ជវី ប្រវត្តអ្ន ី គន ិ កនិពនធ រម ី លោករម ី គន ី ជាអ្នកនិពនធមួយរូបកនុងសម័យ
អ្កសរសាស្តសត បច្ចុរបនននាសត្វត្សទ២០ ។ ី អ្នកនិពនធលនេះមានស្សុកកំល
ើ ត្លៅប្កុង
ភ្នលំ ពញ កនុងសង្កាត្់លេខ៤។ លោកលកត្ព ើ ី ឆ្ន ំ ១៩១១ បតានាម ិ
គម ី
មាតានាម
រសា
ដែេជាប្គួសារ
សាមញ្ញ មួយ គប ជាភ្ន ន ក់ង្ករប្ត្ួត្ប្តាការ ឺ តាលោកល្វ ិ ើ កនុងប្កុមសាធារ
ការ
ដែេមាននាទលែ ី រើ ប្ត្ួត្ប្តា
លមេការង្ករកមម ករល្វផ្ល ើ ើ ូ វពីស្សុកមួយលៅស្សុកមួយ
ពីកដនលងមួយលៅកដនលងមួយ ពុំសវូ លទៀងទាត្់ទកដនល ង ី ល
ើ យ។
លោយសារលោកឪពុកលោកមានភ្នរេះនា ំ
ប្គួសារលៅប្រកបមុខង្ករ ែូលច្នេះល
លៅតាមស្សុកភ្ូមជាលប្ច្ើ ន ិ
ី គន ើ យ បានជាពីកុមារអ្ន កនិពនធ រម ី បាន
ជួបប្រសពវនឹងជីវភ្នពអ្នកស្សុកដស្សច្ំការ
ជាលប្ច្ើន
កដនលង ។
ជួនកាេឪពុកលោកពុំលៅ
លោកលៅកំសត្់
ដត្ពីរនាក់នឹងមាតយតាមស្សុកភ្ូមនានាលនាេះ ឬ លៅ ិ នឹងផ្ទេះកំល
ើ ត្លៅប្កុងភ្នលំ ពញ ដែេជាល
យលោកលកត្បាននូ វមលនាសលញ្ចត្នា ើ
ត្ុនា ំលោ
ស្សឡាញ់
យ៉ាងលេើសេប់ ប្ពមទាងជាប់ ំ ច្ត្ត និងជីវភ្នពអ្នក ិ ដស្សច្ំការតា ំងពីកុមារត្ូច្មក ។ ជាអ្កុសេលោក មរ
គម ី
ជាបតាបានទទួ េ ិ
ភ្នព លោយការប្រយុទ ធ និងពួកលោររលនម ់ ួយ
ប្កុម លៅកនុងភ្ូមកំ មារ រម ី ិ ពង ់កនទួត្ គលពេដែេកុ ឺ គន ី
លទបដត្ោយុ បាន៧ឆ្ន ំ។ ើ
ែូច្លនេះល
ើ យកុមារ
លនេះ ប្ត្ូវរស់លៅកំសត្់ ដត្ពីរនាក់នឹងមាតយលៅទប្កុ ី ង
ភ្នលំ ពញប៉ាុដនតមនេំ បាកប៉ាុនាមនលទ ិ
លប្រេះមានប្ាក់
និវត្តនព ៍ ីលមោច្ឪពុកនិងមាតាលោកមានច្ំល លោរាសាស្តសតដែេប្ាលនាេះ ល
ើ ងច្ុេះជាញឹកញាប់ ។
េះមង
មានអ្នកស្សុកអ្នកភ្ូមិ
លោកមានបងរអូនលប្ច្ើននាក់ដែរ
ប៉ាុដនតជាមាត
យទទទ លប្រេះលោក គម ី ី ជាឪពុកលោកមានប្រពនធ រួច្មតងល
ើយ
មុននឹងមកភ្ពប្រសពវនឹងលោកស្សើ
រសា ជាមាតយលោកលនេះ ។
័ កនុងវយកុ មារ លោកបានលរៀនអ្កសរដខ ោរ កនុង
សំ ណាក់ប្ពេះភ្កខ ិ ុមួយអ្ងគ
ប្ពេះនាមោោរយ
សា ំង
ដែេប្ត្ូវជាបងជីែន ូ មួយ ញាត្មងមា ត យ គង ់លៅ ិ វត្តសាវយែងគ ំ
កនុងសង្កាត្់លេខ៣
ប្កុងភ្នលំ ពញ
កុមារ រម ី គន ុ ោក់លារពប្រ ី យកច្ត្ត ិ ទក
។
ិ ប័ត្ន៍បំ
លរប្ពេះសងឃ ី ពុំដែេមាន ល្នើសល
ើ យ ។ មានការ
ិ លបាសប្ោសសំ ោត្កុែ ិ សាោ ប្ពេះវោរ និងែង
ទក ត ជាលែម ី គន ើ ។ កាេលនាេះ កុមារ រម ឹ ោ ំទកលត ឹ ី ជាប់ច្ត្ត ិ ប ណាស់
ន ិ ុ ត េះនិស័សយកនុងអ្កសរសាស្តសតជាត្ជាលប្ច្ើ
លប្រេះលោកធាលប់ឮ
លគលរៀនអ្កសរសាស្តសត
លរឿងសាស្តសតច្ាប់ កនុងអ្កសរសាស្តសតដខ ោរលរៀងរាេ ់ទងៃរ ូ រែេ ់បានសាតប់ បានល្ើញ ភ្កខ ិ ុសាមល
អ្ត្ថបាេី ផ្ង
។
រលរៀន
កនុងសំ ណាក់លោកប្គូោោរយសា ំងលនាេះ
លប្កាយមកកុមារលនេះ
បានច្ូេសិកាលៅ
សាោកុមារ ី ប្ពេះនលរាត្តម រួច្មកសាោ ឌូោក៍-ែ ឺ ឡាលប្គ (សពវទងៃរូ រល្ ត ោ េះជាសាោប្ពេះអ្ងគលអ្ង) រ ូ រែេ ់ប្រ
បារាង-ឥ ំ
ិ ញ បនប័ប្ត្ ងជាប់វញ្ញ
បឋមសិកា
គ.ស.១៩២៨ ិ ។ ឆ្ន ំបនាទប់មកគលៅ ឺ ូ ឌ ច្ន
ិ លោកបានច្ូេលរៀនកនុងអ្នុវទាេ ័យប្ពេះសុីសុវត្ថិ
(កាេលនាេះ លៅប្ត្ង ់មនទីរលពទយប្ពេះលកត្ុមាោសពវទងៃ លនេះ) ។
លប្កាយដែេលោក សិកាល
ើយ
ប្រ ល
ងសញ្ញ ប័ប្ត្ម្យម
ិ ា ើ យបានច្ូេបំលពញវជា
គរុលកាសេយលទៀត្ លោកលច្ញលៅល្វជាប្គូ បលប្ងៀន ើ ដែេកាេលនាេះរាជការ
ផ្លលស់លោកលៅបលប្ងៀនឯ
ំ ង ។ លៅលពេលនាេះល លខត្តបាត្់ែប នធរម ី
គន ី
បាន្នច្ូេស៊បក ់ ុងជ ន ីវភ្នព
ជាមួយការែុេះោេល លែម ើ
ើ យដែេអ្នកនិព
ប្ពម
ើ ងនូវច្ត្ត ិ លសនោ ដែេជាធាត្ុ
នា ំលោយមានការផ្តួច្លផ្តើមគំនិត្របស់លោក
កនុងកច្ច ិ និពនធនល៍ រឿងរា៉ាវ ។
មួយឆ្ន ំត្មក គកន ឺ ុង គ.ស. ១៩៣៥ លោកបាន
ផ្លលស់ប្ត្
ប់មក
ិ ប្កុងភ្នលំ ពញវញ
លោយទទួេមុខ
ិ ិ ិ និងលៅ ង្ករជាអ្នុរកស លៅអ្នុវទាេ ័យប្ពេះសុីសុវត្ថ ប្ាលនាេះ លទៀត្ដែេលោកបានលរៀបោរ ។
៍ពិរ
៍
ែេ ់មក គ.ស. ១៩៣៩ លោកបានលៅបលប្ងៀន លៅសាោបឋម សិកាោក់អ្ដប្ង (សពវទងៃសាោ លៅពញា
ុ ក)
ល
ើ យលប្កាយមក
លោកបលប្ងៀន
ិ ា ដែេលប្កាយលនាេះលោក លៅសាោឧបសមពន ័ គ ធ រុវជា បានប្រ
ងជាប់ជាប្គូបលប្ងៀន
លពញសរាជការ
គឺ
លោយលោកបលប្ងៀន លៅសាោម្យមសិកា គលៅ ឺ
ិ ា តា ំងពី គ.ស.១៩៤៧ មកកនងឋានេះជា សាោគរុវជា ុ សាស្តសាតោរយមងភ្នសាជាត្ិ
រ
ូ ត្ែេ ់លពេលនេះ
ិ បានដប្រកាលយ ជាវទាសា ថ នជាត្គរុ ិ លកាសេយ ។
លប្តពីការបលប្ងៀនសាោរាជការ លោក រម ី គី
ន ល្លៀត្លពេលៅបលប្ងៀនលៅសាោឯកជនខ លេះលទៀត្
ិ ា ភ្នសាជាត្ិ លោយប្ជួត្ប្ជាបែេ ់ លែម ៉ា វជា ើ បជួ ី យបំបន យុវសិសសដខ ោរទូលៅ ។ លពេទំលនរបនតិច្បនតួច្លប្តពី ិ ញ សារបស់សិសស លពេដកវញ្ញ
លោកល្លៀត្សរលសរ
លរឿង ជារកយរាយ សរលសរកាពយ សរលសរលសៀវលៅ សប្មាប់សិសសលរៀន និង ដប្រលរឿងខ លេះ ដែេេអៗ ពី ភ្នសាបរលទស ។ ល
ត្ុលនេះល
ើ យ បានជាលគសាគេ ់លោកលប្ច្ើន
ានលោយកត្ត កនុងការសរលសរលនេះ ត្បត្លរឿងខ លេះ ិ យស ិ ិ លបាេះពុមលព ៅក ៏ទទួេការនិយម ោន
សនធឹកសនាធប់ពីអ្នក
និងលរឿងខ លេះលទៀត្យកលៅសំ ដែងជាសិេបេះក ៏
ទទួេបានលជាគជ ័យ ែូច្ជាលជាគជ ័យកនុងការប្រ ប្រដជងរាប្ត្ើសិេបេះ
ង
លៅច្ំលរេះប្ពេះភ្ក្តកតទនប្ពេះ
ិ ករុណាជាអ្មាចស់ជីវត្លេ ើត្បូង នលរាត្តមសី
នុ
ប្ពេះបាទសលមតច្ប្ពេះ
ដែេប្ពេះអ្ងគប្ទង ់លប្ាសប្ពេះរាជ
ទានលប្គឿងឥសសរយយសែេ ់អ្នកនិពនធលនេះជាលរឿ យៗផ្ង ។
លៅគ.ស.១៩៥៥
ប្ាដែេអ្នកនិពនធដខ ោរបាន
រួបរួមានល្វជាសមាគម លោក រម ី គន ើ ី បានទទួេ ការទុកច្ត្ត ំ ដត្ងតា ំង ិ ពីអ្នកនិពនធទាងអ្ស់
លោកល្វើ
ជាប្រធានទនសមាគមលនេះអ្ស់រយេះលពេពីឆ្ន ំ ។
េុេះមកែេ ់ដខត្ុោ គ.ស.១៩៥៨ មានលរាគ ឈឺកនុងកាេមកញា ំញីលោកអ្ស់លពេជាង៣ដខ ជមៃលនេះពុ ំប្ពមស្សាកស្សានតលសាេះ ឺ
លទាេះបប្គួ ី សារ
លោកខត្ខំ ដងទាប្រកបឱសងយ ំ ៉ា ងណាក ៏លោយ ។ ិ
ែេ ់មកទងៃអ្ង្កគរទ២៧ ី
មករា
គ.ស.១៩៥៩
ិ មច្ចុរាជក ៏ប្រោរផ្លតច្់ផ្ិេ ត យកជីវត្លោកលៅកន ុង លពេលរៀបអ្ប្ធាប្ត្លមា៉ាង
១១
បណា ត េលោយមាន
ការលសាកសាតយទនប្កុមប្គួសារ អ្នកនិពនធទាងអ្ស់ ំ
និងស
ិ លសវកជា
រួមទាងបណា ំ ត ជនទូលៅដែេជា
អ្នកលសនោអ្កសរសាស្តសតផ្ង ។
ល
ពិ្បុ ី
យ្បនកច្ច ិ ទនសពលនេះ បានលរៀបច្ំ
ិ កាេពីទងៃទ៣១ មករា ១៩៥៩ ើ ងយ៉ាងឧឡារក ី
លៅ្បនោាន វត្តឧណា ា លោម លប្កាមកច្ច ិ ឧបត្ថម ភ ទនប្កសួងសិកា្ការជាត្ ិ ិ
និងសមាគមអ្នកនិពន្
ប្កសួងសិកា្ការជាត្ ិ ិ
ត្ំណាងទនសលមតច្ប្ពេះ
្ដខ ោរ
ឧបយុវរាជ
ដែេកាេលនាេះមានលោករែាលេម្ការ ិ
បានអ្លញ្ាើញលៅបំរក់លប្គឿងឥសសរយ ិ
យស
ែេ ់សពអ្នកនិពនធលនេះជាបោាមរ
។
នាមផ្ង
លប្កាយដែេអ្នកនិពនធ រម ី គន ទទួេមរ ី
ភ្នពលៅ លគលររកល្ ី ើ ញសានទែលោក ដែេបានសរ លសរល ល
ើ យលស្សច្
ើ យនិងខ លេះលទៀត្
មានខ លេះក ៏លបាេះពុមលព ច្ញផ្ាយ ពុំទាន់បានលបាេះពុមលព ៅល
ទាងអ្ស់ ំ ជិត្២០លរឿងមានរាប់មងលប្កាមលនេះ ៖ ក. លរឿងលបាេះផ្ាយល
ើយ
ើយ
១. លរឿងសូផ្លត្ (លបាេះពី គ.ស.១៩៥២) ២. លរឿងច្ត្ត ិ ច្ងោ ំ (លរឿងលោខនលបាេះពុមលព ៣.
លរឿងកាលោន
(លបាេះពុមលព
.១៩៤៩) ៤. លរឿងស្តសតើកប្ំ រ (លបាេះពុមលព
ើយ
ើ យ) ពីគ.ស
ើ យ ពីគ.ស.១៩៥១)
៥.
លរឿងទ ី ងមម ង ឹ ឹ
(លបាេះពុមលព
.១៩៥៣)
៦. លរឿងរត្ននារ ី (លបាេះពុមលព
ើយ
ពីគ.ស
ើ យ ពីគ.ស.១៩៥៤)
៧. លរឿងលមេប្ពេះច្ក្តនា ទ (លបាេះពុមក ព ុងទសសនាវែត ន ី ើ
រាប្ត្ើទងៃលៅរ)៍
៨. លរឿងសមាភ្នវ ី (លបាេះពុមក ព ុងទសសនាវែត ន រា ី ប្ត្ើទងៃ
លៅរ)៍
៩. លរឿងពេវងា (លបាេះពុមក ព ុងទសសនាវែត ន រា ី ប្ត្ើទងៃ
លៅរ)៍
១០. .១៩៥៥)
លរឿង្មរក្ម
(លបាេះពុមព ព ី
គ.ស
១១. លរឿងលសនាកំសត្់ (លបាេះពុមព ព ី គ.ស.១៩៥៥) ១២. លរឿងលរៀនលមេពនយេ ់ (ដបបសិកា) ើ
១៣. លរឿងប្រជុំលរឿងលប្ពង (ដបបសិកា) ១៤. លរឿងសាម ្ម៌) ១៥.
លរឿងជំទាវយូ
សាោបាេី) ១៦.
លរឿងងីល ៉ា
១៧. លរឿងប្រច្័
(ផ្ាយកនុងទសសនាវែតម ី ត្ត ិ
(ផ្ាយកនុងទសសនាវែតរា ី ប្ត្ើទងៃ
លៅរ)៍
លៅរ)៍
(ផ្ាយកនុងទសសនាវែតវី ឌឍន ី
ឌ
(ផ្ាយកនុងទសសនាវែតរា ី ប្ត្ើទងៃ
ខ. លរឿងពុំទាន់បានលបាេះពុម ព ១. លរឿង លៅបាយកាត ំង (ដបបលរឿងលប្ពង) ២. លរឿង មនុសសកំណាញ់ (ដបបលរឿងលប្ពង)
៣. លរឿង លរឿងខ ំុ ្ (រកយកាពយ) ៤. លរឿង លោយសាគេ ់ (រកយកាពយ) ៥. លរឿង កូនអ្នកកាប់ឧស (រកយកាពយ) ៦. លរឿង មនុសសលាមទាងបួ ំ ន (លរឿងលោខន) ៧. លរឿង កុែម ុ ក៍ (លរឿងលោខន) ី ព មក្តនតើកត្ត ិ យស ិ ៨. លរឿង ថ្លលង្លុេះធាលយ (លរឿងលោខន) ៩. លរឿង កាេានទំដពក (លរឿងលោខន) ១០. លរឿង កំលឡាេះោយុ ៥០ឆ្ន ំ (លរឿងលោខន) ១១. លរឿង គុនវុឌឍ ី (លរឿងលោខន) ិ ១២. លរឿង វសសមកាេ (លរឿងលោខន) ១៣. លោខន)
លរឿង
េួច្ស្សឡាញ់ េច្ ួ លកត្ទុ កខ ើ
(លរឿង
១៤. លរឿង ប្ពេះកុមារ (លរឿងលោខន) ១៥. លរឿង លោរគួរលច្ត្នា (លរឿងលោខន) ១៦. លរឿង
ឺ សុិត្ (លរឿងដប្រ)
១៧. លរឿង ាមនប្គួសារ (លរឿងដប្រ) តាមពត្៌មានថ្ល
លោកមានសរលសរលប្ច្ើន
លទៀត្ ដត្បាត្់បង ់លៅលយើងរករាប់ពំ បា ុ ន ច្ំនន ួ លរឿង លនេះ
លោកបានសរលសរលរៀបរាប់កុងលសៀវលៅមួ ន យ
កត្់ប្តាពីជីវប្រវត្តផ្ល ិ ទ េ ់ខនលោក ួល
ល
ើ យដែេឥ ូ វ
លនេះជាឯកសារផ្លទេ ់របស់ប្គួសារលោក ។