SZKOŁA: ZAJĘCIA PROFILAKTYCZNE

Programy profilaktykiuniwersalnej prowadzone w szkołach ponadpodstawowych uwzględniają wyzwania rozwojowe adolescentów. Przyjmuje się, że zarówno edukacja normatywna, jak i rozwijanie kompetencji życiowych stanowią skuteczne formy oddziaływań.

Elementy wpływające na skuteczność programów profilaktycznychto interaktywność metod i cykliczność zajęć (np. kilkanaście godzin w krótszym okresie czasu lub w modułach kilkuletnich). Ważne jest również uwzględnienie w scenariuszu zajęć treningów kompetencji społecznych, takich jak np. rozwiązywanie problemów, asertywność, radzenie sobie ze stresem. Demonizowanie narkotyków warto zastąpić przekazywaniem informacji z zakresu szacowania ryzyka związanego z przyjmowaniem konkretnych substancji psychoaktywnych. Kluczową rolę w nowoczesnych działaniach profilaktycznychodgrywa rozpoznawanie błędnych przekonań na temat substancji psychoaktywnych i ich modyfikowanie.Procestenprzebiega z zastosowaniem wiedzy naukowej i uwzględnia promocję zdrowego stylu życia, jako przeciwwagę do używania substancji psychoaktywnych.

Prowadzenie zajęć z zakresu profilaktyki uniwersalnej przez nauczycieli może być nie lada wyzwaniem. Zwłaszcza, gdy odbiorcami tego typu działań są nastolatkowie, którzy mierząc się z wyzwaniami rozwojowymi skłonni są podejmować zachowania ryzykowne min. związane z eksperymentowaniem z narkotykami. Udział w kursach i szkoleniach podnoszących kwalifikacjezzakresuprofilaktyki uzależnień, uczenie się technik pracy warsztatowej i innych metod np. treningu grupowego, daje możliwość prowadzenia zajęć profilaktycznych zgodnie z przyjętymi standardami. Uzupełnieniem nabytych kompetencji jest fachowa literatura odwołująca się do aktualnej wiedzy i działań prowadzonych w oparciu o dowody naukowe.

Przygotowując się do prowadzenia zajęć

lekcyjnych na temat marihuany warto zadać sobie pytanie o cel planowanego spotkania lub całego cyklu takich zajęć. W efekcie uczestnicy mogą np. zmienić przekonania na temat używania marihuany, nauczyć się rozpoznawać i wzmacniać czynniki chroniące przed uzależnieniem, podnosić umiejętności radzenia sobie z presją rówieśniczą itp. Warto pamiętać, by przyjęte cele zostały sformułowane i zrealizowane zgodnie z założeniami skutecznych strategii i metod rekomendowanych dla programów profilaktycznych. Prowadzenie zajęć w oparciu o przedstawione wcześniej standardy pozwala uniknąć sytuacji w której nauczyciel wygłasza wykład na temat szkodliwości używania marihuany i stawia siebie w roli narkotykowego eksperta. Wyobraźmy sobie taką lekcję i ucznia, który podważa wiedzę nauczyciela na temat marihuany, bo ten nigdy jej nie używał lub nie przyznaje się do tego (nie zachęcamy do takich wyznań). Pozostali uczniowie mogą odebrać to tak: „ktoś, kto nie pali nie wie o czym mówi”, co jest oczywistą nieprawdą. Stosując wypracowane standardy z obszaru profilaktykiuniwersalnej, nauczyciel ma mniejszą szansę na doświadczenie tego typu sytuacji. Możliwe, że mimo wszystko takie pytania i komentarze będą miały miejsce. Warto wziąć to pod uwagę przygotowując listę potencjalnie trudnych pytań lub sytuacji nad którymi można wcześniej się zastanowić. Co zrobić kiedy uczniowie uznają, że palenie marihuany ma więcej pozytywów niż negatywów? Tak może się wydarzyć, nawet nie jeden raz! To

wymarzona sytuacja na wygenerowanie alternatywnych zachowań względem palenia. Można to zrobić zadając pytania, np. „Pozytywnie oceniliście, że marihuana poprawia nastrój. Czy znacie jeszcze inne formy poprawiania sobie nastroju? Których z tych sposobów najczęściej używacie? Może uszeregujemy je według ważności?” To sytuacja w której z burzy mózgów powstaje repertuar nowych możliwości. Czy dzieci i młodzież, które nigdy nie paliły marihuany mogą nagle poczuć zaciekawienie? Trudno przewidzieć, to zależy z jaką grupą nauczyciel będzie miał kontakt. Zakładamy, że w przypadku nastolatków istnienie marihuany nie