វគ្គទី ៨ បរសពួររួមអាវុធ ភូមក្កា ំលាវ ។ ភូមបនិះ្ ជាតួ ឃក្ុំ កា ំងលាវបនាិះ ិ ិ ឺ
ឯង (សាិតបៅរាុងស្សុររលាបរអៀរ បខតតរព ំ ង ់ឆ្ា ំង )។ បប្ ព ី ីក្រុងរំពង ់ឆ្ា ំងបៅ ើ តក្រនវងដ ិ នចំងាយក្រ
ភូមក្កា ំងលាវ ិ
ណ្ ១៤ ្. ម ពីខ្ងលិចបឆៀងខ្ង
តបូងក្រុងរំពង ់ឆ្ា ំង ជំនាន់បនាិះ (១៩២៥) អារស្សុរ ក្កា ំងលាវ នស្សនិងប
ិ នតពីរប៉ាុបណា នរបបចញ្ ណ ិះ ្បធវ ិ វ ឹ មជវី ត ឺ ើ
ើ ងបតាាត ។ ប៉ាុននតបៅឆ្ា ំ ១៩២៥ ស្ថានភាព
រស់បៅរបស់អារស្សុរទូបៅ
បៅទបនាិះរ ៏ដូចទដថ្ទ ី ី
នដរ ្ជួ ឺ បក្រទិះនិងការខ វិះខ្ត ផ្សុតមុខ ផ្សុតបក្កាយ បដ្យស្ថរនតបធវសស្សចំ ការពុំសវូ ើ បឆ្ ី ា ំជាប់ៗ រួចមរប
ើយ ។
នផ្សល
ចំនន ួ ពីរ
រដូវចំរត ូ ឆ្ា ំបនិះ
រ៏
នរនលងផ្សុតបៅប
ើ យនដរ
អារស្សុររំពង ុ ក្រញឹរថ្ដបធវបតា ើ ា តក្្ប់រននលង។ ប៉ាុននត បពលយប់ទបំ នរពីការងារ ក្រជាក្ររយ៖
ប្ចូលចតត ិ បលងនលបង
អងាុញ ឈូង បលាតអនាទរ់ ច្ឆប់រន ូ
ន់ ។ ល។ បៅតាមភូមតាម ក្រុងបរៀងៗខន ិ ួ ល ឯពូរ
ិ ជ ្ុណ្ ចំ អារនដលសងាវតវជា បៅបពលយប់សដរ
ប់រ ៏បឆលៀតស្ថកត់ជប ួ ោា
បដម បណ្ិះបចិះដង ើ បស្ថរលបងចំ ឹ ី
របស់ខនជាមួ យមតត ័ ិត ិ ភរ ួល ិ ជ នដលខន បៅមុខវជា ួល
បៅបពលយប់បនាិះ
ក្របយាជន៍បធវបអាយលា ឹរ ើ
នបរៀនរួចមរប
ើយ ។
នការជួបជុំោារវាងជន
មួយក្រុមបៅទវាលមួ យ រាុងភូមិផ្សលួវបោ ឃុំ ក្កា ំងលាវ ី បក្កាមពនលឺក្ពិះចនទបពញវង ់ ។ ក្រុមជនទាងបនាិះ ំ បឈ្លែិះ្ឺ ៖
ន
១. ឈួន
អាយុ ២៧ ឆ្ា ំ
១១. ឈុំ
ិ ២. សំ បន
ិ បៅ ១២. បន
៣.
១៣. ឌី ប ៉ា អាយុ ២៥ឆ្ា ំ
៉ា ង អាយុ ២២ ឆ្ា ំ
៉ា ង
៤. ពត
១៤. ជា បុត
៥. សន សុិន
១៥. សុីម
៦. មុញ បមែ ិ
ិ ១៦. នញម បត
៧. អ៊ុំុ ពុំ
អាយុ ២៧ឆ្ា ំ
១៧. ្ង ់ ជម ិ អាយុ ២៦ឆ្ា ំ
៨. បុត
អាយុ ២៨ឆ្ា ំ
១៨. ្ង ់ បមៀច
៩. អយ ុ
អាយុ ១៧ឆ្ា ំ
១៩.
១០. អុំ ជួន
៉ា ល
ង ់ បី
២០. ដ្ បត ុ
អារស្សុរក្កា ំងលាវបក្ចីនស្ថាល ់ក្រុមបនិះថ្នជាអារ កាលហានក្ោន់បបើ
ិ ជ ្ុនកាប់ច្ឆរ់រច បចិះវជា ួ បចិះជួយ
ការ នដល
រសនតិសុខដល ់អារភូមផ្សង របងជាមួយ រាុងក្ោ ិ នការក្រ
បនាទប់ពី
លពីសំ ណារ់សក្តូវ។
នជួបជុំោាអស់ប
ើ យ យប់បនាិះ មក្ត ិ
ទាងអស់ ំ ោារ ៏អងាុយបលងបៅរណា ត លវាល
សំ បនិះ
សំ ណាលោា អួតសរបសើរពីក្្ូបនិះ ក្្ូបនាិះថ្ន បនិះខ្ង្ុន
ខ្ង្ង ់ ។
ល
។
នចំ
រំពង ុ ជនជរោា
ស្ស្ថប់សតបឃើញមនុសសពីរនារ់បដរើ សទុងៗ
ពីចំងាយ
សំ បៅមរររក្រុមជនទាងបនាិះ។ ំ លុិះអារទាងព ំ ី របនាិះ បដរើ មរដល ់ជត ិ បឈ្លែិះ ប ៉ា លាន់
ត់ថ្ន ៖
ចុម ! លបង ជួន និងលបង បៅ បទបតើ ! បយើសឯង
ចង ់ជួបមុខអារថ្ក្ពនខ ែរយូរប ក្មង។
ើយ ឥ ូវ
ន ជួបនត
បភញៀវនដលបទបមរដល ់លមី ើ
ឮដូចបនាិះ
បធវមុ ើ ខញឹ
មៗ ។ ចំសនរអារឯបទៀតបច្ឆលនភារររបភញៀវក្្ប់ៗោា នតប្ឥត
នការច្ឆប់អារមមណ្៍ពីដបំ នើរ
ទាងព ំ ីរបនាិះបទ
បក្
របស់អារ
ិះកាលណារួចស្សូវប
ើយ
ប្
នតងនតស្ថកត់បៅមរររជួបោាបរៀងរាល ់ឆ្ា ំជាធមមតា ដូចបនិះឯង ។ បនាទប់ពីដ្រ់្ល ូ អងាុយដល ់ដ ី បទប ើ ិ ៖ បឈ្លែិះ ជួនបឆលយបៅររបឈ្ល ែ ិះ ប ៉ា វញ ើ
- ចង ់ជួបមុខអារថ្ក្ពនខ ែរ បដម ឫទោ ើ បក្រលង ី ិធ ា ឬ ?
ហាស់ ... ហាស់... ហាស់
ឯបឈ្លែិះ បៅ រ ៏ជួយបននាម ៖ - អារថ្ក្ពនខ ែរ មននដលបឃ ិ ើ ញលវីថ្ដ អារក្កា ំងលាវ
មតងបស្ថិះ។ ឆ្ា ំបនិះខច ំុ ា ង ់បអាយលបង ប ៉ា បរស្ូ ី ណា មួយស្ថរោា ជាមួយអារថ្ក្ពនខ ែរមតងបមល ើ ៍។
អារស្ថតប់ទាងប៉ា ំ ុនាមននា ំោាបសើច្ល ឹ
!
បទប ើ
បឈ្លែិះ ពត និយាយចំអន់បអាយបភញៀវទាងព ំ ី របនាិះថ្ន ៖
- បយើស ! ខក្ំុ ា ទាន់និងអារថ្ក្ពនខ ែរដល ់ប
ើ យ មរ
ិ មតងណាថ្នមនអួ តពីបរឿងកាប់ច្ឆរ់ ។ បឈ្លែិះ បន ិ ជួយបននាម ៖
- នរណាមួយមនដ ង ឹ ថ្នបលារបងជួន និង បលារ ិ
បង បៅ ជាបជើង ឯរ ! ទុរជាមនអួ ត រ ៏ប្ដង ឹ នដរ ិ ិ បឈ្លែិះ ជួន បឆលយតបបៅវ ញទា ងលាយ ំ ើ
ំ បដ្យ
សំ បនើចផ្សង ៖
ហាស់ ! ហាស់! ហាស់! ខជា ំុ ា បជើងឯរក្តឹមនតខ្ង
ការ
រខនទល ់នឹងសក្តូវនដលចង ់ពា ួល
ទ
មរបលើ
ខនខ ំុ ា ុប៉ា ណា ណ ិះបទ នតមិននមនជាបជើងឯរខ្ងលួចរលន ់ ួល ប
កាប់ច្ឆរ់ ប
ើយ ។
បដ្យរបលាភបល ំ ើមនុសសណាមួយបស្ថិះ
បទបបឈ្ល ែ ិះ ើ
៉ា ង និយាយ សំ រល ួ ប
ើ ងថ្ន ៖
- បណ្ាើយខលអួ ត ខលសរបស ិជ ិជ ើ រអី ! ចំសណ្រពួរ
បយើងរាល ់ោា
នក្តឹមនតអារស្សុរ ប្បកាតញបញើត
បៅនឹងមុខមួយនភលតៗប៉ាុបណា ណ ិះ បៅអួតអាងបៅចំប បមល ើ ៍ មុខជា
បរឿងធំមិនខ្ន
។
ក្រសិនបបបយ ើ ើង
ិះមុខ មនុសសមនធា ល ប់ស្ថាល ់ោា ិ
នចំបណ្ញ
នតទាស់ោាបរតបៅជា ើ
ពុំបនាិះបស្ថតចំបណ្ញក្តឹមនតប្
សអបប ់ ុប៉ា ណា ណ ិះ ។ បអើឯងបភលចសួរ ! រួចចុិះរអូន ជួន និង រអូនបៅមរបលងបទ ឬ
នការអវីសរលរខ លិះនដរ ?
បឈ្លែិះ ជួន បឆលយរំ បុតលលុយ ៖ ើ -
នការសំ ខ្ន់មួយនដរ !
-
និយាយបៅបមល ើ ៍ទាន់បៅជួបជុំោា
ក្ោន់
ន
ស្ថតប់ទាងអស់ ំ ោាផ្សង ។
បឈ្លែិះ ជួនទាញយរក្រអប់ថ្នា ំពីរាុងបហាប ៉ា មរ
បក្ត មួរ ណាស់
របបណ្ ី តើ រនិយាយបបណ្តើរ ៖
បរឿងនដលខក្ំុ ា តូវនិយាយបពលបនិះ ប
ើ យជាបរឿងស្ថៃត់រំ
បដ្យខធា ំុ ា ល ប់ស្ថាល ់រាប់អាន មរយូរយារមរប បពលបនិះចុិះ។ ឮសំ ដបី និះ
សំ ខ្ន់
ំងបទៀតផ្សង
នត
ទុរច េ តត ិ បងរអូនរាល ់ោា
ា ើ យខក្ំុ ា តូវនតនិយាយក្ប្លប់រុងល
ពួរអារដថ្ទបទៀត
នដលបៅអងាុយ
ំ ង ់ជាមួយោា ខំក្រឹងស្ថតប់ខ លបសលឹរក្តបចៀរ ដូចជា ដរ
ចង ់ដង ំ ។ បទបបឈ្ល ែ ិះ ប ៉ា បតឿនបអាយ ឹ ខ្លងណាស់ ើ ឆ្ប់និយាយ ៖
6 ៦.
- បរឿងអវី ? និយាយបអាយចំសតមតងបៅ រុប ំ ូរ
នលបខ្យនាយអាយបក្ចីនបពរ ោាអស់ប
ើ យបទបតើ ។
បឈ្លែិះ ជួន បលើរ
អុជ
រជរ់ ី
ប្ស្ថាល ់ចតត ិ បលលើម
រសល ី ឹ រសនងកបបៀមរាុង
បំពង ់ប៉ាុយឮសូរប៉ារៗ ់ ក្
យផ្គកបភលងក្ ើ
ុ យនផ្សសងក្ទបលាម
និយាយបៅបទៀត ៖ ខច ំុ ា ល ូ ចតត ិ និយាយខៗ ីល
ច់
ត់ ឆឹរ
ត(៦)6! ប
ើយ
បទបច្ឆប់ បផ្សតើម ើ
ចំៗស្ថច់បរឿង
នដលក្តូវ
និយាយណាស់សដរ បដម ចប់ ។ ើ បឱយឆ្ប់ ី - អញ្ជឹងប -
ើ យ និយាយបៅ ! (បឈ្លែិះ ប ៉ា )
បរសុ ៉ា ី ដង ់
ហាវដល ់ប
ើយ
របដស
សអីប្បនាិះដូចជាកាចស្ថ
តា ំងនតមរឈរកាន់ការបៅរំពង ់
បាំពងប៉េុយ គឺម្វើពីឬតសី ួយក្ាំណាត់តូចប៉េុនម មជ្ើង ឬតូចជាងមដាយមានញាត់គពីក្ុងក្បមោងម ន
រាប់ឆិតឱ្យមចញផ្កាមភលើងធ្លលក្់មៅមឆេះក្នុងបាំពង់ប៉េុយ ។
ើយមានងា មានែុាំ នឹងដែក្តាំដប៉េត១ក្ាំណាត់មទៀត តាំ
ឆ្ា ំងបពលណា
ឮសូរនតវាយដ ំ
ក្ច៊ុំធារ់ប្ឯងទាង ំ
រំបរាល - នមនប
ើ យ ! (បឈ្លែិះ ឈួន និយាយកាត់ ) ដូច
បរឿងបដរើ ទារពនធដ្រពីអារស្សុរ
ការឃុំ បស្ថិះ នតអាបលារ ៉ា បសៀ
្ជាភារៈរបស់ រាជ ឺ របដស ស្ស្ថប់សត
បចញបដរើ ទារពនធដ្រពីអារស្សុរ នតបដ្យខនឯងនត ួល ក្ម៉ាង ់
!
ចាស់ជា លារ់ បឆ្ ី ា ំមរប
រួចបបើនរណាោមនលុយបង ់ពនធជន ូ ោត់បទ នបរឿងធំមនខ្ន។ ិ
ំងអី ខម ំុ ា នទាន់ ិ
នបង ់ពនធជន ូ រាជការ ពីរ
ើ យ ។ បអាយខរំុ ា រក្ប្លរ់ឯណាបង ់
បបក្ោន់ សតក្ប្លរ់សំរាប់ច្ឆយវាយខនឯងបៅរា ើ ួល ុង ក្្ួស្ថរមនទា ងក្្ប់ ំ ក្ោន់ផ្សង (បឈ្លែិះ ពត )។ ិ
ន
បទបបឈ្ល ែ ិះ ជួន ប ើ
ើ ប្ូល ផ្សុតពីដ ី បដ្យយរ
រាលជងាង ់ទាងព ំ ីរទាល ់ដរី ច ួ និយាយនបបដូច ៉ា ត់បំផ្សត ុ ៖
មុង ឺ
- បងរអូនទាងអស់ ំ ោា ! ខ្ងខទា ំុ ា ងព ំ ី រនារ់ ឯបណ្ិះ
្ឺ ជួន និង បៅ
នស្សុិះចតត ិ ោាជាបស្សចថ្ន សំ លាប់
រាងរំ ំ ណាចបឈ្លែិះ
សំ លាប់វាមន ិ
របដសបនាិះបអាយ
ន
បបើ
នបទបយើងខម ំុ ា នខ បអាយ ប្ បៅថ្ន ិ ីច
ជា ជួន អារបជើងឯរថ្ក្ពនខ ែរជាដ្ច់ខ្ត ! ស្ថតប់
ន
បទបងរអូន ! បពលបនាិះ អារស្ថតប់ទាងប៉ា ំ ុនាមន ហារ់ជាភាារ់ ខន ួល
ក្ពឺត ! ស្ថវងនភារនចស ! បទប ើ បឈ្លែិះ ប ៉ា សួរមួយ របពច ំ ៖
- បតបលារបងឯងចង ់សំ លាប់ ើ
ក្ោន់សតលបបឈ្ល ែ ិះនតប៉ាុបណា ណ ិះបទរ ឺ ? ី
រាងបដ ំ ម ើ ប ី បអាយ
- ហាស់ ! ហាស់ ! ហាស់ ! ...ខស ំុ ា ម ូ សរបសើរ ! ប ៉ា
ឯងបចិះសួរក្ោន់បបើ ! នតប ៉ា ឯងបៅរប់្ន ំ ិតបនតិច ក្តង ់មនបចិះជួ យបអាយបយាបល ់ោាផ្សង ិ លាញ់ យល ់ថ្ន បបសខ ើ ែរោាឯង ្មរព ឺ ី
ខន ំ ិតជួននដលចង ់សំ លាប់ ួ ល ។ ប៉ាុននត្ន
។
ក្តូវសំ -
ន្ំនំ ុ ផ្គទល ់ រាងរំ ំ នាច
បពលបនិះ ្រា ឺ ុងនាមនខ ែរ ា រ់ នដលមិនសុខចតត ិ និង អំ បពើជិះិ ជាន់យា៉ាងអមនុសសធម៌ ពីសំ ណារ់
បពលបនាិះស្ស្ថប់សតអារស្ថតប់ទាងប៉ា ំ ុនាមន
រាង ំ ...
ហារ់
ដូចជា ណាត់ោាក្តូវ រ ៏បបញ្ចញវាច្ឆរដូចៗោាថ្ន ៖ - ខស ំុ ា ច ុំ ល ូ ថ្ដផ្សង ៗ ៗ...
បទបបឈ្ល ែ ិះ បៅ និយាយបនត ពីមតត ើ ិ របស់ខន ួល
- បរឿងបនិះពុំសមនជាឆ្ររនរលងបទ នរស់
នសុី
អំ ណាចបលើសខ ែរបយើង
ប្ហានសំ លាប់បយើង
នសង
បក្
ិះ
្ឺ
នស្ថលប់
រាងប្ ំ
បបបយ ើ ើ ងសំ លាប់ប្ នដល ់ថ្មភនដរ។
បងរអូនក្ជាបបអាយចាស់ថ្ន ពួរនខ ែរថ្ច នតជួយច្ឆប់បយើងបអាយ
រាងបធវ ំ បទាស ើ
ប
ន
នមួយ ើ យក្តូវ
រាង ំ វាច្ឆ ំ បដម ើ បី
ន
បុណ្យស័រិ ក និងរងាវន់ខ្ន់បម។ ដូចបនិះ បបបងរអ ើ ូន ណាហាន បនិះប
ើយ
អញសំ លាប់
សែក្័ ្ចតត ិ សំលាប់
រាងបឈ្ល ំ ែ ិះ
របដស
ក្តូវនតតា ំងចតត ិ ជាមុនបអាយបស្សចថ្ន រាង ំ
ិ រាង ំ នឹងសំ លាប់អញវញ។
ក្រសិនបបបង រអូនបៅ អាបលាិះអាល ័យក្រពនធ សូម ើ រុច ំ ល ូ ក្រលូររាុងនលបងបនិះជាមួយនិងខបំុ ា អាយបស្ថិះ ។ បម៉ាចយល ់ប
ើ យបៅ !
រាងចំ បនាមអារក្កា ំងលាវទាងអស់ ំ ុ
នដលបៅស្ថតប់
ិ ន ា រ់បឆលយតបបៅបឈ្ល ែ ិះ បៅ វញ ើ
ប់ រាុងទបនិះ ី ថ្ន ៖
- លបង ជួន លបង បៅ បចិះចង ់សំ លាប់ បដម ើ បបុ ី ពបវ
តុដ ៏ក្តឹមក្តូវ
ថ្នក្រជាជននខ ែរ
ក្កា ំងលាវមននមននខ ែរ បទរ ឺ ? ចំប ិ បស្ថតិះទរ ឹ
ត់ប
រាង ំ ចុិះអារ
ិះរូបខម ំុ ា ួយ ខម ំុ ា ន ិ
ិ ខ្ត ! ើ យបលបមរវញជាដ្ច់
បពលបនាិះស្ស្ថប់សតអារបួននារ់បទៀតនដល ចតត ា រ់បនិះ រ ៏ប ី តត ិ នឹងសំ ដម ិ ខន ួល ថ្ន៖
- ខរ ំុ ា ៏អញ្ចឹងនដរ ៗ ៗ ៗ...
លក្ពមោា ប
ក្តូវ ើង