NVAB Praat met Kamerlid Jessica van Eijs

NVAB

praat met Kamerlid JESSICA VAN EIJS

IK WIL GEWOON GOED KUNNEN HOREN nvab is woordvoerder en belangenbehartiger in de hoorbranche en staat voor toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van hoorzorg. nvab wil de positie van de audicien versterken. meindert stolk praat over diverse (actuele) onderwerpen in ‘nvab praat over…’ en gaat in gesprek met mensen die wat te zeggen hebben over hoorzorg in ‘nvab praat met...’. dit keer een gesprek met d66-kamerlid jessica van eijs. voor dit bijzondere interview met de politica ging earline mee naar de tweede kamer in den haag.

TEKST Anneke Pastoor BEELD Loek Peters

Wie is Jessica van Eijs?

“Kamerlid van D66 zeg ik nu natuurlijk altijd, want we zitten hier tenslotte in deze prachtige fractiekamer. Hiervoor was ik lokaal politiek actief als raadslid voor D66 in Eindhoven en Adviseur Energiebesparing voor woningbouwcorporaties. Ik heb Bouwkunde gestudeerd en kreeg te maken met de grote crisis. Ik kwam terecht in de wereld van woningcorporaties en daar ben ik tot op de dag van vandaag heel blij mee. Vanuit de Kamer beheer ik de portefeuilles wonen, ruimtelijke ordening, milieuvervuiling, circulaire economie en innovatie. Mensen denken vaak dat ik, door mijn achtergrond als slechthorende, een zorgportefeuille heb maar qua werk doe ik er inhoudelijk beperkt wat mee. Wel heb ik onlangs samen met de PvdA en ChristenUnie een voorstel ingediend voor erkenning van de Nederlandse Gebarentaal. Zelf beheers ik dat niet, maar toen ik in de Kamer kwam en over mijn slechthorendheid vertelde, kreeg ik daar veel vragen over van mensen die zelf doof of slechthorend zijn”.

In een interview met Forum zeg je: ‘Ik wil niet het boegbeeld zijn van slechthorenden’. Je bent natuurlijk veel meer dan dat, maar ben je voor veel mensen toch ook een rolmodel op dit vlak?

“Dat klopt, dat merk je tijdens campagnes al. Op de dag van de verkiezingen stond ik bij het station in Utrecht te flyeren.

Een mevrouw zei: “Ik weet al dat ik op jullie ga stemmen.

Op nummer 13, want zij heeft ook een hoortoestel”. Ze keek ervan op dat ik die nummer 13 was. Blijkbaar gaf mijn hoortoestel herkenning”.

Hoe kwam je achter je gehoorprobleem?

“Mijn gehoorverlies is progressief, dus ik liep niet in één keer tegen problemen aan. Het ging tot mijn 27e goed. Toen merkte ik bij mijn toenmalige werk als bouwkundige dat ik de radio niet goed kon horen die achter mij op de kast stond.

Collega’s moesten lachen om iets en ik dacht: verstaan ze dit allemaal? Mijn vader is ook slechthorend, dus er ging meteen een belletje rinkelen. Mijn leven stond wel even op z’n kop toen werd bevestigd dat ik gehoorverlies heb. In mijn functie als gemeenteraadslid kwamen gedachtes als ‘mijn gehoor wordt slechter, kan ik dit werk wel blijven doen?’ Op een gegeven moment besloot ik dat ik niet van tevoren al aan de kant ging staan. Als het niet meer ging, kreeg ik dat vast wel van iemand te horen. Ik ging het gewoon proberen. Zo ben ik ook in mijn huidige functie als Kamerlid gerold. Alexander Pechtold belde mij en ik drukte hem weg. In principe neem ik mijn telefoon niet op en stuur meteen een berichtje dat ik slechthorend ben met het verzoek te sms’en of een e-mail te sturen. Ik kreeg een berichtje terug: “Met Alexander Pechtold, kunnen we toch proberen te bellen?”. In het gesprek dat volgde zei dat ik slechthorend ben en niet zeker wist of Kamerlid zijn dan wel kon. Hij antwoordde ‘dat het niet uit zou moeten maken’ en daar had hij een punt. Toen heb ik toch besloten om mij kandidaat te stellen.Toch merk ik wel dat ik een hoortoestel in heb. In dit beroep praat en luister je de hele dag; het is iedere dag hard werken voor mijn oren”.

Is de aanschaf van een hoortoestel een drempel?

“Voor mij niet. Ik wil gewoon goed kunnen horen. Misschien ligt het ook aan de generatie waarin je opgroeit. Techniek is iets dat er voor ons bij hoort. Iedereen zit de hele dag op z’n smartphone, dus een apparaat erbij maakt niet zoveel uit. De hoortoestellen van tegenwoordig vallen niet op. Ik draag onopvallende, niemand ziet het. Ik heb ook wel eens witte gehad die wat meer zichtbaar waren; dat vond ik wel een ding. Ik heb nu een Widex hoortoestel. Ik heb ook andere merken gehad, maar deze vind ik prettig. Met het progressieve gehoorverlies vind ik het belangrijk dat het hoortoestel voldoende specs heeft, zeker voor een aantal jaar”.

Bezocht je in het begin een audicien of KNO-arts?

“Achteraf vond ik dat er heel veel bij een hoortoestel komt kijken. Het meest frustrerende is de hele zoektocht; ik had zoveel vragen. Wie helpt mij met gehoorverlies en een hoortoestel om te gaan, waar kun je terecht voor vragen en wat is eigenlijk een audiologisch centrum? Ik heb alles zelf uitgezocht, want daar ben ik eigenwijs genoeg voor. Maar ik heb mij vaak afgevraagd hoeveel mensen er op een gegeven moment in dit proces afhaken”.

Vind je dat een audicien daar een rol in kan spelen?

“Een goede audicien wel. Ik ben nu bij een hele goede en daar ben ik tevreden over. Dat maakt een groot verschil. Ik wilde dit interview ook doen, omdat ik een hele vervelende ervaring heb gehad bij een audicien die alleen maar aandacht had voor het toestel en ik nu juist een hele fijne heb. Het is goed als iemand echt begrijpt waar je tegenaan loopt en jouw punten snapt”.

Deze discussie voeren wij ook: hoe kunnen we de kwaliteit van hoorzorg verder versterken. Technisch kan er steeds meer en de ontwikkelingen gaan snel. Op welke manier kun je audiciens meer opleiden voor wat betreft het sociale component?

“Dat vind ik een heel belangrijk punt. Je kunt de techniek wel fixen, maar voor iedereen is de ervaring anders. Voor mij is een hoortoestel een hulpmiddel en geen oplossing. Veel mensen denken dat het net zo werkt als met een bril: zet ‘m op en dan zie je weer scherp. Nou, echt niet! Het is een hoorhulpmiddel en het helpt ontzettend, begrijp me niet verkeerd, maar het lost niet alles op. Het is fijn als iemand snapt dat je ook met hoortoestellen nog steeds tegen uitdagende situaties aan loopt. Een audicien moet weten hoe gehoorverlies werkt en wat je ervaart. Uiteindelijk gaat het niet om het hoortoestel, maar hoe iemand zo goed mogelijk kan functioneren met de hulp ervan. Een audicien kan daarbij echt van toegevoegde waarde zijn. Helaas kwam ik onbegrip ook bijvoorbeeld bij de huisarts tegen. In het begin van mijn gehoorverlies vertelde ik hem dat ik graag Solo-apparatuur wilde.

Zij dacht dat ik ‘sonarapparatuur’ zei en ik moest haar uitleggen wat ik bedoelde. Maar ook op psychisch vlak als am-

earline

45

NVAB praat met…

bitieus persoon kreeg ik te maken met uitdagingen. Ik vroeg de huisarts om psychologische begeleiding en zij verwees mij door naar een psycholoog. Zij wist niet dat de GGMD bestond. Achteraf denk ik, dit kon gewoon niet”.

En toch zijn er veel verzekeraars die niet accepteren dat bijvoorbeeld een audicien mag doorverwijzen. Ze zijn dan verplicht iemand eerst door te sturen naar de huisarts die er ook niks mee kan…

“Ik vind het bizar dat relatief weinig huisartsen in Nederland iets weten over gehoorproblemen, terwijl er zoveel mensen slechthorend zijn. En er komen steeds meer ouderen, die vaak slechter horen”.

De schatting is dat er in Nederland 1,3 miljoen slechthorenden zijn…

“Al zouden het 1 miljoen mensen zijn, dat lijkt mij ook genoeg. Huisartsen moeten wel weten hoe het systeem werkt. Ze hoeven niet precies te weten hoe slechthorend iemand is, maar wel waar diegene terecht kan. En ook wat het belang van een goede audicien is”.

Er is een toenemend aantal jongeren met gehoorverlies door bijvoorbeeld hard geluid op festivals. Moet er volgens jou meer voorlichting komen?

“Ik heb het idee dat men, rondom de emancipatie van allerlei mensen, daar tegenwoordig meer bij stilstaat. Het is nu veel normaler om oordoppen in te hebben op een festival. Er is meer bewustwording, maar is het is nog afhankelijk of iemand daarvoor open staat. Dat is inherent aan gedrag. Je kunt mensen op de risico’s wijzen, maar ze maken zelf de keuze”.

Kijkend naar audiciens: is er dan iets dat je opvalt of mee wil geven?

“Ik kijk niet zoveel tv, maar soms zie ik een reclame waarin een gehoorprobleem vrij simpel wordt opgelost. Ik vraag mij af of dit geen valse verwachtingen wekt. Wat mij ook opvalt, zijn de openingstijden van audiciens. Vroeger was dit uitsluitend doordeweeks en niet op zaterdag. Ik moest vrij nemen om naar de audicien te gaan. Pas op dat men niet teveel focust op ouderen, de slechthorende groep is heel divers. Fijn als daar aandacht voor blijft zijn”.

Je wilt voor Nederland een inclusieve samenleving: een plek voor iedereen, slechthorend of niet…

“Ja, een plek voor alle vormen en maten. Het heeft ook te maken met hoe ik het vroeger ervaarde bij mijn werk. Ik gaf aan dat ik alles kon behalve telefoneren, want dat was voor zowel de klant als mezelf frustrerend. Dat vonden ze raar. Ik dacht: maar alle andere dingen kan ik wél! Bij een inclusieve samenleving kijk je veel meer naar wat mensen wél kunnen. Iemand die een gehoorprobleem heeft, gaat nooit hetzelfde functioneren als iemand die wel perfect hoort, maar kan wél een andere bijdrage leveren”.

46

earline

Streamen via je hoortoestellen lukt dus niet met telefoneren?

“Officieel is mijn gehoorverlies komvormig, maar de lage tonen zijn er ook uitgezakt. Ik kan wel streamen, maar ik mis voor m’n gevoel daardoor net wat teveel informatie. Ik facetime of Skype wel, want dan kan ik ook nog liplezen. Ik heb het idee dat er via data ook minder wordt gecomprimeerd in geluid. Vroeger werd de hoeveelheid informatie over de band verstuurd met de telefoon. Niet anders dan bij een draad, koste elke bit geld. Je hoefde alleen de basics door te krijgen en dan kon je iemand verstaan, behalve als je slechthorend was. Op een gegeven moment is de kwaliteit wel verhoogd, dus meer data en minder gecomprimeerd, maar daarna is er nooit meer een kwaliteitsslag gemaakt. Skype was er toen nog niet. Data kost tegenwoordig veel minder, dus er wordt veel minder gecomprimeerd. Als ik aan het telefoneren ben en moet puzzelen omdat ik iets niet helemaal meekrijg, kan ik net wat teveel informatie missen. Daarom is dit voor mij net wat lastiger”.

De technologie maakt gelukkig wel veel mogelijk…

“Zonder een smartphone zou ik mijn werk niet kunnen doen. Technologie is geen leuke gadget voor mij, maar essentieel. Voor sommige mensen is het van levensbelang om mee te kunnen doen in de maatschappij. Als ik moet kiezen tussen smartphone en een hoortoestel, dan weet ik eerlijk gezegd niet zo goed wat ik zou kiezen…”.