ជីវប្រវត្តីេសខេបរបេ់ សោក ញ៉ុ ក ថែម ដលាក្ស ញ៉ែុ ក្ស ចែម្ ដក្សតដៅដែៃ ទ ី ២២ ចខម្ែុ ើ ិ នា
ឆ្ន ំ ១៩០៣ ដៅឃុំ សាវយដបា៉ែ ស្្ុក្ស្ចងែ ដខតតបាត់ ំ ង ។ បតាដលាក្ស ប ដ្មឹះញុំ រ ី ឯមាតាដ្មឹះដហៀក្ស ិ
ជាតណខ ិ មរ ជាក្ស្ិក្សរដៅភ្ូម្អូ ិ តា្ី ឃុំ ដគជស្្ុក្ស ដខតត ំ ង។ បាត់ ប
កាលពីក្សុមារភាព ្ក្សន ឺ ុងឆ្ន ំ ១៩១៣ ដលាក្ស
បានដៅដរៀនដៅវតតដពាធវាល ស្្ុក្ស្ចងែ ដខតតបាត់ ិ ំ ង ប
។
ដលាក្សបាន្ិក្សាអក្សសរជាតក្សន ិ ុង្ំ ណាក្ស់
ដលាក្សគ្ូោចរយ្ន
ិ យ ដហើយបាន្ិក្សាធម្៌វន័
ក្សនុង្ំ ណាក្ស់ដលាក្សគ្ូ្គូ តអុីវ ទូែដៅវតតដពាធវាល។ ិ
ដៅឆ្ន ំ ១៩១៨ ដលាក្សមានបពវជ ជជាសាម្ដែរ ។ ក្សនុង ិ យ ឋានៈជាសាម្ដែរដនឹះ ដលាក្សបាន្ិក្សាធម្៌ វន័
និង ភាសាបាលីក្សនុង្ំ ណាក្ស់ដលាក្សគ្ូោចរយដផ្សសងៗ ំ ង ក្សនុងដខតតបាត់ ប
។
បាងក្សក្សគប្ដទ្ដែ
។
ដលាក្សបានដៅ្ិក្សាដៅ
ិ ជ ដៅ បរដទ្ច រ ្ក្សន ឺ ុងឆ្ន ំ១៩១៩ ដលាក្សបានបនតវជា ធម្ម្ិក្សាជាន់គតី
ដលាក្សបានជាប់្ញ្ញ ា ប័គត
ដៅក្សំលង ុ ឆ្ន ំ១៩២១
និងជាប់
្ញ្ញ ា ប័គតធម្ម្ិក្សាជាន់ដទ ក្សនុងឆ្ន ំ១៩២៣ ។ ដៅ
ឆ្ន ំ១៩២៤ ដលាក្សបានឧប្ម្បទជាភ្ ័ ក្សខ ិ ុ ដហើយដៅ
ក្សនុងឆ្ន ំ ច លដនឹះ ដលាក្សបានជាប់្ញ្ញ ា បគត័បរយតត ិ ិ ភាសាបាលី ទម្ហា៣គប្ដោ្។ ពីរឆ្ន ំដគកាយម្ក្ស ី ្ឆ្ ឺ ន ំ១៩២៦
ដលាក្សបានជាប់
ដហើយ២ឆ្ន ំម្ក្សដទៀត
១៩២៨
ទម្ហា៤គប្ដោ្ ី ជាប់ទម្ហា ី
៥
គប្ដោ្ និង ជាទបញ្ ច ប់ដលាក្សបានជាប់ទម្ហា៦ ី ី គប្ដោ្ ដៅក្សនុងឆ្ន ំ១៩២៩ ។ ដលាក្សបានលាចក្ស ្ិកាខបទ ម្ក្សជាគ្ហ្ា ដៅឆ្ន ំ១៩៣៦ ។
ដពលដលាក្សដៅ្ិក្សាដៅគប្ដទ្ដែ ដលាក្សក្ស៍
បានដធវការដៅទ ដនាឹះច រ ើ ី
ដលាក្សដធវជាគ្ូ បដគងៀន ើ
ភាសាបាលី ដៅទគក្សុ ី ងបាងក្សក្សចប់ពី ្្ ១៩២៧ ដៅទល ់និង ្្ ១៩៣០ ដទបគត ើ
ប់ម្ក្សកាន់ទគក្សុ ី ង
ភ្នដំ ពញ ដោយែូលដធវជា្មាជ ិក្ស្ែៈក្សម្មការចគប្ ើ គពឹះដគតបិ ក្ស ១៩៣៨ ក្សម្ពុជា
ដៅពុទ ធសា្នបែឌិត
។
ដៅឆ្ន ំ
ដលាក្សដធវការដៅក្សន ា ល ័យ ើ ុងគពឹះរាជបណា
មានម្ុខងារជាអនក្សចត់ណែងដបាឹះពុម្ផ្ស ព ាយ
នូវដ្ៀវដៅដផ្សសងៗ ដៅឆ្ន ំបនាាប់ម្ក្ស
និងទ្សនាវ ក្ស ិ ី ត ម្ពុជ្ុរោ
១៩៣៩
្ដម្តែគពឹះនដរាតតម្្ុធារ្
។
ដលាក្សបានជាតំណាង និងជាអធបត ពុ ិ ី ទធ
សា្នបែឌិតយ គក្សុងភ្នដំ ពញ ជាម្ួយតំណាងដផ្សសងៗ
ិ ្ ដទៀតបានដៅ ដរៀបែំក្សម្មវធ ោ ធ ី ិ ក្សា និងពិធ្ដមា ី ពុទ ធសា្នបែឌិតយដៅគក្សុងហលួងគពឹះបាង និង គក្សុង
ដវៀងែនា ័ នាគប្ដទ្លាវ ។ ឆ្ន ំ១៩៤២ ដលាក្សបាន ដៅ្ដមាោធម្នាីរសា្នបែឌិតយដខតតលលង ំ គប្ដទ្
ដវៀតណាម្ភា្ខាងតបូង និងឆ្ន ំ១៩៤៣ ជាតំណាង ិ ្ ដរៀបែំក្សម្មវធ ុ ធសា្នបែឌិតយ ី ិ ក្សា្ំ រាប់ពទ
ដៅ
បា៉ែក្ស់ដ្គប្ដទ្លាវ ។ ដលាក្ស ញ៉ែុ ក្ស ចែម្ បានដធវជា ើ
ិ ជ ដៅ សាស្រសាតចរយចខ មរ ដៅថ្ននក្ស់ទ៥ ី ដនសាលា្រុវជា ឆ្ន ំ១៩៤៥
ដៅឆ្ន ំ១៩៤៦
ដលាក្សដធវការដៅពុ ទធ ើ
ិ សា្នបែឌិតយ គពម្ទងជាសាស្រសា ំ ត ចរយ ដៅវទា
ល ័យ្ុី្ុវតាដទៀតផ្សង ។ ចតក្សនុងឆ្ន ំ១៩៥០ ដលាក្សលា ិ ឈប់ពីសា្នបែឌិតយ ្ិក្សាធការជាត ិ ិ
ែូលម្ក្សបំដរណតគក្ស្ួ ី ង
ិ ដគកាយដពលច លបារាងដផ្សា ំ រវទា
ល ័យ្ុី្ុវតាិ ម្ក្សជា្ម្បតតជាត ិ ិ ដហើយដលាក្សដធវជា ើ សាស្រសាតចរយ
ជាប់្នារហូ តម្ក្ស
។
គរ ំម្ួយឆ្ន ំ
ដគកាយម្ក្ស ដលាក្ស្ុំផ្លល្់ដៅដធវជាសាស្រសា ត ចរយចខ មរ ើ
ិ ដៅវទាល ័យ ១៩៥៨
ំ ង ម្ុនីវងសនាគក្សុងបាត់ ប
ចតក្សនុងឆ្ន ំ
ិ ដលាក្សបានផ្លល្់ម្ក្សដធវការដៅវ ទាសា ាន ើ
ិ ជាត្រុ ិ ដកា្លយនាគក្សុងភ្នដំ ពញវញ សាស្រសាតចរយផ្សង
និងអនក្សស្សាវគជាវឯក្សសារ
ិ ដៅវទាសា ា នដនាឹះផ្សង
សាស្រ្តចខ មរ
ក្សនុងឋានៈជា
។
អក្សសរ
ដលាក្សជា
សាស្រសាតចរយចខ មរ ដៅសាលាភ្ូម្នា ឋ ល។ ិ រ បា សាាដ គប្ដទ្ដែ
: កាលដលាក្សដៅ្ិក្សា និង ដធវការដៅ ើ
ដលាក្សបាននិពនធដ្ៀវដៅភាសាដែឬ
ិ៍ ឺ ៖ នដមាក្ស បាលីដែ ។ សាាដ ទងដនាឹះ ំ មានជាោទ្ ថ្ន នានាជាតក្សវែា នា
ភា្ិត និង ពុទ ធភា្ិត ។
ធម្មនិដទ ា្ភា្១ ដទវតា
ដគកាយពីដនឹះដលាក្សមានសាាដ ជាភាសាចខ មរោ៉ែង
ដគែីន ែ ូ ជា៖
១. ពុទ ធប្បវតត្ដងខ ប ិ
២. អនុពទ ុ ធប្បវតតិ ភា្១ -២ ៣. គប្ជុំភា្ិត ភា្១- ២ ៤. ម្ហាដវ្សនតរជាតក្ស ៥. គប្ជុំពទ ុ ធភា្ិត
៦. ជាតសា្នាម្ហាក្សសគត ិ
៧. បសាែដ្ា ហា “គប្ដលាម្ដលាក្សបដបាឹះពុម្ឆ្ ព ន ំ ិ
១៩៤២”
៨. ក្សុលាបដប៉ែលិនដបាឹះពុម្ឆ្ ព ន ំ ១៩៣៦ “ ? ” ឬ
១៩៤៣
៩. ឯក្ស្ហរាគតី “ ភា្ខ លឹះ- ចគប្ ” ១០. ែូ
ដវទលល្គូ ត “ចគប្”
ិ គប្ត ១១. វធ បតត ធម្៌ ី ិ ិ
១២. ពនលឺោ្ុីទប ី វ “ចគប្”
១៣. បញ្ញ ា ្ជាតក្ស្ដងខបភា្ ១-២