វគ្គទី៣ រាស្រសតបិះប ន្រ
វង ់ស្ថវបូដ្វ ំង
្តសរាយ ិ
រ បដ្យការតំប
ើ ងពនធ
មរក្តូតក្តាស្សុរនខ ែរ
បក្ចីននត
បក្ចីនជាង្តការរស្ថងសម ទ ិ ិ ផ្សល ិធ
បអាយស្សុរនខ ែរ ។ បដម ើ បន ី ឹង
នសរាយ ប
ើ យនិង
បដម លផ្សលក្របយាជន៍យរបៅ ក្របទស ើ បក្រមូ ី បូដ្វ ំង បក្ចីន
នតំបលើងពនធដ្រជាបក្ចីន អារនស្សចំការជា
នដលររលុយបង ់ពនធមន ិ
ន
លុយបង ់កាតខនមួ យរ ៏ពិ ួល
រនដរ ។
យា៉ាងពនធរបទិះបោជាបដម ើ
។
នតតំបលើងពនធបទ នដលពិ
រាង ំ
សូមបសតររ ី
រាងម ំ នក្តឹ ម ិ
នទាងបបងក ំ តពនធ ដថ្ទបទៀត ដូច ើ
រនឹងររ លុយបងពនធ
អារស្សុរនស្សចំការ ខ លិះរត់បៅពួនរាុង
2(២)
ថ្ក្ព
ខ លិះបៅបច្ឆលក្្ួស្ថរមន ិ
នរ ៏បក្ការប
ើ ងទល ់
និងអំ បពើសងតតស ់ ងកនរបស់ ពរ ួ ចក្រពតតន ិ ិ ិយម។
ដូចបៅថ្លៃទ ី ៧ មររា ឆ្ា ំ ១៩១៦(២)2 បណា ត
រាស្រសតបៅស្សុរមុខរំពល ូ ការតំប
ើ ងបនិះមន ិ
ន ប
នបទៀត បទបក្រមូ លោា ើ
បខតតរណា ត លអត់ក្ទាន ំ ឹង ំ ំរររ ៏មនសូ វ ើ យផ្សលដនា ិ
នក្រន
នារ់ បលើរោាចូលមរភាបំ ពញ
ជាជាង ៣០០០
បដម ើ បចូ ី លមរក្កាប
ិ បៅ ក្ពិះបរមរាជ ំ លសបមតចជា ច ស់ជីវត ថ្នវយបងាទូ វាង ំ ។ ក្ពិះ ថ្ន
ទសបមតចក្ពិះសុីសុវតាិ បដ្យក្ទង ់ក្ជាប
នក្រជារាស្រសត បិះមនសុ ខចតត ិ ិ នឹងបរឿងតំបលើង
ពនធបនិះ រ ៏យាងបចញមរទទួល រាស្រសត ។ ក្ពិះអងាទត បឃើញក្រជារាស្រសតរររុញ រាជវាង ំ បទបក្ពិះអងា ើ
បពញនតលានក្ពិះបរម
នបនទូលថ្ន ៖
Movement Populaire de 1915 ម ើល Situation Générale du protectorat du Cambodege de Novembre 1914 à Janvier 1920, page 10.
- បមល ំ ោា ចូលមរររខដ ំុ ា ល ់រាុងវាង ំ ើ ៍អារទាងអស់
បនិះ
នបំណ្ង ដូចបមតច សូមឱយ
នអារតំណាង
ា រ់សលលងមរបមល ើ ៍៖
បពលបនាិះ អារតំណាង ា រ់ នដល
សំ ដរា ី បស្ថ
នបវាហារ
ននលលងនូវញតតមួ ិ យថ្នវយក្ពិះអងាថ្ន៖
សូមព្រះរាជាតមកលល់ លើតបង ូ សូមព្ាបបងគំទូលព្រះករ ុណាជាម្ចាស់ជីវិតលលើតបង ូ សូមព្ទង់ព្ជបលព្ាមលអងធូល ី ំ ទូលក្ពិះបងាជាអាណាក្រជានុ រាស្រសតបៅមុខរំពល ូ ស្សុរខាច់រណា ត ល បខតតរណា ត ល សូមនា ំញាតម ិត រ ថ្នវយក្ពិះររុណាជាអងា ច ស់ សូមក្ទង ់ក្ជាប ។ តបតបៅហា វ យស្សុរ ិ
នបៅជំរតទារពនធ ិ ពីបណ្្
តា រាស្រសតតងនតងណាស់ ។ ក្រជារាស្រសតររទទួលទាន ឹ
ិ សពវថ្លៃក្ោន់សតទប់ទល ់ជីវតឱយរស់ ទាងលំ ំ
រ
។
ក្រជា- រាស្រសតនា ំញតតមរថ្ន វ យបនិះ ក្ោន់សតចង ់ថ្នវយ ិ ពត៌
នឱយ
នក្ជាប
ប
ើ យសូមក្ពិះអងាបមតាតជួយ
បធវអនត រា្មន៍ជាមួយរដាការ ើ
រាង ំ សូមបនធូរពនធដ្រ
ផ្សង ។
្ួរពុំ្រួ សូមក្ទង ់ក្ពិះបមតាតបក្ប្លស តាបលខ្ រាស្រសត ៣០០០នារ់បៅមុខរំពល ូ បពលក្រជារាស្រសតថ្នវយញតតរួិ ច
ិ រាជបនទូលតបបៅរាស្រសតវញថ្ន -
ឯងរាល ់ោាក្ត
ក្ពិះរាជា
ិ ប់បៅវញចុ ិះ ច្ឆ ំ
នក្ពិះ
ួ លងនិយាយ
នឹងប្បអាយបនទូរបនាយបអាយ តា ំងពីបពលបនាិះមរ រាស្រសតក្្ប់សខក្ត បិះនឹងបរឿងពនធ ប
ើ យនា ំញតតមរ ិ
ថ្នវយក្ពិះរាជាក្្ប់សខ ។ បនាទប់ពីបិះប នឹងបរឿងពនធដ្របនាិះ
ផ្គកយដុិះរនទុយជាយូរថ្លៃ ។
នប
រមិនសុខចតត ិ
តុបភទមួយបទៀត្ឺ