១៨ ភ្នំលរញទំលនើប រងអ័យ រពញរ
ើ យ...
បានលូនេូលម្កេតរៅស្ថានីយ៍ភ្នំ អនកដរំ
រករាយសរាយជាខ្ទ ី លង ំ
ំ ើ រទងឡាយមានរសេកត ី
កនុងការដដលខ្នបានម្ក ួល
ដល ់ទរៅរោយសុ វតាភាព ស្ថានីយ៍ភ្រនំ ពញរៅរមា៉ាង ី
១២ រនិះមានសភាពអរូ អខ្ុសក្រក្កតី រោយស្ថរ
ក្រជាជន ម្ករង ់ច ំទទួលបងរាូន ញាតម្តត ដដលរ្វើ ដរំ
ើ បេូ ើ រម្កកាន់ក្ពិះរាជធានី រដម្ ី លរួម្កនុងសមាជ
ជាតរលើកទ៩ ដសាករនិះ ។ សំ ី ដដលនឹងក្តូវរ្វរៅថ្ងៃ ើ
រលងដស្សករៅថា នយយគ្នន បានលាន់ឮ រេើង កងរពង ំ
អនកដរំ
ំ ក្ររជៀតេុិះពីរង ើ រទងឡាយខ្ំ
អ័យ រោយការក្រញាប់ក្រញាល ់ ។
រក្កាយរពលបានេុិះពីររងអ័យ
ពីស្ថានីយ៍ម្ក
រ
ើ យរដរើ រេញ
សម្បានរេើងជិះក្តើេក្កយន
សំ ោក់រៅសោ ា គ្នរលំដ ិ ចប់តា ំងពីវនទ ី
រៅ
អាកាស ។
ដដលបាន្នរជើងេូលម្ក
ជាន់ទកដ ថ្ី នក្កុងភ្នរំ ពញ សម្បានសរងេតរ ឹ
ើ ញក្ពិះ
រាជធានីមានទដាភាពអរូ អរកុិះករខ្ុស ពីសម្័យ ៧-៨ ិ ីននរងយនត រទេក្កយន ក្តើ ឆ្ន ំម្ុន រៅតាម្វង េក្កយន
។ល។
ដតងរ្វដ ើ រំ
ើ ររៅម្កឥតឈ្ប់
ី ឈ្រ ដដលញា េេ ុ ំងឲ្យមាន សកម្ាភាពរស់ររវកជាន កនុងេរាេរ ដ ៏មានររបៀបររៀបរយថ្នក្ពិះរាជធានី ។ លាៃេថ្នថ្ងៃរនិះ រម្លទ ក្កុ ើ ី ង
សម្បានជិះក្តើេក្កយនរដរើ
ដដលទុកដូេជាម្ុខ្មាត់ថ្នក្ររទស
សម្បានសរងេតរ
ើ ញេាស់នឹងដភ្ែកថា
។
កនុងរយៈ
រពលប៉ាុនានឆ្ន ំកនលងរៅរនិះ រាជធានីភ្នរំ ពញ បាន ដក្ររូបភាពខ្ុសដរលកពីរដម្ ើ ឆ្ៃយោស់ រគ
ោានកាន់ដតរកេំ ី ររនរេ ី ើង រ
កំពស់រេើងរ
ើ យកាន់ដតមាន
ូ តដល ់រៅ ៧-៨ជាន់ ។ ររាងភាពយនត
ក ៏កាន់ដតមានេំនន ួ រក្េើនរេើង
ឯ ូ វងន ល ល ់ក ៏ក្តូវបាន
ពក្ងើក្ំៗជាងម្ុនរសទើរដតទងអស់ ំ ... សងាេត់នន
គ៉ឺ
ដដលកាលពីរដម្ ើ
រៅតាម្
គ្នានការេំររន ី
ទល ់ដតរស្ថិះរនិះ ឥេូវបានដក្រកាលយរៅជា ូ វងន ល ល់ មានទកមា ៉ា សុីន នង រភ្លង ឹ ើ អគគសនី រក្រើក្ាស់ក្គប់ ក្គ្នន់...
ស្ថពនកូនកាត់
តកលនទកសំ អយ ុ ឹ
ក្ាស្ថទម្ួយ ស ុ រេើង
កាលរដម្ ើ ជាកដនលងសំ រាប់ រនិះឥេូវស្ស្ថប់ដតមាន
ិ ក្តម្នខ្ុសគ្ននពី យ៉ាងលាវេ
ិ វមានថ្នក្ាស្ថទអងគ រវតត ។ នុិះា៎ គអនុ សាវរយ៍ ី ឯក ៉ឺ រាជយ... រ
ិ ីរនិះ ក្តង ់រៅខ្ទង ើ យ ចប់តា ំងពីវមានងា
រកត ារ ើ
កាប់រគ្នរ្ៀងរៅដល ់ម្ុខ្វតតដកវក្ពិះរភ្លង ើ
ឥេូវបានដក្ររូបភាពរៅជាទំរនើប... ស្ថពនក្ពិះម្ុនីវងែរ រលខ្ ៤កនលិះ
ល នប់ទកព ឹ ី ូ វទំ
ូ តរៅដល ់ស្ថានយម្រាជ
(គ.ម្
ល ពត) កាលពីរដម្ ើ ជា កដនលងស្ថៃត់ ូ វកំ
គ្នានអនកោហានរដរើ ដតមានក់ឯងរនិះ ឥេូវមាន ូ វល ដ ៏ស្ថាតមាន ិះទ សំ ដបងកុិះករ
ដដលសង ់រោយមាន
ិ ីក្ពិះម្ុនីវងែ េំខ្ទងលេ ររបៀបររៀបរយ រៅតាម្វង ារ្ំងី ា កាលពីរដម្ ើ សុទ ធដត ជារងគស្ថល នង
សលឹកតូេៗ រ
ើ យជាជំរកថ្ន ពួកស្សើរពសា ឥេូវ
បានដក្ររូបរៅក្គឹិះស្ថាន
នង
ក្តដដតក្តដម្ ឹ ...ខ្ទងលេ
េរនលិះរៅរទៀតគ៉ឺ
េន
ិះទ
ដដលកាលពីរដម្ ើ
ក្រសនរបើរដរើ ម្នក្រយ័ត ន
សោ ា គ្នរ្ំៗខ្ ពស់ េំការ
ជាេំការរបស់ពក ួ េន
វរងវង
រ
ើ យមានកលន
អរស្ថេរនិះ ឥេូវក ៏បានកាលយរៅជាសងាេត់ ជំនញ ួ
ដដលមានក្គឹិះស្ថាន្ំៗ ខ្ ពស់ៗដដរ... ភ្ូម្ដក្ពក កាល ពីរដម្ ើ ជាជំរក
របស់ពក ួ ស្សើរពសា
នង
ពួកអន ក
ិ ជ រពទយ រលង ឥេូវបានដក្ររូបរៅជាស្ថលា ភ្ូម្នទវជា ររាងវារេក្ក ី នង ម្នទីររពទយកាល ់ដម្៉ាក្ត... រ កាលរដម្ ួ រចរ ើ រេើយជាកដនលងសំ រាប់ពក រលន ់
ច ំស្ថទក់
នងជាកដនលងសំ រាប់ពក ួ រនិះជុិះអាេម្៍
បានដក្រកាលយរៅជាកដនលង
ើ ញវតតភ្នំ ឥេូវ
សំ រាប់ក្រជាជនដក
ដរងហម្យកខ្យល ់អាកាសដ ៏លាបរសុ ិ ទ ធរៅរពលលាៃេ ើ ក្តជាក់ ។ រៅតាម្ជួរមាត់ទរនល សម្បានរ លីដសងម្ួយ... សម្បានរ រទៀត រ
ើ ញជំរក កម្ាករ
លុិះរៅដល ់វតតក្ពិះពុទ ធមានបុ
យ
ើ ញជំរកកម្ាករក្តើេក្កយន ម្ួយកដនលង
ើ យកនុងរពលរនិះ សម្ បានរ
ើ ញពួកកម្ា
ករក្តើេក្កយនកំសត់ទងឡាយ ំ កំពង ុ ក្ជករៅកនុងទ ី រនិះរោយរសេកតរី ករាយសរាយ ី យ៉ាងថ្ក្កដលង...
សម្នឹកស្ថតយោស់... ស្ថតយកាលដដលខ្នរៅ ួល
ជាកម្ាករកាលពី ៧-៨ ឆ្ន ំម្ុន ខ្នគ្ន ា នទព ី ឹ ង គ្នានជំ ួល
រក រដរើ រដកតាម្សំ យប ិះទ េន ឬ រក្កាម្រដម្ ើ រឈ្ើ... ឥេូវពួកកម្ាករសម្័យងាី
បានជួបក្រទិះនូវវាសន
យ៉ាង្ំគទទួ ភ ៉ា ងកក់រៅត ពីរាជរោា ៉ឺ លនូវការឧបតាម្យ
ភ្បាល ដដលជួយសរន្តងាគិះឲ្យ មានកដនលងសំ រាប់ក្ជក អាស្ស័យ រដម្ វរភ្លៀង រគ នង កំរៅថ្នក្ពិះ ើ បការពារនូ ី អាទតយ... ។
តពីរនិះម្ក
សម្បានក្រទិះរ
ិ ើ ញនូវអេឆរយវតា ុ
ជារក្េើនរទៀត ដដលរទបដតន ុ រេើងកនុងសម្័យ ើ ឹង ស សងគម្រាស្រសតនយម្រនិះ....។
ស្ថលាបឋម្សកា ិ ម្ហាវទាល ័យ
ិ អនុវទាល ័យ
ិ វទាល ័យ
បាន ស ុ រេើងជារក្េើនជំនស ួ រងគ
ស្ថលកាលពី ៧-៨ឆ្ន ំម្ុន ម្នទីររពទយក្ពិះ ម្ហាកែក្តើ
យនីកុសម្ ុ ៈសំ រាប់ក្ពិះសងឃ ម្នទីររពទយម្តតភាពដខ្ មរ សូរវៀត ឱ្សថាល ័យក្គប់សងាេត់ ម្នទីរសម្ភព រ
ើយ
នង ក្គឹិះស្ថានទំរនើបៗ ទងឡាយកន ំ ុងម្នទីររពទយចស់ នសម្័យអាោនគម្នយម្បារាង ំ
គម្នទ ៉ឺ ីររពទយ
ក្ពិះរកតុមាលាឥេូវក ៏បានដក្ររូបភាពរៅជាស្ថាតសាំ ... ។
សម្បានសរងេតរ
ើញ
យ៉ាងសំ របម្ខ្ទង ល ើ ូ វស្ថធារ
នូវការេំររនលូ ី តលាស់ ៈ
សុខ្ទភ្បាល
ន
សម្័យបេេុរបនន រោយស្ថររាជរោាភ្បាល បានគត
ិ ការពារសុ ដល ់វ្ ខ្ភាពក្រជារាស្រសត ម្ន បរោ ត យឲ្យ ី ក្រជាជនក្កើក្កលំបាក រវទនឈ្៉ឺថាេត់រោយឥតទព ី ឹង
ដូេសម្័យម្ុនរេើយ ការរ្វឲ្យ ើ
ក្រជារាស្រសត
ខ្ទង ូ វសុ ល ខ្ទភ្បាល... សរងេតរ
ើ ញថា
េក្កទងម្ូ ំ លក ៏
ិ រាជរោាភ្បាលបានចត់វធាន តូេតាេមានទព ី ឹ ងដ ៏កក់រៅត
ម្នដតប៉ាុរោ ណ ិះសម្បាន
រៅក្គប់ជនបទ
កនុងក្ពិះរាជោ
មានការរកេំ ី ររនខ្ទង ី ល ខ្ទភ្បា ូ វសុ
ល ដូេគ្នននឹងការេំររនរៅក្ពិះរាជធាន ី ីដដរ... ។ រ
ើ ញដូរចែិះ
សម្នឹកស្ថតយោស់...
កាលខ្នរ្វ ជាកម្ា កររៅទក្កុ ើ ី ង ួល
ស្ថតយ
ខ្នគ្ន ា នទព ី ឹង ួល
រលើ
ម្នទីររពទយ ឥេូវក្រជាជនទូរៅ មានទព ី ឹ ងដ ៏កក់រៅត... សម្នឹកស្ថតយរខ្ទមេក្រពនធជាខ្ទលង... ំ ៧-៨
ឆ្ន ំម្ុនរនិះ
ស្ថតយកាលពី
ម្នទីររពទយម្នដម្នជាទព ី ឹ ងរបស់
ក្រជារាស្រសតដេ ូ សពវថ្ងៃរនិះ
ិ ស្ថលប់បាត់បង ់ជីវតរេ ើយ រ
រម្៉ាិះល សម្ក្រពនធខ្ន ួល
ម្ន
ិ ើ យអាេមាន ជីវតរស់
រៅរម្លរ ើ
ើ ញនូវការ
េំររនលូ ី តលាស់របស់
សម្ បានសរងេតរ
ើ ញនូវរងយនតទរំ នើបៗ ក្គប់
ក្ររទសជាតជាម្នខ្ទន... ។
ដបបដដលកាន់ដតបរងេនេំ នន ួ រក្េើនរេើងៗ ើ លំោប់... រៅកនុងរពលយប់សម្បានរ អគគសនីភ្លរក្ពាងក្ពាតដូ េរពលថ្ងៃ... ៉ឺ
ជា
ើ ញ ពនល៉ឺរភ្លង ើ
ិ ី រៅតាម្វង
នន រៅតាម្ក្គឹិះស្ថានជំនញ ួ ឬ ររាង ភាពយនត ទងឡាយ ំ សុទ ធដតមានេរងេៀងអគគសនី ព
៌ ក្ក
ម្
រខ្ៀវ រលឿង ភ្លរក្ពាងក្ពាត គួរឲ្យេង ់ទសែនយ៉ាង ៉ឺ ថ្ក្កដលង... ។
ការទងរនិះសឲ្យរ ំ
ើ ញថា ក្ររទសកម្ពុជាកាន់ដត
មានការេំររនលូ ី តលាស់ជាលំោប់ ។ ិ វញ
សម្បានសរងេតរ
ើ ញថា
ទ ីរនិះរៅ ុ យព
រងគស្ថលកាន់ដត
ិ វនសបាត់ បង ់រៅជាលំោប់ដដរ
សម្រៅច ំេាស់
ថា កាលពី ៧-៨ឆ្ន ំ ម្ុនរនិះ គម្ុ ៉ឺ នរពលដដលក្ររទស
រយើងបានឯករាជយ សម្បូរម្ក រាជធានីភ្នរំ ពញសម្បូរ កុិះករ ការ
៍
រោយ បារ
រងគស្ថលទងឡាយមានបារស ំ
មាឡាយ៉ា បារខ្ុេនល បាររាក្តើ
កាលងនល ់ ។ល។ លុិះម្កដល ់សម្័យឥេូវរងគស្ថល
ទង ំ រនិះបានបទទវររសទើរអស់រលីង មានរៅសល ់ ខ្ លិះដដរ ដតជាេំនន ួ តេតួេ រ រារក្េៀង ំ ង... ។ ការទងរនិះសឲ្យរ ំ
ើ យម្នសូវមានជាបារ
ើ ញថា ក្រជាពលរដាដខ្ មរ ក្គប់
ជាន់ថានក់សពវថ្ងៃ បានដកដក្រេតតគន ំ តជាងាី គលិះបង ់ ៉ឺ រចលនូវការសរាយ
ដដលចយវាយក្ាក់កាស
រចលឥតក្ររយជន៍ជារក្េើន រ
ើ យគតដតខ្តខ្ំរ្វើ
ការរកសុីដតម្៉ាាង រដម្ ិ ីវភាព នង ើ បរល ី ើកសទួយកំរតជ
ក្ររទសជាតរបស់ខ្នឲ្យបានេំ ររនរុ ី ងររឿង សម្តាម្ ួល ក្ពិះរាជបំ
ងដក ឹ ន ំសរម្តេក្ពិះនររាតតម្សី
ក្ពិះបតាឯករាជយជាត ជាទរគ្នរព ី
នង
នុ
បូជារបស់
ក្រជាជនដខ្ មរ ម្៉ាាងរទៀតសម្បានសននោានរ កនុង
សម្័យដដលក្ររទសរយើង
ើ ញថា
ឋតរៅរក្កាម្នឹម្
ដដក របស់េក្កពតតអាោន ត គម្នយម្បារាង ំ នង រក្កាម្អំ ោេក្គប់ក្គងកេេការរដារបស់
អនក
នរយបាយរបាកក្ាស់រប ូ ខ្ លិះរនិះ ម្ន្តនតើរាជការភាគ រក្េើន ដតងក្រក្ពឹតតអំរពទុេេ ិ ែងៗ លុិះបានក្ាក់កាសរក្េើន ើ រតរ កាសរក្េើន
រ
ំ ើ យក្ាក់កាសទងរនិះ
បានម្ក
រោយងាយ ងរគក ៏ន ំគ្ននយករៅជិះរចល រៅរលើ រងគស្ថលនន កនត ំង
រោយេំោយរចល
រៅរលើស្សើកន ូ កាត់
រៅរលើស្សើ
គ្នានស្ថតយស្សរោិះ
រស្ថិះ រមា៉ាលិះរ
ំ ក្រដជងគ្នន ើ យរងគស្ថល ក ៏ក្តូវក្រោង
ស ុ រេើងដូេ ែត...។
េុិះសម្័យឥេូវ រ
តុអី វក ៏បានជារងគស្ថល ទង ំ
ំ រនិះបទទវរ ? អនកោបងខឲ្យប ទទវរ ?
សំ នរួ រនិះ សម្ អាេរោិះស្ស្ថយរួេរោយខ្នឯង ួល
រោយម្នច ំបាេ់សរួ អនកោ ! សម្ សននោានរ
ើញ
ថា ចប់តា ំងពីរពលដដលក្ររទស រយើងបានឯករាជយ សម្បូរម្ក រាជរោាភ្បាល សងគម្រាស្រសតនយម្ ដដល
មានអងគសរម្តេ ក្ពិះឧបយុវរាជជាក្ពិះអគគម្គគុរទ ទសដ ៏ វាងថ្វ នង ភ្លស្ថ ៉ឺ វ ង ជាក្រធានរនិះ បានខ្តខ្ំរ្វការ ើ យ៉ាងរពញទំ
ងរកក្ររយជន៍ជន ូ ជាត ើ បដសវ ឹ ង រដម្ ី
មាតុភ្ម្ ូ ពតៗ រក្ពាិះរាជរោាភ្បាល បានខ្ំជយ ួ យ៉ឺត
រយងក្រជាពលរដាតេ ូ តាេ
ខ្ែត់រខ្ាយរោយក្គប់
ិ ... វ្ ី ។ បានោក់បចា តយ៉ាងតងរុ ឹ ់ម្ន្តនតើរាជការក្គប់ ឹ ងដល
ជាន់ថានក់
ម្នរអាយរ្វបាបរាស្រសត ជិះជាន់រាស្រសត ើ
សងេតស ់ ងេនរាស្រសត ររលាភ្រល ំ ត រពើ ើរាស្រសត ឬ ក្រក្ពឹតអំ ទុេរេ តរ ិ ែងៗ
។ល។
រោយបានបរងេត ើ
ឲ្យមាន
ក្កសួងរបាសសំ អាតទូរៅ សំ រាប់របាសសំ អាតម្ន្តនតើ រាជការទុេរេ ត ិ
រមា៉ាលិះរ
ើ យម្ន្តនតើរាជការ
ដដលធាលប់
ក្រក្ពឹត ត អំ រពើទុេរេ តកាលព ិ ិ ី ជំនន់ម្ុន គធា ៉ឺ ល ប់បានរប ជាន់រាស្រសតសងេតក ់ រាស្រសតរដម្ ើ បី
យករៅេំោយ
ក ៏ក្តូវខ្ទនបានបនតសកម្ាភាព
របស់ខ្នតរៅរទៀត ួល
រចលរៅរលើរងគស្ថលននកាលពីរដម្ ើ រនិះ ឥេូវ រក្ពាិះការដដលរាជរោាភ្បាល បានោក់បទបចា តតដ ៏ តងរ ឹ ៉ា ងរនិះ ឹ ងយ
ខ្ទនពុំបានក្ាក់េំ
ូ លរក្ៅ
រ
ើ យ រតរគបានអវ ើ ី សំ រាប់យករៅេចេឹម្ស្សើកនត ំង
ឬស្សើកន ូ កាត់ ? រក្ពាិះក្ាក់របៀរវតែរបស់ម្ន្តនតើរាជ
ការទងរនិះ ំ លមម្ដតចយវាយក្គប់ក្គ្នន់សំរាប់ ត គ ់ ង គ ់ក្គួស្ថររបស់ខ្នដតប៉ា ុរោ ណ ិះ ួល
ស្ថលននក ៏ក្តូវគ្នានរភ្ញៀវ
រមាល ៉ា ិះរ
ើយ
រងគ
ដដលជាការច ំបាេ់ក្តូវ
ដតបទទវររោយឯងៗ រោយគ្នានអនកោ បងខតបងខ ំ ... ។ រាក្តើរនិះ
រៅសោ ា គ្នរលំដ
បានរដករព ំ ឹងគត
អាកាស
សម្
ដល ់ការេំររនក្គប់ ី ដ ក ែ កនុងក្ពិះ
រាជអាោេក្ក រោយស្ថរការកស្ថងរបស់ សងគម្ រាស្រសតនយម្
រក្កាម្ការដក ឹ ន ំរបស់សរម្តេក្ពិះ
ឧបយុវរាជ ដដលជាក្ពិះអគគម្គគរទ ទ កដ ៏ រ្ែ ៏ ម្ ើ របស់ក្រជាជាតខ្ ុ ស ក្រជាជាតដខ្ មរ... ។
សម្បាននឹករ
ជាត.... អារម្ា
ើ ញដល ់ររបៀបវារៈ
ររបៀបវារៈថ្នខ្ម្ួយរនិះ
បានទក់ទញ
៍ របស់សម្ជាខ្ទលង ំ ។ នុិះគ ា៎ ៉ឺ ខ្ទ១២ ដដលរសែើរោ ី
រោយស
ិ ជីវនថ្នរខ្តត កព ំ ង ់សព៉ឺ....។
សម្នឹករទសេ តត ើ
រក្ពាិះថា
ថ្នសមាជ
នឹងររបៀបវារៈរនិះជាខ្ទលង ំ
សម្័យដដលក្រជាជនដខ្ មរក្គប់ជាន់ថានក់
កំពង ុ ដតរួបរួម្គ្នន រដម្ មាតុភ្ម្ ូ ើ បកស្ថងក្ររទសជាត ី ម្នគួរនឹងមានម្នុសែដដលអួតខ្នថា ួល
ជាអនករេិះ
គតដតពីស្សវាររវេរៅរក្កាយខ្ នងរគរេើយ... ។