Rode Diesels
Engelen zonder vleugels Frank Oude Elferink
Het baanvak Sauwerd - Roodeschool kreeg in 1967 CRVL (Centrale Radio Verkeers Leiding), hiervoor werden de tweewagenstellen 94-106 voorzien van de nodige zend- en ontvangstapparatuur. Deze dertien stellen waren herkenbaar aan de antennes boven de cabines. Later werd de dakapparatuur gewijzigd en kreeg een plaats iets meer naar achteren. De pootjes boven de cabines, als restanten van de oude apparatuur, bleven tot aan de sloop toe zitten.
Een aantal eentjes en tweetjes kreeg ook nog blauwe reclamebanen aangebracht op de rode bakkleur. Behalve de kleurstelling zijn er nog meer uiterlijke wijzigingen te melden, deze hebben te maken met de beveiliging. In de tweede helft van de jaren zestig werd het materieel voorbereid op inbouw van ATB (Automatische Trein Be誰nvloeding). Op de daken werden forse leidingen aangebracht in de lengterichting die eindigden in kastjes boven de cabines. Van de diesel-enen die in Maastricht gestationeerd waren, werden de 40-44 in 1966 voorzien van Indusi (Duits beveiligingssysteem). Deze motorrijtuigen konden hiermee dienst doen op de lijn Maastricht - Aachen. De vijf betreffende eentjes waren vooral herkenbaar aan de (extra) dakleiding.
Op 25 augustus 1967 raakte treinstel 65 te Beesd ernstig beschadigd na een aanrijding met loc 2521. De BDk kwam niet voor herstel in aanmerking. Bijna een jaar later, op 19 augustus 1968, raakte DE2 63 aan de ABk beschadigd bij een overwegbotsing met een vrachtwagen te Vriezenveen. NS besloot de ABk 65
DE1 36 met blauwe banen en witte vignetten te Zutphen op 23 oktober 1983.
-6-
Arnhem - Winterswijk
Het traject Arnhem - Winterswijk kent een eenvoudige maar luidruchtige omloop: drie rode diesel-tweeĂŤn rijden gekoppeld ma-vr de spitsslagen 7711/7722 en 7755/7766. De rest van de tijd (en dus ook in het weekend) staan deze treinstellen reserve in Arnhem.
Trein 7766, bestaande uit 81 + 71 + 85, naar Arnhem vertrekt op 28 mei 1985 uit Winterswijk. De trein achterop gezien met de 85 als drager van de rode lamp.
- 17 -
Op 4 mei 1985 valt de 95 in voor een gele DE2 op het traject Zutphen - Enschede. Hier verlaat de 95 het klassiek beveiligde Delden als trein 7246 naar Zutphen.
DE1 34 is op 22 mei 1985 na het rijden van trein 7947 (Zwolle Enschede) door zijn verbouwde collega op het eindpunt achtergelaten.
De 21 komt op 24 mei 1985 als trein 8435 MariĂŤnberg binnen. Dit station kent nog klassieke beveiliging, dat is niet alleen te zien aan de armseinen, de handbediende overwegbomen met valhekken zijn daar ook onderdelen van.
- 42 -
Slag 8439/8446 wordt opgeheven vanwege koelwaterproblemen met de 34. De 22 lost de 34 vervroegd af en is hier op de terugweg naar Almelo als het motorrijtuig als trein 8450 te Vroomshoop stopt.
De 22 komt terug als trein 8447 en steekt het Overijssels Kanaal bij Vroomshoop over.
- 50 -
Laat NS nu maar schuiven… Nieuwe ICM-stellen begonnen hun carrière op de lijn Amsterdam CS - Groningen/Leeuwarden en maakten daar een aantal Hondekoppen vrij die naar de IJssellijn (Zwolle - Roosendaal - Vlissingen) verhuisden. Daar reden door elektrische locs getrokken treinen met rijtuigen Plan E. Een deel van die rijtuigen was tevens geschikt voor de dieseldienst. Met een aantal van die Plan E-rijtuigen werden trek/duwcombinaties gemaakt met aan weerskanten een dieselloc serie 2200. In de maanden augustus t/m mei werd een energiewagen toegevoegd aan deze treinen. Deze composities werden op de trajecten Zwolle - Emmen, Zwolle - Enschede en Arnhem - Winterswijk ingezet. Per saldo was dit ruim voldoende om per 2 juni 1985 de laatste Rode Diesels te vervangen. Zwolle lijkt de grote draaischijf te zijn in dit verhaal…
Van boven naar onder: ICM-stel 4024 rijdt achterop trein 738 (Groningen/Leeuwarden - Amsterdam CS) met twee collega’s ter hoogte van Zwolle Rangeerstation, 11 april 1985. Het trio heeft de plaats ingenomen van acht bakken Hondekoppen. Treinstel 373 rijdt achterop trein 4667 naar Vlissingen. Hondekoppen hebben al een flink aantal rijtuigen Plan E naar de dieseldienst en de sloop verwezen. Zwolle, 8 augustus 1986. Trein 7962 (Enschede - Zwolle) wordt op 29 november 1985 aangevoerd door loc 2207. Dit soort trek/duwtreinen maakten de Rode Diesels uiteindelijk overbodig. Vanuit voorbijrijdend nieuw ICM is het belangrijkste gevolg van het instromen van die treinstellen te zien: afgevoerde DE1 en 2 opgesteld te Zwolle Rangeerstation. Op 7 juli 1985 staan de door Plan E van de dieselbaanvakken verdreven 93, 34 en 22 (v.l.n.r.) te wachten op doorvoer naar Roosendaal.
DE1 36 met koppelboom, geflankeerd door een Plan K en een koppelwagen. Het is ruim een jaar geleden dat deze DE1 tijdens de STIBANS-rit hier de voor sloop bestemde 76 en 77 voorbij reed. Nu is het motorrijtuig zelf verworden tot een kaalgeplukt wrak‌ Roosendaal, 9 november 1985.
DE2 96 heeft nog een vrijwel origineel interieur en levert daardoor veel onderdelen aan het museummotorrijtuig 41 dat in de loods staat.
- 66 -
Bij Mijdrecht volgt een scherpe boog, direct daarna ligt het wissel dat naar de sloperij van Koek leidt. De 25 staat al met één wielstel op het doodlopende spoor.
Binnen een mum van tijd staan de Rode Diesels bij hun nieuwe eigenaar, wederom assisteert de 332 bij het rangeerwerk. Direct achter de 85 wordt het spoorslot geplaatst, vluchten kan niet meer…
De 22 heeft tegenstelling tot zijn collega´s, bijna alle ramen nog. Met de komst van de 22, 25, 36 en 85 en de al aanwezige 21 en ABk 81 zijn maar liefst zes treinstelnummers te noteren bij Koek.
- 74 -
Rode Diesels - Engelen zonder vleugels Indien u dit boek rechtstreeks bestelt bij onze uitgeverij, ontvangt u als persoonlijk cadeau van de auteur een extraatje in de vorm van een fotokaart op A5-formaat van een fraaie opname van een Rode Diesel. Deze foto staat niet in het boek. Bestellen is mogelijk door uw naam- en adresgegevens te zenden aan: lyckatillforlag@gmail.com en EUR 22,50 (inclusief bijdrage voor verzendkosten) over te maken op rekening NL02 RABO 0181 0864 09 ten name van Lycka till Forlag
Lycka till Fรถrlag www.lyckatill.nl
Rode Diesels: opvallend gekleurd, zeker voor degenen die alleen gele treinen gewend waren, lieten tot medio 1985 luid van zich horen op de secundaire lijnen in Salland, Twente en de Achterhoek. In het laatste jaar waren deze vroegere Blauwe Engelen ontdaan van hun mooie Allan-neusvleugels en emaille nummerplaten. Natuurlijk werden ze hierdoor wat minder fraai, maar het karakteriseerde wel hun eindfase. Een periode waarin ze nog in mooie treinsamenstellingen reden, al dan niet in combinatie met hun gemoderniseerde gele collega’s. Ook voor dit boek heeft (model)spoorkenner Frank Oude Elferink uit zijn verzameling spoorwegfoto’s een selectie gemaakt van de mooiste opnames. Deze keer dus van de rode DE1 en DE2, aan het feit dat een groot aantal diesel-tweetjes is gemoderniseerd en vergeeld, wordt grotendeels voorbijgegaan. We zien de rode dieseltreinen in met name het laatste halfjaar als ze in het oosten van het land brommend hun reizigers vervoeren. Veel aandacht wordt hierbij besteed aan de inzet en omloop. Ook de afsteltijd op de onttakelcentra Zwolle en Roosendaal wordt niet overgeslagen. De rode motorrijtuigen en tweewagenstellen worden tenslotte begeleid naar hun laatste rustplaats: de bekende sloperij Koek te Mijdrecht. Ga mee dertig jaar terug in de tijd en beleef de laatste kilometers van deze sfeervolle materieelsoort opnieuw.
Lycka till Förlag 9 789492 040022