Ang Alingaw | Tomo 2, Isyu 3

Itinanghal bilang pang-lima sa pinakamahusay na pahayagang pampaaralan ang Ang Alingaw sa nakaraang RSPC 2024 na

sa Cagayan de Oro City noong May 2-4, 2024.

Bagong mall, itatayo sa tabi ng skol magulang, SPTA nangangamba

ni CHLOE GARCIA

Alalang-alala ang mga administrador ng paaralan at mga magulang sa posibleng epekto nito sa kanilang ng mga estudyante kapag opisyal nang magbukas ang under-construction na mall ngayong Setyembre 2024. Masayang nagbahagi ng saloobin ang ilang mag-aaral tungkol

sa nalalapit na pagbubukas ng SR Mall sa Setyembre 2024. Malaki raw ang maaring tulong nito sa mga mag-aaral lalo na sa kanilang pwedeng mabiling gamit pampaaralan.

“Nalipay kaau me kai hapit na siya mag-open sir kai dool na among palitanan sa mga gamit

sa eskwelahan, dili nami muadto sa CDO,“ sabi ni Ada, mag-aaral sa Luz Banzon IS. Naglabas ng kanilang damdamin at opinyon ang komunidad ng paaralan hinggil sa posibleng negatibong epekto kapag magbukas sa publiko ang mall malapit sa paaralan sa Mayo 2024.

sundan sa PAHINA 3

ang alingaw

“kilkil”

ilit tikum ang bibig ng mga mag-aaral sa ika-lima at ika-anim na baitang ng LBIS habang iniinterbyu ng kanilang mga guro tungkol pagmamalabis nila sa exit gate ng paaralan nitong huling linggo ng Abril, 2024 para mag-abot ng “kilkil“ sa mga out-of-school na mga kabataan sa karatig baryo ng paaralan

Hindi na mapigil at nagsalita na rin si Jason, hindi tunay na pangalan at isa sa mga biktima ng pangingikil, hindi lang daw ngayon lang sila nangingikil kundi noon pa raw nakaraang taon sa mga ika-lima at ika-anim na baitang ang mga punterya ng mga kabataang ito.

“Ila daw me proteksiyonan ug dili hilabtan kung makalaag mi sa ilahang lugar kung maghatag mi sa ilaha, kai kung dili daw, birahan daw mi nila. Busa perme nlng me ug baon sa iskol para dili na makagawas,“ sabi ni Jason.

Ayon sa brainly.com, ang pangingikil ay isang uri ng pangaabuso ng kabaitan sa kapwa bata. Maari itong paniningil ng

pera o serbisyo sa pamamagitan ng paggamit ng dahas o pananakot.

Mahigit-kumulang sa Ph4,000.00 na ang nangikil galing sa mga mag-aaral mula noong nagsimula ang taonang pag-aaral na nagwakas naman sa ikalawang linggo ng Abril kung saan ito ay naaksiyonan ng paaralan.

“Kinukundena po namin ang lahat ng mga katiwalian sa loob ng paaralan ngunit kapag ito’y galing sa labas, mahihirapan po kaming kilalanin kung sino ang may pakana ng mga ito,“ tugon ni Ginong Asis, punongguro ng paaralan.

“Naging mapagmatyag

ang aming gwardiya sa lahat ng mga operasyon sa loob at labas ng kampus at kami ay nagpapasalamat sa pagdagdag ng mga BPAT sa palibot ng paaralan upang matuntun at masaway kung sino man ang gumagawa ng nga pangaabusong ito sa ating mga magaaral.” dagdag pa niya.

Sa tulong ng mga BPAT ng barangay, ay tinutuntun na ng mga awtoridad kung sino at saan namamalagi ang mga kabataang ito na ayon sa mga biktima sa kabataan mula sa karatig-baryo lamang. Sila ay mga dating magaaral na ngayon ay huminto na at nang-aabuso ng mga batang mag-aaral sa mga paaralan.

Ligtas sa likod ng rihas

Bantay-saradong geyt ng paaralan kontrolado laban sa gang

Naging mapagmatyag ang gwardya sa pasukan at labasan ng paaralan matapos ito magtala ng 3 kaso ng panununtok ng mga outsiders sa mga mag-aaral sa loob ng paaralan ng LBIS nitong hapon ng ika-19 ng Abril 2024.

Ayon kay Jeffrey,hindi tunay na pangalan at isang Grade 5 na mag-aaral, kilala niya ang nanuntok sa kaniya noong ika-19 na Abril sa katunayan ang dati niya itong kaibigan na taga-Solana, Jasaan.

“Kauban man me niya sa among lugar, barkada man me niya ana pero nasuko man siya kay nagkatawaha ko paglabay niya, abi siguro niya siya akong gikataw-an, gisumbag dayun ko niya,“ maiyak na tugon ni Jeffrey.

Talamak daw sa lugar nila Jeffrey ang gang kaya’t maingat siya sa pagpili ng kaniyang mga kaibigan sa kanilang lugar. Karamihan sa kanila ay mga dropout at kulang sa suporta ng pamilya. Bilang tugon at solusyon sa nangyayaring pang-aabuso ng mga mag-aaral ay hindi na ginagalaw ang exit gate ng paaralan. Lahat ng pumapasok ay lalabas na rin sa entrance gate upang maiiging masusi ang lahat ng pumapasok at lalabas sa paaralan.

“Much as we want to enjoy convenience here in school, but if that compromise the safety of our learners, I will not tolerate it“, mariing sabi ni G. Asis, punongguro ng LBIS.

SAKLAW NA KWENTO STORYANG

ginanap

ni ADRIANNA JOY MERRIALES

ni DALENE FAYE TIMARIO

Banta sa pag-aalipusta

tamang parusa, ipapataw ng paaralan

ni DALENE FAYE TIMARIO

Isang nakakadismaya na paghaharap ng mga pangangasiwa ng paaralan laban sa mga mag aaral ay seryosong humihingi ng mga paghihigpit sa impluwensya nito sa ibang mag aaral na noon pa man ay nahuling nagmumura at nagmumura ng “pamalikas” sa loob ang premises ng school. Ito ay binuksan sa mga magulang sa ginanap na 3rd Parents’ Teachers Conference noong Pebrero 17, 2024.

Ayon kay Robert Asis, punongguro ng paaralan, nanawagan siya sa lahat ng mga tagapayong guro na pangasiwaan at suwayin ang mga mag aaral na nagmumura, lalo na sa loob ng paaralan kung saan kahit sino ay maaaring marinig ang mga di angkop na salita, at inuutusang iulat ang mga ito sa kanyang opisina at imbitahin ang mga magulang o tagapangalaga ng mga mag aaral para pag-usapan ang nasabing isyu.

“We are not teaching you to swear or curse here in school, but we always hear you say those words. This is a school where we transform you into a holistic being with a dignified and wholesome personality, but we see it the wrong way,“ Asis expressed.

“We are not tolerating that kind of attitude here in school; if you keep saying those things, we will be forced to enjoin sanction on those who will be caught cursing,“ dagdag niya.

SELG President Adrianna Merriales, isang Grade 6 na mag aaral, sa tulong ng SELG Adviser, ay nagpasimula ng isang kampanya laban sa pagmumura at pagmumura sa paaralan upang maibsan ang mga imoral na kaalaman at makasakit ng iba pang mga mag-aaral.

Sa isang panayam, binuksan ni Merriales ang mga kaalaman tungkol sa issue, na napaka sensitive kasi niya incorporates ang posibleng papel ng mga magulang sa bahay at sinasabi na dapat sa bahay muna asikasuhin ang issue na ito.

“Murag time na gyud sir nga ato nang i kampanya ang dili pagpamalikas kai lain gyud kaayo paminawon labi na kai daghan sad relihiyoso sa school, super disturb kaau sila kung makapaminaw sila. As learners here, we will conduct campaigns in every classroom to support this ongoing of the school administration, and it should start at home,“ saad niya.

Ayon sa pahayag ng raisingchildren.net. au., ang mga batang nagmumura ay karaniwang nagpapahayag ng negatibong damdamin na kinuha mula sa kanilang mga kabarkada o mula sa kanilang mga tahanan. Nagmumura sila dahil nakakakuha ito ng matinding reaksyon mula sa kanilang mga magulang o upang magkasya sa lipunan sa grupo.

7 mag-aaral ligtas sa sunog

500k posibleng damyos-BFP

Tanging abo ang naiwan mula sa limang bahay na itinayo para sa higit sa isang dekada na nakatayo at apoy na nakakapinsala sa isang pagtatantya ng Ph500,000.00 pa nawasak sa isang iglap dahil sa kabiguan sa isang “overheating electric fan” sabi ng BFP Jasaan sa isang panayam.

Lalong tumindi ang mataas na heat index dahil limang (5) bahay ang naiwang

nasusunog simula sa ari arian ni Mrs. Madrid, ang Patty Crib - na isang fastfood chain na parallel sa entrance gate ng Pilipinas Kao, Inc, noong Abril 20, 2024, Luz Banzon, Jasaan, Misamis Oriental. Dahil sa light

Bayarin sa utility ng LBIS, abot leeg ang taas

Nahaharap sa isang napakalaking hamon dahil sa mabilis na pagtaas ng bayarin sa tubig at kuryente. Ang pundasyon ng paaralan ay nararamdaman ang pinansiyal na kahirapan dulot ng nakakabahalang pag-akyat ng halos 70% sa mga gastusin na ito noong nakaraang taong akademiko, na nagdulot ng pinsala sa ekosistema ng paaralan.

Ito ay nangangahulugang ang alokasyon ng badyet para sa mga gastusin sa utility mula sa nakaraang taon ay lumaki ng Ph4,500 o 32%. Ang badyet para sa Maintenance and Other Operating Expenses (MOOE) ay lubos na nabawasan dahil sa biglang pagtaas ng gastos sa kuryente, na may epekto sa mga mahahalagang bahagi ng operasyon ng paaralan.

Ayon kay Mrs. Chastitiy Dacup, ADAS II ng LBIS, ang mga mag-aaral ang siyang naaapekto ng pinansiyal na krisis na ito habang kinakaharap nila ang kakulangan sa kinakailangang materyal na pangtuturo, limitadong access sa mga extracurricular na aktibidad, at kompromisadong mga pasilidad dahil sa kakulangan ng pondo.

“Ang patuloy na pag-akyat ng bayarin sa utility ang naglagay ng napakalaking pasanin sa pananalapi ng aming paaralan, na nakakaapekto sa aming kakayahang magbigay ng mabuting kapaligiran sa pag-aaral. Ito ay isang kritikal na isyu na nangangailangan ng agarang pansin at kolektibong aksyon,” pahayag ni G. Asis, prinsipal ng LBIS.

Isinagawa ng pamunuan ng paaralan ang pagsusuri sa ugat ng problema, na nagpapakita ng mga tagas na koneksyon sa pangunahing pinagkukunan ng tubig at naglalaho nang wiring, na itinuturing na dahilan ng malaking pag-akyat ng bayarin. Upang malutas ito, ang administrasyon ng paaralan at mga opisyal ng SPTA ay kumilos agad.

material structures, agad na kumalat ang apoy sa mga katabing bahay sa gitna ng peak ng araw dakong 11:45 AM ayon sa BFP Jasaan.

“Ang isang pagtatantya ng Ph500k ay naiwan sa abo habang malapit naming kinakalkula ang mga pinsala at mga ari arian na pag aari ng mga biktima. Talagang natupok agad ng apoy ang mga bahay hindi lamang dahil gawa ito sa magaan na materyales kundi pati na rin sa temperatura na nararamdaman natin sa panahon ngayon, napakadelikado na hindi dumalo sa ating mga appliances lalo na sa panahong ito ng heat

Ayon sa BFP Jasaan, dapat lagi nating tingnan ang ating mga appliances lalo na ang mga laging ginagamit at huwag kailanman lumabas ng bahay na walang sinumang nag aasikaso nito. Unplug ang mga iyon ay hindi ginagamit upang maiwasan ang anumang aksidente.

“Hurot man tanan among gamit sir, pati mga uniform ug school things sa akong mga anak nga estudaynte, maygani kay walay na unsa sa amoa sakop sa pamilya, bahala nana dha ang gamit kai makita pa mana pero labaw gyud importante ang kinabuhi, salamat Lord“sabi ni Mrs. Madrid.

ni ADRIANNA JOY MERRIALES

ni DALENE FAYE TIMARIO

index hike”, Mr. Bade, BFP Jasaan Officer.

Pribilehiyong pinagkait di klarong listahan sa 4Ps, ikinalungkot ng paaralan

Tatlong karapat-dapat na mag-aaral para sa programa ng 4Ps ay hindi nairehistro mula sa 165 rehistradong tatanggap para sa SY 2023-2024, na nagdulot ng mga tanong mula sa ilang mga guro sa Luz Banzon IS na nagiging hadlang sa kanilang pribilehiyo sa pagkuha ng benepisyo mula sa programa ng pamahalaan para sa mga mahihirap at nasa ilalim ng poverty line na pamilya na nakatira sa kalapit na komunidad.

Isa sa hindi kasali na mag-aaral ay si Sarah, isang mag-aaral sa Grade 3 na ayon sa kanyang guro, ay mas karapat-dapat na isama sa 4Ps o Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) dahil sa kalagayan ng pamilya nito.

“Dili man ko perme maka-skwela kai wala man me makaon, usahay mag-adto ko sa bukid kai magkuha man me ug bakbak didto para among sud-an. Si lola kay maglabada man unya kung magskwela akong kambal, ako bilin lang sa balay” kwento ni Sarah.

Ayon kay Mrs. Renelyn D. Abanes, RSW, ang DSWD Jasaan Municipal Link ng Barangay Luz Banzon, maingat sila sa pagsasama ng mga pamilya sa 4Ps ngunit dahil sa layo ng kanilang tirahan, ang ibang pamilya ay hindi naabot at/o iba ay ini-ignore dahil wala ang mga tao sa kanilang tahanan sa panahon ng pagsasagawa ng census.

“Dili namo maapil ang pamilya kung sa pag-census namo sa mga kabalayan, walay tao among maistorya. Busa sa mga tulunghaan, among perme ibalik-balik ug hatag ang listahan sa mga bata para among mamonitor ug makuha ang report gikan sa mga magtutudlo kung kinsa ang uban pang bata nga maapil sa data sa sunod nga tuig” sabi ni Mrs

“..dugaynamigustoug maayo ngaklasrum, nalipaymikaymuabot nagyud,.” -mag-aaral

Ang guro ni Sarah, si Mrs. Salvador, ay nagaalala sa posibilidad ng kapabayaan na ito na maaaring makatulong sana mga pangangailangan ng mag-aaral sa pagbibigay ng kagamitan sa paaralan, uniporme, at iba pang pangangailangan na kinakailangan lalo na sa pinansyal na tulong.

“Ang halagang ito ay maliit lang para sa amin ngunit para sa kanila, ito’y isang malaking bagay at maaaring magtagumpay. Ginagawa namin ang aming makakaya para matulungan ang mga mag-aaral na maitala sana sa susunod na SY dahil mas nararapat sa kanila ito kaysa sa ibang mga tatanggap,” sabi ni Mrs. Salvador. Ang 168 na mga benepisyaryo ng 4Ps sa Luz Banzon IS ay sumailalim sa muling pagsusuri upang alisin ang mga hindi nararapat na mag-aaral dahil sa sobrang edad at mga nakatapos na sa paaralan. Ang mga kawani ng Barangay Luz Banzon ay nagbibigay rin ng kanilang suporta sa malinaw na pagpapatupad ng programang ito ng gobyerno sa pinakamahusay na paraan.

Bagong mall

Ayon kay G. Bolipata, ang Presidente ng SPTA, ang pag-angat ng mall na ito ay isang pagsasaalangalang ng progreso at pag-unlad ng aming barangay ngunit hindi natin dapat isakripisyo ang akademikong... pagunlad ng ating mga mag-aaral.

“Siguradong mag-aattract ito ng enrolment at turismo, oo, ngunit ang aming alala ay ang posibleng abala sa kanilang akademikong pag-unlad. Dapat nating ipatupad ang isang sistema upang sagutin ang posibleng isyu o palakasin ang patakaran ng paaralan upang i-recalibrate ang integridad ng paaralan,” dagdag niya. Ang SR Mall ay pag-aari ni Redentor Jardin, ang kasalukuyang Punong Bayan at ang unang mall malapit sa isang paaralan sa lalawigan ng Jasaan na sa kabilang dako ay nagtatangkang magbigay ng trabaho, turismo, at.. pampasiglang ginhawa, pati na rin ang pag-akit ng puhunan sa munisipalidad. Ito ang kauna-unahang shopping mall sa mga lungsod ng Tagoloan, Villanueva at Jasaan. Inaasahang magbubukas ito sa darating na Mayo 2024.

makeshift classrooms papalitan na 10M silid-aralan ikinatuwa ng mga bata

ni DALENE FAYE TIMARIO

Isang kamangha-manghang inisyatiba ng lalawigan ng Misamis Oriental ang ipakita—ang isang dalawang-palapag, apat na silid-aralan na pasilidad sa Luz Banzon Integrated School (LBIS)—bilang tugon sa kritikal na pangangailangan para sa angkop na espasyo sa pag-aaral sa gitna ng pagtaas ng populasyon ng mag-aaral. Ang proyektong pinondohan ng Misamis Oriental School Board Special Education Fund (SEF), na may badyet na PHP 10,080,220.23, ay nagsimula ang konstruksiyon noong Oktubre 12, 2023, at inaasahang matatapos sa Mayo 2024. Ang USB Builders ang itinalagang pangunahing contractor ng proyekto.

Ang pagtatapos ng matagal nang hinihintay na pasilidad ay isang kritikal na hakbang patungo sa pagsasara ng agwat sa imprastruktura ng edukasyon sa lalawigan. Ang bagong istrakturang ito ay layunin na tugunan ang lumalaking pangangailangan sa edukasyon ng mga mag-aaral, na matagal nang naghaharap ng kakulangan sa silid-aralan dahil sa taunang pagtaas ng bilang ng mga mag-aaral, lalo na sa kasalukuyang taong akademiko.

Sa isang seremonya ng simula ng konstruksiyon, ang mga pangunahing personalidad na instrumental sa pagiging isang katunayan ng proyektong ito ay nagbahagi ng kanilang mga pananaw hinggil dito.

“Ang inisyatibang ito ay isang laro ng pagbabago para sa aming paaralan. Sa mga bagong silid-aralan, mas magagampanan namin ang aming mga mag-aaral at mabibigyan sila ng maayos na kapaligiran sa pag-aaral na nagpo-promote ng paglago at pagunlad,” sabi ni G. Asis, punungguro.

Binigyang diin ni G. Carlos Dela Cruz, ang probinsiyal na inhinyero, ang kahalagahan ng proyekto, sinasabi, “Ang konstruksiyon ng mga silid-aralan na ito ay tumutugma sa aming pangako na bigyan-pansin ang edukasyon. Hindi lamang tutugunan nito ang kasalukuyang kakulangan kundi lalikha rin ng

isang matibay na espasyo sa pag-aaral para sa mga susunod na henerasyon.”

Bukod dito, si Gov. Unabia ng Misamis Oriental, kasama ang kanyang mga mamamayan at si PSDS Valmores ng Jasaan South, ay nagbigay karangalan sa seremonya at binigyang diin ang dedikasyon ng pamahalaang probinsiyal sa edukasyon. Sinabi ni Gov. Unabia, “Ang pagnenegosyo sa edukasyon ay pagnenegosyo sa ating kinabukasan. Ang proyektong ito ng imprastruktura ay simbolo ng aming matatag na suporta para sa de-kalidad na edukasyon, na nagtutiyak na ang mga mag-aaral ay mayroong mga kinakailangang recursos para sa kanilang tagumpay.”

Inaasahan na ang bagong dalawang-palapag, apat na silid-aralan ay mag-aalis ng pressure sa kasalukuyang pasilidad at magpapabuti sa tanawin ng edukasyon sa Misamis Oriental. Ito ay sumisimbolo ng dedikasyon ng lalawigan sa paglikha ng isang kapaligiran sa pag-aaral at pagbibigay ng mga kailangan ng mga mag-aaral para sa kanilang tagumpay.

Habang nagpapatuloy ang konstruksiyon ng gusali, lumalaki ang excitement at anticipasyon ng komunidad ng paaralan, na may malalaking pag-asa para sa positibong impluwensiyang magiging dulot ng pag-unlad na ito sa karanasan sa edukasyon ng mga bata sa Luz Banzon Integrated School.

FAIR SHARE.

Gov. Unabia delivers his message on October 12, 2023 in Luz Banzon IS during the groundbreaking ceremony. Revecca Arancana

mula PAHINA 1

ni DALENE FAYE TIMARIO

OPINYON

EDITORYAL

ASALita ng GenZ

HANDA SA MAKABAGONG MUNDO

Sa digital na panahon, ang mabilis na pagbabago sa larangan ng wika ay naging kakaiba. Ang GenZ ay nasa unahan ng pagbabagong ito, kung saan nagtatagpo ang tradisyonal na mga halaga at ang impluwensiya ng social media. Ang kombinasyon ng wika, halaga, at exposure sa social media ay bumuo ng isang henerasyon na ang paraan ng pagsasalita ay naglalakbay sa masalimuot na mundo ng ekspresyon at komunikasyon.

Ayon sa paminy.com, mas detalyado at inklusibo ang pamantayan ng kaugalian” ng Gen Z kumpara sa mga millennials. Ang tamang asal ng Gen Z ay mas bukas ang isip at mapagparaya sa iba’t ibang mga pananaw at karanasan kaysa sa mga mas nagdaang henerasyon.

Ang paraan ng pagsasalita ng GenZ ay nagpapakita ng pagsasama-sama ng iba’t ibang impluwensya, mula sa mga kolokyalismo ng kanilang mga ninuno hanggang sa mga maikling ekspresyon na nabuo sa panahon ng digital. Ang pagsasanib na ito ay nagdulot ng isang natatanging larangan ng wika na kinakatawan ng kathangisip, kreatibo, at paghahalo ng mga wika - isang phenomenon na madalas na napapansin sa mga online na pakikipag-ugnayan.

Gayunpaman, sa gitna ng maraming

komunikasyon. Sa ilalim ng pagpapakitang mga hashtag na trending at mga viral na meme ay isang henerasyon na pinahahalagahan ang pagiging totoo, pagkakaroon ng empatiya, at pangangalaga sa pagkakaiba-iba sa komunikasyon.

Gayunpaman, ang kahalagahan ng social media ay nagdudulot din ng isang patalim na espada, na naglalantad sa Gen Z sa isang dimabilang na antas ng kultura ng wika habang nagpapalakas din sa impluwensya ng negatibong paraan ng pagsasalita. Ang walang-tigil na “bombardment” ng “di-filtered” na nilalaman ay naglilihim sa mga linya sa pagitan ng naaangkop at nakasasakit na paraan ng pagsasalita, na naguudyok sa mismong batayan ng mga halaga ng lipunan.

Sa ating paglalakbay sa palaging nagbabagong larangan ng paraan ng pagsasalita, pangunahing kinabukasan ng komunikasyon. Sa pamamagitan ng pagpapalago ng isang kultura na ipinagdiriwang ang linggwistikong

empatiya, maaari nating gamitin ang mapagbago ng kapangyarihan ng wika upang tawirin ang mga pagkakaiba at bumuo ng makabuluhang ugnayan sa isang lalong nagiging konektado na mundo. Sa kumplikadong likhang-likhang pangwika, tanggapin natin ang mga kahulugan ng nagbabagong dila ng GenZ bilang patunay sa katatagan ng ekspresyon

Maraming espekulasyon ang kumakalat sa internet tungkol sa negatibong epekto at impluwensya ng pagsasama ng artificial intelligence (AI) sa larangan ng edukasyon sa mga pampublikong paaralan.

Noon pa man ay naniniwala ako na ang pagyakap sa mga pag-unlad ng teknolohiya ay nangangahulugan ng pagtanggap sa hinaharap, ngunit bakit kadalasan ay nakikita lamang natin ang mga negatibong posibilidad na hinihimok ng kasakiman ng tao?

Ang artificial intelligence o AI ay kumakatawan sa rurok ng isang matalinong imbensyon ng ating henerasyon ngayon. Personal akong humahanga sa walang kapantay na mga posibilidad na inaalok ng AI sa edukasyon, pagpapahusay ng mga karanasan sa pag aaral na may nakakaengganyong graphics at visual, at kahit na pagpapagana ng makinang na program na pakikipag ugnayan sa lipunan.

Ngunit sa ilang lugar, tulad ng Pilipinas, nakararanas tayo ng mga hamon tulad ng limitadong access sa internet. Ito ay nagiging hadlang upang lubos nating mapakinabangan ang potensyal ng AI, na kadalasan ay nagdudulot ng mga kritisismo at pinapansin ang mga negatibong aspeto nito.

Madalas na tinatanong ng mga tao at ibinabahagi ang mga negatibong pananaw tungkol sa mga bagay na hindi nila lubos na nauunawaan, lalo na tungkol sa mga benepisyo, kahalagahan, at impluwensya nito sa mga masugid na tagasubaybay.

Upang tugunan ang mga hamong ito, dapat magpakilala at magbahagi ang mga paaralan ng pagsasanay para sa mga guro, karagdagang mga gadget, at gabay sa pag-aaral tungkol sa AI upang maunlock ang buong potensyal nito para sa kapakinabangan ng sangkatauhan at ng mga susunod na henerasyon.

Dapat kilalanin ng pamahalaan ang potensyal ng AI, lalo na sa pagdami ng mga mag-aaral sa sektor ng edukasyon, na siyang mga mamamayan ng hinaharap. Ang AI ay hindi isang sandata o kalaban na dapat puksain kundi isang regalo sa sangkatauhan na maaaring magpanatili ng ating mga buhay at magsulong ng mas maayos na pamumuhay na balanse kasama ang kalikasan.

sulat ni ADEN KIT NAJ V. ZAMORA

dibuho ni: RAFA EARL A. MADRID

ADagdag na bayarin sa serbisyong pampubliko

ng pagbubukas ng bagong gusaling paaralan ay nagdadala ng mga kapakinabangan at hamon, lalo na sa usapin ng badyet ng paaralan. Ang pagtutok ng karagdagang pondo para sa mga bayarin sa serbisyong pampubliko, tulad ng mga bayaring utility, ay nagiging isang aspeto na kinakailangan pagtuunan ng sapat na pansin.

“.Sailalimngmgamataasnapangarap,sumusulpotang mgatanikalangmgaproblema”

Nagbibigay ito ng kumpiyansa na maihatid ang mahahalagang serbisyong pang-edukasyon, nagpapalakas ng pangmatagalang pag-unlad, at nagbibigay inspirasyon sa positibong kapaligiran sa pag-aaral. Ang emphasis ay dapat na nasa mga pangmatagalang benepisyo at kagalingan ng mga mag-aaral at guro. Laging sinasabi natin na ito ay isang sitwasyong panalo para sa lahat, di ba?

Ngunit sa likod ng lahat, ang paaralan ay patuloy na nakararanas ng problema sa wiring at tulo ng tubig na nagkakahalaga ng Ph13,500.00 na bagong bayarin sa kuryente mula sa dati ay Ph9,500.00 lamang. Ito ay nagdudulot ng pangamba hinggil sa pagtaas ng bayarin sa kuryente at tubig sa loob ng mahabang panahon dahil sa kapabayaan ng naunang administrasyon.

Ngunit, sa ilalim ng mga magandang pag-asa na ito, nagtatago ang serye ng mga problema.

Kalaunan, pagod at malaking gastos lamang ang nagiging resulta, ngunit ito’y ginagawa para mapanatili ang simpleng layunin na magkaruon ng maayos na kalagayan para sa pag-aaral.

Nagsimula ang USB Builders noong Oktubre 2023, isang linggo matapos ang seremonya ng pagtatag na dinaluhan

KNa KABA bahalang gastos

by EMMANUEL ABRAHAM A. NABO

Ang mga Opisyal ng Probinsya na pinangunahan ni Gov. Unabia at si Dr. Valmores ng Jasaan South District PSDS. Hindi napigilan ang kasiyahan at excitement ng lahat habang ipinapakita ang disenyo at pangitain ng proyekto.

Gayunpaman, nag-aalok ang USB Builders na sagutin ang lahat ng kanilang gastusin sa kuryente bilang karagdagang bahagi ng badyet ng paaralan, ngunit hindi ito na-allocate.

Sa abot ng aking kaalaman, ang mga karagdagang pondo na ito ay hindi direktang idedeposito sa pondo ng paaralan at magtatake ng oras bago ito maging kumpleto. Ano ang nangyayari sa internal na operasyon ng paaralan? Ang isyung ito ay dapat magkaruon ng direktang mula sa Provincial Office kanilang proyekto. Ang edukasyonal na pagtatangkang ito ay kailangang maging maingat na inihahanda at ipinapaabot upang maging matagumpay. Ito ay isang isyu na dapat maging bahagi ng kamalayan ng lahat dahil tayo ay isang komunidad sa loob ng institusyon na ito. Upang magkaruon ng kaginhawaan, kinakailangan nating magbuwis at harapin ang mga pagsubok. Sa kalaunan, kapag ito ay natapos, ang proyektong ito ay mananatili sa loob ng maraming taon., kung hindi man ng mas matagal.

PAGPAPATAYO NG SR MALLl

Peligrong Regalo

by DALENE FAYE H. TIMARIO

atulad ng karamihan sa mga paaralan sa lungsod, ang Luz Banzon IS ay ilalagay malapit sa isang shopping mall na agad na magsusulputan ngayong taon na may kasamang mga haka-haka na maaaring ma-divert ang interes ng mga mag-aaral kaysa pumasok sa paaralan, maaaring masumpungan silang naglalakad-lakad habang oras ng klase. Ito rin ay isang palatandaan ng pag-unlad sa komunidad na nakakatanghal ng trabaho, turismo, at paglago sa ekonomiya. Ito ba ay karapat-dapat na isakripisyo ang edukasyon para sa mga mag-aaral?

Ang SR Mall ay nag-aalok ng iba’t ibang mga pampaginhawa na gawain, potensyal na part-time na trabaho, at access sa mga establisyamento na nakakatugon sa pang-akademikong at pampalibang na mga pangangailangan.

Sa kabila nito, may pangamba ang mga estudyante, kasama na ako, sa pagkahumaling na maglaan ng sobrang oras sa mall habang may klase o pagkatapos ng mga klase, na maaaring magbunga ng pagkakaroon ng mas mababang focus sa akademiko at kawalan ng pakikilahok sa mga gawain na may kinalaman sa paaralan. Ang malapit na mga pasyalan, mga opsyon para sa

libangan, at mga tindahan ay maaaring maging dahilan ng paglipat ng mga mag-aaral mula sa mga lecture o pagkakaligtaan ang kanilang mga gawain sa paaralan.

Sa pagkilala sa posibleng mga negatibong aspeto ng isang malapit na mall, naniniwala ako na ang tamang gabay at balanse ay maaaring mabawasan ang negatibong epekto. Ang mga mag-aaral ay kailangang bigyan ng prayoridad ang kanilang pag-aaral at magamit ang oras ng epektibo, at ang pamamahala ng paaralan at mga guro ay may mahalagang papel sa pagtataguyod ng kamalayan.

ng Maintenance at iba pang Gastos sa Operasyon (MOOE) ay ang pangunahing pinagmumulan ng buhay para sa lahat ng pampublikong institusyon dito sa Pilipinas upang suportahan ang mga programang pangedukasyon at makatulong sa pagpapanatili ng ligtas at malusog na kapaligiran sa mga paaralan, tulad ng unang inilabas sa mga alituntunin ng implementasyon na nakasaad sa DepEd Order No. 13, 2016.

Ang malaking pagtaas sa gastusin sa tubig at kuryente ay nagdudulot ng pangamba sa edukasyonal na kalagayan ng Luz Banzon Integrated School. Ang nakakagulat na 35% o PHP 4,500.00 na pagtaas sa buwanang gastusin, na nag-angat ng bayarin mula PHP 9,000.00 patungong nakakatakot na PHP 13,500.00, ay nagdudulot ng nakakabahalang sitwasyon para sa institusyon at ang mga interesadong partido.

Ang matalim na pag-angat sa presyo ng kuryente ay diretsahang nagbabanta sa badyet ng Maintenance at iba pang Gastos sa Operasyon (MOOE), na mahalaga sa pagtugon sa iba’t ibang pangangailangan ng mga mag-aaral, guro, at imprastruktura ng paaralan. Ang ganitong malaking pagtaas ng gastos ay nagbubunga ng panganib sa mga pangunahing yaman na kinakailangan para sa isang angkop na kapaligiran sa pag-aaral. Ang mamahaling gastusin ay nagmumula sa lumang imprastruktura ng paaralan na nangangailangan ng pag-aayos. Ang mga tumutulo na mga tubo mula sa pangunahing pinagkukunan at ang mga depektibong kabling ng kuryente ay nagpapabigat sa konsumo, na nagreresulta sa hindi ma-sustenableng pagtaas ng presyo ng utility. Kinakailangan ang agarang aksyon upang maiwasan ang darating na kalamidad na ito. Ang mabilisang pag-aayos at pagtatayo ng tumutulo na mga linya ng tubig at depektibong koneksiyon ng kuryente ay mahahalagang hakbang para maibsan ang lumalaking bayarin sa utility. Ang mga ahensiyang pampamahalaan, lokal na pamahalaan, at mga interesadong partido ay dapat magsanib-puwersa upang magbigay ng mga resources at kasanayan para malunasan ang mga kakulangan sa imprastruktura na ito.

Ang sitwasyon ay nangangailangan ng isang koordinadong pagsisikap upang protektahan ang integridad ng edukasyon. Ang pangangalakal para sa karagdagang pondo at tamang aksyon sa pag-aayos ng imprastruktura ay mahalaga. Ang edukasyon ng ating mga anak ay hindi dapat mabawasan dahil sa mga problema na maaaring maiwasan kung may sapat na resources.

Sa aking pangarap bilang isang komunidad, kinakailangan nating magsanib-puwersa at ipaglaban ang agarang aksyon. Nasa panganib ang kinabukasan ng ating mga mag-aaral, pati na rin ang integridad ng edukasyon. Lahat ng mga sangkot ay dapat magbigayprioridad sa mga solusyon sa mga hamon sa imprastruktura na ito upang magkaruon ng kapaligiran na angkop sa pag-aaral at paglago sa Luz Banzon Integrated School.

sulat ni ADEN KIT NAJ V. ZAMORA

OPISYAL NA PAHAYAGAN NG LUZ BANZON

ASARBEY

Aksyon sa Edukasyon

sulat ni MAYKAELLA D. CARAMPATAN

ng edukasyon ay ang pundasyon ng lipunan, na nagpapahayag

sa mga isipan at naglalakbay sa progreso ng isang bansa.

Ang pagtalaga kay Bise Presidente “Inday” Sarah Duterte bilang Kalihim ng Edukasyon ay nagtatag ng isang makasaysayang yugto sa kasaysayan ng edukasyon. Ang paglulunsad ng MATATAG na Kurikulum ay nagrerepresenta ng isang malaking paglaya mula sa tradisyonal na paraan ng pagtuturo, na nag-aalok ng isang makabuluhang paglalakbay tungo sa mas dinamiko at nag-aadaptang kapaligiran sa edukasyon.

Sa pinakapundasyon nito, ang MATATAG na Kurikulum ay naglalarawan ng isang pangarap para sa pagbabago sa edukasyon. Ang term na ito ay sumasalamin sa kanyang kahulugan: modernisado, accessible, teknolohiya-driven, at handa sa pandaigdigang antas. Ipinakikita nito ang isang kurikulum na hindi lamang nagtuturo kundi nagbibigay din ng mahahalagang kasanayan na kinakailangan para sa tagumpay sa isang palaging nagbabagong mundo.

Bagamat may mga nagdududa sa pagbabago, buo ang suporta ko sa MATATAG na Kurikulum. Ang approach nito ay nagrerepresenta ng paglipat mula sa luma at di-inaasahang paraan ng pagsasanay tungo sa kritikal na pag-iisip, pagsosolba ng problema, at praktikal na aplikasyon ng kaalaman. Bilang isang mag-aaral, naniniwala ako na ang paglipat na ito ay mahalaga para sa ating kakayahan na mag-navigate sa mga kumplikadong bahagi ng modernong mundo.

“..ang Matatag Kurikulum ay naglalarawan ng isang pangarap para sa pagbabago sa edukasyon..”

Ang pundasyon ng MATATAG na Kurikulum ay makabago. Ang modernisasyon ay nagtutulak ng innovasyon sa paraan ng pagtuturo, na nagreresulta sa isang dinamikong kapaligiran sa pag-aaral. Ang accessibilidad ay sumasagot sa iba’t ibang pangangailangan ng mga mag-aaral, na nag-eencourage ng inclusivity at pantay-pantay na edukasyon para sa lahat. Ang integrasyon ng teknolohiya ay gumagamit ng kapangyarihan ng mga digital na kasangkapan upang mapabuti ang mga karanasan sa pag-aaral, habang ang pagbibigay-diin sa kakayahan ng pangglobong koneksyon ay nagpo-promote ng isang mentalidad na handa para sa isang pandaigdigang kapaligiran.

Ang pagpapakilala ng MATATAG na Kurikulum ay hindi lamang isang reporma; ito ay isang tawag sa aksyon. Ipinahahayag nito ang pangangailangan para sa mga guro, mambabatas, mga magulang, at mga mag-aaral na samahan ang pagbabago. Inuudyok nito tayo na aktibong makisangkot sa pagbuo ng isang hinaharap kung saan ang edukasyon ay lumalabas sa loob ng silid-aralan upang ihanda ang bawat isa para sa mga hamon at posibilidad na naghihintay sa kanila.

Sa ating pagsisimula sa makabagong yugtong ito, magtulungan tayo upang sundan ang mga prinsipyo ng MATATAG na Kurikulum. Suportahan natin ang pagpapatupad nito, makilahok sa konstruktibong diskurso, at magkaisa para sa tagumpay nito. Hindi ito lamang tungkol sa isang bagong kurikulum; ito ay patungkol sa pag-angat ng isang henerasyon na handang mamuno, lumikha, at magtagumpay sa isang mabilis na nagbabagong mundo. Tanggapin natin ang hamon ng pagbabago dulot ng MATATAG na Kurikulum, sapagkat sa paggawa nito, “tayo’y nagtatanim ng mga binhi para sa isang mas maliwanag at mas madaling ma-angkop na hinaharap.

50%dissatisfied

sa Kto12 Program Implementation noong Setyembre 2023 39% satisfied

9% undecided

2% noknowledge

mula sa: SOCIAL WEATHER STATIONS (SWS)

Liham sa Editor

sa EDITOR

Patakaran sa Paggamit ng Identification Cards para sa lahat ng mga hindi kasapi ng paaralan

Itinutulak ng administrasyon ang aksyon tungkol sa pagsusuot ng Identification

Card sa paaralan, lalo na sa mga opisyal na naka-enroll sa SY na ito. Mabisa, ang tuntunin ay nasunod at sinunod din ng mga mag-aaral at guro. Ito ay para sagutin ang kamakailang insidente hinggil sa kaguluhang dala ng taong tagalabas na nagresulta sa pagkakasugat ng mag-aaral sa paaralan dahil sa suntukan. Nakakaalarma ang aksyon kung isasaalang-alang ng mga tauhan ng tarangkahan ng paaralan na walang ideya kung sino ang papasok at lalabas paminsan-minsan.

Ngunit isang bagay ang nakaagaw ng atensyon ng ilang magulang nang hindi pinayagang makapasok ang kanilang mga anak dahil sa hindi pagsusuot ng kanilang mga ID sa ilang kadahilanan. Ang isyung ito ay dapat lutasin sa pamamagitan ng banayad na pagdampi ng mga pasaway dahil may mga bagay na hindi natin kayang hawakan, at ito ay makokompromiso lamang ang kaligtasan ng mga mag-aaral kapag hindi sila nakapasok sa paaralan. Sana marinig ko ang iyong mga damdamin. Salamat sa pakikinig sa aming boses.

Operasyon Baklas, anong ‘say’ mo?

“..mas maaliwalas pala ang pakiramdam kapag walang nakapikit-pikit sa dingdin, mas makaka-focus nga ang mga bata dahil walang masyadong sagabal sa kanilang atensyon. ”

“..maganda naman sana yung mayroong nakikita ang mga bata kahit papano, kahit naman pikit-pikit lang yan, bumabasa din naman sila Yung iba nga sa mga dingding na nakadikit at bumabasa, nakakatuwa namn sila minsan tingnan..”

“..aynamaaaringmakadistraktaang mgasilid-aralannamaysobrang dekorasyonatmagsanhinghindi pagtuonngmgamag-aaralsamga akademikongmateryales,..”

APISA pisaan sa marka KOMENTARYO

Pina-igting na DRESS CODE

by DEANNA CHLOE E. PADRELANAN

ng kamakailang pagsapubliko ng mga resulta ng PISA (Program for International Student Assessment) ay nagdulot ng muling pag-aalala hinggil sa katayuan ng edukasyon ng Pilipinas sa pandaigdigang antas. Ang mga resulta ay nakakabahala, na nagpapakita ng isang alalahanin: ang bansa ay lima hanggang anim na taon ang hinahabol sa pangkalahatang pagganap sa pagbasa, matematika, at agham sa gitna ng 81 na lumahok na bansa. Bilang isang aktibong tagamasid, malinaw na kinakailangan ang isang masusing pagsusuri ng sistema ng edukasyon. Ang mga resulta ng PISA ay nagpapakita ng isang malungkot na pagpapatuloy sa pakikibaka ng Pilipinas sa larangan ng edukasyon. Ang ranggo ng bansa na ikaanim mula sa huli sa pagbasa at matematika, at ikatlo mula sa huli sa agham, ay nagpapakita ng patuloy na mababang pagganap mula noong unang sumali ito sa pagsusuri noong 2018. Bagaman mayroong maliit na pag-angat ng mga marka sa matematika at pagbasa mula 2018 hanggang 2022, ang mga pag-usbong na ito ay hindi makabuluhan sa estadistika, na nagpapakita ng lawak ng mga umiiral na isyu sa edukasyon.

...itoaynangangailangan ngisangnakakatutokna pagsusumikapupangtiyakin

angpatasnaaccesssamga mapagkukunanatpahigpitin

ang mga programa para sa pagsasanayngmgaguro...”

Sa pagtingin sa mga numero na ipinakita sa website na https://www.oecd.org/pisa/, bagaman may bahagyang pagtaas ang average na marka sa matematika at pagbasa, ang pag-angat mula 353 hanggang 355 sa matematika at 340 hanggang 347 sa pagbasa ay hindi nakapagtapos ng malaking kahinaan. Sa agham, ang maliit na pagbaba mula 356 hanggang 357 ay nagbigay-diin sa umiiral na mga hindi pagkakapantay-pantay. Ang mga markang ito, bagaman may maliit na pag-usbong, ay nananatiling mas mababa kaysa sa OECD average, na nagpapakita ng seryosong hindi pagkakapantay-pantay sa pagganap.

ANGKOP SA PAGTUTURO

Sa pagmumuni-muni sa nakababahalang ito, malinaw na maraming alalahanin ang nagpapakita ng mabagal na pag-unlad ng sistema

ng edukasyon ng bansa. Isa sa mga alalahanin ay ang pangangailangan para sa isang kumpletong pagbabago sa mga pamamaraang pagsasanay. Ang dominante at traditional na paraan ay maaaring mabigo sa maayos na pakikipag-ugnayan sa mga mag-aaral, na nagreresulta sa isang superyapak na pang-unawa ng mahahalagang paksa. Mahalaga ang paggamit ng mga interaktibo at mabilisang paraan ng pagtuturo na angkop sa iba’t ibang uri na mag-aaral sa kanilang pag-aaral.

Bukod dito, ang sistemikong hindi pagkakapantay-pantay sa alokasyon ng mga mapagkukunan at access sa dekalidad na edukasyon sa iba’t ibang lugar ay nagdudulot ng malaking hamon. Ang mga komunidad sa rural at naiiwan sa gilid ng lipunan ay madalas na nagaalitang kulang sa mga pasilidad ng edukasyon at kakulangan sa mga kwalipikadong guro, na lalo pang nagpapalala sa hindi pagkakapantaypantay. Ang pagsugpo sa ito ay nangangailangan ng koordinadong pagsisikap upang tiyakin ang pantay-pantay na access sa mga mapagkukunan at pagpapalakas ng mga programa para sa pagsasanay ng mga guro.

HAKBANG SA PAGBABAGO

Mahalaga ang pagsusulong ng isang pagbabago sa paradigm na nagtataguyod ng kritikal na pag-iisip, pagsusuri ng problema, at innovasyon sa mga mag-aaral. Ang simpleng pagsasanay ng gawaing pampamana ay dapat nang mapalitan ng pagpapaunlad ng kritikal na pag-iisip at kreatibidad. Ang pag-integrate ng mga karanasan sa pagaaral, interdisiplinaryong pamamaraan, at mga ekstrakurikular na gawain ay makakatulong sa pangkalahatang pag-unlad ng mga mag-aaral. Sa aking palagay, ang Kagawaran ng Edukasyon ay dapat magsulong ng malawakang repormang estratehiya. Ang pagsusuri sa istrakturang kurikulum, pagtaas ng alokasyon ng mapagkukunan, pagsuporta sa mga guro, at pagbibigay diin sa kasanayan sa kritikal na pagay mahahalagang hakbang tungo malakas na pundasyon ng edukasyon.

Ang mga resulta ng PISA ay isang maagang paalala, na nagbibigay-diin sa pangangailangan para sa magkakatuwang pagsisikap upang tugunan ang mga sistemikong isyu na nagbabalot sa edukasyon ng Pilipinas. Dumating na ang oras para sa isang samasamang pagtatalaga sa pagbabago ng mga prayoridad sa edukasyon at tiyakin na bawat mag-aaral na Pilipino ay may pagkakataon na magtagumpay sa isang pandaigdigang kompetitibong kapaligiran.

Ang patuloy na diskusyon hinggil sa patakaran ng “Walang Umiiral na Uniporme sa Paaralan,” na ipinatupad ng Kagawaran ng Edukasyon sa pamamagitan ng DO 65, S. 2010, ay patuloy na nagaganap sa Luz Banzon Integrated School. Bagaman ang direktiba ay nagbibigay daan para sa pagpapasya ng mga estudyante na hindi magsuot ng uniporme upang maibsan ang mga suliranin sa pinansiyal, ang mga kaganapan kamakailan lang ay nagpapakita ng mga potensiyal na hindi kanais-nais na epekto ng nasabing patakaran.

Ang kakulangan ng isang kinikilalang uniporme ay nagdudulot ng kalituhan at mga pagkakamaling pangkakilanlan, tulad ng nangyari noong Nobyembre 2023. Ipinakikita nito ang pangangailangan na suriin ang patakaran upang makamtan ang isang maayos na balanse sa pagitan ng kinakailangang gastos at ang pangangailangan na mapanatili ang ligtas at maayos na kapaligiran sa edukasyon.

Sa kabatiran ng mga pangyayari, lantad ang mahalaga na papel ng malinaw na dress code para sa mga magulang, guro, bisita, at estudyante sa kanilang pagpasok sa paaralan. Ang pagsusumikap na maipatupad ang isang akmang dress code ay naglalayong hindi lamang palakasin ang kamalayan ng bawat isa at ang kanilang dignidad kundi pati na rin ang pagbuo ng ligtas na atmospera sa loob ng paaralan. Ito ay nag-aambag sa mas mabilis na pagkakakilanlan, pagsusugpo ng mga distraksyon mula sa labas, at pagpapahayag ng propesyonal na kalakaran. Ang paghahanap ng tamang balanse sa pagitan ng indibidwal na ekspresyon at ang pangkalahatang identidad ng komunidad sa pamamagitan ng isang maayos at tiyak na dress ay may malaking kahalagahan sa pagbuo ng positibong at ligtas na kapaligiran sa edukasyon sa Luz Banzon

ni DEANNA CHLOE E. PADRELANAN

LATHALAIN

NAKATAGONG

KORONA

ni BRENT RAULLY A. OLACO

Sa maingay na mga pasilyo ng Luz Banzon Integrated School, kung saan ang mga pangarap ay sumusulpot sa kabila ng mga hamon, nakatira ang isang batang estudyante sa ika-apat na baitang, si Sarah—isang ilaw ng matatag na pagtibay at di-mabilang na determinasyon. Ang kanyang kuwento ng matibay na tapang at paghahanap ng edukasyon, bumubuo ng larawan ng kahinhinan sa gitna ng kahirapan, na naglalarawan ng kahalagahan ng banal na pakikipaglaban para sa dangal laban sa kahirapan.

“..ang ideya ng pagkain ng “bakbak” o palaka ay upang matugunan ang mag-kahalong gutom na aming nararamdam..…”

Sa murang edad na sampung taon, ipinakita ni Sarah ang kanyang matibay na determinasyon, patuloy na naglakbay sa kanyang masidhing pagnanasa na mag-aral kahit na ang mga hadlang ng kahirapan ay nagbibigkis sa kanyang paligid. Ang paghahanap ni Sarah ng kaalaman ay nagliliwanag bilang isang bantayog sa kanyang mapusok na diwa sa isang tahanang nababalot ng kahirapan, itinataguyod ng kanyang solong ama dahil sa pagkakahiwalay dulot ng mga suliranin sa ekonomiya.

Kasama ang kanyang kaparehong kambal, inilalaan ni Sarah ang kanyang oras pagkatapos ng paaralan sa paggawa ng trabaho sa bahay ng kanilang kapitbahay, umaasa na makakuha ng maliit na kita para sa kanilang pamilya. Ang kababaang kita ay kadalasang napupunta sa kanilang maliit na ‘baon,’ nagpapalakas sa kanilang pangako na magpatuloy sa pag-aaral.

Ang pamilya ni Sarah, na walang safety net mula sa government 4Ps, ay humaharap sa mga hamon ng buhay nang may kakaibang determinasyon, kadalasang umaasa sa mga hindi kapani-paniwala upang malunasan ang kanilang gutom. Ang konsepto ng pagkain ng palaka o “bak-bak o baki” para sa pangangailangan ay naging isang nakakagambalang talinghaga para sa lalim ng kanilang mga pagsubok, kung saan ang kahusayan ay umaatungal sa panghihina.

Gayunpaman, hindi napapawi ng mga pagsubok ang apoy sa loob ni Sarah. Ang kanyang simple at mababang-loob na pag-uugali sa silid-aralan ay

nagtatago ng malalim na pagnanasa na nagpapamalas ng kanyang dedikasyon, kumikita ng paghanga mula sa kapwa mag-aaral at guro. Ang kanyang patuloy na pagtatangkang makamit ang kahusayan sa akademya ay naglilingkod na inspirasyon sa kanyang paligid.

Sa kabila ng kakulangan sa materyal na yaman, ang lakas ng karakter ni Sarah at ang hindi naglalahoang determinasyon ay nagbibigay sa kanya ng palayaw na “Sarah ang munting Prinsesa na walang korona” — ang maliit na prinsesa na walang puting korona. Ang kanyang kwento, tulad ng isang makulay na tapistrya na binubuo ng mga sinulid ng pagtitiis at pagtatibay, ay naglalaman ng isang walang hanggang mensahe ng pag-asa.

Ang kwento ni Sarah ay naglalakbay sa mga pasilyo ng Luz Banzon Integrated School, naglilingkod bilang isang pabula ng matibay na dedikasyon, isang malakas na tawag para sa pakikipagdamayan, at isang pag-alala sa walang hanggang potensyal na umiiral sa puso ng mga taong naghahanap ng mas magandang hinaharap. Hindi siya biktima ng kanyang kalagayan, kundi isang pinagmumulan ng inspirasyon — isang hindi kilalang bayani na nagbubukas ng daan para sa mas magandang bukas.

Umusbong na negosTUYO!

Ang pagpasok sa negosyo ay isang misteriyosong puhunan. Maaring umunlad at maging matagumpay, ngunit maaari rin itong sumama ang takbo. Ang iyong determinasyon at masigasig ang nagpapatunay na ito ay mga pangunahing sangkap para sa tagumpay ng isang kumpanya.

Sa bayan ng Luz Bazon sa Jasaan, isang maliit na grupo ng mga negosyante ang nagtangkang sumugal sa pagnenegosyo ng bulad o tuyong isda – isang pangkaraniwang at tradisyunal na ulam sa Pilipinas na karaniwang kaakibat ng pritong itlog at hinati-hating kamatis; para sa iba, ito’y iniuulam sa halos lahat ng putahe, at tila’y langit ang lasa kapag maayos na niluto Noong 2023, limang nagtitinda lang ng “Bulad” ang nagsimulang magbenta malapit sa kalsada malapit sa paaralan. Ito ang nag-udyok sa kanila na huwag sayangin ang sobrang isdang kanilang nakuha noong panahong iyon. Ang tanging paraan upang mapanatili ang kalidad ng isda ay ang pagpapatuyo, at sa pagkakalagay nito malapit sa kalsada, naniniwala sila na mabebenta ito sa mga dumadaang tao.

Si Kevin, isang alumni ng Luz Bazon IS, ay isa sa mga nagtitinda; tahimik lang ang lugar noon, kaya’t kailangan niyang mangumbinsi ng kanyang kapatid na magbenta ito sa mga guro at magulang sa paaralan upang magtagumpay.

Sa gitna ng mga bulong ng kahirapan, ang kwento ni Sarah ay umaawit bilang isang matagumpay na simponiya — isang oda sa dimatalo-talunang diwa ng tao, kung saan ang dignidad ay laging umaatungal sa kahirapan at ang mga pangarap ay mas nagliliyab kaysa sa pinakamadilim na gabi. Ang kanyang kwento ay nagpapakita ng kahulugan ng isang makalangit na pakikibaka — isang landas kung saan ang pag-asa ay laging nagtatangkang sumulpot, lumalampas sa mga hangganan ng kahirapan at kagipitan.

Sa simula, naalala ni Kevin ang mga oras na inilaan niya sa pagpapabuti ng kanyang mga recipe at pagsusubok ng iba’t ibang lasa upang makabuo ng sariling identidad para sa kanyang mga dried fish na produkto. Ang kanyang pagtutok sa kalidad at kasiyahan ng customer ang nagsilbing pundasyon ng kanyang negosyo. Sa maikli lamang na panahon, kumalat ang balita at tumaas ang demand para sa dried fish ni Kevin.

Sa paglago ng kanyang negosyo, pinalawak ni Kevin ang kanyang operasyon, lumipat mula sa isang maliit na tindahan sa tabi ng kalsada tungo sa isang kaakit-akit na maliit na tindahan na may makulay na banderitas at imbitador na mga signage. Ang dating solong pagsusumikap ay ngayon ay may kasamang maliit na koponan ng dedikadong indibidwal, na nagbibigay ng trabaho sa mga lokal at nag-aambag sa ekonomikong pagunlad ng komunidad.

Sa kasalukuyan, ang dried fish business ni Kevin ay nagiging simbolo ng lakas ng passion at perseverance. Ang nagsimula bilang simpleng pagsusumikap malapit sa isang paaralan ay nagbukas ng pintuan patungo sa isang iniingatang lokal na institusyon, na kinikilala at iniingatan ng mga mag-aaral, pamilya, at mga tagahanga ng pagkain. Ang kwento ni Kevin ay naglilingkod bilang paalala na ang tagumpay ay maaaring umusbong mula sa pinakakakaibang mga dako, at sa tamang halong determinasyon at innovasyon, ang mga pangarap ay maaaring abutin ang mga bagong mataas.

ni QUEEN MARY DRYNYL SILUBRICO

Lasap sa pangarap LATHALAIN

ni BRENT RAULLY A. OLACO

Sa kasulukuyan at kasiglahan ng

kantina ng Luz

Banzon Integrated School, kilalanin si Elenita Villamero, 45, isang babaeng balo na may tatlong anak, at si Josefa Villamero, 37, na hiwalay sa asawa, parehong hinaharap ang paglalakbay sa buhay bilang mga inang nag-iisa. Sa kanilang makabagong sayaw sa paligid ng mainit na kaldero at sisiklab na kawali, hindi lang sila nagluluto ng masarap na pagkain kundi nagbibigay rin ng landas patungo sa isang mas magandang hinaharap para sa kanilang mga pamilya.

Si Elenita, na may mga kamay na naranasan na ang iba’t ibang pagsubok ng buhay at may puso na laging matatag sa harap ng mga hamon, ay nagbabahagi na ang pagmamaneho ng kantina ang kanyang pangunahing kabuhayan. Hindi ito lamang simpleng pagnenegosyo ng pagkain; ito’y isang misyon na naglalayong buhayin ang mga pangarap. Ang mga pangarap na kaugnay sa Luz Banzon Integrated School, kung saan nag-aaral ang tatlong anak ni Elenita at dalawang anak ni Josefa.

Naninirahan sa iisang bubong, sina Elenita at Josefa, na hindi lang magkapatid sa dugo kundi kasama rin sa mga masalimuot na

May benefit sa tag-init

Kapag ang serye ng mainit na panahon ay sumiklab sa ating bansa, ang karamihan ng tao ay nagiging alarma at kahit na nadudulas dahil sa matindiang init na nagmumula sa kanilang paligid. May mga nagaakalang tataas ang bayarin sa utility, kakulangan sa tubig, at posibleng pagtaas ng presyo ng ilang kalakal.

Ayon sa National Oceanic and Atmospheric Administration (NOOA), ang phenomena ng El Nino ay magdudulot ng matinding init mula Agosto 2023 hanggang unang quarter ng 2024. Ang mga matindiang heat wave na ito ay nagdulot ng pagkatuyo ng mga ilog at lawa, na nagaapekto sa buhay ng mga taong umaasa sa mga ganitong uri ng kapaligiran.

Sa Luz Banzon, Jasaan, sa tabi ng kalsada malapit sa paaralan, masusing namumulat tayo sa pag-usbong ng industriya ng tuyong isda. Ang karamihan sa mga tindahan na ito ay pinapatakbo ng mga magulang ng mga mag-aaral sa Luz Banzon Integrated School.

Ang dami ng isda ay hindi maikakaila dahil ang lugar na ito ay malapit sa baybayin, at ang pangingisda ay ang pangunahing pinagkukunan ng kita. Ang mga tao mula sa iba’t ibang bayan o kahit mga nagdadaan lamang ay nagiging interesado na bumisita para bumili ng natatanging tuyong isda na may iba’t ibang klase, mula sa pinakamaliit hanggang sa pinakamalaki.

Si Mrs. Natividad, isa sa mga nagtitinda, ay nag-aalok ng iba’t ibang uri ng tuyong isda, at isa sa pinakapaborito ay ang “burot,” isang maliit at lapad na isdang madalas na kulay-abo. Ang kanilang presyo ay hindi base sa laki kundi sa kakaibahan. Ranging ito mula Ph250.00 hanggang Ph550.00 kada kilo, at karamihan sa kanilang mga mataas na halagang tuyong isda ay naka-wrap para mapanatili ang kalidad at maprotektahan laban sa mga insekto at pesteng nakakasira.

Ang kanilang karaniwang kita kada linggo ay nagbabago

hakbang ng buhay, ay nag-alsa kamay sa hamon ng negosyo. “Halos limang taon na kaming naglilingkod sa kantinang ito. Hindi ito lamang trabaho; ito’y pangako sa mga pangarap ng aming mga anak,” pahayag ni Josefa, habang ang kanyang mga kamay ay nagtataglay ng kasanayan na bumubuo ng isa pang remarlable na obra maestra sa pagluluto.

Ang kanilang linggo ay nagtatampok ng patunay sa pag-usbong ng kanilang pagmamahal sa sining ng pagluluto – isang kahanga-hangang 15,000 piso, isang tagumpay na pinagsikapan gamit ang kaldero, kawali, at isang himig ng pag-asa. Subalit, lumampas ang kwento nila sa personal na mga tagumpay. Araw-araw, ang 20 piso mula sa kanilang kita ay umiikot sa “Sukay” ng pondong paaralan, isang ambag na umaagos sa mas malaking pamayanan ng mga mag-aaral. Ito ay hindi lamang tungkol sa pangangalaga sa katawan kundi pati na rin sa pag-ambag sa mga layunin ng edukasyon ng mga mag-aaral.

Ang mga nilikhang lutuin, higit sa pagbibigay aliw sa gutom ng mga mag-aaral, ay naging sining,

isang komunyon na nagbubuklod sa buong paaralan. Ang mga bunga ng kanilang mga pagsusumikap ay hindi lang pangpinansiyal na tulong sa pondong paaralan kundi isang inspirasyon para sa mga kabataang nagmamasid ng kahusayan sa gitna ng kanilang landas.

Ang sisiklab ng kawali ay naging isang awit ng kasayahan, na kumakalat sa mga pasilyo ng Luz Banzon Integrated School. Sila si Elenita at Josefa, ang mga alagad ng sining sa kusina, hindi lang nagluluto ng pagkain kundi nagtatanghal din ng patunay sa di-mabilang na diwa ng mga ina, negosyante, at mga nangangarap.

Sa labas ng kusina ng paaralan, kung saan niluluto ang mga pangarap, patuloy ang kanilang kahanga-hangang pagtatayo ng pangarap – isang saliw ng pag-ibig, pagtitiyaga, at ang sisiklab ng mga kawali na nagbubuo ng masaganang kinabukasan para malasap ang natatanging pangarap.

BLESSINGS UNDER HEAT.

“..angpinakamahusaynabagay kapagsobranginitaymaaaritayong mag-producengmasmaraming tuyongisdaupangibenta.” -Gng.Natividad”

depende sa araw; halimbawa, ang Biyernes at Sabado ay itinuturing na mga araw ng masigla sa benta, na may lingguhang kita na umaabot sa Ph8,000.00-Ph11,000.00 kung hindi pa tag-ulan.

Tila ang Lokal na Pamahalaan ng Jasaan ay nagpapakita ng suporta sa pag-unlad ng industriya ng tuyong isda sa Luz Banzon sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanila ng maayos at malinis na pamilihan na may mga kubeta at payong para sa kaginhawahan ng mga nagtitinda at ng kanilang mga customer.

ni KELLY ELLEN T. TUNACAO

Mrs. Natividad with the buyer carefully select prefered dried fish for home commodities in Luz Banzon Market.

Tayshaun Ray E. Calahat

Natividad

Mapanganib na nanganganib

Sa isang maliit na barangay, Solana, Jasaan, Misamis Oriental, isang kapansin pansin na pagsisikap sa pangangalaga ang umunlad, na naging spotlight sa endimic Sailfin Lizard. Kilala sa mga natatanging katangian, kabilang ang mga patag na daliri ng paa para sa tubig na tumatakbo, ipinagmamalaki ng oviparous lizard na ito ang isang kaakit akit na presensya sa mga tropikal na kagubatan ng Pilipinas.

Kapansin pansin, ang Solana, Jasaan ay naging santuwaryo para sa mahigit 80 matured majestic creatures na ito mula noong 2002 at kinilala ng turismo ng lalawigan bilang isa sa mga tourist attraction ng buong Misamis orienta, salamat sa dedikadong pagsisikap nina Rodolfo at Alma Dael, isang mag asawang mapagmahal sa kalikasan mula sa Barangay Solana.

“Nabtanyan namo nga naa ni nga klase nga mga mananap sa likod sa among tugkaran kung diin adunay dako ngasapa. Ug sugod ni adto amo kini gihimo nga usa sa among responsibilidad since kami adunay hilig sa mga mananap ug amo kini gibahugan. Wala namo damha nga kini mo daghan ug nahimong usa ka attraction sa among lungsod, ug amo kini gipadayon hangtod karon.” said Rodolfo and Alma Dael.

Gayunpaman, sa gitna ng tagumpay ng mga pagsisikap sa pangangalaga para sa nanganganib na Philippine Sailfin Lizard sa Solana, Jasaan, isang nakaambang banta ang lumitaw na nanganganib sa maselang balanse na nakamit sa paglipas ng mga taon. Ang mga kamakailang pag unlad ay nagpapahiwatig na ang pagkakaroon ng isang bagong kumpanya, ang CSC, malapit sa tirahan ng endemic sailfin lizard ay nagbunsod ng mga alalahanin sa loob ng komunidad.

Habang ang kumpanya ay nagtatatag ng sarili sa paligid, ang komunidad ay nagpapatunay na ang pagkakaroon ng mga Sailfin Lizards ay malinaw na lumala. Ngayon, ang endemic sailfin lizard, na minsan ay umuunlad sa ilalim ng mga proteksiyon na pakpak ng mga inisyatibo sa konserbasyon, ay nahaharap sa isang mabagal na pagbaba ng bilang ayon sa pagmamasid ng komunidad.

Ang kapuri-puri na pagsisikap nina Rodolfo at Alma Dael, na sumasaklaw sa mahigit 24 na taon, ay nahaharap ngayon sa panibagong hamon habang ang komunidad ay nagbubunga ng mga potensyal na kahihinatnan ng industriyalisasyon sa mahihinang ecosystem na sumusuporta sa mga natatanging nilalang na ito. Ang kaibahan ng tagumpay sa konserbasyon at banta sa kapaligiran ay nagtataas ng mga kritikal na katanungan tungkol sa maselan na magkakasamang buhay ng kalikasan at industriya.

Tulad ng sinabi ng Municipal Tourism Head Mercado, nagiging imperative para sa mga lokal na awtoridad at sa mas malawak na komunidad upang matugunan ang isyung ito nang sama sama. Ang pinaka diwa ng Solana, Jasaan bilang santuwaryo para sa mga Sailfin Lizards, ay nahaharap ngayon sa isang mahalagang pagsubok ng katatagan laban sa mga panghihimasok ng pag unlad ng lunsod. Ito ay isang matinding paalala na, habang ipinagdiriwang natin ang mga milestone ng konserbasyon, ang kahinaan ng kalikasan ay humihingi ng walang patid na pagpupuyat sa harap ng mga umuusbong na hamon.

Ang kapalaran ng Sailfin Lizards ay nakasabit sa balanse, na hinihimok sa amin na maingat na tread habang nag navigate kami sa masalimuot na sayaw sa pagitan ng pag unlad at pagpapanatili ng kapaligiran.

Nakamamanghang

ni KELLY ELLEN T. TUNACAO

AILAN NALANG BA ANG NATIRANG

PHILIPPINES SAILFIN LIZARD SA SOLANA, JASAAN? 80 species sa taong 2002

49 species sa taong 2023

ng nakatagong hiyas ni Jasaan ay naghahahabi kagandahan—Sagpulon Falls, isang patunay sa mapagpigil na kalooban ng lokal na komunidad.

Higit pa sa umuunlad na biodiversity at kaakit akit na Sagpulon Falls ay nakatayo bilang isang buhay na obra maestra, logro. Ang kahanga hangang tubig ng aquamarine at maringal ng kaligtasan ng buhay at muling pagkabuhay, isang tanglaw pinsalang dulot ng bagyong Pablo noong 2012. Ang Sagpulon Falls ay higit pa sa likas na kamangha-manghang na diwa ng mga taga Jasaang. Kasunod ng mapaminsalang sama, na nagbago sa lugar na nakapalibot sa Sagpulon Falls dating tahimik na saksi sa pagkawasak ay patunay na ngayon magpapanumbalik ng kalikasan.

Paglalakbay sa Sagpulon Falls para sa isang nakalulubog lamang ng isang bato itapon ang layo mula sa puso ng Jasaan. ay nag aanyaya sa mga adventurer na galugarin at kunin kagandahan ng kalikasan. Plunge sa malamig na tubig, tumayo ang katahimikan ng oasis na ito rejuvenate ang iyong mga

JHabang nagsasaya ka sa kaakit akit ng Sagpulon Falls, isang pribilehiyo kundi isang responsibilidad. Ang falls ay bilang nababanat na maaaring ito ay, ay umaasa sa aming Hayaan ang Sagpulon Falls na magbigay ng inspirasyon sa ng ilang natitirang mga kababalaghan ng ating planeta, maaaring bask sa kagandahan na mapalad nating masaksihan

Ang Sagpulon Falls ay hindi lamang isang destinasyon; kalikasan na pagtagumpayan ang paghihirap. Habang ginagalugad ito sa Jasaan, hayaan ang kuwento nito na umalingawngaw protektahan, at ipagdiwang ang mga kababalaghan na biyaya Sagpulon Falls ay hindi lamang isang lugar; Ito ay isang buhay kagandahan ng ating planeta.

K ISLAp sa puting

asaan, Misamis Oriental — Matagumpay itong itinuturing nahulog sa pusod ng asul na tubig ng Misamis Oriental, bilang isang kaharian ng buhay-alat at paboritong ang di-mababaw na ganda ng kalikasan.

Ang hugis-crescent na isalng ito, na nakatayo lamang ng 30 minuto mula sa baybayin ng mainland Jasaan, ay isang testamento sa pagkamasining ng kalikasan, na nakakaakit sa parehong mga lokal at turista sa kanyang kahanga hangang coral reef at ang kaakit akit ng pinong puting buhangin nito, na lokal na kilala bilang “Magical Sand.”

Sa paglipas ng mga taon, nakilala ang Agutayan Island sa maunlad na tirahan nito sa dagat, na may mga bihirang species tulad ng maringal na sinag ng agila, graceful surgeonfish, at maging ang magiliw na higante—ang whale shark. Ayon sa mga lokal, ang mga sightings na ito ay hudyat ng kalusugan at sigla ng Agutayan reef, na muling nagpapatibay sa katayuan nito bilang isang untouched marine sanctuary na patuloy na umuunlad.

Isang kapansin pansin na katangian ng Agutayan Island ang namamalagi sa ilalim ng tila simpleng buhangin nito. Ayon sa isang pag-aaral na isinagawa ng Xavier University-Ateneo de Cagayan, ang mga pinong butil na bumubuo sa isla ay pangunahing mga coral remnants mula sa nakapaligid na tubig. Ang natural na komposisyon na ito ay nagdaragdag ng dagdag

ni QUEEN MARY DRYNYL SILUBRICO

sulat ni MAYKAELLA D. CARAMPATAN

GANDA NG JASAAN

FB PAGE: Jasaan Municipal Tourism

talon ng Sagpulon

naghahahabi ng kuwento ng katatagan at likas na sa walang-sawang diwa ng Inang Lupa at sa dikomunidad.

na tubig ng Agutayan Reef at White Island, ang maestra, nakaligtas at umunlad laban sa lahat ng mga maringal na talampas nito ay nagpipinta ng larawan tanglaw ng pag asa na lumitaw sa mga bunga ng

kamangha-manghang gawa; ito ay sumisimbolo sa nababanat mapaminsalang pangyayari, ang komunidad ay nagsama Falls sa isang kanlungan ng pagpapabata. Ang ngayon ng pagtitiyaga ng tao at ng kapangyarihang

nakalulubog na karanasan, isang Amazonian makatakas Jasaan. Ang hindi naapektuhang kagubatan nito ang mga sandali sa gitna ng hindi napapanatiling tumayo sa ilalim ng 100 talampakan talon, at hayaan mga pandama.

Falls, tandaan na ang kagandahan nito ay hindi lamang ay nakatayo bilang isang paalala na ang kalikasan, aming pangangasiwa para sa kaligtasan ng buhay. sa isang panibagong pangako sa pangangalaga na tinitiyak na ang mga susunod na henerasyon ay masaksihan ngayon. destinasyon; Ito ay isang buhay na salaysay ng kakayahan ng ginagalugad mo ang nakaligtas na kagandahan na umalingawngaw sa iyong puso, na hinihimok kang pahalagahan, biyaya na ibinabahagi sa atin ng kalikasan. Ang buhay na testamento sa walang hanggang

puting buhangin

itinuturing na parang isang mahalagang hiyas na Oriental, ang Agutayan White Island ay lumilitaw paboritong destinasyon ng mga manlalakbay na hinahanap

na layer ng kahalagahan sa pang akit ng isla, na nagbibigay diin sa maselang balanse ng ecosystem nito.

Kinikilala ang potensyal nito, ang Agutayan Island ay humakbang sa spotlight bilang isa sa mga paparating na atraksyon ng turismo sa Mindanao. Tinatawag na “susunod na malaking bagay,” ang isla ay naging magnet ng mga adventurer—kapwa lokal at dayuhan—na naghahanap ng sariwa at digaanong natuklasan na mga karanasan sa Pilipinas. Sakop ng kilalang magasin na Expat, ang Agutayan Island ay nakakuha ng papuri dahil sa kalinisan at kadalisayan nito, isang patunay sa walang pagod na pagsisikap ng mga tagaroon sa pagpapanatili ng likas na alindog nito habang binabago ito sa isang lokal na hiyas ng turismo. Habang ang nakatagong hiyas na ito ay patuloy na nagbubunyag ng mga kababalaghan nito, inaanyayahan nito ang mga manlalakbay na masaksihan ang mahika ng isang hindi nagalaw na paraiso, kung saan ang kagandahan ng kalikasan at ang mga pagsisikap ng isang tapat na komunidad ay magkakasama upang lumikha ng isang hindi malilimutang karanasan para sa lahat ng mga nakikipagsapalaran sa mga baybayin nito.

na Jasaan!

Bantayog ng Kristiyanismo

ni QUEEN MARY DRYNYL SILUBRICO

Sa Jasaan, kung saan ang mga alingawngaw ng 339-taong Kastilang kolonisasyon ay patuloy na naglalakbay, matatagpuan ang Simbahan ng Immaculate Concepcion—isang buhay na patunay sa matibay na epekto ng kasaysayan sa ating pananampalataya. Ang simbahan, isang tahimik na saksi sa mga nagdaang siglo, ay nagtagumpay harapin ang hamon ng panahon, ang kanyang tahimik na pagiral ay isang arkitektonikong melodiya na naglalakbay sa ating kolektibong debosyon.

Ang mga taga-Jasaan, kilala sa kanilang matatag na pagtitiwala sa patron na Santa Immaculate Conception, ay nagpupuno ng simbahan tuwing Linggo ng isang makapangyarihang enerhiya. Tulad ng isang pagtitipon ng mga bituin, umaabot sa halos 1,500 deboto ang nagbibigay-liwanag sa mga upuan, na umaakit ng iba pang taga-katabing bayan at munisipalidad na naghahanap ng aliw sa sagradong yakap ng simbahan. Mga bloggers, naghahanap ng relihiyon, at mga mausisero sa bisita ay nahihilig sa simbahan, isang yaman ng kulturang kasaysayan na maingat na naipreserba sa loob ng kanyang mga banal na pader.

Ang tibok ng pag-unlad sa Jasaan ay naglalakbay sa kasabayang pintig ng puso ng simbahan, salamat sa masiglang pagsisikap ng mga dedikadong taga-Jasaan na nag-aalay ng oras at yaman para sa kanyang pag-usbong. Ang pagsasagawa ng restorasyon tungo sa kanyang barn-style baroque design, na sinimulan ni Mayor Redentor Jardin noong 2010 sa tulong ng programa ng National Commission for Culture and the Arts na Taoid, ay naging isang kahanga-hangang yugto ng pagbabago.

Pagkatapos ng pagbabalik sa kanyang orihinal na anyo, lumitaw ang simbahan hindi lamang bilang isang espirituwal na santuwaryo kundi bilang isang kultural na landmark, na nagsisilbing imbitasyon sa mga nagnanais tuklasin ang bawat bahagi nito. Ang simbahan, tulad ng isang mabuting tagapangalaga, ay kumakalap ng halagang higit sa P500,000.00 mula sa programa ng pagpapahanging puno tuwing Bisperas ng Bagong Taon ngayong taon, na masiglang iniaalay ng mga mapagbigay na mga deboto at donors.

Sa melodiya ng progreso at pag-unlad, ang twin towers ng Jasaan, ang simbahan, at ang LGU, ay nag-aakbay, nagbubuo ng landas tungo sa pangkalahatang kasaganaan at pagkakaisa. Bilang simbolo ng di-matitinag na pananampalataya at kolektibong pag-unlad, nananatiling isang kumikislap na ilaw ang Immaculate Concepcion Church, naglalagay ng walanghumpay na kislap sa puso at pananampalataya ng Jasaan.

Ang Unang Jasaan

ni KELLY ELLEN T. TUNACAO

Ang kasaysayan ng Jasaan-ay bumubulong sa mga kalawanging dahon at marahang pag-ikot sa mga dalampasigan na parang mga alon ng mga siglo na lumipas. Sa ilalim ng kalangitan sa azure, may nakatagong hiyas, isang tahimik na saksi sa paglipas ng panahon — Patio: Ang Karaang Simbahan.

Sa pangunguna ng matalas na mata at bihasang kamay ng Xavier University Collegiate Archaeology Department, isang pag aaral sa pananaliksik ang naganap upang mabunyag ang mga nakatagong sukat at facade ng buong Karaang Simbahan. Ang mga echos ng kasaysayan ay muling binuhay nang ang mga makabagong archaeologist na ito ay sumisid sa mga labi ng isang dating maringal na simbahan, ngayon ay nabawasan sa isang bell tower at nagkalat na mga haligi.

Ang masusing paghuhukay, isinagawa mula 2007 hanggang 2008, ay nagbukas sa mga kayamanang arkeolohikal na nakabaon sa ilalim ng lupa. Ang historikal na lugar na ito, isa sa 41 na nakilala ng National Museum of the Philippines, ay nagbibigay liwanag sa Espanyol na nakaraan ng Jasaan at nagaalok ng konkretong kaugnayan sa ating mga ugat.

Noong 2010, ang site ay sumailalim sa isang muling pagkabuhay, dahil ang mga natuklasan sa pananaliksik ay nagkatawang tao sa isang proyekto ng muling pagtatayo. Ang heksagonal belfry, na nakatayo nang mataas laban sa pagsubok ng panahon, ay nagpapatotoo sa kamangha-manghang arkitektura na dating nagbigay ng biyaya sa Patio-Karaang Simbahan. Ang kumplikadong, na pinaniniwalaang tahanan hindi lamang ng isang simbahan kundi pati na rin ng isang municipal hall at isang sementeryo, ay isang testamento sa lumipas na panahon.

Sa pusod ng munting bayan na ito, ang Karaang Simbahan ay nakatayo hindi bilang relikya ng nakaraan kundi bilang isang buhay na tapis, na pinagsasama sama ang mga hibla ng panahon, kultura, at katatagan. Ang mga alingawngaw ng mga yapak mula sa mga siglo na ang nakalilipas ay nag bumubulong sa hangin, na nagpapaalala sa atin na, sa pag unawa sa ating mga ugat, natagpuan natin ang lakas upang hubugin ang isang masiglang hinaharap. Ang Jasaan, na may nakatagong hiyas nito, ay nag aanyaya sa atin na makinig, matuto, at ipagdiwang ang simponya ng oras na naka encapsulated sa loob ng nababanat na pader ng Karaang Simbahan.

Richmond G. Pestano

AGHAM

HanIP sa robotiks

Unang pwesto ng Investigatory Project sa Science Fair, nasungkit ng LBIS

ni ADRIANNA JOY MERRIALES

Tatlo sa mga pinakamatapang na mag-aaral mula sa Luz Banzon IS ang nagwagi sa unang pwesto laban sa limang iba pang sumali na mga paaralan na lumahok sa pinakainaabangang pwesto sa Division Science Fair para sa Investigatory Project sa Robotics sa Elementarya na ginanap sa Salay NHS noong Nobyembre 25, 2023.

“..ito ay may mga sensor at isang microcontroller, na nagbibigay ng real-time na babala sa mga tao na may mga hadlang sa kanilang paligid,.”

Ang kanilang APODS (Arduino-Powered Obstacle Detection System) para sa mga Bulag ay nagmula sa isang kakaibang koneksyon kay Ada’s grandmother na bulag. Ayon kay Adriann, isa sa mga imbentor, ang kanilang makaagham na katalinuhan ay nagbibigay ng mas malaking pagasa para sa kanyang lola na matagal nang hindi makagalaw sa kanilang bahay.

“Ginawa namin ang simpleng sistemang ito na may mga sensor at isang microcontroller, na nagbibigay ng real-time na babala sa mga tao na may mga hadlang sa kanilang paligid at ito ang aking regalo sa aking minamahal na lola,” aniya.

Si G. LD Lagria, ang kanilang coach, ay emosyonal na nagpapasalamat sa pagtatagumpay ng kanyang mga aspiranteng imbentor na masigasig na nagtrabaho para sa napakahalagang tagumpay na ito.

“May malaking karangalan, itinataas ko ang aking kamay sa kanilang hindi napapagod na

dedikasyon sa mabisang proyektong ito, talagang ginawa nila ang kanilang makakaya sa panahon ng presentasyon na kumita ng papuri mula sa mga hurado,” ani Lagria.

“Ang tagumpay ng mga batang mananaliksik ng Grade 6 ng LBIS ay umaatungal sa labas ng simpleng mga tagumpay sa kompetisyon. Ito ay simbolo ng isang ilaw ng pag-asa, na nagbibigay liwanag sa landas tungo sa isang mas inklusibo at progresibong lipunan. Ang mga pagkilala mula sa mga eksperto at maimpluwensiyang personalidad sa agham at teknolohiya ay naglilingkod bilang patunay sa kahalagahan ng proyektong ito at sa kahusayan ng mga mag-aaral,” dagdag pa niya.

Ang mga kalahok sa kategoryang ito ay sina Adrianna Joy Merriales, Dalene Faye Timario, at Hayley Rynia Abigail Lagos, mga mag-aaral ng Grade 6 sa Luz Banzon IS, Jasaan South District.

AI at AR: Makabagong mukha ng kaalaman

ni HAILEY RYNIA ABIGAIL. LAGOS

Ang pagdating ng mga technological advancements sa ating mundo sa ika-21 siglo, ay nagdulot ito ng napakaraming posibilidad at pagbabago sa larangan ng agham, medisina, engineering, komersiyo, at karamihan sa edukasyon, lalo na para sa mga Gen Z na mag-aaral.

Bago ang malawakang paggamit ng Augmented Reality (AR) sa lahat ng multimedia platform, naitatag na ng Artificial Intelligence ang dominasyon nito sa virtual reality at sa internet sa pangkalahatan. Bagama’t ang

Kakaibang Teknolohiya, nakamamangha

Ang Luz Banzon Integrated School ay nangunguna sa isang mapanlikhang pagbabago sa modernong edukasyon sa pamamagitan ng kanilang “Amazing Merge Cube” initiative. Ang proyektong teknolohikal na ito ay umiikot sa Merge Cube, isang makabagong kasangkapan na nagiging pintuan patungo sa isang tatlong-dimensiyonal na mundo, na bumabaliktad sa edukasyon sa agham. Sa pagsasama ng Merge Cube sa kanilang kurikulum, hindi lamang pinalawak ng paaralan ang karanasan sa pag-aaral para sa mga mag-aaral kundi binuhay din ang proseso ng pagtuturo, lumikha ng mas nakakabighaning at makakalahok na paligid sa silidaralan.

AR ay nagbibigay ng maraming pagkakataon para sa pagsulong ng pag-unlad sa medisina, edukasyon, at engineering, ngayon ay lubhang kapaki-pakinabang na pagsamahin ang pagiging kapaki-pakinabang nito sa walang limitasyong kapasidad ng AI.

Ang artificial intelligence ay lubos na nakinabang sa mga tao sa pagbuo at modernisasyon ng mga negosyo at pananalapi, transportasyon, pangangalaga sa kalusugan, at edukasyon. Pinapataas nito ang pagiging produktibo, kalidad, at katumpakan ng ating trabaho.

Kapag pinagsama, ang AR at AI ay makakagawa ng mas makapangyarihang mga application. Halimbawa, mapapahusay ng AI ang AR sa pamamagitan ng pagbibigay ng matalinong content na umaangkop sa konteksto ng user. Sa edukasyon, masusuri ng AI ang mga pakikipagugnayan ng mag-aaral sa AR content para magbigay ng personalized na feedback at mga rekomendasyon sa pagaaral.

Ang kahalagahan ng proyektong “Merge Cube” ay umaabot sa pagpapakilala ng mga bagong materyales sa pagtuturo; ito ay nagbibigay-buhay sa edukasyon sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga abstraktong teoryang pang-agham sa pamamagitan ng 3D na biswalisasyon. Ang integrasyon ng proyekto sa pedagogical na balangkas ng Luz Banzon Integrated School ay hindi lamang nagfacilitate ng mas mabuting pang-unawa sa mga siyentipikong katotohanan kundi nagbigay-inspirasyon din sa kritikal na pag-iisip at kakayahan sa pagsulbad ng mga problema sa mga mag-aaral, na nagreresulta sa pinahusay na akademikong pagganap at mas mataas na kasiglahan para sa pag-aaral.

Ang tagumpay ng proyektong “Amazing Merge Cube” sa Luz Banzon Integrated School ay nagpapakita ng halaga ng teknolohikal na inobasyon sa edukasyon. Sa pagtatakip ng agwat sa pagitan ng tradisyunal na paraan ng pagtuturo at state-of-the-art na teknolohiya, itinatag ng paaralan ang isang bagong pamantayan para sa mabisang at kasiya-siyang edukasyon.

Ang implementasyon na ito ay nagsisilbing huwaran para sa walang kahirap-hirap na pagsasama ng teknolohiya sa silid-aralan, na nagbibigayinspirasyon sa mga institusyon ng edukasyon sa buong mundo na tuklasin ang malalaking benepisyo ng modernong kagamitan sa pagsusulong ng kabuuang karanasan sa edukasyon.

ni DEANNA CHLOE PADRELANAN -

Alerto sa El Nino

ni

MAYKAELLA D. CARAMPATAN

Isang serye ng di-pangkaraniwan sa mga mag-aaral na nawawalan ng malay ang naitala isang buwan pagkatapos ng pagsisimula ng klase noong Agosto 2023. Ang nagaalarming na pagtaas ng heat index noong Setyembre hanggang Oktubre ng 2023 ay nagdudulot ng hindi magandang reaksyon sa ilang mga mag-aaral sa paaralan dahil sa sobrang dami sa loob ng silid-aralan at sa mga hindi maayos na bentilasyon na lugar.

Wari’y, may kabuuang 6 na mag-aaral ang dinala sa barangay health center dahil sa mga pagkakalaglag, karaniwan sa oras ng tanghali na kung kailan mataas ang init ng panahon. Ang kaunting pag-panic ng mga mag-aaral ay nagdulot ng pangamba sa ibang mag-aaral, na nagresulta sa mas maaga nilang pagsuspinde ng klase upang makapagpahinga mula sa matinding init na kanilang nararanasan sa loob ng mga silid-aralan.

Si Jenelyn Ompoc, health worker ng barangay Luz Banzon, ay nagpatunay na katulad sa mga natuklasan sa mga insidente ng pagkawalan ng malay ng mga mag-aaral.

“ Ang heat index na umuusad sa mas mataas na antas kaysa karaniwan at dagdag pa dito ang may magulong silid-aralan, may malaking posibilidad na ang mga pangyayaring ito ay palagi nang mangyayari hanggang sa hindi ito makatanggap ng angkop na aksyon,” dagdag niya.

Ayon sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration o PAG-ASA, base sa mga kasalukuyang kondisyon at mga forecast ng modelo, malamang na magkaruon ng El Niño sa mga buwan ng Hulyo-Agosto-Setyembre (JAS) 2023 at maaaring magtagal hanggang 2024. Sa pag-unlad na ito, itinaas na ng PAGASA ENSO Alert and Warning System ang El Niño Watch.

ANO BA ANG DAPAT GAWIN

KAPAG NAG-NOSEBLEED SA PAARALAN?

Manatiling Kalmado

Gamitin ang nampoons

Ipitin ang ilong para tumigil ang pagdudugo ng ilong

Huminga sa bibig

S INITang temperatura

ni HAILEY RYNIA ABIGAIL. LAGOS

Sa panahon ng tag-init, madalas nating binabahala ang ating kapaligiran. Kamusta na ang ilog, may tubig pa ba? Ang mga tanim, patay na ba? Ikaw, kamusta ka?

Kalimitan ating nakakaligtaan ang ating sariling kalusugan. Hindi nating alintala ang init ng panahon subalit, hindi tayo pagsalikop sa magiging epekto ng El Niño. Tayo ay maaring maging ahente ng kalikasan sa paglaganap nito na makaaapekto sa ating inaalagaang kapaligiran.

Batay sa datos na nakalap ng paaralan mula sa opisina ng klinik, 19 na mag-aaral ang nakaranas ng nosebleeding at pagkahilo simula Pebrero hanggang Marso 2024 dahil sa init ng panahon. Ang ganitong pangyayari ay kadalasang nararansan ng mga bata tuwing tanghaling tapat ayon sa nars ng distrito.

Ang mga apektadong mag aaral ay mahigpit na sinusubaybayan ngayon, at ang mga medikal na koponan mula sa distrito ay walang pagod na nagtatrabaho upang matukoy ang mga ugat ng mga isyu sa kalusugan. Ang paunang mga natuklasan ay nagpapahiwatig na ang matagal na pagkakalantad sa init at mga pagbabago sa mga antas ng kahalumigmigan ay maaaring mag trigger ng pangangati ng ilong at kakulangan sa ginhawa, na humahantong sa madalas na nosebleeds. Ang mga insidente ng pagkawala ng malay ay naisip na may kaugnayan sa isang kumbinasyon ng mga kadahilanan, kabilang ang dehydration at overheating.

Si Gng. Julie D. Carampatan, isang concerned na

magulang, ibinahagi ang kanyang pangamba, “Masakit makita ang ating mga anak na nagdaranas ng ganito. Alam ko na sobra nilang mahal ang pag-aaral, pero ngayon, laging nag-aalala tayo sa kanilang kalusugan. Umaasa tayo na matutuklasan ang solusyon sa kanilang pangangailangan.”

Agad namang kumilos ang school administration para tugunan ang krisis. Ang mga iskedyul ng klase ay naayos upang mabawasan ang mga gawaing panlabas sa panahon ng temperatura ng peak, at ang mga karagdagang istasyon ng tubig ay na set up upang matiyak na ang mga mag aaral ay mananatiling hydrated. Ang mga magulang ay hinimok na magbigay ng kanilang mga anak na may sumbrero magkaroon ng kanilang sariling tumbler para sa tubig at sunscreen upang maprotektahan laban sa malupit na sikat ng araw.

Sa pagharap sa mga hamon ng hindi inaasahang krisis sa kalusugan, ang Luz Banzon Integrated School ay nagtatagumpay sa pamamagitan ng magkasamang pagsusumikap at pagkakaisa ng komunidad. Habang binibigyang pansin at nililinaw ang epekto ng El Niño sa kanilang mga mag-aaral, lumilitaw ang dedikasyon ng mga guro, propesyonal sa kalusugan, at mga magulang. Ang pangyayaring ito ay nagiging masusing paalala sa kahalagahan ng proaktibong hakbang upang mapanatili ang kalusugan at kapakanan ng komunidad, na nagpapatibay sa koneksiyon ng klima at kalusugang pantao.

Pinakamataas na heat index ang naitala noong March 2024 sa Rehiyon 1 at Rehiyon VI ng PAG-ASA-DOST (MARCH 6, 2024)

James, Grade 6 na mag-aaral pilit na matawid ang uhaw sa kabila ng maliit na agos ng tubig. Tayshaun Rey Calahat

SAGIP-UHAW

IMBENTONG GINTO

Mabisang AMEDIS ina

ni SOED KELLY ELLEN TUNACAO

Ang oras ay ang pinakamahalagang yaman na maaaring magkaruon ang isang tao. Maari tayong bumili ng lahat ng bagay, ngunit hindi natin maaring bilhin ang oras. Sa gitna ng kaharian ng pandemyang pilit sinusukat ng ang mga tao ang bawat pananampalataya, katapatan, at dedikasyon sa isa’t isa batay sa kanilang mga tugon, reaksyon, at damdamin.

Ngunit, may mga batang aspiranteng siyentipiko na tumutol sa mga kakulangan na kanilang naranasan dahil sa isang sentimental na pagdating ng isang namamatay na lola na hindi nabigyan ng sapat na kaginhawahan ng gamot. Ang mga mag-aaral na ito ay narealize na ang oras na kanilang isinakripisyo ay hindi na maaaring ibalik pa.

Ayon sa National Library of Medicine, USA, bawat taon, sa United States lamang, may 7,000 hanggang 9,000 katao ang namamatay dahil sa maling gamot. Bukod dito, daan-daang libong iba pang pasyente ang nakakaranas, ngunit madalas ay hindi nagrereport, ng mga hindi inaasahang reaksyon o iba pang komplikasyon kaugnay ng gamot. Ang data na ito ay nagtutugma sa karanasan ng isa sa mga mag-aaral ng Luz Banzon IS.

ni DEANNA CHLOE PADRELANAN

ARIA aarangkada

Sa Jasaan, isang maliit ngunit makulay na bayan, umusbong ang isang bagong henyo mula sa Luz Banzon Integrated School - si Maykaella D. Carampatan. Isang simpleng mag-aaral sa ikaanim na baitang, ngunit nagdadala ng kakatwang talino na nagiiwan paghanga sa kanyang mga tagapanood.

Ang kanyang proyektong A.R.I.A. (Advanced Resonance-Induced Aeration) ay nagdala ng tagumpay sa District Festival of Talents - Technolympics, at itinanghal na kinatawan ng Jasaan South District sa mas mataas na Division Festival of Talents noong ika-2 ng Marso, 2024, kung saan siya’y nagwagi ng unang pwesto.

Ang A.R.I.A. ay hindi lamang isang proyektong nagwagi; ito’y isang obra na nagdadala ng kabayanihan sa pangarap ni

Maykaella. Sa pamamagitan ng A.R.I.A., ang isang akwaryum ay naging mas buhay, kung saan ang mga kulay na isda ay marahang naglalakbay at bawat paghinga ay kaakibat ng makahulugang hum nito. Ang kanyang inspirasyon mula sa pagnanasa na magkaruon ng sustainable na akwaryum sa kanyang tahanan ay nagbunga ng likas na pag-iisip at pangangalaga sa kalikasan.

Ang kahalagahan ng A.R.I.A. ay lalong bumabalik sa pangako ni Maykaella sa kalikasan at kanyang likas na talino. Gumamit siya ng sistema na hindi gumagamit ng kuryente at ng mga recyclable na materyales sa kanyang proyektong akwaryum. Ito’y hindi lamang nagtatampok ng kanyang husay sa siyensya, kundi naglalakip din ng mensahe ng pagiging mapanagot sa kalikasan. Ang pagwawagi ng A.R.I.A. ay hindi lang tagumpay ni Maykaella, kundi isang tagumpay para sa kabataang may pangarap at ang ating kalikasan.

Tatlong batang nag-imbento, sina Jude D’Niel Arriola, Anjela Heartescolano, at Gillian Grace G. Reyes, ang lumikha ng AMEDIS Junkbot sa Luz Banzon Integrated School. Ipinakita ito sa District Science Fair Competition, kung saan ito’y nanguna sa pangalawang pwesto, ang robotikong solusyon na ito ay isang tugon sa mga hamon ng pandemya, nagpapakita ng inobasyon at kreatibidad.

Sa pagtugon sa mataas na pangangailangan ng mga gamot sa panahon ng pandemya, ang AMEDIS Junkbot ay lumitaw bilang isang robotikong solusyon na idinisenyo nang maingat para ma-address ang iba’t ibang karamdaman. Ito ay naglalaro bilang isang metaforikal na magsasaka, maingat na nangangalap ng mga solusyon mula sa hardin ng inobasyon.

Ang AMEDIS Junkbot ay naglalaro ng mahalagang papel sa pagbawas ng pisikal na kontakto sa pagitan ng mga nagbibigay ng pangangalaga sa kalusugan at mga pasyente, nagiging isang pangunahing proteksiyon laban sa pagkalat ng sakit. Sa simponya ng pandemya, ito’y nag-aambag sa pagsunod sa gamot sa pamamagitan ng pagbibigay ng tamang paalala, luwag na nagbibigay ng isang makulay na melodiya na nagtitiyak ng pagpapabuti ng kalusugan sa halip na kaguluhan.

Hinikayat ng kaosahan ng kalikasan ng pandemya, lumikha ang mga batang siyentipiko ng AMEDIS Junkbot, isang Automated Medicine Dispenser na maaaring gawin sa bahay. Sa isang tanawin kung saan ang mga balakid sa pinansyal ay maaaring humadlang sa inobasyon, inuuna nila ang kakayahan sa pag-access at cost-effectiveness, nagpapalago ng sustainability sa pamamagitan ng paggamit ng mga recycled na materyales.

Ang pagsusuri ay nagpapakita ng AMEDIS Junkbot bilang isang matibay at maaasahang solusyon sa pamamahagi ng gamot. Ito’y nagbibigay ng mga presisyon sa loob ng isang 7-araw na yugto, ipinapakita ang kanyang pagsunod sa oras. Inilalarawan ang AMEDIS bilang isang katuwang na may kakayahang makuha sa bulsa, inilarawan ito bilang isang user-friendly na buquid na kapupukaw sa simplisidad at accessibility.

Higit pa sa pagiging isang dispenser, ang AMEDIS Junkbot ay sumisimbolo ng lumalagong kalusugan at inobasyon, na nagsisilbing praktikal na pagpipilian sa hardin ng progreso kung saan ang abot-kaya at kahulugan ng paggamit ay nag-uugma. Ipinapakita nito ang landas patungo sa isang hinaharap kung saan ang kagalingan ay umuusbong, iniwan ang malalim na epekto sa ebolusyon ng pangangalagang pangkalusugan.

Mag-aaral ng LBIS, wagi sa kailang obra sa IP at Technolympics.

Revecca Angela Arancana

Bagong binhi nerasyon

ni SOED KELLY ELLEN TUNACAO

Isang pangunahing rebolusyon ang umuusbong sa Luz Banzon Integrated School, salamat sa masiglang dedikasyon ng Student Environmental Leadership Group. Ang grupo ng mga batang may pusong luntian na ito ay nagtatanim ng mga binhi ng transformasyong pangkalikasan, lumilikha ng luntiang tanawin ng pangmatagalang pananagot sa loob ng kultura ng paaralan. Ang kanilang masigasig na pagsisikap, sa pakikipagtulungan sa School Parent-Teacher Association (SPTA) at mga guro na sumusuporta, ay nagresulta sa isang nakakainspire na kwento ng kamalayan at pangangalaga sa kalikasan. Ang kampanya ng SELG ay umabot sa iba’t ibang anyo, mula sa ambisyosong mga programa ng pagtatanim ng puno hanggang sa mga matalinong programa ng recycling na maayos na isinasama sa araw-araw na gawain ng paaralan. Sila ay lumikha ng mga symphony ng pagbabago, na nagbibigay inspirasyon

tanggapin ang mga kaakit-akit na praktika para sa kalikasan.

Ang mga tunog ng pagbabago ay naglalakbay sa mga koridor ng paaralan. Ang malalakas na ingay ng mga dahon ng bagong tanim na puno ay nagsasalaysay ng mga kwento ng pag-asa at pangako, at ang kanilang paglaki ay nagpapakita ng dedikasyon at pagsusumikap ng mga mag-aaral. Ang tanawin ng paaralan, dating isang kanvas ng di pa napapantayang potensyal, ay ngayo’y pinta ng mga kulay ng kamalayan sa kalikasan, nagpapakita ng transformasyon ng kapangyarihan ng kolektibong aksyon.

Habang ang SELG ay patuloy na naglalakbay sa kalikasan, sila ay nagiging mga tagapag-una, nagtatangi sa kanilang mga kapwa tungo sa mas luntiang pastulan. Ang kanilang paglalakbay ay higit pa sa simpleng pagtatanim ng puno o recycling; ito ay isang mapanag-uring paglalakbay na nag-uugma ng sinulid sa kultura

monumento sa di-mabilang na diwa ng mga magaaral, na nagpapamana ng isang alaala kung saan bawat marka sa Daigdig ay isang hakbang patungo sa pagsustento kaysa sa pagpapabawas sa ating iniibig na mundo.

Ang environmental journey ng SELG sa Luz Banzon Integrated School ay isang ilaw ng pag-asa sa isang panahon na nagnanais ng pangangalaga sa ekolohiya. Ito’y isang simponiya kung saan ang melodiyosong mga nota ng adbokasiya para sa kalikasan ay nagre-echo, lumilikha ng isang harmonikong ritmo na umaabot sa malayo mula sa mga pader ng paaralan. Ang kanilang pamana ay higit pa sa mga tinanim na puno o mga recycled na materyal; ito ay tungkol sa pagsasanay ng isang henerasyon ng mga tagapagbago, pagtuturo ng mga prinsipyo na magbubunga ng bunga sa mga taon, at iniwan ang isang binhi sa isang bagong henerasyon sa marka sa kasaysayan ng pangangalaga sa

Palawagin ang hardin, AGRI ako!

ni HAILEY RYNIA ABIGAIL. LAGOS

Isang radikal na hakbang tungo sa pagsusuri sa edukasyon ang ipinatupad ng Kagawaran ng Edukasyon (Dep-Ed) ang Bringing Back Farming (BBF) na inisyatiba sa mga silid-aralan, alinsunod sa tinutukoy sa Division Memorandum No. 686, Series of 2023 na may layong programang pagpasok muli ng mga aktibidad sa agrikultura sa akademikong kurikulum, na bumubuo ng malalim na ugnayan sa pagitan ng mga mag-aaral at ang kritikal na tungkulin ng agrikultura sa ating lipunan.

Ang kurikulum ng BBF ay nagbunga ng isang pambihirang tugon sa Luz Banzon Integrated School. Sa ilalim ng kahusayan ng School Coordinator na si Cristina M. Angon, buong sigla itong tinanggap ng komunidad ng paaralan. Binigyang-diin ni Gng. Angon ang kahalagahan ng mga karanasang ito at “hands-on” siya sa pagpapalakad ng mga gawaing ito.

“Ang BBF program ay hindi lamang tungkol sa pagsasaka; ito’y tungkol sa pagsasabuhay ng kaalaman, pananagot, at ang pakiramdam ng pagmamalaki sa pag-ambag sa ating kalikasan na sisimulan sa ating mga klasrum” pahayag ni Angon.

Ang Luz Banzon Integrated School at ang programa ng Bringing Back Farming in the Classroom (BBF) ay nagwagi sa District Competition noong Disyembre 2023. Ang paaralan ay nakuha ang unang pwesto sa BBF Competition, nagpapakita ng dedikasyon ng mga mag-aaral at guro, at kahusayan sa pagpapatupad ng agrikultura sa edukasyon.

Ang programang ito ay nagbibigay hindi lamang ng koneksyon sa kalikasan kundi nagtuturo rin ng kasanayan tulad ng teamwork, pasensya, at paglutas ng mga problema.

Sa Luz Banzon IS, ang integrasyon ng pagsasaka sa kurikulum ay nagiging isang malakas

na kasangkapan para sa pagtatawid ng agwat sa teoretikal na kaalaman at praktikal na aplikasyon sa mundo, na naghahanda sa mga mag-aaral para sa hinaharap na kung saan ang sustenableng mga praktika ay mahalaga.

Ang BBF program sa Luz Banzon Integrated School, sa pamumuno ni School Coordinator Cristina M. Angon, ay nagtatagumpay, nagpapakita ng mga benepisyo ng pagpapasok ng agrikultura sa pampulitikang larangan. Ang paaralan ay patuloy na umaasenso sa ilalim ng estratehiyang ito, na nagsisilbing inspirasyon sa iba pang mga institusyon sa larangan ng edukasyon na sumunod. Ito’y nagdadala ng pagsasaka sa pangunahing bahagi ng edukasyon at nagtataguyod ng mas mabuting hinaharap para sa mga mag-aaral at ang komunidad. Ang tagumpay sa unang pwesto sa district competition ay hindi lamang patunay ng tagumpay sa akademya kundi isang pagdiriwang ng pangako ng paaralan sa isang holistikong at praktikal na edukasyon. Ang BBF program ay tunay na isang ilaw ng pagbabago, isang extended na program ng DepEd na naguumapaw na isang bagong yugto sa kahusayan sa edukasyon.

Kwentong matinik

ni DEANNA CHLOE PADRELANAN

Ang mga nilalang ay inuuri base sa kanilang tirahan atideyal na kapaligiran batay saaklat ni Charles Darwin, “Ang Pinagmulanng mga Uri,” ngunit hindi maiiwasan ang ebolusyondahil ang mundo ay nagbabago ng malaki at nagluluwal ng isang bagong panahon ng mga hayop na halo-halo,na maaaring sa ilalim ng iba’t ibang anyo ay nagtataglay ng kahulugan sa teorya ng ebolusyon. Ang mga kaktus (siyentipikong pangalan,Cactaceae) ay kilala sa kanilang kakayahangmabuhay. Ang kakaibang katangian nito ay kinaiinggitan ng ilang tao na nais maging katulad ng isang kaktus dahil sa kakaibang anyo nito, malalambot na tangkay, at kakayahang magtago ng tubig sa loob ng katawan nito nang matagal.

Napapansin sa puso ng Luz Banzon IS ang isang matandangkaktus na nabubuhay ng mahigit isang dekada ayon sa isang guro na mahilig din sa mga halaman na ito.

Si Sheryll E. Salvador, isang guro na mahilig sa mga kaktus, ay nagtransforma ng kanyang silid-aralansa isang masiglang espasyo na puno ng iba’t ibang kaktus, na nagbibigay hindi lamang ng visual na kaakit-akit kundi pati na rin ng hindi inaasahang mga benepisyo para sa kanyang mga mag-aaral. Ang kanyang silid-aralan, na ipinupuno ng napakagandang koleksyon ng mgamatibay na succulent, ay nagsisilbing isang tahimik na pook ng pahingahan at isang buhay na museo, nag-aalok ng maraming mga kaginhawahan para sa kapaligiran ng pag-aaral.

ISPORTS 16

Palakasang handa sa pandaigdigang torneo

ni SOFIA DANIELLE GRACE PUNTE

Ang Palarong Pambansa 2023 ay nagtatampok ng isang makabuluhang pagbabago patungo sa kahulugan ng pagiging kasali at pagkakaiba, inilalahad ang isang kahanga-hangang serye ng mga palakasan na hindi lamang nagpapakita ng pisikal na kahusayan kundi nagdiriwang din ng kultural na iba’t ibang anyo. Pinamumunuan ng Pencak Silat, Futsal, Paragames, Wrestling, at Wushu, ang mga palakasang ito ay nagsisilbing simbolo ng isang bagong yugto ng kompetisyon, lumampas sa simpleng pagpapakita ng pisikal na lakas upang maging haligi ng nagbabagong kuwento ng palakasan sa Pilipinas.

Bawat isports na tampok sa Palaro ay nagdadala ng sariling kaakit-akit na alindog sa paligsahan. Ang Pencak Silat, isang tradisyunal na martial art sa Timog-silangang Asya, ay nagbibigay ng karangalan sa Palaro arena sa pamamagitan ng kanyang elegante na sining ng martial arts, na maingat na nagwawagi ng pamana at makabagong kompetisyon sa pamamagitan ng mga kakaibang disenyo. Ang Futsal, ang dinamikong pinsan ng futbol, ay nagtatagumpay sa mga maayos na korte, nagbibigay ng isang mahusay na tanghalan para sa isang balletikong pagsasalaysay ng talento at diskarte. Ang Paragames, isang sagisag ng kasali, ay nagtatampok ng mga espesyal na itinayong pasilidad, na nagsisiguro na ang lahat ng kakayahan ng mga atleta ay lumalahok ng pantay-pantay.

Ang Wrestling, isang tunay na pagsubok ng lakas at diskarte, ay nag-unfold sa mga dedicadong mats na may regulasyon na nagbibigay prayoridad sa makatarungan at kaligtasan ng manlalaro. Sa parehong oras, ang sinaunang sining ng Wushu mula sa Tsina ay kumakatok sa sentro, na nagtatambal ng akrobatika, lakas, at kasanayan sa mga mahusay na pasilidad na nagsisilbing kanvas para sa mga atleta upang gawing sining ang bawat kilos.

Sa likod ng kompetitibong aspeto, ang kahalagahan ng mga isports na ito sa Palaro ay umabot sa mas malawak na salaysay, kinikilala ang kultura ng Pilipinas at ang iba’t ibang kakayahan sa palakasan.

Ang Palarong Pambansa 2023 ay isang mahalagang hakbang sa kasaysayan ng isports sa Pilipinas. Ang pag-angkin ng Pencak Silat, Futsal, Paragames, Wrestling, at Wushu ay lumalampas sa kompetisyon, isinusulong ang kultural na pagkakaiba at kasali. Habang sinusuportahan natin ang mga atleta sa Palarong Pambansa 2024, ating ipagdiwang ang espiritu ng pagbabago at progreso na dala ng mga karagdagang ito, na ginagawang sagisag ng pagkakaisa, pagkakaiba-iba, at husay sa palakasan.

YAPAK SA GINTO’T PILAK

Sa isang kahanga-hangang pagpapakita ng galing at determinasyon, si Jester Badelic, taga-Luz Banzon Integrated School sa Jasaan South District, ay nagpabilis sa NMRAA 2024 Swimming Championships, na ginanap sa Cong. Pedro P. Romualdo Sports Complex sa Camiguin. Pinapangunahan ang MORESGAA nang may pagmamalaki, si Badelic ay nagpakita ng lakas sa pool, nakuha ang Ginto sa nakabibighaning 4x50 Freestyle Relay at idinagdag ang Pilak sa kanyang medalya sa maigsi ngunit matinding laban sa 4x100 Freestyle Relay noong Mayo 14-15, 2024.

Ang paglalakbay tungo sa tagumpay ay puno ng mga sandaling puno ng kompetisyon at di-mabilang na determinasyon. Habang si Jester Badelic ay lumulubog sa tubig, ang kanyang focus ay hindi nagbabago, ang kanyang mga tira ay sariwa. Sa nakaaaliw na atmospera ng swimming complex, si Badelic ay nagtulak sa kanyang sarili at sa kanyang koponan patungo sa kaluwalhatian, nagpapakita ng esensya ng teamwork at individual na kahusayan.

Nagsasaliksik sa mahahalagang sandali, nakita ang dominasyon ng MORESGAA sa 4x50 Freestyle Relay habang sila ay nagpapalayo, iniwan ang kanilang mga kalaban sa kanilang pag-urong. Sa bawat tira, si Badelic at ang kanyang mga kasamahan ay naglalakbay sa tubig nang may katiyakan, sa huli’y nakuha ang Ginto sa gitna ng malakas na

palakpak.

Samantala, sa 4x100 Freestyle Relay, ang laban para sa pagiging pangunahing nakaabot sa mas mataas na antas habang ang MORESGAA ay nagharap sa mga matitinding kalaban. Sa kabila ng malakas na kumpetisyon, ang determinasyon ni Badelic ay nanatiling matatag. Sa maingat na pamamaraan at hindi nagbabago na tapang, siya ay humila sa kanyang koponan patungo sa karangalang pagkamit ng Pilak, na lalo pang nagpapatibay ng kanyang katayuan bilang isang swimming prodigy.

“Ito ay isang sandaling puno ng kasiyahan at karangalan na aking maipakita, ug ako mapasalmautan sa makdaghan sa akong kang Maam Janice Jumuad, sa akong principal sa LBIS nga si Sir Robert J. Asis, ug sa among SPTA sa tulong financial ug padayon sa pag suporta sa ako, ug matag langoy nako nga gihimo ay patunay sa aking dedikasyon at teamwork,” ani Badelic, nagbabalik-tanaw sa kanyang kahangahangang performance.

Sa 4x50 Freestyle Relay: MORESGAA1st Place (Ginto),Sa 4x100 Freestyle Relay: MORESGAA - 2nd Place (Pilak).

Sa huli, ang tagumpay ni Badelic at ng MORESGAA sa NMRAA 2024 Swimming Championships ay hindi lamang isang tagumpay para sa kanilang koponan, kundi isang tagumpay para sa kanilang paaralan, kanilang distrito, at higit sa lahat, para sa kanilang sarili.

Jester Badelic/FB

ni MAYKAELLA D. CARAMPATAN

Tally ng gintong medalya ng MORESGAA sa NMRAA ‘24

May 13-17, 2024 | Camiguin, Region X

source: Olympics.com

source: FB/Deped Region X 106 82

LBIS Green Warriors tagumpay

laban BCS Maroons, 46-32

Napakasiglang laban sa Balingasag Central School Covered Court, nagtagumpay ang mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS laban sa BCS Maroons sa Unit Athletics Meet Elementary Men’s Basketball Championship noong ika-10 ng Nobyembre, 2023. Ang tagumpay na ito ay isang makasaysayang hakbang para sa mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS, na nagkamit ng kanilang unang titulong District Athletics Meet mula noong magsimula silang sumali sa basketball noong ng kanilang magkakasamang laro at mabisang paggalaw ng bola, iskor 22-13.

Ang championship match ay nagpamalas ng isang matindi at makulay na laban sa pagitan ng mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS at ang BCS Maroons, kung saan parehong mga koponan ay nagpakita ng kahusayan sa atletismo at determinasyon. Binigyang diin ni TR Calahat, isang pangunahing manlalaro para sa LBIS, ang kahalagahan ng kolektibong pagtutulungan sa basketball, na sinasabi na ang tagumpay ay hindi lamang tungkol sa pagmamarka ng mga puntos kundi sa pagbibigay ng kontribusyon sa iisang pagsusumikap, na bumubuo ng isang magandang larawan ng tagumpay.

Nakita ang maikli nguni’t masusing laban sa pagitan ng dalawang koponan. Ang mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS ay nagsimula ng malakas, nagpapakita ng magkakasamang pagtutulungan at mabisang depensang galaw. Gayunpaman, nagkaroon ng matibay na pagbabalik ang BCS Maroons, pinaikli ang agwat ng puntos sa ikalawang bahagi.

Binigyang-diin ni TR Calahat, “Ang tagumpay sa basketball ay hindi lamang tungkol sa pagmamarka ng mga puntos kundi sa pagbibigay ng kontribusyon sa isang kolektibong pagsusumikap kung saan bawat pasa, bawat galaw sa depensa, ay nag-aambag sa pagbuo ng isang magandang larawan ng tagumpay.”

Si Coach Peter V. Liray ay nagpahayag ng kanyang kasiyahan, sinasabing, “Napakasaya ko ngayon,” na naglalarawan ng isang mahalagang tagumpay para sa LBIS sa kanilang pagkamit ng unang titulong Unit Athletics Meet.

Ang laro ay nagsimula na may LBIS na umaagaw ng maagang lamang, nagtatamasa

Ang BCS ay bumawi nang maingay sa ikalawang bahagi, nagpapakita ng tapang, at lumalapit sa agwat ng puntos habang lumalakas ang laro.

Ang mga pagkakataong kritikal sa pangapat na quarter ay nakita ang parehong koponan na nagpapatupad ng impresibong mga estratehiya sa opensiba at depensa.

DAPAT BANG ISALI ANG MGA LARONG ONLAYN SA DEPED MEETS?

ng lumalawak na mundo ng mga laro ay tila walang katapusang pinauusbong sa labas ng abot ng lahat.

Ang mga e-games o electronic games ay ngayon ay pangunahing pinipili ng karamihan, lalo na ng mga millennial, habang ang patuloy na pag-unlad ng teknolohiya ay tila hindi maabot.

Nakapanatili ang LBIS ng kanilang kahusayan, nagpapatupad ng mga mahahalagang laro upang makuha ang isang makitid na lamang, habang patuloy na itinutulak ng BCS na baguhin ang takbo ng laro sa kanilang pabor, iskor 46-32.

Sinabi ni Coach Peter V. Liray, “Ang tagumpay na ito ay patunay sa di-mabilang na dedikasyon at sipag ng aming koponan. Lubos akong ipinagmamalaki ang kanilang dedikasyon at pagtutulungan na ipinakita sa court ngayon.”

Huling Iskor: Mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS 46, BCS Maroons 32

Ang tagumpay na ito ay nagtala ng unang titulong Unit Athletics Meet para sa mga Bayani ng Kalikasan ng LBIS mula noong sumali sila sa basketball noong 2010, na nagpapakita ng kanilang pag-unlad at tagumpay sa kompetitibong arena.

Ayon sa isang update mula sa Reddit, tila kasama na sa mga teritoryo ng Mobile Legends ang Russia, Middle East, India, karamihan ng Southeast Asia, maliit na bahagi ng Latin America, at kahit sa Australia at Hapon. Ang pagsiklab na ito ng interes ay dapat pangasiwaan ng wasto o bantayan ng mga magulang o tagapagalaga upang mabawasan ang mga ganitong pagsasaliksik. Sa ilang pampublikong paaralan, kilala na ang mga e-games na ito na nilalaro ng mga mag-aaral sa kanilang mga tahanan at pati na rin sa paaralan tuwing mga oras ng pahinga, ngunit ang nakikita natin ay ang karamihan sa mga tradisyunal na laro ay unti-unting iniiwanan ng henerasyong ito at ano ang kasunod? Marahil, ito ay mawawala na sa kasaysayan. Ang susunod na hakbang ay magiging mahalaga sa tingin sa posibleng negatibong epekto nito sa kanilang kalusugan habang sila’y laging naglalaan ng oras sa mga gadgets na ito. Bilang guro, hindi natin dapat ituring ang mga e-sports na ito na isama sa paaralan. Ito ay malinaw na lalabag sa pangitain at misyon ng aming departamento na bahagi ng pagbibigay ng pangkalahatang sulyap sa mga mag-aaral kung paano natin aalagaan ang ating katawan upang maging malusog at produktibo. Anuman, ang lahat ng ito ay magdedepende sa kung paano natin binubuksan ang ating sarili sa kaharian ng teknolohiya.

SPORTSPOLL

Nangungunang E-Games sa paaralan na gusto ng mga nasa ika-4 hanggang ika-6 na bitang

ni DANIELLE GRACE PUNTE

ni RICHMOND PESTANO

ni KEITH RYAN T. AYON

APAT SAPAT

Tan, nakasungkit ang 4 na medalya, pasok sa Palarong Pambansa ‘24

Muling pinatunayan ni Mjanelle A. Tan ng Kimaya Elementary School, Jasaan South District, ang kanyang husay sa larangan ng chess matapos magwagi ng dalawang gintong medalya sa Standard Team at Blitz Team Category sa NMRAA ‘24 na ginanap sa Camiguin Island, May 13-17, 2024.

Bukod dito, nag-uwi rin siya ng pilak sa Standard Individual Category at tansong medalya sa Blitz Individual Category. Ito ang ikatlong sunod na pagkakataon na siya ay makakasali sa Palarong Pambansa na gaganapin sa Queen City of the South, Cebu City.

Naging matindi ang bawat laro ni Tan sa NMRAA 2024, kung saan ipinakita niya ang kanyang walang kapantay na diskarte at kahusayan sa bawat galaw. Sa mga kategorya ng koponan, siya ang naging susi sa tagumpay ng kanilang grupo, dahilan upang makuha ang dalawang gintong medalya sa Standard Team at Blitz Team Categories. Sa individual categories, nagpakita rin siya ng kagalingan, kung saan nagkamit siya ng pilak sa Standard at tanso sa Blitz.

“Ito ay isang malaking karangalan sa akin, sa aking paaralan at maging sa aking Distrito ang Jasaan South,” ani Tan matapos ang kanyang tagumpay. “Matag dula nako, kini usa hagit, pero ako gyud siyang gihaguan pag ayo aron ako magmadaugon ug nalipay ako nga nagbunga ang akong pagpaningkamot.”

Nagsimula si Tan ng malakas sa unang araw ng kompetisyon, agad na nagpakita ng determinasyon at galing sa bawat laro. Sa

Standard Team Category, naging mahalaga ang kanyang bawat galaw upang makuha ang ginto. Gayundin sa Blitz Team Category, kung saan ang mabilisang pag-iisip ni Tan ang nagdala sa kanilang koponan sa tagumpay. Sa kabila ng matinding kompetisyon, nagtagumpay pa rin si Tan sa individual events. Sa Standard Individual Category, umabot siya sa final match kung saan nakakuha siya ng pilak. Samantala, sa Blitz Individual Category, nagtapos siya sa ikatlong puwesto, na nagbigay sa kanya ng tansong medalya.

Ayon kay Coach Pamela Tan, “Si Mjanelle ay isang pambihirang manlalaro. Ang kanyang dedikasyon at pagsusumikap ay talagang nagbunga. Proud kami sa kanyang mga naabot.” Nabanggit din ng kanyang mga kapwa manlalaro na si Tan ay isang inspirasyon sa kanila. “Napakahusay ni Mjanelle at siya ang nagsilbing gabay namin sa kompetisyon na ito,” ani ng isa sa kanyang mga teammate.

Narito ang mga iskor ng kanyang mga laban sa NMRAA 2024: Standard Team Category: Ginto,Blitz Team Category: Ginto, Standard Individual Category: Pilak, Blitz Individual Category: Tanso

Ang tagumpay na ito ay nagbigay-daan kay Tan upang makapag-qualify sa Palarong Pambansa sa ikatlong pagkakataon. Ang kanyang mga medalya ay hindi lamang simbolo ng kanyang talento kundi pati na rin ng kanyang dedikasyon sa isport. Habang papalapit ang Palarong Pambansa, inaasahan ng lahat na muli niyang maipapakita ang kanyang husay at mapanatili ang kanyang titulo bilang isa sa

MORESGAA umarangkada sa NMRAA ‘24

ni KEITH RYAN T. AYON

Nangibabaw ang MORESGAA bilang pangkalahatang unang puwesto sa katatapos na Northern Mindanao Regional Atheletic Association (NMRAA) na ginanap sa Camiguin noong Mayo 13–17, 2024, na umani ng 82 ginto, 77 pilak, at 97 tanso, ayon sa pagkakasunod, tinalo ang iba pang 12 sangay sa buong Rehiyon X - Hilagang Minadanao.

PRODIGY SA

Badelic nagpamalas ng pambihirang

Sa larangan ng sports, madalas, ang talento ay walang Badelic, isang kahanga-hangang mag-aaral ng Grade paglangoy ay nagtulak sa kanya patungo sa kahanga-hangang

“..may natural na galing sa mabilang na espiritu

Sa larangan ng sports, ang galing ay kadalasang walang pinipiling edad. Makilala si Cristy Pearl P. Badelic, isang kahanga-hangang mag-aaral sa Grade 2 mula sa Luz Banzon IS, na ang pagmamahal sa paglangoy ay nagdala sa kanya sa kahanga-hangang kaharian sa isang napakabatang edad.

Si Cristy ay nagpakita ng kanyang kahangahangang talento at determinasyon, lumitaw bilang pinakabatang manlalangoy sa kanyang mga kapwa, sa pagtatanghal ng Unit Meet 2023 na ginanap sa Sapong Spring ng Lagonglong District. Ang kanyang matibay na pagmamahal sa paglangoy ay nagtulak sa kanya na walang takot na makipagkumpitensya sa freestyle 400-meter at 200-meter dash, na karaniwang mga event para sa mas may karanasan nang mga atleta. Ang impresibong performance ni Cristy ay nagpapakita kung paano masusurpass ng kasanayan at dedikasyon ang mga limitasyon ng edad sa sports.

Ang bagay na nagtatakda kay Cristy ay hindi lamang ang kanyang pagsali kundi ang kanyang kahanga-hangang performance, lalo na sa masalimuot na 400-meter at 200-meter races, kung saan ang kanyang tapang at tibay ay lubos na ipinakita. Karaniwang itinatangi ang mga distansiyang ito para sa mas may karanasan nang mga manlalangoy, ngunit walang takot na tinanggap ni Cristy ang hamon, na iniwan ang mga tagamasid at mga kalaban na hindi makapaniwala sa kanyang determinasyon.

“Ang makita siyang lumubog at lumangoy nang may focus at kasanayan sa kanyang edad ay tunay na nakakainspire,” sabi ni Coach Mag-away, na nakasaksi

ni KEITH RYAN T. AYON

FB Page: Pamela Tan

Manlalangoy sa LBIS, bida sa Provincial Meet 2024 Revecca Angela Arancana

LANGOY SA GINTO

ni SOFIA DANIELLE GRACE PUNTE

BALITANGKINIPIL

SA LANGUYAN

pambihirang galing sa edad na 7

walang kinalaman sa edad. Kilalanin si Cristy Pearl P. Grade 2 mula sa Luz Banzon IS, na ang pagmamahal sa kahanga-hangang mataas sa isang napakabatang edad.

sa paglangoy at isang diespiritu na kakaiba...”

sa kahanga-hangang pagtatanghal ni Cristy sa Unit Meet. “May natural siyang galing sa paglangoy at isang matindi at bihirang espiritu.”

Sa kabila ng kanyang murang edad, ang kahanga-hangang performance ni Cristy ay nagbigay sa kanya ng kaukulang tiket sa nalalapit na Provincial Championships. Ang kanyang pagsusulit ay nagpapatunay sa kanyang di-mabilang na dedikasyon, masigasig na pagtatrabaho, at hindi maikakailang talento sa pool.

“Bisan sa iyang kabatan-onan, ang epektibo niyang pagtangoy sa kahanga-hangang 400-meter ug 200-meter dash usa ka dako nga inspirasyon,” ingon ni Coach Mag-away. “Alang kanako, kinasing-kasing kong napasalamatan si Cristy sa iyang labaw sa kahayag nga pagpakita sa kahago sa paglangoy. Ang iyang kahandaan sa pagbaton sa hamon naghatag og inspirasyon sa tanan nga nagatabang sa atong team.” Sa nalalapit na Provincial Championships, nakatutok ang lahat ng mata kay Cristy Pearl P. Badelic habang siya ay patuloy na naglilikha ng alon sa competitive na mundo ng paglangoy. Ang kanyang kuwento ay hindi lamang nagpapahayag ng isang kahanga-hangang tagumpay sa atletismo kundi nagbibigay rin ng paalala na ang passion, determinasyon, at talento ay walang kinikilalang limitasyon ng edad. Sa paghahanda niya para sa susunod na antas ng kompetisyon, si Cristy ay nagiging tanglaw ng inspirasyon para sa mga kabataang nais sumiklab ng damdamin sa buong distrito ng Jasaan South.

Luhang ukit ng tagumpay

ni DANIELLE GRACE PUNTE

Sa bawat buong pusong smash at drop shot ay maaaring maging simula ng hindi makakalimutang kasaysayan ni Aiesha Chryssa Dee G. Perez, isang prodigiyong Grade 6 mula sa Jasaan Central School, ay naglakbay patungo sa mga talaan ng kasaysayan ng palakasan sa Provincial Meet 2024, na ginanap sa Balingasag Central District mula Enero 23-26, 2024. Ang kanyang emosyonal na paglalakbay ay umunlad sa isang pulsating na pagtatanghal ng kasanayan, determinasyon, at pagtibay ng loob.

Nagpamalas ng makabuluhang takbo ang badminton journey ni Aiesha Provincial Meet 2023 na noon ay isang mag-aaral sa Grade 5, ay nakamit ang respetadong ika-3 na pwesto. Gayunpaman, hindi niya naabot ang inaasam na puwang para sa Regional Meet. Hindi naapektohan ng pagkabigo, si Aiesha ay nagbigay-halaga sa kanyang pangako na bumalik na mas matatag sa kanyang huling taon na kinakatawan ang Jasaan Central School at ang buong Unit 2.

Sa pagdating ng huling pagtatanghal, napuno ng emosyon si Aiesha, na alam na ito ay ang kanyang huling pagkakataon na gumawa ng marka para sa Jasaan Central School UNIT 2. Ang kanyang mga mata’y pumatak ng luha habang tinatahak ang kanyang huling drop at sinuntok ang shuttlecock, na determinadong isulat ang isang ibang wakas sa kanyang paglalakbay sa badminton.

Ang laro ay umunlad sa tatlong masalimuot na sets, bawat punto ay patunay sa bagong natuklasang kasanayan at kasigasigan ni Aiesha. Ang emosyonal na rollercoaster ay umabot sa kanyang pinakamataas nang lumaban siya para makuha ang ikalawang set, itinatag ang palabas para sa isang dramatikong kaganapan. Sa isang kakaibang ikatlong set, nanatili si Aiesha sa

kanyang tapang at lumabas na nagwagi sa isang pangwakas na iskor na 21-18.

Ang emosyonal na tagumpay ni Aiesha Chryssa Dee G. Perez ay hindi lamang nagtiyak ng kanyang puwang sa Regional Meet 2024 kundi nagmarka rin ng isang matagumpay na wakas sa kanyang paglalakbay sa Jasaan Central School, UNIT 2.

Mula sa mga luha ng mga nagdaang pagkabigo hanggang sa mga hiyawan ng isang probinsiyal na tagumpay, ipinakita ni Aiesha ang esensya ng sportsmanship at ang kapangyarihan ng determinasyon. Habang naghahanda siyang i-represent ang lalawigan ng Misamis Oriental sa paparating na Regional Meet 2024, ang kuwento ni Aiesha ay nagiging inspirasyon para sa mga kabataang atleta, nagpapatunay na sa tibay at tiyaga, ang mga pangarap ay maaaring maging katotohanan sa hardin ng badminton at higit pa.

Tagumpay sa unang sabak..

..tagumpay, ipinapakita ng dalawang batang mananayaw ang kanilang husay sa iba’t ibang teknik ng Dance Sport. Sa kanilang mga galaw, buong pusong pinagbuti ang mga hakbang, sayaw, at koreograpiya na nagpamalas ng kanilang dedikasyon at talento sa pag sayaw.

Nagbahagi ng kanyang saloobin si Athenna O. Manayaga na may ngiti sa kanyang labi, “Ang pagkakaroon ng Silver medal ay hindi lamang tagumpay para sa amin kundi para na rin sa aming paaralan. Ipinapakita namin na kahit kami’y mga baguhan, kaya naming makipagsabayan sa iba’t ibang kategorya ng Dance Sport.”

Ethan Raphael Zayas, na puno ng pasasalamat, ay nagdagdag, “Sa tabang sa among coach suporta sa

among eskwelahan, natutunan namin na mahalin ang Dance Sport at gawing inspirasyon ang bawat pag-ensayo para sa tagumpay.”

Habang kinakamayan ang kanilang mga medalya, nagbigaypugay rin si Coach Dianna D. Mercado sa kanyang mga alagad, “Napakahalaga na magkaruon ng tiwala sa sarili at maging masigla sa bawat pag-ensayo. Ang tagumpay na ito ay bunga ng kanilang pagtitiyaga, at ako’y labis na proud sa kanilang narating.”

Sa tagumpay na ito, hindi lang sila nagdala ng karangalan sa kanilang paaralan kundi nag-iwan din ng inspirasyon para sa

iba pang kabataan na pangarap ding maging magagaling na mananayaw sa larangan ng Dance Sport. Ang Palarong Panlalawigan 2024 ay nagbigay daan para sa mga baguhan na ipamalas ang kanilang natatanging talento at maging inspirasyon sa iba.”

mula PAHINA 20

FB Page: Aubhrey Perez

isports

ni KEITH RYAN T. AYON

Isang napakagandang pagpapakita ng teknik at emosyon, na nagpapadala ng mga alon ng tuwa at kalungkutan sa Provincial Meet 2024, kung saan ang mga lalaki at babae ng LBIS Elementary ay inilahad ang nakakahimok na kuwento ng mga mahuhusay na swimming ng LBIS Elementary habang nilalalakbay nila ang mga alon ng tagumpay at nahaharap sa hindi inaasahang emosyon sa Balingasag Central District noong Enero 23–26, 2024.

Pinasilkab ng LBIS Boys Elementary ang kanilang galing sa aquatic scene, sa pangunguna ni John Steven Malhin sa namumukod-tanging pagganap sa ikalimang puwesto sa lubhang mapagkumpitensyang 100-meter backstroke. Si Malhin, isang mabigat na katunggali, ay nag-ambag din sa tagumpay ng koponan sa pamamagitan ng pagtapos sa pangatlo sa group event. Nakuha sa aquatic elegance ni Kricks Labadan ang ikaapat na puwesto sa parehong nakakapagod na 50-meter at 100-meter events, habang pumangatlo ang kanyang koponan sa group competition. Si Marc John Gemelga, isang Grade 6 sensation, ay nagpakita ng kanyang mga kakayahan sa isang mahusay na ikapitong puwesto na pagganap sa matigas na kategorya ng backstroke.

Sa kabilang banda, sinalamin ng LBIS Girls Elementary ang mga kakayahan ng kanilang mga katapat na lalaki, na si Vanessa Fye Tapian ay namumukod-tangi. Kasama sa aquatic voyage ni Tapian ang malakas na resulta sa ikaapat na puwesto sa 50-meter at 100-meter breaststroke competitions. Ang kanyang impluwensya ay lumampas sa mga indibidwal na kumpetisyon, na nagresulta sa isang

Tally ng mga medalya ng MORESGAA sa NMRAA 2024

mula sa: FB/Deped Region X

Layag ng Tagumpay

kamangha-manghang pagtatapos ng ikatlong puwesto sa kaganapan ng grupo. Gayunpaman, naging magulo ang emosyon nang harapin ni Revecca Angela Arancana, isang grade 6 swimmer mula sa Luz Banzon Integrated School, ang isang hindi inaasahang sagabal. Dahil sa labis na emosyon, huminto si Arancana sa kalagitnaan ng kumpetisyon, lumuha, at na-disqualify—isang matinding paalala ng mga emosyonal na kumplikadong likas.. paghahangad ng tagumpay sa palakasan. Ang mga aquatic warriors ng LBIS Elementary ay nagpakita ng walang kapantay na katatagan, na nasakop ang.. parehong pisikal at mental na lalim ng kompetisyon sa paglangoy. Ang mga alon ng tuwa at luha na sumabay sa kamangha-manghang paglangoy na ito sa LBIS Elementary ay walang hanggang itatatak sa kanilang kasaysayan ng palakasan. Habang ang mga batang atletang ito ay nakikipag-usap sa mga agos ng tagumpay at kahinaan, ang kanilang samasamang paglalakbay ay nagpapakita ng diwa ng palakasan: ang tagumpay at mga pagkabigo ay nagbanggaan upang makagawa ng isang kuwento na kasing dinamiko

Medalya sa NMRAA

ni DANIELLE GRACE PUNTE

Matapos ang makapigil-hiningang labanan sa Northern Mindanao Regional Athletic Association (NMRAA) 2024, ang lalawigan ng Bukidnon- One Bukidnon ay tinanghal bilang kampeon, na nag-uwi ng 106 na gintong medalya sa kanilang pagsisikap at galing sa iba’t ibang disiplina ng palakasan.

Nagpakitang gilas din ang MORESGAA Grand Masters , na nagwagi ng ikalawang puwesto, bitbit ang 82 na gintong medalya, samantalang ang Iligan VOLTZL ay pumangatlo, na may 62 na ginto.

Ang paligsahang ito ay nagdulot ng malaking inspirasyon at kasiyahan hindi lamang sa mga manlalaro kundi pati na rin sa kanilang mga taga-suporta. Sa bawat laban, ipinamalas ng bawat koponan ang kanilang dedikasyon at pagmamahal sa larangan ng palakasan.

Hindi lamang ito isang pagkilala sa galing ng bawat atleta kundi pati na rin sa patuloy na pag-unlad ng palakasan sa rehiyon ng Northern Mindanao. Ang NMRAA 2024 ay patunay na ang sports ay hindi lamang laban kundi pagkakaisa at pagkakataon para sa pag-unlad ng bawat kabataan.

Tagumpay sa unang sabak

ni

Matagumpay na nailunsad ang Dance Sport Competition sa Palarong Panlalawigan 2024 na pinasiklab nina Athenna at Ethan ng Kimaya ES na idinaos sa Balingasag Central District noong ika-23 hanggang ika-26 ng Enero, 2024, sa Balingasag Central School Covered Court.

Sa pangunguna ng kanilang coach na si Dianna D. Mercado, unang beses sumubok sa larangan ng Dance Sport, nagtagumpay ang dalawang batang mananayaw na ito na makamit ang Silver medal sa Latin Discipline

JuvenileCategory Bracket 1. Hindi nagtagal, bumida sina Athenna at Ethan sa Grade E Chacha Dance, kung saan nakuha nila ang Silver medal. Hindi rin nagpahuli ang kanilang husay sa Grade D Samba, at Chacha Dance, na nagbigay sa kanila ng isa pang Silver medal. Sa pagtatapos ng kompetisyon, itinanghal silang Over-all Winner bilang Silver medalist para sa Bracket 1 category.

Sa harap ng makulay na...

DANIELLE GRACE PUNTE

SAKLAW NA KWENTO

sundan sa PAHINA 19