فایل شعر /شماره ی سوم
2
3
فایل شعر /شماره ی سوم
سرمتن هر ادبياا
بررى حصواااوت ىنىماا ساااه بي بيد ادبيا هاى اقليه شااامل ح ىيرد .هر فرهنگ بررى برآیندى از خرده
فرهنگهاسه؛ با حذف خرده فرهنگها حصات اسه بي فرهنگ بي بارورى برسد ،یمسانسازى زبا
و یمسانسازى فرهنگ ،
در هایه بي چيرى جر غلبيى فرهنگ حسلط حنجر م شود. در هر بشاورى باورهای حرسوم اسه ،حناهيم وارد فرهنگ ووام شده و واحيا ي ح شود؛ خيل از ویسندهها و آرتيسههاى اپورتو يساه از ایدجور باورها و از سايررهى فرهنگ حسالط بيشىرید سوااسىناده را ح بنند .روزىار غریب سه؛ براى ایدبي حصبوب و حشهور باش ،اىریرى بي براى ىسىرش باور ووام و هر چير واحيا ي بنویس ؛ در ترا يها در شاعرها
بي باور ابثریه بپردازى،
تبعيه از زبان ابثریه برده ،سااده و حعمول و فسه فودى بنویس و اسمه را هم بگذارى بارىرار فرهنگ و
جاى خالقيه و وآورى ،بيچ در صانصي ا بار بن .در حال بي ادبيا
برر
و خال بر پایيی خواسه ووام شمل م ىيرد
بلمي برومس ،وليي خرافيهاى اپيدح شااده ىارد ح ىيرد و ظمِ حابم بر زبان و ول الخوااوص جهان را زیر سااوات ح برد، ادبيا ِ اقليه حصبوب يساه ،زیرا حدام ارزشهای وام و وموم را زیر ساوآت برده هميشي از جا تصه فشاار بوده؛ بوف بور هدایه یم از حرر ترید آثار ادبيا
دو قر
حموحه و حردم
اقليه اسه .بوف بور در هند آن هم فقط در بيسه سخي
حنىشار شد و اید یعن بي هدایه حرمئد بود جر اقليى بيسه نره بس قادر بي خوا ش بىاب آوا گاردش خواهد بود! هنوز آ ان بي حى درب حداقل از آثار يما دار د در اقليها د؛ فروغ فرخراد بي ظاهر طرفدار بسيار دارد احا تنها اقليى از پس درك زیرسااخههاى ذهن شعرش برح آیند؛ در واقع آنها طرفدار حد و ز دى احي و تبليغ د ي شعرهای بي ا قالب زیسى فروغ را تعریف بردهسه. هنوز فرهنگ فارسا در حصاصارهى ادبيا چرا ا بارِ تاریخ ادبيا
پند و ا درزىسه .هنوز یك پرسش ،یك سواتِ ىنده حدام در ذهنم غله ح ز د؛
فارسا حملو از حناهيم خوب و يك ا دیشاا يساه! چرا بس بد م ویسد ،از بدى م ىوید ،بد
م بند ،بد م شاود! چرا حا ایدهمي از خوب ح دا يم ،خوب را ح شاناسايم احا بسا جر شاايران ،بد م شناسد ،بدى را م شاناساد هنوز هساىند بساا
بي ادبيا
شرور را صرفد ادبيا
حال بي اسىىيك شر رهای بخش اسه .ط حاه ىذشىي جلسا
ند زن و در هایه ند ا سان و ز دى ح پندار د ،در
حخىلن را در بالج ،بي تصليل و تعریف اسىىيك شر اخىواص
4
فایل شعر /شماره ی سوم
دادیم بي حاشايي بسيار داشه .حقيقه اید اسه بي حا در بالج ،حرد و زن داریم ،جنسيه ایدجا واقعد بشك اسه ،همدیگر را خواهر و برادر صاادا م ز يم و اصاالد با هم خوب يسااىيم ،حهربان يسااىيم ،احا همي یك خا وادهایم بي دارد روى خودش ساخه بار ح بند! اقليّى جوان بي ىاه بارِ صاع
را تاب م آرد ،براى هميد وقى از ىروه اخراج ح شود ،ا گار بي یم
از دسههاش را ىم برده باشد خود را بي هر در و دیوارى ح ز د بي باز بي وشق ،بي خا وادهاش برىردد .البىي بود د چند نرى بي از همان اوت بالج
بود د ،اصالد قرار بود بي باشند ،آحده بود د حمحوریه بي بي قوت ىيلكها بيد حا قش آغوزدار را اینا
بنند ،احا خودشاان خشاك شاد د ،خشكشان زد وقى دید د چيرى براى حخن ،بارى توى پسىو داریم و واد
داریم توى
خا يى شايشاياى وسط حيدان ز دى بنيم .سياسه حا صداقه حاسه؛ سياسه صادقا ياى بي هر بس را تابِ رویاروی با آن يساه .ىروه شاعورى و فراحدیای بي ربر بي حدیاهای بي ح بينيد و ح شنوید دارد .رادیوحان ارادیوترید حنبع شنيدارىِ د ياساه ،حجليحان بي شماره سوحش هم دارد در ح آید و ایدقدر فراىير شده تابنون شان داده از اسم و اسم بيرار اسه .در وبساایه بالج شاعر هم هر روزه داسىان داریم ،هر روزه شعر داغ و حقاىت بي ظيرش جای
م خوا يد؛ روز احي شعر را هم
بي خيل هاتان دارید د بات ح بنيد و خود بهىر ح دا يد اهل اید و آن يسااه ،پس برویم سااراغ تلگرام بي جنبش شااعورى ا رایروح حان از آ جا دارد سارایه ح بند؛ بيش از چهل ىروه و با ات تلگراح بي ونوان زیرشاخيها و زیرسيسىمهاى بالج شعر دار د فعاليه ح بنند و تابنون از هر دورهاش بسايارا
فارغالىصوايل شاده ،بهىریدشااان بي ونوان حرب و حدرو و ادحيد در
بالج شاعر اشاىلات دار د .ایدجا در بالج از رهبر و ليدر خبرى يساه ،بسا ایدجا داد م ز د بي آ ارشيسه اسه احا همي ب شاك ناد ليدر و رهبر د و خوب ح دا ند هميشاي هر وواو حوثرى بي بارىتر بوده ،حسئوليى حهم را بي وهده داشىيسه. خالصي ایدبي سازحان خودىردانِ بالج شعر را همي ح ىردا ند. و احا شار بالج شاعر بي اخيرن فعات شاده و همي هساى ِ حىن حان را ىذاشىيایم تا بدت بي بنيادى شود بي جر بي بىاب واقع پردازد تابنون سي بىاب حنىشر برده بي با اسىقبال باور مرد
روبرو شدها د و بىابهاى بسيارى ير در دسه ا ىشار داریم.
حىاسانا ي تابنون بالج شاعر با اینرس ها و وابنشهاى حنن حىناوت مند .حا براى ادبيا
ير روبرو بوده احا سع برده خود را وارد هيچ حاشيياى
فارسااا زبان ،جهان و اتمسااانر دیگرى ح خواهيم؛ باورى بي حرز داریم و حعىقدیم وطد واقع حا زبان
حاسااه .حاى دیگر یك حاه ح شااود بي هممارى با شاااوران و حنىقدان افلا سااىان و تاجيمسااىان را ير آغاز بردهایم و شاا شاعرهاى "وایىمسه"حان در بشورهاى حخىلف برىرار شده .خوشبخىا ي حاى دیگر شعر و شاور بالج تعریفبردار يسه و ترح جر تناو
شاوران بالج را ىروه م بند.
همي یك پيشفرض دار د ،یك تعریف بالسايك بي با شاورِ بالج جور در م آید .شاور بالج
دید سه ،وقى
ردیمش
ح شااوى باید قواااوتش بن ،چون فقط سااایياش را ح بين ،توااورى از شاااورِ دیروز دارى بي آن را حدام با شاااورِ بالج ایدهمان ح بن ،ح خواه او را ببين و با دیدن ،تواورِ خود یعن خود م دهد چون چشامها همي واد حردح
را تایيد بن ! براى هميد اسه بي شاور بالج پا
بردها د شااور را وارفحسالك و پاك و حردمخواه ببينند! در حال بي هيچ شاورِ پيشروی
بوده ،تنها ادایش را درآورده چون حجبورش بردها د! شاور اىر بي شعورى رسيده باشد ب شك در صف اقليه خواهد
ایساىاد .یك بالج خوب ح دا د شااور و هنرحندى بي همي آحاد حردم حخاطبش هساىند یك جاى بارش ح لنگد .یك شاورِ بالج هيچ يسه حگر یك يِ برر ! سادى ِ او پيچيدهسه؛ حثل شعرهاش و دركِ همي در برابرِ اید هيوىى آرام بم ح آورد! علی عبدالرضایی
فایل شعر /شماره ی سوم
5
6
فایل شعر /شماره ی سوم
اشاره پيش تر ير وشاىي ایم بي "هدف بالج شاعر وبدالرنای " ایجاد پل حيان تئوری و باربرد آن در ادبيا ظریيهای بساىي بندی شده در ویىرید مایشگاههای پر بازدید احا بم بازده ادبيا قد با توناايح ظریياى ادب
بي بار بردن اید ظریا در جلساا
دیده ح شود حنىقد هنگام
قد خود را شااروک بند ،احا حوفق م شااود ارتباط حوثری حيان اید ظریي و اثر در حات بررساا
ایجااد بناد .او در هاایه حخاط وبدالرنای ،بي ونوان با
احروز اسه .اغل
و بي وو باز بردن
را ساااردرىم ،بيد ظریيای وقيم و قدی بي اقص زاده شاااده ،رها ح بند .ساااع ول
بالج شعر ،بر اید بوده اسه بي ظریيهاى ادب را بي زبا را در قد ادب بي شامل باربردی شار دهد .اید تونيصا
راحه و همي فهم بيان بند و روشهای بي حعمولد بي صور
فایلهای صوت
بالج شاعر ارا ي ح شاود ،بي حنظور اساىناده آساانتر بي فایلهای وشاىاری تبدیل شاده و در دسىرو وموم قرار
ح ىيرد .در اید شاماره از حجلي ير قسامههای از چند سخنرا
وبدالرنای بي ط حاه ىذشىي در ىروه تلگراح بالج شعر
ا جام شده ،ا ىشار یافىي اسه. فاطمه قهرمانی
7
فایل شعر /شماره ی سوم
حوتيفهای آزاد ،حوفق بي خلق سااررهای ح شااو د بي در ويد زیبای ،باحلد ب ربطا د .برای حثات ،در اشااعار فروغ با
امرنو و آوانگاردیسم در ادبيا
وجود زیبای و تاثيرىذاری ،شا
فارسا « ،يما» شااوری آوا گارد اسه ،چرا بي
وزن و قافيي را از شااعر ىرفىي و قاوده ترازوی وزن را از آن خارج برد .احا گاه و حعنای بالسيك همچنان در اغل آثار او قش دار د ،بي جر اشعاری حا ند «قایق» بي حس ا د و حا ند قاش ا های و گوك ،فوااای ابسااپرساايو يسااه و حسبرا گير دار د .شااحلو ير آوا گارد قلمداد ح شود چرا بي وزن غير ترازوی آهنگ درو
يما را از شااعر ىرفىي و شااعر را با
بلما ،وشىي اسه .پس از اید دو ،شاورا
حا ند احمدرنا احمدی ،بيژن اله و بيژن جالل ،با ونوان شااااوران حوج و بي تاليف اشاااعار حنثور پرداخىند .تمام شاااورا
بي با ونوان آوا گارد شااناخىي شاادها د ،اغل
تليير ظاهر و صور
اشعار ح پرداز د .برای حثات در سبك
هندی بي در تقابل با سبك خراسا اتنا های زبا
بي
قرار دارد ،وک بازی و
و وک توویرپردازی ،همي در صور
اتنا
ح افىند ،حات آنبي اسااسد ،آوا گاردیسم شعری در غرب، در ساااير
و حعنا اتنا ح افىد .درحاله بل دو وک
حرباه «درو » و «بيرو » وجود دارد ،حربه درو همان حيل بي حدر يرم و حيل بي پيشاارف در درون و تنمر اسااه ،همان حربى بي در جهان غرب شاااهد آن هسااىيم. حرباه بيرو
احا زایيده ی جواحع اساااه بي حيل بي
حورفىرای ،آنها را بي سمه حدر يریشيد ،جذب ح بند. جواحع حواارفىرا بي د بات پيشاارفه در ظاهر د ،از ابرار و تمنولوژی های روز اساااىناده ح بنند در حال بي درون حایيی افمار و اوىقاداتشاااان همچنان قدیم و بهني باق ح حا د؛ حشاابي وناعيى بي در جاحعيی ایران حابم اسه. شااعر فارساا
ير ،حا ند همان فرهنگ حدر يریشاادىرای
جاحعيی خود ،همان چيری را آوا گارد تعبير ح بند بي در بيرون حىد و در ظاهر آن اتنا ح افىد .بي هميد دليل حى شاوران سپيد در اشعار خود همچنان درىير حناهيم و تعابير بالسيك و بهني هسىند و با پرداخه بيش از حد بي گارش
از ارتباط حعنای سررها
با یمدیگر دیده م شود بي طوریبي هر سرر را ح توان بي ساادى تليير داد ،بدون آنبي لرميای بي ساخىار شعر وارد بند .بي وبارت ،در سامنىيكاسىرابچر ساخىارحعنای اشعار فروغ ،ارتباط حعنای دیده م شاود .یا حثلد« ،شعر حجم» رویای ،آوا گارد حصسوب ح شود ،چرا بي با صور برخوردی حىناو
زبان،
دارد« ،حد دوسااه دارم از تو بگویم را»
در اید ساارر ،یك اتنا جریان دارد« ،را» در ا ىهای ساارر بيان ح شاود و اید بازی زبا
در صاور
اشعار او ایجاد
آوا گاردیسام ح بند .درحال بي رویای ،شااوریساه بي برخالف تئوری هاای شاااعری تاازه اش ،در ومل باحلد بالسااايك رفىار ح بند و اشاااعارش حملو از حناهيم و وبار های بالساايك اسااه ،حرباتش در شااعر تماحد ورن ا سااه و اتنا ،در «صااور » شااعرهای او ح افىد. اسااساد جاحعيی حا ،جاحعيای بدویساه .از خووصيا برر
بدویه ،وملمرد سايساىم دیو يروسا ذهد اسه و
اید ،در رفىار جمع حردم ایران باحلد حشاهود اسه .برای حثات ،ودهای با شعار اهلل اببر ،بي خيابانها ح ریر د و در پ اوىراض بي سايساىم هسىند بي شعار او ير اهلل اببر اسه! در جااحعاي ی ایرا ،هماي چير در ظاهر اتنا ح افىد، بنابراید ،تعریف شااوران و روشدفمران از آوا گارد ،همان تلييریسااه بي در ظاهر و صااور
حىد ،رخ دادهباشااد.
درحال بي احر آوا گارد و ليبرو در تنمر حولف و در درون حىد اتناا ح افىد .در دوره ی بالسااايك ،حا با اهميه «چيىنىد» آشانا شادیم و اید حونوک تا جای پرر گ شد بي اخودآىاه« ،چگو ي ىنىد» بي فراحوشا سااپرده شااد .بي هميد دليل در دورهی پس از يما «چيىنىد» بي حثابيی یك احربالساايك ،بي طور بل رها شااد و شاااوران ومدتد بي «چگو يىنىد» پرداخىند ،بي صوی بي اغل
اشعار احروزی،
با وجود فرم و بيان حىناو ،بي روایه همان حرف های ىذشااىي حشاالوتا د .حثلد ،اغل
اشااعار بوتاه «شاامس
لنگرودی» ،حثلث تك بيى های «بليم باشااا » اسااه بي با
فایل شعر /شماره ی سوم
فرم حربع و در قال
8
شاعرِ ساپيد بوتاه ،دوباره ویسا شده
اسااه .وله اصاال ب توجه حخاط ،تكبعدی بودن اوسااه ،چرا بي حخاط
شااعرِ فارساا هرىر والقيای بي
ىسااىرش داحنيی شااعری خود دارد ،بساا بي ادبيا بالسايك را خوا ده باشد ،شعر سپيد را خوا ده و بس بي شاعر ساپيد بخوا د ،از ادبيا
بالسيك چيری م دا د .از
خواايواايهای اصاال ادبيا
آوا گارد ،وک گاه شاااور بي
جهان ،تنمرِ شاااورا ي و تلييرِ دیدحان اسااه .برای حثات، آوا گاردیسم اشعار شاوری حا ند رحبو ،وموحد در وک گاه او اتنا ح افىد ،یا در «سااارزحيد هرز» اليو ؛ وک گاه چناد بعادی او باي جهاان ،حوج
خلق اثری حا دىار و
ارزشامند شده اسه .بيطوربل ،در سيسىم ادبيا
ایران بي
تعقل و تنمر بهای داده م شاااود .آثار ادب از درون و حصىوای و و آوا گارد ب بهرها د و اساااسااد تليير ،تنها در ظاهر احر رخ ح دهد .بي وبارت ،شااور ایرا ،سهم برای قوهی آپولون قا ل يسه و تنمر و تعقل شاورا ي،در آثارش جای
دار د.
نومدرنيسم یم از حولنيهای ادبيا و ولم
وحدر يسى تمایل بي ولم بودن
گاه بردن اسااه .قبل از اینمي بي اید حونااوک
بپردازیم باید شاان دهيم چي رابريای بيد شعر و ادبيا سایر ولوم حا ند فيریك ،شيم ،ریانيا یم از تواورا
با
و ...برقرار اسه.
غلر بي بيد هميی حا بي خووص قشر
تصويل برده جاحعي وجود دارد ،اید اسه بي شعر را اغل با غرت ،حثنوی ،ترا ي و ...ح شناسند و آن را برای سرىرح د بات ح بنند ي برای تنمر؛ بي اید یك تلق بساايار غلط اسه .اخيرا در آحریما حدود 55حصقق و دا شمند آزحایش بي حنظور فهميدن اید بي بدام ولم تاثير بيشاااىری روی فعاليه حلر ح ىذارد ا جام دادها د؛ یا بي بيان دیگر حرالعيی بدام حيريی ولم سااروه حلر را افرایش داده و ا رژی بيشىری از حلر ح ىيرد. برای اید حنظور جمعيه آحاری بررى تشاميل داده شاد و بي آنها سااواى
حربوط بي فيریك و ریاناا برای حل
بردن ،حىون شايم ،فلسني ،رحان و شعر برای حرالعي ،و بي برخ از افراد فيلم برای تماشا داد د .در واقع از هر ژا ر بي اید افراد حرالب داده شاد و سروه حلرشان را حيد ا جام هریاك از اید فعاليه ها ا دازه ىيری برد د .جال
اینمي
حىوجي شااد د اید تعداد وقى در حات خوا ش شااعر حدرن هساىند (حنظور شاعر بي حعنای واقع حدرن اسه بي شاحل غرت و حثنوی و شااعرهای بوتاه و سااادها گارا ي م شااود) سااروه حلرشااان بساايار فراتر اسااه .از اید رو حعمولد خبيهای یك جاحعي هساااىند بي شاااعر ح خوا ند .یعن بسا
بي تمایل شدیدی بي تنمر دار د و اهل فمر هسىند،
بيشاىر ساراغ شعر ح رو د و اید دقيقد برخالف تلق سه بي بيد ایرا ها وجود دارد. در ایران شاااور تالش ح بند بي صااورت بنویسااد بي همي يه او را حىوجي شااو د و اىر شاااور چندید بىاب حنىشاار اثر :چيىرا باپيرا
بند بي فروش خوب
داشاىي باشد تعج
ح بند و اوىماد
بي نس خود را از دسااه ح دهد .در صااورت بي در تمام
9
فایل شعر /شماره ی سوم
جهان خالف اید اساااه .حثلد بالدبس ( شااار حعروف
وشىي م شود حگر اید بي شعر قبل پاك شود .احا در اید
ا گليساا بي چاپ بىاب در آنجا برای هر شاااور اوىبار
جا پاك شادن شاعر قبل بي حعنای حذف شادن آن يسه
حصساوب ح شاود) تيراژ بىاب های شعرش چقدر اسه
بلمي حنظور احيای دوباره آن شعر اسه.
زبانهای جهان تيراژ
یعن در زحان های حخىلف یك شاااعر تصه تاویل قرار
بسياری از اشرهای آوا گارد در اغل
بىابهای شاعرشاان بيشاىر از 555جلد يسه .یعن قرار
ح ىيرد و با تاویل تازه ،حعنای تازهای پيدا ح بند .بي هميد
يسه بي در یك بشور شعر بيش از 555خوا نده شعوری
دليل اسااه بي ح ىویيم حعنای هيچ حىن قرع
يسااه و
داشىي باشد.
هميشي در حات تليير اسه.
اید تواور بي باید حخاط
سااده هم داشاىي باشيم در دهي
حاا در ریانااايا
از هر تابع ح توا يم در ا ىگرات یا
هشاىاد با توجي بي سياسه حيا مایيسازی آقای احمدی ژاد
دینرا سيل بي تابع بعدی برسيم.
شروک شد و خيل از شاورها بي سادها گاری ،ساده ویس و
بي ونوان حثات اىر بخواهيم از تابع زیر حشىق بگيریم:
آ چي حهمل و بدیه اسااه روی آورد د .حىاساانا ي اید صاانعه خيل از شاااوران جوان حا را بي خوب و قدرتمند شروک برده بود د در بر ىرفه و خواسىند بر طبق حد بازار و جریان حابم رفىار بنند احا شعر خود را از دسه داد د و آ چي بي ح ویساند بيشاىر بلما
قوار و در واقع حربع و
حسىريل بردن شعرهای بالسيك و بي وو هایمو ویس حنصط اسااه ،البىي حنظور هایمو بي حعنای ئوبالساايك در ژاپد يساه بلمي حنظور بيشاىر بدیهيا
اسه .حات قود
دارم حاهيه ولم شاعر را بررسا بنم و اید بي چرا شعر باید بي ونوان یك حىد پيچيده و تنمر برا گير حورد توجي قرار بگيرد. چرا شاعر پيشحىن اساه بي اغل
از ان
فيلسوفان برر
اساىناده برده و فلسانيی خود را بر اساو آن ح ویسند هميی ایدها حساا ل ساه بي حا باید بي آن ها توجي داشىي باشايم ،در ىيجي سع ح بنم ارتباط شعر را با ریانيا
با
توجي بي بصثهای پيشايد بالج شعر تونيح بدهم .یم از اید بصثهای ىسىرده تراحىنيه اسه بي بي صور و با حثاتهای
شاااان دادیم بي حىد بنو
تجرب
چي روابر با
حىون ىذشاىي دارد .چرا حىد سابق را پيشحىد ح احيم در اصال اىر پيشحىد بود حممد بود حىد بنو
وشىي شود.
تمام اید حباحث و تلق حا از پيشحىد و روابط بيناحىن در حجلي فایل شعر ۱با جر يا
تونيح داده شده اسه.
یم از حسااا ل بي حا در شااعر با آن روبرو هسااىيم ارتباط بيد اشاعار اسه .همانطور بي قبلد هم اشاره بردم شعری
𝟎 = )𝒙(ˊˊˊˊ𝒇>= 𝟎𝟔 = )𝒙(ˊˊˊ𝒇>= 𝒙𝟎𝟑= ́ )𝒙(𝒇>= 𝒙𝟎𝟏=)𝒙(𝒇 𝟐
صنر یك قري و اید بي حعن جر
𝟑
گری اسه .برای حثات
شاعری از خودم بي ام ساااوه 3در لصظيای وشااىي شااده اسااه بي در حات شاانيدن شااعر ساااوه 5وواار لوربا با اجرای شاحلو بودهام .اىر شعر قبل وجود داشه اید شعر وشاىي م شاد پس شاعر سااوه 5ووار تابع اوليي شعر ساوه 3اسه. اىر حا از شااعر ساااوه 3ا ىگرات بگيریم بي شااعر 5وواار لوربا ح رساايم .اید جا یك رابري ریاناا داریم .اىر از شااعر 5وواار لوربا ير ا ىگرات بگيریم بي شااعر قبل از آن ح رسيم و همانطور اید رو د اداحي خواهد داشه .در شعر بالساايك همي چير بل تر اسااه و هرچي بي ساامه شااعر حدرن حربه ح بنيم شااعر ،جر تر ح شااود ،یعن حا از یك فوای حابروسموپيك بي سمه فوای حيمروسموپيك حربه ح بنيم .هر چي شااعر جلوتر ح رود جر گری بيشاىر ح شود .در اید وور شاور حىنمر شاوری يسه بي از بليا برر
و از فواای حابروسموپيك صصبه ح بند .شاور شاوری اسه بي بيان و گاه دقيق دارد .در ریانيا
هم بي هميد شامل هر چي توابع بي جلوتر ح رو د جر تر ح شاود .حا ابىدا ا ىگرات یگا ي داشاىيم سپس دوىا ي و بعد ساايىا ي بي جر تر هسااىند .ا ىگرات یگا ي طوت یك پاره خط را ا ادازه ح ىرفه درصاااورت بي ا ىگرات دوىا ي
۱5
فایل شعر /شماره ی سوم
حساااحه یك ساارح و ا ىگرات ساايىا ي حجم یك فوااا را
بيان بند بي در جهه حوتيف حقيد خودش باشاااد یا در
ا دازهىيری ح بند .ساپس حىوجي شاد د در ولم حادیه ،حا
جهه يه حولف و بي فوااای داسااىان بمك بند .اغل
خارج شویم n
سي بعد داریم ول اىر از حنظوحيی شمس
را بخوا يد ،حىوجي ح شوید
داساىانهای ویساندىان ایرا
بعد خواهيم داشااه .در ىيجي حا ا ىگرات nبعدی ير داریم
بي قادر يسااىند بي از فوااای حدرن حرف بر ند .حثلد در
بي فعلد از دایرهی تخيل حا از لصاظ وين خارج اسه ول
حورد فواهای اینىر ى حثل تلگرام حرف بي حيان م آور د
در شاااعر چنيد چيری اتناا ح افىاد .یعن حا ا ىگرات
و یا داسااىا
چهارىا ي و پنجىا ي ير داریم .اىر بخواهيم بعد زحان را بي
پرواز خود از لصظيی پياده شااادن از تابسا ا ،رفىد بي
یك حجم و فواای بي در شاعر ح سازیم انافي بنيم در
فرودىاه ،وبور از دسىگاههای احنيى و سوار شدن بي هواپيما
اید جا حا یك ا ىگرات چهارىا ي داریم بي در شعر ح توا د
امىذاری
وجود داشااىي باشااد .شااما هر شااعری بي ح
ویساايد تابع
اوليياش شاعر قبل اسه و اىر از ان حشىق بگيریم بي شعر بعدی ح رسايم .پس شعر بعدی حشىق از شعر قبل اسه و اید روابط ریانا در ریانيا
پيشرفىي بي صور
حمىد
را داریم بي ویساانده در آن بىوا د جر يا
را توناايح دهد ،چون جر گر يسااه ،قدر
دارد ،بسياری از ابژههای تازه اید توا ای را از او ىرفىيا د و اجازه م دهند بار تازهای ا جام دهد. م خواهد خرر بند در حال بي ادبيا
ویساانده ایرا
حصل خرر بردن اساه و بدون ریساك م توا يم شاور و
اداحي دارد و بسيار حنرق اسه.
ویسنده حررح باشيم .ویسندهی ایرا
با توجي بي بصث پيشحىد ح توان بي اید ىيجي رساايد بي
دارد از فوااای حدرن صااصبه بند دوباره وارد حيريی
هيچ شاعر تازهای وشاىي م شود .بي اید دليل بي شما هر
بالسايك ح شاود .از احگذاریهای ساابق اسىناده ح بند.
وشىي شده بي یا
بي قوااد دارد در حورد خا يای حدرن توااویرسااازی
شعری بنویسيد در آن فوا قبلد شعرهای
زحا
هر زحان بي قود
بل تر بوده و یا بي روز بوده اسه .در واقع شما آن شعری
بند .بي چيرهای برخورد برده و دوباره وارد ان فواااای
را بي یك جور پيشاانهاد اسااه ح ىيرید و بدت بي شااعر
خا يهای بالسايك ح شو د و از بلمات حثل طاقچي ،رف،
دیگری ح بنيد و شاعر قبل در اصل ا ىگرات شعر جدید و
صندو خا ي و اصرالحا
قدیم اسىناده ح بند.
شعر جدید اشىقاق از شعر قبل اسه .بي اید حعنا بي شعر
ویساااناده ایرا
قبل را شاقي شاقي برده و بي شعر جدیدی رسيدهایم و هر
لله(آ چي بي از ابوالصسد جن و دهخدا وجود دارد و بي
چيری شقي شقي شود بوچكتر ح شود و در واقع جر تر
طور بل از ابژه های قدیم ) حرف بر د احا از ابژه های
ح توان بي
احروزید بمىر حرف بي حيان ح آورد .در حورد آینده ير بي
شااده اسااه .در اصاال فقط از طریق ریاناايا جر گری رسيد و جر اید راه وجود دارد.
بي خوب ح توا د بر اسااااو فرهنگ
هميد شمل اسه .برای هميد حا ادبيا
تخيل
داریم یعن
اسااسد هر شعری را در ظر بگيریم حشىق و ا ىگرال دارد
اصالد ادبيا
بي ا ىگرات هر شاعری پيشحىد آن اسه؛ و سرا جام با اید
دربارهی آینده داسىان بنویسيم.
روابط بي اید باور ولم ح رسيم بي چيری بي در شعر حهم
در غرب داسااىان تخيل وجود دارد .زیرا ویسااندىان آنها
اسه جر گری اسه .یعن هرچي حوشمافا يتر گاه بنيد
ح توا ناد از احروز حرف بر ند و ابژههای احروزی توليد
بي طوت ومر شعرتان انافي خواهيد برد.
خودشاان اساه و خودشان آنها را امىذاری بردها د و حا
در داسااىان ير هميد روات وجود دارد و اغل
ویسااندىان
در داسااىان خود بليات را ح ىویند ،احا ویساانده برر ویسااندهای اسااه بي وارد جر يا قود دارد از حما يك یك اتا
شااود .حثلد زحا
احروزی داریم چي برسد بي اید بي بخواهيم
م توا يم آن امها را بپذیریم .یعن حا در یك برزخ ىير برده ایم زیرا دید ولم از ادبيا
بي
بگوید آن اتا را بي صورت
داریم و فمر ح بنيم
شااعر همان غال های بالساايم حثل غرت و حثنوی و ... اسه؛ در صورت بي اىر شخو تجربيی ولم و حرفيای
۱۱
فایل شعر /شماره ی سوم
داشااىي باشااد و غرتساارا باشااد ح فهمد بي غرت و قافيي جدوت نارب اسه و ربر بي شعر واقع و شهود دارد.
ادبيات كوانتومی
آ چي بي حا از المعجم بي ونوان تعریف شااعر خوا دیم یك
ساختار در ادبيات كوانتومی
تعریف بدوی اسااه بي از ۱655سااات پيش آحده اسااه و ابنون در هميجا و در دا شااگاهها در حات تدریس اسااه. قدر
و حموحه و بيه رهبری اید غرتها را ح شنو د و
بي ونوان شااعر ولم ح بنند .در صااورت بي اید وک شااعر حا ند یك باردسااى اسااه و یك شاااور غرتساارا در اوج خالقيه خودش یك حسااابدار اسااه و فقط ح توا د آحار بگيرد و با یك ریاناايدان تناو خود ریاناايا
دارد .در حال بي شااعر
اسااه .بي طور بل هيچ شاااور بالساايم
م توا د وملمردی ولم داشاااىي باشاااد؛ زیرا ولم در فرم هاای بساااىي و ابىدای و حصدودی حا ند غرت اتنا م افىد .ولم رابري حسااىقيم با بشااف و خالقيه دارد و ادبيا
تازه اىریر اساه بي ادبيات ولم باشد در غير اید
صاور
قادر بي درك اید جهان يساه .تا اینجا حا با شعر
برخوردی از دیدىاه ریانا داشىيم .در اداحي شان ح دهم بي چگو ي ح توان سااخىار و حعنای یك شعر را با توجي بي شاايم پيشاارفىي درك بنيم و ایدبي ارتباط شااعر با اید حونااووا
چگو ي اسااه بي اید ثمرهی ساااتها تنمر
شااخواا خودم اسااه بي در اینجا بي اثبا
ح رسااد.
اشااخاصا بي تصواايل برده هسااىند اید بصث برای آنها بسيار جذاب ح شود .زیرا از اید زاویي بي ادبيا اساااه و حاا اىریریم بي ادبيا
گاه شده
و شاااعر را بي حصل
جر گری اسااه بي حيريهای تازهی ولم ببریم .حى یك شااور فارسا وجود دارد بي در حورد آ ىروپ باشد .اغل
وشىي
فوای شعرشان شلخىي و ب ظم اسه احا شاور
درب از آ ىروپ
دارد یا اىر تصوايال
فن داشاىي اسه
م توا د شااعری در اید زحيني بنویسااد .اىر هم آ ىروپ را در شااعرش بياورد اید بلمي را دارای شااعریه م دا د و بقيي هم آن را شاااورا ي م دا ند .در صااورت بي جهان را آ ىروپ بلعيده اسه.
حىاساانا ي بسااا بهره ی چندا
بي بنيي ی ولم خوب از حرال
دار د ،ميىوا ند
اید بصث ببر د .احا تالش برای
درك اید حبصث برای رسيدن بي دید تازه در درك ادبيا
و
وشىار ىزم اسه. در اید بخش بيشااىر بي حرالعيی ساااخىار ح پردازیم .در ادبيا
درك سااخىار شرط ىزم و باف برای درك پيو د و
رابري اساه .بدیه اساه بي بشااف رابريها و پيو دها در بررس ساخىاری هر اثر ادب و هنری قش بليدی دارد .بي اید دليل بي رابريی بيد اجراسااه بي ساااخىار را توليد ح بند. حثلد در شاعر و داسىان م شود یك سرر را حثل ى جدا افىاده در دت اثر در ظر ىرفه .حىا اىر سب
لذت لصظيای
در خوا ش شاده باشاد .وبای شاعر حعاصار قرار دادن چند سارر زیبا در شعری بدون ساخىار اسه بي حخاط
وادی
را در شناخه شعر و شاور بي اشىباه ح ا دازد ،در صورت بي شعر ب ساخىار اصلد شعر يسه. اثرهنری بدون رابري و ساخىار ي تنها خالقيه دارد و شعر يساه بلمي ناد شعر اسه .م شود قرعيی زیبای را در یك شااعر یا داسااىان بدون در ظر ىرفىد پيو د آن قرعي با ساایر قرعا
در شعر قرار داد .در غير اید صور
ساخىار
حعنای اثر ،دىلههای خود را از دسااه ح دهد و فرآیند دات و حدلول حىد خدشيدار ح شود. اثر ادب با شسىد روی صنصيی باغذ هيئى حادی ح یابد، بي هميد دليل بي شامل ارىا يك تابع قوا يد بوا ىوم اسااه، یعن حىن ولم تلق ح شود .پس باید از قواود ولم هم تبعياه بناد .برای اید بي درك بهىری از سااااخىارهای بوا ىوح داشااىي باشاايد در رابري با پيو دهای بوواى ساا توناايح حخىوااری ح دهم .چون اید پيو دها در حما يك بوا ىوم رابريی حسااىقيم با رابريی قرعا
در حىون ادب
۱2
فایل شعر /شماره ی سوم
دار د .حىا در سااما سهای حخىلف یك فيلم هم ح شااود
حىاساانا ي در ساانه ادب حا ،شااعر حىن آسااما
اید ارتباط را جسىجو برد.
ح شود .بنابراید شعری بي ساخىاری احىمربر دارد تونع
پيو اادهااای دلىااا ،سااايگمااا و پ حهم ترید پيو اادهااای
در ظر ىرفىي ح شود .باید ىنه سنه ادب از اید حقيقه
بوواى ساا ا د .در پيو د دلىا چهار لوب یك اربيىات dبا
غافل اسااه بي در شااعر بلندی حثل "ساارزحيد هرز" اثر "
چهار لوب اربيىات dدیگری جنه ح شود.
اليو " بااي همااي ی حااا آن را شااااهمااار ح دا يم فقط
پيو د سيگما بي حهمترید پيو د بوواى س اسه بر اساو
المىرون هاای حوجود در پيو دهای تربيب بي حربه در
چرخش حوت حصور تقارن شاامل ح ىيرد .در پيو د پ دو
ح آیند .اید شااعر ساااخىاری باحلد احىمربر دارد .یعن
لوب اربيىات pبا دو لوب اربيىات pدیگری همپوشاااا
ساخىار حعنای آن چند حربری اسه.
ح بند .پيو د پ بي حرات
از پيو د سايگما نعيفتر اسه
قلمداد
در ساااخىارهای بوا ىوح بي آن دسااىي از المىرونهای یك
و دليل اصل اید نعف آرایش حوازی اجرا آن و همپوشا
حولموت بي بي یك اتم یا پيو د خاص تعلق داشااىي باشااند،
بمىر دو اربيىات شربه بننده در پيو د اسه .بنابراید پيو د
" احىمربر" ىنىي ح شااود .اید المىرونها در ساايسااىمهای
پ بي شعرهای بوتاه حوفق ب شباهه يسه .هر شعر بوتاه
تربيب بي قش حهم درتئوری اوربيىات حولمول
دار د
تنها یك حوتيف حقيد دارد .در حوتيف حقيد تنها یك توویر
تصه تصليل ساخىاری قرار ح ىير د.
وجود دارد و با توجي بي آن توااویر بوتاه شاااور تم حورد
اغل
ظر خود را اجرا ح بند .پس در یك شااعر چند ساارری
هسااىي دار د و وقى بي آزاد ح شااو د حثل ه بليدی در
يازی بي پاسااژ احساو م شود .همچنيد ایجاد رابري بيد
یك ابسااىراساايون حىن اینای قش ح بنند .احا در ساانه
اجرا اهميى
دارد .در شعر بوتاه یا پيو د بوواى س وجود
المىرونهای احىمربر تمایل شااادیدی بي رهای از
بمات پسااند ،هميد ه جدا افىاده یك ویروو حىن تلق
دارد ،یا بي شمل بسيار نعيف حوجود اسه .در حقيقه حا
ح شود و حمم بي در برخورد با چنيد شعری در سيسىم
در شعر بوتاه با حوتيف حقيدی یمي طرف هسىيم.
سنى صادر ح شود پرابندى اسه .ح ىویند چنيد شعری
پيو د پ پيو دی نااعيف اساه ،ساااخىاری حىمربر دارد و
پرابنده و تونع اسه ،در حال بي شعرهای از اید دسه
حوت چند حربر داشااىي باشااد .اید پيو د
باي دليال داشاااىد "حا بي ازای بيرو " و "وجي وين "
در اشااعار بوتاه قش پر ر گ اینا ح بند .هميد ویژى ها
را
م توا د دورا
باوث ح شااود بي شااعر چند تاویل خوا ش چندبارهی آن لذ
از
بي اشااىباه ح ا دازد .چون تنمربالساايك فرق بيد حىدهای
برد .بي اید دليل بي اید ىو ي
پرابنده و حىدهای بي دارای ساخىار احىمربر هسىند قا ل
دارد .حىد هر چي
م شو د .درب بي ذهنيه بالسيك از ساخىار حعنای دارد
شعر حرف تازهای برای ارا ي بي حخاط
باشااد و حخاط
طبيع تر د .هميد حسائلي شااور ،ویسنده و حنىقد ایرا
دارد در خوا ش اوت در اخىيار خوا نده ح ىذارد.
تنها حصدود بي وفاداری شاور در بل شعر سبه بي شيوهی
اىر چي پيو د پ از پيو د سيگما نعيفتر اسه احا تربي
ارا يی خود اسااه .یعن شااعر از حنظر شاااور یا حخاط
پيو د پ و ساايگما قدرت بي حرات
بيشااىر دارد .بي هميد
بالسيك باید حوت حصور یك حوتيف بچرخد و از یك حعنا
چند
حرف بر اد .اید دیادىااه ،چند حربری بودن شاااعر را
دليل ىاه ح شاود با حو ىاژ چند شعر بوتاه و تربي
خرده فرهنگ (زیر سيسىم) بي از ساخىار حىمربر برخوردار
بر م تابد و در حواجهي با یك ساااخىار احىمربر بي راحى
اسه ،شعر را بي چند تاویل شدن برسا يم.
م توا د تشااخيص بدهد بي اید اثر ساااخىار دارد یا ي.
یعن طوری بنویساايم بي حىد تال (پس حىد) از ساااخىار
چون اساسد ساخىار احىمربر را م شناسد.
حدرنتر و بهىری برخوردار باشاد بي اید ساخىار" ،ساخىار
ىنىيم بي حىدهای بي ساخىار احىمربر دار د بي دليل داشىد
احىمربر" ام ح ىيرد.
حا بي ازای بيرو
واقع تر د ،حثلد در حولموت شش وجه
۱3
فایل شعر /شماره ی سوم
بنرن ،شااش اتم بربد ،شااش اتم المىرون احىمربر را بي حصواوت تربي
با پيو د پ هساىند وارد ساخىار ح بند.
ساابى با حىدهای بي از آرشاايو ذهن ادب تلذیي ح بنند دارد.
اید بي فاصااليی پيو د یك بربد با بربد دیگر در بنرن بي
شاوربي ظر حدرن و پسه حدرن ،هنوز همان "والم ربا "
یك ا دازه اساااه ،بي خاطر حواااور قاطع المىرونهای
اسااه ،یعن ولم جدید دارد و بوی از شااعور تازه برده
احىمربر اسه .احا هميد دحوبراس حىن ،حورد قبوت سنه
اسااه ،بي اید حعنا بي ،شاااور احروز يسااه .شاااور احروزبا
دیمىاتور حنشااا يی حا ایرا ها واقع م شااود .تنمر سانى
وشىنش ح خواهد بي حىد اب برسد .یعن با ارسا ای در
واد
برده اسااه آن صاادای دیگرِ حىن را حذف بند و
ارتباط اساه .زحا
بي شما ارسا ا ح ویسيد ،یعن زحا
دوسه دارد آن صدا برای هميشي خني خون بگيرد.
بي بي سامه وشىد حىد اب حىمایل ح شوید ،باید تودهی
اىر المىرون هاای اوربيىات dیك فلر با اوربيىات sحدار
بررى از حخاطبان را فراحوش بنيد .یعن هرىر یك شاااور
باىی تداخل داشاىي باشد ،دریای از المىرونهای احىمربر
ا بوه داشاىي باشد .شاوری
ویژه و خاص م توا د حخاط
در ساخىار فلر ظاهر ح شود و در ىيجي رسا ای فلری پدید
بي حخاط
ح آید .اید رساااا ای در بررسااا سااااخىار اثرادب ،با
یك شارىتان ادب اسه تا شاور واقع .
شملىيری حنهوم ،ایدهما
دارد چون حعمولد اىر درحىن
صدا رسا باشد بي حنهوم م رسد. حىاسنا ي سنه ادب حا تناوت بيد حنهوم و حعنا قا ل يسه و اشااعاری را بي رسااا ای
دار د یا حنهوم يسااىند ب حعنا
تلق ح بند. در ىرافيه ،هر اتم بربد ح توا د با (دو ظرفيه) ساااي یاچهار المىرون از المىرون های ظرفيى خود را در پيو د بوواى سا شااربه دهد .یم از اید سااي یا چهارالمىرون احىمربر اسااه و ح توا د بي شاامل حماو بيد صاانصا ىرافيه حربه بند .بي هميد دليل اسااه بي ىرافيه در وجي بيرو
خود رسا ا و در وجي ومود بر صنصي ی خود،
ارسا اسه .الماو بي وله حىمربر بودن هر چهار المىرون بربد ارسا اسه. سانه ادب حا واشق شعر اب اسه .الماو را ح سىاید ،احا م دا د ارساا اساه .حىد اب م توا د بي راحى توسط هر حخاطب درك شااود .حگر اینمي تالش ا جانباه داشااىي باشد. حىاسانا ي باوجود اید بي "شااور_خدا"ی قبل هميشي ادوا ح برد بي حولف حقيقه اسااه ،حىدهای را ح وشااه بي هيچ ساابى با واقعيه داشااه و حىا اىر خيل آوا گارد برخورد ح برد ،سانگ آبساىرابسايون را بي سيني ح زد بي
ا بوه دارد حشاموك اسه .چنيد شخو بيشىر
۱4
فایل شعر /شماره ی سوم
حىدهای قبل دوربيد فقط سرِ شا ي حؤلف یا راوی ىذاشىي
معنا در ادبيات كوانتومی
و سااع ح شااد بي جهان حىد از طریق اید دوربيد ولو
در اید بصث بي حعنا ،با توجي بي تئوری ادبيا
بوا ىوح
ح پردازیم .حىمد شاانيدهاید بي ح ىویند" :شااعرهای فالن شاور حعنا دارد" جمليى "اید شعر حعنا دارد" غلط اسه .هر شعرى دارای جساميه و هيئه اسه ،پس هسى دارد .هسى
ير دارای
حعناسه .با اید تعریف ،شعر یا حىد یا وجود ب حعنا ،وجود دارد .در اصاال باید ىنه اید شااعر حنهوم دارد .حنهوم رابري حسااىقيم با دا ش و دادههای حخاط حخاط
دارد .تاویل هر
از یك حىد با توجي بي دادهها ،دا ش و تصواايال
او حىناو
اسااه .پس حنهوم سااب سااه احا حعنا در حىد
یافه ح شااود .حعنای تازه زحا
اتنا ح افىد بي یك فرم،
اجرا یا ذهنيه تازه شمل بگيرد. فيریك بوا ىوم اید حونوک را با چي روش توجيي ح بند قبل از ورود بي بصث اصل تونيص درباره ارجاک ح دهم. بعد از طر ساااخىارىرای و ادبيا
پسااهحدرن ،حعمولد
ادبيات را ح پساند د بي "خود ارجاک" باشد .خود ارجاو بي حعنای حهمل باف
يسه بلمي بي اید حعناسه بي در شعر
بي طور حساىقيم بي تونايح جهان خارج پرداخىي م شود. خود ارجاو حهمترید اصاارالح اسااه بي در چند دهي اخير ،در بررس آثار ادب ،توسط بسا
بي جهانِ حىدشان
را ب ارتباط با جهان بيرون ح دا ند ،حرر ح شاااود .در حال بي در هر اثر خال ،جهان حىد حينيمم (حداقل ) از جهان بيرون اساه ،بي حاصل یك ا عماو در ز دى سه. اید حينيموم از جهان بيرون ىاه بي چشااام م آید و تماشای آن بدون چشم و هوش حسلح غير حممد اسه .در ادبيا
بالساايك دا ای بل ،بل باف و برر مای ح بند
و غير از برر درحال بي ادبيا
مای ِ روایه اوظم ،هيچ از او بر م آید تازه ورصااي جری گریسااه .در چنيد
ادبيات دیگر تصليلهای حابروسموپيك ،قادر بي ىرهىشای از حىد يسىند .فقط برخورد حيمروسموپيك با حىد اسه بي از ارزش ادب و خالقيه برخوردار اسااه .هنگام وشااىد
زاویيهای حخىلف سااوم شااخص یا اوت شااخص بي ابران ىذاشاىي شود .احا حاى زحان آن رسيده اسه بي اید دوربيد را در صااانصي و پشاااه بلما
بي قاط بوا ىوح حىد
حصسوب ح شو د بگذاریم تا از طریق اید حينيممهای حىن بي قبال در قش شااا ي بو د ،جهان حىد در ذهد حخاط شاامل بگيرد .یعن هيئه تازهای داشااىي باشااد .م خواهم وارد بصث ساميولوژى و شاا يهای شمایل و مادی شوم یا در حيري دات و حدلوت یا حواادا ها حرف بر م بلمي دلم ح خواهد یك ایدهما
بيد درایيها و حولنيهای حىن با
فيریك بوا ىوم ایجاد بنم و ذرهشناس را با جر گری در ادبيا
ایدهمان بنم .حعمولد در برخورد حابروسموپيك با
حىد فرض براید اسااه بي اثر ادب حاهيى حادی دارد .احا درسى اید فرض در بررس حيمروسموپيك قض ح شود چون بعد از واسازی حىد ،ابعاد آن تليير ح بند و از قوا يد فيریاك بالساااياك تبعيه م بند .یعن شاااما بعد از سااخىارشمن و هرحنوتيك دیگر م توا يد حسىقيم با حىد برخورد بنيد و یا یك حوتيف را تهيي و حالج یا تاویل بنيد .یعن حوتيفهای آزادی بي اطراف حوتيفهای حقيد تنيده ح شااود بيشااىر حورد تایيد ساااخىاری قرار ح ىير د. یعن ایدجا اىر یك حخاط
یا حنىقدحرفيای ح خواهد بي
هدف بر د حساىقيم بي سمه هدف شليك م بند ،بلمي با شاااليك بي اطراف هدف با حهار
باف ،دایرهای را دور
هدف اصال تشاميل ح دهد تا هدف را بي حخاط
شااان
دهد .اىر ابعاد (طوت،ورض و ارتناک) جسااام را برور حداوم بوچك بنيم غير حممد اسه بي خواص جسم حورد ظر تليير بند .احا اىر ابعاد را در حصدوده فدآورى ا و ،بي حدود 55nmبرسااا يم دیگر فيریك بالساايك م توا د آن را توجياي بند و اچاریم از طریق فيریك بوا ىوم آن را تشریح بنيم .برای درك بهىر اید حونوک باید بي تعریف " ىودات بوا ىوح " توجي شااود .اىر یم از سااي بعد طوت، ورض و ارتناک را تا حقياو ا و بوچك بنيم و دو بعد دیگر را ثابه گي داریم ساااخىاری بي دسااه ح آید بي بي
۱5
فایل شعر /شماره ی سوم
آن " ىودات بوا ىوح " ىنىي ح شااود .یعن اىر بي یك
دربىاب بي وشااىيام هربلمي را درحىد یك قري بوا ىوح
صانصي گاه بنيد صانصي قررش حينيمم شاده اسه .یعن
در ظر ىرفىيام .صاانصي حىد یا شااعر را ىودات بوا ىوم و
قرر و ارتناک دارد و فقط دارای طوت و ورض اسااه .بي
سرر را سيم بوا ىوم احيدم.
اید حعن بي یم از ابعاد آن را فشااردها د و دو بعد دیگر
تابنون بساا درباره رفىار وری و قاط بوا ىوح بصث
آن را دسااه خورده باق ىذاشااىيا د .پس صاانصي وو
مرده اسه .اید رفىار وری ارتباط حسىقيم با حعنا و درصد
ىودات بوا ىوح اسه.
حنهوم دارد .از آ جای بي حعن هر حىن رابري حسااىقيم با
اىر بخواهيم دو بعد ارتناک و ورض حاده را تا حصدوده
ا رژی یا ور دارد ،حىدهای پر ا رژی را روشااادفمرا ي
ا و بوچك بنيم و بعد سااوم را در همان حاله اوليي گي
ح احيم.
داریم سااخىاری بي وجود ح آید بي بي آن "سيم بوا ىوح "
ظریاي با دی در فيریك بوا ىوم ح ىوید بي هر حاده ای
ح ىویند .حد هر "بيه" و "ساارر شااعری" را سااايم
شااحل چند وار ا رژی اسه و بيد آنها فاصليای اسه بي
بوا ىوح فرض ح بنم .ا گار در یك خط ،فقط بعد طوت
هيچ المىرو
م توا د در آن قرار ىيرد و اید فاصااالي
را داریم و ورض و ارتناک آنقدر بوچك شاادها د بي فقط
"ىاف ا رژی" ام دارد .هر وار از چند تراز ا رژی تشااميل
یك خط برای بررس ا وجود دارد .طوت ىید را حعمولد با
ح شود بي در هر بدام دو المىرون قراردارد و حعمولد بعد
ا ىگرات یگا ي ح توان ا دازهىيری برد .احا در ا دازهىيری
از برخورد با پرتو فرابننش ،ا رژی جذب ح بنند و از وار
حجم ،از ا ىگرات سايىا ي ،برای حساحه از ا ىگرات دوىا ي
با ا رژی پایيدتر بي ساامه واری بي ا رژی باىتری دارد
و براى ا دازهىيرى طوت از ا ىگرات یگا ي اسىناده ح بنيم.
حربه ح بنند و بعد از دسه دادن ا رژی جذب ح شو د
احا وقى زحان را وارد اید حيري بنيم برای حصاسبي تخيل و
و بي شاامل فوتون دوباره بي حاله پایدار اوليي برح ىرد د.
خيات شاعرى ،از ا ىگرات چهارىا ي ح توا يم اساىناده بنيم.
اینمي ح ىویند هر حىن بي تعداد حخاط
خال خودش
یعن خياتهای بي ط زحان تليير ىبير ه ح دهند و بي
قرا ه دارد ،بيا گر طوت حوجهای حخىلف اساااه بي هر
هميد سابه بعد دیگری را وارد فوا ح بنيم بي بي واسري
حخاط
با توجي بي دادههایش وارد حىد ح بند .حثال وری
ا ىگرات پنجىا ي حل ح شااود بي البىي هنوز در ریاناايا
بي بي صااور
بصث شااده اسااه چون حعمولد ایدها هيئههای وين
برخورد باا بلما
دار د.
حىناوت دوباره بي حلر باز ح ىردد .اىر طوت حوج وری را
در ادبيا
حا با تمویل ساار و بار داریم بي باوث ح شااود
فوتون از حىد بي ساامه حلر ح رود ،بعد از بي همان قاط بوا ىوح با طوت حوج
حعنا فرض بنيم ب شااك طوت حوج وری بي از هر بلمي
ابعاد تازهای وارد حىد شااو د .قبال ىنىم بي ىودات بوا ىوح
ساااطع ح شااود بي ا دازه قاط بوا ىوح و طوت حوجهای
ح توا د تمثيل از صاانصي در برخورد با حىد ادب باشااد.
خروج از حلر ،ربط و با آن پيوسااىگ دارد .بنابراید هر
ىنىيم بي درباره سيم بوا ىوم وقى دو بعد را از بيد ح بریم
حخاط
ساابه بي درك و دادههای خودش حىد را دریافه
و یاك بعاد را باي حااله اوليي باق ح ىذاریم سااايم
ح بند .پس حنهوم ساب اسه و سبه حسىقيم با دا ش و
بوا ىوح خواهيم داشاه بي اید سايم بوا ىوح را سرح در
دادههای حخاط
یا همان
ظر ح ىيریم.
قاط بوا ىوح در هر سارر یا سيم بوا ىوم بي حورف باحل
اىر هر سااي بعد را تا حقياو ا و بوچك بنيم ساااخىاری
رسااد و حىد فاقد اجرای خال باشااد ،ا دازه بوچك قاط
پدید ح آید بي بي آن " قري بوا ىوح " ح ىویيم.
بوا ىوح باوث ح شااود بي فاصاالي بيد وارهای ا رژی در
دارد .اىر پىا ساايل خال بلما
ساااخىار با دی زیادتر شااود و حخاط
قادر باشااد بي طور
باحل بي هویه حولف ردیك شاااود .برومس ،اىرحىد بي
۱6
فایل شعر /شماره ی سوم
اجرای خال برساااد ،بررى اید ظریي بوا ىوم ح توا د
شهود در شعر كالسيک
حعنای
دسىيای از حناهيم ،تعریف خاص
حوج
باهش فاصاالي بيد وارهای ا رژی شااود و از اید
طریق ىاف ا رژی بي حداقل برسااد .وقى حخاط
بررى را در حىد بشاااف ح بند ىاف ا رژی بي حداقل ح رساد .برای اینمي هسىي حىد را دریافه بند باید بي درك هيئه حىد برساد .اینجاسه بي حولنيهای درون حىن با هم ایدهمان ح شااو د .تواحا
درون و بيرون حىد را "حعنا"
ح دا يم .بر خالف تعبيری بي در جهان وجود دارد ي تنها در ایران بلمي در تمام بشااورها ،اىریر بي تليير گاه در ادبيا
اسه چون حعمولد در تاویل اثر ،حوزهی حعنای را
حورد تاویل ساخىاری قرار ح دهند. یعن فرم اثر ،درون حىد را از بيرون جدا ح بند .درون حىد زیرحجموويای از حعناساه .یعن درون حىد شا گر حعنا ،و بيرون حىد ،شا گر فرم و ساخىار اسه .در صورت بي حعنا همانقدر بي بي درون حىد وابسااىي اسااه ،بي بيرون حىد ير ارتباط دارد.اجرای خال اثر قش بليدی در اینای حعنا دارد .حعمولد در برابر بار تازه یك جور اینرساا وجود دارد .بعد از ا ىشاار حجمووي شعر "پاریس در ر و" در سات 73بي ساااخىارهای شااعری آن حىناو
بود ،با وجود بصث
در جلساااا ،چيری از شاااعرهایش حىوجي م شاااد د. ح ىنىند اید اثر ب حعناسااه و در حقابل یك حىد تازه، اینرسا و حقاوحه داشاىند .ول تمرار و تونيح و شنيدن حداوم باوث شد همان بىاب در رد سل تازه بدت بي بىاب بالين شااود .بىاب بي در اوایل همي در برابر آن حونااع ح ىرفىند ،فصاش ح برد د و آن را حخرب شعر فارس و ب حعنا ح دا سااىند .خالصااي اید بي ،حعنا هيچ ربر بي حنهوح بي شااما هنگام خوا ش یك اثر دریافه ح بنيد دارد.
دار د و حعنای آنها در
قال های حخىلف ،ياز بي بررسا و بشااف دارد .شهود از آن دسىي اسه .شهود در حعنای للوی ،بر حشاهده بردن ،بي وينيه رسيدن و ظاهر بردن دىله ح بند .همچنيد ،شهود بي دو دسىيی حوول و حووری تقسيم ح شود.
شاهودی بي با ولوم ابىساب ،خرد و اطالوا
رابري دارد و
یا بي بيان سادهتر ،هر بشن بي از طریق دا ش خود شخص و ىيجي ىيریهایش در حصيط تخيل بي دسااه آید"شااهود حوول " یا "ولم حوول " احيده ح شود.
بخش از شهود ،حووری اسه ،بي غالبد بي سلوك ورفا حربوط ح ىردد؛ ولم یاا شاااهودی باي در پياحبران ،ورفا و حىواوفي حشااهده ح شاود ،از اید ىو ي اسه .اید قسم از شاهود حالى اساه بي اصرالحد"اشرا " احيده شده و بي حشااهدهی "حات یا حقام" خاص در یك لصظي ،بدون هيچ واسااريی حادی دىله ح بند؛ بي اید حاله وو حاله شيروفرن بي حساب ح آید.
اغل
پياحبران هم ،بي هميد حاله شاايروفر
دچار بود د.
البىاي چنيد ريی باي اید حعناا يساااه باي يل بي شاااهود حوااوری ،صاارفد بي حعنای بيمار بودن شااخص باشااد. پياحبران و ورفا در واقع ،در حات"جذبي" بي وو اسىلرا حعنویسااه -و در اصاارال های ولوم دین "وح " احيده ح شاااود -خواه در بياداری و با چشااامان باز و خواه در بيداری با چشااامان بساااىي ،توااااویر ،حناظر ،اصاااوا
و
بلمات را ح دید د بي پس از ارتباط آنها بي حنابع الوهيه، بي تمویلها و تعابير ورفا
و بعود فلسن ح پرداخىند.
البىي حشااهدهی اید تواویر حصدود بي پياحبران و ا سانهای خاص يساه؛ بلمي ،هر بس با تمرید و تمربر ،بي"شهود حووری" خواهد رسيد:
توور بنيد در اتاق دراز بشيده ،چشمهایىان را بي ا دازهی فاصااليی دوحژه ،باز گي داشااىياید .بي تدریج ،وری بي از روز يی حژهها وارد چشام ح شود ،بي بمك تخيل ،حوج
۱7
فایل شعر /شماره ی سوم
خلق تواااویری حقابل چشاام شااما خواهد شااد .پلكهای
حعنای"بداهه وقل " اسه .یعن در آن ابداک وجود دارد و
چشاما ىان در اید حاله ،دو جهان حابروسااموپيك هسىند
برای دساهیاب بي آن باید خالقيه ير وجود داشاىي باشد.
حيمروسموپيك وجود دارد بي
بي اوىقاد دبار ،وقل باید"حعلوم" را بي شاهود برسا د ،بي
توااویر حقابل شاما ،بخشا از آن اساه .هر فرد براساو
حااا ایاد دیاادىاااه را"والام باادیاها " ح اااحيم" .ولم
ارا ي
بدیه " آ چيری را شاااحل ح شااود بي با توجي بي دادههای
حاورا الربيعي(جد
قبل حعلوم و آشمار اسه و بىوان بي وسيليی آن حعلوم ،بي
بي در حدِفاصل آنها جها دا ش و اطالواا
خود ،تعرین از اید حشااااهادا
ح بناد و وده ای هم آن را بي حوجودا و ا س) ربط ح دهند.
حالههای وين رسيد.
اید در حال اساااه بي ،حوناااع حقيق حا در حقابل چنيد
یعن رساايدن از یك"حعلوم ذهن " بي"شااهودی وين " بي
همواره برای حا
همي چير را بدیه ح دا د .حثل حشاااهدهی حعبود ،بي احری
یك" م دا م برر " اسه .هراران پدیدهی غيرقابل تونيح
ااحممد اساااه و احممد بودن آن بدیه اساااه .هميی
ير ،مو يای
سااااخااه
حباحث " م دا م" اساااه .جهان و با نا در جهان وجود دارد بي اید دساه حشاهدا
داده هااای بااي در ذهد وجود دار ااد ،سااابا
از آنهاسااه .حواو ا سااان در حصدودهی خاصاا ومل
وينيى ح شاو د بي بي آن "شاهود" ىنىي ح شود .حثلد شما
ح بند ،ىوشهای حا فربا سهای خارج از حصدودهی خود
اشيا را ح بينيد .ول ادراك حس قابل رؤیه يسه.
را م شنود و چشم حا ،تنها توا ای دیدن چيرهای را دارد،
یك شاا را وقى ح توان دید بي بىوان آن را حس برد .بي
بي حوااور حادی داشااىي باشااند .بي اید ترتي ،هر لصظي
وسيليی لمس بردن یا بو بردن و...
احمان حوااور شااخواا در بنار حا وجود دارد بي توا ای
احا ،ىاه بدون دخاله ادراك حسا
دید ش را داریم.
را حشاهده بنيد ،بي بي چنيد حالى هم"شهود" ح ىویند.
ورفا ،حشاهدهی ای د تواویر اىها
ير ح توا يد آن ش
و بدون تونيح ،یا در
م دا م تا بي حات برایىان اتنا افىاده اسه بي اىهان پشه
واقع رسايدن بي شهود حووری را ،حشاهدهی"حعبود" یا بي
پلمىان توویری را حشاهده بنيد و در حلرتان فوای شمل
اصرال ،پرده بشيدن از رخ دوسه قلمداد ح برد د.
شاهود حووری در حقيقه ،حعرفى
اش از قل
بگيرد ،یا ي .اید اتنا
اسه بي
اىها ،همان"شهود" اسه.
و احا شهود شعری چيسه
بي وسايلي توانيي رو ،سير و سلوك از راه تجربي و حس،
شما برای یك لصظي در حوقعيى قرار ح ىيرید ،بي ىوشيای
بدون ياز بي ولوم دریافى بي وجود ح آید .شاهودِ حوول
گاه ح بنيد .بي شاا خاصاا چشاام ح دوزید .شاايئ بي
و حوااوری در بنار هم ،حوج
خلق و شااهود در حعنای
هاالايای در اطرف خود دارد باي م توان آن را با چشااام
حقيق آن ح شو د.
غيرحسلح دید.
باا توجاي باي تونااايصاات باي پيشتر آحااد ،اید ساااؤات
حىا اىر بي برادر خود ،وقى وارد خا ي ح شاااود ،دقيق گاه
حرر اسه بي شهود ،در شعر چگو ي اتنا ح افىد
بنيد اطراف چهرهاش ر گ وجود دارد .یعن هميی آدمها
زحا
بي در شعر ،خيات شاورا ي بي پرواز در بياید ،شاور بي
در اطراف خود یك هاليی ورا ،اهورای ،دار د .بي برای
شاااهود دساااه پيدا ح بند بي تاثيرهای آن در شاااعرش،
دیدن آن باید خوب و دقيق ظاره برد.
حنعمس ح ىردد .رساايدن بي چنيد شااهودی از وهدهی هر
هنگام گاه بردن بي یك شا اىر تمربر داشىي باشيد و اید
بسا ساااخىي يسااه ،بي هميد جهه اسااه بي شاااور ،از
تمربر با حسا خاص و واطنيای همراه شاود ،صصنيها و
ا سانهای وادی بسيار فاصلي دارد.
چيرهای بي ظر ا سااان ح آید بي بشاافهای پيراحون آن
"شااهود وقال " شااهودی اسااه بي از طریق حوااول بي
حىمربر هساااىند و هميد بشااافها ،بدت بي وو شاااهود
دسااه ح آید .دبار
حعىقد اسااه بي شااهود وقال
بي
۱8
فایل شعر /شماره ی سوم
ح شااو د .شااهود باید برای خود شااما اتنا بينىد تا درك
سپيدخوانی
بنابر حرالب بي ىنىي شاد ،بي طور خالصاي ،شهود چيسه
حهم ترید واحل در فهم حباحث تئوریك ،رسااايدن بي"درك
حسىقيم از آن داشىي باشيد.
چيری را حشااااهاده بردن ،بي حشااااهده در آوردن چيری، احوااار چيری ،حاناار بردن چيری ...آ چي بي با احوااار برد ش بي وسيليی شما ،دیگر غي
يسه.
آ چي بي از غيبه بي درآحده و پنهان يسه.
حثلد دخىری بي چادری بوده و شاااما اید چادر و حجابش را بنار زدهاید.
آیا شهود در شعر هميد اسه
تجرب " از آنهاسه .سپيدخوا
در شعری رخ ح دهد بي
خال از توناايح باشااد .شااعری بي در آن ،بي تنساااير و توصااايف بسااايار پرداخىي شاااود ،در حقيقه حخاط
را
بمهوش فرض برده و شااااور ،با ترو از فهميده شااادن، خود را بااهوش تر و بااىتر از حخاط
در ظر ح ىيرد ،در
ىيجي شعر خود را با تونيح و تنسيرهای بسيار ،پر ح بند. زحا
بي شااااور از یك پارهی شاااعری وارد پارهی بعدی
ح شااود ،تالش ح بند تا با انااافي بردن توناايح بيد دو بخش ،ارتباط ایجاد بند .ساااپيدخوا
زحا
اتنا ح افىد
بي شااااور ،بدون ایراد تونااايح ،وارد بخش بعدی شاااعر ح شود .در واقع ،اید فاصليی خال حيان دو بخش شعر بي حخاط
باهوش آن را خودش پر خواهد برد ،سااپيدخوا
حصسوب ح شود .سپيدخوا
همان تونيص سه بي شاور
داده باشااد ،حرف سااه بي رده باشااد و بشااف آن را بي وهادهی حخاط
ىذاشاااىي باشاااد .ساااپيدخوا ،یم از
حؤلنيهای رحانهای واقع و غيرر اليساى (تاریخ ) اسه. در هر رحان ،ویساانده با طر ابژههای از یك فوااا ،آن را باي طور بااحل در ذهد حخاط
ز ده ح بند .تواااویرهای
باحل بي با اسااىناده از چند ابژهی حصدود در ذهد حخاط شاامل ح ىير د ،همان سااپيدخوا
هسااىند .برای حثات ،در
یك رحان ویساانده از خا يای حرف ح ز د بي بمدهای آن قادیم ساااه ،آیينيهای سااارتاساااری دارد و چهارچوب درهایش ،ىنبدیسااه .حخاط
با بنارهم ىذاشااىد هميد
ابژهها ،خا يای را بي سااابكِ باروك در ذهد خود تواااویر ح بند ،اید تواویر ،همان سپيدخوا سه .سپيدخوا
در
شاااعر ،پرر گتر از رحان اساااه چرا بي شااااور ،برخالف ویسانده ،فرصاه و فوای تونيح و تنسير دارد و ابژهها را حصدود بي چند سااارر و شاااا ي ح بند بي هر حخاط ح توا د ،توویرِ ذهن حىناوت از آنها بسازد .بي اید ترتي با طر "چند تمویل " در شااعر حواجي ح شااویم .والوه بر
۱9
فایل شعر /شماره ی سوم
اید ،وک ساپيدخوا ای بي در شعر اتنا ح افىد ،حوجرتر
حثات ،شااااحلو در اغل
و حرفيایتر و پيچيدهتر اسااه ،چرا بي فرصااه و فوااای
حثل"آنىاه" یا "پس آنىاه" ،طر پاساژی بيد دو قرعي در
برداشااههای حىناو
و حخىلف را از شااا يها بي حخاط
شاااعرهایش ،با بي بار بردن بلمات دارد .یا براهن
شااعرش ح بند و توجه بي سااپيدخوا
با داحنيی وسيع از داتها روبرو
در حجمووي شاعرِ "خراب بي پروا يها" ساررهای درخشان
ح شاود بي در هایه ،هميی آن ها بي یك حدلوت حشخص
زیادی دارد ،احا بي حدی بي تونيح ح پردازد بي بيهيچوجي،
خواهند رسايد .درحال بي شعر ،حىشمل از داتهای سه بي
بي حخاط
م دهد و از اید
هر بدام بي چندید حدلوت دىله ح بنند .در ساااپيدخوا ،
جهاه در برابر حخااط ،قش دیمىاتور را اینا ح بند .در
شااااور با فرض بر باهوشتر بودن حخاط ،تونااايحها را
حقودی حعيّد برد ،بلمي باید بي
ح دهد .در رحان ،حخاط
حذف ح بند و هميد حسئلي اهميه سپيدخوا
اجازه خالقيه و سااپيدخوا
ادبيا ،باید برای حخاط
را در شعر
او آزادی داد تا بي تمویل خودویژه برساااد .اینجاساااه بي
افرایش ح دهد .شعر آوا گارد گاه بي ووام دارد ،هيچىاه
خوله و ارتباط حوتيفهای آزاد ،برای حعرف حوتيفحقيدِ
بي قوااد تایيد حردم وشااىي م شااود و اید ،همان تنمری
شاعر ،حا ر اهميه ح شاود .بيوبار
ساادهتر ،شاور جای
اسااه بي "هدایه" در بىاب "بوف بور" بي بار بسااىي بود.
آنباي حساااىقيم باي هادف بر د ،با بمك حوتيفهای آزاد،
همرحان با او شاااید ،هراران شاااور و ویساانده بي فعاليه
برای رسيدن
اطراف هدف را شا ي ح رود تا دسه حخاط
حشالوت بودها د؛ احا تنها بس بي تا بي احروز شاخص حا ده اساه و بي آثارش پرداخىي ح شود "هدایه" اسه؛ چرا بي شعر واحيپسند و شعری بي با تنسير و تونيحهای ب شمار ذهد حخاط
را از فمربردن و تاحل دور گي ح دارد ،هرىر
حا دىار خواهد بود .اساااسااد ،هر چي وشااىيای تاویلهای بيشاىری داشاىي باشد ،حا دىارتر و حوفقتر خواهد بود و از هميد جهاه ،ح توان ىناه بي "بوف بور" حهم ترید اثر "صااد هدایه" اساه ،چرا بي حىا احروزه ير بسياری از از آن برسند .برای
بي حوتيفِ حقيد یا همان يه حولف باز بما د .بنابراید ،باید
روشاننمران ىوا سىيا د بي درك یمسا
حثات ،تاویل افرادی حا ند براهن (بي در تنساايری تمام بىاب
بيد دو ساارر یا دو بخش از شااعر ،بي جای توناايح دادن،
را ساياس فرض برده اسه) ،ىلشيری و دبىر باطن ،باهم
را باهم تنها ىذاشه.
حىناو
اساه .هميد احر ،شاااندهندهی اید اسه بي حا با
جهانِ بيد بخشها و خالقيه حخاط فاصاااليای بي ىاه اوقا
بيد بخشهای از شاااعر اتنا
یك اثر چندتاویل بساايار قوی حواجي هسااىيم .بيطوربل ،
ح افىد چند حاله دارد ،پس از آن فاصااالي ،یا لصد شاااعر
همان فواای ساه بي شاور در اثر خود سپيد
لصن اتنا ح افىد ،یا فوااای
ساپيدخوا
تليير ح بند و سااپيدخوا
ح ىاذارد تاا حخااطا ،بناا باي هوش و تنمرش ،آن را با
شاعری ووض ح شاود بي ساپيدخوا
تواااویر و تعابير حخىلف پر بند .بيد دو سااررِ یك شااعر،
تمنيك چندصاادای در شااعر بي بار ىرفىي ح شااود یا بي
از حرفها هسااىند بي وشااىي شاادها د ،احا وجود
وبارت ،راوی شاعر تليير ح بند .پس باید بي خاطر داشه
دار د .هر سرر از یك شعر ،فوای حابروسموپيك اسه و
بي بي جای همراه ِ قدمبيقدم با حخاط ،در بخشهای از
حيمروسااموپيك
اجازه حشاااربه در توااویرسااازی و
جها
بيد اید فواااهای حابروسااموپيك ،جها
هنىي اسه بي یك شاور خوب و یك حخاط
خال ،باید
آن را بشااف بند و در ذهد خود ،بي توااویر بمشااد .برای
شااعر باید بي حخاط آزادی بينش داد.
در توليد فواسه،
25
فایل شعر /شماره ی سوم
تواااویر شاااعری یعن آن تواااویری بي تازه ،خال و در
تصویر در شعر
هایه وين باشااد ،حثلد "تنها آدمهای آهن در باران ز گ
دو وک توویر در شعر وجود دارد:
- ۱توویر ذهن - 2توویر وين تواویر ذهن ،حجمووي توااویریساه بي در زبان ساخىي ساخىي شود بي ربط چندا
ح شو د و حممد اسه جها
بي جهان خارج داشاىي باشد .حثلِ شعر "تنوید" بي باتوجي بي تخيل زبا ،جها تخيل زبا
فوااا
در حىد بوجود ح آید .در اید شااعر را ایجاد ح بند بي تك تك سااررهای
آن ح توا ند توویرهای زبا
باشند.
احا اصاال توااویر بي از ابژبىيویىي تبعيه ح بند توااویری وين سااااه ،یعن از ظر زیبااای شاااناااسااا ،شاااعر تواویرىرا (ایماژیساى ) زیبای شاناس اش ابژبىيویىيسه.
ح ز ند" ،آدمهای آهن اینجا یك اساىعارهسه بي در سرر خوب شاسىي اسه و باوث تمویل پذیری حىد ح شود .در ایدجا حا تويحان با تواااویر وين و تواااویر ذهن طرفيم، توااویر ذهن طرفيم چون اید آدمهای آهن در اصاال فقط آدمهای آهن
يساه ،حنظور وو از آدمهای سه بي قل
دار د .سؤات اید اسه ،توویر بدیع چي وک توویریسه حا دو وک توااویر جال
بي قبلد وجود داشاىيساه ،وک دیگر ،توویری بي وجود دارد احا هربسااا آن را م بيند و اىهان یم بشااانش حا بانااد .تواااویار زبااا ا
بيااان اساااىعاااری دارد و
حعمولد در بااازی هااای زبااا
اتنااا ح افىااد ،حثلد در
ساارر"بروب شااعرهای حد را
حاعاماولاد در ایاد رویاامرد
درد ح بشاد" ،بروب بشيدن
حعىقااد ااد بااي زیبااای فقط در
و درد بشايدن ،فعل "بشيدن"
بااياارون وجااود دارد و ذهااد
خواااله چند واژىا
هانارحنااد فقط راه را پياادا
اید سرر جواب ح دهد و اید
برساد .شعر های بي ابژبىيو د،
ماات ساااه باي باید بي آنها
شاعرهای وين ا د یعن دسىور م بنناد ،فقط حرف م ز ناد؛ بلماي هميچير را شاااان ح دهند ،یعن در هایه یك شاعر توویری ،سينمای حىن را بي دسه ح دهد و تخيل شما را برح ا گيرد؛ حعمولد هر پااره تواااویر را یاك تمي خيات فرض ح بنيم بي اىر اید خياتها بي همدیگر ربط داشاىي باشاند حجموويشان تشميل تخيال ح دهند ،احا اىر ب ربط باشاااند برای تریيد شاااعر ح آیند بي در شاعر فارسا از اینگو ي بسيار اسه .بي طور خالصااي تك تك اید تمي خياتهای شااعری یك توااویر حصسااوب ح شااو د و توااویر آن حالى از بنار هم چيدن بلما
اسه بي بي دیدحا
در ذهد حنجر ح شود .آ چي بي
در بيرون ح بينياد؛ بلي ،حممد اساااه بگویيد خا ي شاااش پنجره داشااه ،ول اید توااویر ،توااویر شااعری يسااه،
بي حىد
ح دهااد ،زیرا بااي دو بلمااي در
ح بند بي آن زیبای بي بشااف
اام ا دهاانااد ،واااايااصااه
و جذاب داریم ،یك وک توااویر
داریم بي
توجي شاود .شاورا
ایماژیساىند ،ریىسااوو شاااور ایماژیسااى سااه ،ریىسااوو اصالد حرف م ز د .بعوا از شاوران هسىند بي توویر در بارهایشااان وجود دارد احا ایماژیسااه يسااىند ،حثلد شااحلو شاعرش تواویر دارد احا ایماژیسااه يسه ،شاحلو بسايار حرف ح ز د ،بسايار تونيح ح دهد ،تنسير ح بند.
شعر توویری وشىد بسيار حهم اسه اىر بىوا
تنمر
را
با توااویرهای بي ح ده ایدهمان بمن .بسااياری از اید فيلمسااازها داسااىان حصور د ،احا بعواا ها بي جای ایدبي داساااىااان را بااا دیااالو
تعریف بننااد ،بااا تواااویر و
فوااساازی شاان ح دهند ،ا گار از یك فواا شا
و پلد
ح ىير د .حثلد فيلم "ساگ بششا " بيوای چند توویر بم ظير داشاااه ،ىرچي فيلم قدرتمندی بود .یا حثلد در فيلم "ر گ خدا" حجيد حجيدی بي شد
ایماژیسه اسه.
2۱
فایل شعر /شماره ی سوم
و فوااای ترا ي فارساا بي قبلد یك گاه حثبه احا ساانگ
زیباییشناسی شر
شاده دربارهی وشاق داشاه تليير برد؛ نر
سمه دیگر
وشق اسه.
از ظر اخالق داوش شاار اسااه چون آدم ح بشااد ،بم
باید قوااایا را دوباره ببينيم و دوباره سااؤات بنيم ،هرچي بي
هيروشاايما را جهان شاار شااناخىي اسااه و اید هر دو شاار
قبوت داریم دروغ اسه ،فرحاليسهها هم هميد را ح ىویند،
اخالق سه .سو اح هم بي شهر فوبویاحا را ویران برد ير
اىر تالش بنيااد و دوباااره گاااه بنيااد در دت آن قاادیم
شااار اساااه ،احا اید شااار طبيع ساااه ،شاااریساااه
و حعمول ،تازهى توليد ح شاود و بار شااور هميد اسه.
بي واحلش طبيعه اسه و وجود دارد ،پس آنچي بي وجود
دو شاااعری بي در باى ىنىي شاااد آوا گارد د چون در آنها
باشاااد در حوزهی ادبيا ،بي
ذهد فعات اسه و از لصاظ درون حىن جدید
دارد ،چرا شاااا يی زیبای
قوهی آپولو
وحدر يساى ،زیبای شاناس شر یم از
اساه ،چيری بي شاعر فارس خيل بم دارد اىر هم داشىي
حهمترید حباحث ساه بي بسيار بي آن پرداخىيام ،برای حثات،
باشاد ،طرد ح شود .حثل آن شعر ور
بي فردی در حات
در شاااعر ”خااا م زیااری“ بااي حربوط باي سااااتهااا پيش
شعر وشىد اسه و همرحان بي در حات ویسش اسه بنار
اساه ،فا ىریهای سامس پسرك سبه بي خا م حعلم ،آن
پنجره ح رود و ساارش را از پنجره بيرون ح برد و تف بر
هم حعلم بالو اوت(حعلم بي بعدها ،بي جرح سااياساا
سار فردی ح ریرد بي بي شااور فصش ح دهد ،در آن شعر
خواوص ادبيا
اودام ح شااود) ماد جذابيه ساامس ا بي حساااب ح آید؛
بي بي صاور
اتناق از تمنيك فاصلي ىذاری اسىناده شده
بااي اواادام اید زن از ظر اخالق ،واقعااي ی
اسااه ،حا همرحان با فاصاالي ىذاری و آوا گاردیساام طرفيم،
درد اب سااه و او را بي وو ،بي یك ”شااهيد“ حقدو بدت
چون از لصااظ درون حىن در آن گااه جادیادی بي وجود
درحااالا
ح بند .گاه سمچوات بودك بي اید حعلم ،در تعابير اخالق
ح آید .در اید شااعر واار
وو شاار قلمداد ح شااود .تمایلجنساا بي در فرهنگ و
دیو يروس ا شاااور با هم تربي
اخال ” ،شر“ شناخىيشده اسه؛ شعر”خا م زیاری“ با وو حعواااوحيه بودبا ي تربي
و چهره ای زیبا بي خود ىرفىي
ادبيا
رحما ،ساايسااىم آپولو
و
یافىي و ایدهمان شاادها د.
فارس حىمسنا ي اید را م فهمد.
شار در حقيقه حاهيه و خوايوي اصل شيران اسه .در
اساااه .باي اید ترتي ،شااااور با اساااىناده از تمنيكهای
تمام روایهها و حىون بهد ،شاايران در واقع ،زن زیباروی
فوااسازی ،از ”شر“ برای مایش زیبای اسىناده برده اسه
با ام ”ل ل “ بوده اساااه بي بي تدریج ،در ىيجيی تبدیل
بي اید خود بي وو بهىرید مایش از”اسىىيكشر“ اسه.
در ادبيا
فارساا ،ایدىو ي برخوردهای حعموو با حنهوم
حاداوم حروف ،باا ونااوین حا ند ”ليال“یا ”ریرا “ ( يما در آثارش از اید واژه اسااىناده برده اسااه) ير ،خوا ده شااده
خير و شر ،در تمام ادوار طرد شده و حورد حملي قرارىرفىي
اسه .بدیه سه بي اید زن زیبارو ،بي دليل هوش و زیبای
اساه .بسايار پيش آحده اساه بي آثار ناد وشق شاورا
برتر خود ،از سىایش آدم احىناک برده باشد؛ بي هميد احر ،او
آن ها بي حنهوم وشق و زن
را تبدیل بي خسىيد شخويه روشننمر تاریخ و بي وبارت ،
و شاار ،حورد تهاجم قرارىرفىيا د .درحال بي اید وک گاه
خسىيد ”فمينيسه”ح بند؛ یعن اىر بي اید افسا ي بي چشم
(حا ند غرت" خواساااىم اید همي دت را بي تو تقدیم بنم /بي
زیارونوان یااك واقعااي گاااه بنيم؛ در ح یااابيم بااي در
چون حد ،از جهه گاه حىناو
جهنم بي شااد واشااق وی خواهم شااد") در شااعر بلند "پاریس در ر و" در واقع ،حنهوم اصال ”آوا گاردیسم“ در شاعر اسه و جال
اسه بدا يد بي افرادی زیر تمثير هميد
اشاااعاار دساااه باي وشاااىد ترا ي و خوا دن آن ها زد د
حقيقه” ،شاار“ و شاايران خسااىيد آغازىر روشااننمری و آوا گاردیسم بوده اسه.
ابثر شاوران حدرن و حىنمر ایرا
حا ند شاحلو ،در آثارشان
بارها بي ”ليال سازی“ پرداخىيا د ،بي اید در واقع ،یك تمِ
22
فایل شعر /شماره ی سوم
روشاااننمرا اي اساااه .از طرف ،شااار باي وو حااهيه رهای بخش دارد؛ چرا بي بي ا سااان ،قدر
ح شاااود باي اید واژه در حقيقه ،تلييریافىيی واژهی ”ل
ریسااك و خرا
ل “ اسه بي قبلتر بي ونوان شيران ،حعرف شد .با دقه در
ح دهد و او را با راههای تازه آشاانا ح بند .بساا بي خرا
چنيد بلماا
و ونااوین ح توان باي حعناای حقيق آن ها
م بند ،خرر م بند و بسااا بي خرر م بند در واقع،
پ برد بي اید ،حهمترید بار یك شاااور اسااه .برای حثات،
هيچ م بند .احا روشااننمری ایرا
رها يساااه و قدر
خرر بردن دارد ،چرا بي ”ترو از حر “ در تنمر ایرا بي خوااوص ادبيا
واژه ی يماا ،دارای دو بخش ” “ و ”حاا“ اساااه باي با و
جابيجای آنها ،واژهی ”حا “ سااااخىي ح شاااود و حا ،
فارساا ،حوااوری ریشاايای دارد و
ایرا سه بي خسىيد بار ،شيران و
همان فيلساوف برر
ااخودآىاه ،با افمار جاحعي ير پيو د خورده اساااه .هميد
خاادا را بااي واناوان دو يروی حقاااباال هم حرر برد.
در
”حيىرا يسااامِ“ را خدای خيرا دیش قرار داده اساااه
حوناوک باوث شاده اساه بي اغل
روشننمران ایرا
اواخر ومر ،بي ورفان ویسا و حر ا دیش بپرداز د بي در ىيجيی آن ،آخرید آثار شاورا رحما
حا ند احمد شاحلو ،ور
و حى اخوانثالث ساراسر وارفا ي شد .در فرهنگ
ووام ،از وبار
”لولو“ برای ترساااا دن بودبان اساااىناده
حا
و در حقابل آن ،خدای شاار یا همان ”ل ل “ را قرار ح دهد بااي هميد ایااده ،بعاادهااا بااي وسااايلااي ی زرتشااااه زیر ونوان ”اهوراحردا“ و ”اهریمد“ حعرف ح شود.
فایل شعر /شماره ی سوم
23
فایل شعر /شماره ی سوم
ایوب احراری
صدای بوب فرار شبا ي از شرِّ شير شيرهای ریخىي از سيني سينيهاى حادر بود بي دسهىيره را خوابا ده بود پایيد هرینيی یكحاه رفىي بود از یخچات افىاده بود روی بارتونهای شهر شاید بي دسه بگيرد اید بور حادرزاد حرا ببرد سالمندان بي فمر آشخوری بيوفىد از بلم بلي بردم توی حرفهاش بس بي در بسىي باز بازی دارد
24
25
فایل شعر /شماره ی سوم I
دهکده
دوووووووود نوید استاک دهمدهای دور اسه چشما ه آتش ىرفىي قلياى در دود یا ابر و حثل رم اسه پسىا ه
R...T...H
دهمده بود آفىاب بي در پوسه ىندح دود را شخم ح زد دی ی د
حى دو سرخ
D
دو سرخپوسه بي ایدىو ي حملي ح بند از ىو يها
دود اسه آفىاب
و آتش ح بنند
بي دیگر دود م بند
بي والحه دهند
روشد م دووووووووود
بي اید بلمات بي ح ح
سرری از دهمده ح تابد
H
و ح دود تا
دوووود A
تا روشد م
دووووووود P...P...Y
خنده ی سمىي بردهى ابر در رود سوراخ باران ح ... B
و دووووووود
و بعد باز خيس اسه دود دهمدهاى دور اسه چشما ه اید تابلو را پاك بنيد: ...A...Y
26
فایل شعر /شماره ی سوم
سنيد ،ىرم
پيمان اصغری كانی
قسم بي دسى بي لمس ح بند قسم بي بوچيهای بد بسه
بي ح شناسد
بي حاچ اوظم
و رسوای
بي رسوای بي م دا
چيسه
وقى بي وشق را با خریدن دسىي ىل با حادر
بي خواسىگاری ح بری.
حد پوت دادم از جي ىرسنگ خریدم و سرحا آدمها با تننگ د بالم چون وفادار بودم حثل سگها دم تمان دادم بي تمي اسىخوا . راسى بس از شما قاش خوب ح شناسد آفىاب را بپاشد روی تابلو دراز روی برف بوه ،دره رد پای ىر
و لميهای قرحر
دورتر ،قريای سياه تپيهای رم
بي حادر شعر اسه
27
فایل شعر /شماره ی سوم
روز احي را ح بندی
رسول آماده پور
هنوز آن سوی اسمایپ در درهاش ح تازی چيری بود
فردا صبح چون ىحپ خاحوش ح شود از سقف آیا
یم بي دو
اثر ا گشى برجای ما ده روی بليد بر
یم از حد دو تا از او
فرض بر اید اسه بي اید ىحپ سوخىي بود
شك داشىي باشيد بي او حشموبم
از قبل پدر واشق
آحدن بود
از قبل حهرهسوزیهای اید بازی سياس
رفىد بود
بر ح رود
با پنجرهای روشد آن سوی سيمهای حخابرا
اید صنصي دیگر قابل خوا دن يسه.
با سينيهای آن سوی اسمایپ با ا گشىا
بي آه روی آه تایپ ح شد د .چي ح بردم
بار حد بردن دو تا فنجان قهوه بود آیا با توام بي اید صنصي را ح خوا . آن ش
چشمهایش بسىي بود
با اسب بي در درهاش ح تاخه ،ح تاخه. چون خدای بخشنده لخى اش را بي آن سوی اسمایپ داده بود. بي وقيدهی شما جناب آیا هنوز در درهاش اس
ح تازد
و حد آیا چون ىحپ آویران ازسقف فردا صبح خاحوش ح شوم
28
فایل شعر /شماره ی سوم
دبميی پيراهنه
آمنه باجور
بي ساتهاسه با بس بي ح ز م بي زخم حاى لعنه بي اید ى "ىحو
تن " ح شدم برا
وج
در يسى ا
سوارخم
بي با چيری پر م شود دیگر ىوش م ده بي بي درهای بي دارد از حد پر "ح حيرم برا " از تخهخاب ...پر سر
بي م شود
م شود اید سر بي ا داخىيام از حو پایيد باز دارد دوباره ح آید بوتاه بي باز بيای بوتاه بو تا بيایم یك سر و ىردن از همي با ...ىتر و از وسط ونم بن با لمس توی اید ىرداب بي ح زت زده از ىی بمد
باز م شود با دسه
فایل شعر /شماره ی سوم
بهار توكلی
29
.2
.1 حا بي یك ا دازه باید
حد و حادربررىم شبيي هم هسىيم
بي هم دروغ بگویيم
او تالش ح بند شان دهد ح شنود م شنود
بي یك ا دازه بي هم خيا ه بنيم
وقى
و بي یك ا دازه همدیگر را احمق فرض
حد تالش ح بنم شان دهم دوسىم داری داری
لرند تعادت را بي هم رن
وقى
گذار
حد و حادربررىم شبيي هم هسىيم
پای وشق حصمم بي بيد حاسه
حا هر دو وا مود ح بنيم
بلنگد
بي چيرهای بي يسه او بي سنگيد بودن ىوشهایش حد بي واشق بودن تو
فایل شعر /شماره ی سوم
ميالد جليليان
35
چارهساز يسه پس ا ىهای اید سرر
چنگات اسه حر بي دور بمر باریم تاب خوردن و تنانای رقص در اید حهما
برر
همي آحدها د بي صرف شو د حيربان حهربان اسه بعدی را چنان بلل ح بند بي قبل وت شود بف سالد دسهبردار بود حر تا چشم بار برد با هر چي دسه بود دوسه شد در دوسى اید ابس هميشي حثل درى بسىي جا خوردم چيقدر بيد اید سررها جای در خال سه ىير وج
دیواری افىادهام
چرا بس قالب م شود شاوری حایوو يسىم احا بلندترید شعر هم
تقاناى لباو منيد...
فایل شعر /شماره ی سوم
مسيح حسين نژاد
3۱
ح بنم بي خابسىری بي روی فرش ریخىي
در خيابان حىناه
گاه
از پليهای حىناه
ح بنم
باى ح روم
پك وميق ح ز م بي هاری
سُر ح خورم
و ىاز ح ىيرم لبم را بي بيماری وجيب دارد
حثل
خودم را بي بخه دوو
حوادِ
خودم را بد
حذاب
بي بخه ا داخىيام
در شهری بي ىغر ح شود حدام
و حاى بي ىو يهایم
و آفىاب
ىو يی جدیدی از بدبخى سه
از تمام سوراخهایش
زحيد را حچالي ح بنم
ح ریرد روی ا گشههای حد
تا وبه بعدی
زحيد ىرد اسه در بسىيای پالسىيم
زحيد ح للرد
زحيد چهارىوشيای غيردیواری سه
دوباره روی بسىر داغش
در بسىي بندی باغذیش
بخار ح شود
و هربس بي ایدجا راه ح رود حاى
دود ح بند
خالصي ح شيند پایيد
باران م آید ح شود
سرم را بي درد
فو
ا دازه ی حوهایش بلند
بيرون پنجره
شده اسه بوتاه
تا پدرم
بردهام بد
فایل شعر /شماره ی سوم
حادرم چيری بينند بعد با صدای بي شبيي قبل يسه داد ح ز م: خوبم خوب يسىم در حسىريل در چهارىوشيی داغ زحيد خووصد وقى سُر ح خورد ایدىو ي زیرِ پای هرو يد
32
فایل شعر /شماره ی سوم
عارف حسينی
شهو
اسه اید شعر
وقى با واژهای در ذهد خود درىير چشمهای هرزهام را ح ىير د
د بات بلما
ل های تشنيام هجایشان ح بنند حداد تيرم بمارتشان را ... شهو
اید شعرم
تو باش در اید ش
سپيد
قرحر بپوش پرتقاتهایه را پوسه بِمَد ل هایه را حراج بد ا داحه را سياهچاليای برای بلعيد م. هر دو ح شویم احا در باغذ.
33
فایل شعر /شماره ی سوم
مجتبا دارابی
34
سرِ توویری قاب شده بر حبل
ورى بي ح پاشد حا يىور
دریا بي حر
واشق شده در خوابهاش
دارد!
حي زده توی دید روشد ا داخىي سرِ فا وو بوىك برده با ا گشه بر ساحل بيبورد چشم بسىي روی خودش ومسِ جنازهای سوخىي در آغوش غر اسه توی سند ریخىي سد در خاطرههاش بي داد بر د حر آی آدمها یك نر ح سپارد حد احا ز گ ح ز د حا يىور " ور ،صدا ،توویر حربه!" بر رفىي بود از خا ي یم داد ح زد توى تاریم
دارد در حا يىور
فایل شعر /شماره ی سوم
رئوف دلفی
35
پرسي با هيچ ،ترو دارد بابا ...باد برایم م خری
از ارتناک ،ترو حشخص يسه
حاى بي از حدیر ،پيرترم
بگذار حوریا يها در چوب ا قالب بنند
باد قيمىش چند اسه
شهر از بنارم بي ح ىذرد،
باى ...باىی شهر حوریا يها ا قالب برد د
ىذشىياسه...
حاى بي دیر
حربوط بي حدرسي يسه
و دخىران حدرسي حاحليا د
بي از دروها فقط ترو یاد حد داد د
تو با بچي از بنارم م ىذری
باید باد برای شات ىرد م بخرم
حاى بي از حدیر ،پيرترم
تا بچيها یخ ر ند در دفىر
بگذار حوریا يها در شهر اغىشاش بنند...
حاى بي از حدیر ،پيرترم
شاش قيمىش باىسه
سيل قيمىش باىسه
بابا ،باد برایم م خری
م زم
پرسي با هيچ ،ترو دارد
از دیوار حدرسي ترو حشخص يسه
شهر از بنارم بي ح ...
ح ز م بيرون
ح فهمم
ول پرسي با هيچ ،ترو دارد..
پشه چراغها ..قرحر يسه
بگذار حوریا يها در بىاب ،ا قالب بنند
حاى حدیر ،آهسىي پير ح شود
حد در جواب...
تا حد دیر بي بالو ترو رسم
احالی ى ها را بلدم
از ارتناک ،ترو حشخص يسه
با ایدهمي خالموب
حوریا يها در بالو ا قالب برد د...
شهر از بنارم بي ح ...لعنى ! ...م ىذرد!
و شهر با باد از بنارم ىذشىي اسه
فایل شعر /شماره ی سوم
شيما قاسمی .۱ تنهای حردى بي خوابيده روی بيداری م وف النهاری بي از پسىان هام ح ىذرد سریع تر از اشك رفىي ام و ىو ي هام تپي ای بي خودبش ح بند حرا تا اس
تر بينى از خروط ران هایم
یا سگ بجاى تنم خوابيد بي بند م آیم خون بپاش بي ز دى زخم تازه ای باشد روی قلب بي حر تنهاترش برد و وشق جنگ بيد دو بدن بي صلح خواهد شد تا اسىوا حوازی تر از نس هایم برسد بي قبری بي ز ده در ىورش خواب خواب
36
خوابم م برد
فایل شعر /شماره ی سوم
.2
بمربند ها را بندید بسىم از هر طرف زحيد خوردم سياه تر از وروو پوشيده ام و پدر بي پلي پایيد ح رود ىریي جا ىذاشىي در پسىا
بي پنج بار حادر بود
در بود بي بسىي ح شد رو بي هيچ باز و ز دى فرش بثين بي خورده ام چهار تا بي وق هنوز داغ بودم بي چپا دم بي باسپيد شسىي ام بي تربىازی حردی خميده تر از دیوار وثما بمربند ها را بندید بسىم از هر طرف زحيد خورد
37
38
فایل شعر /شماره ی سوم
بي ىوشههای تنم از پشه چسبيده دهنم را از اتوات
آیههای جهانی امين رجبيان
وقربيای هار رها برده
نس بي حوهایه گنىدسه
و دردِ تيرك پشىم تمام قد
نس بي باد بي طا باز
بي آیيهایِ هایِ تو پيچيده
ب پيرهن بي تن بود
ا گشهوار سمه ز
و ریخىن بي ىودال
در اید مای ىم شده حردی
بي ىو ي داشه و شقایق
بي حردیاش ىذاشىي ردی بي درازای دار
چرخش وطن بود
برای چشمها
پوسه را
بي اید حذاب
بر ره برده
بنار ساحل ل ها دسههام را فرو برده بي رها برد
پس م ده
دت دت بي ح ز
دها ي دهد باز
ردی بي رودههای ز
باز شده تا بازار حاه فروخىي و ش هاش را جها بردها د تا صبح بر درىاه اید وب ز ده ما َد
و ها برد
با تشرینا
بي اید تنا ي-وطد در تنه
آ وقه
تنهاترید تن بي تو باش را
وتنم وتنم
تنها شده وتنم درهای
در اوما سبر دریده
و اید حذاب بي ا گشههای توسه
داده
بي باز شده از بسىيهای تنش
و ىردش اطالوا
بي هرم هوای
را ىرفىي بر دهنش حشه
جها
و طنم را
خاص از پنجرهی اید بابيد بي دره پر
39
فایل شعر /شماره ی سوم
بي هرىر بي د يا ياحد
سپهر رضایی
تا بوى ىردنا
را یاد بگيرد
و از یاد برد پيراهد چارخا يام
پيراهد چارخا ياى بي ساتها بعد
در ح آورم از بمد
ىریي بردم
حد شده باز
ىریي بردى تا اتو شود
تو چارخا ي دوسه داشى شا يهام را چهارتر ح برد و دبمياى بي سرىيجي ح ىرفه از بس باز از بس بي فمر م بردى بي دبمياى بي در حد بود دبمياى بي هرىر باز شد تا هوای بخورم نس بمشم در ىليزار بي ىلي دارد هواى خوب دارد فقط زار ح ز د لعنى و ح ىرید حدام ىت حثل هميد پيراهد بي چارخا يهاش بوچك حثل بودب
45
فایل شعر /شماره ی سوم
ىاف داد و
جان صدرا
ىاو زایيد حيش بود
ر گ ح ریخه روز
وىر
روی لب بي بو ح خورد ترافيك ح آورد باى
دوباره ....ودوباره آفىاب
چشم بي ح چرید
سر ح خورد
پنجره ح بشيد پایيدتر چا ي
روی لب بي ر گ
تيمي ح پرید
ح باخه بي حيليها
خيابان جابيجا درجا
وقربي
جام ح زد برجام
پشه چراغ قرحر
تيك دیپلماتيم داشه
آتيش بي آتيش ا ىظار دود ح برد
چا يای بي حاتيك ح زد
خيابان ا فرجام
تني ح زد بي دیپلما
حرههای تازه ح چشيد پ هرجام
وه
تلو تلو ح خورد
تد ح برد پای تخى بي ح باخه ىر
شد وحيش
پرید صندل جلو برو
اا...ووحد
بو...... بشيد بنار
ووده ح آورد باى آفىاب ر گ ح باخه
فایل شعر /شماره ی سوم
پویان فرمانبر
پنجره از حنظره افىاد شمسه و پرده حيربانِ باد شد حير روی پذیرای و زن تلختر از شيرین پرید و حثل سي
سرخ خورد پای خودش
و پاى تخه افىاد پاى تخى بي خوابيده بود دحر بي بيند بي شنود حثل باد بي دیگر م رسيد بي حيهما دار م شود دیگر دردى بي فاسد شد و جمع م شود دیگر پنجرهاى بي خرد خرد
4۱
فایل شعر /شماره ی سوم
فرشاد قاسمی نژاد
42
و لي ح شود بد م حاشيد
حاشيد در اید اتا تاریك تنها دو چراغ روشد اسه فمر ح بنم بي تند ح آید ىربيای بي خيره حا ده بي چشمهام خيات ح بنم از حاه دو تمي بي روى پنجره بشيده ح شود حاشين دارد ح آید از پشه اید سرر ح ىذرد از چشمان ىربيای لي شده در جاده یا حاه دو تمي در دهان ىربيای بي دحش را داده باى روی پنجره حاى
هربار بي اتا تاریك اسه حادرم ح حيرد پدر سرطان ریي ح ىيرد
فایل شعر /شماره ی سوم
دشني دژخيم
فرشيد كریمی
باید بي سالخ اش بند
.1 وبدالرنای شاور را دار باید زد بي ز جيرش باید بشيد
جو،
مند پاز د و دیسناد دیگری ویسد پوسه از سرش باید بر بند، دیدپژوه،
مند ارژ گ و شاهپورىان دیگری ویسد خابسىر اجرای ا داحش باید بي بر باد داد، چو حالج ا ا الصق ىو مند طاسيد اىزت دیگری ویسد وبدالرنای شاور را دار باید زد بي ز جيرش باید بشيد چو رفىار آدمخواران باید بي حثلي ىردد زبان سرخ اوىرانش را باید بي بي در آورد
چشم سيهش،
سرا جام،
نلي باید برد، چو حردك حساوا
ر جش فرون بند
بي در آورد
اید حنىقد وید را
چو حا
43
بي چهار حيخش بشد هيها ! بي تا ز ده اسه مند بارسىا
بند
بي جاودا ي تاریخ فرزا گ ىردد وبدالرنای شاور را دار باید زد بي ز جيرش باید بشيد
فایل شعر /شماره ی سوم
.2
حهربانتر از آ م بي برده جنس ا ای ذا
بناحم
ز ا گ و لذّ
ای پرسىوی اشار آحدی با پرسش از شاهناحي بوحنووری و خدای احكها، لريف و حهرورز بودی چون بودبا يهای دخىرا گيه حد؛ احا جذب شدم سرد بودم حشلوت خياى
دخل خال بىاب فروش
ای بي با حد همواره خوابيدهای در قرون قدیم و جدید بي هر سبك و شيوه حهربان تر از آ م بي برده جنس ا
بناحم
44
فایل شعر /شماره ی سوم
ایوب مردانی
45
م آید باى آه آه
بيابا
افىاده روی حبل
لولي بشيدم تا سر بندر
ریخىي از پشه
باید برای بچيام
رىيهای از نه
باری دسه و پا بنم
بش رفىي تا خليج برر
شما هم سراب دیدهاید
اوف خوابم م رود دسه روی پلكها ىذاشىي حا ده
چي بنم
ح ز م بي آب لولي ح برم تا جنوب اید طر حل حد اسه ح بشم باى واااای بوی نه ح پرد بيدار ح افىد طوفان شنا ح بنم تا تپيها دو ىك پشه خليج باىی دبل داغ داغ قير ح ریرم رویِ غبار
46
فایل شعر /شماره ی سوم
مهدی نادری
سحر یحيی پور
از سرر بعدی هم شروک م شود اید شعر
در سرر دلخواهم
خودبارم پا دارد
بي اتا دیگر ح رویم
باید بي در فمر دیگری
تنها یم از سایيها برر تر اسه
بي دیگری فمر بنم
حىا م توا م از بيد حچاليها ...
ایدبي دیگری ح آید پشه فمر
بي اتا دیگر ح رویم
بازیِ زبا سه
ب هيچ هيرح دارد ح سوزد
حد بي در فمرِ دیگری هسىم
آشپرخا ي د بالم برده در اید اتا
روی يممه پارب
بىابهاى در دسىم
ریيسم را قات ىذاشىيام در پاربينگ
چاقو خوردها د
بي فمر بنم بي خيا ه
بي اتا دیگر ح رویم
و با هم بي سرر بعدی برسيم
بعد هم بي اتاق در اتا
در پارك
اتاق حوش حرده
یا پاربينگ
بي راه ح رود در پيادهرو
بي سررى بي هرىر شروک
اتا ها یم یم
حى
م شود
و ىاه جنه جنه قدم ح ز ند در دسه تعمير اسه خيال بي در خيابان اسه
فایل شعر /شماره ی سوم
47
48
فایل شعر /شماره ی سوم
در "بالج شعر وبدالرنای " ،هر هنىي بارىاههای برىرار ح شاود بي در آن حنىقدان بالج بي بررسا شعرهای ح پرداز د بي بوااور
آ الید توسااط شاااوران فرسااىاده
ح شاو د؛ ىاه ول وبدالرنای
ير در اید بارىاههای
شاعر شربه ح بند و شعرها را قد و باز ویس ح بند. در اید بخش ،فایل صوت ِ برخ از قدها و باز ویس هاى ول وبدالرنای پياده شده و بي ثر درآحده اسه.
49
فایل شعر /شماره ی سوم حالى بنشحند پيدا برده اسااه( .اىر "آبِ ساارد" آورده
مهدی محمودی
ح شد حالى ساده و تونع پيدا ح برد). در واقع شااااور با اید حربه هم بُعدِ تمویل ِ "دوش
توی حمام
ىرفىد با آب سارد" را بيان برده و هم حومو
با آبِ درد
بي قرار
اسه با "درد" و "جوش" شمل بگيرد.
جوش ح ىيرم
هر چي بيشاىر با ساررِ شعرتان بازی بنيد ،حا ندِ سي سررِ
تا بم حل بشوم
اوت اید شااعر ،راحهتر بي چند تمویل خواهيد رساايد و
هر قرره خواهد ىنه
هميد ،اثرِ شما را بدت بي یك "حىدِ باز" ح بند( .احىمالد
بي خاك بي تو
راوى از آبِ جوش دردش ىرفىي یا جوش بدن را زیرِ
بي اید تد وطد ىوا سىد
آبِ سرد ىرفىي یا )...
ب تو اید بدن
اید تالشها شعر را از آثارِ فسه فودی دور و آن را بدت
ح افىد از ریخه
بي یك شاعرِ خوب ح بند؛ شعری بي با یك بار خوا ش
بي فانالب
تمام شود.
سينون حىات ح خوا د زت زده شير آب بي چشم حد
تا بم حل بشوم
و در سماک شلنگ راسى حمام و دسىشوی یكجاسه
از توااویرِ اید سااررِ جال
د يای حد ایدجاسه
حا حىوجي ح شااویم بي ا گار
حنظورِ شاااور از حمام ،یك اسااىمان آب جوش بوده بي
وىر ي آزاد بودم بلله بنم
راوى حا ند یك حبي قند در حات حل شدن در آن اسه.
بي جر حد همي آزادیم.
هر قرره خواهد ىنه /بي خاك بي تو /بي اید تد وطد ىوا سىد
نقد شعر شاااعرِ حهادی حصمودی بي حثابيی یك حىدِ باز (چند تامویل ) تالشِ خوب دارد( .خيل از حنىقدانِ ادب
بي
اشااىباه بي اید وک شااعرهای بوتاه و ساااخهحند" ،حىدِ بسىي" ح ىویند).
شاادى راوى در اسااىمانِ آبِ جوش اسااه و بيان در ساااررهای دیگرِ قسااامه حذبور ،از اساااىىيكِ هنری برخوردار يساه و بهىر اسه بي شاور ،جور دیگری آن ها را بنویسد ،زیرا از فرمِ شعر ،دور اسه.
توی حمام /با آبِ درد /جوش ح ىيرم بساياری از شاوران سوات ح بنند بي چي زحا
در "باي خااك بي تو" حنظور از "خاك" ىيجيی حل
"ب تو اید بدن /ح افىد از ریخه /بي فانالب" ح توا يم
صنه بياوریم اىر بي قساامهِ حذبور دقه بنيد ،در "آبِ درد" واژهی "درد" تنها صاانه يسااه چون با "ساارد" بازی شااده و
اید قسمه ،از زبانِ خوب برخوردار اسه و بي فرم شعر ردیك اسه.
55
فایل شعر /شماره ی سوم "سينون حىات ح خوا د /زت زده شير آب بي چشم حد /و
در واقع در اید برهی خاب ،آن گاه بي بي اید جهان
در سماک شلنگ /راسى حمام و دسىشوی یك جاسه"
داریم و باوثِ ایجادِ فوااای حخوااوص ح شااود حهم
در اید قسمه ،والوه بر ایدبي ریىمِ اثر دچار سمىي شده،
اسااه .حخاطب بي تنها حواامون شااعر را بنهمد اهميى
از بلمات حثلِ "سماک"" ،شلنگ" و ...ير بار مشيده و
دارد ،زیرا قبلد هم همان حوامون را در شعرهای دیگر
هميد باوث شاده اسه بي فرمِ شعر سسه شود" .حمام
خوا ده اسه ،پس وجود او ربر بي شعور تازه دارد.
و دسىشوی یكجاسه" ير آدروِ خوب
يسه و قافيي
یك شعرِ خال توليد شعور ح بند و حرجع برای افراد
ی "یكجاساه" با "ایدجاسه" ،در ا ىهای سررِ بعدی،
حىنمر اساه ،زیرا آنها را بي فمرهای تازهای ح رسا د. بي هميد دليل فيلسااوفا
ب دليل اسه.
حا ند يچي ،دریدا ،هایدىر و ...
حىم بي شعر بودها د. د يای حد ایدجاسااه /وىر ي آزاد بودم بلله بنم /بي جر حد /همي آزادیم
زبانِ فارس یك دسىگاهِ فلسن سه ،چرا بي هر بلمي در آن ،یك بينش اسااه؛ اید ىراره از زحا
بي زرتشااه ،
اهریمد را بي حعنای شااارا دیش و اهوراحردا را بي حثابي در بل ،اید شاااعر ح توا د با ادیى جر
بي شاااعری
خيرا دیش ،در حقابل هم قرار داد ،بي اثبا
رسيده اسه.
قدرتمند بدت شود.
همانطور بي ىنىم برخورد تازه با زبان اىر خال باشااد
یك شاااور برای وشااىدِ چنيد شااعر قدرتمندی باید بي
بي چيری جر ارا يی تنمر تازه حنجر م شاااود؛ یعن
بازیگوش با زبان و دوری از ساده ویس والقيحند باشد،
همان رفىار تيرهوشا يی شما با بلما .
زیرا حخاط
از اید تمنيكها بهرهى حسا ح برد؛ یعن
طوری آن را تمویل ح بند بي اثر بي طبيعه خود برسد. اصالد بارِ شعر اید اسه بي خوا نده را از خسىگ ،ر ج و وذاب بي احش ز دى سه ،برها د و آن را بي تنمر در تنهای دوو
بند .تنمرِ شاااورا ي ير هميد اسااه .تنمرِ
شاااورا ي سااخنانِ ىرافِ پيچيده يسااه؛ هيچ فمر تازهای وجود دارد ،طرز برخوردِ حاسه بي فمر را تازه ح بند. شااما فقط ح توا يد در جر يا
دخاله بنيد ،در واقع
هيچ شاعری وجود دارد بي از روى شاعری وشىي شده باشد ،شما فقط ح توا يد شعرِ قبل را پاك بنيد .ح توان ىنه توااویری بي ابنون در ذهدِ شااما شاامل ىرفىي همرحان در ذهد بسااياری از شاااورانِ دیگر ير حوااور دارد.تنها توليدِ فوا در اثر ح توا د شعرِ شما را تازه بند؛ یعن زحا
بي یك خوا نده پشاهِ شاعرِ شاما ح ایسااىد
باید بىوا د جهانِ شااما را ببيند بي اید قواايي با بصثِ ىلوبات پو ىری ب ارتباط يسااه .از آن جهه بي احمان دارد حومون شعرِ شما ،ابنون در قريای دیگر از جهان، در حات ِویسش باشد.
5۱
فایل شعر /شماره ی سوم
همچنيد قدم زدن جير جيركها در تخه از ظر شااا ي شاناس دىله ح بند بر صدای جيرجير تخى بي در آن
امين شيخی
یك رابريی جنس در حات وقوک اسه.
جير جييييير
برای حن بي بم زیادیسه
برطرف ح شود بصران آب هر ش
"حد" بي تعبيری حعنای ا دیشاايدن ير ح دهد .احا در اید
بي جير جيييييركها
سارر شاور از لنظ "حن " اسىناده برده اسه بي اشاره بي
در تخه قدم ح ز ند
اسپرح دارد بي ىویا بم زیادی اسه.
"آب هسه ول بم اسه" برای حن بي بم زیادیسه حوحن
حوحن
م بن چرا
حرا بي آب بردهسه
م بن چرا
تا ایدجای بار ،شااعر از چيدحان حوفق برخوردار بوده
صصرای بربالسه تخه
اسااه و آهنگ حروف حا ند "م" و "ن" بي حدام تمرار
شلوار را بي بپوش
ح شو د لصد زیبای بي شعر بخشيده اسه.
طنالن در بمر سر بي يره خواهند شد
حرا بي آب برده اساه /صاصرای بربالسه تخه /شلوار
بر قاب ومسه.
را بي بپوش /طنالن در بمر /سر بي يره خواهند شد /بر قاب ومسه
نقد شعر حهمترید واحل زیبای اید شااعر ،بازیهای زبا
حىعدد
آن اسه. با وو چند تاویل حواجي هساااىيم بي ح توا د ذهد خوا نده را بي سمه یك رابريی جنس بي در حات وقوک اسه بمشا د ،و یا ح توا د اشاره بي صدای "جيرجيرك" باشااد بي در ذهد خوا نده توااویری از ش ا
و تاریم
ایجاد ح بند.
برجسااىيترید مىيای بي شااعر را از گاه خوا نده جذاب برده ،پرهير شااور از اناافي ویس اسه .همچنيد بازی های زبا ،حا ند بازی با بلميی "آب" بي در شاااعر جاری اسه ،باوث زیبای هرچي بيشىر حىد شده اسه. بي طور بل شااعر با وجود ا ىراو بودن ،با ایجاد یك تم قوی و حصىوای حشاااخص ،خوا نده را بي خود جذب
بي جير جيييييرك
ها /در تخه قدم ح ز ند
ح بند .شاور ح توا د برای برقراری ایجاز در شعر دسه بي بازی هرچي بيشاىر با بلمات حا ند "دو طنالن حسلم" (بي از ظر شااا يشااناساا بر بيوااي دىله ح بنند) و
در سرر باى ير ح توان از "بصران آب" دو تاویل بمبود اساپرم و قرع یا بمبود آب آشااحيد
ساارر آخر ،از واژهی "در" اسااىناده ح برد" :در قاب ومسه"
در سرر اوت؛ "جير جييييير"
برطرف ح شااود /بصران آب /هرش ا
مىي :بهىر بود بي شاااور بي جای واژی "بر" در ابىدای
را برداشه برد.
"شاايراب" بر د ناامد ایدبي وجود وو دفورحيشااد (تليير شمل) در شعر بي از دفورحي بردن سياوشان حادثي
52
فایل شعر /شماره ی سوم
ی بربال بي سمه تخه و رابريای بي حيان تواد داسىان
بي طور بل ،خيات بي همان پاره توویرهای ىنىي ح شود
بربال با حقيقه احر آن (بربال ،بي بي قل از سااوفيساام
بي در ساررهای از شعر حرر و در همان سرر ير تمام اسااه بي در همي جای
ایرا ،خشااك و ب آب بوده اسااه ،در حقيقه دشااى
ح شااو د احا تخيل ،آن داسااىا
سارسبر اسه .در حعنای للوی ،بربال؛ بوه اسه بي در
شعر جاری ح شود و حنهوم بل شعر را ح سازد.
بنار رودخا يای قرار ىرفىي باشااد .بنابراید خشااك و
در شااعر باى تخيل بي صااور
سااوزان بودن آن باحلد حوهوم اسااه) و تواااد ىنىاری
یعن شاور بي واسريی ایجاد ارتباط حيان بلما
شااور در بم و زیاد بودن اسپرم برقرار شده؛ باوثِ ایجاد
(حد بي حن ،آب بي اسااپرم ،جيرجيرك بي جيرجير تخه،
یك بازی زبا
قوی در شعر ح شود.
شاور با تقريع بردن بلما
و طر توطئي در حىد ،جای
ایجاد شااده اسااه؛
زبا
حخىلف
بيويها بي دو طنالن حسلم ،تخه بي بربال و )...بي تخيل در شعر دسه پيدا برده اسه.
برای تليير و اصاال در شاعر گذاشىي اسه ،و با وجود
شاعر از ظر شاا يشناس و چيدحان بلما ،بسيار قوی
اسىعارههای حىعدد (اشاره بي داسىان بربال و ایجاد ارتباط
اسه و پر از داتهای سه بي بدت بي اسىعاره شدها د.
حيان جيرجيرك و تخه ،حساائليی ب آب و بمبود آب
تنها ایرادی بي بي آن وارد اساه ،بود توااویر درخشااان
حن و در آخر قاب ومسا بي حممد اساه توویری از
حوتيف حقيد شااعر ،با
حيان سااررهاسااه؛ یعن در قل
حساايدِ واقعيی بربال باشااد)
حااوتااياافهااای آزاد حااواجااي
شاااهد ساااخىار حعنای و آوای
م شویم.
حنظم در شعر هسىيم.
حوتيف حقيد اید شااعر در واقع
شااعر از تخيل برخوردار اسااه؛
همان "حالتِ اشااىيا داشااىد یا
احا خيات شاااورا ي در آن دیده
داشااىد بي ساامس" اسااه بي
م شاااود .با وجود سااااخىار
بدت بي وو
ا
ومودی حنسجم و ارتباط حعنای
حذهب شده و با بصران اجىماو ِ
حيان ساررها ،تواویر حربری و
ب آب پيو د خورده اسه .حيان
تقابلِ فرهنگ
حصوری در آن وجود دارد.
اید سااي حقولي وو ریىم و ارتباط خاص وجود دارد بي
خيات شااورا ي همان ساررهای از شعر اسه بي شاور با
شاور بي خوب از پس ایجاد اید ارتباط ،برآحده اسه.
قرار دادن آنها در برد داسىان اصل ،شعر را تر يد برده
شااور در وشىار بسيار قوی اسه احا تمنيم بي در شعر
و در واقع برای حخاط
ایجاد جذابيه ح بند.
او دیده م شاود ایجاد سررهای افق اسه بي خوا دن را از حساير اصال شاعر بي سمه دیگری
خيات شااورا ي بي زیبای شاعر بمك ح بند احا بخش از
آنها حخاط
بایدهای سااخىار یك شاعر يسه .آنچي بي باید و حا ر
پرتاب و حجبور بي تاحل بند .وجود اید ىو ي سررها ىزم
اهميه اساه ،تخيلِ شاعریساه بي در ایدجا ،شاور بي
اسااه تا حخاط ِ شااعر ،از درون اید تر ينا ِ ساارری بي
خوب از پس آن برآحده اسه.
تخيل شاااور دسااه پيدا بند ،از آنها لذ
تخيل شعری همان برآیند حجمووي توویرها و خياتهای
وميقتری بي شعر شان دهد بي بي وسيليی آن ،شا يهای
اساه بي در یك شعر حرر شده اسه و شعر را بدت بي
درون شعر را بشف بند و بهىر بي حقوود حولف برسد.
داسىا
ح بند بي بي آن "تاویل" ح ىویند .تاویل؛ همان
فوای سه بي یك شعر در ذهد خوا نده ایجاد ح بند.
ببرد و توجي
53
فایل شعر /شماره ی سوم
نقد شعر
مجتبا دارابی واشق شده در خوابهاش
اید شعر از حيث اجرا و بودِ تونيصا ِ انافي ارزشمند
حا يىوری بي ور ح پاشد
اسااه احا حواامونِ آن وانااح يسااه و حخاط
توی چشمهای قهوهایش
درون حایيی آن م شود.
حي زده توی دید
اید شااعر در فوااای ابرورد باق حا ده و بدونِ بر احيای
روشد ا داخىي روی فا وو
اسااسا رو بي ا ىراک رفىي اسه .تنها در صورت بي شعر
بوىك برده ا گشه
حاویِ بر احيی خودویژهای باشااد ،بشااف در آن شااعر
توی ساحل بيبورد
حخىصِ شااور خواهد بود .شاور در اید شعر ح توا سه
چشم بسىي روی خودش
بي ونااو بي حوتيف حقيد بپردازد و اید ىنگىوی ها را
ومس شده جنازهای
بي حوتيفهای آزاد و پشهِ حوتيف حقيد ا ىقات بدهد( .بي
بي سوخىي توی آغوشش
حىوجي
بي "چندتمویل " حنجر خواهد شد). هيچ ربر
دارد بي شاور بي چي دليل شعرش
غر ح شود توی سند
بي حخاط
ح ریرد بي دقيا وو خاطرههاش
را وشاىي ،بلمي بيانِ حوتيفها و فوای خودویژه ی شعر حربوط اسه.
تا داد بر د حر
بي حخاط
توی ساحل ز دىيش
همانطور بي شااار دادیم اید شاااعر از ادیه خوب
بي آی آدمها
برخوردار اسااه؛ یعن برای رساايدن بي شااعری وال
یك نر ح سپارد حد
چندید بار ویرایش شاااده اساااه (یم از اربان حهم
بي دسه حوجهای لعنىيش
شاااوری فدِ ادیه اسااه) ،احا ادیه پایان دارد و حد ير
"دینننننگ"
رتوشا ا جام دادهام تا ارتباطِ تواااویر با حوتيف حقيد را
ز گ ح ز د حا يىور
بسط دهم.
" ور ،صدا ،توویر ،حربه!!!"
ابنون بي مات از اِدیهِ خود ،اشاره خواهم برد:
" وور ،صدا ،توویر ،حربه!!!" " وووووور ،صدا ،توویر ،حربه!!!" بر رفىي بود از خا ي و تاریك داد ح بشيد توویری بي قاب شده روی حبل اید دریا حر
دارد
توی سيل ىریيهاش
وری بي ح پاشد حا يىور واشق شده در خوابهاش" در ایدجا توویر را حعموو بردم. "غر اسه توی سند ریخىي سد در خاطرههاش
غر ح بند چشم را
در اید قسامه از "سد" اسىناده بردم تا بازی با "سند"
توی اقيا وو حا يىور.
بي وجود بياید. والوه بر آن" ،دقيا وو" را حذف بردم؛ اید وک بلميها در اسىىيكِ شاورا ي قش
دارد و اید قويي حاب از
فایل شعر /شماره ی سوم
وجودِ غدهای حصدودخواه در درونِ ذهدِ شااور اسه بي
54
ویرایش شعر
شااور باید آن را دور بریرد( .یك شاعر ارتباطِ ردیم با "زیبای شااناساا ِ شاار" دارد و از هميد رو هر غدهای
ورى بي ح پاشد حا يىور
حصدودخواه و خيرا دیش ،حا عِ رسايدن بي شعری برر
واشق شده در خوابهاش
و شرور ح شود).
حي زده توی دید روشد ا داخىي سرِ فا وو
بر رفىي بود از خا ي
بوىك برده با ا گشه
یم داد ح زد توی تاریم
بر ساحل بيبورد
سر توویری
چشم بسىي روی خودش
قاب شده بر حبل
ومسِ جنازهای
دریا بي حر
دارد در حا يىور
دارد
سوخىي در آغوش غر اسه توی سند ریخىي سد در خاطرههاش
در قساامهِ آخر ير لصدِ شااعر را از تند ،اىهان بي آرام
بي داد بر د حر
رساا دم تا اید فرودِ پرسروه ،بي فرمِ شمل ِ شعر بمك
آی آدمها
بند.
یك نر ح سپارد حد احا ز گ ح ز د حا يىور www.kalejsher.com 5
" ور ،صدا ،توویر حربه!" بر رفىي بود از خا ي یم داد ح زد توى تاریم سرِ توویری قاب شده بر حبل دریا بي حر دارد!
دارد در حا يىور
55
فایل شعر /شماره ی سوم
حمارسااه ،بهىرید روش را برای ارا يی زبانِ خاصا در
كاميار كمانگر
هر بدام از شعرهای خود ،ا ىخاب ح بند. بررس شعرِ فو :
خواب از حد بلند ح شود صبح خميازه حرا بش ح آورد تنم از خسىگ دیش
خواب از حد بلند ح شود صبح
در رفىي
خميازه حرا بش ح آورد
ساوه گاهم ح بند
تنم از خسىگ دیش
دیر هنوز شده
در رفىي
ساوه گاهم ح بند
و د بات ،وقربيها را ح بشند
دیر هنوز شده
تخه از حد پایيد ح آید
و د بات ،وقربيها را ح بشند
خواب در پای چپم رفىي حمام تا حد یك لنگي پا ح رود
در سارر اوت تا پنجم ،حؤلف با ایجادِ توویر ،سررسازی
چشمهایم را در آب ح ز م
برده اساااه؛ حثلد بلميی "خواب" را بي جای "حد"
و صورتم را
شاا ده اساه در حال بي تنها در سررِ ششم توا سىي بي
آیني را در خودم گاه ح بنم
یك سررِ شعریِ حوفق دسه یابد .در اید سرر با حذف
فراحوش ،پای راسىم را ح بند
حواجي ح شااویم بي اهميه زیادی دارد ،اید حذف ،بي
در از زیرم ح رود
بلما ،خواالهِ چند واژىا
تخه زیرم ح شيند
داده و اثر را بي حىن باز
تبدیل برده اسه ،زیرا حعا ِ "د بات هم بردنِ وقربيها و
و چا يام روی ا گشه اشاره
د بات بردنِ زحان توسط وقربي ها" از آن اسىنباط ح شود.
تخه باز زیرم دراز ح بشد
در ساااررهای قبل فقط با جابيجای ِ اربان جمليها و
سقف در چشمم فرو ح رود
حعموو بردنِ جمال
و خواب در حد ...
با حربى حما يمات حواجي هسىيم
و بي دليل ایدبي اید رفىار تا آخرِ شااعر بيش از ا دازه تمرار شاده و اید تمنيك را فاش ح بند تونع سه .در
نقد شعر
حال بي در آن ساررها ير با حذفِ شاورا يی یك واژه،
هر شاااور قدرتمند و خالق ،حعمارِ چينش حصسااوب ح شااود و بي صوی باید از بوغِ خود اسااىناده بند تا از همنشااين و چينشِ واژهها در هر ساارر بي خوب بار بمشد. ساررساازی در شاعرِ ساپيد بسايار حا ر اهميه اسه و حولف با ایجادِ ارتباط و بازی بيد بلمات
بي بي طورِ
ز جيرهای بنار همدیگر قرار ح ىير د ،سررسازیِ حوفق را بي اجرا ح ىذارد. دسااه بردن در فرمِ زبان ير بساايار حا ر اهميه اسااه؛ یك شاااورِ حوفق از بنارِ زبان وبور ح بند و با تمرید و
ح توان اید خوله را ایجاد برد .بي ونوان حثات: خواب بلند ح شود از صبح البىي در ساررِ پنجم يازی بي حذف يسه و با یك جابي جای و تعویض ،اتنا ِ زیبای بي وجود آحده اسااه ول ساررِ شاشام با تيرهوش ،بي سرری شعری بدت شده و باوث باى رفىدِ اشاعریه در اید قسمه شده اسه؛ اید اشاعریه در شاعرهای وحدر يساى ،شعریهِ تازهای را تعریف ح بند.
56
فایل شعر /شماره ی سوم
بي سربار م رود .ول اید قشي و تواویرِ درو
خيل
تخه از حد پایيد ح آید
روزحره اساه و بيان شعر ير حسىقيم اسه ،در بعو از
خواب در پای چپم رفىي
ساااررها ح توان جای فعل و فاول را ووضبرد ،زیرا
حمام تا حد یك لنگي پا ح رود
شاااور ،خود فری ِ تمنيم را خورده بي اسااىناده برده
چشمهایم را در آب ح ز م
اسااه؛ جمليها را حعموو بي بار برده اسااه .درون حىد خيل خوب پيش ح رود احا اجرای شااعر بي ثر ،ردیك و ظام را در ا ىخابِ بلمي
در تمامِ اید قسامه ير اتنا خاصا رخ داده اسه و
و دچار حشمل اسه؛ هارحو
همان جابيجای اربان و ایجادِ توااویری بي در قساامه
ها و جابيجای ِ اربانِ سااررها باید طوری روایه برد بي
های قبل ِ شعر وجود داشه ،حشهود اسه.
زیبای خلق شااود .احا در بل ،اید شااعر از ظر زیبای شاناس نعيف يسه و با ادیههای پ در پ ح توا د
و صورتم را آیني را در خودم گاه ح بنم فراحوش ،پای راسىم را ح بند در از زیرم ح رود تخه زیرم ح شيند و چا يام روی ا گشه اشاره تخه باز زیرم دراز ح بشد سقف در چشمم فرو ح رود و خواب در حد ىنگ ِ هنىي در سااررِ "فراحوش ،پای راسااىم را ح بند" زیباسه. تمنيكِ اید شاعر ،زیبا و قابل قبوت اسه ول باید تمرار و باز ویس شود تا تيرهوشا ي از آن اسىناده شود .در اید شعر تنها با یك ىرارش حواجي شدیم و هيچ اتناق درون آن م افىد و بيانهای حسااىقيم در زبان شااعریِ اید اثر وجود دارد .شاوری بي تا اید حد ح توا د تمنيم ومل بند ،بهىر اساه در شعرِ خود قشيی وميق داشىي باشد و شااعر را از حالهِ حنثور خارج بند .در واقع حؤلفِ اید شاعر ،تمنيك را بشف برده و فقط با بشفِ اید تمنيك، شاعر را وشاىي اساه .البىي قشايی درو ِ اید شعر اید اساه بي بسا از خواب بيدار ح شود و با ایدبي هنوز برای ساار بار رفىد دیر شااده ،بي دليل ب حوصاالگ و خسااىگ ،بي حمام رفىي و باز در تخه خود ح خوابد و
بي شعری قدرتمند بدت شود.
فایل شعر /شماره ی سوم
عارف حسينی
57
اید روزها ،با تو قدم ح ز م تهران ،شاور بوچم هسه هنوز.
تهران
نقد شعر
شعرهایش خوابيده اسه روی خيابانهای بي هيججا م رو د
حهم در ویرایش اید شاااعر ،توجي بي بيان و
احا هميجا ح رو د
از ما
هميجا ح حا ند
روایه ایجاز اساه؛ بيان در اید شعر ،بسيار حنثور اسه.
در لباو خود
روایه ایجاز یعن اجىناب از توناايح دادن و حخاط
در ایسىگاه بي هميشي اتوبوو از آن ح ىذرد.
باهوشتر از خود فرض بردن .از طرف شاااور باید یاد
تابلوهای سبر تابلوهای زرد
را
بگيرد بي شعر را بر اساو لصد ویرایش بند.
تابلوهای قرحر
تهران
وزن اید شهر را جابيجا ح بنند
شعرهایش خوابيده اسه
خودروهای تكسر شيد.
روی خيابانهای بي هيچ جا م رو د
سيگاری روشد
احا همي جا ح رو د
ح ىيرد هوای وارو ي اید شهر
همي جا ح حا ند
قرار بود از تو لهای تاریك
در لباو خود
بي آب آسمان برسيم.
در ایسىگاه بي هميشي اتوبوو از آن ح ىذرد
چشمهایم بور شده اسه بس بي بس را دیدهام
مات در حورد اید بند:
هر روز هراران نر
ا در سرر دوم همانطور بي خوا ده ح شود باید وشه؛
را
"الف" در "اسه" باید حذف شود:
فقط ح ىذرم. اسىمهلم هم ایدىو ي اسه
تهران
با دخىران بلندِ بلو دش
شعرهایش خوابيدهسه
و بليسياههای بي هنوز بند تنبانشان باز شده حگر تو بيای و ر گ شلوغ اید شهر را بي سمه دوسه بودن تليير بده درسه چند سات اسه بي م دا م چند سات اسه رفىيای یا آحدهای
اااا در سرر چهارم بي در اداحي سررهای قبل سه يازی بي حمث و سپيد خوا
يسه و بدون فاصلي باید وشه.
ا در سرر هنىم "در ایسىگاه بي هميشي از آن اتوبوس ح ىاذرد" هيچ حربى اتناا
ياافىااده و اشااااره بي
"ایساىگاه" باف ساه؛ حگر ح شااود ایساىگاه باشاد و اتوبوس از آن گذرد ! شاور باید از ایجاز اسىناده بند و در خرج بردن بلما
خسيس باشد:
58
فایل شعر /شماره ی سوم
در لباو خود
چشمهایم بور شده اسه
در ایسىگاه اتوبوو
بسبي بس را دیدهام هر روز هراران نر
تابلوهای سبر
را
تابلوهای زرد
فقط ح ىذرم
تابلوهای قرحر مات درحورد اید بند:
وزن اید شهر را جابيجا ح بنند خودروهای تكسر شيد
"چشامهام بور شاده" بي جای "چشامهایم بور شدهمات در حورد اید بند:
اسه" بنایه ح بند و یا با ا دب تليير ح توان ایدىو ي
-اىر حنظورِ شااور در ساي سررِ اوتِ اید بند ،چراغهای
پيشنهاد برد:
راهنمای و را ندى اسااه ،اسااىناده از "چراغ" بي جای "تابلو" بهىر اسااه زیرا دیگر شااا يی زا دی انااافي
هيچبس ،آنقدر دیدهام
م شود.
بي چشمهام بور شده
"وزن اید شهر را جابيجا ح بنند" :سع بنيم با هاد وفاولِ جمع اىر اشااياا بود د ،فعل حنرد بياوریم بي زیباتر
-تقريع "را" و آوردن آن در یك ساارر جدا بي اید بند
اسااه (ح بند)؛ البىي برای اید ساارر "برده اسااه" بهىر
لرمي زده اساه؛ هرىر باید حرف انافي را در یك سرر
قش اینا ح بند.
قرار داد ،زیرا اجرای شعر را ازیبا ح بند.
" -خودروهای تكسار شيد" بمم بي اید بند مرده و
ا حومونِ "هر روز هراران نر را فقط ح ىذرم" زیباسه
بهىر اسه بي حذف شود.
احا وکِ اجرا باید ووض شود. از طریق قواود جا شاين و هم شاين ح توان شمل یك
سيگاری روشد
سارر را ووض برد و شاور باید اید بار را آنقدر ا جام
ح ىيرد هوای وارو ي اید شهر
دهد تا ادیى را بي لصد بهىر و حسا تری دارد ،اسااىناده
قرار بود از تو لهای تاریك
بند؛ بي سررهای زیر توجي بنيد:
بي آب آسمان برسيم هر روزه چند نر را فقط ح ىذرم مات در حورد اید بند:
هر روزه هراران را تنها ح ىذرم
ا ا "تو ل" خودش تاریك اسه و وقى "سيگار" ح آید،
هراران نر را هر روزه ،تنها ح ىذرم
ح دا د بي سايگار ،روشاد اسه و بس سيگار
تنها ح ىذرم ،هر روزه هراران را
حخاط
خاحوش دساااه م ىيرد پس ح توان "روشاااد" و
هراران را چنان ح ىذرم هر روزه
را
فقط ح ىذرم هراران را هر روزه
"تاریك" را از اید بند حذف برد بي همان حرل
ح رسااا د احا حوجرتر و زیباتر اسااه بي در اید حاله، زبانِ شعر هم از ثر خارج ح شود.
اسىمهلم هم ایدىو ي اسه با دخىران بلندِ بلو دش
59
فایل شعر /شماره ی سوم
و بليسياههای بي هنوز
" -درساه چند سات اسه /بي م دا م چند سات اسه»
بند تنبانشان باز شده
اید قسامه خوب اجرا شااده و از «چند سااات» بي خوب
حگر تو بيای
بار بشيده شده اسه.
و ر گ شلوغ اید شهر را
ا تقريع "رفىيای یا آحدهای" بي اید صور
بي سمه دوسه بودن
از فرمِ اجرای شاااعر ،دور اساااه .اید قسااامه لصد
تليير بده
ح خواهد" :رفىيای" سرر بعد "و یا آحدهای" [توناايح] :شااااوری لذ
در یك سرر،
بردن اساااه و باید با زبان
مات در حورد اید دو بند:
وشااقبازی برد؛ زبان را باید هموار و با خود همراه برد.
-بازی بي با «بلند» و «بلو د» شاااده و ایجادِ پيو دی
زبان فقط وسايليی حرف زدن يساه؛ زبان باید با شاور
( )Affiliationبي بيد آن دو برقرار شااده اسااه ،تىابع
برقوااد .شاااور یعن رفيق زبان ،یعن وشااق زبان؛ بلمي
انافا ،زیبای را در اید سرر خلق برده اسه.
وقى شاور را ح بيند باید سالم بند.
"-بلي ساياههای بي هنوز /بند تنبانشاان باز شده" بيان
شاااور وقى در خيابان قدم ح ز د باید شاامل بلمي را
"فاش و ب پرده" صصبه
ببيند؛ یعن پىا ساايل بلمي را درك بند و دریابد بي بدام
خوب دارد چرا بي بي صاور ح بند.
بلمي خال اسااه و بدام بلمي پر و چي بسااا
" -حگر تو بيای /و ر گ شالوغ اید شاهر را /بي سمه
طریق از اید بلمي اساااىناده بردها د؛ هر شااااور برای
دوسااه بودن /تليير بده " :اید قساامه ،توناايح دادن
خودش باید چنيد فرهنگ احيای داشىي باشد.
اسه بي چند مىي پيشنهاد ح شود:
تواور ادرساى بي حردم دار د و شاور را حنثور خراب
با توجي بي اشاااره بردن بي "اسااىمهلم" و ایدبي زبانِساو دی زبا
ز ا ي و لريف اسه [حىا اىر حرد سو دی
ح بنند حاصل وملمرد شاورا
و بي چي
اسه بي بدون توجي بي
اید ظرافهها ،ساررها را پشاه سرهم ح ویسند و تنها
هم صصبه بند ،تصریكبننده اسه] و همچنيد اشارهای
هنری بي دار د ،تقريع پلما
بي بي دخىران بلند بلو د شده اسه ،شاور در اید بند باید
واری از تخيل و خيات اسه.
سااررهای سااه بي اغل
لذت بي برده اسه را بي مایش ح ىذاشه. شاااور در شااعر باید از جي م توان در ل
بودن فاصاالي بگيرد (حثلد
سااحل حاداىاسمار باز هم حثل "فرهاد"
اید روزها ،با تو قدم ح ز م تهران ،شاور بوچم هسه هنوز
بي "شايرید" فمر برد) و در اید قسمه همان تونيح را طور دیگری بيان بند ،در واقع حنظور ،آوردن "وشااق"،
مات در حورد اید بند:
"بللبردن" و "واطني" اساه بي زحخى و شلوغ ِ شهر
-اساىناده از «هساه» در ایدجا ادرسه اسه و باید از
را تليير حاله دهد؛ یك شااالوغ بي در آن آدمها با
"اسه" اسىناده برد.
صور های سرد ح ىذر د.
تونيح: "هسه" با "اسه" فر دارد و باید بي جای هم اسىناده
"درسه چند سات اسه
شااو د ،ابثرِ افلا سااىا ها ،اید حشاامل را دار د و ب جا
بي م دا م چند سات اسه
اسااىناده ح بنند بي ربر بي ىویش دارد و یك غلطِ
رفىيای یا آحدهای"
حورلح اسه.
مات در حورد اید بند:
"هسه" یعن وجود داشىد؛ حثلد :حادرم در خا ي هسه.
65
فایل شعر /شماره ی سوم
چند مىيی دیگر در حورد اید شعر:
قرار بود از تو لها
-در اید شااعر بي همي چير شااناف بيان ح شااود ،باید
بي آب آسمان برسيم.
تونايح داد .در شاعرهای بي توویرپردازی صور
ح
هيچ بس ،آنقدر دیدهام
ىيرد ،خيات هسااه و حلشااوش صااصبه ح شااود ،برای
بي چشمهام بور شده
فوااساازی ياز بي تونيح اسه سع بنيم سهم زبان را
و تنها ح ىذرم هراران را هر روزه
در شعر بيشىر بنيم.
اسىمهلم هم ایدىو ي اسه
تواور ادرسى سه بي "بازی زبا " ،بي حسخرهبازی با
با دخىران بلندِ بلو دش
زبان تعبير شااده اسااه و شااعری بي وجود ح آورد بي
و بليسياههای بي هنوز
توااویر ،حعنا و تخيل دارد ،اتناقد وقى توااویر ،حعنا و
بند تنبانشان باز شده
تخيل دارید ،بي "بازی زبا " ياز دارید بي توااویر و
حگر تو بيای با وشق
تخيلتان را چند بُعدی بنيد.
و شلوغ اید شهر را
در واقع تمام چيرهای بي شااعری ساااده دارد ،شااعری با
دیگر بن
"بازی زبا " هم دارد و والوه بر آن از "بازی زبا "
درسه چند سات اسه
اسااىناده ح بند؛ یعن توااویر و تخيل در زبان هم باید
بي م دا م چند سات اسه
اتنا ب افىد.
رفىيای
"بازی زبا " شااعر را چند بُعدی ح بند و از بلمي بي
یا آحدهای
صاور
اسىناده ح بند بي چند حعنا را هم
چند واژىا
زحان بي ذهدِ خوا نده برسا د.
ویرایش شعر تهران شعرهایش خوابيدهسه در خيابانهای بي هيچ جا م رو د احا هميجا ح رو د هميجا ح حا ند در لباو خود در ایسىگاه اتوبوو. چراغهای سبر زرد قرحر وزن اید شهر را جا بي جا برده اسه. سيگاری ح ىيرد هوای وارو ي اید شهر
اید روزها ،با تو قدم ح ز م تهران ،شاور بوچم سه هنوز.
6۱
فایل شعر /شماره ی سوم
و بعد از اید جمعي
مهدی نادری
در شش شنبيای و رسيده در تو آب تن بنم
وقى فرود آحدی فالحينگوی شاد از شا يها
هجر
برد
نقد شعر
تا دوسىا ش را بند:
بي خا يای و دوو زیرِ پل وابر پياده
در قسمههای از شعر تمي ویس های جالب وجود دارد.
بي جا برده بود تو را در جاده
اید تميها پرابندها د و باید جلوی پرابندى های آنها
هميد جا بي قبرها وور جمعي را بي خا ي ح بر د و از بف دریای بي آسناله بود
ح ىذر د
ىرفىي شااود .شاااور بي "فالحينگو" و "پل" ارجاک ح دهد ول اید ارجاوا
اقواند .رویمردی در ساخىار حىمربر
تا حبابهای بي م آیند بي سرح
وجود دارد بي در آن ساع ح شود در سررها و قرعيها
صدای ىوشهای را ياور د بي ىنىند:
یك حربر ایجاد شود.
" شنيدیم"
اید سااررها هسااىند بي همخوا
آسمان هم بي دسههاش بوتاهتر از آن بود
ساخىار احىمربر ایجاد بنند.
تا بي ل های دریا شنابنان برسد
دار د و ح توا ند یك
شاعر "حهدی ادری" شاعری غن اساه و چند توویر
و قرحری بي از تو بود را پاك بند
خوب بي وجود ح آورد .پيشانهاد ح شود بي شاور ،شعر
حاى از بيد قبرها رد ح شوم
را در اوج گي دارد و اسىناده از توویرهای ساده را بنار
پيچ رادیوها باز اسه
بگذارد.
و دو پریِ دریای در اشپرای پوزخند ح ز ند بي حا وشىي بودیم
وقى فرود آحدی
حد از داساا بي ىندمهای سااينيام را ان برده در حَلقِ
فالحينگوی شاد از شا يها
غواصها جای
دارم بي فرار بنم
در اید جاده جای
ما ده بي دریا مرده باش
ابرها هم بي حا ع م شو د تا چشمها
برد
هجر
اید "فالحينگوی شاااد" فقط بي "شااا يها " برح ىردد. ح توان بلميی "شاااد" و "هجر
برد" را حذف برد و
بي جای آن وشه:
بي حاى آبشاری وارو ي اسه
در دورترید بهمشان رود شود
وقى فرود آحدی
و احا اید شعر
فالحينگو از شا يها
بي برای رد شدن از ورض اید خيابان
تا دوسىا ش را بي خا يای دوو
سررهایش بش ياحد
زیر پل وابر پياده
تا هميد جا فالحينگوهای شاد از راه برسند باید بي پليهای برق ِ اید پل وابر پياده را برومس بروم باى تا بي از دایره بر م بيرون
پرید بند
"زیر پل وابر پياده" ح توا د "زیر پل" وشااىي و خا يی و هم حذف شااود؛ یعن "خا يی و" بي "خا ي" تبدیل ح شود.
62
فایل شعر /شماره ی سوم
بي جا برده بود تو را در جاده
سارری بسايار ناعيف اساه ،هيچ توویری دارد .باید
هميد جا بي قبرها وور جمعي را بي خا ي ح بر د
حذف و بي جای آن سرر بهىری بي شعر انافي شود. اید ساارر را ح توان بي صااور های حخىلن اجرا برد.
اید سررها توویر زیبای را در ذهد تداو ح بنند .حد
"حاى از بيد قبرها رد ح شااوم"" ،حاى از اید قبرها رد
اىر جای شاااور بودم ،چون در ایران حعمولد خا وادهها
ح شاوم"" ،دارم از بيد قبرها رد ح شوم"" ،دارم ایدجا
پنجشااانبيها بي قبرساااىان ح رو د ،بي جای جمعيها از
از بيد رد ح شااوم"" ،دارد از بيد رد ح شااود اید همي
پنجشنبيها اسىناده ح بردم.
قبر" ،یا "دارم از بيد قبرها رد ح شوم".
بي قبرها پنجشنبي را بي خا ي ح بر د
پيچ رادیوها باز اسه
و از بف دریای بي آسناله بود ح ىذر د
و دو پری دریای در اپرای پوزخند ح ز ند بي حا وشىي بودیم
دریا و آسناله بي خاطر اشكهای بي در پنجشنبي ریخىي ح شود در ایدجا اسىعمات شده اسه.
(و دوپری) در ایدجا "و" انااافي اسااه و با حذف آن حوسيق شعر م شمند.
تا حبابهای بي م آیند بي سرح صدای ىوشهای را ياور د بي ىنىند:
حد از داساا بي ىندمهای سااينيام را ان برده در حلق غواصها
باید از ىنىند و ىنه اساىناده شود .ح توان اید ىنىد را بي شمل دیگری بي توویر بشيد:
"غواصها" بي فالحينگو ترجيح داده شده اسه.
تا صدای ىوشهای را ياور د
جای
بي " شنيدیم"
در اید جاده جای
آسمان هم بي دسههاش بوتاهتر از آن بود
ابرها هم بي حا ع م شو د
تا بي ل های دریا شنابنان برسد
دارم بي فرار بنم
تا چشمها
ما ده بي دریا مرده باش
بي حاى آبشاری وارو ي اسه
در دورترید بهمشان رود شود سررها بي خوب اجرا ح شو د. هميی تميهای اید شاعر خوبند احا شعر پرابندى دارد. و قرحری بي از تو بود را پاك بند
ا گار اید تميها حو ىاژ شادها د .حسائلي اید اسه بي اید شعر تصه دریافه وشىي شده اسه.
"را" باید بعد از فعل بياید ،بي خووص در شعر:
شاعر تمي تواویر زیاد دارد احا داساىان حشخو
دارد،
باید ارتباطات بيد اید تميها ایجاد شاود؛ سررهای باید و قرحری را بي از تو بود پاك بنند
بي شعر انافي شود بي بيد اید تميها ارتباط ایجاد بند. و احا اید شعر
63
فایل شعر /شماره ی سوم
بي برای رد شدن از ورض اید خيابان سررهایش بش ياحد اید قسااامه باید با چند بار جابيجای بلما
دوباره
وشىي شود. باید بي پليهای برق اید پل را برومس بروم باى "وابر پياده" حذف ح شود. تا بي از دایره بر م بيرون و بعد از اید جمعي در شش شنبيای ورسيده در تو آب تن بنم اید قسمه بي شمل زیر ویرایش ح شود: تا بي از دایره بيرون بر م و بعد از اید جمعي در شش شنبيای ورسيده توی تو آب تن بنم. اید شاعر اصلد فقير يسه؛ پىا سيل زیادی برای ساخىار ىرفىد دارد؛ حشامل اصل اید اسه بي شاور هيچ طر و قشااايای برای پياده بردن شاااعر دارد؛ ساااررها و ارجاوا
خوب
وشىي شده بي هيچ ارتباط با هم دار د
و اید باوث ح شود بي فرار باشند. شااعر توااویر حصور اسااه و تالش خوب دارد .شاور از وشااىد توااویرهای خاص لذ
ح برد احا اید شااعر
ساخىار دارد. شااعر باید حاله توناايص داشااىي باشااد بلمي يازحند سااخىاری اساه بي برای لذ بياورد.
بردن فوای را بي وجود
www.kalejsher.com
فایل شعر /شماره ی سوم
سحر یحيی پور پشه بوههای بي دارحه ح خندی
64
ح ىویم بيا ح ىوید: هيچ م ىوید.
بابوو ح بينم
نقد شعر
بي آسمان گاه بد ح بارم ح ترس چيری در وجودم ىم ح شود آن قدر توام
در اید شااعر انااافي زیاد داریم احا ىارد خوب دارد .ىارد حنن بي قيوااي "پ " اسااه .اىر پ را ىذارهای فرض بنيم ،ساارر "پشااه بوههای بي دارحه" بدت شااده بي "پشااه بوههای بي دارحه" .در اداحي تا ساارر "چيری
بي هيچم با تو هماهنگ اسه
در وجودم ىم ح شااود" انااافي اسااه و بي دليل ایدبي
همان قدر حد
تونايص هسااىند پس باید حذف شااو د و اصاالد شااعر
ا بي دوری ا
يسىند.
بي ا ىظاری بي دارم
حد شااعر را ایدىو ي تليير ح دهم" :پشااه بوههای بي
آیندهای بي م آید
دارحه /ح خندی /آ قدر توام /بي هيچم هماهنگ اسااه
ساتهای بي برح ىرد د زحا
بي دسه
بي ىل بي لبخند گاه
با تو"؛ در ایدجا حا با ىذارهی شاعری روبرو هسىيم ،قبل از آن همي چير تونايص اسه .البىي ح توان اید قسمه را یك ادیه برد و بي بخش اوت حىول برد" .بي دوری/ بي ا ىظاری بي دارم"؛ "بي" را ح توان حذف برد و بي جای آن "از" ىذاشااه ،زیرا یك رفىار چند واژىا
در
تماشای دارد ،برح ىردم
ایدجا اتنا ح افىد؛ هم دور از ا ىظاری و هم دور از
پرسىوهای باریده
ا ىظار بودن؛ یعن ا ىظار را یك ابژه و یا یك حمان فرض
از آسمان حادر شده
بردن .اید خوب اساه بي با یك سوژهای حثل ا ىظار ،بي
بوههای حنىشر شده
حثابيی یك ابژه رفىار بنيم .یك چير ذهن حثل ا ىظار را
بر باران ب خيال
بدت بي یك چير وين حثل حمان بنيم و در اید حات دور
جادههای رفىي تا
از ا ىظار بودن را برساا يم .اید رفىارها باید در شعر اتنا
درخه
ب افىد؛ یعن اید خيل حهم اساااه بي حا با ایدىو ي
رد پای بودن
رفىارها یك شااعر را بدت بي شااعر ویسااا بنيم؛ یعن یك
تا پشه اید بوهها
حىد حعمول را بدت بي یك حىد باز ح بنيم.
بي دارحه
سااوال بي پيش ح آید اید اسااه :چرا بي حىد باز حىد
صدایم ح ز د
ویسا ح ىویند بي اید دليل بي هر خوا ندهای از آن ایده
پيش م آید
ای ح ىيرد و بي یك قري یا جای تازهای ح رساااد و
65
فایل شعر /شماره ی سوم
دوبااره باا ایادهای بي بي آن ح رساااد حىد تازهای را ح ویسد؛ یعن حىد ویسا یا حىد باز ،حىن اسه بي چند تاویل باشاد؛ حىد چند ویسش را حىد ویسا ح ىویند. حىاسنا ي توور اشىباه در حورد حىد باز وجود دارد و بي اشاىباه فمر ح بنند بي حىد باز حىن اساه بي تمام شده یا يميباره باق حا ده اساه .یك شعر بلند بي از همي جا حرف زده باشاد و یا یك شعر چند صدای ح توا د یك حىد باز باشاد احا اید بدان حعن
يسه شعری بي بي اجرا
رسايده و خودش را تمام مرده باشد یك حىد باز اسه. حىد باز حعمولد بي تمام حىدهای بي چند تاویل ا د و بي ح دهند بي چند ىو ي آن حىد را بي
آسامان حادر شاده /بوههای حنىشار شده /بوه آسمان را
حخاط
خود قدر
خوا ش در بياور د اتال ح شااود .بي هميد دليل بي حىد
شااا ي ىرفىي و ارتباط با ساارر /پشااه بوههای بي
های باز ،حىدهای وشاىن ىنىي ح شاود بي در فارس بي
دارحه /برقرار شده اسه.
حىد ویساا ترجمي شده اسه .بي همان سبه ،در قريی
در سرر بعد "باران ب خيال " حعن
حقابل ،حىد بسااىي را داریم .خيل ها فمر ح بنند حىن بي
همي چير را آدرو داده و بشاااف بردیم ،اید تربي
ساااخىار و حربر دارد و تك حربری اسااه ،حىن بسااىي
اناف ب حعن و ب جا اسه .تا پایان شعر ير تونيص
اساه .در واقع اید اشاىباه اساه .حىد بسىي بي حىن ىنىي
اسه بي باید حذف و باز ویس شود.
ح شااود بي خودش را بي یك تم ،بي یك حعنا و گرش و داسااىان حصدود بند .اغل
داسااىانها و رحانهای پليسا
حىدهای بسااىي هسااىند ،زیرا سااوژهای را ح ىير د و اید سوژه را تمام ح بنند .اغل
در شاعر وجود داشاه بي
هميد دليل شاعر باید دوباره وشاىي شاود .در شاعر ،باید زبان را دوو
بنيم تا حرف بر د ،زبان را ابىيو بنيم و
و فيلم
اید بدان حعنا يساه بي فقط با زبان بار بنيم و شعر حعنا
حىدهای بساىي هساىند زیرا داسىان حصور د و
و حنهوم ،تنمر شاعری ،تواویر و تخيل داشىي باشد .در
دارد .تاویل،
واقع شاعر باید همي اید المانها را داشاىي باشد .اىر شعر
همان داسااىان حسااىقيم اسااه .در بهرهبرداری از چند
يسااه بي زبان در آن
های ایرا
سریاتهای تلویریو
چند برداشاه و بشاف جال
دارد و در شعری بي
داساىانشان یك سوژه اسه بي هيچ تاویل واژىا
و چند تاویل ،ح توا يم یك حىد باز داشاااىي
شااما توااویریسااه بي اید حعن قشا
داشااىي باشااد .پس تمام اید حولنيها باید در زبان
باشاايم؛ یعن اید وک رویمرد بي هم دوریِ ا ىظار را بي
اتنا بيافىد تا حا شااعر داشااىي باشاايم .اىر شااعری زبان
ح ىوید :دوری از
داشااىي باشااد هيچبدام ایدها را دارد احا اىر شااعری
ا ىظاری بي دارم ،باوث ح شااود بي یك حىد باز داشااىي
تواویر داشىي باشد حممد اسه شعر خوب باشد .یا اىر
باشايم ،یك حىد ویساا بي یك حىد پيشنهاد دهنده اسه.
شاعری تخيل دارد حممد اساه تخيل زبا
داشىي باشد
در سارر /بي دسه /بي ىل /بي لبخند /همي وين هسىند
باي حعمولد در طبقايبنادیها آن را تخيل حصساااوب
و شااعر در اید ساارر در فراز اسااه بي با ساارر " گاه
م بنند .احا شااعری بي زبان دارد یك شااعر ب ارزش
تماشاای دارد ،برح ىردم" بي ساقوط ح رسد .در ایدجا
اسااه ،زیرا شااعر قرار اسااه در زبان اتنا افىد .پس
باید سارری باشاد بي شاعر را پرتاب بند احا ىردن شعر
شاااوری بي بي زبان توجي ح بند ،یك بازی حلموو با
زده ح شود.
زبان دارد و از بنار زبان ح ىذرد ،یك شاور جدی اسه.
مایش ح ىذارد و هم با رفىار زبا
فایل شعر /شماره ی سوم
اىر واژهی"خودم" ير در سرر اوت حذف شود ،بهىر ح
ایوب مردانی دلم برای خودم وجي
شود ،چون "خودم" در سرر دوم تمرار شده اسه. تنگ ح شود
جوری خودم را بدرود
اید شعرِ جال ،طنر حسسىری درونِ خودش دارد و حاى حدرن شده اسه .ایوب حردا
باید بيشىر روی فواسازی
بار بند و در شااعرش ،جهانِ وين بسااازد .اید جاهطلب ِ
بي قرار با حد حربه ..
شااور خوب اسه بي بي صور
تربيده ایسىگاه سوز بان
فشرده ،هم حنظورش را
ح رساا د و هم دسه بي ایجاد فوای سوبژبىيو ح ز د و
چگو ي دلىنگ
در بنار آن ،چند ابژه وارد فواااای حىد ح بند .در بل
برای چي
رویمرد شااور ،بيشىر سوبژبىيو اسه و اىن بهىر اسه بي
بجا دیوا ي
ابژبىيو روی بياورد؛ یعن شا را وارد شعر و با آن بازی
از حد بر م آید پس
بند و در هایه با ایدبار تواویرسازی ا جام دهد .شاور
باید برىردم بي راه
باید بىاب پاریس در ر و را خوب بخوا د و بي رفىاری بي
خارج شوم از ریل بي وق
66
با فعل ا جام شااده توجي بند .همچنيد حادرد را خوب
بيسىم
از جلویم رفه آب حروارید بيا واىد را باربد
حرالعي بند چون بعو ا شااعرهای آن حجمووي ،فرمهای خاصا دارد بي در هيچ دو شاعری ،تمرار شده اسه و تمام آنها حىنوک هسااىند و اید بي شاااور خيل بمك
با/قال ایرا
ح بند .اید شعر خوب اسه ول هنوز اخالو دارد بي
نقد شعر "دلم برای خودم وجي
تنگ ح شااود" اید ساارر باید
حذف شود .بعو اوقا
ح توا يم چندواژه در یك واژه
ایجاد بنيم" .جوری خودم را بدرود" یعن جوری خودم را وت بردم بي قرار با حد حربه برده اسه .بقييی شعر تا سااررِ"بجا دیوا ي" اناااف سااه و باید ایدىو ي شااود: "بي حربه ح بند با حد قرار ،و از حد بر م آید پس". واژهی " پس" دو حعنا دارد؛ اول بي حعنای برىشااىد و دوح بي حعنای بنابراید .در ساارر بعدی" ،باید برىردم بي راه" 5هجای بلند وجود دارد( با/ید/بر/ىر/دم) بي لصد ساارر را خراب ح بند ،بنابراید با انااافي بردنِ "بي"، سااروه ساارر را باى ح بریم .در اداحي ،باز هم سااررهای اناااف وجود دارد بي باید حذف شااو د و هميد احر، باوث بوتاهتر شاادن شااعر ح شااود ،ول چون تم خوب دارد ،اید بوتاه شدن بي آن شمل زیبای ح دهد.
آنها را حذف بردم و حات باید اخىالفهای شااعر اوت و ادیه حد را بررسا برد و هوشىردا
و بدسه آوردن
فرم جدید را ببيند .حرالعيی اید اخىالفها ،حعرف شاور اصل سه و بار حهم حا در اید بارىاهها ،رسيدن بي هميد قدر ِ ادیه اسه.
فایل شعر /شماره ی سوم
ادیت شعر دلم برایم وجي جوری خودم را بدرود بي حربه ح بند با حد قرار و از حد بر م آید پس باید بي برىردم بي راه خارج شوم از ریل بي وق ! پس از جلو بيسىم واىد را باربد با/قال ایرا !
www.kalejsher.com
67
فایل شعر /شماره ی سوم
حثلد :
نيلوفر مسيح
برهني تر از باد را
رم ح بند از خيابان _بو ...بو !
شما باید اید سرر را بنویسيد زیرا "باد " توسط شاورانِ
سيني بندش ي! پسىا ش آویران بر بند رخه و رخه بي بسه از بمربندهای ببود ببودتر از پيش تد داد بي تنهای ببود _بوووو ! وحشيىرید ىالیوت را بر سنگ قبر و خسىي برحيگردد بي جسدش رحىر از خيابان
مو ي دیگر اینمي : /سيني بندش ي پسىا ش آویران بر بند رخه /
شااوران حثل پسىا
دیدها د بي از آن شير ح چمد و در
شااعرهای حخىلف تمرار شااده اسااه و شااما باید اید را ح ىنىيد .حىا شما اید را هم گنىياید بلمي ىنىياید:
برهني تر از باد
نقد شعر پيشاىر؛ یعن حدودِ هشه سات پيش ،حد فمر حيمردم بي چگو ي ىنىد در شاعر خيل حهم اسه .بعدها فهميدم بي والوه بر اید ،چي وشىد هم خيل حهم اسه؛ درواقع در وشىد بسيار اهميه دارد .در طوتِ یم
دو ساااتِ اخير هم بي اید ىيجي رساايدم بي "چگو ي" و "چي" را در آن لصظيای بي در حات وشااىد هسااىيد -با توجي بي فاصليىذاری باید بىوا يد در حىد پياده بنيد؛ یعن چگو ي آن لصظيی در حات وشىد را بي اجرا بگذارید .در واقع والوه بر چي ىنىد و چگو ي ىنىد ،آن لصظيای را بي بي اید چي و چگو ي ح پردازید ،در حىد لصاظ بنيد. ول حاى فمر ح بنم بي بي خاطر اینمي بدا يد چي چيری را بگویيد ،باید بدا يد بي چي چيری را باید بگویيد؛ یعن یك شاااورِ برر ،شاااوریسااه بي بنهمد چي چيری را باید بنویسد.
حخىلف لخه شده اسه و دیگر وشىن
يسه.
"ساااينيبندی بي دارد از آن آب ح چمد" را خيل از
_خا م ىل
شعر فارس چ
68
/سيني بندش ي! پسىا ش آویران بر بند رخه / یا حثلد : /رم ح بند از خيابان _بو ...بو !/ را شما باید بگویيد شااما ز
را توااور بردهاید بي از خا ي رم برده و حاى
بنار خيابان اساه .تقریبد شبيي توویری اسه بي حد در یم از شعرهام بي بار بردهام .در آن توویر حد ىاوهای را توااور برده بودم بي آشاالات خورده بود د و بعواا اوقا
بنار خيابانها ح ایسىند؛ اید توویر ح توا د شان
از بساا
باشد بي بنار خيابان هسىند و حد ح توا م اید
تواااویر را بي آ جا ربط بدهم .زن بي خاطر بو های
69
فایل شعر /شماره ی سوم
خيابان ،از خيابان رم ح بند و شاااما از اید تواااویر
در اید قساامه حىوجي ح شااویم بي در اصاال اید زن در
ح خواهيد وله فراری شدن را بيان بنيد.
خا يی خودش حرده بود.
سيني بندش ي
"رمتر از خيابان "بيان خوب
پسىا ش آویران بر بند رخه
م پساندم ،شاما ىوا ساىياید آن قشي و آ چي را بي در
و رخه بي بسه
ذهنىان ح ىذرد بيان بنيد ،چون گاه شااما ىاه اوقا حدرن و ىاه اوقا
از بمربندهای ببود
يسااه و حد اید بيان را
ئوبالسايك اساه یعن وقى شما
ح ىویيد: "و رخه بي بساااه " یعن لباو ش را پوشااايد و" بمربندهای ببود "یعن بمربندهای بي بمرش را ببود
"رمتر از خيابان" یك بيان جدید اسه احا در"برهني تر از
برده و بي اید وله فرار ح بند ،درواقع شااما از حات بي
باد "یك حقلد هسااىيد .در ناامد بيان جا ينىاده اسااه و
ىذشىي رفىياید تا وله را بيان بنيد.
شما ح توا يد دیالو های حثل:
/و ببودتر از پيش
ىل!
تد داد بي تدهای ببود/
خا م ىل! یا بو !
در اید قسمه ير سرربندی بي خوب روایه شده اسه توس اطِ صااداهای تازهای در حىد پياده بنيد و با توجي بي بوووو !
لصدهای بي ووض ح شود آنها را اجرا بنيد.
خا م ىل!
بيانِ شااما ساابه بي شااعرهای قبل خيل بهىر اسااه احا چيرهای دساىمال شده در شعرتان زیاد بي بار رفىي اسه
در قسمه باى حنظور از "خا م ىل " بيان بسا
سه بي
در بنارِ خيابان پرسااي ح ز ند تا زنهای خيابا
را سااوار
حثلِ همان:
بنند.
بمربندهای ببود
/وحش ترید ىالیوت را بر سنگ قبر /
شااما بي جای ىنىدِ "بمر ببود " ح ىویيد "بمربندهای ببود" و اید دو شان هسىند بي قابل دریافه ح باشند احا
حاى حممد اساه بي بس در خيابان توادف برده باشد یا هميد خا م و زنهای بنار خيابان بي دار د حر ز دى ح بنند ،در شعر ،بيان شده باشند.
را
اید وک بيان تمراری اسه .بي هر صور
اید شعر سبه
بي شاااعرهای قبل خيل بهىر اساااه احا باز هم جای پيشاارفه دارید .شااما باید ساارربندی و چيدحان بلما ِ شعرتان را با توجي بي سيسىم همنشين -جا شين
و خسىي بر ح ىردد
ىذشىي پياده بنيد و بي آن لصد بدهيد؛ حثلد:
بي جسدش رمتر از خيابان
ببودتر از پيش تد داد بي
بهىر از
75
فایل شعر /شماره ی سوم
تدهای ببود در سررهای باى ،سرربندی زیبا يسه چرا بي شما بدون دليل سااارِ حرفِ "بي" تقريع برده اید درصاااورت بي ح توا سىيد آن را طور دیگری بيان بنيد تا زیباتر باشد. در هر صااور
با توجي بي پيشاارفهتان بي شااما تبریك
ح ىویم احا اید شاعر ،شاعری يسه بي شما بي آن تميي بنيد .از اید اسااىىيك دوری بنيد ،چون شااعر احروز یك جاهای دیگری اسه و باید بي آن جاهای تازه رسيد.
www.kalejsher.com
فایل شعر /شماره ی سوم
چون ساصر ،پيش از شروکِ شعر ،آن راشروک برده اسه؛
سحر یحيی پور
یعن درساررهای اوت ،حقدحيسازی ح بند بي اید حقدحي
باور بنيد ب هيچ توویری بي چشم آحدهام
بي چشم آحدهام
ىت شدهام تا در سرر دلخواهىان ز دى بنيد در سرر دلخواهم...
باحرف ب دهان ىت شدهام تا درسرر دلخواهىان ز دى بنيد
بي اتا دیگر ح رویم شده اسه
و آن یم ... حىا م توا م از بيد حچاليها بي سرح برسم بي اتا دیگر ح رویم ب هيچ هيرح دارم ح سوزم آشپرخا ي سر ح خورد بي اتا بىابهای بي بيد ا گشههایم حعلقا د چاقو خوردها د بي اتا دیگر ح رویم
اید سااررها همگ حشااوهسااىند و باید حذف شااو د. درواقع شعر از اید قري آغاز ح شود: _درسرردلخواهم بي اتا دیگر ح رویم تنها یم ازسایي ها بررىىراسه وآن یم ... البىي اینجا يازی يسه شاور تد بي دوآليسم بدهد .اصلد
و بعد بي اتاق دیگر اتا های حوش حرده بي راه ح رو د در پيادهرو اتا ها یم یم دو بي دو
حممد اسااه سااي یاچند سااایي وجود داشااىي باشااد ،پس بهىراسه اید سررحذف شود. حىا م توا م ازبيد حچاليها بي سرح برسم
قدم ح ز ند ب هيچ توویری بي خيابان رسيدهایم توویری بي در خيابان يسه در دسه تعميراسه
دراید سرر ،شاور تمهيدی برای آغاز ِیك توهّم ح سازد، در ىيجي فرح درجهانِ یك توهّم یا بابوو ،برای اید شعر ساخىي ح شود بي آن جهان ،سبه بي جهانِ بيرو ،
نقد شعر شعرِ سصر یصي پور ،ایده ی خوب دارد .یعن شعریسه بي ح توا د پيشاشعر خوب باشد و از آن ،یك شعرخوب ساااخىي و راجع بي آن بصث برد .احاچرا یك پيشااشااعر اسه
باید حذف شود: باوربنيد ب هيچ توویری
با حرف ب دهان
تنها یم از سایيها برر
7۱
ارجصيه دارد چون اصالد جهانِ بيرو و آ چي درجهان بيرو
یك توهم اسه
ح بينيد چيری يساااه بي فردِ
دیگری ح بيند .یعن هرشاخو خاص خودش گاهِ حىناوت
سبه بي شعور و دركِ
سبه بي جهانِ بيرون دارد.
در ىيجي ،شاااور ،اید جهان را واردِ ذهد خود برده و یك توهم راح سازد پس آ چي ح بيند حچالي اسه واینمي: _"حىا م توا م ازبيد حچاليها بي سرح برسم"،
72
فایل شعر /شماره ی سوم
و بعد بي اتاق دیگر
یك تونيح اسه.
اتا های حوش حرده بي راه ح رو د در پيادهرو حىا م توا م ازبيد حچاليها دراجرای اید قساامه ،باید وملمردی قوی داشااه .برای اید ساارر تا هميدجا باف سااه و در سااررهای بعدی، حىوجي ح شویم بي اید حچاليها چي بسا
هسىند.
حثات ،وجيِ وين ِ اید بخش ،سوراخ حوش سه بي دراتا جدید وجود دارد و حوشها هم ،آ جا اتاق دار د .پس اید اتا ،اتاق سااه بي یك اتا دیگر در آن وجود دارد.
بي اتا دیگر ح رویم
باید طوری آدرو داد بي حشاخص شود اتاق بي دراتا
ب هيچ هيرح دارم ح سوزم
دیگربوده درواقع اتا حوشااها بوده اسااه و ازآ جا تخيل، حایمروسموپيك ح شود.
دراید دو سرر ،وارداتاق ح شویم بي بدونِ سوخىدِ هيچ
شاما اىرواردِ خا ي ی حوشها شوید ،ازآ ررف بي خيابان
هيرح فوااای ىرح دارد .حثلد اید اتا ح توا د یك
ح رساايد.پس آ چي درخيابان ح بينيد حوشهای درحاتِ
شااوحيني ی ىازی با دبورِ ساانال ِ هيرم داشااىي باشااد بي
راه رفىد هسىند.
درحات سوخىد اسه .در ىيجي اىر شاور بگوید اتا دارد ح سوزد ،خودش درحات سوخىد اسه چون بم بم دارد
اتا ها یم یم
بدت بي اتا ح شاود و اید اتاقها هسىند بي بعدها بدت بي
دوبي دو
آدمها ح شو د.
ب هيچ توویری بي خيابان رسيدهایم
آشپرخا ي سُر ح خورد بي اتا
در قسامه باى ير سارر آخر انافي اسه و با حذف آن
بىابهای بي بيد ا گشههایم حعلقا د
م افىد.
هيچ اتناق
چاقو خوردها د _توویری بي درخيابان يسه در اید قسامه وارد اتا ِ جدیدی ح شویم بي آشپرخا ي
دردسه تعميراسه
اسه و حا را د بات ح بند ،پس بهىر اسه ىنىي شود: با یك تلييربوچك ح شااود سااررهای پایا ِ شااعر را بي اوج رسا د؛ حثلد:
آشپرخا ي د بالم ح بند بي اید اتا بىابهای بي بيد ا گشههایم
دردسه تعمير اسه
چاقو خوردها د
خيال بي درخيابان اسه حعلق بودن حثال اید اساااه بي بىابها روی هوا دیده ح شااو د و اید قواايي آدروِ دقيق بي حخاط م بند.
ارا ي
در بل ،شاعرساصریصي پور ،درصاورت بي تونيصا اناافا
آن حذف شود ،شعری خوب و بسيارتاویلپذیر
خواهد شد. بي اتا دیگر ح رویم
و
فایل شعر /شماره ی سوم
ویرایش شعر درسرر دلخواهم بي اتا دیگر ح رویم تنها یم ازسایيها بررىىراسه حىا م توا م ازبيد حچاليها... بي اتا دیگر ح رویم ب هيچ هيرح دارد ح سوزد آشپرخا ي د بالم برده دراید اتا بىابهای دردسىم چاقوخوردها د باز بي اتا دیگر ح رویم بعد هم بي اتاق دراتا اتاق حوش حرده بي راه ح رود در پيادهرو اتا ها یم یم و ىاه جنه جنه قدم ح ز ند دردسه تعميراسه خيال بي درخيابان اسه
www.kalejsher.com
73
74
فایل شعر /شماره ی سوم
بس یا بشس
آمنه باجور
لعنى ى
با بس ك ح ز م بي زخم حاى
"لعنى ى "چندان باربردی دارد و ح توا د بي صااور
لعنى ى ... "ىحو در يسى ا
زیر بيان شود :
تن " ح شدم برا
وج
سوارخم
لعنه بي اید ى
بي با چيری پر م شود دیگر
ىحو
ىوش م ده بي با درهای بي از حد ه دارد پر
تن ح شدم برا
وج
در پایان اید بند ،یك فاصلي ایجاد ح شود و با اید فاصلي
ح ...
قشااي هم تمام ح شااود .از اید قشااي بي بعد ،حىد لصد
"ح حيرم برا "
دیگری بي خود ح ىيرد:
از تخه خاب تو بي سر
بي ح ز م بي زخم حاى
م شود
در يسى ا
اید سر بي ا داخىيام از حوهام پایيد
سوراخم
بي با چيری پر م شود دیگر
باز دارد بوتاه ح آید
ىوش م ده بي
بي باز بوتاه بيای برای بي هميشي یك سر و ىردن از همي باىتر از وسط ونم بن با لمس
در اید حىد اسااىناده از حروف انااافي "بي" ایجاد لصد برده و وو ا رژی واطن در حىد ایجاد ح بند .
توی اید ىرداب بي ح بلعد زت زده بي حد از ىی بمد
با درهای بي از حد
دبميی پيراهنه
ه دارد پر
بي سالهاسه باز م شود با دسى ...
ح ...
در اینجااا برای ایجاااد لصد و روا ح توان با بلما
نقد شعر یم از خوايويهای اید شعر حونوو
صور بودن آن اسه.
احا از ساارشااری هم برخوردار يساه ،یعن شااور برای اداحي ی شعر ،حوتيف بم آورده اسه .در واقع شاور فقط از زبان و آ چي بي ا دوخىياش اسااه ،اسااىناده برده و دیالوى با جهان بيرون از خودش دارد. یم دیگر از خوااوصاايا باربرد دوىا ي اسه حثل:
حىد ،اسااىناده از بلمات با
در خوا ش حىد،
بازی برد .حثلد بند فو ح توا د بي
زیر تليير یابد:
با درهای بي دارد پر ح حيرم برا از تخهخواب پر هما رور بي در ویرایشِ جدید ،حالحظي ح شااود "پر " حربر حوساايقيای حىد قرار ىرفىي اسااه و ایجاد لصد دلخواه ح بند.
فایل شعر /شماره ی سوم
تو بي سر
75
همي باىتر
م شود
از وسط ونم بن با لمس لصد شاعر یكباره سقوط برده و اقص ح شود احا برای
توی اید ىرداب بي ح بلعد
ایجاد لصد ح توان اینگو ي با بلما
بازی برد تا فو اای
زت زده بي حد از ىی بمد
اروتيساى خلق شاود .تو بي سار
م شود ح توا د بي
دبمي پيراهنه بي ساتهاسه
صور ِ: سر
بي م شود
باز م شود با دسه پس بندهای فو تليير ح یابند بي :
در بند بعد "اید ساار بي ا داخىي ام از حوهام پایيد" حيد
"یك سر و ىردن از همي با ...ىتر
خوا ش ایجاد توقف و سمىي ح بند و ح توا د تليير یابد
و از وسط ونم بن با لمس
بي :
توی اید ىرداب بي ح زت زده از ىی بمد
"اید سر بي ا داخىيام از حو پایيد "
دبميی پيراهنه بي ساتهاسه
"از حو پایيد" بي لصد و آهنگ حيد خوا ش ،سااروه بيشىری ح دهد و همان حعنای قبل را ير تداو ح بند. باز دارد بوتاه ح آید اید سارر دارای پنج هجای بلند اساه بي خوش ساخه يسه و در حىد ،زیبا نشسىي اسه باز دارد دوباره ح آید بوتاه بي باز بيای بوتاه بو تا بيایم در پایان اید بند حىد ،لصد اروتيسى هم بي خود ح ىيرد .در اداحي حا با چند چينش ازیبا حواجي هسىيم بي با حذف واژىان انافي و تونيص ،حىد دارای لصد بهىری بيشىری ح شود: برای بي هميشي یك سرو ىردن از
باز م شود با دسه"
فایل شعر /شماره ی سوم
پيمان اصغری كانی شسىي روبروی پنجره ام تنها باج؛ حرس ادبترید درخه زحيد . سنگيدتر از ایدهاسه بي ىلهای صورت بدهد و حثل حد
در حىد هم از لصاظ لصد و هم از لصاظ وزن خوش نشسىي اسه و ح بایسه بي حنظور ایجاد لصد و و روا در خوا ش تلييرات ایجاد شود حثلد بي: "سنگيدتر از آن اسه بي صورت بدهد ىل" تليير یابد در اداحيی شعر حا با و حثل حد
توی باغ يسه حرلقد اید روزها بي شيشي ح ز د باران ادبال ش بوی بىاب ح بند. جوری سبر اسه لعنى بي سبر هم یك خرده باج اسه . سگجا
76
حثل حد
سابه ببازد اىر چار فول بریرد از خنده بللىد از اید د ده روی آن د ده چيری از باج بم دارد .
توی باغ يسه حرلقد روبي رو هسىيم بي قابل قبوت اسه .در بندهای بعد اید روزها بي شيشي ح ز د باران ادبال ش بوی بىاب ح دهد ویسنده برای ایجاد وزن ادبال ش را بي بار برده اسه بي در حىد باربرد زیبای شااناسااا ي و هنری دارد و همچنيد از لصاظ وشىاری زیبا يسه و اىر بي اید روز ها بي شيشي ح شمند
درخه از اید غمتر
باران
نقد شعر شسىي ام رو بي روی پنجرهام تنها باج؛ حرس ادبترید درخه زحيد! در پایان اید بند بي حنظور ایجاد لصد در حىد باید والحه تعج
اسىناده شود ،چون ادبترید در حىد بدون والحه
تعج
فاقد حعنا و لصد اسه.
در قسمه بعد؛ سنگيدتر از ایدهاسه بي ىلهای صورت بدهد
بوی بىاب ح بند ادبلد تليير یابد زیباتر اسااه و البىي هنریتر با بلما
برخورد
شده اسه. جوری سبر اسه لعنى بي سبر هم یك خورده باج اسه احا در اینجا (یك خورده باج اسه) فاقد لصد اسه و بي حنظور ایجاد لصد و پروساايی لصدىردا بلما
در شااعر با
و حوساايق آنها در حىد باید بازی برد ،تا والوه
بر ایجاد لصد بلما
حعنا و باربرد بي خواوصا
حىد بي مایش بگذار د .
را در
77
فایل شعر /شماره ی سوم
در بل شااعر بيان زیبای دارد احا بي وک چيدحان بلما در حصور همنشااين باید توجي داشااه تا هم لصد ایجاد شود و هم تواویر ارایي شده بيان ابژبىيوی داشىي باشند.
ویرایش شعر شسىي روبروی پنجرهام تنها باج؛
سگجا
حثل حد
حرس ادبترید درخه زحيد!
سابه ببازد اىر چار فول
سنگيدتر از آن اسه بي صورت بدهد ىل
بریرد از خنده
و حثل حد
بللىد از اید د ده روی آن د ده
توی باغ يسه حرلقد
چيری از باج بم دارد
اید روزها بي شيشي ح شمند باران
(چيری از باج بم دارد)
بوی بىاب ح دهد ادبلد جوری سبر اسه لعنى
یم از قساامه های دیگر حىد اسااه بي در آن لصد
بي سبر هم بم باج
روایه شااده اسااه و با خوا ش حمرر حىد ،لصد ایجاد
سگجا
ح شود حثلد:
سابه ببازد اىر چار فول
"چيری از باج
حثل حد
بریرد از خنده
دارد بم "
بللىد از اید د ده روی آن د ده
دارای لصد و بيان زیباتری سابه بي چينش قبل اسه و
چيری از باج
در هایه اوج زیبای اید حىد در بند پایا درخه از اید غم تر!
اسه
دارد بم . درخه از اید غم تر!
فایل شعر /شماره ی سوم
در اید سااارر ،شااااور ح توا د بي "بيابان" خاصااايهِ
ایوب مردانی بيابا
"تشااخيص" ببخشااد؛ چون بيابان ،حثل بدن لخه اساه. شاما اىر دچارِ سراب شوید و بيابان را درسه گاه بنيد،
افىاده روی حبل
حىوجي ح شوید بي بيابان با پسى و بلندی های بي دارد،
ریخىي از پشه
شابيي یك بدن زیبا و خيل سامچوات اساه .حىا بعو
رىيهای از نه
اوقا
بش رفىي تا خليج برر
در ومسها هم ح بينيم بي بيابان را بي شاامل بدن
زیبای بي خوابيده اسه بي توویر بشيدها د.
اوف خوابم م رود دسه روی پلكها ىذاشىي حا ده
78
چي بنم
م دا م شاااور تا چي حد تجربيی بویر را دارد ،احا برای حد بي وفور پيش آحده اسااه بي ىاه از دور بي بيابان گاه بردهام و آن را با وجود تپيهایش ،بي صااور
ح ز م بي آب
بدن
زیبای بي خوابيده اسه بي تماشا شسىم .در اید شعر هم
لولي حيبرم تا جنوب
ح توا يم بيابان را بي بدنِ ز
اید طر حل حد اسه
تشاابيي بنيم بي روی حبل
افىاده و حوهایش را پشااه حبل ریخىي اسااه .در اید جا
ح بشم باى
بهىر اسااه "بيابان"را بي جای "بيابا " جایگرید بنيم و
واااای بوی نه
اید ىو ي اجرا شود" :بيابان ،افىاده روی حبل"
ح پرد بيدار
در ساارر بعد از "ریخىي از پشااه" یعن "رىي های از
ح افىد طوفان
نه" ح توا د حوهای ز
شنا ح بنم تا تپيها
باشد بي حثل نه سياه اسه.
"بش رفىي تا خليج برر " اید سارر توانع شده اسه
دو ىك پشه خليج
و باید اید ىو ي ادیه شود" :رفىي تا خليج"
باىی دبل
"اوف خوابم م رود" در اید ساارر هم "اوف" انااافي
داغ داغ
اسه و باید حذف شود.
قير ح ریرم رویِ غبار
"دسه روی پلكها ىذاشىي" در اید قسمه باید شعر را
م آید باى
رها بنيم تا فرم خودش را پيدا بند؛ باید اید ىو ي لصد
آه آه
ىردا
لولي بشيدم تا سر بندر باید برای بچيام
شود:
دسه روی پلك
باری دسه و پا بنم شما هم سراب دیدهاید
"حا ده چي بنم" اید سرر انافي اسه و باید حذف شود.
نقد شعر
"ح ز م بي آب" در اید ساارر "آب" بي جای "خواب" آحده اسااه ،چون خواب حثل آب وميق اسااه؛ حا وقى آب را ح شنویم بي یاد خواب هم ح افىيم.
بيابا
افىاده روی حبل
"لولي حيبرم تا جنوب" باید /ح /را از فعل جدا بنيم و درسه بنویسيم.
79
فایل شعر /شماره ی سوم
"اید طر حل حد اساه" شاور در اید جا از پسِ تخيل
باشااد؛ زیرا در اید حاله ،خوا نده وقى ح خواهد تخيل
بي خوب برآحده اسااه .حد هم قبوت دارم بي اید شااعر
بند ،با خوا دن سرر بعدی بي ذهن اسه ،فوای شعر را
طر حل ِ شاور اسه.
از دسه ح دهد.
"ح بشااام باى /واااای بوی نه" در اید سااارر باید "وااای" حذف شاود؛ چون تخاط
بي اید شمل تونع
و سا ى حا ىات اسه. "ح پرد دیدار /ح افىد طوفان" اید دو ساارر ب حعن اسه و باید حذف شو د. "شاانا ح بنم پشااه تپيها /دو ىك پشااه خليج /باىی دبل" در اید جا اسىناده از "دو ىك پشه خليج " زیبا و جال
اسااه .بقيي سااررها اناااف اسااه و باید حذف
شود. "باید برای بچيام باری دساه و پا بنم /شاما هم سراب
ویرایش شعر بيابان افىاده روی حبل ریخىي از پشه رىيهای از نه رفىي تا خليج خوابم م رود دسه روی پلك ح ز م بي آب
دیدهاید "
لولي ح برم تا جنوب
در اید قسمه ،سراب همان بيابانِ سرر اوت اسه.
اید طر حل حد اسه
وقى شاعر ،خط تخيل دارد ،شاما باید آن تخيلِ فرهيخىي
ح بشم باى
را ،از شعر بيرون بشيده و بي آن سمه و سو دهيد .وقى
بوی نه
تخيل در شعر همراه با فرم لصن و فرم زبا حاله تونع خارج ح شود و بي زیبای
باشد؛ اثر از
ردیك ح شود.
در شاعر ،حهم اساه بي شاما سررِ تونع و احساسات داشاىي باشايد؛ شاعری بي احسااساات
يسه و خيات و
تخيل دارد را باید بي سامه تخيل فرسىاد .درواقع وقى شااعری را بي طور آلىر اتيو ذهن و وين ح بنيد ،تمربر را از حخاط
ح ىيرید.
در شاعری بي تخيل دارد ،باید شاا يهای شمایل یا حىا مادید ىذاشاىي شود تا حخاط
تمربر برده و بىوا د اید
تمربر را تبدیل بي تخيل بند و فوای جدیدی در ذهنش بسازد. احا وقى در شااعر از الناظ حا ندِ "آه" اسااىناده ح بند، شااعر از حاله تخيل خارج ح شااود .البىي حنظورم اید يساه بي شعر باید ذهن باشد؛ بلمي یك شعر ح توا د هر دو بخش وين و ذهن را داشىي باشد. احا م توان شااعر را طوری وشااه بي حربه یویوی داشىي باشد ،یعن یك سررِ آن وين و یك سرر آن ذهن
شنا ح بنم تا تپيها دو ىك پشه خليج باىی دبل باید برای بچهام باری دسه و پا بنم شما هم سراب دیدهاید
فایل شعر /شماره ی سوم
85
8۱
فایل شعر /شماره ی سوم
شسىم
علی آزاده
دخىری ىوشوارهای ح بسه زنها بِلز ان بي سوی در دوید د
ر جيدهام!
تا صدای شمسىدِ اسىخوا بىرسا د بر
زردی را
پياحبر بودم پياحبر تنها سنگریره در پای جهان بودم سنگریره در سينيی دریا تميای از رسوتِ سرشمسىي در حد بود آیيای ازت ح شد بر دو بىف خميدهام سنيد و سرد حعجرهای بودم در دهان بوه تور خاحوش بود و خاحوش حد روشد بودم و روشد سيارهای دور افىاده از حدار خودش در حيدان شهر ایسىادم هال
شسه بي شا يام
و حد پياحبری بودم ،بي شا يام درخى بوچك در سرم هنگ حنىظر در ساحل آیي بي آیي ریشي ح دوید در بىنم
سمو حر
شد بي درِ چوب ح زد
درِ بسىي ح خندید تمييام را از درخه برداشىم باد از ىو يام ح ىذشه سرد بود و غری هيچبس سيارهای ياویخىي بي ىلو هال
گذاشىي در داحد
پياحبری تنها تميای از رسوت در حد ایمان آوردم بي چهار نلع سياه بي خا يی احد بي حعجرهای در سرم بود
فایل شعر /شماره ی سوم
نادر احمدی
82
پشه در جا ىذاشه بي وقربيی هيچ ساوى دت بسه
خوشيی رسيده
ایسىاد
ا برای خودبش اسرار حاحد حقىدر ا
چون دیواری تيرخورده
ي یك تمي سيمان بود
و زحيد را سمه حر
ي آسناله
دسههایش
بي پر بند دهان خاكها و آجرها را
باى رفىند
ح خواسه
آنقدر
فاصليی حيان بف و سقف
بي آسمان قوو وميق برداشه
از قاحه او بلندتر باشد
و خود ،خوشيی رسيدهای شد
تا ابسيژنها با صدای صافتری بایسىند
از خل آویران
دلواپس بود حر حثل ىوداتهای بابل حا دىار شود ح خواسه او را در بافيای در بخش اروپای اسىا بوت ببرد و شمل ا گورهای هرا با او اسىدىت بند دید افاقي م بند بلما
را رها برد
بنشها را
هل داد
83
فایل شعر /شماره ی سوم
آلزایمر عشقی رضا اسدی حىرو یا ذهد تو اصال چي فر ح بند فر از وسط باز یا بي حوهای جلویه را بوتاه برده باش حرغها زودتر از خرووها بيدار ح شو د احا خرووخوان صبح حهم اسه بي بيدار ح شود حىرو یا ذهد تو حاى قرار قرار آدم یا حثال آدم آدم قرار زیاد بي حلر
فشار يار
حد یم از قرار قرار آدم یا حثال آدم آدم قرار ذهد توام یك ىذشىي از فرهنگسرا
تا
تجریش
صادقيي شهر ری
اصال چي فر ح بند حىرو یا ذهد تو.
فایل شعر /شماره ی سوم
رضا آقاجانی
84
بي در ا ىظار یك خواب آرام حاههاسه بي خود ح پيچد
فری
ساوهها را خوردهام
شبيي دسىي ىل حونوو بي م دا د بميرد یا برای هميشي ز ده بما د ىيجم م دا م برای ساوههایم چي اح بگذارم وقى خودم حيان ا مهایم ىم شدهام شبيي بمد بي در حيان خودش خرواری از خاطرهها را پنهان برده اسه ب آنبي بدا د اید ژابه برای زحسىان اسه یا اید پيراهد سنيد برای فول شبيي بهار ىاه زحان روی صنصي حوبایلم ح شيند باف سه بس ز گ بر د از حد بپرسد حاله چرور اسه حات حد شبيي تخهخواب سه
حاى باف سه بس ز گ بر د از حد بپرسد بجای حاله چرور اسه و پاسخ هميد هسه بجایم حالم چرور اسه
85
فایل شعر /شماره ی سوم
هيچ اتناق
زهرا بوستانی
حا واد خود را در بجای شهر وصل بنم وقى خيابان ،جاسوس ام را ح بند
حادر را چيد ح ا دازد اسه
بي باد بي هر جهه ح برد و بي هيچ قا و
رحم م بند
باش ح توا سىم جهان را حچالي بنم و تو...
ب هيچ بيم قدم ح زدی بي هيچبس گو بي د يا را بي بازی ىرفىم سررهای شعرم بي تشویش ح افىد و ا گشىا م از درد بي خود ح پيچد برای بودبان ب ىهواره بگير شليك بد تنها از بهسود دود حا ده
بي تمام حرزها را جسهوجو بنيم.
دهمر گ تنها حعشوقه بود
دوسه داشىد را در سنگر پنهان ح بند
باد ،وقربي را تمان داد
ز دى حان ،ىودیپرا
داریم
بي بي جای احيهای واشقا ياش
ىناه حد يسه حعشوقم
و ورها ،پيشا
م افىد!
پرا ىر را باز بد تا تمام بلضهایم را حننجربنم... .
فایل شعر /شماره ی سوم
احمد بهراد
86
ح دا !
اس
سواری چي لذت دارد
ىوش ز گ ح ز د
در حاشيي رود
غله ح ز
در هوای ىندحرار
و حد
در خنكهای اردیبهشه
با شدهای خيس بنار رود
ي م دا
برجك ح سازم
اصلد بودی بي بدا
برجك برای سربازان
بودی بي ببين
برجك برای سواران
جنگ چي شموه داشه
برجك برای...
روی دسىان حردان دهمده
ساوه ز گ ح ز د
چي قش داشه
غله ح ز
روی بالشينمفهای قاشق دهد
و حد
روی خمپارهها ،ار جكها ،توپها
حالفي را برح دارم
ي بودی
بي ىندحرار ح ز م
وقى بي تا كها شبيخون ح زد د
بي تدِ رود
وقى پلها بي درهها ح ریخه
بي تپيها خيره ح شوم
جادهها بي صصراها
بي صدای باد
بودی
بي اشباح بي ىی يرار
بودی بي جنگ بي پسىوی خا ي خرید
بي ا ىظار شسىي اسه
و بس را با خودش برد
در ح ز ند
بي هنوز ومسش در هيچ روز احيای
غله ح ز
بي چاپ رفىي اسه
و حد ح تازم
تو
فایل شعر /شماره ی سوم
تلند ،ز گ ساوه ،ز گ در ،ز گ حد ز گ زدم زیر اید بولر آب زیر اید حالفي سنيد زیر اید شعرهای لعنى غله برن غله بي دلم دوباره جنگ ح خواهد
87
فایل شعر /شماره ی سوم
زهرا جعفری
88
دیگر م ىویم؛ لعنه بي اید شعرها
حا پایان تلخ قويهای واشقا يای هسىيم، بي پر فروشترید بىابهای سات ح شو د.
آوازهی بد اح حان را در تمام بوههای جهان فریاد زدها د و هر روز ا عماس از سيمهای بر لوليهای آب و ىاز ح ىذر د، تا روزحرى حان را بي ىند بمشند.
حا تنها تلخ ىریسىد را از بودب هایمان بي خاطر داریم آنجا بي از د يای حعلق رها ح شدیم بي جها
بي وشق ير
جسم دارد شبيي حجسميهای حيدانهای برر .
احىماى درد ح بشيدیم وقى حادرا مان، خبر وزادی جدید را در ىوش حادرهایشان زحرحي ح برد د.
و چي بس بي خاطر دارد لگد زدنهایمان را بي آرزوهای دور. حا...
بي ساتهاسه سروده ح شو د ب آنبي پایا
داشىي باشند.
89
فایل شعر /شماره ی سوم
از بابل بي ح ىذرد
علی جعفری
قدم ح ز د در بوچيها قبل از اید بي همآغوش شوی
در قهوهخا يهای پل سوخىي چای ح وشد
ىلویه را ح فشارد
و شا
آرام ح آید بي بسىرم
سر ح ز د بي زیار
آنچنان بي ب ب را با خود برد
بي تو لهای سالنگ
و از آژیر آحبوى س ىرسيد
و در هلمند حخنيا ي ز دى ح بند
و از بلض ومو ابراهيم
حثل پدرم در حشهد
ىاه لبۀ چاقو را تير ح بند
حر
ىاه در خشاب تننگ پنهان اسه
آن ش
در یك راهپيمای وموح در یك ساخىمان سيرده طبقي ىاه بي بودك پنجسالي برخورد ح بند هنگام تورف شهر راسى چگو ي آدمها را دار ح ز ند چي حوذیا ي در همي جا نوذ ح بند ح توا د پلهای چوب را بشمند هواپيما را حننجر بند در آسمان اقيا وو و زیبای حواو را ندهای را پر
بند در ایسىگاه
در صندل آخر اتوبوو ح شيند در بررىراه تهران ا قم ریلهای قرار را جابيجا ح بند در يشابور
غالحرنا را ح پرسد سخ
همي را ح ترسا د ب ب هم ترسيده بود حىماً
فایل شعر /شماره ی سوم
عارف حسينی
فاصليام با اوليد درخه یك اتوبان با ردیكترید سىاره تمام آلودى هوا.
باید ىلهایم را داخل حا يىور آب بدهم و حاه هایم بي هرىر برر
م شو د...
بم بم دارم فراحوش ح بنم خاطرهام را از تمي ابری بي ردیك دسىا م بود و غریبي ح شوم با بوی ش بوی بي در خوابم ح پيچيد.
95
فایل شعر /شماره ی سوم
نرگس حسينی
9۱
بي فهرسه توليدشدىان افروده ح شوی
بي هيچچير م چسب بي فعلها م چسب بي ش
آخر سات م چسب
قندی بي ليوان چای داغ هم تو را لبخند م ز د بي بي بگویم اید درد ،واژههای حرا پاره برده تو را پس از اید چي بناحم بي در دها م تميتمي ز دى بن و حد پس از اید چي احيده شوم شهر با اس های فلری شهر با آدمهای آهن چي ح خواهد تو با یك غم سنگيد بي در ىلویه بچي آورده یك شاتىردن فيروزهای م خواه در بارخا يها
و حد را ح دا م روزی باد دور ىرد ه خواهد پيچيد بگذار اید شعر را طوى
بگویم
تا رفىنه را حا ند اید بلما
خ يس
باى بياورم حریض شوم با قرص و دواهایم حرف بر م حرف بر م و بگویم اید درد واژههای حرا پاره بردهسه گذار ببينم با اید چشمها وشق اسىخوا سه بي سگ آ را ليس ح ز د سر حرفه را زیر برف بد و در دها ه با بلما
حقدو بىاب بنویس
ح توا م لبخند بر م و فمر بنم وشق اتناق سه بي ح افىد از سراشيب یك خاطره از چشمهای یك زن از دهان یك شعر...
بي هيچ چير دسه رن ح خواهم اید اتا را
92
فایل شعر /شماره ی سوم
همانطور بي چيده بودم
و هر روز حردی بي ام تو را آبسىد ح شود
بي آتش بمشم
حد پس از تو
بيجای اید ساوه روی دیوار
هر روز اید زحيد ىرد را
ثا ييها را قور
ح دا م
ح ده
بيجای تو ح خواه دسه بگذارم روی پيشا
اید زن
و د دانهایش را لبخند بر م ح توا م تو را فراحوش بنم و حنىظر بما م برای روزی بي باد حرا دور ىرد ه بپيچد د يا پس از تو تاریك م شود ول بعد از تو حد از زیرزحيدهای تمام خا يها ح ترسم و هر روز در تمام ىورها خاك خواهم شد پس از اید ح توا
بي يه حد
برای تمام قبرها فاتصي بخوا و آهسىي در ار ج یك روز حصو شوی د يا پس از تو هر روز ز باى ح آورد
بي اسم حرا
93
فایل شعر /شماره ی سوم
حى یك خيابان دوازده حىری
منصوره خليلی
از بوچي دوحىری تنگتر اسه.
هُل برده بودی تمام جهان داشه رازهایش را ح ریخه حلقيحلقي برده بود در حوهایه در ىوشوارههایه ح دویدی باد م توا سه دسههایه را قالب بند و در آن پناه بگيرد چيچيری ح توا سه اصرماك شود و راه رفىنه را بند بند تنها دوسه داشىم حيوهای بات باشم در ارتناوا
بوه
بي هيچىاه م رسد اىهان در زحسىان بينىد و جهان در ا ىهای دره تمام شود.
ردیك م شوم بي خروط بي چشمها را ح بشد بي ر گهای بي ل حى
را ترسيم ح بند
م خواهم بلميای بشنوم
ىریخىد از آدمها تنها در دشهها حيسر اسه
94
فایل شعر /شماره ی سوم
هر جد و ا س را رام ح بند
دختری در تبعيد صادق دهقان
هر گاه را حصىاج
آه سيلویا سالم!
و حرا ا سان.
آحدهای حهىاب بر دوش تا تبعيدیان دوردسه ها را زیر خيميا
با ...
جا ده
سيلویا!
حرا بي صصرا ح بری در ش
دسىه را بي حد بده
خجسىي ی يل برایم قوي ح بن
از اید حىد بيا بيرون
قلبم را بي بي دسه ح ىيری
بي خدا! برای هردوی حان خرر دارد... .
در ىيسوی پر تعليقه ،حوج برح دارد دلم ر گ حهىاب پریده اسه از وشق بازیحان رازهای ها ه را تا فراسوی حرزهای ىناه در خودم دفد ح بنم ب هيچ هراس از فروافىادن سنگ از آسمان تنم بوی حور ىرفىي اسه وریرم! رو فروونهای سر و پا شمسىي در هوای ش
جاری اسه
و م ىذار د زیر سایي های بيجاحا ده از روز بم آرام بگيریم. سيلویا! سرخ ِ قندهارِ ل هایه را هيچ دخىر سيسيل بي لبال
بي تماشایش شسىيام
الرحمان رو
اآرام تو
هر خراب را آباد
دارد
فایل شعر /شماره ی سوم
حسين رضایی
بي ل هایه ،خون بي چشمهایه ،دود بمش و گران باش پيراهنه بوی بارو
ح دهد
بيجای ورر یاو بي حوهایه آنقدر خسىي اسه بي با هيچ بادی بلند م شو د بيرون بيا دسه تمان بده ي بي خبر گارا بي شبيي جوخيهای اودام زا و ح ز ند روبيرویه بي دوربيد یك تكتيرا داز بي یك تا ك بي زوم برده روی خا يا لبخند برن حهم يسه ومسه ىرفىي خواهد شد یا ي فمرهایه تاریك خواهد افىاد یا روشد شاور خواه آحد یا...
تنها زیبای تو ح توا د آرایش اید جنگ را بهم بر د
95
96
فایل شعر /شماره ی سوم
و در حالقا های رؤسای جمهوری.
ممنوع زهرا زاهدی
دیوا يای از بسىرم بيدار ح شود
روزهایم ىرفىي چون ابروی درهمرفىيی تو .
همي جا دسه ح بشد و حرا بي د بات ح بشا د
خلو چون صصد حرم در روزهای برف . ح ىویند از تو هيچ گویم.
تميای از خویش را
هر روز بي قاشقها را بف ح ز م ىلدانها را آب ح دهم و بىابها از خماری سمو
بيرون ح شو د.
ح ىویند ،فراحوشه بنم
چشمم را
اخبار دیروز را شنيدهای
اخدها
بابل ،ساوه دوازده:
یا ل ها را
شي تد بي بشىيها افروده شد
از یاد ببرم.
ح ىویند بي تو يندیشم
بي پنجرهی ىوشها را بي اذان دلنشيد ببندد.
پنجاه تبعيی افلا ... برادرم را بي سنگِسنيد ح بر د.
حصبوبم! داریم.
ي سرزحيد حرا چاه نى سه ي حردم تو را پای آبليای.
جر ىذشىيای دور بي حردم حا را در شعرها بي هم ح رسا د در جشنوارهها و همایشها
...
دو بودك در سركها جان دادها د... احروز ،تهران:
چون حسلما
حا هيچ اشىراب
هر روز
حا هيچ اشىراب
داریم.
احا وقى از حردم حد شعر ح ىوی جهان را فىح بردهام ب سال .
وقى با حد اشك ح ریری فىح اصنهان را از یاد ح برم
فایل شعر /شماره ی سوم
چنگيرخان و هيىلر را و اسمندر حقدو
را
وقى پا بي سرزحيد شعرهایه ح ىذارم تو بر دهی اوت جشنواره قلبم خواه شد.
از یاد ح برم بي حا هيچ اشىراب
داریم.
97
فایل شعر /شماره ی سوم
تا پياحبران آسوده بما ند
باران صادقی
ىر های زخم زوزههای وميقتری ح بشند وقى حنجرها
زخم باشد
وقى ا گشىا ه زخم باشد بي بابل بي ح رس حردی بلندقد بي تو اشاره ح بند پيراهدهای بلند بخه بلند ياورد د هر چي لباوهایمان بوتاهتر شد بخههایمان بلندتر اشاره ح بن بي حنشورهای شمسىي بي قاشق چنگاتهای ز گزده بي حردهای خوابيده در ىور بي تاریخ هرار سالي بودا حسيح شهر زیر پایم ح لرزد ىر های زخم زوزههای وميقتری ح بشند باید خود
98
را بي وق
برىردا
تا حردهها در ىور لرز د
باید خود
را برداری
اید شهر جای حا دن يسه
فایل شعر /شماره ی سوم
مصطفی صمدی
99
حال بي زن تيپا برن برن زن زن زن ز....
.1 از راه بي ساخىيای ساخىيام بهىر ه بخند ه بخور ه هم برن برهم برن دو سير رشىي بم روغد بم آتش از آش بي پخىيای تنها پيازش از تو بود و حد دهان سوخىيتر از آ م بي بگویم "وطد وشق تو افىخارم"
از راه بي م رود باى حثل شاخ حندیل برو باى برو باى ه پا برن با پا برن حال برن
اید جاده در دسه تعمير اسه رفىيام بهىر پنجشير هم بودهام بي شير باشم شير بودهام بي سير باشم از آش بي خوردهای خوردهام بهىر.
فایل شعر /شماره ی سوم
.2
سر يسه آ چي باى گي داشىيای بادبنم سه بر داربسه دهد يسه آ چي بازش ح بن سوراخ سه بي سوراخ شده اسه و حشه يسه آ چي ىره بردهای سنگ سه بي باید بر سر بي پایيد بيا دازیش و بي ىل بگيری دها ه را ي! تو حات اید حرفها يسى تننگه را بردار بي خيابان بریر بگذار بي حرف بر د ،بي دلش را خال بند تو قهرحان هميد داسىان های !
۱55
۱5۱
فایل شعر /شماره ی سوم
به محمد! پيامآور اسالم...
هوای ح شوم و حواسم بي صدایه پر مارال طاهری
دهد
حعشوقيهایه را بي خا ي بازىردا د
خدای حد ،المىریسيىيی سابد صدای توسه وقى
نس
ح بُری!
فَقَد وَرَفَي رَبَّي را هم بي راهبيهایه بسپار
و ایدبي هيچ سرری آنقدر واشقا ي يسه
پارى شان با سوزنهای حد سوز برح دارد و سوزهایشان با سورههای تو دوخه ح شود
بي روی بار پسىات بنویس و بي ز
خدای حد ،المىریسيىيی سابد صدای توسه وقى
نس
ح بش !
ىاه بي ااحيدیام فمر ح بنم حصمد!
بي ایدبي شعرهایم م توا د حرا از سنگسار جا
ح شود
در سا ى یيىو ارسات بن ....
یَايَیُّهَا الَّذِیدَ آحَنشوا وَلَيْمشمْ يَ نشسَمشمْ با ساطورهای سریع!
سينك پر از رودههای سگ اسه حصمد!
وَلَيْمشمْ يَ نشسَمشمْ
وَروَر اید «حَد وَرَفَي َنسَي» را بي بجا فرو بَرم
بر بشاليهای ىوشههای ذری!
چاليهای نه را چادر حادر
پُر برده و چاليهای حيد را
حامِ وطد!
وَلَيْمشمْ يَ نشسَمشمْ با تاوتهای تربيدهی بف دسه! اسه!
حى احيدی بي خدای خووص ام يسه
و بهشى بي ىی پای حادر
چَموش شده چشم ىذاشىي برای آیندهی یخچالم
شيكتر از اید م شود حُرد حصمد!
چا شده و چرب سوزهایش را چپا ده در حلق اىغها!
باف سه خدای خووص ا
چرك شده روی یقيی لباسه
بروی
چاقو شده در چاك بلماته!
بي فاسقهای سابقه سر بر
اید واژهها را از زیر سينيام بگير و شير بده
سمهایه فرو ببری
را بخوابا
و سرشان را تا بيخ زیر
آنقدر وقه دارم آلهها را آدم بنم و آدمها را آله!
جا های حجا
حشام سگها بي اید سمه بشيده ح شود و هورحونهایم
جا ه را باى ح آور د تا بگویند جگر!
را هار ح بنند
جگر
و بي خيابان
بي چي بار ح آیند
در ح آید تا بگویند جان!
فایل شعر /شماره ی سوم
وررها و مازهاشان هم حات تو بي ور چشم تواَ د! ااحيدیام برای حد باف سه حصمد...
باید دیوارها را سمباده بمشم حشام سگهایه بي اید طرف بشيده شده...
وَ حِدَ النَّاوِ حَد یُجَادِتش فِ اللَّيِ بِلَيْرِ وِلْمٍ
۱52
فایل شعر /شماره ی سوم
محمدرضا عسگری
ومسهای دیواریا د لباوهای بهنيا قاب شدها د با ایدبي بوی تو را ح دهند اشك ح آور د سردتر ب ىمانتر حثل آلپرازوىح ب توجيتر
بي هيچوقه خوابم م بند .
۱53
۱54
فایل شعر /شماره ی سوم
"هرىر حشرا
حشرات را شکنجه نکنيد الياس علوی بىابها بىابهای حنلوك رازهایشان را برای همي فاش ح بنند پليها ،پليهای روسپ بي هر پوتين پا ح دهند توور ایدبي باد پنجره را باز خواهد برد و بوی بهار در اتا خواهد پيچيد توور ایدبي حصبوبه واشق خواهد شد درسه در لصظيای بي حورچيهای سرباز ،چشمهایه را برای حلمي ح بر د توور ایدبي ساوه دوباره ز گ خواهد زد ز دى اداحي خواهد داشه گرا م ح بند گران ،چون دزدی بي پایش بي حير ح خورد گران ،چون وسوسيهای ابليس غمگيد بر بسىر پياحبری لجوج قرار بود حردهها حرف بر ند احا از حد بي شما ويصه
را شمنجي منيد".
فایل شعر /شماره ی سوم
علی اكبر عليزاده
سرباز ل
حرز
دور ح شوی
حصبوبم خاك هم جنازها
محمد كریمی
ز دى ىل اسه بي حيان قنس ح روید
تو را شا ي ح رود!
وقى از خا يا
۱55
و یا برریهای شير بي اوت صبح پشه حلازهای رها ح شود.
ز دى رد پای ىربيای در برف را قبوت م بند
بي م دا يم بجا پناه برده
تو حهاجری
و م دا يم روزی روی دیوار خا يی حا ظاهر ح شود.
و خون هم برای ىردش در بد ه
ىل حيان قنس شموفي ح دهد
ىذر احي ح خواهد!
و بهار ب آنبي روی ىردا د ح آید
برىرد بي وطد
و ب آنبي روی ىردا د ح رود.
و با خيات آسوده پاهایه را دراز بد
ز دى قدم زدن در پيادهروها اسه
قدم برن بابل را ،حرار را
جا پای دیگران ىذاشىد اسه.
بي باحيان برو
تنها برف ح دا د
دفد شد ه در اینجا گرا م ح بند
بي چقدر تنهایيم
مند جای همسایي را تنگ برده باش
و در سموت سپيد ر گ حا را ح لرزا د یك روز پدری بي دیر بي خا ي آحد بي سخى دور شد حا دیر از خواب بيدار شدیم و لباوهای زحسىا حان را پوشيدیم ب آنبي بدا يم برف سرحایش را فراحوش برده بود
فایل شعر /شماره ی سوم
سارا محمدی ناجی
۱56
شعرهایمان را درح دادیم چيبس ح دا سه
پس از ساليان دراز صدفها در ىوش حد ىنىند ح خواهند برىرد د.
حد بر جادههای بي از حيان شاليرارها ح ىذشه را دم ساقيهای بلند و ازك فرورفىي در آب بي رح ح رویيد د دخىران شاليرار.
ببيد ابرها چگو ي آسمان حردم بوهسىان را فراىرفىيا د و بي سوی ح رو د بي شقایق وحش در شماف سنگها ایسىاده اسه ح ا دیشد چي قدر تنهاسه و در رویای دشه شقایق ح سوزد در ذهد صدفها افسا يی حوجهای خروشان هنوز در جریان اسه.
و در حد حردی آرام سوار بر قایق بوچك دور ح شود.
حا شعرىویان ىمناح بودیم بي در قلعيی حىروبيی آنسوی تپيها
آنبي ح ىوید آیا در قلبه جای برای حد هسه تو را رها بند و در شب وهما گير اپدید شود در آبهای بي هيچش ا ىها يسه چيبس ح دا سه آن حرد بي از آغوشش ورر سمرآور وشق برح خواسه و از حيان دسىا ش رز ح رویيد و حرا ح بوسيد دیگر هرىر باز م ىردد.
ش
بي ساحل ح آید
قدم ح ز د در سمو صدفهای ىردنآویر بي آب افىادها د حصبوبم! دوباره برایم ىردنآویری بباف .
فایل شعر /شماره ی سوم
مهسا مسکين یار
آتشنشا
۱57
امان ميرزایی
سالخوردى یك خا يام
خاحوشم
بوسيهایه ح توا د اید آتشنشان حىروك را
ولفهای هرزم
بي سرفي بيندازد
داو آویران از ىاوحيخ
و با سرفيام
شيو م در پای بشاورزان
تميهای آتشيد بي بيرون ح ریرد
حررويی ىندم
ا گشىا ه
شخم خورده
خودروهای اسه سرىردان
دت بودب بي بار ح بند
در ترافيك اید شهر
دسىا م ،دسىا م
بي با هر صدای
بلندای بوه ،ىرسني
با هر بوق
پاهایم
ىدازه ىدازه
پاهایم در جنگ
تميهای قلبم زیر پایم ریخىي ح شود
سرم چراىاه اسپان اسه
تد حد بلما
وریا
اسه بر بيلبوردهای شهر
دسىمات بر سر ز ان
و ایدبار
سيگار برای حردان
حد شهيدی دیگر هسىم
حد "بوسن ام"
ام حرا بر بوچيا
بگذار
افلا سىا
بي در اروپا ز دى ح بند.
فایل شعر /شماره ی سوم
۱58
فایل شعر /شماره ی سوم
در "بالج شعر وبدالرنای " ،هر هنىي بارىاههای برىرار ح شود بي در آن حنىقدان بالج بي بررس شعرهای ح پرداز د بي بوور
آ الید توسط شاوران فرسىاده ح شو د؛ ىاه
ول وبدالرنای
ير در اید بارىاههای شعر شربه ح بند و
شعرها را قد و باز ویس ح بند .در اید بخش ،فایل صوت ِ برخ از قدها و باز ویس هاى ول وبدالرنای پياده شده و بي ثر درآحده اسه.
۱59
۱۱5
فایل شعر /شماره ی سوم
حگر ام اید حيدانها را
حسين رضایی
خودتان آزادی گذاشىياید ىوش بنيد
فقط ىوش بنيد
حى قلبم
اجازه بدهيد حرف بر م
ح خواهد از بد م فرار بند
قبل از اینمي سو اح بياید
بگذارید حرف بر م
و ل هایم را برای حاهها با خود ببرد
قبل اینمي از حد
حد حردی هسىم بيسه و هشه سالي
چند خط خال روی اید حا يىور باق بما د
با چشمهای باداح در بد
ز دى ح بنم
نقد شعر
بي زلرليخيرتر هسه از شهرهای جاپان. ر گ پوسىم زرد يمسوخىي
شاعر آقای حسيد رنای درون دارد؛ شعر دردحندیسه
احا خوب ح دا م سوحال بجاسه
و قياوهای جالب دارد .اوليد ىروتسااام بي حا در اید
ىرسنگ چيسه
شاااعر با آن طرفيم طعني بي طنر ح ز د؛ از طرف حملو از
آنقدر بي برای چند دا ي ىندم
درد اساه و از طرف قياس سه بي قدی دارد بر جهان
خودم را بنار سربازا
باپيىاليساى ؛ یعن جها
یافىم
بي ول رغم اینمي شااباههشان
بي روی جسدم ورب حرف ح زد د
بي حردم ژاپد رفىي اساه ،احا همان زرد يمسااوز بود شان
حد حردی هسىم بيسه و هشه سالي
باي زیر آفىااب تااباان افلا ساااىان ،یا هر جای جهان بي
اهل افلا سىان
حشالوت بار د ،سار وشاهشان را با اسىعاره سوحال ىره
بشوری احد
زده اسه؛ با ىرسنگ بي در سوحال وجود دارد ،با وو
باي تماام ساااربازهای جهان را بي تعريال
دوو
برده
دیمىاتوری بي آنجا هساه و با آوارى بي حردم سوحال
اسه
دچار آن هسىند.
حردح خوشبخه
شااااور اید را بااي خوب اید همااان ح بنااد و از لصاااظ
بي دور د يا را با پای پياده ح ىرد د.
درونحىن حشاامل
ىناه حد چيسه
طرفيم .احا حشاامل اید شااعر اجرای ساااده آن اسااه ،در
بم های بي ح فرسىيد
حال بي شاور ح توا سه با بازبين ،شعر را ادیه بند و
آنقدر برر
يسه
دارد و حا ایدجا بي شااد
با شااعر
بي شااعر فرم دهد .اىر بخواهيم شااعر را باز ویساا بنيم
بي بشورم را از قشيی جهان پاك بند
خيل از سررها حذف ح شو د.
حد حردی هسىم بيسه و هشه سالي
/فقط ىوش بنيد/ /اجازه بدهيد حرف بر م /در شعری بي
باله جنگ ام را
ایدقادر اتناا ح افىد شااااور بدون اینمي اجازه بخواهد
پر بردهام از ببوترهای سپيد
ح توا د اجرا بند.
باور بنيد خسىيام
شاعر باید از اید سارر شروک شود /قبل از اینمي سو اح
چگو ي برىردم
بياایاد /در ایدجاا چون حاا با دو الف در "ساااو اح " و
۱۱۱
فایل شعر /شماره ی سوم
"بياید" طرف هساااىيم " ،از" را حذف ح بنيم و به اید
در ایدجا شااعر حنثور شااده اسااه .ایدجا "جهان" را در
شمل شروک ح بنيم/ :پيش از آ مي سو اح بياید./
شاعر دارید و ح توا يد بي راحى "سربازان" را جایگرید
/و لا هایم را برای حاهها با خود ببرد /در ایدجا "حاهها"
"سااربازها" بنيد .در اید ساارر یك طنر زیبا داریم؛ اینمي
باربردی در شاااعر دارد ،پس حذف ح شاااود .ایدىو ي
سربازان بي افلا سىان آحدها د تا تعريال شان را بگذرا ند.
اجرا ح شود:
/حردح خوشبخه/ /بي دور د يا را با پای پياده ح ىرد د/ در اید ساارر بي راحى ح توان "را" را حذف برد ،چون "د يا را با پا" پنج هجای بلند دارد و اىهان حوسااايق و
/و ل هایم را با خود ببرد/
ریىم شما را بشىي و لصد را از شعر ىرفىي اسه. در ساارر /بي بشااورم را از قشاايی جهان پاك بند /اىر
اداحي شعر:
"جهاان" حاذف شاااود بااز هم خوا نده حرل حد حردی هسااىم بيسااه و هشااه سااالي/ /با چشاامهای باداح / /در بد
ز دى ح بنم/ /بي زلرليخيرتر هسااه/
/از شهرهای جاپان
ح بناد و ياازی بي تونااايح انااااف
را درك
دارد و ح توا د
ایدطور اجرا شود/ :بي بشورم را از قشي پاك بند/ شعر شما دچار سرطان تونيح اسه؛ شما ح ترسيد حبادا خوا نده حىوجي شااود و اید نااعف بررى اسااه .مىي
در اید ساارر شااما ژاپد را جاپان ح ىویيد و حا تلييرش
حهم اید اساه در اید شاعر ،ساخىار حعنای شمل ىرفىي
م دهيم.
احا ساخىار فرح شمل گرفىي اسه.
ب لصد توجي بنيد .حا بي راحى بي شاااعر لصد شاااعری
در شااعرهای حرفيای ترجيع ،یعن آن ساارری بي تمرار
دادیم و سررهای اناف را حذف بردیم.
ح شااود ،مایيای از حوتيف حقيد آن شااعر اسااه .ترجيع شاعر شما "حردی بيسه و هشه سالي" اسه بي حوتيف
/ر گ پوساىم زرد يمسوخىي/ /احا خوب ح دا م سوحال
حقيد شاعر يساه .در واقع شما سرری را تمرار ح بنيد
بجاساه/ /ىرساانگ چيسااه/ /آنقدر بي برای چند دا ي
بي هيچ قش ا اینا م بند .حرد بيسااه و هشااه سااالي
یافىم/ /بي روی جساادم
ح توا د بيساه و پنج سالي و یا چهل سالي هم باشد .شما
ىندم/ /خودم را بنار سااربازا ورب حرف ح زد د
یاك ساااری اطالوا
ح دهيد بي در شاااعر بارىردا
م بنند و بي درد شعر م خور د .خيل راحه ح توا يد در اید قساامه هم ح توا يم با اجرای بهىر و لصدىردا
ترجيع را بي حعول افلا سىان و یا بي طنر شعر ،ربط دهيد.
بي شاعر فواای شاعری بدهيم .لصد در شعر سپيد خيل
شاما باید سارری را ا ىخاب بنيد بي دچار حعواال باشد
حهم اساااه ،چون شاااما قافيي و وزن دارید ول لصد و
یعن حعوال حىن را در خودش ارا ي دهد و بي آن بيشىر
حسا را بي در لصظي وشاىد شاعر داشاىيد باید بي شعر
بها دهيد .شااعر شااما پر از سااررهای زیباسااه؛ یعن در
حلصق بنيد.
سررسازی خوب ومل بردهاید احا از لصاظ توویر درو حشمل دارید.
/حد حردی هساىم بيساه و هشه سالي/ /اهل افلا سىان/
بااي ونوان حثااات سااارر /باله جنگ ام را/ /پر بردهام از
/بشااوری احد/ /بي تمام سااربازهای جهان را بي تعريال
ببوترهاای ساااپيد /بسااايار زیباساااه احا خيل حنثور و
دوو
برده اسه
غيرشعری اسه.
۱۱2
فایل شعر /شماره ی سوم
در ایدجا هم ح توا يد حرف انااافي "را" را حذف بنيد. حذف "را" در شااعر ،تا جای بي نااعف تاليف داشااىي
ح بند و بي شااما شااان ح دهد چيطور پىا ساايل خال بلمي را از بنار زبان پيدا بنيد و از بلما
بار بمشيد.
باشاد ،خيل حهم اساه و شعر را حرفيای ح بند / .باله جنگ ام/ /پر بردهام از ببوترهای سپيد/
ویرایش شعر
در شاااعر باید ساااررها را بي چندید شااايوه اجرا بنيد و بهىرید اجرا را ا ىخاب بنيد.
پيش از آ مي سو اح بياید
/باور بنيد خسااىيام/ /چگو ي برىردم /اید دو ساارر هم
و ل هایم را با خود ببرد
تونيص هسىند.
حرا بشنوید
/حگر ام اید حيدانها را/ /خودتان آزادی گذاشاااىياید /
بي حردی هسىم بيسه و هشه سالي
اید سرر بسيار زیباسه.
با چشمهای باداح
/ىوش بنيد /تخاط
حا ند "ىوش بنيد"" ،بشنوید" شعر
و در بد
ز دى ح بنم
را سااا ى حا ىات ح بند .در ایدجا هم همانطور بي حد در
زلرليخيرتر از جاپان
ابىدای شااعر اجرا بردم باید اجرا بنيد تا سااررها بدت بي
ر گ پوسىم زرد يمسوز
شعر و جر
از بد ي شعر شود.
احا خوب ح دا م سوحال بجاسه
وقى شما سرری حا ند /حى قلبم ح خواهد از بد م فرار
ىرسنگ چيسه
بناد /دارید دیگر يازی يساااه بگویيد /بگذارید حرف
آنقدر بي برای چند خوشي ىندم
بر م /چون ایدها همي تونايح انااف اساه .پایان شعر
خودم را بنار سربازا
درخشان اسه احا باز هم بد اجرا شده اسه.
بي روی جسدم ورب حرف ح زد د
خوابيدم
/قبال اینمي از حد/ /چند خط خال روی اید حا يىور باق بما د /اید سارر هم تونايص اسه و باید ایدطور اجرا
حد حردی هسىم بيسه و هشه سالي
شود:
اهل افلا سىان
/پيش از آ مااي چنااد خط خااال روی اید حااا يىور باااق
بشوری احد
بما د/ با حذف انافا
بي تمام سربازان جهان را بي تعريال در حعنا تلييری ایجاد م شود .شعر در
واقع حصووت زایمان شاور اسه. شااعر شااما ایدطور اشااماى
حردح خوشبخه بي دور د يا با پای پياده ح ىرد د
زیاد دارد و حد یك ادیه
ىبد بم های بي ح فرسىيد
سااده روی شعرتان ا جام ح دهم ،چون فرهنگ وشىاری
آنقدر برر
بي شاما از آن تبعيه ح بنيد ساده ویس اسه و زبانتان
بي بشورم را از قشي پاك بند
خر اساه ،پيشنهاد ح بنم توجي بيشىری بي زبان داشىي
حد حردی بيسه و هشه ساليام
باشايد .زبان شاما دچار لمنه اسه و اىر زبان بلد باشيد
باله جنگ ام
شاور بسيار خوب خواهيد شد.
پر از ببوتر سپيد
در افلا سىان شعر بالسيك زیاد ح خوا ند .بيدت و سبك
حگر ام اید حيدانها را
هندی را زیاد بخوا يد چون حشااامل زبا
شاااما را حل
يسه
خودتان آزادی گذاشىياید
دوو
برد
فایل شعر /شماره ی سوم
حرا بشنوید بي حى قلبم ح خواهد از بدن فرار بند بگذارید بي حرف بر م پيش از آ مي چند خط خال روی اید حا يىور باق بما د.
۱۱3
مصطفا صمدی تق تق تق صدای در يسه حوسيق آشپرخا يسه بي بنگيرش بي تي دیگ تق تق تق صدای بنگير يسه صدای در اسه و حردی با حمم تخليي و به و شلوار بي پشىش رژه ح رود تق تق تق صدای در يسه صدای بنگير يسه صدای بنشهای حردیسه بي بي پوسىه خریده بي سر /بي حلر اسىخوا ه بي ه ح خرد ،ه زخم ح ز د تق تق تق صدای در اسه صدای بنگير اسه صدای بنشهای حردی ...
نقد شعر حربى بي در شاعر حورنا صمدی آغاز شده اسه ،یك حربه بهيني اسااه .حسااد شاااور اید اسااه بي بيهوده م ویسااد ول از طرف شااجاک يسااه .خيل ها فمر ح بنند شاجاوه در شاعر ،یعن شعر سياس بنویسند و صااور
و حعنای شااعر را شااجاک بنند ،در صااورت بي
شااجاوه در شااعر یعن ریسااك بردن در زبان؛ شاااور شاجاک از فواا و فرم آ رحات اساىناده ح بند .شعر لمنه زبان دارد و شااور در اید شعر بي د بات فرم اسه و اىر بيشىر سع بند شعر افلا سىان ،یك شاور خوب را تجربي
۱۱4
فایل شعر /شماره ی سوم
خواهد برد .حواارنا بي ا دازه باف در شااعرش شااجاک
یك حرحلي از شاااوری "چي ىنىد" اسااه؛ یعن شاااور
يسه؛ شجاوه فقط اید يسه بي از درد و ر ج زحا ي و
بدا د باید از چي چيری بگوید ،احا حرحلي اصاال شاااوری
بگوی ،شاجاوه باید در همي چير باشد .در
"چگو ي ىنىد" اید حوناوک اسااه .حرحلي سوم شاوری
اجرای شادی و شعف هم شجاوه وجود دارد ،در فرم و
" باید ىنىد" اساه؛ یعن شااور باید اشراف داشىي باشد
از بشاور زبا
هم بي در شعر ح آید باید شجاوه ترریق بن .
شاوری ،خرر بردن اسه و اىر در زبان ریسك من بي جای
خواه رسيد.
بي آ چي باید بگوید .حرحلي های شاااوری حرحليایسه بي باید حسايه لصظيی وشىد شعر را بي حخاط
حنىقل
برد.
بي بررس شعر ح پردازیم.
وقى اید چهار حرحلي اید همان شاااود حصات اساااه بي
/حوسايق آشپرخا يسه بي بنگيرش بي تي دیگ /در اید
شاهمار نویسيد.
ساارر ،شاااور فعل را حاهرا ي حذف برده اسااه؛ در واقع
در هر شااعری باید یك فرم تازه اتنا بينىد و باید فرم و بسازید بي فمر در آن ز دى
يازی يسه شاور حثل یك ویراسىار بي زبان وفادار باشد،
شامل بساازید؛ سااخىما
احاا ياز بي تقريع دارد و باید از /بي بنگيرش بي تي دیگ/
بند .حهم اساه فوا و درد شعر را شان بدهيد .خالقيه
تقريع شود.
و تيرهوشاا زبا
در ساارر /و حردی با حمم تخليي و به و شاالوار /لصد
حداقل اساىعداد ح توا د بعد از حدت توویرهای زیبای
دوباره حرده اسه و اید سرر حریض اسه.
بساازد .هيچ خيال تازه و زیبا يسه چون همزحان شاور
در اید سارر بي بيان ح بند پشه در صاحبخا ي با پليس
دیگری در جاای دیگری از د يا در حات وشاااىد خيال
و حمم تخليي ایسىاده اسه ،شاور ح توا سه برای شان
تازهتر اسه و یا قبلد توویر زیباتری در شعر آورده شده
دادن پليس و اید خشاااو اه ،باا یك بازی زبا
و یك
باید در شااعر باشااد .هر شاااوری با
اسه .توویرسازی زیبا از حراحل ابىدای شعر اسه.
ترفناد هوشااامندا ي اید ىو ي اجرا بند/ .و حردی با حمم تخليي/ /با بله و شلوار ./وقى "بله و شلوار" را بي بار
ویرایش شعر
بي تواویر ح بشايم ،با آوردن "بله" حس خشو ه را
تق تق تق
ح بریم ،والوه بر اینمي به و شلوار را در ذهد حخاط هم بي حخاط
ا ىقات ح دهيم.
/بي پشااىش رژه ح رود /اید ساارر توناايص اسااه و
صدای در يسه حوسيق آشپرخا يسه
ح توا سااه راحهتر و با بيان شااعریتری ایدىو ي اجرا
بي بنگيرش بي تي دیگ
شود:
تق تق تق
/در رژه پشه در/
صدای بنگير يسه
/صادای در يساه/ /صادای بنگير يسه /در سرر دوم
صدای در اسه
ح توان "صدای" را حذف برد.
و حردی با حمم تصليي
در سااررهای بعدی شاااور ح توا سااه با تيرهوشاا و
با بله و شلوار
اجرای بهىری داشااىي باشااد و درد را
در رژه پشه در
رابه و ظم زبا
بيان بند .شاور باید در اجرا آنقدر قوی باشد بي حخاط
تق تق تق
را در شعر قرار دهد تا تاویل خودش را داشىي باشد.
صدای در يسه
فایل شعر /شماره ی سوم
بنگير يسه صدای بنشهای حردیسه بي بر پوسه سر بر حلر اسىخوا ه و ه ح خرد ه زخم ح ز د تق تق تق صدای در اسه صدای بنگير صدای بنشهای ...
خریده
۱۱5
بسی گل شریفی حلوت حد آشوب بد، چنگير حد ،چنگ بينداز ... دحبوره غمگيد ح خوا د و ور الميد ا داخىي سایيای بر صورته حيان بازوان حد صدای دحبوره و آواز حلوىن در آراحش غلللي* بميری تو ... بودای ح شوم در حلاره وبادته بنم حسلما غار
شو بد
و چنگيری ،درهم بریر! آتش برن! با هميد سمو ِ درهم شمسىي صدای تار تاراجم بد تاراج بد تمام حرا! ح خواهم دوردسه چشمان تو باشم در چشمه بي ر گ خون اسه ا سایيای افىاد بر حردحمان ا فرو افىد پلمه برای هميشي بميری تو ... و حد سایيای در دوردسه چشم تو باشم. *شهر غلللي :شهری باسىا
حسىقر در بوه در باحيان
فایل شعر /شماره ی سوم
نقد شعر از جملي ما
حثبه هر شاعر ،اید اساه بي شاور برای
صاصبه از یك چير بي صصبه از چيرهای دیگر بپردازد. در شاعر بسا ىل اید اصال روایه شده احا مىيی قابل توجي اید اسااه بي شاااور بي صااصبه از چيرهای دیگر پرداخىي ،بلمي حس آن چيرهای دیگر را بي شعرش حنىقل برده بي اید ا ىقات توساااط خوا نده ی تيرهوش درك ح شاود .ودم جساار فرهنگ ادبيا
یا خودسا سوری در ىنىار بي در
ایران و افلا سااىان و بيزوم حد خراسااان
وجود دارد ،باوث شاده بي شاور در اید شعر ،بسياری از
۱۱6
دو ساارر اوت در خوا ش ،در یك ساارر ادا ح شااو د، بنابراید بهىر اسااه بي در یك ساارر ير وشااىي شااو د: "دحبوره غمگيد ح خوا د" "حد" در سرر چهارم لصد را از بيد برده و ىزم اسه بي سرر بي اید شمل اصال شود" :حيان بازوا م" ساارر پنجم اید اپيرود ير ساابه بي لصد بل شااعر ب وفاساه ،بنابراید ىزم اسه بي بي اید شمل تليير بند: "صدای دحبوره و حلوت" زیبای بي بيد دو سرر پنج و شش ایجاد شده
بازی زبا
و همچنيد لصن بي در خوا ش سرر آخر وجود دارد ،هر برجسىيی اید شعر هسىند.
دو از ما
ىنىن ها را بنار بگذارد ،احا چيری بي در شااعر بساا ىل ىویای همي چير اساه ،لصد آن اسه .حد هرىر طرفدار
بودای ح شوم
اشااعار تخاطب ،شااعرهای بي بس ا را حناداوار حخاط
در حلاره وبادته بنم
قرار دهند ،بودهام ،احا طبيعى در اید شعر وجود دارد بي از آن لذ
ح برم.
حسلما غار
شو بد
و چنگيری ،درهم بریر! حلوت حد آشوب بد چنگير حد چنگ بينداز
چينش بيش از چهار هجای بلند در سرر اوت (بو /دا /ی / ح ) بي لصد تند و لذ بخش شعر لرمي زده و بهىر اسه
حذف "حد" در سرر خسه ح توا د بي زیبا بردن لصد
سرر اوت بي اید شمل اصال شود" :بودای ام"
اید اپيرود بمك بند.
حلاره در ساارر دوم ،احىمالد بي بوه در سااوریي اشاااره
دحبوره
دارد بي برای وباد
اسىناده ح شود و حى حصمد ،پياحبر
حسالما ان ير از آن اسىناده برده اسه .مىي جال
اینمي
غمگيد ح خوا د
اید بوه بيشىر حورد توجي بافربيشهاسه .بي اید ترتي
و ور الميد ا داخىي سایيای
برای حنظ توااادی بي در اید دو ساارر وجود دارد بهىر
بر صورته
اسااه ساارر دوم را بي اید شاامل تليير دهيم" :تا ماز
حيان بازوان حد
بنم در حلاره"
صدای دحبوره و آواز حلوىن
اید شعر از طبيعه زیبای برخوردار اسه بي بي لصد آن،
در آراحش غلللي
حالى لذ بخش ح دهد ،احا در اپيرودهای بعدی ،شاااور
بميری تو
اید لصد را از دسااه داده و بي طبيعه شااعر خود وفادار بوده اساه .بي هميد دليل ،شعر در اجرا نعيف اسه و بي تلييرا
بل
ياز دارد.
۱۱7
فایل شعر /شماره ی سوم
ابثر سااررها انااافي و توناايح هسااىند و بهىر اسااه بي
خوا ش اید شاعر باوث شاد بي صادای حد بلندتر شود،
حذف شو د.
اید بلندترشادن صدا شان ح دهد بي حد در حاله شعر "تار"
قرارىرفىي بودم .بس ىل شاور اسه ،احا باید بي لصد شعر
در دو سرر بي
خود هميشااي وفادار باشااد .لصد باید در حقام لصد حنظ
بار بسه" :برن حرا و تاراجم بد/ /تارتارم بد ای تاتار"
شاود احا در اید شاعر ،شااور ساع داشاىي تا لصد را در
با حوزیك شااعر ،حا ند
تونااايح دهد ،حا ند همان باری بي یك
در اپيرود چهارم ،با ایجاد بازی زبا
حيان بلما
و "تاراج" ،ح توان آنها را بي اید صور بلميی "تاتار" والوه بر همخوا بلما
چنگير و ،...مایيای سمبليك اسه.
قال
بلما
غرتسرا ا جام ح دهد .در ادبيا
فارس ،هيچ شعری در
در اپيرود بعدی ،از چشاام و خون و حردحمان ح توان
سااابك غرت ،طبيع
اسااىنادهای بالساايك برد و آن را بي اید ساارر بدت برد:
توانع ا د ،چرابي حصات اسه شاور بىوا د در حصدودهی
"بي در چشاام تو باشاام/ /بي سااایيام بينىد بر حردم/ /بي
و بداهي بنویسااد .شااعر بس ا ىل آغاز
حردمِ چشم تو خو
شود حدام"
وزن ،ابيا
را آ
يساااه و تمام غرتهای فارسا ا
زیبای دارد ،لصد در سارر اوت بي خوب حنعمس شده یا
واژهی "حردم" در حنهوم ،تبدیل بي حردحك چشاام شااده
بي تعبيری در بلما
اساه .شااور در اید وشقبازی بي بي توویر ح بشد ،بي
بار ،شاااور توقف برده و لصد را رها ح بند .وله اید
خو
ساارایه برده اسااه ،احا در اداحيی
شاادن حردحك چشاام حخاطبش ياز دارد .او زهر
احر حممد اسه ترسيدن شاور باشد .او باید بدا د ،زحا
حعشاو خودش اسه و ىوی بي قود بشىد ح ویسد.
بي در لصظيی شااعر قرارىرفىي اسااه ،هرىر باید بلما
بي اید ترتي ،حازوخيسام ابىدای شااور بدت بي سادیسم
را سا سور بند ،بلمي باید همي چير را بدون ترو از اینمي
شااده بي اید حاله سااادوحازوخيساام ،شاااندهندهی
دیگران دربارهی آن چي فمر ح بنند ،بيان بند .او باید
اینمي تمام اید حناهيم ،در
دیگر ،بي
وظمه شااعر اسااه و جال
تمام حس خود را پياده بند و بعدها در زحا
لصد شاعر هنىي اسه؛ یعن لصد در اید اثر بدت بي شعر
اصااال آن بپردازد .ترو از گنىد و یا حيل بي گنىد در
شده بلمي لصد ،خود شعر اسه.
اواسط شعر باوث شده اسه بي لصد از بيد برود.
بي والوه ،اوج وظمه شااعر در ساارر "بميری تو" اجرا
حد تنها در برخورد با اشااعار زیبا شااروک بي بداهيىوی
ح شود ،بنابراید ،باید شعر پس از آن اداحي پيدا بند.
ح بنم .شعر بس ىل زیبا يسه ،چرابي شاور در لصظيی
برای حد حشخص
شااعری ،خودش را سااا سااور برده اسااه .در حال بي
در اید شاعر حعنای بسياری از بلما
يساه .حثلد" ،دحبوره" ح توا د ام سازی باشد یا شاید،
ح توا سااه با رهابردن تمام خود در آن لصظي ،یك اثر
ام پر دهای بي حلوتها صاادای آن را بي آواز تبدیل برده
حا دىار و قوی بسااازد .احا اید اتنا در شااعر بساا ىل
باشند .حى حممد اسه اید بلمي ،یادآور خاطرهی حملي
ينىاده اسه.
بي شهر غلللي باشد و شاور صدای هنىي در اید وسىالژی را با شااعر خود پيو د زده باشااد .تمام اید حناهيم ،بي
ویرایش شعر
وسايليی لصد و حوزیك و حسايه شاعر بيان ح شاو د. پس ىاه ح توان ،بي جای بازی با بلما
و سااررهای
حلوت آشوب بد،
یك شاعر ،بي لصد آن جان بخشايد تا یك شعر زیبا خلق
چنگير حد چنگ بينداز...
شااود؛ شااعری بي لصد آن بي تنهای بىوا د خوا نده را
دحبوره غمگيد ح خوا د
حنقل
بند.
و ور الميد ا داخىي سایيای
فایل شعر /شماره ی سوم
بر صورته
مسيح غزنوی
حيان بازوا م صداى دحبوره و حلوت
بودتای حوهایه
در آراحش غلللي
دار ح ز د روسری را
بميری تو...
بر تك درخه حياط
بودای ام تا ماز
حموحه ظاح ِ احساو
بنم در حلاره
در اید جلرافيا
حسلمان شو
آفىاب را
غارتم بد چنگيرى
بي آغوش زحيد تبعيد برده اسه
درهم بریر و آتشم زن
دسههایم ،پشه حرز پيراهنه
برن حرا و تاراجم بد
حمنوکالعبور
تارتارم بد اى تاتار
فراز و فرودهای تنه
بي در چشم تو باشم
حنرقيی حمنووي
بي سایيام بينىد بر حردم بي حردمِ چشم تو خو
شود حدام
بميرى تو. شهر غلللي :شهری باسىا
۱۱8
ىرد م را بي بند ح بش دیپلما های لبا م رایر
حسىقر در بوه در باحيان
ح بند با لبا ه
توافق احيی چشمهایمان بوسيهای حهاجر را از سيمهای خاردار دبميها وبور ح دهند و در بلندای سينيا سابد ح بنند.
نقد شعر شعر حسيح غر وی ،شعر بازیگوش سه .حشمل بي دارد ایدجاساه بي اسىىيك آن بيد ئوبالسيك و شعر حدرن، در رفه و برىشااه اسااه؛ یعن در " گاه" حدرن ،احا در "اجرا" ئوبالسايك اسه .بي اید وله ئوبالسيك اسه بي حا تربي های
ظير "حموحه ظاح احسااااو" و
"آغوش زحيد" را دیگر باي بار م بریم ،هر چند در ومس از :آرید آریان
ایدجا ،تخيل وجود دارد و شاور از پارههای توویری بار بشاايده و آن فوااا را "ساااخىي" احا وبار
"بودتای
۱۱9
فایل شعر /شماره ی سوم
حوهایه دار ح ز د روسااری را بر تك درخه حياط"
"دساههایم ،پشه حرز پيراهنه حمنوکالعبور"؛ اید سرر
م توا د آنها را بنار
زیباسااه" .دسااههایم" را در یك ساارر و حابق هم در
قابل درك يسااه؛ یعن حخاط
هم بچيند و تخيل بند .بنابراید حد "بودتای حوهایه" را
سرر بعدی .ویرىوت را ير برح داریم.
"بوتاه حوهایه" ح خوا م (ناامد اینمي حممد اسااه
"فراز و فرودهای تنه حنرقيی حمنووي"؛ اید ساارر بي
شاااور ،اخودآىاه و یا تعاحدن و با تيرهوش ا "بودتا" را
وو تمرار همان ساارر حموحه ظاح ا داحه اسااه،
بي بار برده باشااد تا "بوتاه " را بي ذهد حخاط
حىبادر
بناد) و اید سااارر را ایدىو ي اجرا ح بنم" :بوتاه
پس جایگرید بردن "ا داحه" در آنجا "درسه" بود. "ىرد م را بي بند ح بش "؛ یعن بللم ح بن .
حوهایه طناب ح بند روسااری را بر تك درخه حياط"
"دیپلما های لبا م رایر
و اید ،توویر واشق را تداو ح بند بي ح خواهد خود
"لبا م" و "لبا ه" در دو ساارر حىوال زیبا يسااه و در
را با حوهای بلند حعشااوقياش دار بر د ،ول چون حوهای
سارر دوم شاور ح توا د با جایگرید بردن "ل ها " از
او بوتاه اسه ،روسریاش را بدت بي طناب ح بند (و اید
تمرار بپرهيرد.
ح توا د بيا گر اوج شينىگ باشد).
"توافقناحي چشاااميایمان"؛ در اید سااارر بي بار بردن
همچنيد وبار
"حموحه ظاح احسااااو" ير قابل
ح بند با لبا ه"؛ اسااىناده از
"چشمهاحان" حناس تر اسه.
لمس يسااه ،بنابراید ح توان آن را بي "حموحه ظاح ا اداحاه" تليير داد ،بي اید دليل بي "حموحه ظاح احساااو" وجي وين
دارد .حموحهِ ظاح در "ا دام"
بوسيهای حهاجر را از سيم خاردار دبميها
اتنا ح افىد چون یك حریم حمنووي اساااه و شاااما
وبور ح دهند"؛ در اید سااررها" ،بوساايهای حهاجر" و
م توا يد وارد اید حریم شخو شده و لمسش بنيد.
"سيم خاردار دبمي" انافا
با اینمي شاااور آزاد اسااه بي هر چيری را "بگوید" ،ول
راحهتر ایدىو ي اجرا بند:
حلرم اسااه بي ىنىياش تصه یك اسااىىيك بوده و ایجاد
"توافقناحيی چشمهاحان
لذت تخيل بند؛ یعن همانقدر بي زبان ،شهود ،دریافه،
بوسيهای فرا سوی را
خيات و تنمر در شعر قش دار د" ،تخيل" هم قش دارد
از سيم خارداروبور ح دهد
دارد و شاور ح توا د خيل
و باید ایجاد فوای "تازه" بند. "و در بلندای سااينيا
سااابد ح بنند"؛ اید ساارر هم
توناايص اسااه .بي جای"سااابد ح بنند" ح توان از
حموحه ظاح ا داحه در اید جلرافيا
سمن اسىناده برد" .سمن ىریدن" بي حعنای اقاحهبردن در ایدجا شاااور ،هميی آدروها را بي حخاط
شامل ىرفىي اسه؛ یعن
باشاايد ح توا يد از فعل "حساامد ح دهد" اسااىناده بنيد
رساام برده اسااه ،پس "در
همچنيد ح توا يد "ح دهند" را در ساارر قبل حذف بي
تواویر شاعر در ذهد حخاط جلرافيا را در ذهد حخاط
داده و
اسااه ،البىي اىر ساامن را در ادبيا
افلا سااىان داش اىي
اید جلرافيا" حشو اسه و باید حذف شود.
قریني حعنوی بنيد.
"حموحه ظاح ا داحه
بي جای "بلندای ساينيا " هم "ىی سينيها " را بي بار
آفىاب را بي آغوش زحيد تبعيد برده اسه"؛ در ایدجا هم
ح بریم .اید شااعر ،اروتيم اسااه ،پس بگذارید اروتيك
بلميی "آغوش" زا د اسه.
"شناف" باشد! ىرسيد!
۱25
فایل شعر /شماره ی سوم
حسايح ،باید شاعر تازه بنویسد چون شاور اسه ول بيد
آفىاب را
دو اسىىيك در رفه و برىشه اسه؛ حثلد شما ح توا يد
بي زحيد تبعيد برده اسه
در غرت با حموحه ظاح احساااو ،وزن را پر بنيد ول
دسههایم
در شعر سپيد حجبور يسىيد ربدهای ورون را پر بنيد
پشه حرز پيراهنه
بلمي آزادید و فقط باید بىوا يد "لصد" شعر را دربياورید.
حمنوکالعبور
سااع بنيد از صاانه و توناايح دوری بنيد .هرچي از
فراز و فرودهای تنه
تونيح دوری بنيد شعر شما شنافتر و زیباتر و وميقتر
حنرقيی حمنووي
ح شااود و تخيلتان هم فعاتتر خواهد شااد .همچنيد
ىرد م را بي بند ح بش
"هنر" اید يساه بي شااما شاعری بنویسايد بي هيچبس
و دیپلما های لبا م
نهمد ،بلمي شعر باید بىوا د با ا دك تالش بي فهم درآید.
رایر
البىي شااعر شااما قابل درك اسااه ول توصاايي ح بنم از
توافق احيی چشمهاحان
صانه و تىابع اناافا ،اصلد اسىناده منيد چون ایدها
بوسياى فرا سوى
حشاو و تونيصند و تونيح در شعر خوب يسه ،چون
از سيم خاردار وبور ح دهد
شااما با توناايح ،در دیمىاتوری حرلق ،حخاط
ح بند با ل ها
خود را
و ىى سينيها
احمق فرض ح بنيد ،در حال بي فرضتان باید بر اید
حسمد (سمنا)
باشد بي حخاط
یك پلي از شما باىتر و باهوشتر اسه.
شاعر ،هنر اليه اسااه ،اصاالد قرار يسااه بي همي آن را بنهمند .شاما باید اهل ادبيا
و هنر و فمر باشيد .بعو
از شاعرها سررهای خاص دار د بي حردم آنها را تمرار ح بنند ،احا هميی شاااعر را م فهمند .شااااور واقع ، هميشاااي راو هرم (حخااطا
خاااص بااي باهوش و
حرفيایسااه) را هدف ح ىيرد و باری با قاودهی هرم (حخاط
وام) دارد .اىر شاما با شعر خوبىان ،حخاطبان
حرفيای را حجاب بنيد ،آنها با قدی بي ح ویسااند ،آن فهم و قوه خالقا يی حوجود در شااعر شااما را بي قاودهی هرم ا ىقات ح دهند.
ویرایش شعر بودتای حوهایه طناب ح بند روسری را بر تك درخه حياط حموحه ظاح ِ ا داحه
www.kalejsher.com
۱2۱
فایل شعر /شماره ی سوم
دوباره بي ز دى برح ىردم...
قد شعر
نرگس حسينی
خا م حساين ،شاعر شاما پر خون اسه .شاور هسىيد و حر
سع
ح توا د
شاعر شاما ىساسىگ دارد ،بي خاطر اینمي بي زبان توجي
حرا بپوشد ،تو را بپوشد
دارید ،تجربيی زبا
و خندههای حادر را تنش بند بگذار خاك جای تو نس بمشد جای تو راه برود
یك سرر را ىاه بي چندید سبك اجرا بنيد. حر
جای تو روی شا يهای پدر بنشيند
ح توا د حرا بپوشد ،تو را بپوشد
ىاه ح توا يم بي شعرحان ایهام انافي بنيم.
بي تو فمر ح بنم و اینمي حردن از بدام د دا ه شروک برد بي لبخند زدن
اید سرر ح توا د ایدىو ي باشد: حر
تو ح توا در بلوك هندهم بار سرطان را یمسره بن دیوارهای خا ي بي تو تميي بنند و تمام شهر را با ىریيهای یك حادر پشه سر بي ىریي بيندازی گاه بد
ح توا د حرا ،تو را بپوشد
و خندههای حادر را تنش بند واژهی "الهي" در سارتاسار شاعر هيچ قش
دارد .باید
شاعر را با آوردن اسام خاص شاخو بنيم ،پس "الهي" حذف ح شود. بي هيچ چير فمر مد
خورشيد قرحر شده
بگذار تا جای تو خاك نس بمشد
تو بي بروی سرطان خو ه را روی همي چير ح پاشد روی پارچيهای سنيد
جای تو راه برود جای تو روی شا يهای پدر بنشيند بىو فمر ح بنم
روی لباوهای پشه ویىرید
بي اینمي حردن از بدام د دا ه شروک برد بي لبخند زدن
روی چشمهای یك زن را
حثل یك ليوان آب سرد یكجا سر ح بشم اید حوسيق بي تمام شود
دارید .باید سااع بنيد بي از بنار
زبان وبور بنيد ،اید فرهنگ فعل را پشااه ساار بيندازید،
بي هيچ چير فمر مد الهي
توی خيابان ایسىادهام و ش
م بنيد وموح حرف بر يد و اید خوب اسه ،احا
تو ح توا
در بلوك هندهم
بار سرطان را یمسره بن دیوارهای خا ي بي تو تميي بنند
۱22
فایل شعر /شماره ی سوم
حى خورشيد قرحر اسه
و تمام شهر را
اىر بروی اید بند ،وشاىاری باحلد حنثور دارد ،ول حس پشه اید جمليها خوب اسااه .سااررهای پایا
سرطان روی همي خون ح پاشد
اید بند شااان
ح دهند بي بساا ساارطان خون ىرفىي ،احا باید ایدقدر
با اید تليير حشخص اسه بي بي سرطان خون اشاره شده
زود و بي اید شمل اید قويي لو برود.
احا با چينش بهىر ،بي اصل حاجرا را چندان لو م دهد.
حرثييای برای بس بي سرطان خون دارد و در حات حر
شااعری بي شااما وشااىياید دچار لمنه اسااه .احا حد در
اساه در حات گارش اساه .شعر فوای خوب دارد احا
ویرایشا بي ا جام دادهام ،لصد اوت شعر را ىرفىم و بقيي
شاااور باید باری بند بي زبان از حاله ثرىو ي خارج
شااعر را پيش بردم؛ یعن شااما ىنىيد "بي هيچ چير فمر
شود .حرثييی قشنگ اسه ،حس قشنگ دارد ،احا اجرای
مد بگذار خاك جای تو نس بمشااد" ول حد بي آن
آن نعيف اسه.
لصد دادم ،آن را از زبان ثر خارج و بي شعر شدن ردیك
چگو ي ح توا يم لصدىردا
خوب ا جام دهيم تا اید ثر
بردم.
بدت بي شعر سپيد شود
"جای تو راه برود
اىر حد بخواهم چنيد شعری را اجرا بنم بي اید شمل آن
جای تو روی شا يهای پدر بنشيند"
را ادیه ح بنم.
واژهی "روی" را ووض بنيد و بنویسيد "بر". شما برای اینمي شاوری بنيد باید لصد را دریابيد و حىعهد
حر
ح توا د حرا
بي حسا باشيد بي با آن شعر را ح ویسيد .ادیى بي حد
تو را بپوشد
ا جام دادم و برای شااما فرسااىادم را با دقه بخوا يد و با
و خندههای حادر را تنش بند
شااعر اصاال تان قياو بنيد .با اید قياوبردن بساايار
بي هيچ چير فمر مد
خواهيد آحوخه.
بگذار جای تو نس بمشد خاك" با جابجای یك فعل لصد شعر ووض ح شود. "جای تو راه برود
ویرایش شعر حر
ح توا د حرا
جای تو بر شا يهای پدر بنشيند
تو را بپوشد
و جای تو فمر بند
و خندههای حادر را تنش بند
بي اینمي حردن از بدام د دا ه شروک
بي هيچ چير فمر مد
تو ح توا
در بلوك هندهم
بگذار
بار سرطان را تمام
جای تو نس بمشد خاك
و باری بن
جای تو راه برود
بي دیوارهای خا ي بي تو تميي
جای تو بر شا يهای پدر بنشيند
و تمام شهر را
و جاى تو فمر بند
پشه اشكهای حادر
بي اینمي حردن از بدام د دا ه شروک
بي ىریي بيندازی
فایل شعر /شماره ی سوم
تو ح توا
در بلوك هندهم
بار سرطان را تمام بارى بن بي دیوارهای خا ي بي تو تميي و تمام شهر را پشه اشكهاى حادر بي ىریي بيندازی حى خورشيد قرحر اسه اىر بروی سرطان روی همي خون ح پاشد روی پارچيهای سنيد روی لباوهای توى ویىرید توى چشمهای زن در خيابان ایسىادهام وش
را
حثل یك ليوان آب سرد سر ح بشم تمام شود اىر اید حوزیك بي ز دى برح ىردم.
www.kalejsher.com
۱23
فایل شعر /شماره ی سوم
۱24
فایل شعر /شماره ی سوم
۱25
۱26
فایل شعر /شماره ی سوم
شاعر را بي سامه ثر برده اسه ،چون واژهی "زیرا" در
كاميار كمانگر
قش یك تپق در خراب بردن بند اخير اسااه و بالو و ناگهان هميشه
" اىهان شااسااىيایم "...در برخورد با هر شااعری شاايوه ایدىو ي اسااه بي خوا نده پس از دیدن ام شااعر آغاز بي خوا ش ح بند و در اید شااعر از همان واژهی حوجود در ام شعر برای شروک آن اسىناده شده اسه .اید بار سب ا ىخااب واژهی " اىهان" بي وو آغاز هيجان و تعليق اساه " .اىهان" دوم از پيوسىگ شروک ح بند و سجع بي " شاساىي" با "هميشي"ی حوجود در ام شعر دارد ير اچاری و یا اآىاه اسااه بي آن را از تربي
از
"زحيد یخ
زده" ح توان دریافه .اساااىناده از "زحيد یخ زده" بي زیبای در پایانِ بند ،والوه بر پاسخ بي بي تعليق ابىدای شااعر ح دهد ،تعليق تازهای بي راه ح ا دازد و شااعر را بي سمه جلو هل ح دهد. در بند دوم فواااسااازی اداحي ح یابد و رفىي رفىي تمميل ح شااود .توصاايف از بف و خر بودن بي حجم و بُعد تبدیل ح ىردد" .زحيد یخ زده" اید بار تبدیل بي بدتِ ترجيعبند شاده اسه ،چون همان باربرد را در بند پيشيد ادارد و بااربرد حعناای تازه و دیگری ح یابد .دليل حوفقيه شعر ير در ایجادِ دىرىو ،بهرهىيری از واژهی "بر" قبل از "زحيد یخ زده" ح باشد. در اداحي و در بند بعدی از همان ابىدا جمليی "غذا فراوان اسااه و زود بي زود ح خوریم" ح آید و با خود وو تناقض در ذهد حخاط
ایجاد ح بند بي خوا نده با توجي
بي ونعيى بي در بند قبل بيان شده بود توقع اید فراوا عماه را دارد .احا در اداحي با آوردن جمال
تازه در اینجا حىوجي ح شااویم بي با یك ساارىذشااه یا روایه خاص و فردی روبرو يسااىيم و شاااور با آوردن "در ساامون وای "...بي حا شااان ح دهد با چي چيری طرف هسىيم .اید جملي تمرار در اید فوا را بيان ح بند و در حات روایه یك برداشااه از ونااعيى بي ظاهر جمع و اجىماو اسه .چون بيان ایسىاده و دیگر خبری
بلنگ زدن فوااای ذهن حد ظر شاااور اسااه و از طرف
در اداحيی همان بمار ىرفىي ح شااود .اید واژه شااا
حىد را پایيد ح آورد" .حا جساادهای درون جساادهایيم"
بعدی
خوا نده پاسااخش را ىرفىي و تازه ح فهمد بي حعمای از همان اوت وجود داشاىي اسه تا ذهد او را بيشىر درىير و با خود همراه سااازد .احا ایرادی بي در بيان پاسااخ ح آید
از تعليق و حعما يساه و شاعر شاسىي حرف ح ز د ب آنبي در حات راه رفىد و حشاهده و انافي بردن باشد. در بند بعدی بي آغازىر آن "روز و شاا
ح جویم"...
اسااه ،اىر خواهم بيشااىر از اید بي ا ىخاب واژىان و ترتيا
آن ها بپردازم ،باز شاااا ي های حرمئن از ثبا
خود مای ح بند .اید شااعر برداشااى سااه ا ىقادی از ونااعيى بي شاااور در آن ىير افىاده ،حا ند حرداب بي آب حاا د آن چون تمساااا های هر روز ،آ ى ىو ي وار ىوشاااه هاای ا ساااان ها را ح خور د و فرو ح بر د. تمسااا های بي خود روزىاری ا سااانهای بودها د از جاحعي و در چنيد سيسىم و ونعيى رسوب بردها د. از رحيی بازوی از رحای ا صنای ىلوی از ىوشيی شمم از رودهای. هر بدام از اید بخش جمليها ،جنبيهای از خنقان را بي ىو يای بيان ح بند .رحيی بازوی ح توا د شاااان از ىرفىد قدر
ومل و توان آدمها و ا صنای ىلو شااا
از
آزادی بيان ،فریاد و اوىراض باشد .واژهی " رحا" هم برای تمرار مردن رح ِ جمليی پيشاايد اسااه و از طرف با "ىرحا"ی ىلو و صدا ایجاد لينم ذهن ح بند .تمام اید جمليها جاحعيی آدمخوارها را در ساارح توتاليىارىرای ذهن بي مایش ح ىذار د.
۱27
فایل شعر /شماره ی سوم
شمر ح بنيم..
شسىيام اینجا روی زحيد یخ
اید جملي و ومل بي بيان ح بند ،ح توا د وو آدرو
سرها و تدهاحان تاب ح خورد
باشااد و قوااد حعرف جنبيی دیگری ازجاحعيای بي تا بي شااور مایندهای از آدهاسه بي بي خود ویرا گری جاحعي
ایدجای شااعر حعرف شااده را بي حخاط
ح ا دیشد بي در همان فوای هميشگ توصيفهایش را
حذهب و خداپرساه ،احا والوه بر اید حممد اسه وو
ا جام ح دهد و اید بار جنبيی دیگری از ونااعيه آنها
ا ىقاد بي هميد جریان ير باشد بي در اداحي با همان واژهی
را بي تواویر بشيده اسه .در جمليی آخر "تاب خوردن
"زیرا" دليلش را شاار ح دهد .وو ا ىخاب بيد بد و
ساار و تد" را ح توان یك بار ایدىو ي تاویل برد بي در
بدتر .در واقع شمر بردن را ح شد با تربي های دیگری
حات حویي و سوىواری برای خود و حردىا
هسىند بي بي
دارد .جاحعيای
ير جایگرید برد ،احا شاااور ومدی در اید آدروده
زودی خورده ح شااو د .دیگری ایدبي ح توان زحين یخ
داشااىي اسااه و در اید بند شااان ح دهد بي سااردی و
و سارد را واحل لرزیدن و تاب خوردن دا سه بي تاویل
یخزدى را ترجيح ح دهند ،چون در غير اید صااور
وين اساه و سوحيد برداشه را ح توان اید ىو ي توور
بوی حا دى حردىان را باید تصمل بنند بي حاتشااان از
برای جدا شدن و
آن بي هم ح خورد .پليای وميقتر و پایيدتر در فالبه و
حبارزه دار د ،احا حایوسااا ي در حات زور زدن و تالش
اساىيواات .جای بي بيد بدبخى و بدبخى بيشىر حجبور
برای خالص از اید ا نعات ح باشند.
بي ا ىخاب ح شوی و اید یعن حنهوم خوشبخى و تليير،
بند بعدی بي با "ورم بردهایم "...آغاز ح شود حصدودهی
حد هاسه جای در ذهد جاحعي داشىي و حرده اسه.
برد بي بر زحيد یخ چسبيدها د و توا
مایش قدر
بيان شاااور اسااه .در واقع حرفها تمام
شده و توصيف و توویرها در شعر بي ا جام رسيده اسه و شااور بي جای ارا يی تر های و پيشانهادش ،دسه بي قدر
مای ح ز د و با وجود بيان زیبا از همان ونعيه
پيشايد ،حربه جاری در شاعر را سربوب برده و دچار غرور و هيجان شااورا گ ح شود .بي اید ترتي
وسعه
دیدش را در همان حصدوده بي از اوت شعر آغاز برده بود، فراتر م برد .همان زحيد یخ زده ،همان خودخوری و سا سور و بایمو ،همان جاحعيی تلویص و دیگر هيچ. ایدجا باران م بارد و برف ح بارد اید دو جملي باز تمرار ح شو د ،و بي اید ترتي
آ چي از
بند بعدی برح آید اید اسه بي از دسها داز و تپق شعر در بند بعدی وبور برده و شااعر راه بيافىد .پس با اید دو جملي اسىار
زده ح شود.
.
۱28
فایل شعر /شماره ی سوم
و فرم رایج در شعر وور خودش ،صرفد بهرهای تعمدی
مسيح حسين نژاد
ح برد. بيشااىرید باربرد زبا
بدون هيچ حقدحيای ترجيح ح دهم بي بىاب "دسااه حد اسه و دسه بي حد ح برد" بپردازم ،بىاب بي با پرداخىد بي شعر اروتيك و حى پورن ایجاد جاذبي ح بند و باوث جل
ظر حخاط
جسااار
ح شاااود .هرچند اید بىاب بي جر
و شااهاحه شاااور در پرداخىد بي تم ساامس و
همجنسىرای و ير برخ باربردهای زبا
خاص -هر
چند بي ظر حد بهني -هيچ حولني و فابىور حثبه دیگری داشااىي ،احا بي دليل ودوت از هنجارها و تابوهای ورف و اخالق حا ر اهميه اسه ،اىرچي پرداخىد و بررس اید وجي بىاب در اید فرصه م ىنجد. با توجي بي حقدحيی باى بدون حاشاايي بي مات دربارهی ادبيه و قابليههای شعری بىاب اشاره ح بنم: با گاه اجمال بي بىاب ،در تمام شااعرها بلمات حثل (ساامو ،خم شاادن ،ىردن ،ل ،داحد ،خون و حا ند ایدها) دیده ح شود .بلمات بي بالفاصلي تمليف حخاط را با بىاب روشاد برده و دسه شاور را بدون هيچ ابهام و بازیای رو ح بند. ساااق قهرحان شاااوریسااه بي از واژىان بي ىو يهای حخىلن باربرد ح ىيرد: باربرد ارجاو و خودبار حثل بلما باربرد ادب و چند پهلو حثل وبار
حذبور (جمع در شعر ش
بازی) باربرد آوای حثل (ب ه های ىایيد
،ىىىىی ىیي)
باربرد توااویری حثل اسااىناده از اوداد در شااعر حدود پنجم حاه البىاي اید باربردها اغل
واری از حس شااااورا ي و
زیبای شناس ح باشند. ساق در باربردهای آوای
ير بسيار احوفق ومل برده و
آواهاای شاااعرش حعمولد ایجاد هيچ تداو و دىله حعنای ای م بند بلمي بي ظر ح رسد شاور از یك حنش
در شااعرهای ساااق ارجاو و
خودبار ح باشاد و حخاط
بي سخى ح توا د از بلما
یا داتهای حورد ىرینش شاااور حدلوتهای حخىلن تاویل بند و اید حساائلي بي دليل چيدحان حما يم واژىان حورد ظر شاور اسه .در واقع ساق بي دليل نعف در ىرینش دات و چيدحان وادی و بار شااادهی واژىان ،بي تعویق ا داخىد حعنا را بشند و حىناه برده و سااروه حخاط
را
در دساهیاب بي يه شااور افرایش داده و در یك جملي "شاعرهایش بسايار دم دساى سه" .بي وبارت ،شاور از ساارص ترید رابريی دات و حدلول بهره برده اسااه و اوليد شااباهه را ىرینش برده و در حصور هم شااين ىرارهها قرار داده اساه ،رفىاری بي ا سان در روزحره ،بي صور
حما يم در قبات زبان دارد.
شااااید ح توان ىنه یم از قاط قو
شااااور ایجاد
حوساايق و ریىم اسااه .حثلد در شااعر "جاز" شاااور با جمال
بوتاه و سااریع و تمرار بعو ا واژهها و واجها
تاداو حساااى ح بناد .همچنيد با وارد بردن بخش بوتاه از یك شعر واحيا يی حوزون -وت وت وت وات ... حيگد بي خوشاگلم حد -فوای روایه شعر را حصسوو و حلمووتر ح بند. احا اید ویژى پایدار يسه حثلد در شعر "اوراد اشىباه" بي شعری بدون فعل و ومل اسه ،اىر اثر بدون ونوان بود ،تمرارهای واژهها و هجاها و واجها احری ب دليل و ب حعنا تلق ح شااد بي فقط ایجاد حوساايق ای بدون دىله حعنای ح بند؛ بي وبارت ، هر چند در حوزهی زبان بررساا ح ىردد ،احا خارج از حوزهی شعر قابل بررس سه. بي طور بل ،تمرار ،فرم شااورا يایسه بي بعود ساق در اسىناده از آن دچار "قال سازی و بليشي" شده اسه. حثلد در شعر چهارم ،بعد از سرر (صدا ح آید اىر ىوش بنم صدا ح آید) شاور بالفاصلي مو يای از اید صداهای
فایل شعر /شماره ی سوم
حخن را بيان برده ،سپس در همان قال
۱29
و بليشي چندید
مو يی دیگر حرر ح بند. اید رویمرد ،حخاط
را با حصدودهای حواجي ح بند بي
پرو دهاش بسىي ح شود. بي طور بل جمال
جمليی بوتاه سااخىي شاده اسه و اید اتنا باوث ریىم تند و ىاه هيسااىریك در اثر ح شااود .شاااور روان حوااررب خود را بي شااعر ترریق ح بند .احا بعوااد جمال
در تمام شااعرها بساايار بوتاه و پر
بي حخاط
تعداد هساىند ،یعن هر سرر بي طور حىوسط از چهار پنج
ح ىردد.
www.kalejsher.com
بي حدی صارفد توصاين و ىرارشا ح شو د، بيشااىر از شااعر با یك خاطره ویساا حواجي
فایل شعر /شماره ی سوم
۱35
۱3۱
فایل شعر /شماره ی سوم
در آغاز بلمي بود
عارف حسينی
و بلمي بيابان فاميل
"فمينيسام" تالشا اسه برای دسىرس بي حقوق برابر [فارغ از جنساايه] .در فمينيساام تالش ح شااود قش و جایگاه زن در تاریخ و جاحعي بي غالبد حردساىرا ي اسه و حصدودیههای بي برای ز ان ایجاد شااده اسااه ،بيان شاود؛ اید آىاه رساا ،قدم اوت اساه .فمنيسم جهه اواده حقو خود سع ح بند وک گاه زن بي خودش را تليير دهد بي اید حهمترید هدف فمنيسم اسه .در واقع، حشامل زن آىاه
داشاىد از وناع حوجود يسه ،بلمي
پذیرفىد آن اسه بي زن حوجودی نعيف و حنعوت اسه. شاعر "فاحيل" از حا ا آقای ،تواویرىر دخىریسه بي بي ويس ا تشاابيي شااده اسااه .از حنظر یك فمينيسااه و با رویمردی سااخىارىرا و ير اساىناده از شاا يشاناس بي بررس ا شااعر ح پردازیم و سااع داریم "توااور زن از خود" را در قال
اید شعر ،حورد بررس قراردهيم:
و تا احروز بر دوش ح بشم حد ويس بد خودم یىيم شا يهایه بي افىادها د. ونوان شعر ،بي قش پيراحىن با بد ي شعر دارد ،در تمویل شاا يهای شعر و ایجاد ساخىار و برقراری هماهنگ بيد قرعا
شااعر سااهم بيساارای دارد بي در اداحي و در بد ي
شااعر فاحيل (خا واده) و اووااای آن؛ پدر ،حادر ،برادران، خود شخص و حخاط
را در ارتباط با هم قرار ح دهد و
ساخىار بل شعر را بيونوان یك "خا واده" ایجاد ح بند. در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان اید دو ساارر ارتباط بيناحىن با آیيای از "ا جيل یوحنا" دارد" :در ابىدا بلمي بود و بلمي رد خدا بود و بلمي خدا بود" بي شااااوران دیگری هم بي وو از آن اساااىناده
فاحيل
بردها د:
در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان و بيابان تاج بي بر سرم ىذاشىي بود د از خار روی پيشا
و بيابان صليب بي با حد زاده شد
سياهم وشىي بود د "ىناهبار"
و ز ده ز ده حرده بودم حد برای تنها حادرم در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان و بيابان برادران حرا یهودا آفرید در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان و بيابان پدری بي در حقدّوترید بىابها تنهایم ىذاشه
و بلمي بود و جهان در حسير تموید و دوسه داشىد آن بلمي خسىيد بود (غرل از حسيد حنروی از بىاب حجمووي اشعار) و در آغاز سخد بود و سخد تنها بود و سخد زیبا بود بوسي و ان و تماشای ببوترها بود (شاعر حناجا
از شنيع بدبن ؛ از بىاب هرارههای دوم
آهوی بوه ) در آغاز خدا بود و تنها خدا بود
۱32
فایل شعر /شماره ی سوم
اوسااه .ساارر بعدی ،بي ونااعيه ز دى و ز ده بودن
و خدا تنها بود
اسه؛ ز دى بدون
(شاعر سانر تموید از حصمدرنا ترب ؛ از بىاب خابسىر
دخىر اشااره دارد بي حسااوی با حر
آیني)
داشاىد هيچ حق .سرر آخر حجددن اشاره بي ويس دارد بي فقط حادر (حریم) داشااه و دخىر هم ا گار فقط حادر
در آغاز هيچ بود ،بلمي بود ،و آن بلمي خدا بود
خود را همدرد خود ح دا د ،چرابي همجنس اوسه.
(ترجميی آزاد حنظوحي ساانر تموید از دفىرهای سااابر شا دت توسط ول شریعى )"
در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان و بيابان برادران حرا یهودا آفرید
در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان
در اید قرعي از شااعر ،با توجي بي شااا ي "آفرید" ح توان اید بخش قش ترجيع بندی را در شاااعر اینا ح بند.
بيابان را حجاز از "خدا" دا سااه بي برادران ويساا را
برای شاا ي "بلمي" اسه بي در
شااخوا حثل یهودا بي ماد خيا ه اسااه ،آفرید .دخىر،
هر قرعي از شااعر تالشاا جهه برقراری ارتباط سااایر
برادران خود را هما ند یهودا ح دا د بي با حصدود بردن
"بيابان" قش ایدهما شاا يها با آن صور
ح ىيرد" .بيابان" حجازی اسه بي
او در واقع در حق او خيا ه ح بنند.
در اداحي و در هر قرعي ساع بر بشف آن ح بنيم .تمرار اید دو سارر در بد ي شاعر بيش از حد اسه و باربردی
در آغاز بلمي بود
داشااىي و بنابراید ،با روایه ایجاز در شااعر ح توان از
و بلمي بيابان
تمرار آن باسه.
و بيابان پدری بي در حقدّوترید بىابها تنهایم ىذاشه
و بيابان تاج بي بر سرم ىذاشىي بود د از خار
در ساارر سااوم از اید بخش ،هر چند بي بيابان بي پدر
روی پيشا
سياهم وشىي بود د "ىناهبار"
تشاابيي شااده اسااه احا م توان ىنه و یا حدو زد بي
و ز ده ز ده حرده بودم حد
بيابان حجاز از چيساااه .همچنيد ،شاااا يی "پدر" را
برای تنها حادرم
ح توان خدا در ظر ىرفه؛ پدری بي پسار خود (ويس ) را در زحيد تنها ىذاشاااه و بمم بي او مرد .دخىر
در اید قرعي از شااعر ،بيابان تاج از خار در ظرىرفىي
هما ند ويس خودش را حصروم از حمایه پدر ح دا د و
شده و بر سر راوی ىذاشىي ح شود .با توجي بي شا يهای
حاهيه اوىقادا
او را حخالف با حقو خود ح پندارد .با
"صالي "" ،یهودا"" ،حد ويس بد خودم" و فوای بي
توجي بي ساررهای قبل درح یابيم بي حيان پدر و برادرها
در شاعر خلق شاده اسه ،ح توان ارتباط آن را با داسىان
و دخىر و حادرش ،وو دوآليسم برقرار اسه.
ويساا حساايح دید و بيابان را حجاز از جاحعيای در ظر ىرفه بي با ويسا برخورد برد ،شمنجي داد و بي صلي بشيد .در سرر دوم ،با توجي بي پيشا
و سياه بود ش ،بي
در آغاز بلمي بود و بلمي بيابان
تقدیر از پيش تعييد شاده اشااره شاده اسه بي دخىر از
و بيابان صليب بي با حد زاده شد
ابىدا ىناهمار بي د يا آحده اساااه و ىناهش دخىر بودن
و تا احروز بر دوش ح بشم
۱33
فایل شعر /شماره ی سوم
حد ويس بد خودم
م بند و بدتر ایدبي ىناهباری خود را بي ونوان تقدیرش
یىيم شا يهایه بي افىادها د
پذیرفىي اسااه .توااور زن از خودش در اید حىد ز
در سارر سوم و چهارم ،حسيح (دخىر) صلي دوش ح بشاد و ادوا ح بند بي اید صلي
خود را بر
نااعيف و بيچاره اسااه .در طوت تاریخ ،صاارف ظر از
از زحان تولد
اسه بي بدون پدر زاده
حوار
آدم ،ويس تنها ا سا
با او همراه بوده و در تمام ز دى آن را بردوش بشاايده
ح شااود .بر اساااو تعاليم دین ،خدا در قش "پدر" در
برای شاااا ي "ىناهبار" در
حریم حلوت و او را بارور برده اسه ،احا با توجي بي ولوم
ساررهای قبل دارد .صلي ،حصدودیههای اسه بي بي
حدرن ،حرد در حریم اسااىصالي شااده و حریم بدون ياز بي
دخىر تصميل شده و او حجبور اسه بپذیرد و تصمل بند.
حرد ،خودش را بارور برده اسااه( .توا ای خودباروری
در سارر بعدی ،ويسا بي زادهی حریم و بي تعبيری پسر
رساايده اسااه ).حریم ماد
اساااه و قش ایدهماا
در حعدودی از ز ان ،بي اثبا
خداسااه دسااه بي ا مار پدر و حى حادر خود ح ز د و
ز
ح ىویاد باي حد از "خود" بي د يا آحده ام؛ ح توان بي
خودش ایسااىاده اسااه .هر ز
آىاه دخىر اشااره برد بي تولدی دیگر اسه؛ ایدبار در
ويس ا بي د يا بياورد .ويس ا ،فارغ از جنساايىش (بي هم
خود و از خود ،ي از حریم و یا پدر (خدا) .دخىر در اید
ح توا د حرد باشاد و هم زن) ،والوه بر وابسىگ
داشىد
ساارر رابري خود با خا واده را بي بل قرع ح بند و خود
بي جاحعي از طریق بخشااش و شااناوه ،جاحعي را بي خود
را در ز دى و زیساىد تنها ح دا د؛ او ويسای سه بي از
وابساىي ح بند و با رسايدن بي آىاه ،بارها از خود و در
"خود" زاده شده اسه.
خود حىولد ح شود" :حد ويس بد خودم".
در سرر آخر" ،یىيم" دات بر حصروم بودن و داشىد اسه و "شاا يها" مادی از حمایه و پشاىيبا
هسىند؛ دخىر
خود را حصروم از شااا يهای "تو" ح دا د .در اید ساارر، شاخوايه "تو" وارد شاعر ح شاود .شعر تا قبل از اید ساارر حالى واىویي (حو ولو ) و صااصبه با خویش داشاااه احاا با ورود "تو" ،تبدیل بي ىنىگو (دیالو ) ح شاود بي تمویل آن با شا يهای حوجود در شعر حممد يسه .ىوی "تو" در خارج از حىد قرار دارد. سااخىار حعنای شاعر ،توویر بردن خا واده دخىریسه بي در شاعر بي حسايح تشبيي شده اسه .دخىر تقدیر خود را ىناهباری و حملبردن صلي
بي مادی از حصدودیه
و ظلم در حق اوسه ،ح دا د .از پدرش بيرار اسه بي او را تنها ىذاشااىي و برادرا ش بي بي او خيا ه ح بنند .در اید حيان تنها حادر اساه بي دخىر با او احساو همدردی ح بند بي همجنس اوسااه ،احا فقط ح توا ند حثل یك حرده بي ز دى خود اداحي دهند .توااویری بي از زن در اید حىد ارا ي ح شود ،همان زن واجر در ظام حردساىرا ي اسه؛ بس بي حى در جهه بهبود ونعيه خود تالش
اسه بي وابسىي بودن بي حرد را بنار ىذاشىي و بر پای ح توا د حریم باشااد و
۱34
فایل شعر /شماره ی سوم
سحر یحيیپور
ا ىخااب ام "حد ويسااا بد خودم" برای حجموويی شااعری بي در حقدحيی آن ،شاااور از حادر ،حادربرر وخواهرش سااپاوىذاری برده اسااه ،اخودآىاه وجود تنمر فمنيسااى پشااه شااعرها را تداو ح بند .در اید حجمووي ،توصاايفها و توناايحهای بسااياری بي چشاام ح خورد؛ حثلد ،در شعر "طال " حى بدیه ترید چيرها وصااف ح شااو د ،توصااينات بي رحا ىيك هسااىند ،احا شاااورا ي ي .اغل
شااعرهای اید حجمووي زبا
ساااده
دار د .اسااىناده از چنيد زبا ،تواااویری بمر را ح طلبد بي حعمولد با آشنای زدای ها بي تخيل ح رسند ،در حال بي شااعرهای اید حجمووي ،تنها انااافا
اسااىعاری و
تشبيه هسىند بي سع در ایجاد تخيل دار د ،احا در تمي خياتها ح ایساىند" .و" های حىعدد سر سرر و اسىنادهی زیاد از حروف انااافي ،از قاط نااعف شااعرهای اید حجمووي اسااه" .تمرار" ،آرایيایسااه بي ح شااود بي درسااى و بي نع شااعر از آن بهره ىرفه ،درحال بي در شااعرهای حا ا آقای تمرارها فراوان و اساااسااد باربردی دار د؛ برای حثات در شعر "فاحيل" شاور در تمرار وبار ِ "در آغاز بلمي بود /و بلمي بيابان" ،بي د بات ایجاد فرم بوده احا در اجرای آن حوفق بوده اسه .همچنيد ،در شعر "آىه همساریاب " ،تمرار واژهی "حد" زیادهىوی سه: "حد از طوفانهای بسياری ىذشىيام /حد بي حقو هميی حيوا ا
اااصى بشرااا احىرام ح ىذارم /حد زجربشيدن
در راه هادف را /باي لاذ
روزهاای زودىذر ترجيح
ح دهم" .بي والوه افراط در تىابع اناافا ،بي شعر لرمي وارد برده اسه :حثل "در پسىوی خلو
ر جهایشان" در
شااعر "تولد"" ،حربر شااایعيهای حسااموم شاابا يروزی/ /پایىخه اوىيادهای حرحد شااهرو دی/ /بخش ساارایه حراقبهبننده /و ."...شاعرها ،ساررهای تونيص زیادی دار د و بي والوه وبار های بي با واژههای حثل
"ابنون ،...حاى بي ...و "...احمان سااپيدخوا
را حنىن
ح بند .تنمر شاااور در اید شااعرها دارای فراز و شااي اساه .در "تولد" حشابي فروغ ح ویسد ،در "ىاو آهد" شابيي شاحلو ،ىاه در شعرهایش قواو
ح بند ،ىاه
بي شامل اسىعاری حنادای را حورد خراب قرار ح دهد و در شاعر اساروره ح ساازد .اید ویژى ها اغل
در شعر
شاااوران دهيی چهل بي چشاام ح خورد .اغل
از فرم و
تمنيكهای زبا
و سااااخىار خبری يساااه .در واقع،
شااعرهای "حا ا آقای " در هميی ابعاد شااعری در حد "حىوسااط" حا دها د؛ اغل تازه يسىند ،اغل
شااعرها قريی اوج دار د و
ایدههای هسىند بي ح توا ند با آىاه
و ویرایش بيشىر ،بي شعر خوب بودن ردیك شو د.
۱35
فایل شعر /شماره ی سوم
ىاوآهد
پيمان اصغری كانی
تو حعشو وحش ىندمزاری "حد ويسا بد خودم" ونوان حجمووي شعریسه از حا ا آقای با تاریخ ا ىشار "بهار ،"86پس حدودن اید اشعار، در ساتهای 84و 85سروده شدها د؛ یعن
ردیك بي یك
دهي قبل .اىر حا ا آقای شاااور جسااىجوىر و فعال بوده باشاد ،از ده ساات پيش تا احروز ح بایساه دسه بم دو سااي بار پوسااه ا داخىي باشااد .بنابراید ،قدی بي براید بىاب وشىي ح شود ،بي حا ای ده سات پيش حربوط اسه. اید حجمووي شاحل 23شعر اسه بي قری از فرح حنثور برخوردار بوده و زبا
بي اتنا آنها حساااىقيم دار د.
اشعار ،حوتيفهای حقيد دار د و در بنار حوتيفهای آزاد و حس شااورا ي ،ساخىار اثر را شمل ح دهند .از سوی ، شعرها غالبد تاویل واحد دار د و با خوا ش اوليي بي اتمام ح رسند .هيچ ىرهای اىشوده باق حخاط
باز شاود و لذ
م حا د تا با ا گشىان
هيچ بشان را وي
حخاط
اما بانااد ،از اید رو ا گيره ای برای خوا ش حجاادد م آفریند .تخيل در شااعرهای حا ا آقای سااهم بيشااىری سبه بي خيات دارد و حا چندان شاهد سررهای درخشان يسااىيم .ىوی شاااور سااع دارد بي سااروه ،تخيال شاااورا يی خود را همانىو ي بي در ذهنش ح شاايند، بدون اومات هيچىو ي تلييرا
صوی روی باغذ بياورد.
بي هميد دليل شااعرها بيشااىر بي چرك ویس یك شااعر شبييا د تا ىيجيی های . يساه .صادای بلمي در شاعر ،بلند م شود و شعن بي هوو بازخوا
را قلقلك م دهد تا
پيدا بند و اید احر یم از اساااس ا ترید
وجوه سه بي در شعر حا ا آقای حلنوت حا ده اسه. در ایدجا بي ونوان مو ي ،بي بررسااا شعرهای بىاب پرداخىي و اداحيی ما در خالت آن طر ح بنم:
و قد یم و ظرا
بي بي رخىخواب حد یورش ح آورى و حصووت رسيدهی پسىانهایم را لگدبوب ح بن ح خندى و باد اتمهاى پرابندهی حوهایه را شخم ح ز د با چنگاتهایش ح وزى و خوابهایم خيس ح شود! ا گار دریا در برا توسه بي روحم ترك برح دارد ب آبيارى بوسيهایه ح خواهم ساقياى باشم بلند و ىى د دانهایه ىير بنم دهان باز بد! تو چرم تازیا ياى بي ىاری فولها را بي جلو ح برد ح خواهم احه را همچون یوغ بر ىرد م بيندازم قلبم از تو سيراب ح شود در قصطسات بلمي و خشم فریادها
ح توان ىنه در تمام اشااعار خبری از بازیهای زبا وجود م آورد .چيری حخااط
یك ىاوآهد حىمدّن
از
خود را
در اید شعر ،شاور از وناصری حنن و شر برای بيان یك واشقا ي بهره برده اسه و شاید اخواسىي و اخودآىاه ،از زیباشااناس ا شاار اسااىناده برده و اید از ما اسه .شعر ایدىو ي آغاز ح شود: تو حعشو وحش ىندمزاری یك ىاوآهد حىمدّن
حثبه اثر
۱36
فایل شعر /شماره ی سوم
تازیا ي ،قصطسااات بلمي ،خشاام فریاد و "...بي ياز بي
بي بي رخىخواب حد یورش ح آورى و حصووت رسيدهی پسىانهایم را
یك ادیه اساااس ا دار د .دو ساارر پایا
لگدبوب ح بن
قصطسااات بلمي و خشاام فریادها) بيخاطر اسااىناده از وباارا
بلميی "وحش ا " حشااو اسااه؛ بي دو دليل :اوت ایدبي
شااعر هم (در
آرباایيك و دهان پربد و البىي تمراری ،یك
پایانبندی تونع و سا ى حا ىات را رقم ح ز د.
اسااىناده از صاانه ،بيجر در حوارد خاصاا ،شااعر را توناايص ح بند و از داحنيی خيات و تعداد حدلوتهای ذهد حخاط
ادیه پيشنهادی برای اید بند:
ح باهد .دوم ایدبي بسا بي در سررهای
بعد بي رخىخواب یورش ح آورد و همي چير را لگدبوب ح بند و آن اومات را حرتم
ح شاود قرعد وحش سه
تو ىاوآهن در ىندمزار بي حىمدن حملي ح بن بي رخىخواب حد رسيدهام را
و يازی بي آوردن اید صاانه يسااه .وحشاا را باید
و حصووى
وشه ،وحش را باید شان داد.
لگدبوب ح بن ح خندى و باد حوهایه را
بي بي رخىخواب حد یورش ح آوری
اتم بي اتم شخم ح ز د شاااور بهىر اسااه از باربرد بلما
حنسااوب بي دوران
ح آی
ئوبالساايك بپرهيرد و حعادت احروزید آنها را اسااىناده
و خوابهام خيس ح شود
بناد .حثلد ،باي جاای "یورش ح آوری" بگوید "حملي
ا گار دریا در برا توسه
ح بن ".
بي روحم ترك ح خورد ب بوسيها
و حصووت رسيدهی پسىانهایم را
ح خواهم سا های باشم
لگدبوب ح بن
و ىير بنم ىى د دانها دهان باز بد!
ایدجا هم انااافيها بي شااعر آسااي بيجای اید وبار
رسااا ده اسااه .اىر
بگوید:
شالق تو بي ىاری فولها را ح بری جلو ح خواهم اسم تو را
و حصووى
حثل یوغ
رسيدهام را
بيندازم بي ىرد م
لگدبوب ح بن
دلم بي سير م شود از تو بساايار بهىر اسااه ،زیرا "حصوااوى حدلوتها در ذهد حخاط
رساايده" بي تعداد
ح افراید و والوه بر پسااىانها،
در ا ىها ،حا ا آقای باید از حدلوتها بم بي ساامه داتها
دیگری ير در ذهنش قش ح بندد .از اید
برود و وارد جهان آواها شاااود ،زبان را احروزی بند،
دسااه انااافيها در جاهای دیگر شااعر ير بي چشاام
حولنيهای روز را بي شعر خود ترریق بند و رو تازهتری
ح خورد؛ "اتمهای پرابندهی حوها ،آبياری بوساايها ،چرم
بي بالبد آنها بدحد.
حصوااوى
فایل شعر /شماره ی سوم
۱37
فایل شعر /شماره ی سوم
۱38
فایل شعر /شماره ی سوم
۱39
فایل شعر /شماره ی سوم
۱45
فایل شعر /شماره ی سوم
۱4۱
فایل شعر /شماره ی سوم
۱42
فایل شعر /شماره ی سوم
۱43
فایل شعر /شماره ی سوم
۱44
فایل شعر /شماره ی سوم
۱45
فایل شعر /شماره ی سوم
۱46
فایل شعر /شماره ی سوم
۱47
فایل شعر /شماره ی سوم
۱48
۱49
فایل شعر /شماره ی سوم
آغاز ح شاود بي بيانىر سنری خيال و بند اسه .از باى
نقد شعر حدیثه سفری
بي پایيد و بي تماح حناهيم حررو ح گریم. فرشاد قاسمینژاد
سابيدن ل ها آتش برپاسه
بالد
زیرم
سابيدن ل ها آتش برپاسه
روایه از قريی سااابيده شاادن ل ها شااروک ح شااود؛
زیرم
قريای بي آتش را ایجاد ح بند .پس شعليای درون بالد
حقنعي حعدهام را باى
روشااد شااده و بي باى ح رویم .بي وبار
ىلویم زجر
اروتيك ر گ و بوی تازه بي خود ح ىيرد و شااروک بي
احواجم خشك
حرباه ح بنيم .در سااارر چهارم "زیرم" ،مىيای را
حروارید توی سرم
یادآوری ح بند .هنگاح بي در ساارر بعد ،از حقنعيای
واحدها بي تنم
صاصبه ح شود بي حعدهی دخىر را باى ح آورد ،ح توان
دیگر ،جهان
بي در حسير آزادی
ساانری برومس را آغاز برد .ساامس از وق
ح بوبد ،ح افىد
ح شااود و حا در حقعد دخىر شااروک بي پرواز ح بنيم.
سي زن توی تخه
دراداحي:
شااروک
ا گشه بيالخ حردی خوابيده حوزه نه ،بوسي ،وشق
ىلویم زجر
حا فقط چركهای زحيد را باى ح آوریم
احواجم خشك
اسهات خو اش شراب حاسه
حروارید توی سرم
سجده بر تناليهاش چالي
ساامس با اید دخىر دا شآحوز ،آنقدر خشااد اسااه بي
اس ،دریده پایش را
پسر ،درآن بوچيی خلو ،ىلوی او را فشرده و دخىر بي
پمپاژاش باى م آورد
سخى آب دها ش را قور
ح دهد .سپس از حرواریدی
فروریخه چالي ،بر ا دام سياه
صاصبه ح شاود بي در سار شاور وجود دارد .از ما قابل اشاااره ،وجود آ دروژ
سکس در بالن
در بار اسااه .در اید شااعر
حى سمس از حقعد قابل توور اسه ،احا م توان ىنه جنسيه شاور چيسه .اید جنسيهزدای و ودم احساو
اروتيسم ،ازجملي المانهای هنری اسه بي باید بي ىو يای درشعر ترریق شود بي حخاط
ياز بي قرع بردن جنساايه شااخص اوت ،از ما
حثبه
هرىر نهمد چگو ي و چي
اثر اساااه .ح توان پساااری دا شآحوز را بي تجربيی
ير رىيهای از
را
وقه ارناااا شااده اسااه .شااعر فو
لخهبردن یك دخىر دا شآحوز در بوچيای خلو
اروتيسام در پيمرهاش حلموو اسه .دخىری با حقنعي بي
دارد توور برد بي در قال
با حقعدهاش روایى غيرخر را ح سااازد .شااعر با بالد
واحدها بي تنم
چند سرر بيان شده اسه.
۱55
فایل شعر /شماره ی سوم
بي در حسير آزادی
پرابندهىوی و اسىناده از شا يهای شده اسه بي بار را
ح بوبد ،ح افىد
از لصاظ ساااميولوژیم دچار حشااامل ح بند .ارتباط شااا يها در یك شااعر ،بساايار حا ذ اهميه اسااه .ودم
درایاد اپيرود برای جلرافيااای اثر ،ىرای خاااص داده
ارتباط بلميای در سررها و اپيرودها ایرادیسه بي شاید
ح شااود .دخىر درحيان صااف طویل اتوبووهای واحد
دراید بخش باید بي آن اشاااره برد .حوزه ،نه ،بوسااي،
همچنان درحات ساامس اسااه و هنوز حشااخص يسااه
وشااق ،اسااهاتخو
و سااجده و ...شااعر را از لصاظ
حنظور تد چي بسا ا اساااه و اید ودم ياز بي تعييد
سميولوژیم دچار نعف بردها د.
جنسيه ،همچنان حورد تابيد اسه. چالي سي زن توی تخه
اس ،دریده پایش را
ا گشه بيالخ حردی خوابيده
پمپاژاش باى م آورد فرو ریخه چالي ،بر ا دام سياه
بهىراسااه در شااعر بي ىو يای ومل بنيم بي ياز باشااد برای هر ایمااژ ،شاااعر را اپيرودبندی بنيم .توصااايف
در اپيرود های ،پای اسب بي جنسيه آن هنوز حشخص
پرابندهی توااویر پ درپ ،فرصاه ساررسازی و ایجاد
يسااه دریده ح شااود .پمپاژی باى م آورد و در هایه
فرح خاص را از شااور ح ىيرد .شاعر اسىرابچرات ،تنها
تاریم آن بوچي چالي بر ا دام ساياه فرو ریخىي ح شاود.
از طریق اساىناده از تواویر حربوط بي هم ایجاد م شود
بازىشاه بي فواای حرتبط با قسمههای ابىدای بار ،از
یا حداقل ،اید ابىدای ترید تمنيك برای ساخىارحند بردن
ما
یك اثر اساه .باایدحات ،دراید اپيرود سي زن را ح بينيم
آن بوچي یا حيان صااف واحدها ،هردو ارناااا ح شااو د؛
و سااپس با حردی حواجي ح شااویم بي ا گشااهاش روی
هرچند دراید بخش ير با نااعف تاليف حواجي هسااىيم.
تخه بي حاله بيالخ ،جا خشك برده اسه.
اساىناده از چالي درابىدای اپيرود و سپس دریده شدن پای
درایاد اپايارود ،جلرافيااای اثر تليير ح بنااد و ىویااا
اس ا ،واژىون شاادن بالسااميای درحات حربه را قابل
بارابىرهای دیگری ير وارد اثر ح شاااو د .اید بخش
توور ح سازد ،احا سررهای بعدی و دربل اید اپيرود ،بي
ح توا د از اثر حذف شاود و البىي ،اید پيشنهاد در جهه
خوب در راساىای روایه بار قرار گرفىيا د .سنری بي با
ایجاد سااااخىاری حصمم اساااه .در اید اپيرود ير ،اثر
بالد آغاز شاده بود ،بي بالساميای شامساىي خىم شد بي
آ دروژ يك باق ح حا د.
حثبه قابل ذبر دراید شعر اسه .در هایه تاریم
سردرىم حخاط
را بي همراه دارد .حروارید توی آن سر
ير با شا يهای حناس
هرىر حورد تصليل واقع شد.
حوزه ،نه ،بوسي ،وشق
درا ىها ساخيای پيشانهاد ح شود بي احيد اسه در جهه
حا فقط چركهای زحيد را باى ح آوریم
بمك بي شعر ،قدح برداشىي باشد:
اسهات خو اش شراب حاسه سجده بر تناليهایش در راسىای تونيصا
حرتبط با بخش قبل ،اید اپيرود ير
از بلياه روایاه دور ح شاااود .ابنون شااااور دچار
فایل شعر /شماره ی سوم
ویرایش شعر بالد سابيدن ل ها آتش بر پاسه زیرم حقنعي حعدهام را باى ىلویم زجر احواجم خشك حروارید توی سرم واحدها بي تنم بي در حسير آزادی ح بوبد
ح افىد
چالي اس ،دریده پایش را پمپاژی م آورد باى فرو ریخىد چالي بر بالن سياه
www.kalejsher.com
۱5۱
۱52
فایل شعر /شماره ی سوم
آن یم هم بي حنم
نقد شعر آمنه باجور
دیگر يسىم از دسههام بي دو آبشار خسىيا د مهدی نادری
دیگر تنه م چمد روى با اپي و از آن حاه
افىادهام روی لم
بي دارد ح پرد روی تخه
با دیمىاتورترید آغوش د يا
آب دور اسه
و در حد بي دسههام دحمرا
باش ل ها
بشيده حرفها زده
اسم حد بود فقط
حرا برده از حد با آن یم را هم یم
حازوخيسم در حو ولوى با قابومس
دراید خطها بي داری بي بردهها ح ز را برداشىي
هر روز پاها قدم زده آن یم
و اید یم حا ده تا جای خال تنها ما ده باشد ب حد بي سردترید سرزحيد اید خا يام جر آن در بي ما دهای دیگر بسىيام همي را در چمدان باق فقط توی بي ومسا
جر خا يی آن یم
شاعر؛ همواره بساىری را فراهم ح بند تا آزادتر بي تمنای هرآنچي از دساه رفىي بپردازیم .دریای سه بي تا در آن غر
شاویم بي شاهود و بي شعریه م رسيم .شعر آحني
باجور در تمنای آن از دسااه رفىي ومق پيدا برده و در بسىری از خودآزاری ،بي شهود و سپس بي شعریه رسيده اسه .راوی-حولف با اسىناده از شا يها ،سع در اتوات آنها از لصاظ حعنای برده تا اثر در یك ساااخىار ،بدت بي سااينمای حىن بشااود و فيلم را بي ابران بگذارد بي تنها یك بازیگر دارد تا هرآنچي اىنىن سه را بي اجرا بياورد. دراداحي ،از طریق سااخىارىرای جر گر و تقسايم شعر
جا م شود در قاب
بي پنج اپيرود بي بررس آن ح پردازم.
آن یم بي حد يسىم باش
اپيرود اوت:
خواسىيای تنها با رفىيای بردهای ىذاشىيای در یم دیگر قدمها با صدای پاها
را
بي دیگر پا م دهد
پا تر ازحد بس بلند م شود برا برود در بافيای بي از بس ياحدهای بميرد روبيروی جای خال
افىادهام روی لم با دیمىاتورترید آغوش د يا و درحد بي دسههام دحمرا بشيده حرفها زده حرا برده از حد با آن یم را هم یم
۱53
فایل شعر /شماره ی سوم
و بدون تونايح اناف ،
راوی با اساىناده از ساپيدخوا
بي بردهها ح ز
صصني را ح چيند تا رو بي حخاط ،فوا را برای او آحاده
هر روز پاها
بند " :افىادهام روی لم "...او روی تخىش لم داده ،احا اید
قدم زده آن یم
احيدی بي برخاساااىد برای
ومل حالى دارد بي ىوی
رسيدن بي چيری در او يسه .پس او "افىاده روی لم" تا
را برداشىي
و اید یم حا ده تا جای خال تنها ما ده باشد ب
شااان دهد بي تنها لم داده تا خسااىگ در بند ،بلمي سقوط سه روی تخه تا همچنان بي در اداحي ح خوا يم
حولف دراید اپيرود شااا يهای را وارد حىد ح بند بي بي
بسىری را برای حازوخيسم خود حهيا بند .بنابراید "افىاده"
حسار
و خشم اش از رفىد دیمىاتورترید
شاا يایساه بي دىله بر ساقوط ب سرا جام دارد .در
آغوش د يا دىله دارد .اید تودهی لم داده روی تخه ،بي
اداحااي ی هاميد اپيرود بااا دیمىاااتور ترید آغوش د يااا
هاشاورهای اشااره دارد بي ىوی حاصل شال های سه
حواجيایم .احا چرا دیمىاتور دیمىاتور بي حثابيی ظالم ،تا
بردههایش ح بند .بردهها دىله بي
مند دیمىاتور يسااه .پس
چيری را از حظلوم ساال
و حساد
بي دیمىاتور وااي بسااا
دار د بي جایگرید تك بازیگر اید سااينمای حىن
دیمىاتورترید آغوش د يا ،آغوشاا سااه بي خود را از
شاادها د و از آنجا بي او اید دیمىاتور را ح شااناسااد،
برده اسااه .و
ح دا د بي هرروز را با یم از بردههایش ح ىذرا د و هر
از
بردهای بي دیروز با او بود ،احروز با جای خال او حواجي
اجرای صااصنيپردازی راویسااه ،بنابراید ردیكترید
اسه .در سرر " تنها ما ده باشد ب "" ،ب " همان بدون
حدلول بي ح توان برای آن در ظر ىرفه تا در اداحيی
چيری بودن اساه بي خود شا يایسه بي ح توا د بي "
اپيرود حعناپذیر شاود ،قابومس سه بي راوی افىاده در
ب قابومس" بودن در اید شعر ترجمي شود .او دیمىاتور
لم ،در دحمراتيكترید و حهربانترید ونااعيه آن را بي
را ح شاناساد و ح دا د بي بردههای دیگرهم سار وشى
آغوش ىرفىي و همچنان بي در اداحيی اپيرود ح خوا يم،
چون خودش بي "افىاده روی لم" با قاب ومس حا ده از
دساههایش را روی آن ح بشد تا حرفهایش را بي اید
دیمىاتور ،دار د .بيوبارت ،اید شااعر ح توا د شااعر تمام
بساا بي قبلد در آن غر بوده ،ساال
ازآن جاا بي اید "دیمىاتورترید آغوش د يا " جر
قابومس ب جان بر د و حو ولو
اید ساااينمای حىن
دراداحي و در اپيرودهای بعدی شمل بگيرد .در سرر "حرا
بردههای باشااد بي از "دیمىاتورترید آغوش د يا" بيجا حا دها د.
برده از حد با آن یم را هم یم " راوی ونعيه خود را تشاریح ح بند :صااح
ومس ،هسى راوی و هرآنچي
اپيرود سوم:
بي حربوط بي حاهيه و حنيه او بوده را با رفىد خود ربوده اسااه و تنها تودهای ااحيد را روی تخى بي حاصاالاش
حد بي سردترید سرزحيد اید خا يام
سقوط او بوده ،جا ىذاشىي اسه.
جر آن در بي ما دهای دیگر
با صااصنيآرای های بي راوی-حولف در اپيرود اوت ا جام
بسىيام همي را در چمدان
ح دهد ،از اپيرود بعد دیالو
با قابومس آغاز ح شود.
باق فقط توی بي ومسا
اپيرود دوم : دراید خطها بي داری
جر خا يی آن یم
جا م شود در قاب
۱54
فایل شعر /شماره ی سوم
حنيه تودهی افىاده روی لم ،توسط دیمىاتور بي یلما رفىي
شاامسااىدش هم اثری داشااىي باشااد .پس سااع او برای
ر جور ازاو باق ما ده اساااه ،پس
چيسه حسادت بي بي بردههای دیگر دیمىاتور دارد" .پا
قاودتد باید او "ساردترید سرزحيد خا ياش" باشد .حات
تر از حد بسا بلند م شود برا "...خود شا يایسه
بي او خود را با خا يی ب جان قياو ح بند ،دراداحيی
بي دىله بر خودآزاری "توده ی افىاده در لم" دارد و
خود باا قااب ومس ،از پاك بردن تك تك
حازوخيسه او ،حاى قاب ومس را بدت بي خود دیمىاتور
خاطراتش ازآن خا ي ح ىوید و تنها دو چير را م توا د
برده اسااه .او آنقدر افىاده در لم و از اید حازوخيساام
جابجا بند :اوت ،دریسه بي آغوش دیمىاتور ازآن ورود
لذ
ح برد بي م توا د بي بافيای بي با دیمىاتورخاطره
برده و ساارا جام خروج ابدی خود را ا جام داده ،همان
حشىرك دارد ،برود .پس رفىد بي بافي و شسىد در جای
خروج بي واحل سااقوط راوی روی تخه اسااه .پس
بي باهم ح شااسااىند ،باز دراداحي ایجاد حظلوم مای و بي
م توا د آن را از خا ي و خاطراتش پاك بند و حثل باق
وو تهادیدی ساااه بي او خراب بي دیمىاتور دارد.
قرارداده و بي سنر هميشگ فراحوش
دیمىاتور یا قابومس باز در جهه بي ارىاساام رساايدن
و چيری جر بد
حو ولو
خاطرا
درچمدا
ببرد .دوم ،دیمىاتوری اساااه بي تنها قاب ومسا ا در
حازوخيسااام خود ىام برح دارد و اید احىمات را پيش
بارش را با آن
ح بشاد بي شاید ،ازابىدا دیمىاتوری وجود داشىي و او با
برقرار ح بند و همچنان بي در اپيرود قبل ير اشااره شد،
بساا بي اصاالد بوده و با قابومساا بي خال سااه
ح دا اد بي ويد هميد قاب ومس در خا ي ی برده های
صاااصبه ح بند .حى ح توان او را افىاده در لم ،روی
دسههای راویسه بي حو ولو
دیگر وجود دارد " :بي ومسا
حسر
جر خا يی آن یم جا
تخه تيمارسىان فرض برد.
م شود در قاب " اپيرود پنجم: اپيرود چهارم: آن یم هم بي حنم خواسىيای تنها با
دیگر يسىم
آن یم بي حد يسىم باش
از دسههام بي دو آبشار خسىيا د
رفىيای بردهای ىذاشىيای
دیگر تنه م چمد روى با اپي
در یم دیگر قدمها با صدای پاها
را
بي دیگر پا م دهد
و از آن حاه بي دارد ح پرد روی تخه
پا تر از حد بس بلند م شود برا
آب دور اسه
برود در بافيای
باش ل ها
بي از بس ياحدهای
اسم حد بود فقط
بميرد روبروی جای خال قابومس احا ،جواب او حساااد
م دهد .پس راوی حق دارد بي
بي برده یا بردههای دیگر را بيونوان آخرید
ااحيد ،او را از خود جدابند (شاااید بشاامند) .او حاى از
ىلولي ،چاشاان تمنای ب ىيجيی خود ح بند .احا آخرید
حازوخيسم خود بي در اپيرود قبل بي ارىاسم رسيد ،فاصلي
حربي ،برای دیمىاتور یا قاب ومس یقيند قاب ومسِ
ح ىيرد و حى حنيى هم بي دیمىاتور با خود برده ،حرده
ب جاان و اشااانوا ،دیمىاتورتر از آن اساااه بي حى
ح یابد" :آن یم هم بي حنم دیگر يسىم" و دسههایش،
۱55
فایل شعر /شماره ی سوم
بي حهربان و سخاوتمند چون آبشار بود د ،حاى خسىيا د؛ چرابي "دیگر تنه م چمد روی با اپي" .شاااور در یك اسااىعاره ،در ساايسااىم جا شااين خود را بدت بي حاه ای ح بند بي از آب دورافىاده و افىاده در لم روی تخه، تودهای خال از خود بي تنها آرزویش (آحيخىي با حساد بي بردههای دیگر) از دیمىاتورترید آغوش اید بود بي " باش ل ها
اساام حد بود فقط" .همانطور بي دیدیم،
راوی-حولف ساااينماای حىن را با اساااىناده از تمنيك سااپيدخوا
و بي دور از توناايصا
اناااف ،بي اجرا
ىذاشه تا شعر بي حثابيی ىرارش تيىروار از تواویر بيان شاود و تربي
خيات با داساىا
چندتاویل ،حاصل بار
آحني باجور باشد .همچنيد اىنىي ما د بي هجاچين قابل قبوت حولف بي ساروه سررها هنگام خوا ش بمك برده و تالش حولف در ایجاد لصد و هارحو بلما
و اليىاریشااد
قابل قبوت اسه .نمد ایدبي شا يها در ارتباط
حعنای با یمدیگر اثر را بي ساخىارفرحيك رسا دها د.
ومس از :آرید آریان
۱56
فایل شعر /شماره ی سوم
شاعر با سررهای
نقد شعر سحر یحيیپور
يساه و اربان آنها ثرحا ند اسه بي حخاط پویان فرمانبر
را بي خود
جذب م بند و چنيد احری برای شااروکِ شااعر حناس ا يسااه .از ما
تجرب دراید چهار ساارر ،اسااىعمات
سايساىم جا شين سه؛ درواقع شاور شا يهای را توسط
دسههایم وو تراژدیسه در چشمهای حد حر
ثرىو ي آغاز ح شود ،جمليها تراشيده
سايساىم جا شاين ح آورد بي حخاط
ز دى ح بند
تا ا ىهایِ شعر بي
د باتِ پاسخِ آنها ح ىردد( .اسىناده از "احساو" بي جای
ىاه از دها م احساس ح تراود
"سخد" و)...
و بازی شروک ح شود خط :
خط:
برای وشيدن چيری بي يسه،
برای وشيدن چيری بي يسه
صد سات تنها حا دهایم
صدسات تنها حا دهایم
قري:
قري:
تمام
تمام
اینجا برای دوسه داشىنم باف سه بيا فرار بنيم
دراید سااررهای ثرىو ي ير شاااور قوااد دارد با شااروکِ
بي سرری بي باورم بن .
"فاصاالي ىذاری" بي فرم برسااد (خط ، :قري ):احا باف يساه ،زیرا جوهرهی اید حربه در سراسرِ شعر پخش
شعری كه فقط میخواهد فرم ،شاملِ یك شاعر را در ذهد حخاط آن را اثبا
ترسيم برده و
ح بند ،اىر فرح در شعر وجود داشىي باشد
شااملِ شااعر در ذهدِ حخاط حا ندِ سااخىما
باق
م حا د و آن شااعر
بد شاامل و ب سااىون (ب هویه) حدام
ح ىوید :حد سااااخىما م! شاااعرِ "ساااصر یصي پور"
شااده و حخاط
را ارنااا م بند .همچنيد اید بند در
اجرا ير حوفق بوده اساه( .پنج هجای بلند و بشيده در سااررِ دوم اید بخش چيده شااده بي سااروهِ ساارر را بيشازحدِ حعموت بند ح بند" :صد /سات /تد /ها /حان". شااور همچنيد ،با اسىناده از پارادوبس و شاید تراحىنيه از وکِ بيناحىنيهِ [ ا]حذبور( ،ارتباط "صااادساااات تنها حا دهایم" با رحانِ "صاادسااات تنهای " از ىابریل ىارساايا حاربر) قواد داشاىي اساه تا سواتهای تازه را در ذهدِ
شاااعریساااه بي ح خواهد ،احا بلد يساااه چرور بي
حخاط
و از شعرِ حقيق پيش ىرفىي اسه.
اینجا برای دوسه داشىنم باف سه
خواساىياش برسد .درواقع ،احرِ وشىد بر شاور غلبي برده
دسههایم وو تراژدیسه در چشمهای حد حر
ز دى ح بند
ىاه از دها م احساس ح تراود و بازی شروک ح شود
ایجاد برده و حوج ِ جذابيهِ شعرش شود.
بيا فرار بنيم بي سرری بي باورم بن شاااعر درحال تمام ح شاااود بي حخاط ،بي پاساااخِ پرسااشهای خود رساايده اسااه .شااا يهای بخشِ اوت
۱57
فایل شعر /شماره ی سوم
در چشمهای
(دساههای بي تراژدیساه ،ز دى ِ حر
راوی ،احسااس بي بي سخد بدت شده) و ونورهای در
ویرایش شعر
همگ ب ىيجي رهاشاادها د .درواقع با آحدنِ سااررهای
وو تراژدیسه دسههام
بخش دوم ("صادساات تنهای " بي از آن بار ىرفىي شد) ا ىهای ،تنها آن دساىي از ونورهای قابل فهم بود د بي از
و چشمهام
ح ویسد حر
تمنيكِ فاصاااليىذاری بهره برده بود د ،چرابي شاااعر با
از دها م احساس ح تراود
فاصاليىذاری تمام ح شود و هرچي بي حاقبلِ آن ،حربوط
صد تمي ح بند حرا
بي اید تمنيك بود ،ر گِ تمویل بي خود ح ىيرد .همانطور
و شروک ح شود باغذ
بي درابىدا شاار دادیم ،فرم در شااعرِ احروز بي ىو يای
خط:
اومات ح شااود بي ي تنها ذهدِ حخاط
را درىير ح بند
بلمي باوثِ ابودی و سااپس تولدِ آن ح شااود .فرم بي حخاط
نس داده ،با او اداحي دارد و تا هروقه بي ز دى
را
برای وشيدنِ چيری ...بي يسه تنها صد سات حا دهایم قري:
جریان داشااىي باشااد همراه او ز دى ح بند .احا دراید
تمام شد واقعيه
شاااعر ،فرم بي سااااخىار بمك مرده و در اتواااات با
اینجا برای دوسه داشىنم باف سه
فاصاليىذاری بي ىيجيای های
رسايده اسه ،از هميد
روسااه بي حد اید شااعر را بي ساااخىما
بدشاامل و
ب سىون تشبيي ح بنم بي حدام ساخىمان بودنِ خود را ب خود بي حخاط اش یادآور ح شود.
بریم بي سرری بي باورم بن
۱58
فایل شعر /شماره ی سوم
واحل حر
نقد شعر عليرضا طاووسی
بودن تنسيربنندهی ارتباط حيان ا قالب و ىلولي اسه .در خاطره حاتمی
چرا بي وو تونايح حساىقيم حصسوب ح شود و ابىمار ح ىيرد؛ حذف آن باوث ایجاد
"آزادی" بي ر گ ووض ح بند یا حيدان آزادی ساابه
ا قالب را بردیم
ح دهد .البىي تالش شاااور در ایجاد رابريی بيناحىن در
دوله حا را
ساارر دوم با اید نااربالمثل بي "سااي
در بوچيها واشق شدیم
بي باى ا داخىي
شود؛ تا بي زحيد برسد هرار چرخ ح خورد" دور از توجي
زدیم بي حاربس
يسااه ،احا باتوجي بي ایدبي اید تشاابيي و اشاااره درهميد
حاربس لنيد را بوسيد
سرر رها شده و در اداحي شعر ،دیگر بي آن پرداخىي شده
جنگ شد از بس حُردیم
اسااه ،بهىر اسااه اصااال شااود .در هایه" ،چهل دور"
سررها هياهو برد د
چرخيدن آزادی در ساارر ا ىهای
ودر آخر
ا قالب را بردیم
نقد اثر
دوله حا را
اصاولد هر شاعری روایهىر اساه ،جها
را بي توویر
را خلق یا یادآوری ح بند .شااعر
وليرناا طاووس ،روایهىر ا قالب 57اسه و با تربيب تقریبد ساخهحند ،بي بررس و تنسير اید رویداد تاریخ ح پردازد .شااعر را از قري ظر پساااساااخىارىرای ،حورد بررس قرار ح دهيم:
فعل "بردن" در ساارر اوت بي دو حعنا تاویل ح شااود، بردن بي حعنای ا جام دادن و بردن بي حعنای ىایيدن بي تاویل دوم در فرهنگ اصارالحا
فارس ،برای اشاره بي
خراب بردن یا تعرض اسااىناده ح شااود .بنابراید ،اید چندتاویل صصيح يسه چرا بي در سرر دوم ،دولى بي بي واساااريی اید ا قالب روی بار آحده ،تعرض بننده حعرف شاده اسه و بهىر اسه اید دو سرر بي اید شمل
ىلولي در رفه
اصال شو د " :ا قالب را حا بردیم /حا را دوله"
آزادی چهل دور چرخيد
ازابىدای شاعر ،ساررها در قال
ير ح توا د اشاااره بي
حموحه چهل ساليی جمهوری اسالح داشىي باشد.
ىلولي را در وورحاشين خوردیم
سي
در ابىدا ىزم يسه،
چندتاویل در سااارر ح شاااود بي حخاط ،آن را بي
آزادی چهل دور چرخيد
ح بشااد و داسااىا
سارر دوم ،اساىناده از واژهی ساي ذهن را از حخااطا
ىلولي در رفه سي
و ابودی اسااه و در اید دو ساارر ،ابودىر
جمال
خبری شانىر
دربوچيها واشق شدیم زدیم بي حاربس
آغاز یك روایه هساااىند .ىلوليای در سااارر اوت رها
حاربس لنيد را بوسيد
بي بر ا قالب دىله دارد .وله اسااىناده از ىلولي برای
شااعر از بار حعنای جالب برخوردار اسااه احا در بعوا
ح شاود بي با توجي بي سرر دوم ،درح یابيم شا يایسه اشااره بي ا قالب ح توا د بشنده بودن ىلولي باشد ،ىلولي
ساررها ،حا ند سارر باى ،ىوا سىي از پس رسا دن صصيح
۱59
فایل شعر /شماره ی سوم
حعنا بربياید .بنابراید ،اصااال آن بي اید شاامل پيشاانهاد
باید توجي داشاه بي هر شااعری ،پيش از آنبي روایهىر
ح شود" :در بوچي ها بي حاربس /واشق شدیم" .سرر بي
باشد ،باید ساخىمند باشد.
حوج بمو يسااى و چریم ای اشاااره ح بند بي در دهي پنجاه در ایران رواج یافه و فعاليههای احراب شاامل
ویرایش شعر
ىرفىي ،بي ا قالب حنجر شد بي بعدها بي سمى دیگر تليير حساير داد .اید تليير حسير در سرر دوم اید اپيرود ،تصه ونوان "حاربس لنيد را بوسيد" حرر شده اسه.
ىلولي در رفه آزادی را چهل دور چرخا د
جنگ شد از بس حردیم
ا قالب را حا بردیم
سررها هياهو برد د
حا را دوله دربوچيها بي حاربس واشق شدیم
تا اینجا ،شعر همچنان قال
خبری خود را حنظ برده بي
از زیبای آن ح باهد .توصايي ح شاود شاور با بازیهای زبا
بيشااىر ،با خيات شاااورا يی خود بي سااررها تریيد
ببخشد.
حاربس زد بي لنيد جنگ شد از بس حردیم سررها هياهو برد د در آخر ىلولي حا را خورد
و در آخر
در وور تصریم
ىلولي را در وور حاشين خوردیم "وور حاشين " در سرر باى احىمالد ،اشاره بي زحان حات دارد و ایدبي در هایه ا قالب بي در سااات 57رخ داد، باوث ابودی حردم شااد" .وواار حاشااين " احا در حعنای خود ،اشااره بي دورهی پساز اخىراک حاشيد دارد بي ومر آن چيری حدود سايواد ساات اسه .بنابراید ،اسىناده از اید تربي شاور ،حناس
برای شااان دادن فاصااليی زحا
حورد ظر
يسه .بيطور بل ،شعر از ساخىار حعنای
حناسااب برخوردار بوده و تا حد احمان از انااافيىوی پرهير برده اسااه .وفاداری سااررها بي حوتيف حقيد تاحد حىعادل برقرار اسه احا اثری از حوتيف آزاد در شعر دیده م شود ،شاور تخيل قدر حندی دارد احا اثر او از خيات شااور ي آریسه .همانطور بي پيشتر پيشنهاد شد ،بهىر اساه شااور خود را بيشاىر در شعر درىير بند و با خلق تواااویر زیبا و بازیهای جذاب ،بي تریيد شااعر بپردازد.
۱65
فایل شعر /شماره ی سوم
بي ازطریق حما يكِ ریانا بيد شا يهای حوجود در اثر، فوااای حىد در ذهد حخاط
نقد شعر سميه ابراهيمی
خال ،برای رابراي برقرار بردن از روش های حىعددی جان صدرا
دقه در چيدحان شا ي در حىد بي تصليل آن ح پردازیم.
بي وق
ور بخورد قبر
بشيده عش بي دوش
بي قبلِ زن شدنام... های زن شد م
سرخ ،حد اسه سيل و سيم بي لخه ح بشنَدم اسىيل ،ا عماوِ توان برق
ریخىي بر چشم...
برده بوچي را
بي وق
ور بخورد قبر بي قبلِ زن شدنام...
آغاز ح بند ،حشااخص يسااه چي بس ا اید عش را بي
شمم دریده حرا درد
دوش بشاايده اسااه و یا اید عش بيسااه بي بي دوش
بف برده از تشنج
بشاايده ح شااود "براهه" شااا يی اخوشاانودی و
حال بي خال های دیگرم
حد حردِ زن شدنام
براهه
شاااور شااعر را با فعل حجهوت "بشاايده عش بي دوش"
هایِ بم شدن اسه
و واری از آن
ساااخىارىرایان بل گر ،اثر حذبور را حورد بررساا قرار جنسايى و جایگاه زن در اجىماک" اسه؛ بي با بررس و
براهه
حد ،حرد
اساااىناااده ح بنااد .در اید قااد ،بااا توجااي بااي روش داده ایام .حوتيف حقيااد اید حىد "اوىراض بااي تبعيض
بشيده عش بي دوش برده بوچي را
شاامل بگيرد .هر حخاط
ي
ارناایى سه و اید براهه ح توا د ارنایى از تشييع جنازهای باشااد بي روی دوشها حمل ح ىردد" .بوچي" حصل وبور و ىذرىاه اساه و ح توا د سمبل و شا
زنها زیادیا د
از
تاریخ ير باشاااد بي جاحعي از خالت آن جریان دارد و
حد ،حرد
ح ىذرد و اید ارنایى ،بوچي را فراىرفىي و یا آن را بي
زن...
وق
ي بي زنها سياس ا د ایدجا تمامِ حردهای زیادی زنِ زیرآب ا د
برده و خواايواايای ارتجاو بي آن داده اسااه .از
طرف ح توان یك وجي اروتيك ير برای آن قا ل شد؛ بي اید صاااور
بي "براهه" ،تاریخ یا عش را از وق
ىایيده اسااه .در دو ساارر "ور بخورد قبر /بي قبل زن
نقد اثر هر اثر ادب و هر شاعری یك شا ي اسه و در آن جها ساااخىي ح شااود بي بدون ایجاد ارتباط با آن ،خوا ش اثر غيرحممد اساه .درصورت اید ارتباط برقرار خواهد شد
شادنام" حشاخص ح شود بي عش ،یك زن اسه چون راوی آرزو ح بند قبری بي عش درون آن قرار ىرفىي ،بي وقا
ور خورده ،بي وبارت
تاریخ بي زحان پيش از
تبعيض و ایجاد جنساايه و تناو
قا ل شاادن بيد دو
جنس حرد و زن برىردد .همچنيد بيد عش ،بوچي ،قبر و براهه ارتباط شا يای برقراراسه.
۱6۱
فایل شعر /شماره ی سوم
شاده ،از قيد جنسايه رسىي ،از هميی آن دیگریها ته حد ،حرد
ىشااىي و با صااراحه اوالم ح بند بي شااجاوه حنظ
های زن شد م
سرخ ،حد اسه سيل
جایگاه خود را بي ونوان یك "زن" دارد" :حد حرد زن
و سيم بي لخه ح بشنَدم
شاادنام " احا در اداحي همان ساارر دچار تردید ح شااود:
اسىيل ،ا عماوِ توان
" ي" .هميد تردید در هویه و جایگاه حورد والقياش،
برق
دراداحي ير دوباره ظاهر ح شود:
ریخىي بر چشم...
هایِ بم شدن اسه زنها زیادیا د راوی در اید جاا ادوا ح بند بي بي ا دازه یك اجىماک،
حد ،حرد
حردا گ دارد بي "زن" باشاااد؛ حراد از "حرد" درایدجا
زن...
همه و قدر
اساه ي صارفد داشاىد جنسيه حردا ي.
ي بي زنها سياس ا د
"سرخ" ماد برافروخىگ و یا شا يی اثر سيل های سه
اینجا تمامِ حردهای زیادی
بي جاحعي بر صاورتش واخىي اساه .در سارر "و سيم
زنِ زیر آب ا د
بي لخه ح بندم" ،شااور زن را بي سايم تشابيي ح بند از پوشااش ز يه خارج شااده و
دراید ساررها همان تردید اداحي ح یابد و شااور بيد حرد
بي دراثر اید تبعيوااا
لخه ح ىردد و دراید برهنگ ،حاهيه او حثل اسااىيل
بودن و زن بودن حردد اساه .در هایه احا ،با صراحه بر
ح درخشد و توا ای او را حنعمس ح بند .احا اید توا ای
حنظ هویه ز ا ي ی خود پا ح فشاااارد و با توجي بي
بي در چشمهای او ح درخشد در ىذر احالیما ،باسىي
سااياسا بودن هر حقوليی حرتبط با زن و هویه ز ا ي در
ح شااود .همچنيد دراید ساارر بيد ساايم ،اسااىيل و بر
ىرارهی " ي بي زنها سااياسا ا د" ،و ير با طعني بي رفىار
ارتباط شا يای برقراراسه.
حرد ساااىر اجىماک ،اوالم ح بند بي" :اینجا تمام حردهای زیادی /زن زیر آب ا د" .هرچندحممد اسااه در ایدجا،
شمم دریده حرا درد
حقواود شاور فقدان حردا گ در حعنای حثبه خود باشد.
بف برده از تشنج
باتوجي بي ارتباط حعنای ای بي در بيد شا يها و سررهای
حال بي خال
ومودی شاااعر برقراراساااه ،شاااعر دارای سااااخىار
و واری از آن
های دیگرم
حد حردِ زن شدنام
حصمم ساه ،همچنيد شاور در سررهای هم بازیهای زبا
ي
حناسااب ایجاد برده اسااه ،حا ند بازی زبا
با
واژههای حال و خال و واری .باتوجي بي حوارد ذبرشده راوی در اید سااررها از دردی ح الد بي بي واسااريی بينِش غلط و تبعيوااا
اروا دلش را بي درد آورده ،بي
و ير ،باتوجي بي اسىنادهی حناس
شاور از روابط پيراحىن
و آنچي بي در اجىماک درباره زن جریان دارد ،ح توان
ىو يای بي احساو ح بند شممش پاره شده و از شد
ىنه بي شاااور بيخوب از پس حونااوک برآحده اسااه؛
تشاانج حاصاالي بف برده اسااه" .حال بي خال " و
همان هویهِ ب هویى و یگا گ جنسا ا ای بي بيطور
اسااه بي شاااور بي
نمن اشاره ح بند بي حى همي حردها ير در زیر هيئه
"واری" در ساارر بعد ،بازیزبا
واساريی وزن یمساان واژهها ،ایجاد موده اساه .شاور دراید سااررها شااان ح دهد بي ابنون از همي چير خال
حردا يی خود ،زن هسىند.
۱62
فایل شعر /شماره ی سوم
درك شدن شاور و د يای اوسه .با رویمردی ساخىارىرا و با اسىنادهاز شا يشناس ،بي بررس اید شعر ح پردازم:
نقد شعر ایوب مردانی عارف حسينی
سنيد و چهارشا ي با هر بار باى آحدن
هنگ سه وجي
داد ح ز د ه ...
سنيد و چهارشا ي
چي بيهودهسه
با هر بار باى آحدن
پنجرهی آدمها
داد ح ز د ه ... چي بيهودهسه
ورودی شاااعر با " هنگ وجي " اساااه بي ح توا د
پنجرهی آدمها
اساىعارهای از هميد شاعر باشاد ،شعری بي سپيد اسه و
هر روز
چهارشا ي بود ش بنایي از ساخىارحندی آن اسه و در هر
اسىخوان حاه ها
بار بي وجود آحدن ،بي شااااور طعني ح ز د بي افق دید
از ىلوی حداد
دیگران (پنجره) سبه بي شعر حصدود اسه.
تف ح شود بي تراش هم/سایي
هر روز
و سنيد ح شود پاك /بد
اسىخوان حاه ها
در شمم اید هنگ ،حد
از ىلوی حداد
و اید هنگ
تف ح شود
در آب شعرها تنهاسه
بي تراش هم/سایي
یو س و پدر ژپىو
و سنيد ح شود پاك /بد
بهىر ح فهمند از شما ا ىظاری يسه ایدبار
شااور برای ایجاد رابري بيد هنگ و شعر و پذیرفىي شدن
برىردید بي اتا
آن توساااط حخاط ،دراید بند از ایدهما
حنىظر شعرِ دیگری ازحد باشيد
اساااىناده
ح بند" .اسااىخوان حاه ها" بنایي از دردهای اسااه بي
با بمات احىرام
درون شاعر و شاور وجود دارد و از ىلوی حداد و هنگام
ایوب حردا
وشاىد بي صور
ادبيات اسااه بي یا قبل و درهنگام وشااىد بي شاامل
اید شااعر بر پایي یك اسااىعاره ( هنگ) اسااىوار اسااه، بنایيای از د يای شعرِ شاور بي از طرف برر
سایي و همسایي تف ح شود" .تراش"
بنایي از خودسااا سااوری و فوااای سااا سااور حوجود بر
نقد اثر
طرف
هنگ سه وجي
اسه و از
ادیده ىرفىي ح شااود ،در واقع حوتيف حقيد ش اعر
"تراش" وارد ومل ح شاود و یا بعد از خلق اثر بي شمل "پاكبد" .احا شااور حاصل اید بار را سپيد و پاك شدن شعرش ح دا د .برخوردحىناو
با زبان ،بي از ویژى های
شاعر آوا گارد اسه ،در دو سرر پایا
اید بند بي خوب
۱63
فایل شعر /شماره ی سوم
اجرا شااده بي چند خوا شاا را بي همراه آورده اسااه.
با بمات احىرام
ازطرف ،شااور صوه برخورد با سا سور را با فرم اجرای
ایوب حردا
(چندخوا ش ) بي مایش ىذاشىي اسه. دراید قسامه ،شااور با تمنيك فاصليىذاری خودش را را غافلگير ح بند .شااعر با
در شمم اید هنگ ،حد
وارد شااعر برده و حخاط
و اید هنگ
تخيل ایجاد ح شااود و در حربى رو بي پایان شااعر با
در آب شعرها تنهاسه
واقعيه حلموو خود شاااور روبيرو ح ىردد .پيشاانهادی بي ح توان بي شاااور داد ،حمایه و پشااىيبا
ایدهما
شااعر و شاااور با هنگ و دریا و رفه وآ حدی
بيشااىر از
شا يهای اسه بي در شعرش حهجور حا دها د و تعبيرش
بي ایجاد شاده اسه ،تنهای شاور را در شعرش و تنهای
را برای حخاط
دورتر برده ا د؛ شاااا ي های هم چون:
بي توااویر ح بشااد" .آب
( هنگ
وجي ا ) ،پنجره(پنجره ی آدم هااا )،
شااعرش را در ورصااي ادبيا
وجي ا
دریاها" اشاااره ظرین بي فوااای حوجود شااعر سااپيد بي
اتا (برىردید بي اتا )
درىير ساا ى حا ىاليسام و سارص گریساه دارد ،شاور
با توجي بي اید مىي ،ح توان پيشنهاد ىسىرش شعر را در
آوا گارد بود ش را بي رخ ح بشاد و شعرهای دیگر را ي
چند بند دیگر ،بي شاور داد.
ساااپياد ،بلمي آب ح دا د .البىي صوه اجرای شاااعر از چندتمویل بهره ح برد بي فواااهای دیگری را هم برای حخاط
توویر ح بند.
یو س و پدر ژپىو بهىر ح فهمند شاور در ایدجا ،برای ىسىرش حنهوم در سررهای قبل با ایجاد رابريای بيناحىن با داسىان یو س ،تنهای خودش و شاعرش را بي یو س در شامم حاه تشبيي ح بند ،ایدبي فقط او تنهایيش را ح فهمد و پدر ژپىوی بي قود داشه پينوبيوی چوب را جان ببخشد. از شما ا ىظاری يسه اید بار برىردید بي اتا حنىظر شعرِ دیگری از حد باشيد تابيد بر تنهای شاعر و شااور دراید بند تمرار ح شود و درناامد ،بي بنایي از اداحي اید رو د در شااعر خود یاد ح بند بي :شعر دیگری از حد را حنىظر باشيد.
۱64
فایل شعر /شماره ی سوم
داسااىانهای بوف بور و یا آ ورای فو نىس و بيطوربل ،
نقد شعر شيما قاسمی
ساابك سااورر اليساام دید .راوی اید شااعر ير ظاهرن، محمد مروج
از خودارناای غر شاده اساه .شاعر را برای بررس
آرحيده بر تخىم
بهىر ،اپيرود بندی ح بنيم:
دارش دور
وق تر از خنده ایسىادهام
حثل ىالب
تا حر
آرحيده بر تخىم
بم بيشىر بار بند
از درخه ت
روى بخه حد و چشمهاش
یك زن اسااه ،بي حردی ح گرد بي حثل ىالب پشااه بي
پاره برده ىلویم را
اوسه و پاهایش را درون شممش جمع برده و در حاله
در باز بند
خلساايی بعد از ساامس فرو رفىي اسااه .اید بخش را بي
حثل زخم
اید شاامل ير ح توان خوا د" :حد ،حثل یك ىالب بر
قورتم دهد
روی تخىم آرحياده ام " بي اید تعدد خوا ش ،بر توهم
حثل ز دى
جاری در شعر ح افراید.
برىم بند
حثل ز ان بابو ل
دارش دور
درایدجا ،راوی بي -با توجي بي شاا يهای اداحيی شااعر-
بي تا آر ج
بر
ىالب خوابيده ول در پایان شعر ،ح بينيم بي شاید او در ذهنش با همراد خود سامس برده و حاى در شئگ بعد
حثل ىالب از درخه ت
افماری حاليخوليای دارد .فمر ح بند بساا بنارش حثل
وق
بگيرد از ىى پام
تر از خنده ایسىادهام
تا حر
و لخى ىالب بپاشد
بم بيشىر بار بند
روى تد ىالب
روى بخه حد
بي خوابيده بر تخه ب آنبي بخوابد
دراید قسمه ،حىوجي حاله افسردى راوی ح شویم بي بي حر
نقد اثر
تمرار شااده و چندان دتخوش بي اید ز دى
حاليخوليا ،حالى روا سااه بي در آن ،شااخص دچار وو توهم ح شود و دا مد در حرز بيد خيات و واقعيه سارىردان و آشنىي اسه؛ صداهای را ح شنود بي يسىند و تواویری را ح بيند بي وجود خارج مو اي هاای اید حاله روا
در ادبيا
فمر ح بند و در روزحرهى ز دى دچار حالت و
دار د .بارزترید را ح توان در
يسااه و
حى رىيهای از تمایل بي خودبشاا درون خود دارد، چون حعىقد اسااه حر ایجاد بند. و چشمهاش بي تا آر ج
شاااید بىوا د در بخه او تلييری
۱65
فایل شعر /شماره ی سوم
پاره برده ىلویم را
جنساايه راوی ح برد ،ول بعو ا شااعرها "آ دروژ "
در باز بند
هسىند و جنسيه راوی درآنها حشخص يسه .شعر باى در دساااىيی اشاااعار آ دروژ
در بخش سااوم ،حاله حاليخوليای راوی بارزتر اسااه. حردی بي در اپيرود اوت پشااه بي او خوابيده بود ،حاى با چشااما
ساارخ بي زن گاه ح بند .ا گار بي اتا در
هاليای از حي فرو رفىي ،بي ىو يای بي زن در تشااخيص حاله خوابيدن حرد دچار اشىباه شده اسه.
قرار ح ىيرد .در اپيرود
چهارم ،حدو ح ز يم بي راوی زن اسااه( .بر بند حثل ز ان بابو ،ل
برىم
بگيرد از ىی پام ،لخى ىالب
بپاشد) احا در اپيرود سوم ،ح بينيم بي حخاط
راوی بي او
گااه ح بنااد و بااتوجاي بايایدباي ىالب ح توا ااد بااي ير اشاره داشىي باشد ،حممد اسه راوی
پساىانهای ز
حردی باشاد بي با توویر حعشوقياش خودارنای برده و حثل زخم
ابنون در خيالش ،او را بنار خود ح بيند .دربل ،شااعر
قورتم دهد
قابليه ىسااىرش دارد و ح توا د ساار خهای بيشااىری بي
حثل ز دى بر
حخاط
برىم بند
ير حنظور خود را تاا ا دازهای بيان برده اساااه .تمام
حثل ز ان بابو ل
خود بدهد؛ هرچند بي درهميد چند خط بوتاه
ز دى ،سمس اسه؛ البىي ي فقط از وک رابريی جنس .
بگيرد از ىى پام
وقى برای رسيدن بي هدف بررى تالش ح بنيم ،درواقع
و لخى ىالب بپاشد
حشاالوت وشااقبازی هسااىيم و وقى بي آن رساايدیم ،در شئگ لذ
روى تد ىالب
از يل بي هدفمان ،بي پشه سر گاه ح بنيم
و درح یابيم بي بي زودی ،بي داشااىد آن واد
ح بنيم و
در ایدجا ریىم شاعر تند ح شود ،ىوی راوی بي فيلم با
تالشاامان درواقع برای رساايدن بي هيچ بوده اسااه .حات
دور تند و فوروارد شده گاه ح بند .زخم ،ز دى و بر
باید برای لذت دیگر بجنگيم ،تا روزی بي با م دا م
بر
شادن ،همگ
شاا يهای از ااحيدی و احيد داشىد
بي آیندهی راویساااه .دراید بخش ،بازهم راوی دچار وو روان پریش سه و ح خواهد حالت ز دى ش را با ساامس رفع بند و ایدبار خود را در قش ىالب ح بيند. (حنظور از لخى ىالب بپاشااد ،ح توا د ارنااا شاادن حرد باشد). بي خوابيده بر تخه ب آنبي بخوابد در پایان شاعر ،راوی هنوز با خود درىيراسه و م دا د بساا روی تخىش خوابيده یا او خودش را روی تخه دیده اسااه .ىاه در هنگام خوا ش شااعر ،حخاط توجي بي دات و حدلوتهای بي در شعر وجود دارد پ بي
با
برر
یعن حر
روبرو شویم.
فایل شعر /شماره ی سوم
۱66
۱67
فایل شعر /شماره ی سوم
نه یعنی شر ایوب احراری شيران برر ترید ي اسه و اید ي توليد فمر ح بند ،ي، در واقع ىنىمان تازهای را بي وقى در پيشااگاه خير ،ش ار سر بلند ح بند ،طر ریری و توليد ح بند .از اید جهه با گاه جدیدی روبرو هساااىيم ،آدم و حوا اید گاه را فهميد د ول طرد شااد د .پس شاار چون فمر ح بند، حننور اسااه .احا تننر ،شاار را زیباتر ح بند .حهربان یعن دروغيد ،زیرا حدام در حات تالش برای شان دادن چيری اساه بي خودش يساه .خير در حواجي شادن با شار بي اجبار باید جهه خود را تليير دهد پس شر باوث ح شود بي خير هم توليد فمر بند؛ خير فقط اطاوه باحل اس اه و اطاوه جر ب فمری يسااه ،فمر را هميشااي بساا ح بند بي ي دارد! ي ،همرحان بي در ذهد خود چرای دارد آن را بي دیگران (خواوصد خير) ير حنىقل ح بند، پس خير م توا د بدون وجود شار زیساى داشىي باشد، اادبيا ،بي آن را چند ش ا
پيش ول وبدالرنااای در
ىروه تلگراح بالج شاعر حورد بصث قرار داد ،شر اسه، زیرا در آ جا ىنىي شاد هر شاعر بررى یك ساؤات درون خود دارد .هيچ بدام از شعرهای بالسيك حا سؤال درون خود دار د ،چون پند و ا درزیا د .اید راه درساه و آن غلط اساه ،بسا سؤال
م پرسد ،همي آحدها د جواب
بدهند ،شاار باهوش اسااه پس ساايسااىم را برای از بيد بردن خير پيااده ،حنافذ را پيدا و از درون همي چير را تخری
ح بند ،پس اىر خير حوفق ح شاود ،شری آن را
دسه حال برده و آن را زیر فشار ىذاشىي اسه. حا خير را ز دى بردیم در حورد آن حرفها زدیم ول شاار چ
شاار هميشااي در حاشاايي حا ده اسااه ،شاار را
م شناسيم چون با فمر تازه حخالنيم ،هميچير حساب و بىاب دارد ،شار ول بي حسااب م رسد ،شر فقط ابود ح بند ،خير بي ساخىد حشلوت اسه ،پس اىر اهل
سااخىد هساى شاار دشامد تو ح شااود ،شاعر هم برای ساخىد ياحده پس شر حرلق اسه .چون بي هميچير حى خودش ي ح ىوید .شر شریك دارد چون خودش را هم قبوت م بند پس هيچ شاااعر بررى دوام دارد و هر شعری بي بعد از آن وشىي ح شود شرتر اسه و شر قبل را پاك ح بند .شر فقط دوباره توليد ح شود پس هميشي تازه اساه .شعری بي فرم و زبان و ساخىار تازه ای دارد خير اسااه ،چون فقط بلي ح ىوید ،زیسااه دارد ،چون همياش در حات تمرار شاادن اسااه و چير تمراری یعن اطاوه بردن .اطاوه را فقط بلي ح ىوید ،شاار حى از خودش هم اطاوه م بند و هميشي بي فمر اشىباه اسه، از اشاىباه حقيقه ح سازد و اید حقيقه اسه بي اهميه دارد ي درسى .
۱68
فایل شعر /شماره ی سوم
حنهوم شر و جایگاه آن در ادبيا
و فلسني خاطره حاتمی
حنهوم "شار" در قالب بي احروز با آن آشانا هسىيم ،اوليد بار توساااط فيلساااوف یو ا ،اپيمورو حرر شاااد. اپيمورو بي طرف دار " هایه لذ " بود و حعىقد بود ا سان باید از لذ های زحين در حد بمات بهرهحند شود، برها
را حرر
مود تصهونوان "برهان شر".
اپيمورو ظریيی خود را با سي شرط ساده حرر ح بند: )۱شاار وجود دارد ،خدا از وجود آن ب خبر اسااه ،پس خدا دا ای حرلق يسه. )2شاار وجود دارد ،خدا از وجود شاار خبر دارد احا در ابودی آن اتوان اسه ،پس خدا توا ای حرلق يسه. )3شاار وجود دارد ،خدا از وجود آن خبر دارد و توا ای ابودساااازی آن را دارد احا اقداح
م بند ،پس خدا
خيرخواه حرلق يسه. و بي اید ترتي
اپيمورو توا سااه با طر برهان شاار،
حاهيه خدای یمىای ادیان ابراهيم را ،بي چالش بمشااد. "شار" اسااساد بي دو دساىيی بل تقسيم ح شود؛ "شر اخالق " بي حجموويی رفىار اپساند ا ساانهاسه" ،شر طبيع " بي بي حوادث زیانبار طبيع
سبه داده ح شود.
دیوید هيوم ،فيلساااوف تجربيىرای بریىا يای ،ير حا ند اپيمور وجود شاار را ولى برای قض خدا و حنهوم خير ح دا ساااه؛ تا ایدبي فيلساااوف حا ند يچي ،با تعرین حىناو
از شار حونع آن را بي بل تلييرداد .يچي حعىقد
بود ارزش هاای اخالق ای بي تصه ونوان خير حرر شادها د ،در واقع همان وواحل ساقوط و شامسه ا سان هساااىند و بنابراید؛ حنهوح بي حاهيه حنن داشاااىي و حصموم اسااه ،خداسااه .در ادبيا ،بارها بي سااىایش حساائليی شاار برح خوریم بي از جملي دىیل آن "ساانه شااامد" بودن و "رهای بخش" بودن شااار اساااه. ارزش های اخالق ،بنابر تعبير يچي ،درواقع خط قرحر
ا ساان بي شامار ح آیند و برر ترید جنگ ا سان حدرن، حقابلي با هرآنچي حرز و حصدوده و خط قرحر اساااه. فاىچ در بىاب " احي بي بودب بي هرىر زاده شااد" ح ویسد: "ىناه آن روز بي وجود ياحد بي حوا سااي
حمنووي را
بلعيد؛ آن روز فواايلى شااموهحند بيوجود آحد بي بي آن، افرحا
ح ىویند ".بياید ترتي ؛ شاار برای ا ساان حدرن
فواايله اسااه ،چرا بي بي حقابلي با حمنوويهها و قض قواود از پيش تعييد شاااده ،ح پردازد .بي والوه ،شااار "دا ای بخش" ير هسااه؛ چرا بي شاايران با وسااوسااي بردن آدم ،او را با حنهوم خير و شار آشنا ح بند و باوث ایجاد درك از خوب و بدی ،برای ا ساان ح شاود .شر ي بي اطاوه ،بلمي بي درك يازحند اسااه ،ح توان از هميد جهه آن را زیبا و ارزشمند دا سه .حنهوم شر در ادبيا فارسا تا حد ها حورد هجوم بوده اسه .ادبيا
فارس
در تمام دوران ها ،حوزه ی حا ور خير و تعاليم اخالق خدا بوده اسااه .اشااعار تعليم و ورفا سااعدی و حوى ا ،ىویای اید حرل شاااوری بي در ادبيا
شااعرای حا ند:
هسااىند .خسااىيد
فارساا ،ب پروا بي تمریم شاار
پرداخه و وله گونبخى بشر را خدا حعرف برد ،خيام بود؛ بي تمثير آنچنا ادبيا
هم داشااه و تا حد ها ،همچنان
فارسا سانگر خدا وليي شر بود .در ادبيا
وید
فارس احا ،تمثير شر با حنهوم رهای بخش آن ،بيشىر حورد توجي اسااه .بي ونوان مو ي" ،حاه سااياه بوچولو" ی صمد بهر گ
مو يای از "شرِ رهای دهنده" اسه .شری
بي در ساايسااىم اخالق ،در حر
و شااورش و ساارپيچ
تعریف شاده بود؛ برای حاه ساياهِ صامد بهر گ حنهوم رهای اسااه ،ساارپيچ برایش رهای اسااه و حىا حر هم در آخر داساىان ،رهای اسه .بيطوربل ،از حهمترید وواحل جذابيه شاار برای ا سااان و برای ادبيا ،رهای بخش بودن آن اسااه .خير قا ونىذار اسااه؛ حنع ح بند. خير حرز و حصدوده تعييد ح بند و خير ،حجازا
ح بند.
درحال بي شاار ،تمام اید حناهيم را بنار زده اسااه .شاار درهای لذ
را ،درهای تجربي را باز ح بند و در هایه،
فایل شعر /شماره ی سوم
حجازا
۱69
بننده يسااه ،بلمي آحوزش دهنده اسااه .وله
بي اید حسئلي پرداخىي شده اسه .سل احروز بي شر دسه
جذابيه شاار و ىرایش ساالهای پس از ا قالب ایران بي
ح ز د تا با خير حقابلي بند .او دزدی ح بند ،چرا بي
حسائليی شر چيسه وله آن اسه بي سيسىم حموحى
حعىقد اسه با حربه خالف سيسىم خود بي وو با خير
ایران ،تصه ونوان "خير حرلق" حعرف شااده اسااه و
اوالم حخالنه و حبارزه برده اسه .در هایه ،ا سان احروز
يساااه .بنابراید ،در
بي شاار يازحند اسااه تا بي هایه برتری و تماحل برسااد.
جاحعيی ایران ير شار حنهوم رهای بخش خود را حنظ
چرا بي ا سااان ،ذاتد برتری طل
اسااه و اید برتری با
برده اساه .در فيلم "ى ىوری" رنا درحشيان ،بي تنويل
پذیرش شر و در آغوش بشيدن آن ،حصقق ح شود.
جاحعي ،از اید خيرحرلق رانا ا
www.kalejsher.com
۱75
فایل شعر /شماره ی سوم
گاردهای برخورد با شعر هنگام خوانش مهدی نادری
سر اید صنصي اید م شود تقانا ح بنم بپيچ! بریر در خرر بي حوج دارد و حوج سه حعناش
مقدمه هر حنىقد و حخاط
جناب حلرون بي ه چرخ ح خوری در هيچ
حرفيای هنگام خوا ش شعر ح توا د
رویمردها و زوایای دید حخىلن را در برخورد با شااعر ا ىخاب بند .اید برخورد یا ىارد سابه بي شعر ح توا د از حنظر شاا يشاناساا ي ،ساخىارىرای ،پساساخىارىرای ، برخورد فرحيك با شااعر ،بررسا زبان شااعر و تاویلهای هرحنوتيم ىو اىو
بي از شعر ح توان اسىخراج برد و
...باشااد .البىي تماح ىاردهای برخوردی شااعر ي تنها ب ارتباط با یمدیگر يسااىند ،بلمي وابسااىگ زیادی بي بي شا يهای اثر را
همدیگر دار د؛ بي ونوان حثات تا زحا
واباوی منيم ،م توا يم در ارتباط با ساخىار اثر قواو بنيم و ير تا ساخىار اثر بي صور
تئوریك بررس
شود
م توا يم با ىاردی پسااسااخىاری در سااخىار اثر دسه ببریم و آن را بي ساخىار وین برسا يم .هميدطور بررس شاا يها با تاویل هرحنوتيم از حىد ير تاثير حسىقيم دارد و در واقع حدلول بي از شاا ي پيدا ح شاود ،بسىر اصل تاویل حا از شاعر را ح سازد .بنابراید تماح رویمردهای حا در برخورد با شااعر هنگام خوا ش در رابري با یمدیگر حعنا پيدا برده و اثر را بي شعریه ح رسا د. با اید حقدحي بي بررسا شااعر " م شااود" از بىاب "ىاز د ااده ىاااز" اثر "ول وباادالرناااای " بااا ىاااردهااای شا يشناسا ي ،ساخىارىرای ،برخورد فرحيك با شعر ،زبان شعر و تاویل سياس اجىماو آن ح پردازم: م شود حد و م شود حد و قلي در م شود حد و ب قراری باهم قرار باری داریم
خود
را
دیوار خا يا
را باش
در اید قشي اید م شود ىم بن بمش پایيد تا بج شود ومان از لج بم بریر در ليوان شور اسه ي! جيش بد در بيش شور بد با بس بي بشورا ش بس
ي اید ي آن ي! اید و آن يسه
ایدجا ز دا
و ز دا بان هردو شاور د
و حد بي حدهای خودم را ترك بردهام در ایران آنقدر خودخواه هسىم بي خودبش یا خودبش بنم.
برخورد نشانهشناسانه ام شااعر فعل اسااه ،فعل بي قاودتد باید دارای فاول باشااد" .چيری" هسااه بي " م شااود" پس م شااود شااا يایسااه بي دىله بي همان فاول حجهوت دارد .در سارر بعد " قلي" وارد حىد شده و شاور با ب قراری قرار باری دارد ،پس "چيری" در "قلي" اسه بي " م شود". قلي ح توا د دىله بر اوج لصظيی شااعری باشااد؛ اوج لصظيای بي شعر پدید ح آید و حاى ح توان ىيجي ىرفه "اید شااعر سااا سااور م شااود" پس فاول یا حدلوت " م شود" ،هميد شعر یا اساسد "شعر" اسه و بنابراید
۱7۱
فایل شعر /شماره ی سوم
"جناب حلرون" شا يایسه بي دىله بر سا سورچ و
خرر و ومان و بيش ،سااراساار اید ساارزحيد را درىير
ادارهی ساا ساور اسه ،چون اوسه بي آنقدر بر صنصي
پدیدهی ساا سور ح بيند بي باز با حوتيف حقيد اثر ارتباط
آرام آرام قدم ح زد تا بلمي خوراب از صنصي پيدا بند و
هم راوی حردم و حابمان را
حعنای دارد .در اپيرود پایا
بجود .از سرر هنىم "بریر در خرر" تا سرر چهاردهم "تا
ز دا
بج شااود ومان از لج" از خرر تا ومان دال سااه بي
ادبياتند و اید بنایيایسااه بي راوی در حورد ساارزحين
و ز دا با ا
ح دا ند بي هر دو طرف شاور و اهل
حدلولش سراسر ایران اسه و شا گر ظام سا سوریسه
ادبيات ح ىوید بي احر ساا ساور بي صور
بي در ساراسار اید سارزحيد و در تماح ورصيها وجود
در آن هادیني شااادهساااه ،پس همانطور بي ح بينيم
و ز دا بان هردو
شااا يهای اثر حوت حوتيف حقيد اثر ،تشااميل ساااخىاری
دارد .در ساارر بيسااىم "ایدجا ز دا شاااور د" ز دا
دال سااه بي بي حردم شااا ي ح رود و
ز دا بان ير بي حابما ادبيا
سيسىماتيك
حىمربر را دادها د.
اشااااره ح بند بي اتناقد اهل
و شااعر هسااىند ،پس هم ز دا
و هم ز دا بان
هردو اهل شااعر د" .حدهای خودم" بي دىله بر تماح
برخورد فرميک با شعر
خاطرات سه بي حاى در وطد خود باید جا بگذارد" .بي
بررس ساخىار یك اثر از زیرحجموويهای بررس ساخىار
شا يایسه بي
فرحيك اثر اساه .در واقع فرم بي حثابيی یك بل بي شعر
دىلاه بر تابيد حولف بر بشاااىد حد های قبل خود
خود
خودبشا یا خودبش بنم" سرر پایا (خاطرا
خود) بي در ایران جا ىذاشىي دارد.
گاه ح بند ،پس هر شعر ،فرم ویژه و تمرار اشد را دارد ،چرابي صوهی اسااىناده از بلما
در ساايسااىم
هم شاين و جا شاين و صوهی چينش شا يها ،صوهی
برخورد ساختارگرایانه
ساااخه سااررها و زبان ا ىخاب برای شااعر ،صوهی بهرهىيری از سااپيدخوا
و فاصااليىذاری و ...اىر در
بعاد از ىاارد شاااا ايشااانااساااا اي با اثر بي برخورد
خدحه تخيل و حوتيف حقيد اثر باشند ،ح توا ند اثر را بي
ساخىارىرایا يی اثر ح پردازیم چرا بي همانطور بي قبلد
یك فرم حخواااوص برساااا ند؛ بي ونوان حثات صوهی
شا يها،
اساىناده از م شاود در شاعر " م شود" و حذف فاول
چي در اپيرودهای شعر چي در ساخىار بل شعر ،بي وجود
آن ،در سااارر ساااوم قرار باری داشاااىد با ب قراری،
ح آید ،بنابراید قبل از آن باید شااا يهای اثر را بشااف
آشااانااای زدای از حد (حد هااای خودم) ،حوبااد بردن
برد .در شاعر " م شاود" ،م شود ،قلي ،جناب حلرون،
خودبشاا با "یا" (بي خودبشاا یا خودبشاا بنم) و
و ز دا بان ،حدهای
همچنيد صوهی اتوااات شااا يها با یمدیگر .اىنىي ما د
خودم ،شاا يهای اثر د بي در تواویر و حوتيفهای آزاد
بي فرم حناساا
رخ ح دهد بي شااعر
شاعر حوت حوتيف حقيد اثر (ساا ساور) ،تشاميل ساخىار
حسااىقيمد حونااوک و حوتيف حقيد خود را شااا ي رود و
ير ىنىي شد ساخىار اثر از پيو د و ارتباط حعنای
قشااي ،خرر و ومان و بيش ،ز دا
حىمربر شاااعر را ح دهند .شااااور با "ب قراری"ها و
هر شااعر زحا
بىوا د با سااررسااازیهای حناس ا
و اسااىناده از بلما
دغدغيهایش بي اوج "قلي"ی شاعری ح رسد و دیگر اید
حناساا
شااعر " م شااود" بي سااا سااور بشااود ،خراب بي جناب
حوتيفهای آزاد ،فرم شااعر را قویتر بند و جای ادیى
در ساايسااىم هم شااين و جا شااين و تقویه گذارد بي البىي فرم بعد زبا
حلرون (دساىگاه ساا سور) ب فایده بودن بارش را تابيد
برای اثر باق
ح بند .در اپيرود بعد ح بينم بي حولف با بي بارىيری
بي طور جداىا ي بررس ح شود.
هم دارد بي
۱72
فایل شعر /شماره ی سوم
در بنجماوی برای بشف سرر یا سررهای سا سور شده
بررسی زبان شعر
دارد و اید حساسيه و وابنش در حقابل سا سور آنچنان و ایجاد
اساه بي حىد بعد از ساا ساور بي حاشايي رفىي و قسمه
و حوزیك حىن ،با اسااىناده از دسااهبردن در
سا سور شده بي ونوان اصل ،بررس ح شود .از طرف در
با شعری حواجهيم بي حولف سع در لصدىردا هارحو
ساااخىار صوی جمال
و جابجای اربان جملي در بنار
آن دارد و تا ح توا د از زبان حنثور فاصلي ح ىيرد .حثلد:
وواااری ز دى ح بنيم بي هيچ حصواااوت فرهنگ م توا د از چشاام و ىوش حخاطبش دور بما د و حات اىر اید حصوااوت ،شاعر باشاد ،راحهتر از هر حصوااوت
جناب حلرون بي ه چرخ ح خوری در هيچ
فرهنگ دیگری ح توا ااد بااي طور باااحاال و ب هيچ
سر اید صنصي اید م شود
ساا سوری در اخىيار حخاطبش قرار بگيرد و اید دو دليل بي ساادى
تقانا ح بنم بپيچ!
ابارآحدی روزافرون دسىگاه سا سور را شان
ح دهند .هرچند حولف اااا راوی تنها بي اید فریاد بسنده همانطور بي ح بينيم چرخ ح خوری بي ونوان فعل در
م بند و با توجي بي شا يهای بي در شعر قرار ح دهد،
ا ىهای سارر ياحده و هيچ سرر اوت و بپيچ سرر آخر در
بي روشانگری ح پردازد بي ساا سور بي طور سيسىماتيك
اليىریشاد (حوسيق آوای بلما ) ایجاد لصد و هارحو
در ساراسار اید سرزحيد در حات اجراسه ،احا او ح دا د
ح بنند .اید جابجای اربان جهه ایجاد آهنگ در شااعر
بي ظامهای توتاليىر بي دیمىاتوری را در لباو دحوبراس
در سااررهای دیگر حثل "بي حوج دارد و حوج ساااه
پيش ح بر د ،بررىىرید سااالحشااان دسااىگاه سااا سااور
حعناش" یا "جيش در بيش" و "شااور بد با بساا بي
ساايسااىماتيك اسااه تا آنچي واقعيه اسااه را وا موده
بشورا ش" و "تا بج شود ومان از لج" ير وجود دارد.
برده ،بي نع خود تليير داده تا هم صدای آن دیگری خني
بج و لج ،جيش و بيش ،هيچ و بپيچ ،تماحد برای ایجاد
شاود و هم دحوبراتيك شان دهد بي دىرا دیشان ي تنها
در شااعر هسااىند تا اثر از حاله ثرىو ي
حواور دار د بلمي در بار فرهنگ شان فعات د ،احا وور
خارج شاود ،از اید رو شعر هنگام خوا ش ،روان اسه و
ح بند،
آهنگ درو
صوهی هجاچين های حناس
بي ىو يایسه بي سمىيای
هنگام خوا ش بي وجود م آید.
تاویل اجتماعی ـ سياسی شعر فمر ح بنم شااعر " م شااود" فریادیسااه بي راوی با صادای بلند ح ىوید بي "شاعر سا سور م شود" و اید جاسااه بي یاد ىنىيی حعروف "آلبر باحو" ح افىيم بي ىنىي "سااا سااور آن چيری را بي حذف ح بند ،خود با صدای بلند فریاد ح ز د" و با اید پيشفرض شعر را م توان سا سور برد و اید بي دليل تلقيد بي خود حولف و یا شاوران دیگر يسه ،بلمي حساسيى سه بي دسىگاه تنمر
اینىر ه و حخاط
تيرهوشاا بي سااپيدخوا
همواره شان داده بي "شعر سا سور م شود".
۱73
فایل شعر /شماره ی سوم
بررسی زیرساخت معنایی با توجه به مثالهای شعری
از دسااه دادنِ جا ش پرتاب برد تا حرز ایران را بياجبارِ تورا يان حشخص بند. سينون بشيده ح
پویان فرمانبر
روی ل و خر ىسسىي پایيد ح برد اشك
هيچ حىن حسااىقل يسااه و حواامونِ هر حىد بي یك
ىوش شمسىي بر ح شود
بهدالگو یا اسروره ح رسد.
توی بيف
از هميد رو برای بررسا زیرسااخه حعنای در شعرها،
ىی پسىانهاش
اىریریم بي تعرین بوتاه از «اسروره» و «بهدالگو» ارا ي
خيس ح خورد ل
بدهيم:
لبيها
در فهم واحي و در برخ از فرهنگها ،اسااروره بي حعنای
و روی شلوارم تر
«آ چي خيال و غير واقع اساااه و جنبيی افساااا يای
ومس فرو ح رود در ح
حصض دارد» اساااه؛ احا اساااروره را باید داساااىان و
ح
سارىذشاى حينَوی دا سه بي شر ومل ،وقيده ،هاد یا
و قاب شمسىي ىير
پدیدهای طبيع اسااه بي دسااهبم بخشاا از آنها از
ىی پسىانهام ح بند
ساانهها و روایهها ىرفىي شااده ا د و با آیيدها و وقاید
بش ح آید صدای در
دین پيو اادی اااىساااساااىن دارد .همچنيد بهد الگو
ىی پاهام
(آرب تایپ) ير ادراك و دریافى ساه بي بي ارث رسيده
و در سوراخ
باشاااد ،درواقع اخودآىاه جمع ای بي اسااااساا ترید
فرو م رود دیگر
بنشهای زیسى را حوج
ح شود.
دسههام
برای بررسا زیرساخه حعنای در اثری ادب باید آن اثر را چندبار خوا ش برده ،حوتيف حقيدش را پيدا بنيد و
فرشاد قاسم
ژاد
ارتباط آن حوتيف با بهدالگو را دریابيد؛ حثلد شااعری بي حوتيف حقيد و حومون اصل ش ،سرپيچ ِ واقال ي از یك
قواد داریم زیر سااخههای حعنای شاعر فرشاد قاسم
فردِ بي اصرال قادر اسه ،ریشياش برح ىردد بي داسىان
ژاد را بشاف بنيم .ابىدا حقدحيای درباره بهد الگوی اید
خدا و شايران؛ خدا آدم را آفرید و بي فرشىيىا ش دسىور
شعر؛ یعن «هرحافرودیىي» بيان ح بنيم:
داد بي بي آن سجده بنند احا شيران قبوت مرد و از درىاه
هرحاافرودیىاي ،جرو اسااااطير یو ا ،فرز د هرحس و
اله طرد شد.
آفرودیه اسه .یك روز بي در چشميای آب تن ح برد، حماس و حل ىرا حواجي باشيم بي ر گ
یك حوری بي ام سااالماساايس او را در آغوش ىرفه؛
یا اىر با داسىا
ایثار و از خودىذشااىيى داشااىي باشااد ،در ذهدِ ایرا يان
آنىاه از خدایان اساطير یو ا
تقانا برد د بي دو جنس
ریشااي در افسااا يی «آرش بما گير» دارد؛ آرش بما گير
زن و حرد یم شااو د ،و یم شااد د .از آن پس هرىاه
بس ا بود بي برای تعييد حد و حرز ساارزحينش بي باىی
چشاامي بس ا را در آغوش ح ىرفه ،تبدیل ح شااد بي
بوه رفىي (ایيریو خشوتا) تيری را تا حدِ توان ،بي قيمه
چيری بي حا آن را هرحافرودیه ح احيم.
۱74
فایل شعر /شماره ی سوم
در شاعر فو یك برخورد غيرجنسا اتخاذ شده اسه و
آزاد اسه؛ یعن برای اید بي حىوجي شویم اثر چي رابريی
شاااور با توجي بي تمنيك آ دروژ
اید شااعر را وشااىي
ویژهای باا بهدالگوی خودش دارد باید بي حوتيفهای
اسااه .شااا يها در شااعر حخاط
را بي آ يما و آ يموو
آزادِ آن توجي بنيم.
ح رسااا ند؛ یعن در اید شااعر حا حىوجي م شااویم اوت شخص ،حرد اسه یا زن؛ در واقع اید دو در یمدیگر حل
چقدر قایق ...دارد اید حوج
شدها د و حا م توا يم جنسيه را تشخيص دهيم.
بي دسىم ا داخىي در آبواریوم
شعر با فعل حجهوت شروک ح شود/ :سينون بشيده ح /
بوسي باى آورده حوج
یعن ساينون بشايده ح شود ،احا اید جا از فعلِ حجهوت
بي افىاده بي جان پسىانهاش
اساىناده شاده اسه و حا م توا يم تشخيص دهيم بس
دسه و دلم ح لرزد ...روى ا داحش
بي سينون را بشيده حرد اسه یا زن.
تورم برده اید حثلث ىوشهخوار
/روی ل /ح توا د بي بشيدن سينون ارتباط داشىي باشد.
برحودای بي تا قور
/و خر ىسسىي پایيد ح برد اشك/
"حادر اید وروو دریای سه"
اشاااره دارد بي اشاام بي از چشاامش در تواله ساارازیر
وقى بي باد ح بندد بي حو
ح شود.
غر ح بند قایق
/ىوش شمسىي بر ح شود/
توی چشمهای بندرىش
در اید جا بر شادن احىمالد اشااره بي صدای حعشو و
ح ح
آه و اليهایش دارد.
ىحو
/توی بيف/ىی پسىانهاش /ایدجا از پسىانهای حعشو
"حادر اید دزد دریای سه"
ام برده اساه و در چند سرر بعد /و قاب شمسىي ىير/
حوج بي دسه ا داخىي ىى پسىا ش
ىی پسىانهام ح بند/
وت م بند پارازیه
در ا ىهای اید قسامه ،شااور از پسىانهای خودش ىنىي
"دسىىو بمش لعنى "
اسه
و قایقام غر ح شود
و در سررهای بعد ،حا ندِ
توی آبواریوم
/روی شلوارم تر /رفىاری آ يموووار دارد؛ یعن از زبان
پشهِ یك ليوان آبِ خنك
وج
ح دهد ...ح ح
توپ !
یاك حرد و باا حالى حردا ي وصاااف ح بند؛ درواقع چيرهای بي یك حرد در ومل جنس بي آن توجي ح بند، وصااف شااده اسااه .در بل شااعر فو
حجىبا داراب
وو حاله
غيرجنساا و ا دروژ يك دارد و اىر اید اثر حدام حورد
پيش از آنبي بي بررسا زیر ساااخهِ حعنای شااعر حجىبا
تجریاي قرار ىيرد ،باي همان بهد الگوی «هرحافرودیىي»
داراب بپردازیم باایاد باي حقادحي ای درباره بهد الگوی
ح رسااايم .در حجمووااي هااای دیگری هم ح توان اید
حربوطي یعن هابيل و قابيل اشاره بنيم:
بهد الگو را یاافاه ،حا ند رحان «هرحافرودیه» و رحان
در قويهای ابراهيم
«ایمسبازی» از ول وبدالرنااای بي در آنها بي وو
و «قابيل» بود .اید دو پساار هدیيهای را بي خداو د داد د
غير جنسا رفىار شااده اسااه .احا چيری بي ح توا د اید
بي هدیيی هابيل پذیرفىي شد احا هدیي قابيل شد .از همان
بهدالگوی حشاىرك را حىمایر بند ،اسىناده از حوتيفهای
روز حساد
ام دو پسرِ «آدم» و «حوا»« ،هابيل»
قابيل بي هابيل شروک شد و بعدها بي خاطر
۱75
فایل شعر /شماره ی سوم
هميد حساااد ،قابيل ،هابيل را بشااه .از اید حاجرا حىوجي ح شااویم بي اید بهدالگو ر گ و بوی حساااد داشىي حوتيف حقيد آن حساد
اسه؛ حساد ِ یك برادر
بي برادر دیگر. در شاعر فو هم حا با وو حسااد
دزد دریای سااه»؛ در واقع شاااور بي حخاط اسااه بي وله حساااد
برادر بي برادرِ دارای همساار،
حادرش اسااه زیرا حادر برای یم از برادرها زن ىرفىي و برای دیگری ي ،بي در هایه حنجر بي حساد
حواجي هسىيم .در
شااان داده
برادرِ تنها
سبه بي دیگری شده اسه.
اید جا دو برادر و یك حادر داریم بي حادر برای یم از
اىر اید اثر را تجریي بنيم بي بهد الگوی هابيل و قابيل
برادرها همسااری ا ىخاب برده اسااه و برای دیگری ي.
ح رساايم ،بي همان حسااادت بي قابيل ساابه بي هابيل
او در حات حعاشااقي با همساارش اسااه و برادر دیگر بي
داشاه و بي دليل هميد حساد ،برادرش را بشه .پس
شااهد اید صصنيهاسه بي او حساد
ح بند .شاید دليل
زیر ساخه حعنای شعر حشخص شد.
اید بي حادر برای او همسااری در ظر گرفىي اساه پایيد
حات اىر بخواهيم بدا يم اید شعر چي رابريی خودویژهای
بودن ساد او باشد و یا دليل دیگر بي در شعر بيان شده
با بهدالگوی حربوطي برقرار برده اسااه باید حوتيف های
اسه.
آزاد شاااعر را پيدا بنيم ،حا ندِ «آبواریوم» و «ليوان آب
سررهای
خنك» و ( ...توجي بي ترابق فوااای شااعر با بهدالگوی
/بي افىاده بي جان پسىانهاش/
حربوطي ،ترابق حاله ظاهریِ شعر با آن و )...
و
درواقع از روی حوتيفهای آزاد حىوجي ح شاویم بي شعر
/حوج بي دسه ا داخىي ىی پسىا ش/
چي حسير حجرای را سبه بي بهدالگوی خودش ساخىي
شاندهندهی وشقبازی برادر با همسرش اسه. از طرف حادر ير وارد حاجرا ح شااود ،آ جا بي شاااور ح ىوید« :حادر اید وروو دریای سه» و یا «حادر اید
اساااه و در واقع هميد حوتيفهای آزاد هساااىند بي تناو ها زیرساخى را حشخص ح بنند.
۱76
فایل شعر /شماره ی سوم
دساااىي دیگر با حىد بي ونوان یك حجمووي ،برخوردح بنند و اید دساىي ير حثل دساىي پيشيد بي د بات حعنای
برخورد با شعر به مثابه یک متن ناتمام
ظاهری اثر يسااىند ،بلمي دقه ح بنند تا ببينند بي آیا اید
(بررس شعر با ىاردی پساساخىارىرایا ي با توجي بي حثات شعری)
فاقد ساخىار قلمداد
ح شااود .بي اید دساااىي از سااااخىارىرایان ،اصااارال "ساخىارىرایان بل گر" دادها د. "پساااساااخىارىرای " زیر حجمووي و سااابسااى از
مقدمه
سااخىارىرای حصسوب ح شود و ارتباط غيرحنقرع با هم
بل درباره تئوری "پساساخىارىرای "
با بررس یم از شعرهای بي در بالج حورد قد و ادیه قرارىرفىي سااع ح بنيم بي بصث را بي شاامل وين و حلموو شار دهيم ،احا پيش از ورود بي بصث ،تونيص اساسد هربس بي با ساخىد سر و بار دارد با ساخىار سر و بار دارد .ساااخىار ،حجمووي روابط بي هم پيوسااىي و بي هم وابسااىيای اسااه بي اربان یك حجمووي بي وجود ح آورد .شاااعر هم بي ونوان یك سااااخىار از چيدحا
از
شاا يها تشاميل ح شود بي از طریق ارتباط بي بيد اید شا يها برقرار اسه حا بي حعنای اثر ح رسيم. ساخىارىراها بي دو شيوه با حىد برخورد ح بنند: یك دسىي از ساخىارىرایان با اسىناده از روش تقسيم وتميتميسااازی حىد ،هر تميحىد را بي حثابي یك حىد باحل بررسا ح بنند تا بي حعنای بي احىمات دارد داشىي باشد، برسااند و بعد ارتباط اید تميحىدها با یمدیگر را در ظر ح ىير د؛ چنا چي ارتباط حعنای حيان اید اپيرودهای حىن برقرار باشااد آن حىد دارای ساااخىار اسااه در غير اید (چنا چي اید ارتباط حيان اپيرودهای حىد برقرار
باشاد) ،حثل غرت و قوايده بي هر سرر با وجود زیبای ظاهری ،حىن حسااىقل حصسااوب ح شااود و با سااررهای دیگر ارتباط دارد ،حىد فاقد ساخىار تلق ح شود بي اید دسىي حوسوم بي "ساخىارىرایان جر گر" هسىند.
دار د .در فرا ساي بي پسااساخىارىرای "دیما سىراسيون" ح ىویند بي بي حعنای خراب بردن و واسااازی اسااه. "پساااساااخىارىرا" هم حا ند "ساااخىارىرایان جر گر" حىد را بي قرعا
درباره "تئوری پساخىارىرای " ارا ي ح شود.
صااور
جهان خودبساانده داراسااه در چنيد صااورت آن حىد دارای سااخىار و در غير اید صور
جان صدرا
تونيصا
حجمووي در درون خودش یك جهان خودویژه و یا یك
بوچك تقساايم ح بنند ،بي بيا
دیگر
"واسااازی" ح بنند و با دفرحيبردن اثر ،قاط اهمگون حىد را پيدا ح بنند ،با دور ریخىد اید قاط اهمخوان اثر را اصال ح بنند و بي آن ساخىار ح دهند. تناو
"ساخىارىراها" و "پساساخىارىراها" در اید مىي
اساه بي ساخىارىراها حىد را باحل فرض ح بنند و قا ل بااي تليير حىد و دساااه بردن در حىد يساااىنااد ول پسااسااخىارىرایان اصاولد قا ل بي حىد تمامشده يسىند، بلمي حعىقد د بي در هر حىن ح شااود دسااه برد و هر حىن را ح شااود اصااال برد ،بي هميد دليل بي حىد باز باور دار د و اصولد بر تناو ها تابيد ح بنند و تناو ها را در ظر ح ىير د .پساساخىارىرای در واقع وو ابه و وابنش در حقابل بماتىرای اسه. رسااله بارآحوزان بالج شاعر "بوطيقا ویس " برای شعر حدرن اسه: یم از اهداف اصل بالج شعر ،بي بار بردن اید تئوریها در ومل اسااه؛ یعن در برخورد با یك حىد و ایدبي بي ونوان حثات با یك "شاااعر" چگو ي ح توان حرابق اید تئوریها برخورد برد و آن را ادیه و اصااال برد و بي آن جان و رو تازهای دحيد.
۱77
فایل شعر /شماره ی سوم
تازهای بدهد .شاااور حاهر و
برای اید بار باید حراتب را روایه برد :ابىدا با چندبار
باز ویساا اثر بي آن حيا
خوا ش اثر ،حوتيف حقيد و تم اصل حىد را شمار ح بنيم
هنرحند شااوریسه بي توان و قدر
تا بدا يم حونااوک اصاال بي حولف در پ بيان آن بوده
را داشىي باشد.
چيسه .در حرحلي بعد ،لصد و بافه حوسيقای اثر را پيدا
هنرحندترید شاااور ،حاهرترید فرد در هنر چينش بلما
باز ویس یك حىد
ح بنيم و بعد بي پرفورحنس و اجرای آن توجي ح بنيم و
اسااه و اید بار حسااىلرم تساالط بر تئوریهای
در هر حرحلي بي اشاماىت بي حممد اسه در حىد وجود
شاا يشاناسا ،ساخىارىرای ،پساساخىارىرای ،شناخه
داشااىي باشااد توجي ح بنيم؛ بي ونوان حثات هنگام خوا ش
روابط تراحىن و بينااحىن و تمنيك های شاااعری حثل
بي هجاچين سااررها توجي ح بنيم و اىر در ساارری با
فاصاليىذاری و سايسىمهای جا شين و هم شين ،تبصر
قرارىرفىد چند هجای بشايده و بلند پشاه سر هم و یا
در درك حناهيم ،آشانای با آرایيهای ادب
ظير اسىعاره و
قرارىرفىد چند هجای بوتاه پ در پ ،سااارری دچار
حجاز ،بدیع و حراوا ظير ،توا ای در بازیهای زبا ،
تسااميد و یا ساامىي شااده و از سااروه ساارر باسااىي و
تسلط بر وزنهای ورون و هجاچين و هنر تقريع و ...
خوا ش را دچار حشمل برده ،سع در اصال آن ح بنيم
فلسن و
و اید اصااال ىاه با ا جام درسااه تقريع اتنا ح افىد (اغل
سياس و اجىماو و شناخه ادبيا
حدرن جها
اسه.
یك تقريع درسااه بي ساارر ،حوزیك و
اید بار ا ربا باحل با دیدىاه پساساخىارىرایا ي دارد زیرا
ح دهد) و ىاه با انافي یا بم بردن یك حرف
اید دیدىاه قا ل بي اید مىي اسااه بي هيچ حىن باحل
با دسااه بردن در ساااخىار صوی ساارر
يساه و در هر زحا ،در هر حىن ح شاود دسه برد و
اتنا ح افىد .برخ از شاوران سع ح بنند با تمرار یك
آن را اصال برد و یم از وظایف و حشخوا
حرفيای
ترجيعبند بي شاااعر فرم بدهند و در هنگام ادیه بردن
هر هنرآحوز باالج شاااعر ا ربا اید تئوری ها با ومل
حىوجي ح شااویم بي چنانچي اید ترجيعبندها با حوتيف
اجرای و باربرد اید تئوریها در اجرا و در واقع وظيني
حقيد حىد دارای ارتباط ارىا يك و حنظور حورد ظر شاور
اصل او "بوطيقا ویس " برای شعر حدرن ایران اسه.
هارحو
اوقا
و در بساياری از حواقع ،آشنای وميق با حمات
ظير
انااافي و ىاه
باشاد آن را حنظ ح بنيم ،در غير اید صور
آن بلما
توناايح باربردی تئوری پساااساااخىارىرای با یك حثات
"حشاو" هسىند و باید حذف شو د و یا اىر در سرری با
شعری:
ترابم حروف انااافي حواجي شاادیم چون اید ترابم بي
در اید قسمه از بصث سع ح بنيم تمام تئوریهای را
زیباای اثر لرماي ح ز اد آن ها را حذف ح بنيم و یا
بي حورد بصث قرار دادیم روی شعری بي در صنصي بالج
سااررهای بي اثر انااافي ح بنيم بي اید سااررها باید
قرار ىرفىي اجرا بنيم .اوليد باری بي ح بنيم ،شااعر را
ساررهای تواویری باشاند و ي تونيص ،طوری بي بي
چندبار ح خوا يم تا ببينيم شاااعر تا چي حد توا ای و
غنای تواویری اثر بمك بنند و اىر سررهای تونيص
قابليه شعری دارد ،چقدر قدر
در حىد باشااند ،آن سااررها را حذف ح بنيم .هر بجا با تىابع اناافا
و یا حوصوف و صنه حواجي شدیم ،چون
بي تاویلپذیری اثر صاادحي ح ز د و از چندتاویل در اثر حما عه ح بند ،حىد را از آن انافا
پيرایش ح بنيم .در
واقع ادیه شاعر وو دوباره ویسا و بازسازی و "ری رایىينگ" اثر اسه و اید بار اخىواص بي حخاط
خال
یك حىد دارد و خود حولف ير هرازىاه ح توا د با
حر
ح توا د
حرا بپوشد ،تو را بپوشد و خندههای حادر را تنش بند بي هيچ چير فمر مد الهي بگذار خاك جای تو نس بمشد جای تو راه برود
دارد:
۱78
فایل شعر /شماره ی سوم
جای تو
ایجاد توااویرهای شااعری اسااه ول ایراد بار در زبان
روی شا يهای پدر بنشيند
حنثور و روای اثر اسه.
بي تو فمر ح بنم
بي ساارر اوت و دوم گاه بنيد .حا ىاه حيىوا يم از ایهام ح توا د حرا/ /تو را بپوش اد /یا
و ایدبي
اسااىناده بنيم؛ حثلد /حر
حردن از بدام د دا ه شروک برد
در سارر سوم ،الهي ،در سرتاسر شعر دیگر قش
بي لبخند زدن
شاعر را از بليه خارج برده و بي شاعر حالى شاخو
تو ح توا
داده؛ یعن داحني تاویل را تنگ و حصدود برده اسه ،پس
در بلوك هندهم بار سرطان را یمسره بن
ح توا يم آن را حذف بنيم.
دیوارهای خا ي بي تو تميي بنند
در سرر چهارم /بگ ،ذار ،خاك ،جا :/ح ببينيم بي چينش
و تمام شهر را
چند هجای بشاايده و بلند ساارر را دچار تسااميد برده
دارد و
با ىریيهای یك حادر پشه سر
اساه ،لذا برای درحان آن صوهی تقريع صور
بي ىریي بيندازی
تليير ح دهيم؛ /بگذار /و در چينش بقيي ساارر با تليير
گاه بد
ساااخىار صوی بي ساارر ،لصد ح دهيم و بي آن جان تازه
خورشيد قرحر شده
ح دهيم /جای تو نس بمشااد خاك /با اید بار ح توان
تو بي بروی
دید بي ثر حىد چقدر تليير برد و اید روایه حنثور شمل
سرطان خو ه را روی همي چير ح پاشد
شاعر بي خود ىرفه و یا در سرر بيسه و چهار ،شاور با
روی پارچيهای سنيد
آوردن "ساارطان خو ه" حوتيف شااعر را لو داده بي با
روی لباوهای پشه ویىرید
تليير ساااخىار ساارر از اید لورفىد حما عه ح بنيم و یا
روی چشمهای یك زن
ساارر /ساارطان خو ه را روی همي چير ح پاشااد /را با
توی خيابان ایسىادهام و ش
را
ىرفىي را
بم تليير بي ساارر /ساارطان روی همي خون ح پاشااد/
حثل یك ليوان آب سرد یكجا سر ح بشم
تبدیل ح بنيم و حشاهده ح شود بي در ويد ا ىقات حنهوم
اید حوسيق بي تمام شود
سرطان خون ،آن بيان اناف و تونيص را دیگر دارد و
دوباره بي ز دى برح ىردم.
حهمتر ایدبي حوتيف شااعر را پنهان ح بند و تاویلپذیری سرر را ير حخىل م بند. حاى بي ادیه ول وبدالرنااای بي در زیر ح آید ،توجي
رىس حسين
بنيد .ح ببينيد بي در ويد حنظ تماح المانهای بي در در خوا ش اوليي ح بينيم بي شاور تواویر زیبای را خلق
شااعر حنثور فو وجود داشااه و با حنظ لصد حرثييوار
برده و در توااویرسااازی حوفق ومل حيمند؛ حثلد/ ،خنده
حوجود در حىد ،آن را تبدیل بي یك شاااعر جذاب و
های حادر را تنش بند/ /بگذار خاك جای تو نس بمشد/
در اید حىد دحيد و آن را چندپلي
/حردن از بدام د دا ه شروک برد/ /ش
را حثل یك ليوان
آب سارد یكجا سار بمشام /و یا سررهای پایا
خوا د
برد ،جا
ارتقا داد.
/اید ح توا د حرا
حوسايق بي تمام شود ،دوباره بي ز دى برح ىردم /همي
حر
سااررهای زیبای هسااىند بي شااان از توا ای شاااور در
تو را بپوشد و خندههای حادر را تنش بند
۱79
فایل شعر /شماره ی سوم
بي هيچ چير فمر مد
تقريع روی حروف انااافي پرهير بنيم ،پس در صاادد
بگذار
اصااال ساارر سااوم برح آیيم و برای اید بار با تليير
جای تو نس بمشد خاك
ساااخىار صوی ساارر ،آن را تليير ح دهيم /تد حادر بند
جای تو راه برود
خنده /و سرر چهارم را ير بي هميد ترتي ؛ /فمر مد بي
جای تو بر شا يهای پدر بنشيند
هيچ ./در ساررهای شاشم و هنىم و هشىم و هم "جای
و جاى تو فمر بند
تو" تمرار شااده اسااه ،سااع ح بنيم طوری بي بي لصد
بي ایدبي حردن از بدام د دا ه شروک
حىد صدحي ر يم ،اید تمرار را بم بنيم.
تو ح توا
/راه برود/ /بر شا يهای پدر بنشيند/ /فمربند جای تو/
در بلوك هندهم
بار سرطان را تمام
و یا در سرر دهم /بي ،اید ،بي /بنار هم آحدها د.
بارى بن
دو حرف را حاذف ح بنيم /باي حردن از بدام د دان بي واژه "روی" تمرار
بي دیوارهای خا ي بي تو تميي
شااروک /و یا در سااررهای پایا
و تمام شهر را
شااد ،برخ از آنها را حذف ح بنيم .بي ادیه زیر توجي
پشه اشكهاى حادر
بنيد.
بي ىریي بيندازی حى خورشيد قرحر اسه
حر
اىر بروی
تو را بپوشد
سرطان روی همي خون ح پاشد
تد حادر بند خنده
روی پارچيهای سنيد
فمر مد بي هيچ
روی لباوهای توى ویىرید
بگذار
توى چشمهای زن
جای تو نس بمشد خاك
در خيابان ایسىادهام
راه برود
وش
را
ح توا د حرا
بر شا يهای پدر بنشيند
حثل یك ليوان آب سرد
فمر بند جای تو
سر ح بشم
بي حردن از بدام د دا ه شروک در بلوك هندهم
تمام شود اىر اید حوزیك
ح توا
بي ز دى برح ىردم.
بار سرطان را تمام بارى بن بي دیوارهای خا ي بي تو تميي
رىس حسين
تمام شهر را همانطور بي حشاااهده ح بنيد ،تمام اشااماى
حىد قبل
پشه اشكهاى حادر
در اید ادیه از بيد رفه ول بي ونوان یك پساساخىارىرا
بي ىریي بيندازی
بي هيچ حىن را تمام شده و غای در ظر م ىيرد ،حا در
حى خورشيد قرحر اسه
اید ادیه دسااه ح بریم و بر حبنای آحوخىيهای خود بي
اىر بروی
ادیاه آن ح پردازیم؛ حثلد حا در بالج آحوخىيم بي از
سرطان روی همي خون ح پاشد
فایل شعر /شماره ی سوم
روی پارچيهای سنيد لباوهای توى ویىرید توى چشمهای زن در خيابان ایسىادهام وش
را
حثل یك ليوان آب سرد سر ح بشم تمام شود اىر اید حوزیك بي ز دى برح ىردم آیا! رىس حسين بااا ایاد تارتاي ا
دیاادیام بااي بااا توجااي بااي تئوری
"پسااااسااااخىارىرای " هيچ حىن تمام يساااه و یك پساساخىارىرا ،بي خود حق ح دهد بي در هر حىن دسه ببرد و آن را با توجي بي توا ای و آحوخىيهای خود تليير دهد و قرا ه تازه و خوا ش دیگری ارا ي دهد.
www.kalejsher.com
۱85
فایل شعر /شماره ی سوم
۱8۱
۱82
فایل شعر /شماره ی سوم
بي با آنها سروبار دارد ،حوتينم ذهن خود را تشميل
موتيفهای مقيد و آزاد در شعر
ح دهد و آن را بي حوتيف اصل شعر خود بدت ح بند .بي ایوب مردانی
ونوان حثات ،شعر "زلرلي" از ول وبدالرنای توویری از وقوک زلرلي و تاثيریسه بي بر شاور ىذاشىي اسه. بنابراید" ،زلرلي" حوتيف حقيد شعر قلمداد ح شود.
از لصاظ للوی ،در بيشىر ترجميهای فارس حعادتهای
دربخش از شعر ح ببنيم بي پسر بچي برای بيرون آحدن از
حثل بدحایي ،حایيی اصل و درونحایي برای حوتيف در ظر
زیر آوار ،از حعلم خود اجازه ح ىيرد:
ىرفىي شده اسه .درواقع ،حوتيف در هنر همان ایدهی اصل و تمرار شو ده در اثر اوليد هدف حخاط
اجازه آقا!
اسه .
هنری ،بشف درون حایيی (حوتيف)
اثر و ایدهی اصل بار هنرحند اسه
.
حوتيف و باربردهای آن یم از سرفولهای حهم قد ادب و یك اسىراتژی بارآحد برای تجریي و تصليل آثار از ظر حعناشناس
حصسوب ح شود .تعریف حوتيف در
حوزهی ادبيا ،در فرهنگ احيهای حخىلف حىناو
اسه.
بي ونوان حثات ،در فرهنگ احيی "بادن" آحده اسه: "حوتيف یم از باورهای حسلط در هر اثر ادب و بخش از حعنا یا درونحایيی اصل اثر اسه .اید حعن حممد اسه شاحل یك شخويه ،یك توویر ،یا یك الگوی زبا
تمرار شو ده
باشد ".
براساو اید تعبير ،ح توان فهميد بي با وجود تعاریف حخىلن بي از حوتيف شده اسه؛ در حاله بل فمر حابم بر اثر همان حوتيف اصل اسه بي در اصرال شعری، "حوتيف حقيد" خوا ده و در تمام اثر تمرار ح شود و حخاط
را جذب و دچار برا گيخىگ ح بند.
دیدىاه دیگری حوتيف را براساو دو وجي در ظر ح ىيرد: اوت ،حوور ایدهی اثر در ذهد ویسنده بي در اصرال بي آن "حوتينم" ح ىویند و دوم ،ظهور اید ایده در حىد بي در اصرال "حوتيف" اثر خوا ده ح شود .ذهد ا سان از دو بخش خودآىاه و اخودآىاه تشميل شده اسه و بسىي بي اید بي حوتيف در بدام بخش قرار ىيرد ،ح توا د ونوری خودآىاه یا اخودآىاه
ح توا م برخيرم
باشد .
در بخش خودآىاه ،ویسنده بر اساو آىاه خود از جاحعي و حصيط پيراحون و تنشها و حسا ل روح -روا
اید ،همان اخودآىاه شاور اسه؛ شاوری بي در جاحعيای شده اسه و برای همي چير اجازه ىرفىد را
بسىي برر
ىزم ح دا د .او ،بدون ایدبي خبر داشىي باشد ،بيواسري اخودآىاه ذهن اش در اثر ایجاد حوتيف ح بند ،حوتين بي تمرار ح شود تا در هایه حخاط
باهوش را حىوجي
حوور خود بند .بنابراید ،حوتيف حقيد اثر "زلرلي" اسه بي دیمىاتوری حابم یك حوتيف آزاد حا ند سایيای در سراسر حىد آن را د بات ح
بند.
در آثار ادب ،حخووصد در شعر -بي حد ظر حاسه -با یك جهان شعری روبيرو هسىيم بي والوه بر حاهيه اصل خودش از د ياها و جهانهای بوچكتری ير تلذیي ح بند .ا واک ابرار ادب شاحل شا يها ،توویرها ،روابط تراحىن و ...در شعر حوور دار د بي هر بدام بي تنهای ح توا ند جدا از درونحایيی اصل شعر ،حربه بنند و حناهيم و تواویری را بي حخاط
شان دهند و بي اید
ترتي ،ساز و بار پنهان و جدای از درونحایيی اصل ایجاد بنند .در بسياری از شعرهای واشقا ي ،والوه بر حومون وشق ،شاور ىریری هم بي سياسه ،آزادی و حسا ل اجىماو ح ز د و بي اید ترتي ،حىن باز را در اخىيار حخاط در ادبيا
قرار ح
دهد .
ایران ،پيش از دهيی هنىاد ،ابثر آثار شعری از
ساخىاری تكحصور و حىمربر تشميل ح شد د و شاور از رفه و آحد و ایجاد حوتيفهای آزاد خودداری ح برد،
فایل شعر /شماره ی سوم
احروزه حا با شعرهای بي اصرال شاوری بي حخاط
۱83
"حىد باز" روبرو هسىيم .
را باهوش ح بيند ،خود را حوظف
ح دا د بي یك جهان شعری را پيش روی او بگذارد .یم
درونحایيهاسه بي حممد اسه با درونحایيی اصل ارتباط حسىقيم ،غيرحسىقيم و حى
جدا داشىي باشند.
هربدام از اید درونحایيهای فرو اىر بي ونوری چيره و
از روشهای او برای مایش اید جهان شعری ،ایجاد
غال
حوتيفهای آزاد با رابريی حسىقيم و حى غير حسىقيم با
اید چيرى در ابثر حواقع حاصل تمرار آنها در اثر اسه.
حوتيف حقيد اسه بي اید ،یم از بهىرید راهها برای ایجاد
یم
در اثر بي
ارتباط با جهان شعر حصسوب ح شود .تجریي و تصليل
حونوک اصل ذهد شاور اسه و در شعر بيصور
حوتيفهای آزاد ،ىاه
حا را بي حربریه اصل
شعر
در حىد در بيایند ،یك حوتيف حصسوب ح شو د بي از ایدهها ،الگوها و ا دیشيهای غال
شو ده حخاط
را جذب و دچار برا گيخىگ
تمرار ح بند،
ح رسا د .بنابراید ،حوتيفهای آزاد خود را زودتر از
"حوتيف حقيد" اسه .در بنار حوتيف اصل جریانهای
حوتيف حقيد در شعر آشمار ح بنند .بيایدترتي ،برای
ذهن یگری ير تخه ونوان حوتيفهای آزاد ،بي صور
دسهیاب بي جهان یك شعر بي شناخه حوتيفهای آزاد
خودآىاه یا اخودآىاه توسط شاور ایجاد ح شو د بي بي
ير ياز اسه بي اید شناخه براساو ساخىار شا يشناس
درك اثر و ایجاد یك شعر با ظام حعنای ىسىردهتر بمك
شعر احمانپذیر ح شود.
ح بنند و حممد اسه شاحل شا يها ،تواویر ،روابط
بيطور بل ،هرحىد ادب شاحل حجموويای از شبميها و
تراحىن و تمام وقایع بي در شعر اتنا ح
افىد باشند.
۱84
فایل شعر /شماره ی سوم
شده و ز گ ح ز د ،حات شاور اید توویر بمر و خاص
تصویر شعری
ابژبىيو را بشف ح بند و ا سانهای فاقد قل محمد مروج
ا سا
و وواطف
را بي آدم آهن تشبيي ح بند .یا در شعری دیگر از
ول وبدالرنای آحده" :بروب شعرهای حرا درد ح بشد". در ایدجا با توویر زبا حواجيایم ،همچنيد فعل "ح بشد"
شعر پيشروی احروز بي حثابيی سينمای حىن ومل ح بند، یعن
برخالف اشعار بالسيك و ئوبالسيك چيری را
تونيح م دهد بلمي سع ح بند حنهوح را بي در پ ا ىقات آن اسه بيصور
وين بيان بند .بيطور بل دو وک
خوله چند واژىا
پيدا برده ،چرابي هم بي "بروب " و
هم بي "درد" پاسخ ح دهد. در طبيعه ،حا با ا واک تواویر روبرو هسىيم؛ تواویری بي خاص هسىند و حا آنها را دیدهایم و یا تواویری بي
توویر یا ایماژ در شعر قابل بررس سه:
دیدهایم ول تا بيحات توجه بي آنها مردهایم .از طرف
.۱ذهن یا سوبژبىيویىي :حجمووي تواویری هسىند بي زبان،
دیگر ،ایجاد سينمای حىن توسط شاور و بيبار بردن تواویر
ح سازد و حممد اسه ربر بي
تاویلپذیری آنرا باى ح برد و
آنها را در ذهد حخاط
ابژبىيویىي در شعر ،قدر
جهان بيرون داشىي باشد یا بي بيان دیگر ،اسىعاریا د .حثلد
چون از صنههای حرسوم اثری در شعر يسه ،دایرهی
شاحلو در یم از اشعار بوتاهاش ح ویسد:
تنسير توسط خوا نده برر تر و جذابتر شده و باوث خبيپروری و فمرپردازی ح شود.
یاران اشناخىيام
شعر آوا گارد احروزی ،جریرهی اسرارآحيریسه بي حخاط
چون اخىران سوخىي
باهوش در آن ح ىردد و از رحرىشای رازهای آن لذ
چندان بي خاك تيره فرو ریخىند سرد...
ح برد ،از خدا-شاور حهربان اشعار پيشيد خبری يسه و
در ایدجا ،یارا ش را بي اخىران سوخىيای تشبيي برده بي بر زحيد ح افىند .در جهان واقع چنيد اتناق
م افىد و اید
فقط یك پاره خيات ذهن سه .و یا شمس لنگرودی ح ىوید: "دتىرح های تو ،باتهای حدا د "...و یا در شعری دیگر ح ىوید" :شادیهایه را بر صور توویرها را در د يای وين
حد بریر ."...اید پاره
م توان رؤیه برد و فقط
احساس ىذرا و سرص ا د بي خوا ندهی فعات را ارناا م بنند. .2وين یا ابژبىيویىي :در ایدىو ي اشعار ،شاور ایماژها و المانهای را برای دیدحان شعرش ا ىخاب ح بند بي وجي وين دار د و او بي حثابي یك بارىردان ،آنها را بشف و پالن ح بند .یعن زیبای در جهان بيرون شعر وجود دارد و هنر شاور ،مایش اید زیبای
از طریق برا گيخىگ
تخيل
اسه .حثلد "تنها آدمهای آهن
در باران ز گ
ح ز ند"؛ در د يای حقيق آهد در حجاور
رطوبه ابسيد
حخاط
خوا نده ایدبار در حقام ویسنده ،بر قلمرو حىد حممرا ح بند.
۱85
فایل شعر /شماره ی سوم
رفتار سطر یا منطق سطربندی در شعر امين رجبيان
بوچكترید واحد ارىا يك یا بي وبارت
بوچكترید
ارىا يسم ز ده در شعر" ،سرر" اسه .در شعر بالسيك، سرر و يمسرر بيترتي ،با امهای بيه و حوراک باربرد داشىند .حدت
بعد ،سررهای شعری خود را در قال
چهارپاره مایان برد د بي تبدیل يمسررها بي سرر تصه ونوان "پاره" در اید قال
باوث شد بي حنرق سرربندی در
آن ،سادهتر و تماحلیافىيتر شود.
باشد .در شعر قدیم ،هر بيه جمليای شعری بود بي با ردیف
يما ،با از حيان برداشىد حصدودیه طول سررها و ا ىقات
و قافيي بي اتمام ح رسيد .در یك بيه حممد بود یك یا چند
قريی اتمای ساخىاری شعر از حصور افق بي حصور ومودی،
جملي دسىوری وجود داشىي باشد بي تال یمدیگر باشند ،احا
طر تازهای در ظام سرربندی شعر فارس ایجاد برد .او با
حدود و صلور اید جمال
تنها در چارچوب وزن و
حذف الرام ساخىاری در سررها از طریق باز ىذاشىد ا ىهای
ورون حممد ح شد و در همان بيه پایان ح یافه .در
بي احمان اداحي داشىيباشد ،هم حصدودیه
شعر آزاد احا ،حا با "جمليی شعری" در حعنای حقيق آن
سرر را برداشه و هم با ا ىقات اید حربر بي
روبرو هسىيم ،هر سرر شاحل یك جمليی شعریسه بي
حصورومودی ،فورحاسيون شعر بالسيك را از چارچوب
اتمام از یك جملي دسىوری باشد ،جمليای
سرر تا جای طول
يما ،رهای دهندهی
قال های شعری آزاد برد .بي اید ترتي
ح توا د بخش
بي بي هميد ترتي
در چند سرر شمل ح ىيرد .بيوالوه،
ادبيا فارس از چنگات قال های هرارساليی شعری بود.
حعيار خاتميی یك جملي شعری در خوا ش شعر مایان
حنرق سرربندی در شعر پسا يمای ،بي وو اداحيدهندهی
ح شود؛ بي بيان دیگر ،یك جملي شعری جای حنعقد ح شود
آزادسازیها و حصدودیهزدای های يماسه .در شعر آزاد،
بي خوا ش سرر در آن قري بي پایان برسد .اینجاسه بي
سررها براساو تعریف اصل خود ،بيونوان بوچكترید
ح توا يم ردپای حنرق سرربندی شعر آزاد را در بنش
واحد ارىا يك در شعر ومل ح بنند .جهه بررس دقيقتر، گاه
بي حنهوم و ساخىار "بيه" در شعر بالسيك
ىنىاری و خوا ش بيابيم .بي وبارت بنش ىنىاری حخاط فعات ،بي در وهليی خسه خود شاور اسه ،ح توا د
غرت ،تصه
حصدوده و رفىار سرر را تعييد بند .بدیه اسه بي هوش و
ح ا دازیم :سررهای شعری وموحد در قال
ونوان "بيه" شناخىي ح شو د .هر بيه از دو پاره یا "حوراک" تشميل شده بي بي صور
طراح شاور در هنگام سرایش ،رفىار سرر را سپيدخوا
سازحان یافىيای ،حقدحي
ح بند و فوای را ایجاد ح بند بي هرسرر بىوا د بيشىرید
و تال یمدیگر د؛ درحال بي رابري ومودی حيان بيهها تنها
احمان سياليه و جابيجای
را در خوا شهای حمرر
ازطریق وروض و قافيي و ردیف ،در هيمت صوری برقرار
داشىيباشد .حنرق خوا ش حصور یا حخاط
ح شود .هر بيه همچون سرر ،حمم جمليای را دارد بي
آزاد ،قريی حقابل حنرق حولف حصور و حىد حصور در شعر
ح توا د پارهای از یك جملي دسىوری
بالسيك اسه.
حصور در شعر
۱86
فایل شعر /شماره ی سوم
حخاط
دریافتشعری
ح توا د چندید حصور حخىوا
در ذهنش ترسيم
بند .اید چيسه آن بيسه همان چي بوده و حنظور از بي فرشاد قاسمی نژاد
حات خود ىذاشىد در اید سرر چيسه حخاط
آىاه حدام سوات ح پرسد و دریافه شعری صاح
شااعر یك ز دى احىمال سااه ،صاارف ظر از افىادن یا
اثر را حصوری ثابه در ظر م ىيرد .شااعری بي سااروده
چيدن ساي .وقى بشف ح شود بي شا يها را د بات بنيم
ح شااود ،ساايب سااه ينىاده و چيده شااده .قرعد بساانده
و قرعد حهم يسااه بعد از آن چي ح شااود یا قبلد از آن
ير ح توا د بي شاور
چرور و چگو ي بوده اسااه .وقى شااعری ح خوا يم ،ابىدا
مردن بي دریافههای شاعری ابىدای
بمك بند و "ادیه" حرحليایسااه برای حربه در جهه
در ا ىظار سررهای هسىيم بي تار و پودحان را در هم بمشد
اید حهم .در دریافه شاعری ،حخاط
و ه بمشااد و ه . ...احا بارها پيش آحده بي شااعری تمام
روشهای خاص خود را دار د ،بي با توجي بي قش هر
ح شااود و ىو يهای حخاط
با هيچ ساارری ر گ بي ر گ
شااده و در درون شااعر بي د بات ساارریسااه بي زیبای حساصور بننده و فریبا داشىي باشد .احا احروزه شعر حىعلق بي بخش اليه جاحعي ،حصدود بي آن فرم از زیبای بي حد ظر ووام اسه بوده و اسىىيك ظاهری جای خود را بي اسىىيك حخن و شاا يىذاری شده داده اسه .زیبای شناس رابري ی حسىقيم با دریافه شعری دارد .هنگام برخورد حخاط با شااعر ،بعد اسااىىيم ظاهری اثر در قش یك باتاليرور ایناای قش ح بناد و باي بنجماو بردن حخاط شاااایااا
ح بنااد .احااا اید هرىر باااف
دریافهشاعری توسط حخاط
بمك
يساااه؛ زیرا
با شا يىذاریهای ىو اىون
ح توا اد قدر حند و بهىر باشاااد .هر چي بار از لصاظ ساميولوژیم قدر
بيشاىری داشىي باشد ،احىمات برخورد
هرحنوتيم حخاط
و دریافه شااعری حخىص او ،تقویه
ح شود .دریافه شعری با ساخىار شعری حصمم و شناسای هندسايی شاا يها رابريای ویژه دارد .اید شااور اسه بي باید در قش یك خالق خود ویژه ،ابعاد حعنای بار را بسط دهد تا حخاط
آىاه بىوا د جهان تازهای را در اثرش بشف
بند .هرچي تعداد دریافههای شعری حىناو تر باشد ،شاور حوفقيه بيشااىری در جهه ایجاد اثری چندروای بساا ح بند .بي ونوان حثات
در سرر:
برو بي اید و برو بي آن و هميد همان را بي حات خود بگذار
و صاح
بدام ،دریافه از حنظر ویژهای قابل تصليل و بررس
اثر هر دو اسه.
۱87
فایل شعر /شماره ی سوم
هسااىي و ىاهد چند حوتيف حسااىقل روبرو هسااىيم بي با
كم استعدادی شعر كوتاه در فرم پذیری
پاساژهای بي از لصاظ ظاهری چندان حرتبط يسىند ،بي هم
امين رجبيان احىماى یك شاعر بوتاه ا ىخاب خوب برای یك قد باشد چرا بي در شاااعرهای بوتاه شااااور طبيعىد حجال برای صاااصنيپردازی و بارىردا
آنچنان بي باید م یابد .در
حقيقه بوتاه بودن شاعر یك قيواي ذات
يسه احا بدون
شااك یك ایراد وو و تمنيمات اسااه .چرا بي احمانهای
وصاال شاادها د احا در حقيقه خو ايواايی س ايات بلمي و ویژى های جا شااين و هم شااين ،همراه با سااپيدخوا ِ حخاط
قش ارتباط پاسااژها را بي تدریج آشمار ح بند.
اید تالش برای آشمارى " ،لذ خود
حىد"ی ىنىي را در تداو
دارد.
بر هميد قياو ح توان در حورد حين حاتهای شااعری بي تصه وناوید "طر "" ،هایمو" یا شاااعر بوتاه وشاااىي
ودیدهی پرداخه را از یك شاااعر ح ساااىا د و قوههای
ح شاو د بر هميد حنوات داوری برد .شااعرهای بي در هاد
اسىىيم آن را بميني ح باهد .در شعر بوتاه حا در هایه با
خود اقص خلق شاادها د ،هم ازید جهه بي باربرد ذهن
ایماژها رو برویيم .حوقعيههای تواااویری یا ىنىاری بي
و ا دیشااگ تنمر حدرن را پوشااش م دهند و هم از اید
ح توا ند با اداحي یافىد حجموويای از دید ها و خوا د ها را پيش روی حخاط رباويا
قرار دهند .تك بيههای صااا
و
خيام را در ظر بگيرید .اید قال های حين حایر
شاده در واقع حىناس
با وو حصىوا بودها د بي اید حصىوا
شااحل ىریدىویيها،وقاید اب فلسن و هسى شناخى ،یا ساررهای واشاقا ي بوده اساه .اید حين حایرهای سنى در حقيقه در جهه وو الگوی حىمربر و حوت یك حصور ساااحان یافىي بود د بي بي بثر
پدیدههای شااعری را بي
سااامه قري حربری الگو حىمربر برده و از تعداد آنها ح باهد تا آ جا بي بي وحد
پدیده برسااد .اید بهد الگو
در دیگر قال های شعر بالسيك چون غرت و قويده ير با همقرار شدن ردیف و قافيي در آخر هر سرر شعری (بيه) ىنجا ده شده
اسه.
در حال بي در شااعر حدرن اید وحد ىرای جای خود را بي بثر ىرای داده و بي هميد دليل هم شاعر حدرن اساسد از قال
ىریران و از حظروف بودن رویىردان اسااه و از
الگوی چناد حصوری باي جای الگوی تك حصوری بهره ح برد .جال
ایدبي حربه جوهری شااعر در دوران حدرن
برخالف دوران بالساايك بي حربى تمربرىرا و تعلقباور بود -جایش را بي یك حربه تمربر زدا و تعليق آور داده اسه .بي طوری بي در اپيرودهای یك شعر حا با چند
جهه بي قرعيای جدا افىاده از یك
شعر وا هادها د.
۱88
فایل شعر /شماره ی سوم
از اید دیدىاه ،اسىعاره (اسىعارهی حنهوح ) برحس
استعاره
نرور شهره كيوان
اسىعاره وو آرایيی ادب برای بي بار بردن لنظ یا وبارت بيجای وبار
دیگر براساو شباهه بيد اید دو اسه.
اسىعاره بي اهميه بسياری در شعر و ادب جهان دارد ،اوليد بار بيوسيلي ی ارسرو بي ونوان ىو يای از تشبيي تشریح شد. بي اید حعن بي اسىعاره همان تشبيي اسه بي حشبي یا حشبيٌبي آن حذف شده باشد. احا اسىعاره بي زبان ساده یعن " شا دن چيری جای چير دیگر" .بي بيا
دیگر ،صدا زدن هرچيری بي جای خودش
يسه با اح بي ام خودش يسه ،اسىعاره ام دارد .برای حثات" ،ىریي ی ابر بهاری" یك اسىعاره اسه بي زیرساخه آن چنيد جمليای اسه :ابر بهار حا ند ا سان ح ىرید. اسىعاره؛ بازی شعر و شعور اسه .حا در فلسني هم با اسىعاره طرف هسىيم .بدون شناخه اسىعارههای هر حنهوم ،حصات اسه بي آن حنهوم را بشناسيم .اىر بلد باشيم بي جای هدف بي اطراف هدف بر يم ،طوری بي هدف حصاصره شود ،یعن هدف را فهميدهایم و بي آن ح رسيم .حثلد اىر بخواهيم درباره ا سا يه بدا يم یا بنویسيم اوت باید اسىعارههای ا سا يه را بشناسيم. ط چند دهي ی اخير ،حرالعا زبان شناس شناخى حاهيه جدیدی برای اسىعاره تعریف برد بي بر اساو آن ،اسىعاره فقط آرایيی ادب یا یم از صور بالغ بالم يسه؛ بلمي فرایندی فعات در ظام شناخى تصقيقا
و ادراب
ا سان اسه.
ليماف و جا سون در زحينيی اسىعاره ثابه برد بي
باربردهای اسىعاره بي حوزهی حرالعا
ادب حصدود يسه؛
چرا بي در ظر ا سان ،اسىعاره همچون ابرار حنيدی ،در شناخه و دركِ پدیدهها و احور قش حهم دارد. اهميه اسىعاره فقط در باربرد واژه ،وبار یا جملي يسه؛ بلمي هر اسىعارهای یك حدت فرهنگ در ذهد ایجاد ح بند بي ز جيرهی رفىاری بر اساو آن بر احيریری ح شود.
و ياز بشر بي درك و باز مای پدیدههای اآشنا و
با تميي بر ساخه واژهها و اطالوا
قبل شمل ح ىيرد و
در جوىن فمری و تخيل ،قش حهم اینا ح بند .همچنيد تعداد زیادی از طبقيبندیها و اسىنباطهای حا بر اساو اسىعارهها صور
ح ىيرد و بسياری از حناهيم ،بي ویژه
حناهيم ا ىراو از طریق ا ربا اسىعاری اطالوا
ظم پيدا
ح بند .بي اید ترتي ،توجي بي اسىعارههای حنهوح ،بي ویژه از اید ظر اهميه دارد بي بيان جدیدی از باربرد حلر در برخورد با جهان پيراحون در اخىيارحان ح ىذارد .از سوی دیگر ،احروزه ،بي طور ىسىردهای پذیرفىي شده اسه بي بي
دخاله و تمثير ساخه فرهنگ و اجىماو در ادبيا
ونو قابل تشخيص يسه .اسىعارهی حنهوح از جهه احمان بشف اید تمثيرا
در زبان و حىون ادب قابل توجي
اسه. از اید رو ،نرور
شناخه اید ظریي از چند جهه قابل
تمحل اسه :خسه از باب اهميه و قش بي اسىعارههای حنهوح در شناخه ساحه ذهد و ادراك افراد دارد؛ دوم بي دليل دسهیاب بي قد و تنسير دقيقتر و جدیدتری از حىون، بي واسريی شناخه دقيق ظریيهای از اید دسه؛ سوم از جهه روزآحد بردنِ حباحث بالغ در حوزهی ادبيا از اید طریق بي خود ،یم از حسا ل نروری پژوهشهای قد ادب در ایران اسه .بي ویژه ایدبي اغل
در بسياری از حرالعا
ادب فارس ،پيش از وجود زحينيای روشد از حبا ظریا
ظریِ
جدید ،حصققان بي تصليل و باربرد ظریيی در حىد
ح پرداز د ب آ مي خوا نده از قابليه و بينيه ظریيای بي در تصليل حىد حورد ظر درك درسى بي دسه آورد. www.kalejsher.com
۱89
فایل شعر /شماره ی سوم
اید حوزه سع داشىند بي ذهنيه حؤلف و در بل بي حعنای
درآمدی بر نظریهی استعارهی مفهومی
حىد دسه یابند .با توجي بي آ چي حصققان تابنون دربارهی
شهره كيوان تا اواخر دهيی هنىاد ،اسىعاره حعمولد سوژهای زبا بالغ
شناخىي ح شد .ارتو
و
با ا ىشار بىاب اسىعاره و
ا دیشي -بي شاحل حجمووي حقاىت درباره ی اسىعاره بود- حوج
تليير دیدىاه سنى اسىعاره بي دیدىاه شناخى و
اسىعارهی حنهوح بازىو بردها د ،اید ظریي اسىعداد قابل توجه برای تصليل حىون ادب و از جملي حىون ادب فارس دارد .در اداحي برخ از اید قابليهها پيشنهاد ح شود: .۱یم
از زحينيهای پرباربرد و بسيار رایج اسىناده از
اسىعارههای حنهوح ،در حوزهی سبكشناس اسه .در سبكشناس
شناخى
بالسيك ،حصققان بي بررس
شد .حهمىرید
مو يهای بهرهىيری خالف واد ِ زبان و بصثهای
ىيجيی حجموويی ویرایش شدهی ارتو ،یك سات بعد با
زیبای شناس و بالغ صرف اسىعاره در بنار دیگر آرایيهای
ا ىشار بىاب اسىعارههای بي با آنها ز دى ح بنيم توسط
بالغ
ح پرداز د؛ حات آنبي با اسىناده از اسىعارههای
ليماف و جا سون خودش را شان داد .چهارده سات بعد بي
حنهوح در حرالعا
تبدیل اسىعاره بي سوژهای فمری و ا دیشگا
سبم ،ح توان والوه بر اید حونوک،
بي چاپ رسيد ،ليماف فول
ویژى های شناخى پدید آور دهی اثر را ير بررس برد .بي
جدیدی با ونوان " ظریي ی حعاصر اسىعاره" را بي بىابش
اید حعنا بي اسىعاره در اید شيوه بي ونوان حما يسم و
افرود .در اید فول دیدىاه ليماف دربارهی اسىعاره بي
حشخويی تنوک زبا ِ خاص ح توا د در تشخيص
باحلتر و حنسجمتری ،سبه بي آ چي در خسىيد
ویژى های خاص سبك فردی ویسنده بي طور خاص و یا
اثر حشىربش داشه ،بيان شد .ليماف در اید حقالي بر اساو
سبم یك دوره بي طور وامتر بي
ویراسه دوم بىاب ارتو
صور
رویمرد زبانشناس
شناخى
در تشخيص حخىوا
بمك تصليلهای رفىاری و شناخى پدیدآور دىان اثر بياید
بي اسىعاره ،بي بيان و اثبا
ظریاتش در باب اسىعاره و ارتباطش با ا دیشي و ادراك
و باربردی روانشناخى داشىي باشد.
پرداخه .او اسىعاره را " گاشه قلمروهای حىناظر در ظاح
.2از طریق تصليل اسىعارههای حنهوح
حنهوح " تعریف برد بي در آن ،فرایند حنهوح و ا ربا
حىناو اشمات زبا را در صو و دسىور زبان حىون حشخص
حيان دو حنهوم از یك حوزه بي ام حبدا بي حوزهی دیگری بي
برد .تنوک حيان دسىي بندیهای اساح ،افعات ،صنا و ...بي
ام حقود صور
ح ىيرد .در اید فرایند اطالوا
ح توان باربرد
در وبار شناس و اصرال شناس بي بار ح رود و همچنيد
و دا ش
"اسىعارههای حرده و حىعارف" بي وسيلي ی
بي دربارهی حوزهی حبدا داریم ،برای حنهوم حوزهی حقود
باززای
بي بار ح بریم و از اید راه دربارهی آن ىنه و ىو و آن را
اسىعارههای حنهوح قابل بررس اسه.
درك ح بنيم.
.3از آنجا بي اسىعارههای حنهوح بيانىر باربرد حصىوای
زحينيهای باربرد ظریيی اسىعارهی حنهوح در حىون فارس
ا ربا حوزههای حبدا و حقود هسىند ،هر اسىعاره بي وو
از آ جا بي اسىعارهی حنهوح برآحده از ادراك و ظام حنهوح
بازتابندهی ذهنيه و دیدىاه پدیدآور دهی آن اسه .بنابراید،
ا سان اسه ،ح توا د وسيلي ی خوب برای دسهیاب بي حعا
پنهان و ساحا يهای فمری و ا دیشگا
افراد باشد .بي
از اید ظریي برای بررس
گرشها و دیدىاههای شاوران و
ویسندىان و یا گرشهای غال
در هر سبك و دوره
و
ح توان بهره برد .والوه بر اید ،بررس اسىعارههای حنهوم
حوزههای حرتبط با آن یم از بخشهای حهم حورد حرالعيی
بي ونوان والقيای سبم ،در تشخيص لصد ویسنده یا شاور
حصققان ظریيی اسىعارهی حنهوح بوده اسه .پژوهشگران
در آثارش و همچنيد در تشخيص ژا رهای ادب خاص حؤثر
اید ترتي ،از همان ابىدای شملىيری اید ظریي ،ادبيا
و بارآحد اسه.
۱95
فایل شعر /شماره ی سوم
.4چنانبي ح دا يم ،حاهيه اسىعاره بي ىو يای اسه بي جدیدی از حصيط پيراحون فراهم ح بند .اید
باز مای
باز مای جدید بر اثر تمرار و تداوم بي حدل فرهنگ و اجىماو تبدیل ح شود و بي اید ترتي و حى
در ز دى روزحره
در ظامهای ولم و باربردی ،حالك قواو
و
ارزشىذاری قرار ح ىيرد. .5اسىعارههای حنهوح در شناسای ا واک حعنا در حىون قش حهم دار د .برای حثات ،حرالعيی شناخه حعا
حشىرك
قلمروهای حنبع و هدف حيان حىون ،بي بشف تناو
و
اشىراك اید ولوژی و جهانبين های پدیدآور دىان آثار ادب حنجر ح شود؛ از اید رو اید ظریي ح توا د در حوزه ی ادبيا
تربيق بسيار بارآحد و راهىشا باشد.
.6باربرد پيش ىنىي بي ویژه در حوزهی تصليل ىنىمان و حعناشناس ،و ير در تصليل ا واک ادب حىون حنثور حعاصر بسيار جال
و قابل توجي اسه.
.7حرالعيی حوردی اسىعارههای حنهوح
دربارهی برخ
حناهيم خاص در حىون ادب دورههای حخىلف ،بي بشف سير ترور و تصوت حعنا در وبارا
و بلما
بسيار بمك خواهد
برد. .8با توجي بي اینمي اسىعارههای ادب شمل بدیع و خالقا يی اسىعارههای حىعارف زبان روزحره هسىند؛ بررس اسىعارههای حوجود در حىون ،بي ویژه در ثر رحانهای حعاصر ،از یك سو احمان بشف و دسىرس بي ساخههای اسىعاری حوجود در زبان ویسنده و حيران تمثيرپذیری وی از ساخه اجىماو و فرهنگ را فراهم خواهد برد و از سوی دیگر خالقيه و وآوری ویسندىان را در تبدیل اسىعارههای حىعارف بي اسىعارههای ادب و و شان خواهد داد .اید حسئلي بي ویژه در حقایسي رحانهای اقليم و بشف تمثيرا حنرقيی زبا
خاص ،برجسىي و بارآحد خواهد بود.
.9اسىعارههای حنهوح ابراز حهم برای حقایسيی زبان و سبك ویسنده یا شاوری در حجموويای از آثارش خواهد بود .اید حسئلي را ح توان با اسىناده از شيوهی تصقيق پيمرهی زبانشناس دربارهی آثار چند ویسنده و شاور ير بي بار برد. .۱5تصليل ظام گاشى
اسىعارههای حوجود در حىد،
دسهیاب بي حعنای بافه و روابط درون حىن اثر را برای حنىقد حممد ح بند .اید روش بي ویژه در اشعار يمای یا اشعار بالسيك -بي در آ ها ارتباط ظاهری بندها و ابيا روشد يسه -بسيار بارآحد اسه. .۱۱بي ظر ح رسد از حيان حىون ادب فارس ،اشعار غنای ، رحان و داسىان های حعاصر (بي ویژه داسىانهای سورر ات)، ثرهای شاورا ي ورفا و حنظوحيهای مادید ورفا بي دليل برخورداری از زبان اسىعارهحدار و ردیم زبانشان بي قر اسىعاری ،باىترید تناس
و تقارن را از جهه تصليل و
باربرد اید ظریي داشىي باشند. .۱2والوه بر حوارد یاد شده ،برخ از ا واک ادب حا ند رحان، ادبيا
واحيا ي و ادبيا
بودبان بي دليل فارغ بودن از
حصدودیههای حابم بر برخ از ا واک رسم ادبيا
حا ند
شعر و ثر فن قدیم ،دارای ظرفيه بيشىری برای باربرد اید ظریي در تصليل و قد هسىند.
فایل شعر /شماره ی سوم
۱9۱
فایل شعر /شماره ی سوم
۱92
فایل شعر /شماره ی سوم
۱93
فایل شعر /شماره ی سوم
۱94
فایل شعر /شماره ی سوم
۱95
فایل شعر /شماره ی سوم
۱96
فایل شعر /شماره ی سوم
۱97
فایل شعر /شماره ی سوم
۱98
فایل شعر /شماره ی سوم
۱99
255
فایل شعر /شماره ی سوم
وقى خرر ح بن ،خرا هم چاشن ِ بار ح شود .حا از خرا م ترسيم و خوب ح دا يم اىر اشىباه منيم حصات اسه ىااح بااااي پيش برداریم ،بسيار سع بردیم بي ب
قص باشيم احا اشىباه حثل اتنا اسه ،ح افىد! پس هنااااوز حثاااال هميشااااي از
پيشانهادهاى شما اسىقبات ح بنيم .با حا در تماو باشيد: collagepublisher@kalejsher.com filesher@kalejsher.com اىر حایل اید بي حا بپيو دید یا دیگر تریبون هایمان را در دسىرو داشىي باشيد ،بي لينك هاى زیر رجوک بنيد: - ۱وبسایه بالج شعر وبدالرنای www.Kalejsher.com - 2رادیو بالج شعر http://yon.ir/g9sQ - 3ىروه بالج شعر در تلگرام http://yon.ir/9n6v - 4صنصي بالج شعر در اینسىاىرام https://www.instagram.com/aliabdolrezaei/ - 5با ات رادیو بالج در تلگرام http://yon.ir/7kHR - 6صنصي حجلي فایل شعر در اینسىاىرام http://instagram.com/poetryfile
فایل شعر /شماره ی سوم
25۱