis past volgens architect Dirk Vroegindeweij van bureau Studio V goed bij de schaal van de Wibautstraat, één van de drukke radialen naar het centrum van de hoofdstad. “Het gebouw heeft een eenvoudige gevel van baksteen, zoals de meeste gebouwen in de achterliggende wijk. Maar de gevel kent een gelaagdheid doordat het metselwerk in vlakken wordt verdeeld door horizontale en verticale stalen stroken met verschillende dieptes. Stalen lamellen geven nog een extra geleding aan de gevel. In mijn optiek is het een metalen gevel met metselwerk. Met het zorgvuldige metselwerk en de detaillering zoekt het gebouw aansluiting bij zijn omgeving. Die rijkdom die je daar bij gebouwen aantreft, heb ik op deze manier hier ook willen aanbrengen. Juist op maaiveld heeft het gebouw menselijke verhoudingen door de toepassing van luifels en de wijze van detaillering.”

Het Wibauthuis verrijst op de plek van het oude Wibauthuis. De sloop van dat gebouw bood tevens de mogelijkheid tot een stedenbouwkundige reparatie, stelt Vroegindeweij. “Een aansluitend bouwblok is nu vervolmaakt door de bouw van twee studentencomplexen en het Muller-Lulofshuis, één van de nieuwe onderwijsgebouwen van de HvA langs de Wibautstraat. Door de sloop kon de stratenstructuur worden hersteld. Achter het Wibauthuis liggen straks twee nieuwe pleinen en

zestig studentenwoningen met een horecavoorziening in de plint, waar ook buurtbewoners gebruik van kunnen maken. Bouwen op deze locatie in het centrum van Amsterdam is overigens niet gemakkelijk. Er is bijvoorbeeld bijna geen ruimte voor opslag, zodat de aangevoerde bouwmaterialen meteen moeten worden verwerkt. En het onderwijs in de omringende gebouwen gaat tijdens de bouw gewoon door.”

DORP VAN FORMAAT De Amstelcampus wordt met acht gebouwen, waarvan er nu zes gereed zijn, de belangrijkste locatie voor de HvA. Er is bewust gekozen voor een open stadscampus midden in Amsterdam.

Het moet een plek worden waar studenten en medewerkers kunnen studeren, werken, wonen en recreëren. Door in de stad te investeren wil de HvA plekken creëren waar studenten, medewerkers, kennisinstellingen en bedrijfsleven elkaar fysiek tegenkomen, plekken waar nieuwe ideeën ontwikkeld kunnen worden, waar kennis wordt uitgewisseld en nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan.

Woonstichting De Key realiseert hier 275 studentenwoningen en er zijn voorzieningen als een sporthal, gymzaal, fitnessruimte, sportcafé, bibliotheek en grand café. De campus ligt pal naast het metrostation Weesperplein en is daarmee per openbaar vervoer uitstekend bereikbaar. Looman: “Er groeit een dorp van formaat, midden in een wereldstad. Het Wibauthuis neemt daarbij een belangrijke positie in. Qua functie en volume is het een enorm statement en het geeft een belangrijke meerwaarde aan de Amstelcampus.” ❚

Projectinfo SAMEN( )WERKEN AAN BRANDVEILIGHEID Het Amstelcampus is een uitstekend voorbeeld van een bouwproject waarbij de synergie tussen de bedrijven Van der Aa Brandwerende Applicaties en Firejob, beide dochterondernemingen van de RB+ Groep, volledig tot zijn recht komt.

Het Amstelcampus kenmerkt zich als bouwproject door de veelzijdigheid in gebruik. Voor iedere afzonderlijke gebruiksfunctie kunnen andere eisen van toepassing zijn ten aanzien van brandveiligheid. Iedere gebruiksfunctie heeft daarnaast andere bouw- en installatietechnische eigenschappen, die ook weer afzonderlijke brandveilige oplossingen vereisen.

“Niet alleen heeft Van der Aa de staalconstructie brandwerende bekleed, ook hebben wij een deel van deze constructie van brandwerende coating voorzien en hebben wij een groot aantal brandwerende drukschotten boven deurpuien aangebracht”, vertelt Peter den Hartog, manager bij Van der Aa. Firejob is daarbij op haar beurt verantwoordelijk voor de duizenden brandwerende afdichtingen. “Deze worden door Firejob niet alleen aangebracht, maar ook vastgelegd op foto en tekening.”

Een specifieke uitdaging op dit project ten aanzien van de brandveiligheid betreft de zogenaamde slimline vloeren. De deels ingestorte staalprofielen in de plafondplaten van het slimline systeem, zijn door Van der Aa brandwerend bekleed alvorens de vloerplaten zijn geplaatst. De uitsparingen die daarbij in de vloerplaten gemaakt zijn om de het systeem te kunnen plaatsen, zijn vervolgens weer door Firejob brandwerend afgedicht. Door de werkzaamheden van beide zusterbedrijven is uiteindelijk een brandwerendheid van 120 minuten gerealiseerd.

| 61

ANTWERPEN | Artesis Plantijn Hogeschool

Tekst | Johan Debaere Beeld | Poponcini & Lootens ir. Architecten

ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL MOET NIEUW ARCHITECTURAAL IJKPUNT IN DE STAD WORDEN

EEN NIEUWE POORT TOT DE STAD De Artesis Plantijn Hogeschool bouwt volop aan een nieuwe campus op Spoor Noord in Antwerpen. Vanaf academiejaar 2015 – 2016 moeten vijfduizend studenten daar terecht kunnen. De campus zal bestaan uit twee gebouwencomplexen, die ondergronds met elkaar verbonden zijn. Op de kop van het park komt de nieuwe campus Spoor Noord 1, goed voor een oppervlakte van 30500 m² bovengronds en 6200 m² ondergronds. Het ontwerp voor dit nieuwbouwcomplex is van de hand van Poponcini & Lootens ir. architecten in samenwerking met Jaspers-Eyers Architects. THV Interbuild-Willemen zorgt voor de uitvoering. Op dezelfde plek komt ook de campus Spoor Noord 2 van de hand van architectenbureau Stramien.

De stad Antwerpen liet een ontoegankelijk spoorwegterrein ombouwen tot Spoor Noord, een wijk die op vandaag al meerdere gebouwen omvat.

Zo kreeg een voormalige werkplaats een nieuwe toekomst als expohal, buitensportloods en sporthal. De Artesis Plantijn Hogeschool bouwt er vandaag twee nieuwe campussen. Onder leiding van

62 |

Poponcini & Lootens ir. Architecten trekt de Hogeschool campus Spoor Noord 1 voor 3.500 studenten uit de professionele bacheloropleidingen op, terwijl architectenbureau Stramien het ontwerp tekende voor campus Spoor Noord 2, die tussen de Douane- en Parktoren komt. De architecten droegen er bij hun ontwerp zorg voor dat de beide

nieuwbouwprojecten eenzelfde sfeer van rust en ruimte uitstralen.

Een ‘open’ campus rond een centrale groene patio “Het ontwerp wil het idee van een ‘open’ campus weergeven en vertrekt daarom vanuit een centrale groene patio”, legt architect Patrick Lootens uit.

ANTWERPEN | Artesis Plantijn Hogeschool

PASSEN IN DE BUURT Bouwheer en architect streefden ernaar om met het ontwerp binnen het stedenbouwkundige concept en de identiteit van Spoor Noord te passen. Architect Lootens: “De stedelijke trap aan de voorzijde brengt het park tot aan de Italiëlei. En het ontwerp integreert op harmonieuze wijze de nieuwe parkbrug, die uitmondt in de parkhelling die letterlijk langs, op en onder het gebouw loopt en zo ook toegang biedt tot de ondergrondse parking.” Ook het spel van de gebouwhoogte past binnen de wijk. Het hoofdgebouw omvat acht bouwlagen, terwijl het rechthoekig gebouw vier bouwlagen heeft. Het langgerekte gebouw bestaat slechts uit één laag. Het gelijkvloers omvat onder meer de centrale entree en een cafetaria met een 650 zitplaatsen. Op de andere verdiepingen bevinden zich leslokalen voor groepen van twaalf tot zeventig studenten, speciaal uitgeruste les- en computerlokalen, een bibliotheek van bijna 1.000 m², studieruimtes, decompressiezones alsook administratieve kantoren.

SPOOR NOORD BLIJFT IN BEWEGING

“Wij tekenden een gebouwencomplex met grote glaspartijen en een betonnen honingraatschil, waaraan het gebouw opgehangen is. Deze witte gekruiste gevelelementen hebben een esthetische functie, maar ook een zonwerend effect.”

Het masterplan omvat een trapeziumvormig hoofdgebouw aan de Noorderplaats (Italiëlei), een rechthoekig gebouw aan de Ellermanstraat, een langgerekte laagbouw aan de Noorderlaan en een binnenplaats met auditorium. De wer-

ken startten in augustus 2012 met een archeologisch vooronderzoek, waarna aannemer THV Interbuild-Willemen de eerste graafwerken kon uitvoeren. Tegen april 2013 realiseerde de aannemer de ruwbouw van het ondergrondse gedeelte met twee verdiepingen, waar naast een parking voor 211 wagens ook leslokalen, aula’s en een fietsenstalling ondergebracht zijn. Vanaf mei 2013 kon hij met de ruwbouw van de bovengrondse gebouwen beginnen.

De campus moet in het voorjaar van 2015 volledig opgeleverd worden, zodat de studenten er vanaf academiejaar 2015-2016 terecht kunnen.

“De toekomstwaarde van deze campus ligt in een doorgedreven performantie in combinatie met aandacht voor flexibiliteit en veranderlijkheid.

Bij het ontwerp besteedden wij bijvoorbeeld ook aandacht aan een goed geïsoleerde bouwschil en geoptimaliseerde technische installaties, wat resulteert in een K-peil 28 en een E-peil 58,” sluit architect Patrick Lootens af. “Deze Hogeschool wordt een nieuw architecturaal ijkpunt voor Antwerpen. Zoals Spoor Noord een geschenk is van de stad, wil de campus van de Hogeschool een geschenk zijn aan de stad.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Artesis Plantijn Hogeschool – Antwerpen

ARCHITECT Poponcini & Lootens ir. Architecten i.s.m. Jaspers-Eyers Architects

STUDIEBUREAU STABILITEIT Abcis-Van Wetter – Oudergem

STUDIEBUREAU TECHNIEKEN VK Engineering – Brussel

STUDIEBUREAU AKOESTIEK Venac – Vilvoorde/Brussel

VEILIGHEIDSCOÖRDINATIE Proyectum, Ekeren

AANNEMER THV Interbuild-Willemen

BOUWPERIODE augustus 2012 – december 2014

| 63

Passive School Emile Bockstael - Brussels VK services: building services, energy engineering, acoustical engineering

VK delivers fully integrated engineering services for demanding clients worldwide who want to invest in buildings in a constantly evolving society where our quality of life is under stress. www.vkgroup.be Check our school projects on: http://www.vkgroup.be/en/buildings/category/education/

ARCHITECTS & ENGINEERS

ANTWERPEN | Artesis Plantijn Hogeschool

Tekst | Johan Debaere

Beeld | VK Group

Speciale technieken voor de Artesis Hogeschool Vastgoedontwikkelaars, architecten, industriële klanten en overheden doen een beroep op VK voor de engineering van gebouwen, industriële faciliteiten en infrastructuurprojecten. Duurzaam bouwen is bij alle projecten een topprioriteit. VK is actief in vier marktsegmenten: healthcare, buildings, industry en infrastructure.

Ook de bouwpartners van de nieuwe campus van de Artesis Hogeschool in Antwerpen schakelden het team van VK in. Deze campus in het vernieuwde Park Spoor Noord omvat 9 aula’s, 146 leslokalen, 12 PC-lokalen, een bibliotheek en een cafetaria. Het engineering concept van deze nieuwe campus stelde een E-peil 60 en een K-peil 30 voorop. Geavanceerde technieken moeten voor een duurzame en gezonde studie-omgeving zorgen.

Gasgedreven warmtepompen en condenserende ketels staan in voor de verwarming. Hierbij zorgen de warmtekrachtkoppeling, de lage temperatuurinstelling en de weersafhankelijke regeling voor een optimaal rendement. Vraaggestuurde ventilatie en warmtewielen resulteren in aanzien-

lijke besparing op het vlak van elektriciteit, warmte en koeling.

Dit systeem maakt zelfs free cooling mogelijk. Bovendien moet nachtkoeling bijdragen tot een optimale koeling. Met dit principe worden ’s nachts grote stromen verse lucht naar binnen gehaald, die de binnenlucht en het gebouw in z’n geheel op een natuurlijke manier afkoelen.

Verder wordt het hemelwater gebruikt voor de spoeling van het sanitair, maar ook voor de irrigatie van de groendaken. Bij de verlichting werd gekozen voor efficiënte armaturen en energiezuinig lampen. Bovendien resulteren, de dag-

lichtsturing en bewegingsdetectie voor een aanzienlijke reductie van het elektriciteitsverbruik.

Een school moet tot slot ook een veilige omgeving zijn. Daarom voorziet het concept badgelezers op specifieke plaatsen, CCTV-toepassingen en inbraakbeveiliging. ❚

| 65

RAALTE | Carmel College

'HET CARMEL COLLEGE WILDE EEN ENERGIEZUINIG EN ONDERHOUDSARM GEBOUW MET LAGE EXPLOITATIEKOSTEN EN EEN GEZOND KLIMAAT'

Tekst | Hilda Bosma

Beeld | Wam&VanDuren

BREDE ENGINEER & BUILDOPDRACHT met meerjarig onderhoud Het nieuwe Carmel College wordt een energiezuinige school. Bijzonder in dit project is de vooruitstrevende manier van opdrachtverstrekking en de integrale samenwerking tussen de opdrachtgever en -nemer. Het gaat om een brede Engineer, Build & Maintance opdracht met een langdurig onderhoud van twintig jaar.

Via een aanbesteding met voorselectie procedure kreeg WAM&VanDuren & WSi BV uit Winterswijk de gunning voor de engineering, bouw en onderhoud op basis van EMVI. Willy Smit, directeur van WAM & VanDuren: “In deze Engineer & Buildopdracht, werken de bouwer en installateur vanaf het voortraject en uitvoering tot en met het onderhoud integraal samen in WvD&WSi BV. Bijzonder is de lokale betrokkenheid door co-makerschap met lokale aannemer en installatiebedrijf, een wens van de school. Er is dus sprake van een unieke integrale BV tussen bouw en installatie.”

66 |

TWINTIG JAAR Projectmanager Freddy Kruisselbrink: “Het Voorlopig Ontwerp+ is door het ontwerpteam bestaande uit Atelier PRO, Schreuders Bouwtechniek, Dijkoraad Raadgevend Ingenieursbureau BV en Peutznaar D gemaakt. Vervolgens hebben WAM&VanDuren & WSi BV de aanvraag voor de omgevingsvergunning geregeld en het voorlopig ontwerp en de vraagspecificatie uitgewerkt naar een uitvoeringsgereed ontwerp. Uniek is dat we na de realisatie het onderhoud doen gedurende twintig jaar. Daarbij zit een onderhoudstermijn

van twee jaar, onder andere voor het inregelen en naregelen van de installaties. Dan kunnen eventuele kinderziektes opgelost worden en de werking van de installaties optimaliseren. Vervolgens gaat dit over in het reguliere langjarige onderhoud.”

BIM Zowel bouwer, installateur, constructeur als installatieadviseur werken in BIM samen. Ook de interieurarchitect werkt namens de opdrachtgever in dit driedimensionale model. Kruisselbrink; “Daarbij komt nog dat ook al in een vroeg stadium

RAALTE | Carmel College

Meubels en keukenblokken, sporttoestellen en procesgebonden inrichting waren daardoor al vroeg in het BIM-model opgenomen en zichtbaar.”

OPTIMALISATIES Kruisselbrink: “Door deze Engineering & Buildopdracht hadden we enige ontwerpvrijheid met als basis het VO+ en de vraagspecificatie.

Het Carmel College wilde een energiezuinig en onderhoudsarm gebouw met lage exploitatiekosten en een gezond klimaat dat voldoet aan Frisse Scholen klasse B. Het gebouw moest ook veel indelingsflexibiliteit hebben. In het definitieve ontwerp zijn daarom optimalisaties uitgevoerd, zowel constructief als in de installaties. Zo zijn door constructieve aanpassingen minder kolommen geplaatst, waardoor er meer open ruimtes in de school mogelijk zijn geworden. Ook komen er energiezuinige luchtbehandelingskasten in en op het gebouw. De ontwerpende partij hadden in dit deel van het traject een toetsende rol.” partijen vanuit directielevering (sporttechnische inrichting, inrichting bètaonderwijs, keukeninrichting, etc.) input hebben geleverd en zijn betrokken bij de technische uitwerking van het project, waardoor gebouw en inrichting al in het definitief ontwerp technisch op elkaar zijn afgestemd.

Smit: “We zijn trots dat we deze integrale totaalopdracht hebben gekregen. Volgend jaar oktober leveren we de duurzame nieuwbouw met hoge RC-waarden op. Vervolgens zijn we lange tijd betrokken bij de school voor het onderhoud.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Carmel College Salland – Raalte

ONTWERPTEAM (VO+) telier PRO, Schreuders Bouwtechniek, Dijkoraad A Raadgevend Ingenieursbureau BV en Peutz (tijdens E&B enkel toetsende partijen)

ENGINEER & BUILDPARTIJ (ENGINEERING, REALISATIE EN LANGJARIG ONDERHOUD)

AM&VanDuren&WSi BV – Winterswijk, Bartels W Ingenieursbureau – Apeldoorn, Enervisie – Winterswijk en Reparaad – Winterswijk BOUWPERIODE Juli 2014 – oktober 2015 BOUWKOSTEN ca. € 7.500.000,- excl. btw

| 67

PROFESSIONALS IN

SPECIALISTEN IN

Als dochteronderneming van de RB+ Groep verzorgen wij brandwerende oplossingen door het maken van brandwerende afdichtingen en doorvoeringen; dé specialisatie van Firejob!

Van der Aa Brandwerende Applicaties heeft jarenlange ervaring in het leveren en monteren van brandwerende systemen voor nieuwbouw- en renovatieprojecten in de woning- en utiliteitsbouw.

BRANDWERENDE AFDICHTINGEN Wij onderscheiden ons binnen de markt van brandwerende doorvoeringen door continu te streven naar optimalisatie van de brandwerende oplossingen en samen met alle betrokken partijen op de meest praktische en economische wijze de gewenste brandveilige situatie te creëren. Hierbij duidelijk onze missie voor ogen houdend: het bevorderen van de veiligheid van mensen door het nog brandveiliger maken van ieders woon-, werk- en leefomgeving.

info@firejob.nl

www.firejob.nl

? Havenweg 20C Waalwijk

FIRE PROTECTION PLUS

BRANDWERENDE APPLICATIES Wij beschikken over uitstekende kennis van de hedendaagse regelgeving en een uitgebreid netwerk van leveranciers en fabrikanten. Hierdoor hebben wij voor ieder project een passende én veilige oplossing in huis.

info@vanderaa.com

+31 (0)416 56 10 10

info@rbplus.nl

www.vanderaa.com

www.rbplus.nl

Firejob en Van der Aa zijn onderdeel van de RB+ Groep

Tekst & Beeld | RB+ Groep

Meerwaarde bij bouwkundige brandpreventie Brandveiligheid neemt tegenwoordig een steeds belangrijkere plaats in bij het ontwerpen, realiseren en onderhouden van ruimten waarin mensen wonen, werken of verblijven. De veiligheid van mensen staat immers voorop. Dat kan enkel worden bereikt door te werken met totaaloplossingen die optimale veiligheid garanderen. Met de RB+ Groep bent u verzekerd van die garantie.

PIONIERSROL Al sinds haar oprichting in 1991 vervult de organisatie middels haar dochterbedrijven Van der Aa Brandwerende Applicaties en Firejob een voortrekkersrol in de ontwikkeling en toepassing van brandwerende materialen. Van der Aa is gespecialiseerd applicateur van brandwerende bekleding, zusterbedrijf Firejob is deskundig op het gebied van brandwerend afdichten van doorvoeringen en sparingen.

Tot slot worden vanuit de Groep kwalitatief hoogstaande brandwerende producten geïmporteerd en via de grotere bouwmarkten in Nederland verhandeld.

BRANDVEILIG ONDERHOUD Naast ontwikkeling in de breedte van het dienstenpakket, heeft het bedrijf zich ook in de diepte gespecialiseerd, in veel verschillende sectoren. Onderwijs is daar een mooi voorbeeld van. Joep Sijtsma, manager bij Firejob: “Controle op de naleving van de regels ten aanzien van brandwerende doorvoeringen is de laatste jaren flink aangescherpt. Een trend die zich ook de komende jaren ongetwijfeld nog verder doorzet. Het onderwijs heeft in grote mate te maken met zowel nieuwbouw als historische panden, waarbij onderhoud en renovatie een grote rol speelt. Voor veel organisaties ligt het beschikbare budget onder druk maar een goede brandveiligheid is wel degelijk essentieel, gezien het welbevinden van personeel en studenten.”

SAMENWERKEN VANUIT SPECIALISME ”Wij bieden een zeer complete dienst tegen een marktconforme prijs”, gaat hij verder. “Gecombineerd met onze uitgebreide kennis en expertise van passieve bouwkundige brandpreventie, stelt dit ons in staat om aangaande dit onderwerp namens onze opdrachtgevers op te treden als volwaardige gesprekspartner voor toezichthoudende instanties. In dergelijke gevallen maken wij als het ware deel uit van de organisatie van onze opdrachtgevers en vervullen wij de rol van

specialist bouwkundige brandpreventie van bijvoorbeeld bouwbedrijf X of installatiebedrijf Y. Doordat onze opdrachtgevers de vraagstukken ten aanzien van dit specialisme met een gerust hart volledig aan ons kunnen overlaten, hebben zij hun handen vrij om zich te concentreren op hun eigen kernactiviteiten. Op deze wijze doet iedereen waar hij goed in is. Dit resulteert in een hoogwaardig eindproduct.”

DUURZAAM EN BETROKKEN “Voor onze diensten ontwikkelen en maken wij veelal gebruik van duurzame ofwel ‘groene’ materialen”, vertelt Sijtsma. “Deze materialen zijn vrij van schadelijke stoffen zoals kwartstof of fibers.” Het brandwerende plaatmateriaal Mansard is zo’n ‘groen’ product en is één van de bekendere plaatmaterialen in het assortiment van de Groep. “Dit plaatmateriaal bevat enkel voor de mens onschadelijke bestanddelen, die zelfs worden gebruikt als veevoer of in frisdranken. Daarnaast heeft de plaat door het opvallend lage tilgewicht ook ten aanzien van duurzame arbeid een positieve invloed.”

FULL-SERVICE Het creëren van een brandveilige situatie bij oplevering van een nieuwbouw- of renovatieproject is één, maar de brandveilige situatie tijdens het gebruik van een pand ook handhaven is een tweede, vertelt hij. “De RB+ Groep denkt middels onder meer het beheersplanconcept mee met vastgoedbeheerders aan het duurzaam intact houden van de brandveiligheid op procedureel vlak en kan daarnaast periodieke controles van de brandwerende afdichtingen of bekledingen aanbieden om zeker te stellen dat de brandveiligheid daadwerkelijk nog in orde is. Enkel door brandveiligheid gedurende de gehele gebruiksduur van een pand op de agenda te houden, kan de veiligheid van de mensen in dat pand worden gewaarborgd.” ❚

| 69

LEUTH | MFA Leuth

Tekst | Joke Heikens

Op tijd opgeleverd door prima samenwerking

Het beoogde eindresultaat

De gefaseerde bouw van de Multifunctionele Accommodatie te Leuth is voorspoedig verlopen. “De planning was juli 2014 en dat hebben we gehaald, mede doordat we vorig jaar een zachte winter hebben gehad waardoor we geen achterstand opliepen”, vertelt projectleider Dennis Cox van BCP Bouw.

Cox begeleidde, samen met gehele bouwteam, het hele project, dat in fases is uitgevoerd.

“In de eerste fase sloopten we een deel van de bestaande basisschool Het Bijenveld. Op die plek bouwden we het eerste deel van het nieuwe gebouw, dat we voor kerst hebben

70 |

opgeleverd zodat de school tijdens de kerstperiode kon verhuizen. Na de kerstvakantie kon de school dat deel betrekken, zodat wij verder konden met het andere deel van de school. Dat was fase 2, waarbij we het tweede deel van het oude gebouw afbraken en er een

nieuwe school bouwden. Fase 3, waarbij we een oude sporthal hebben gesloopt en nieuwe bergingen hebben gebouwd, is inmiddels ook gereed.” Deze sporthal gebruikt de school voor gymlessen, maar ook (sport) verenigingen kunnen deze sporthal gebruiken.

LEUTH | MFA Leuth

Projectinfo ADVISERING GEBOUWGEBONDEN INSTALLATIES Adviesbureau Bongers/Jansen was verantwoordelijk voor het advies van alle gebouwgebonden installaties voor de Multifunctionele Accommodatie in Leuth. Het uitgangspunt voor het ontwerp was een Frisse Scholen ambitie en een duurzame installatie, waarop sturing op de exploitatiekosten medebepalend voor het ontwerp is geweest. Een voordeel hierbij is dat Bongers/Jansen zowel installaties, bouwfysica als ook brandpreventie binnen in zijn dienstenpakket heeft, wat een integrale aanpak mogelijk maakt.

De inrichting van de Brede School

'HET GEBOUW IS GEFUNDEERD OP BOORPALEN EN DAARNA OPGETROKKEN IN DRAGENDE KALKZANDSTEENWANDEN MET DAAROP EEN BREEDPLAATVLOER' In het gebouw van het MFA zit naast een basisschool ook een BSO (BuitenSchoolse Opvang), peuterspeelzaal, WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) met activiteiten voor ouderen en een klein bibliotheekje.

De elektriciteit wordt energieneutraal gewonnen met zonnepanelen die op het dak zijn geplaatst. Het gebouw is gefundeerd op boorpalen en daarna opgetrokken in dragende kalkzandsteenwanden met daarop een breedplaatvloer. Het dak bestaat uit een kanaalplaatvloer. De sporthal is gemaakt van een staalconstructie en stalen akoestische dakplaten.

“De bouw van de MFA verliep helemaal volgens planning. Dat kwam mede door de goede maatschap met andere bedrijven die aan de bouw meededen, zoals BCP Bouw, Bulkens Architecten bna, installatie adviseur Bongers & Jansen, Huisman Elektrotechniek, Gebr. Janssen installaties, Croes bouwtechnisch ingenieursbureau en projectmanagement Van Kessel & Janssen”, zegt Cox.

Met 24 werknemers is Bongers/Jansen werkzaam voor financiële instellingen, woningbouwcoöperaties, zorg, schoolbesturen, overheden en industrie. Bongers/Jansen hanteert stuurmiddelen zoals GPR Gebouw, het PassiefHuis Projectenreken Pakket (PHPP) en BREEAM om de afgesproken doelstellingen te kunnen waarborgen bij opdrachtgevers.

Daarnaast bezit het bedrijf een afdeling gespecialiseerd op het beheer van klimaatinstallaties, om zodoende de ambitie van Frisse Scholen te kunnen garanderen.

Adviesbureau Bongers/Jansen maakt deel uit van de Van Kessel Groep, die als motto ‘Duurzamer huisvesten’ heeft.

Domotica installaties Veiligheidskeuringen Energiemanagement Bouwfysica Comfortbeheer

De verenigingen en de school konden de oude gymzaal blijven gebruiken tot aan de zomerstop, waardoor niemand hoefde te stoppen of moest uitwijken naar een alternatief. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES

Gemeente Leuth Bulkens Architecten Bongers & Jansen BCP Bouw Gebr. Janssen Installaties

| 71

AMSTERDAM | Internationale School van Amsterdam (ISA)

Tekst en beeld | Sjoerd Meuleman

ISA: MOOI EN DUURZAAM Ruim een jaar werd eraan gebouwd, het resultaat is er naar: de uitbreiding van de particuliere Internationale School van Amsterdam (ISA) is er één die natuurlijk aansluit bij het reeds bestaande deel.

Dus is het een gebouw geworden met schuine vlakken, meanderende gangen en complexe aansluitingen van verschillende materialen. Ook is het gebouw duurzaam, dankzij onder meer een warmtekoudeopslag, lage temperatuurverwarming en gebruik van vloerkoeling.

Gebrek aan ambities valt de uitbreiding niet aan te rekenen. Want niet alleen zijn vorm en materialisering van het nieuwe ISA-bouwdeel onderscheidend, minstens zo tot de verbeelding spreken de genomen duurzame maatregelen op vrijwel elk terrein. Een wezenlijke bijdrage aan het beoogde BREEAM Excellent certificaat komt voor rekening van adviesbureau ZRi uit Den Haag.

Het ingenieursbureau ontwierp niet alleen de installaties voor elektra, beveiliging en klimaat, maar verzorgde tevens adviezen en richtlijnen voor bouwfysische, akoestische en brandwerende voorzieningen. Adviseur Koos Melse: “Ik zeg het vaker: onze kracht is veelzijdigheid. Omdat het gebouw meer te bieden heeft dan onderwijsruimten alleen – het gebouw biedt ook slaapvoorzieningen, speelruimten, enzovoort – was het in mijn ogen belangrijk dat één bureau zou ontwerpen, adviseren en ook controleren. Anders krijg je verschillende bureaus met evenzoveel zienswijzen en ontwerpen, die alle op elkaar moeten aansluiten.”

INSTALLATIES De onlangs opgeleverde uitbreiding vloeide voort uit een nog steeds groeiende vraag naar particulier onderwijs. Bijna duizend leerlingen in de leeftijd van 3 tot 18 jaar volgen nu Engelstalig onderwijs aan de Amstelveense Sportlaan. Een groot deel hiervan zijn kinderen van werkende expats, waaronder op Schiphol en/of aan de Am-

72 |

sterdamse Zuidas. Aannemer Kondor Wessels uit Amsterdam bouwde de uitbreiding volgens de moderne wetten: niet als traditioneel bouwbedrijf met lijstjes van aan te vragen nevenaannemers en leveranciers, maar in nauwe samenwerking en volgens de thans in opmars zijnde BIM-methodieken. En hoewel ook hun adviseringen over isolatie, akoes-

tiek en luchtdichtheid zeker belangrijk waren, kent Melse toch de meeste duurzaamheidswaarde toe aan de juiste keuze van de installaties. “Die zijn mijn inziens voor het grootste deel bepalend voor de energiezuinigheid van het gebouw. We zijn blij dat onze ontwerpen hieraan een bijdrage hebben kunnen leveren.” ❚

AMSTERDAM | Internationale School van Amsterdam (ISA)

Tekst en beeld | Portakabin

TIJDELIJKE EXTRA RUIMTE:

uitstraling, kwaliteit en een stipte levering International School of Amsterdam is een particuliere school voor expats. Daarom is de voertaal op de school Engels. Ruim duizend leerlingen van circa vijftig verschillende nationaliteiten in de leeftijd van 3 tot 18 jaar volgen er hun dagelijks onderwijs. een betonvloer”, aldus Boos. Verder is er een dubbele deur als entree en zorgen een luchtventilatiesysteem en een airco voor een optimaal binnenklimaat in de klas.

OP TIJD GELEVERD “Het gebouw werd op de afgesproken dag geplaatst. Daar moest een hijskraan van 250 ton aan te pas komen, omdat de units over ons gebouw op de binnenplaats geplaatst moesten worden. De totale samenwerking met Portakabin is erg goed verlopen en ook over het eindresultaat zijn wij zeer tevreden.” ❚

Kwalitatieve uitstraling en een zee aan daglicht

“Op dit moment wordt de school verbouwd. Dit zal volgend jaar klaar zijn, maar tot die tijd moeten wij wel alle leerlingen die zich aanmelden, kunnen plaatsen. Voor expats is er nauwelijks een alternatief. Daarom was het noodzakelijk tijdelijk extra ruimte te huren voor de kleuters”, vertelt Rob Boos, Director Business Operations.

EXTRA OPTIES “Wij hebben gekozen voor een extra verstevigde vloer, met het dubbele aantal vloerbalken en extra vloerplaten, om zo de beweging van het hout en galm tot het minimum te beperken. Dit bevalt echt uitstekend – het is een prima alternatief voor

“Wij willen onze leerlingen het beste bieden. Daarom waren de uitstraling en kwaliteit van het gebouw voor ons erg belangrijk. Portakabin sprong eruit op deze punten en de prijs-kwaliteitverhouding was goed. Daarbij garandeerde Portakabin op tijd te zullen leveren.”

Rob Boos, Director Business Operations

BELANGRIJKE OVERWEGINGEN “De uitstraling van het gebouw, de kwaliteit en natuurlijk de veiligheid waren voor ons belangrijk.

Ook was het belangrijk dat het gebouw op tijd gereed zou zijn. Portakabin kon een maatwerk gebouw leveren dat aan al onze eisen en wensen voldeed en binnen ons budget paste. Daarbij garandeerden zij op de afgesproken dag te leveren.”

RAMEN VAN VLOER TOT PLAFOND De oplossing werd gevonden in een modulair gebouw, bestaande uit zes Ultima Vision units. “De ramen van vloer tot plafond geven het gebouw de uitstraling van een regulier gebouw. Ook in het klaslokaal is de ruimtelijke beleving totaal anders dan wanneer er halfhoge ramen in de gevel zouden zitten.”

Buitenaanzicht met ramen van vloer tot plafond

| 73

HET TOTALE ES BOUWPROC M AKEN WIJ K INZI CHTE LIJ

Van Hees

MBS Betontrappen MBS Betontrappen en Speciaalproducten en Speciaalproducten MAATWERK IS ONS VAK!

elektrotechniek

woningbouw . utiliteitsbouw . service/onderhoud

MAATWERK IS ONS VAK!

Voor het creatief ontwerpen, construeren, tot in detail uittekenen en uiteindelijk produceren van geprefabriceerde betontoepassingen bent u bij MBS Betontrappen en Voor het creatief ontwerpen, construeren, tot ook in detail Speciaalproducten aan het juiste adres. Wat we doen uittekenen produceren van geprefabriceerde en maken;en wij uiteindelijk leveren altijd maatwerk. betontoepassingen bent u bij MBS Betontrappen en Speciaalproducten aan het juiste adres. Wat we ook doen en maken; wij leveren altijd maatwerk.

POSTBUS 115 3760 AC SOEST | TEL. 035-5881888 | FAX. 084-8320956

INFO@BETONTRAP.NL WWW.BETONTRAP.NL POSTBUS 115 3760 AC SOEST | TEL. 035-5881888 | FAX. 084-8320956

INFO@BETONTRAP.NL WWW.BETONTRAP.NL

Van Hees elektrotechniek voert op dit moment de renovatie uit van het Fontys R3 gebouw te Eindhoven JUles Verneweg 41 5015 Bg TilBUrg T 013 - 543 33 75 info@Vanhees.com www.Vanhees.com

Uw veelzijdige partner in installatietechniek

VELDEN | BMV De Vilgaard

BMV DE VILGAARD TE VELDEN BIJNA KLAAR VOOR GEBRUIK Dit najaar wordt de nieuwbouw van de Brede Maatschappelijke Voorziening (BMV) in Velden opgeleverd. In het gebouw komen onder andere een basisschool, een kinderopvang, een buitenschoolse opvang, een sporthal, een cultuurcentrum, een muziekcentrum en logopedie. Door de verschillende bouwmaterialen zijn de diverse disciplines aan de buitenkant goed herkenbaar.

Slavenburg Bouw kreeg na een openbare aanbesteding de opdracht voor het realiseren van de nieuwbouw, de installaties en het buitenterrein, waaronder planten, speeltoestellen en hekwerk.

“We hebben de regie, coördinatie en uitvoering van het gehele project in opdracht”, aldus projectleider Jacco van den Bergh. “In de uitvoering van de bouw komen we alle disciplines van de bouw tegen: van kalkzandsteen met metselwerk en een staalconstructie met stalen gevelbekleding tot een gestucadoorde gevel met metselwerk gevelplint. Het organiseren en op elkaar laten aansluiten van de verschillende bouwdisciplines

met diverse leveranciers was tijdens dit project de grootste uitdaging.” De basisschool en kinderopvang zijn herkenbaar aan het buitenmetselwerk, vertelt Van den Bergh. De sporthal bestaat uit een staalconstructie met stalen gevelbekleding en het cultuurcentrum heeft gevelstucwerk. De verbindingsgang die deze bouwvolumes verbindt, is uitgevoerd met vliesgevels met veel glas.

Slavenburg Bouw organiseert voor het afstemmen van alle bouwdisciplines zogenaamde ‘ICE-meetings’ (Integrated Concurrent Engineering). Voor een meeting worden diverse partijen uitgenodigd

die betrokken zijn bij de betreffende discipline, zoals opdrachtgever, adviseurs, onderaannemers en/of leveranciers. Met behulp van een digitaal ‘Smartboard’ wordt de meeting centraal gehouden, waarbij tekeningen, afbeeldingen en aantekeningen in één bestand worden vastgelegd en uitgewisseld. Hierdoor zijn alle opmerkingen bij alle partijen bekend en is er geen ruimte meer voor discussies in een later stadium. Een meeting werkt daardoor efficiënt en tijdbesparend ten opzichte van de traditionele overlegstructuur. De engineeringstijd van een discipline kan hierdoor met circa zestig tot tachtig procent worden verkort. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Venlo

ARCHITECT Elemans - Van den Hork Architecten – Oss

ADVISEUR Volantis – Venlo

CONSTRUCTEUR Goudstikker - de Vries – ‘s-Hertogenbosch

AANNEMER Slavenburg Bouw B.V. – Bergambacht

BOUWPERIODE juni 2013 – oktober 2014

| 75

GRONSVELD | MFA Gronsveld

Tekst | Liliane Verwoolde

SAMEN IN ÉÉN GEBOUW, MAAR IEDER MET EEN EIGEN ENTREE De nieuwe Brede School in het Limburgse Gronsveld is licht, transparant en kleurrijk. In september 2014 settelen de basisschoolleerlingen van Gronsveld zich in het nieuwe gebouw.

MFA Gronsveld is gebouwd in opdracht van de Gemeente Eijsden. Om plaats te maken is de oude school gesloopt. Een gedeelte van de bestaande school is behouden vanwege haar dorpsbepalende gezicht en krijgt een andere bestemming. De bestaande sporthal is gerenoveerd en fungeert nu weer als sporthal.

MFA Gronsveld biedt onderdak aan de basisschool, bibliotheek, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang, schutterij en parochie.

DRIE TRAPPENHUIZEN De Brede School bestaat uit drie bouwlagen.

Op de begane grond nemen de onderbouw van de basisschool, de peuterspeelzaal en de bibliotheek hun intrek. De midden- en bovenbouw vestigen zich op de eerste verdieping.

De kelder is de opslagplaats voor de schutterij.

“Alle partijen kunnen optimaal gebruikmaken van het pand, maar hebben een eigen entree”, vertelt Rob Hamers, uitvoerder van Habets & Beugels Bouw. “Om die reden telt het gebouw drie trappenhuizen. Achter het hoofdtrappenhuis bevindt zich de grote, multifunctionele centrale hal.”

DE UITDAGING Maar hoe multifunctioneel het gebouw ook is, voor Habets & Beugels Bouw zit de uitdaging niet in de bouw, maar in de termijn waarin de school gebouwd moest worden. “De bouwtermijn van tien maanden vroeg om een strakke planning”, vertelt Hamers. “Dankzij een gedetailleerde en goed bewaakte planning en vroegtijdige inkopen hebben we het gered.

Wel heeft de coördinatie van de installaties veel aandacht gevraagd. De vloerverwarming in het hele gebouw en een ventilatiesysteem dat moest worden aangebracht in een beperkte inbouwruimte, vroegen behoorlijk wat vakmanschap.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Eijsden

ONTWERP Wehrung architecten – Beek

ADVIES Constructiebureau Palte – Valkenburg

UITVOERING Habets & Beugels Bouw – Nuth

ADVIES INSTALLATIES Kraft adviseurs – Landgraaf

W-INSTALLATIES Technisch buro Hermans – Maastricht

E-INSTALLATIES Tijssens Electrotechniek – Heeze

BOUWKOSTEN De kinderen merken hier weinig van. Zij mogen nu naar een nieuwe school, waarin veel ramen, vrolijke kleuren en schoon metselwerk zorgen voor een uitnodigende sfeer. ❚

76 |

€ 1,8 miljoen

BOUWPERIODE september 2013 – juli 2014

UTRECHT | Gerrit Rietveld College

Compact schoolgebouw in groen stedelijk landschap

Het meest kenmerkend van het nieuwe Gerrit Rietveld College in Utrecht is de compacte vorm. Atelier PRO architekten koos voor een unieke ruimtelijk oplossing voor de realisatie van een schoolgebouw op een zeer kleine kavel.

“De nieuwbouw voor middelbare school (mavo, havo, atheneum en gymnasium) voor 1.200 leerlingen met sportfaciliteiten heeft de typologie van een bouwblok”, aldus architect Dorte Kristensen. “De onderwijsruimten bevinden zich aan de buitenzijde en de gangzones aan de binnenzijde. In het midden is een patio die het hart van het gebouw vormt. Het gebouw werd daardoor supercompact en zeer duurzaam. De gemeenschappelijke buitenruimten komen in de patio en op de daken.”

HET BOUWBLOK Kristensen: “Het Gerrit Rietveld College heeft een monumentale ligging in een groen stedelijk landschap. De basisvorm van het ontwerp is een ideale vorm voor flexibiliteit in de school, passend bij de domeinstructuur met open en gesloten ruimten om les te geven. Onderwijsruimten zijn eenvoudig uit te wisselen tussen de verschillende scholen. Deze vorm maakt het ook mogelijk om de gevel met de onderwijsruimten maximaal te benutten om zo daglicht, uitzicht en verse lucht toe te laten. Een ambitie passend bij Frisse Scholen label B, met een aangenaam en aantrekkelijk binnenklimaat. Daarbij blijft er ruimte over voor efficiënte en bruikbare buitenruimten voor de leerlingen.”

TOTAL ENGINEERING Atelier PRO architekten verzorgde in opdracht van de Gemeente Utrecht de totale engineering. Kristensen: “Dat betekent dat de architect de opdracht kreeg en de adviseurs, die samen met PRO meededen met de aanbesteding, contracteerde. In het ontwerpteam werken we met BIM. Door de zeer compacte vorm van het gebouw en daarmee een gunstige verhouding tussen vloeroppervlakte en gevel, zijn de exploitatiekosten gunstig. Tegenwoordig is dat een must voor scholen, een lage energierekening en materialen die heel lang meegaan en mooi oud worden.”

Kristensen. “Doordat het gebouw solitair in het groen staat en zo compact is met de patio, heeft het ook een intieme sfeer gekregen. Het gevoel van geborgenheid bij leerlingen en docenten is belangrijk bij een school. Dat hebben we aangescherpt door een mooi contrast tussen de redelijk donkere gevel en de lichte en luchtige binnenwereld. Het atrium is echt een hart geworden waar alles en iedereen samen kan komen. Waar het gemeenschappelijke letterlijk wordt gevoeld.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Utrecht (samenwerkingsovereenkomst met Mitros als gebouweigenaar/exploiteur bij oplevering en Willibrord Stichting als gebruiker) BBN adviseurs – Houten

DIRECTIEVOERING ONTWERP EN LANDSCHAPSONTWERP Atelier PRO architekten – Den Haag ADVIES Peutz – Zoetermeer (akoestiek, bouwfysica, duurzaamheid, brandveiligheid), IMd Raadgevende Ingenieurs – Rotterdam (constructies), J. van Toorenburg bv – Den Haag (installaties) UITVOERING Hillen & Roosen – Amsterdam INSTALLATIES Combinatie Verweij en KIN installatietechniek (E- en W-installaties) BOUWPERIODE januari 2013 – mei 2014 BOUWKOSTEN € 10.692.125,-

| 77

PLAATSNAAM ||Projectnaam LEEUWARDEN Studentenhuisvesting Kenniscampus Leeuwarden

Drie sterren voor studentenhuisvesting

Tekst | Hugo Kamperman

Op een schaal van één tot vijf scoort gebouw A binnen project Studentenhuisvesting Kenniscampus Leeuwarden drie sterren. Of in BREEAM-termen: very good. De studentenwoontoren aan de Rengerslaan in de Friese hoofdstad is het eerste woongebouw in Nederland waaraan deze certificering is toegekend. BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method, een beoordelingsmethode om de duurzaamheidsprestatie van gebouwen vast te stellen.

Projectadviseur duurzame energie Klaas Brandsma van Adviesbureau Sijperda-Hardy uit IJlst heeft een coördinerende rol gehad in het behalen van de BREEAM-certificering. “Het gebouw was al in 2011 ontworpen, nog voordat BREEAM in beeld was. We hebben, door vroegtijdig te kijken naar het bestaande ontwerp, in kaart gebracht op welke BREEAM-onderwerpen we punten konden halen. Ook toen er gaandeweg het bouwtraject wijzigingen optraden, hebben we continu gepolst of de driesterrenbeoordeling in stand bleef, want dat was een must.”

78 |

De BREEAM-beoordeling geldt niet alleen voor het gebouw, ook het ecologische potentieel van de locatie is beoordeeld. “Uit de ecologische rapportage is naar voren gekomen dat vleermuizen en gierzwaluwen in de buurt aanwezig zijn, daarom zijn vleermuis- en gierzwaluwkasten rondom het gebouw geplaatst, alsmede vlinderstruiken. Naast de BREEAM-certificering zijn wij verantwoordelijk voor het ontwerp van de technische installaties binnen het gebouw, waarbij het accent voornamelijk op duurzaamheid heeft gelegen.” Het gebouw wordt verwarmd door

middel van een warmtepomp met een open bronsysteem. Het platdak is voor een deel voorzien van een energiedak waarmee het mogelijk is om warmwater voor te verwarmen, warmte aan de vloerverwarming te leveren of het open bronsysteem te regenereren. Het resterende deel van het platdak is voorzien van 129 pvpanelen. Hiermee wordt op jaarbasis ongeveer 25.000 kWh aan groene stroom opgewekt. Met al deze maatregelen wordt een EPC-reductie van meer dan 25 procent behaald. Daarnaast heeft Sijperda-Hardy enkele noodzakelijke berekenin-

LEEUWARDEN | Studentenhuisvesting PLAATSNAAM Kenniscampus| Projectnaam Leeuwarden

Kenniscampus Leeuwarden

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Kamerbemiddeling Leeuwarden – Leeuwarden

ONTWERP Mecanoo Architecten – Delft

gen voor de woontoren uitgevoerd, zoals EPC-, daglichtfactor-, temperatuuroverschrijdings- en milieuprestatieberekeningen.

In mei 2014 is gebouw A, de eerste van drie appartementgebouwen, opgeleverd. Het gebouw bestaat uit 67 éénkamerappartementen, zes vierkamerappartementen (24 studio’s) en vijf driekamerappartementen (15 studio’s). De appartementen zijn bedoeld voor internationale studenten. “In Leeuwarden was gebrek aan luxe kamers voor onder andere buitenlandse studen-

ten, vrijstaande kamers met bijvoorbeeld een eigen keukentje en een eigen douche. Alle appartementen zijn gemeubileerd, dat is zeker voor buitenlandse studenten wel zo makkelijk. Bovendien heeft elke kamer een eigen verwarming-, warmwater- en elektriciteitsmeter, met als doel enerzijds het duurzaam energie- en watergebruik door studenten te stimuleren en anderzijds ervoor te zorgen dat iedereen betaalt wat hij of zij verbruikt. Via een intern registratiesysteem kunnen studenten de stand van zaken van het eigen energieverbruik bekijken.” ❚

ADVIES Adviesbureau Sijperda-Hardy – IJlst

UITVOERING Friso Bouwgroep – Sneek

INSTALLATIES Lammerink Installatiegroep – Leek en Koninklijke Damstra Installatietechniek – Driesum

BOUWPERIODE 2013 – 2014

BRUTOVLOEROPPERVLAK (BVO) 3.846 m2

| 79

O og vo or te ch ni

ek

Installatietechnisch adviesbureau T (0515) 429 777 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

BURGLAND Bouw

Dalwagen 63 6669 CB Dodewaard Telefoon (0488) 41 72 40 Telefax (0488) 41 72 49 info@burglandbouw.nl www.burglandbouw.nl

Dodewaard

Met kennis en daadkracht Burgland Bouw is actief in planontwikkeling, bouwen, service en onderhoud.

Voor onder andere bedrijfspanden, kantoren, scholen, winkels en woningen zijn wij uw partner en adviseur bij uw kleine en grote huisvestingsopgaven.

De medewerkers van Burgland Bouw zijn u graag van dienst!

U W

V O O R T VA R E N D E

PA R T N E R

B I J

B O U W E N

PLAATSNAAM RIJSSEN | |Brekeldschool Projectnaam Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | WRS Architecten

Brekeldschool in Rijssen is klaar voor de toekomst De nieuwe Brekeldschool in Rijssen behoort tot de top vijf van meest energiezuinige basisscholen van Nederland. Onder andere door de toepassing van zonwerende beglazing, hoogwaardig isolatiemateriaal, vloerverwarming, koeling en zonnepanelen op de zuidzijde, kon een uiterste lage Energie Prestatie Gebouwen (EPG) van 0,15 worden behaald, terwijl 1,0 de norm is. Dankzij slimme keuzes in het ontwerpproces kon het gebouw binnen de normkosten worden gerealiseerd.

De Brekeldschool is een school volgens traditioneel klassikaal concept. De school bestaat uit negen klaslokalen, een speellokaal, een centrale middenruimte en diverse ondersteunende nevenruimtes. Het schoolgebouw is opgedeeld in drie zones, wat aan de buitenzijde duidelijk te zien is in volume-opbouw en kleur. “In tegenstelling tot de oudbouw, is voor de nieuwbouw gekozen voor compacte, gestapelde bouw”, vertelt architect ir.

Wilbert Seppenwoolde van WRS Architecten. “Om de indruk van een massaal blok te voorkomen, heb ik het gebouw ingedeeld in volumes. De klaslokalen bevinden zich allemaal aan de kant van het hoofdplein, in het hoogbouwgedeelte en zijn verdeeld over twee lagen. ➤

| 81

RIJSSEN | Brekeldschool

Warmte en koude wordt zeer efficiënt opgewekt door een lucht/water warmtepomp. En dankzij plaatsing van 310 m² zonnepanelen op het dakvlak op het zuiden, worden de energiekosten nog verder beperkt.”

Ook in het interieur is de Brekeldschool ‘fris’ gehouden, vertelt hij. “In het interieur overheersen rustige tinten en natuurlijke materialen. De kinderen geven genoeg kleur aan het gebouw.” ❚

In de centrale middenzone, de centrale as van het gebouw, bevindt zich de ontsluiting naar de tweede verdieping. Hier zijn de sanitaire ruimtes en technische ruimtes ingericht. In het laagbouwgedeelte zijn de ondersteunende functies zoals personeelsruimten, de gemeenschapsruimte en het speellokaal voorzien.”

In zijn ontwerp heeft Seppenwoolde rekening gehouden met toekomstige veranderingen in het onderwijs. “Tussen de lokalen heb ik tussenruimtes ingericht, die als onderwijsondersteunende ruimte kunnen dienen. Leerkrachten kunnen via deze ruimte bovendien snel van lokaal naar lokaal gaan.”

Voor het uiterlijk van de school heeft Seppenwoolde zich laten inspireren door ‘De Essen’, het historische landschap waarin de school is gevestigd.

Projectinfo MOBIELE GLASWAND VOOR NIEUWBOUW BREKELDSCHOOL Bij binnenkomst van de nieuwe Brekeldschool in Rijssen valt de glazen wand tussen de centrale hal en de speelhal direct op.

“Het is een echte eyecatcher”, aldus Tom Peeze, projectleider van Spijker bv, die de mobiele glaswand ontwierp, produceerde en leverde.

De mobiele TransSpace glaswand is samen met WRS Architecten ontworpen. De uitvoering gebeurde in opdracht van Burgland Bouw, die de nieuwbouw van de school realiseerde. Peeze: “Samen met de architect hebben we een glazen wand ontworpen van vier meter hoog. Van boven tot onder van glas, met een minimale stijl van aluminium en HPL plaatmateriaal rondom.” De wand is voorzien van veiligheidsglas, is semi-automatisch bedienbaar en heeft een geluidswerende functie. De wand heeft zo een flexibele ruimte gecreëerd voor de school. De hoogte van de wand maakt dit project uniek. Peeze: “De glazen wand hebben we in de fabriek in Duitsland geproduceerd. De wand past heel goed bij het moderne gebouw dat van binnen is afgewerkt met kwalitatief hoogwaardige materialen.”

Spijker BV uit Enschede ontwerpt en produceert sinds 1965 vouwwanden, paneelwanden en glaswanden. Dat doet het bedrijf voor scholen, kerken, buurthuizen en kantoren die flexibele ruimten nodig hebben.

82 |

Traditionele bakstenen gevels in aardtinten, keramische dakpannen en gelamineerde houten spanten bepalen het gevelbeeld. “De stenen zijn niet gevoegd, maar de voegmortel is doorgestreken.

Hierdoor ontstaat een bijzonder diepte-effect.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Reformatorische Schoolvereniging Rijssen

ARCHITECT WRS Architecten – Rijssen

Wilbert Seppenwoolde vertelt dat hij samen met de opdrachtgever en installatie-adviseur DWA een Programma van Eisen heeft opgesteld, waarin onder andere de ruimtelijke, functionele en technische eisen van de nieuwbouw werden beschreven.

“Eén van de eisen was dat de school een Frisse School moest worden, met een gezond binnenklimaat. Hier hebben we invulling aan gegeven met onder andere vraaggestuurde ventilatie, gecombineerd met vloer- en luchtkoeling. Het thermisch comfort is in alle seizoenen onder controle.

CONSTRUCTEUR Bouwhuis Bouwtechniek – Rijssen

UITVOERING Burgland Bouw – Dodewaard

INSTALLATIEADVIES DWA – Rijssen

TUINONTWERP Sicco Jansen – Rijssen

OMVANG 1.334 m² BVO

RIDDERKERK | Farel MAVO

Tekst | Hilda Bosma Beeld | KCAP Architects&Planners

FAREL MAVO: EEN NIEUWE ENTREE VOOR HET FARELCOLLEGE Het ontwerp van de nieuwe Farel mavo in Ridderkerk past in de onderwijsvisie van het Farelcollege. Zo is er in het gebouw veel ruimte voor ontmoeting, omdat sociale interactie – naast leren – belangrijk is voor de ontwikkeling van de leerlingen. Daarnaast is er naar een flexibele indeling gezocht zodat veranderingen in de toekomst mogelijk zijn. De keuze voor de plek van het gebouw laat ook een mogelijke uitbreiding in de toekomst toe.

KCAP Architects&Planners uit Rotterdam kreeg de volledige opdracht voor de nieuwbouw. Architecte Irma van Oort: “Het Farelcollege heeft zijn onderwijsvisie actief in het ontwerpproces ingebracht en we hebben samen het concept voor de nieuwbouw van de Farel mavo ontwikkeld.”

EENHEID De onderwijsvisie van het Farelcollege is gebaseerd op het campusidee.

Mavo, business school, vmbo en havo/vwo zijn aparte kleinschalige gebouwen rond een plein. Daardoor zijn de voordelen van een grote school met samenwerking tussen de afdelingen en een makkelijke overstap voor de leerlingen aanwezig. Het mavo-gebouw heeft daarbij een eigen identiteit, een eigen gebouw en een apart docententeam, maar blijft onderdeel van het Farelcollege met 1.900 leerlingen.

NIEUW ENTREE

ONTMOETING Het nieuwe mavo-gebouw telt drie bouwlagen. Het programma van 1.700 m² bestaat grotendeels uit twaalf klaslokalen op de verdiepingen en een ‘flexlokaal’ op de begane grond. Op de verdiepingen zijn de lokalen gekoppeld aan open flexibele ruimten in de verbrede gangzones. Zo is er veel ruimte voor ontmoeting.

WARME EIGEN UITSTRALING De nieuwbouw van de Farel mavo heeft een genuanceerde bakstenen gevel en geanodiseerde aluminium kozijnen in bronskleur. De kleur en textuur van de baksteen is een schakel tussen de beiden oudere schoolgebouwen, maar geeft de nieuwbouw tevens een warme en eigen uitstraling. In het gebouw voert groen de hoofdtoon. In de andere Farel gebouwen is dat rood en blauw.

Door het flexibele constructiesysteem kunnen lokaalindelingen gemakkelijk gewijzigd worden. ❚

Van Oort: “De nieuwbouw kraagt met de bovenste bouwlaag op de tweede verdieping over de gymzaal heen en vormt zo een brug tussen het lyceum en de mavo. De zeven meter hoge poort van het gebouw presenteert zich als een fantastische nieuwe entree voor de gehele school. Via het nieuwe plein ontmoet je elkaar en ga je naar de verschillende schoolgebouwen.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Farelcollege – Ridderkerk, i.s.m. CVO (vereniging voor christelijk voortgezet onderwijs) – Rotterdam

ONTWERP KCAP Architects&Planners – Rotterdam DIRECTIEVOERING KCAP Architects&Planners, i.s.m. K support – Rotterdam ADVIES IMd raadgevende ingenieurs – Rotterdam (constructies); Cauberg

UITVOERING BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Huygen – Rotterdam (brandveiligheid); Bureau Bouwkunde – Rotterdam (kosten); J. van Torenburg BV – Den Haag (installaties) Schipper Bouwgroep – Capelle aan den IJssel ca. € 1,6 miljoen euro oktober 2013 – juli 2014

| 83

Wie doet wat AANNEMERS & BOUWBEDRIJVEN

BOUWGROEP DIJKSTRA DRAISMA Postbus 120 8700 AC BOLSWARD T .................................................................. +31 (0)515 334000 F .................................................................. +31 (0)515 334040 E info@bgdd.nl W www.bgdd.nl

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG

LINDHORST HUISVESTINGADVISEURS

TOEKOMST GROEP

SIJPERDA - HARDY ADVIESBUREAU

Postbus 59 2820 AB STOLWIJK T .................................................................. +31 (0)182 341741 F .................................................................. +31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

Postbus 3 7900 AA HOOGEVEEN T .................................................................. +31 (0)528 234518 F .................................................................. +31 (0)528 234517 E info@lindhorst.nl W www.lindhorst.nl

BOUWBEDRIJF

BURGMANS B.V.

BOUWBEDRIJF BURGMANS BV Standerdmolen 3a 5571 RN BERGEIJK Postbus 9 5570 AA BERGEIJK T ................................................................. +31 (0)497 572220 F .................................................................. +31 (0)497 573129 E info@bouwbedrijfburgmans.nl W www.bouwbedrijfburgmans.nl

Ged. Laanweg 47, 1619 PB ANDIJK Postbus 4, 1619 ZG ANDIJK T ................................................................ +31 (0)228 594900 F ................................................................ +31 (0)228 594909 E info@toekomstgroep.nl W www.toekomstgroep.nl

Postbus 23 8650 AA IJLST T .................................................................. +31 (0)515 429777 F ...................................................................+31 (0)515 438457 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

BUITENTERREININRICHTING

REMMERS BOUWGROEP AANNEMINGSBEDRIJF FRAANJE BV Nieuwe Kraayertsdijk 37 4458 NK 'S-HEER ARENDSKERKE T ................................................................... +31 (0)113 615500 F ...................................................................+31 (0)113 612764 E info@fraanje.com W www.fraanje.com

Postbus 4021 5004 JA TILBURG T .................................................................. +31 (0)13 5723900 F ................................................................. +31 (0)13 5729301 E ohubers@remmersbouwgroep.nl W www.remmersbouwgroep.nl

AFBOUW

AFBOUW PERDOK BV HEERKENS VAN BAVEL BOUW BV Postbus 35 5000 AA TILBURG T ..................................................................+31 (0)13 4666999 F ..................................................................+31 (0)13 4666900 E info@hvbbouw.nl W www.heerkensvanbavel.nl

Peizerweg 140 9727 AP GRONINGEN T ..................................................................+31 (0)50 5280680 F ..................................................................+31 (0)50 8508950 E info@afbouwperdok.nl W www.afbouwperdok.nl

KÜHLKAMP BUITENSPELEN

Postbus 145 7580 AC LOSSER T ............................................................. +31 (0)53 536 27 67 F .............................................................. +31 (0)53 538 59 25 E buitenspelen@kuhlkamp.nl W www.kuhlkampbuitenspelen.nl

DAGLICHTCONSTRUCTIES

NOBUTEC BV

Maasdijkseweg 113 2291 PJ WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 385242 F .................................................................. +31 (0)174 441027 E info@nobutec.nl W www.nobutwc.nl

ARCHITECTEN

MARX& STEKETEE architecten bv MEIJER BOUW SASSENHEIM Postcode 156 2170 AD SASSENHEIM T ...................................................................+31 (0)252 219122 F ..................................................................+31 (0)252 232628 E info@meijersassenheim.nl W www.meijersassenheim.nl

MARX & STEKETEE ARCHITECTEN

Dommelstraat 11 5611 GJ EINDHOVEN T ..................................................................+31 (0)40 2446568 F ..................................................................+31 (0)40 2444591 E mail@mrxnstkt.nl W www.mrxnstkt.nl

THERMOFLOR BV

Molenweer 2b 2291 NR WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 290606 F .................................................................. +31 (0)174 290291 E info@thermoflor.com W www.thermoflor.com

DEUREN & KOZIJNEN

BOUWADVIES & -MANAGEMENT

MEESTERBOUW Verheeskade 321 2521 DE DEN HAAG T ................................................................ +31 (0)70 3888556 E info@meesterbouw.info W www.meesterbouw.nl

84 84 ||

ALPHAPLAN

Postbus 549 2400 AM ALPHEN AAN DE RIJN T ..................................................................+31 (0)172 484000 E mail@alphaplan.nl W www.alphaplan.nl

MHB BV

Postbus 6 6674 ZG HERVELD T ................................................................. +31 (0)488 451951 F ..................................................................+31 (0)488 452022 E info@mhb.nl W www.mhb.nl

Wie doet wat GEVELBOUW

MEGENS INSTALLATIES BRANDSEN INSTALLATIETECHNIEK B.V. FACADIS GEVELTECHNIEK

Postbus 330 7570 AH OLDENZAAL T .................................................................. +31 (0)541 572030 F .................................................................. +31 (0)541 572040 E info@facadis.nl W www.facadis.nl

Barneveldseweg 33 6741 LJ Lunteren Nederland T ...................................................................+31 (0)342 401715 F ...................................................................+31 (0)342 401751 E info@brandsen-installatietechniek.nl W www.brandsen-installatietechniek.nl

Postbus 68 6650 AB DRUTEN T ...................................................................+31 (0)487 581510 F ...................................................................+31 (0)487 517080 E info@megens-installaties.nl W www.megens-installaties.nl

SMITSAIR JET SYSTEMEN B.V.

JM VAN DELFT & ZN

Postbus 232 5150 AE DRUNEN T .................................................................. +31 (0)416 374925 F ................................................................. +31 (0)416 378450 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

GRONDWERK

COFELY ZUID BV

Postbus 72 5060 AB OISTERWIJK T ..................................................................+31 (0)13 5292685 F ..................................................................+31 (0)13 5288445 E info@cofely-gdfsuez.nl W www.cofely-gdfsuez.nl

Postbus 41 1420 AA UITHOORN Postbus 41 1420 AA UITHOORN T ................................................................ +31 (0)297 564455 F ................................................................ +31 (0)297 569296 E jetsystemen@smitsair.nl W www.smitsair.nl

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV

Postbus 37 3417 ZG MONTFOORT T .................................................................. +31 (0)348 473434 F ..................................................................+31 (0)348 472294 E info@vandenpol.com W www.vandenpol.com

ITN INSTALLATIETECHNIEK BV DRIESSEN BV

Handelstraat 5 5961 PV HORST T ..................................................................+31 (0)77 3978000 F ..................................................................+31 (0)77 3978008 E info@driessen-horst.nl W www.driessen-horst.nl

FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV

Trondheim 8 2993 LE BARENDRECHT T ...................................................................+31 (0)180 641998 F ...................................................................+31 (0)180 641999 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.com

INSTALLATIETECHNIEK

Postbus 345 6710 BH EDE T .................................................................. +31 (0)318 637375 F .................................................................. +31 (0)318 622346 E info@itn.nl W www.itn.nl

TES INSTALLATIETECHNIEK BV

Postbus 612 5000 AP TILBURG T ................................................................. +31 (0)13 4678200 F .................................................................. +31 (0)13 4678600 E info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

KEMTEC

Postbus 2184 6020 AD BUDEL T ..................................................................+31 (0)495 492348 F ..................................................................+31 (0)495 492773 E info@kemtec.nl W www.kemtec.nl

WTH VLOERVERWARMING BV

Postbus 491 3300 AL DORDRECHT T .................................................................. +31 (0)78 6510640 F .................................................................. +31 (0)78 6184282 E info@wth.nl W www.wth.nl

INTERIEURBOUW

BECK EN V/D KROEF

Printerstraat 21 1033 RT AMSTERDAM T ..................................................................+31 (0)20 6824385 F ................................................................ +31 (0)20 6844043 E info@beckvdkroef.nl W www.beckvdkroef.nl

BECTRO INSTALLATIETECHNIEK BV

Heliumweg 36 3812 RE AMERSFOORT T ..................................................................+31 (0)33 4560805 F ..................................................................+31 (0)33 4561013 E info@bectro.nl W www.bectro.nl

LAMMERINK INSTALLATIEBEDRIJF NOORD BV

De Mors 76 7631 AK OOTMARSUM T ..................................................................+31 (0)541 588010 F ..................................................................+31 (0)594 585801 E noord@lammerink-groep.nl W www.lammerink-groep.nl

MAMPAEY DORDRECHT

Wieldrechtseweg 30 3300 AB DORDRECHT T ..................................................................+31 (0)78 6522422 F ..................................................................+31 (0)78 6180892 E informatie@mampaey.nl W www.mampaey.nl

VAN BERGEN INTERIEURBOUW

Belsebaan 12 5131 PH ALPHEN T ..................................................................+31 (0)13 5082253 E info@vanbergeninterieurbouw.nl W www.vanbergeninterieurbouw.nl

PARTHOS B.V.

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T ..................................................................+31 (0)77 3068200 F ................................................................. +31 (0)77 3074220 E info@parthos.nl W www.parthos.com

| 85

Wie doet wat TEGELS & NATUURSTEEN

EPUTAN KUNSTSTOFTECHNIEK TEKTON BV

Energieweg 4 2964 LE GROOT-AMMERS T ................................................................ +31 (0)184 601630 E info@tektonbv.nl W www.tektonbv.nl W www.interieurbouw.nl

PROJECTSTOFFERING

BETTING & RESSING

Batterij 12 7141 JL GROENLO T ...................................................................+31 (0)544 476170 F ...................................................................+31 (0)544 476179 E verkoop@bettingressing.nl W www.bettingressing.nl TOEGANGSTECHNIEK

TOEGANGSTECHNIEK

ROSYSTEMS ZienXL PROJECTSTOFFERING VAN DER LOO B.V.

Vlijtseweg 166 7317 AK APELDOORN T ................................................................ +31 (0)55 576 1027 F ................................................................ +31 (0)55 576 1032 E vloeren@vdloo.nl W www.vdloo.nl

ZienXL - Smuigelweg 1 1704 PX HEERHUGOWAARD T ..................................................................+31 (0)6 23026110 F ..................................................................+31 (0)72 5725486 E info@rosystems.nl W www.rosystems.nl

TRAPPEN

Energieweg 6 4231 DJ MEERKERK Postbus 46 4230 BA MEERKERK T ................................................................ +31 (0)183 354700 F ................................................................. +31 (0)183 354740 E info@eputan.nl W www.eputan.nlWANDEN & PANELEN

WANDEN EN PANELEN

STEWARD DESIGN PANELS

Postbus 96 4200 AB GORINCHEM T ..................................................................+31 (0)183 589099 F ..................................................................+31 (0)183 589823 E info@designpanels.com W www.designpanels.com

STAALCONSTRUCTIE BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN MOUW HOEDLIGGERS

Meentweg 19 3774 TK KOOTWIJKERBROEK T ..................................................................+31 (0)342 443078 F ..................................................................+31 (0)342 442579 E info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

W. TEN HAM CONSTRUCTIE BV

Radonstraat 8 6718 WS EDE T .................................................................. +31 (0)318-572476 F ................................................................... +31 (0)318-573358 E info@tenham.nl W www.tenham.nl

TRAPPENFABRIEK VERMEULEN B.V.

Lokkerdreef 14, 4879 ND ETTEN-LEUR Postbus 82, 4870 AB ETTEN-LEUR T ..................................................................+31 (0)76 5088000 F ..................................................................+31 (0)76 5088060 E info@vermeulen-trappen.nl W www.vermeulen-trappen.nl

Postbus 60 6650 AB DRUTEN T ..................................................................+31 (0)487 542888 F ................................................................ +31 (0)487 542076 E info@breedveld.com W www.breedveld.com

VLOEREN

DESCOL SPORTVLOEREN

Postbus 420 7400 AK DEVENTER T ..................................................................+31 (0)570 620744 F ..................................................................+31 (0)570 608493 E verkoop@descol.nl W www.descol.nl

PARTHOS B.V.

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T ..................................................................+31 (0)77 3068200 F ................................................................. +31 (0)77 3074220 E info@parthos.nl W www.parthos.com

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.onderwijsenbouw.nl?

Neem dan contact op met Patricia Rutten of Gilles Coulier: T +31 (0)495 450095 E p.rutten@louwersuitgevers.nl E g.coulier@louwersuitgevers.nl

86 86 ||

RENSON 速, uw innovatieve en betrouwbare partner in zonwering!

Elke vakman wil zijn klant de juiste oplossing en de beste service aanbieden. Een windvaste screen, een zonwering voor een serre of lichtstraat, aluminium lamellen, schuifpanelen of andere architecturale zonweringsystemen, met RENSON速 hebt u altijd een geschikte oplossing bij de hand. Kiezen voor RENSON速, betekent ook kiezen voor innovatie en communicatie, kwaliteit en service, ervaring en betrouwbaarheid.

Wenst u meer informatie ? www.renson.nl

Fixscreen速 EVO Windvaste screen tot 130 km/u, zelfs voor grote oppervlaktes

Betere leerprestaties?

Zonwering zorgt voor optimaal thermisch en visueel comfort óók in het onderwijs.

■ ■ ■ ■ ■ ■

De gegarandeerde zekerheid van een Romazo-professional Gegarandeerde topkwaliteit Romazo garantie op alle producten Exclusief assortiment zonwering en raamdecoratieproducten Professioneel advies door gekwalificeerde medewerkers Montage door speciaal opgeleide medewerkers Service van hoog niveau: óók na de garantieperiode

Voor uw gegarandeerde zekerheid Romazo bundelt de krachten van zonweringprofessionals in Nederland Romazo, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein, telefoon: 030-605 64 48, mail: info@romazo.nl

Kijk voor meer informatie op www.romazo.nl