โรคมือเท้าปาก

โรคมือเทาปาก โรคมือเทาปาก หรือ Hand, Foot and Mouth Disease มักเรียกติดปากกันวา โรคมือ เทา ปาก เปอย สาเหตุเกิดจากการติดเชื้อไวรัสลําไส หรือเอนเทอโรไวรัส (Enterovirus) โดยพบการ ระบาดของ โรคมือเทาปาก เมื่อป พ.ศ.2500 กับเด็กในเมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา โดย ผูปวยจะมีอาการไขและยังมีตุมน้ําใสในชองปาก มือ และเทา ตอมายังพบการระบาดกับกลุมเด็กในเมืองเบอรมิงแฮม เมื่อป พ.ศ.2502 เชนกัน จนไดมี การเรียกกลุมอาการที่พบนี้วา Hand-Foot-and Mouth Disease (HFMD) หลังจากนั้นก็มีรายงาน การระบาดของ โรคมือเทาปาก จากประเทศตางๆ ทั่วโลก ทั้งนี้ โรคมือเทาปาก จะมีการระบาดแตกตางกันในแตละพื้นที่ หากเปนประเทศเขตหนาว จะพบในชวงฤดูรอน และตนฤดูใบไมรวง สวนประเทศเขตรอนชื้นจะพบไดตลอดทั้งป แตละ ระบาดมากในชวงฤดูฝนที่มีอากาศรอนชื้น และมักพบในกลุมเด็กทารก และเด็กเล็กที่อายุต่ํากวา 5 ป

การติดตอ โรคมือเทาปากเปอย โรคมือเทาปาก สามารถติดตอกันไดงาย ๆ โดยเฉพาะในชวงสัปดาหแรกของการปวย สามารถติดตอไดโดย การสัมผัสโดยตรงกับสารคัดหลั่ง ทั้งจากจมูก, ลําคอ และน้ําจากในตุมใส (Respiratory route) โดยเชื้อโรคอาจติดมากับสิ่งของเครื่องใบตาง ๆ หรือการไอจามรดกันก็ได อุจจาระของผูปวยที่มีเชื้อไวรัสอยู (fecal - oral route ) โดยชวงที่แพรกระจายมากที่สุด คือ ในสัปดาหแรกที่ผูปวยมีอาการ และจะยังแพรเชือ้ ไดจนกวารอยโรคจะหายไป แตก็ยังพบเชื้อ ในอุจจาระผูปวยตอไดอีกประมาณ 2-3 สัปดาห ทั้งนี้ เชื้อเอนเทอโรไวรัสสามารถทนสภาวะกรดในทางเดินอาหารมนุษยได และมีชีวิตอยู ในอุณหภูมิหองได 2-3 วัน โรคนี้ไมสามารถติดติอจากคนสูสัตว หรือจากสัตวสูคนได อาการของ โรคมือเทาปากเปอย โดยทั่วไป โรคมือเทาปาก มีอาการไมรุนแรง โดยจะมีระยะฟกตัวประมาณ3-6 วัน และมี อาการเริ่มตนคือ เปนไขต่ํา ๆ มีอาการครั่นเนื้อครั่นตัว ประมาณ 1-2 วัน จากนั้นจะเริ่มเจ็บปาก ไมยอมทานอาหาร เพราะมีตุมแดงที่เหงือก ลิ้น กระพุงแกม โดยตุมนี้จะกลายเปนตุมพองใส รอบแผลจะอักเสบแดง ตอมาตุมจะแตกออกเปนแผลหลุมตื้น จากนั้นจะพบตุมหรือผื่น (มักไม คัน) ที่ฝามือ นิ้วมือ ฝาเทา และอาจพบที่กน แขน ขา และอวัยวะสืบพันธุดวย ในเด็กทารกอาจ พบกระจายทั่วตัวได ทั้งนี้อาการจะทุเลาและหายเปนปกติภายใน 7-10 วัน โดยทิ้งรอยแผลเปน ใหเห็น อยางไรก็ตาม โรคมือเทาปาก อาจแสดงอาการในหลายระบบ เชน 1.ระบบทางเดินหายใจ อาจมีอาการเหมือนไขหวัด ไอ มีน้ํามูกใส เจ็บคอ 2.ทางผิวหนัง 3.ทางระบบประสาท เชน สมอง เยื่อหุมสมอง หรือเนื้อสมองอักเสบ 4.ทางระบบทางเดินอาหาร เชน อาการทองเสีย ถายเหลวเปนน้ําเล็กนอย ปวดหัว อาเจียน 5.ทางตา มักพบเยื่อบุตาอักเสบ (chemosis and conjuntivitis) และ 6.ทางหัวใจ เชน สามารถทําใหเกิดกลามเนื้อหรือเยื่อหุมหัวใจอักเสบได ซึ่งอาจมีตั้งแต อาการเล็กนอยไปจนถึงอาการ หรือภาวะแทรกซอนที่รุนแรง

การรักษา โรคมือเทาปากเปอย โรคมือเทาปาก สามารถหายไดเองภายใน 7-10 วัน หากไมมีภาวะแทรกซอน โรคนี้ไมมี ยารักษาโดยเฉพาะ จึงเปนการรักษาตามอาการ เชน ใหยาลดไข ยาแกปวด ทั้งนี้ ควรเช็ดตัว ผูปวยเปนระยะ ๆ ใหอาหารออน ๆ ดื่มน้ําและผลไม และนอนพักผอนใหมาก ๆ ถาเปนเด็กเล็ก อาจตองปอนนมแทนการใหดูดจากขวดนม หลังจากการติดเชื้อผูปวยจะมีภูมิคุมกันตอเชื้อไวรัสที่กอโรค แตอาจเกิด โรคมือเทาปาก ซ้ําได จาก เอนเทอโรไวรัสตัวอื่น ๆ ดังนั้น หากผูปกครองสังเกตเห็นลูกมีอาการที่อาจมี ภาวะแทรกซอนรุนแรง เชน ไขสูง ซึม อาเจียนบอย ๆ หอบ แขนขาออนแรง ไมยอมรับประทาน อาหารและนํ้า ก็ควรพาบุตรหลานมาพบแพทย การปองกัน โรคมือเทาปากเปอย ปจจุบันยังไมมีวัคซีนปองกัน โรคมือเทาปาก แตโดยปกติปองกัน โรคมือเทาปาก ไดโดย การรักษาสุขอนามัยที่ดี ไมวาจะเปนการรักษาความสะอาด ตัดเล็บใหสั้น หมั่นลางมือดวยน้ําสบู บอย ๆ โดยเฉพาะหลังการขับถายและกอนรับประทานอาหาร รวมทั้งใชชอนกลาง และไมใช สิ่งของรวมกัน ที่สําคัญ คือ ตองแยกผูปวยที่เปนโรคออกจากกลุมเพื่อนในโรงเรียน สถานเลี้ยงเด็ก โดย ไมใหเด็กทํากิจกรรมรวมกับคนอื่น ๆ เปนเวลา 1 สัปดาห และตองคอยทําความสะอาดพื้น หองน้ํา สุขา เครื่องใช ของเลน สนามเด็กเลน ตลอดจนเสื้อผา ที่อาจปนเปอนเชื้อดวยนํ้ายาฆา เชื้อที่ใชทั่วไปภายในบาน หากมีเด็กปวยจํานวนมาก อาจจําเปนตองปดสถานที่ชั่วคราว (1-2 สัปดาห) และทําความ สะอาดฆาเชื้อโรค โดยอาจใชสารละลายเจือจางของน้ํายาฟอกขาว 1 สวนผสมกับน้ํา 30 สวน ขอขอบคุณขอมูลจากwww.พัฒนาการเด็ก.com