Automation Magazine nr 212 (NL) by Magenta Uitgeverij

driemaandelijks tijdschrift over industriële automatisering en aandrijftechniek

JUNI 2018 NR 212

DOSSIER

‘Maritieme hydraulica, pneumatica en aandrijvingen’ p23– Techtruck toont leerlingen hele productielijn p28 – Innovatiemanager Veerle De Graef (Flanders’FOOD): ‘Ingenieurs zullen de wereldproblemen oplossen’

Driemaandelijks tijdschrift van InduMotion vzw – 48e jaargang Juni-juli-augustus 2018. Afgiftekantoor Turnhout – P309959

p38 – Innovatieve heftechniek brengt Combilift naar wereldtop

trial gear units

nitoring procedures n of our smart products at enerate the data base for

the condition-based maintenance. The data is

evaluated, inmanagement each phaseinterpreted of the and gathered in the cloud eng

ts at e for

Sm@rt Connect

This allows for creating a precise maintenance forecast.

with recent predictive analytics procedures. This allows for creating a precise maintenance forecast. SEW-EURODRIVE

Valuable data is generated in each product life cycle. - Driving the world

on-based maintenance. The data is nterpreted and gathered in the cloud • Improving the ability to plan maintenance se of critical system predictive analytics procedures. and repairs mal operating behavior for creating a precise maintenance • Making maximum use of component and ctions and unplanned Operating system lifecycles Vibration Operating Rotational Oil condition hoursof dition and operation hours speed level ce. transparency The data is de hered in the cloud • Improving the ability to plan maintenance ics procedures. and repairs vior se maintenance • Making maximum use of component and Rotational system lifecycles ating Rotational Vibration Oil condition Oil bath speed sof speed level temperature

ng the ability to plan maintenance airs Forecast maximum use of component and Vibration lifecycles tional Vibration Oil condition Level d level

Oil bath temperature

Oil fill quantity

Evaluation of bearing and gearing conditio Complete startup exOverall worksstatus of the drives in the factory group x Log book with local time Display of current gear unit data Cloud connection x Scope Sm@rt Connect Statistical long-term evaluation and trend S Operating hours counter Secure access via desktop and smartphone x A Easy phase of the Automatic reports Condition-based oil change forecast Overall status of all drives x x Measuring hardware incl. sensor technology x Detailed error and cause analysis Evaluation of bearing and gearing condition x x Complete startup exOverall worksstatus of the drives in the factory group x SEW expert evaluation and recommended Log book with local time Display of current gear unit data x x Cloud connection x Statistical long-term evaluation and trend curve Operatingand hours counter x x Secure access via desktop smartphone x Automatic reports oil change forecast x x Overall status of allCondition-based drives x Detailed error and cause analysis Evaluation of bearing and gearing condition x x Overall status of the drives in the factory group x SEW expert evaluation and recommended procedure Oil bath Operating Electronics Rotational Ambient Vibration Oil condition Oil bath Oil fill Log book with local time Display of current gear unit data x x temperature quantity hours temperature speed temperature level temperature Statistical long-term evaluation and trend curve Operating hours counter x x

reports Condition-based oilAutomatic change forecast

Detailed error and cause analysis Evaluation of bearing and gearing condition

evaluation and recommended procedure Oilfillfill Operating Electronics Rotational Ambient Vibration condition Oil bath Oil Log book with localSEW timeexpertOil quantity hours temperature speed temperature level temperature quantity Statistical long-term evaluation and trend curve

Electronics x temperatu x

Automatic reports Detailed error and cause analysis Product information Forecast Vibration analysis

Vibration analysis

Oil bath temperature

Oil fill quantity

SEW expertOil evaluation and recommended procedure Operating Electronics Rotational Ambient Vibration condition Oil bath Oil fill hours temperature speed temperature level temperature quantity

Product in

Electronics Electronics temperature temperature

Ambient temperatu

n maintenance

cast omponent and Oilcondition Condition ation Oil

Vibration analysis Oil bath temperature

Oil fill

Product information Forecast Operating Electronics

Rotational Ambient

Vibration

Vibration analysis Oil condition

Oil bath

Product information

Oil fill

Electronics

hours temperature speed temperature level quantity temperature Life quantity monitoring for critical industrial gear units,temperature brand independent

 SEW-EURODRIVE, Evenementenlaan 7, 3001 Leuven Vibration analysis Product information Forecast  Service Center IG, Rue du Parc Industriel 31, 6900 Marche-en-Famenne  www.sew-eurodrive.be  +32 (0)16 386 311

Vibration analysis

ation analysis

Product information Forecast

Vibration analysis

Ambient Ambient temperature temperature

Product information

PNEUMATICS - IT’S THAT EASY

INFORMATIVE SECURE

NEW

SMART

SMART SHOPPING: FOR PNEUMATICS PROFESSIONALS Practical, fast, and secure: all the benefits you enjoy when you are doing your own private online shopping are now available for the new professional AVENTICS Pneumatics Shop. Find your pneumatic product: with a fast search, simple ordering process, and secure handling, through to delivery. Shopping for professionals: it‘s that easy!

www.pneumatics-shop.com

FAST INTUITIVE

TRANSPARENT CERTIFIED

AVENTICS Benelux Mijlstraat 22 5281 LL Boxtel The Netherlands T +31 (0)88 - 0998000 E info.nl@aventics.com www.aventics.com

EDITO DOOR HUGUES MAES VOORZITTER INDUMOTION

Beducht voor kopieergedrag Over heel 2017 is de omzet van de Belgische technologische industrie met 3,7 procent gegroeid, stelt Agoria in dit nummer van Automation Magazine. Goed nieuws, maar we moeten voorzichtig zijn. De concurrentie wereldwijd is bikkelhard. Dit nummer heeft als dossier de maritieme wereld, waar hydraulica, pneumatica en aandrijvingen in een vaak compacte vorm nodig zijn. Als ‘Lage Landen’ hebben België en Nederland doorheen de geschiedenis heel wat maritieme technische knowhow vergaard. Helaas zijn er ‘kapers op de kust.’ Zo wordt de baggerindustrie stilletjes ingepalmd door de Chinezen.

‘België en Nederland hebben doorheen de geschiedenis heel wat maritieme technische knowhow vergaard.’ Dat is de reden waarom onze baggeraars de lat nog hoger leggen en speciale schepen bouwen die dieper en langer kunnen baggeren. Bij de samenstelling van het dossier bleek dat de maritieme sector heel beducht is voor het kopieergedrag van de concurrentie. De sector komt niet graag naar buiten met succesvolle projecten uit schrik dat deze door concurrenten worden gekopieerd. ‘Pour vivre heureux, vivons cachés!’ In dit nummer vragen we ons ook af waarom golfslagenergie niet doorbreekt als ‘groene’ energiebron. De overbrenging van golfenergie

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

verloopt momenteel elektromechanisch, maar ook de mogelijkheden van hydraulica worden onderzocht. De moeilijkheid is echter de regeling van het tegenkoppel van de beweging. Daar moet ergens een variabele overbrenging worden tussengeplaatst. De uitdaging van hydraulica is hier om een geschikte pomp met een variabel debiet te ontwikkelen, of om dat tegenkoppel op één of andere manier te kunnen regelen. Mogelijk heeft één van de lezers van Automation Magazine hiervoor een oplossing? Een Europese aanbeveling stelt dat de industrie 20 procent van het bruto binnenlands product (bbp) voor haar rekening moet nemen. De industriële sector is de ruggengraat van een sterk economisch weefsel. Het idee dat we een kenniseconomie kunnen zijn zonder lokale productie, is een illusie. Met 16 à 17 procent scoren we in België echter nog onder het Europese gemiddelde. Laten we dus onze maakbedrijven alle ruimte geven en naar die 20 procent streven. Een toenemende automatisering en industrialisering zijn hierbij onafwendbaar. Zie dit vooral niet als een bedreiging, maar een middel om de de-industrialisering in ons land en Europa tegen te gaan. Robotica en automatisering verminderen de loonkost waardoor bedrijven in ons land blijven produceren, zeker als hun eindproduct in Europa wordt verkocht of wanneer hun eindklant hier is gevestigd. Tot slot verwelkomen we bij InduMotion drie nieuwe leden: Boekholt Transmissions, Metal Work België en machinefabrikant PEC Products. Drie innovatieve bedrijven die we in de volgende nummers van Automation Magazine graag aan u voorstellen.

Engineering GREAT Solutions

IMI Maxseal Met een bewezen praktijkervaring van meer dan 50 jaar biedt IMI Maxseal roestvrij stalen elektromagnetische kleppen van extreem hoge kwaliteit. De ventielen van IMI Maxseal zijn geschikt voor toepassingen onder zeer zware omstandigheden zoals in de offshore bij de olie- en gaswinning en uiteraard waar RVS-ventielen vereist zijn om in agressieve omgeving hun werk te doen.

www.imi-precision.com Norgren N.V./S.A., Fr. Walravensstraat 84 – 1651 Lot (Beersel) - +32 (0) 2 – 333 44 11 – Belgium@imi-precision.com

SYSTEM INTEGRATION LIFE SCIENCES

Hydraulics System integration Power units Repairs/Overhaul Maintenance contracts Oil management Accumulators Pneumatics

MOBILE OFF ROAD

OIL & GAS

CHEMICALS & PETROCHEMICALS FILTRATION

TRANSPORTATION

Boterhamvaartweg 2 2030 Antwerpen service.hydro@hydro.be T. +32 3 546 40 80 www.hydro.be

Ontdek ons breed gamma producten en systeemoplossingen: 9 technologiëen vanuit één leverancier!

www.parker.com/be

The added value to Hydraulics/Pneumatics INDUSTRIAL

MARITIME RENEWABLE ENERGY

PARKERSTORE DISTRIBUTION

COLOFON

INHOUD

INDUMOTION InduMotion vzw is de beroepsfederatie voor bedrijven gespecialiseerd in industriële automatisering en aandrijftechnieken (elektrisch, hydraulisch, mechanisch en pneumatisch), die als producent, officiële invoerder of verdeler op de Belgische markt actief zijn. Lid van het Europees comité CETOP. vzw InduMotion Villalaan 83 – 1190 Brussel BTW BE0431 258 733 Secretariaat: Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@indumotion.be RAAD VAN BESTUUR Hugues Maes (SMC Pneumatics): Voorzitter Bart Vanhaverbeke (Voith Turbo) : Ondervoorzitter Marcel De Winter (Service-Hydro): Secretaris Jeroen Dieusaert (Bosch Rexroth): Penningmeester Geert Heyvaert (MGH): Bestuurder Guy Mertens (Act in Time): Bestuurder Luc Roelandt (Stromag): Bestuurder Jo Verstraeten (Festo): Bestuurder

P3 EDITO: Beducht voor kopieergedrag P5 INHOUD

TOEZICHTHOUDERS Adriaan De Potter (Protec) Maciej Szygowski (Doedijns Fluid Industry) LEDEN 2018 ABB (Asea Brown Boveri) – ABFlex Group – Act in Time – Asco – ATB Automation – Atlas Copco Compressors – AVD Belgium – Aventics – AZ Hollink Belgium – Bauer Gear Motor – Bege Aandrijftechniek – Boekholt – Boge Compressors – Bosch Rexroth – CC Jensen – CET Motoren – Clippard Europe – Compair Geveke – CQS Technologies – Dana Brevini Benelux – Delta Rubber Industries – Doedijns Fluid Industry – EFC – Eriks – Euregio Hydraulics – Esco Drives – Festo Belgium – Focquet – Gates Europe – Gearcraft – Habasit – Hansen Industrial Transmissions (Sumitomo) – Hupico – Hydac – Hydraulic Assistance – Hydraumec International – Hydrauvision – Hydro Tools – igus – Ingersoll Rand Benelux – IPAR Industrial Partners – K-Flex – KTR Benelux – LDA – LM Systems – Luteijn Hydraulics – Manuli Fluiconnecto – Metal Work – MGH – Motoren Francoys – Motrac Hydraulics – NORD Drivesystems – Norgren/IMI-Precision – Optibelt – Pall Belgium – Parker Hannifin Benelux – PEC – Poclain Hydraulics – Protec – Rem-B – Renold PLC – Rittal – Rotero Belgium – Service Hydro – SEW-Eurodrive Belux – Siemens – SKF Belgium – SMC Pneumatics – Stäubli – Stromag – Tas L & Co – Testo – Vameco – Van De Calseyde – Van Houcke – Vansichen – VB Parts Hydraulic – Vermeire Motion – Vialec – Voith Turbo – WEG Benelux – Wittenstein – WTS Hydraulics – Yaskawa Europe

P7 DOSSIER Maritieme hydraulica, pneumatica en aandrijvingen P8 Aventics: Maatwerk met pneumatica zorgt voor veilige en efficiënte containerschepen P12 Luteijn Hydraulics levert tensioners voor kabels naar windmolenparken P15 Energie uit golven, de ‘missing link’ in onze energiemix? P18 AGORIA Dynamiek in technologische industrie houdt aan P21 Zamro wil de Amazon van de techniek worden P23 Techtruck toont leerlingen hele productielijn P24 Robuuste kettingen maken installatie onbreekbaar

AUTOMATION MAGAZINE Automation Magazine is een driemaandelijkse uitgave van de beroepsfederatie InduMotion vzw. Het verschijnt in maart, juni, september en december.

LAY-OUT Ruth Vanvelthoven

REDACTIE redactie@automation-magazine.be www.automation-magazine.be

De advertenties en artikelen in Automation Magazine worden ter goedkeuring voorgelegd aan het redactiecomité.

ADVERTEREN Jean-Charles Verwaest, tel. +32 475 44 57 91 publiservice@automation-magazine.be

Alle advertenties die betrekking hebben op technieken en producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Hugues Maes vzw InduMotion Villalaan 83 – 1190 Brussel info@indumotion.be www.indumotion.be

De artikelen en nieuwsberichten zijn door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen publiciteit. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten.

REDACTIECOMITE Ing. René Decleer, Marcel De Winter, Hugues Maes, Guy Mertens, Patrick Polspoel, Ing. Roger Stas, Maxime Vansichen. SECRETARIAAT Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@automation-magazine.be REALISATIE Magenta Uitgeverij Designcenter De Winkelhaak Lange Winkelhaakstraat 26 2060 Antwerpen info@magenta-uitgeverij.be

OPLAGE 8.300 ex. NL + 2.700 ex. FR

Automation Magazine wordt uitgegeven door InduMotion vzw. Een abonnement op dit vaktijdschrift is gratis en u kan dit aanvragen via het InduMotion secretariaat: gerda.vankeer@indumotion.be. Conform de Europese GDPR-wetgeving stellen wij u in kennis dat Automation Magazine hiervoor uw naam, bedrijf (optioneel) en adres bewaart. Deze informatie wordt nooit met derden gedeeld. U kan uw gegevens altijd via Gerda Van Keer opvragen en laten aanpassen of verwijderen. Automation Magazine paraît aussi en français. © InduMotion 2018

Coverfoto + dossier met dank aan KotugSmit ©Kloet

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

P26 Rittal lanceert schakelkastinnovatie VX25 P28 INTERVIEW Innovatiemanager Veerle De Graef (Flander’FOOD): ‘Ingenieurs zullen de wereld problemen oplossen’ P31 Motion plastics-specialist igus heeft 200.000 klanten P32 CASE STUDY FESTO: Machines voor het laden en lossen van spuiten P35 CASE STUDY SIEMENS: Mindsphere helpt Vyncke met Big Data P36 Automatica 2018 tilt productie op een hoger niveau P38 Innovatieve heftechniek brengt Combilift naar wereldtop P40 WEG breidt WG20-reeks van motorreductoren uit tot koppels van 4500 NM P41 PRODUCTEN P43 Corvina cloud en eXware703 P45 TECHTELEX P46 AFSLUITER 5

DOSSIER DOOR SAMMY SOETAERT

MARITIEME HYDRAULICA, PNEUMATICA EN AANDRIJVINGEN De zeeschepen die de oceanen bevaren zijn geëvolueerd naar drijvende fabrieken waar processen moeten worden gecontroleerd en geoptimaliseerd. Industrie 4.0 doet zijn intrede in de maritieme wereld, iets wat u in het vorige nummer 211 van Automation Magazine reeds kon lezen in het interview met Maintenance Manager Danielle Lammens van rederij Exmar. Hoe staat het met hydraulica, pneumatica en aandrijvingen aan boord? Maatwerk met pneumatica zorgt voor veilige en efficiënte containerschepen. Automation Magazine brengt u met een case study van Aventics het verhaal van een evoluerende techniek die de bemanning dagelijks helpt veilig de zeeën te bevaren. Voorts laten we u kennismaken met Izaäk Luteijn die in 2003 startte met het verlenen van service voor hydraulica in machines en installaties. Zijn eigen engineeringsdienst voert in de maritieme sector opmerkelijke projecten uit. Dankzij nieuwe vismethodes zit er ook veel hydraulica in nieuwbouw vissersschepen: hydromotoren, besturingen, ventielen, flyshootlieren, … Tot slot is er het bedrijf Laminaria uit Oostende. Een buitenbeentje op zoek naar een ‘groene’ energiebron. Bij hernieuwbare energie denken we spontaan aan zonnepanelen en windmolens. Toch is ook energie uit de zee onuitputtelijk, maar waarom breekt golfslagenergie dan niet door?

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

MAATWERK MET PNEUMATICA ZORGT VOOR VEILIGE EN EFFICIËNTE CONTAINERSCHEPEN Met zo weinig mensen zo snel mogelijk de aanlegplaatsen aandoen, dat is het doel van dit soort schepen. Betrouwbare en efficiënte apparatuur is dus noodzakelijk.

In een nieuwbouwproject van 13 schepen wilde de scheepsbouwer een veilig, betrouwbaar en efficiënt systeem voor een aantal kritieke systemen. Aventics kwam op de proppen met een innoverend gebruik van pneumatica als uitgangspunt. Het verhaal van een evoluerende techniek die de bemanning dagelijks helpt veilig de zeeën te bevaren. Het gebruik van pneumatica is in de maritieme sector minder bekend. Toch wordt pneumatica stilaan ook in deze tak omarmd. Toen een scheepsbouwer een reeks van 13 containerfeeders van 800 TEU (=Twenty feet Equivalent Unit, geeft aan hoeveel containercapaciteit het schip bezit) wilde bouwen, werd Aventics aangezocht om mee te werken aan het project. Wouter Jan Hunsche, sales manager bij Aventics licht toe: ‘Alles met een lagere werkdruk dan 30 bar hebben wij geplaatst, zoals de reduceerstations, de luchtbehandeling en de buffers. Vanaf de luchtketels gaat het naar de manifolds die de lucht doorheen het hele schip brengen. Vervolgens hebben we ook de tankmeetkast in de controlekamer en de ballastkast in de machinekamer geplaatst om de niveaumetingen in goede banen te leiden. Ook de veiligheidssystemen werken op lucht: we installeerden ook het SOS systeem, het Quick Closing systeem en het bijzondere de-icing systeem.’ GEEN REM OP SNELLE DOORLOOPTIJDEN Waarom de keuze voor pneumatica voor deze systemen? Wouter Jan Hunsche: ‘Om dat uit te leggen moeten we 8

terugkeren naar de basisfunctie van dit soort schepen. Ze werken volgens het principe van een ‘skeleton crew’: met zo weinig mensen zo snel mogelijk de aanlegplaatsen aandoen. In elk van die havens hebben ze veelal meerdere klanten waar ze containers moeten open afladen. Ze beschikken niet over een eigen kraan, maar zijn specifiek ontworpen voor korte en snelle containerbehandeling. Die enorme doorloopsnelheid is an sich niet verkeerd, maar als kapitein wil je wel belangrijke zaken in het oog houden tijdens die bewegingen. Als de stuurman telkens een wandeling van 10 minuten moet maken richting machinekamer om het niveau van de ballasttanks na te gaan, zet je een rem op die snelle doorlooptijden. De klant wou dus een betrouwbare installatie die van op de brug kan geraadpleegd en bestuurd worden. Ze wilden ook een visualisering waarop al die zaken overzichtelijk gevolgd kunnen worden.’ En hoe draagt de pneumatische installatie hier concreet aan bij? ‘De taak van pneumatica bleef lange tijd beperkt tot het starten van motoren en het schoonblazen van allerlei zaken, maar niet voor het aandrijven. Maar het heeft wel veel voordelen. Zo worden onze systemen

DOSSIER heel snel en zonder veel moeilijkheden gemonteerd en in bedrijf gesteld. Een technieker heeft geen laptop meer nodig bij het herstel van dit soort pneumatica. Bovendien evolueert de techniek razendsnel, waardoor nu toepassingen mogelijk worden waarbij lucht niet zo lang geleden nog de duimen moest leggen.’ TANKMEETSYSTEEM ‘Een opvallend voorbeeld van deze evolutie werd gevonden voor de niveaumeting van de tanks van deze schepen. In de marine is het aantal niveaumetingen niet alleen zeer divers, ze zijn in zekere gevallen ook nog eens levensnoodzakelijk. Een voorbeeld is de diepgangmeting die bepaalt hoeveel containers er nog kunnen geladen worden en hoeveel ballastwater er aan boord is. Daarom is een nauwkeurige niveaumeting van de 48 ballasttanks absoluut noodzakelijk. Maar als je constant meet, verbruik je ook voortdurend lucht. Die wordt er uitgeblazen met een debiet van 12 liter per minuut bij 3 bar. Als je die tanks voortdurend van die flow moet voorzien dan is je energieverbruik navenant.’ ‘Bij het geïnstalleerde systeem hebben we daar iets aan gedaan. Eén sensor meet nu om beurten gedurende tien seconden elke tank. Het energieverbruik wordt in dit geval dus gereduceerd tot één twaalfde van het oorspronkelijke verbruik. Samen met de drie andere sensoren worden nu in totaal 48 tanks gemeten. Naast de ballastmeting

gaat het om brandstofniveau’s, olieniveau’s, afvalwater en noem maar op. Elektronische metingen hebben het voordeel dat ze snel en accuraat zijn, maar als er iets fout gaat moet je wel de sensor, de bekabeling naar de junction box en de doorvoering weghalen en vervangen. Bij deze oplossing hoef je dat nooit meer te doen, want alles zit in de kast. Dankzij die robuustheid wordt pneumatica een efficiënte oplossing. De kapitein ziet overigens geen enkel verschil tussen beide oplossingen.’ VIER ALARMNIVEAU’S ‘Die tijdelijke metingen kunnen ook onderbroken worden. Als de brandstoftank gevuld wordt, dan volstaat één meting om de pakweg 120 seconden niet. In dat geval kan de weergave ingesteld worden op een continu meting van de brandstoftank. Er kunnen ook alarmen ingesteld worden. Een voorbeeld in dit schip is het olieniveau. Er zijn diverse brandstof bunkers: een settling tank en een dagtank, waarbij die laatste de tank voor dagelijks gebruik is. Daar kunnen vier alarmen worden opgezet. Een eerste alarm volgt als het niveau onder 30 procent gaat, waarna de PLC de pomp start. Eens het gewenste ingestelde niveau bereikt wordt, stopt de pomp. Gebeurt dat om één of andere reden niet, dan is er nog een hoog/hoog niveau waarbij een extra alarm gegenereerd wordt. Dat geldt ook voor een laag/laag niveau. De alarmwaarden kunnen zelf ingesteld en geconfigureerd worden. In dit geval gaat het standaard om vier alarmniveaus in acht tanks.’

Via een HMI-beeldscherm kunnen de meetwaarden vlot worden afgelezen.

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

‘Op de brug is er een scherm waar de stuurlieden de niveaumetingen kunnen nagaan. In het geval van de stuurlieden zal dat voornamelijk over de ballasttanks gaan maar in de machinekamer misschien eerder de olieniveau’s. Daarom hebben ze elk een eigen HMI waarop ze zelf de informatie kunnen weergeven die ze wensen. Er zit ook een zekere hiërarchie op. Als de kapitein beslist om even enkel het niveau van de brandstoftanks te meten, dan kan de machinekamer dat niet even terugdraaien. Maar de schermen werken verder wel onafhankelijk van elkaar om gegevens te raadplegen.’ DE-ICING SYSTEEM Een andere energievreter aan boord is het deicingsysteem. Bij het varen in pakweg de Noordelijke IJszee kan de temperatuur dalen tot -30°C en zo een ijslaag doen ontstaan in de wingtanks, dat zijn de

In één oogopslag kunnen de waarden van alle niveaumetingen weergegeven worden.

ballasttanks aan de zijkant van het schip. Als die ijslaag weer smelt en in stukken breekt kunnen grote ijsblokken vallen en zo de tank beschadigen. Dat wordt voorkomen door het zogenaamde bubbelen, waarbij lucht in de tanks gepompt wordt. Ook dit is een dure grap als het niet goed gedimensioneerd wordt. Er werd dan ook gekozen voor een betere oplossing. Wouter Jan Hunsche: ‘Er zijn hier zestien van die tanks waarin telkens een leiding met diameter 25 mm in geplaatst werd, met twee uiteinden die zich voor en achter in de tank bevinden. Kortstondig wordt daar gedurende één minuut sterk in gebubbeld. Dan is het aan de volgende tank, tot alle tanks aan de beurt zijn gekomen en het proces herbegint. Mochten we voortdurend willen bubbelen in élke tank, dan zou een zeer grote compressor nodig zijn. Er zijn nog andere oplossingen om bevriezing tegen te gaan, zoals koelwater van de motor gebruiken. Maar die oplossing is enkel mogelijk als de motor op vollast draait. Als hij op deellast draait koelt hij te fel af, met alle gevolgen van dien. Ook verwarmingsspiralen of thermische olie zijn hier mogelijke oplossingen, maar vallen duur uit.’ MAATWERK IN STANDAARDKASTEN Geen enkel schip is hetzelfde. Bovendien duurt het wel even voor een scheepsbouwproject afgewerkt is. In dit geval ging het om 13 schepen, die telkens met een tussenpauze van enkele maanden afgeleverd werden. De pneumatica veranderde ongetwijfeld in tussentijd. Had dit repercussies op het uitzicht van de installatie? Wouter Jan Hunsche: ‘Ja. Bovendien waren niet alle schepen voor dezelfde klant bedoeld, dus ook de eisen lagen uit elkaar. In het eerste schip ging het om een kast met knoppenbediening. In het tweede kwam er

De opvolging van de niveaus in ballasttanks is letterlijk levensnoodzakelijk. 10

DOSSIER een beeldscherm in de plaats. In het derde werd er proportionele bediening bijgevoegd. Bij het vierde veranderde het tankmeetsysteem. En zelfs bij de zes schepen uit deze reeks die wel door één rederij besteld werden waren ook onderlinge verschillen door het combineren van bepaalde functies. Grosso modo is 75 procent hetzelfde, maar 25 procent is anders. Telkens moesten we voldoen aan de eisen van de klant én aan die van de klassebureau’s. Het is dus zowel standaardals maatwerk. De 75 procent standaardwerk maakt het economisch interessant. De 25 procent maatwerk zorgt voor de performantie op maat van de gebruiker.’ EVOLUTIE NAAR COMPLETE SYSTEMEN Bij Aventics kiezen ze er bewust voor om elektronica en pneumatica in dezelfde kast te plaatsen. Vanwaar die keuze? John Timmers (sales Benelux): ‘Er zijn meerdere redenen voor. De doorlooptijd vinden we zeer belangrijk. Klanten willen niet langer een aparte kast voor de pneumatiek en vervolgens wachten op het elektrisch bord of vice versa. Daarom bieden we alles samen aan in één kast (zie bovenste foto). We willen ook onderhoudsvriendelijke kasten want je wil niet je halve installatie lam leggen om één ventieltje te vervangen. Daarnaast zien we de kennis rond techniek teruglopen. Er is overal een schrijnend gebrek aan geschoold technisch personeel. Daarom zit systeembouw ook in de lift.’

Het plaatsen van pneumatica en elektronica in één kast levert plaatsen tijdsbesparing op.

‘Die systeembouw uit de maritieme sector zien we ook steeds vaker terug in de traditionele industrie.’

PNEUMATICA AAN OPMARS BEZIG ‘Die systeembouw uit de maritieme sector zien we ook steeds vaker terug in de traditionele industrie. Een voorbeeld hier is deze dryer (zie onderste foto). Bij vocht in schakelkasten ontstaat op de soldeerpunten van de elektronica een soort neerslag. Daarom wordt kastverwarming toegepast: de vochtige lucht wordt opgewarmd en weggeventileerd. Een klant wilde een oplossing zonder ventilatie, want dat was onmogelijk in zijn toepassing. Hij wilde daarom een systeem met een overdruk die zo droog is dat er nooit condensatie noch sedimentvorming kon optreden. Hij stelde een dauwpunt van -40°C voorop. Het gebruikelijke dauwpunt in de industrie is maximaal -5°C a -10°C, maar we slaagden er met deze oplossing in om tot -70°C te raken. Dit soort toepassing geniet een grote belangstelling bij de luxejachten, maar ook in de industrie wordt dit ongetwijfeld een populaire innovatie. Het toont aan dat pneumatica heel mooie applicaties heeft’, besluit John Timmers. www.aventics.com AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

De inzet van pneumatica kan een mooie meerwaarde betekenen, ook in de industrie. Hier een dryer die een dauwpunt tot -70°C kan opleveren.

LUTEIJN HYDRAULICS LEVERT TENSIONERS VOOR KABELS NAAR WINDMOLENPARKEN

Izaäk Luteijn: ‘De testbank leert ons net enkel enorm veel over de pompen en kleppen, je vermijdt er ook discussies achteraf mee.’

Izaäk Luteijn startte in 2003 een éénmanszaak op met het verlenen van service voor hydraulica in machines en installaties. Vijftien jaar later heeft hij 16 voltijdse werknemers in dienst én kwam er ook een Belgische vestiging in Zeebrugge bij. De servicepoot is gestaag gegroeid, maar in de loop der jaren kwam er ook een eigen engineeringsdienst bij. Met enkele opmerkelijke projecten tot gevolg.

Izaäk Luteijn: ‘Onze corebusiness is het verlenen van service en nieuwbouw van allerlei mobiele machines tot in de scheepvaart, landbouw en in de industrie. We werken daarbij zowel in België als Nederland (Breskens). Ik zie de toekomst van ons bedrijf zeker positief in. We hebben bijvoorbeeld momenteel heel wat werk in de visserij. In België is die markt beperkt, maar in Nederland gaat het goed de laatste jaren. Er wordt terug geïnvesteerd in nieuwbouwschepen. Een goede zaak voor ons, want het gaat veelal om familiebedrijven die als het ware van vader op zoon trouw klant zijn bij ons. Bovendien zit er dankzij nieuwe vismethodes ook veel hydraulica in die nieuwbouwschepen. Hydromotoren, besturingen, ventielen, flyshootlieren en noem maar op. We doen niet enkel service, maar nemen ook nieuwbouw aan.’

OP ZOEK NAAR PERSONEEL ‘We hebben nooit stil gezeten, ook niet tijdens de crisisjaren. Maar nu is de vraag toch wel zeer groot geworden. We zijn daarom op zoek naar engineers. Onze klanten worden vaak geconfronteerd met heel specifieke uitdagingen. Daarom hebben we die engineeringsdienst opgericht, zij levert met de regelmaat van de klok mooie projecten af. Het gaat bijvoorbeeld om nieuwe lieren en de bijhorende systemen, de engineering van nieuwe groepen, het ontwikkelen van olieveegsystemen, … Die laatste maken we in het kader van EMSA, een Europees orgaan dat overal hopperzuigers of dergelijke beschikbaar houdt om olie op te vegen bij mogelijke milieurampen. Als er een ramp gebeurt, kan men na een snelle ombouw met onze zuigarmen na enkele uren al olie beginnen vegen. We hebben meerdere klanten in dit soort toepassingen.’

DOSSIER NIET ENKEL MARITIEME TOEPASSINGEN Het aantal projecten dat de laatste jaren opgeleverd werd is echt enorm voor een relatief klein bedrijf. ‘Teveel om op te noemen’, lacht Luteijn. ‘Maar het hoeft niet altijd maritiem te zijn. In de agrarische sector bijvoorbeeld zagen we altijd problemen met hydromotoren bij mestverspreiders. Die hydromotor drijft de snijrichting aan die de slangen die de mest verspreid aanstuurt. De dichting van die hydromotor kan helaas niet tegen de aanraking van de agressieve stoffen in mest, waardoor de dichting voortdurend stuk gaat. Op de duur begint er ongemerkt olie te lekken. Voor je het weet ligt er 200 liter olie op de akkers, of nog erger: komen er liters mest in de hydraulische tank terecht. Daarom hebben we een lekkageverklikker ontwikkeld die er tussen wordt gebouwd, vergelijkbaar met het principe van een voorzetlager. Er wordt ook gebruik gemaakt van aangepaste dichtingen. Het resultaat is dat olielekken sneller gedetecteerd worden. Dat is een volledig zelf ontwikkeld product, waar we er toch al veel van verkocht hebben.’ OPMERKELIJK PROJECT MET TENSIONER De kennis en kunde van het bedrijf brengt Luteijn steeds verder van de Belgische en Nederlandse thuismarkten. Eén van de nieuwe projecten bevindt zich in de markt van hernieuwbare energie, meer bepaald de windmolenparken. Izaäk Luteijn licht toe: ‘Het leggen van kabels voor offshore windmolenparken is een minutieus werk dat zeer omzichtig moet gebeuren. We spreken hier over dikke kabels met lengtes van meerdere kilometers. De prijzen zijn navenant en ook de levertijden zijn enorm: twee jaar en langer is geen uitzondering. Er kan dus maar beter niets fout gaan bij de levering en plaatsing.’ ‘Bij de fabrikanten worden ze opgehaald met schepen waarop grote metalen carrousels staan. Dat zijn een soort

enorme draaiende manden, waar de kabel geleidelijk in wordt opgedraaid voor transport. Eens ze ter plaatse zijn, worden die geleidelijk terug afgerold. Dat open afrollen moet minutieus verlopen, met een opgelegde maximumdruk en trekkracht, want je wil die kabel niet beschadigen. Bij het proces wordt gebruik gemaakt van onze tensioners, die er voor zorgen dat de kabel met een constante snelheid wordt uitgerold. Dit zijn een soort stilstaande ‘stoelen’ waar een dubbele rupstrack op zit. Die zijn voorzien van rubberen blokken die de kabel door de machine trekken met een bepaalde kracht. Zo zijn er tensioners van 10 ton, van 15 ton, …’ ‘De inregeling van die trekkracht verloopt volgens de eisen van de klant. De drukkracht die op de kabel gezet wordt hangt af van zeer veel factoren, zoals de diameter, het type en de dikte van de buitenmantel. De fabrikanten stellen hiervoor tabellen op met de maximumwaardes. Er zit een beveiliging op die waarschuwt als de knijpkracht te groot wordt. Het is dus best wel cruciale apparatuur want als iets misgaat bij het afrollen zijn de gevolgen niet te overzien. Je kan het afrolproces ook niet even stilleggen eens het begonnen is. Bovendien kosten die schepen ook handenvol geld per dag. Je wil dus dat die tensioners perfect werken.’ ‘Daarom hebben we ook een dynamische testopstelling met een lier gemaakt. Het werkingsprincipe verloopt verder als volgt: Je hebt een hydromotor met een laag aanloopkoppel, want die zijn geschikt voor constante spanning. Daarop zet je een bepaalde druk als referentie om te bepalen of de tensioner moet ‘halen’ of vieren. Gaat hij onder die referentie, dan haalt de tensioner de kabel binnen, gaat hij er boven dan viert de tensioner de kabel. Je systeem moet daar wel op voorzien zijn, bijvoorbeeld om het vermogensverlies te verwerken. Naast de visserij richt Luteijn Hydraulics zich op hydraulicaprojecten in landbouw, energie en industrie.

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

Een mooi recent project is de ontwikkeling van tensioners. Die worden ingezet om offshorekabels geleidelijk uit deze enorme carroussels te halen.

De warmtewisselaars moeten alle warmteopwekking met koelwater kunnen wegkoelen. Er zitten ook failsafebeveiligingen op, want als de elektrische groep -2 elektromotoren van 54 kW- wegvalt moet de kabel ook blijvend vastgegrepen worden. Dat gebeurt met accumulatoren die continu op een zekere druk gehouden worden. De tensioners kunnen zowel onshore als offshore geplaatst worden. Niet enkel windmolenparken worden overigens bediend, ook voor booreilanden worden ze ingezet en eigenlijk overal waar een kabel onder water moet gelegd worden. De projecten die we binnenhalen komen meestal dankzij jarenlange contacten in de sector.’ OOK EIGEN TESTBANK Revisie is een belangrijk onderdeel in de servicedienst van het bedrijf. Het pronkstuk is een zelf ontwikkelde testbank. Luteijn: ‘Een enorm handig hulpmiddel is dat. We kunnen alle situaties zoals die zich voordoen simuleren. Zo kunnen we bijvoorbeeld pompen en hun ventielen instellen met veranderlijke factoren: diverse koppels, flows, drukken, stuursignalen, open/gesloten systemen, vermogensregeling, …’

Een ander opmerkelijk project van de eigen engineeringsdienst is de ontwikkeling van een testbank.

‘Onze engineering ontwikkelde ook een programma waarmee alle gemeten factoren weergegeven kunnen worden: debieten, vermogens, rendementen, noem maar op. We kunnen vervolgens een logging maken gedurende een zekere tijd om het verloop van die factoren te analyseren onder veranderende belasting. Die tests leren ons niet enkel enorm veel over de pompen en ventielen zelf, de informatie gebruiken we ook in onze communicatie met klanten. Je kan ze een stuk gerichter gaan helpen. Bovendien vermijd je met een testrapport discussies achteraf.’ www.luteijn-hydraulics.nl

DOSSIER

ENERGIE UIT GOLVEN DE ‘MISSING LINK’ IN ONZE ENERGIEMIX? Eén beeld maakt meteen

het potentieel duidelijk van golfenergie. Tot 10 procent van de wereldwijde behoefte zou deze energievorm op zich kunnen nemen.

Energie domineert de laatste jaren vaak de krantenkoppen. De transitie van nucleair en fossiel naar meer milieuvriendelijke en veilige energievormen blijkt tot nog toe een brokkenparcours, voornamelijk veroorzaakt door politieke inertie. Bij hernieuwbaar denken we spontaan aan zonnepanelen en windmolens. Toch is ook de energie uit de zee onuitputtelijk. Waarom breekt golfslagenergie dan niet door? Al sinds de oliecrisis in de jaren zeventig zoekt men koortsachtig naar alternatieven voor de CO2 uitstotende steenkoolcentrales. Nucleaire energie heeft dan weer het nadeel van de vereiste langdurige opslag van het radioactief restafval en de rampen in Tsjernobyl en recenter Fukushima toonden het potentiële gevaar aan van deze technologie. In de laatste paar decennia nam het onderzoek naar hernieuwbare energie dan ook een hoge vlucht. Dat resulteerde in zeer diverse energievormen. Ook in de huidige Belgische energiemix is er hier plaats voor: het aandeel biomassa, wind (4,5 procent) en zon (5,5 procent) groeit stelselmatig. Ook water is vertegenwoordigd. Dit is evenwel voornamelijk op het conto te schrijven van waterkrachtcentrales, zoals die van Coo-Trois Ponts. Onze Noordzee speelt daarbij geen rol van betekenis. Nochtans is de zee als energiebron veelbelovend, want onderzoek leert dat wereldwijd tot 10 procent van de energiebehoefte kan gedekt worden met golfenergie. Bovendien heeft deze energievorm het grote voordeel dat ze ook continu is doorheen de tijd, met een beschikbaarheid van 90 procent. Ze vormt dus een prima aanvulling op de groene energievormen die wél last hebben van de weers- en seizoensomstandigheden, zoals wind en zon. Toch lijkt dit type groene energie maar niet door te breken.

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

STROMINGEN, GETIJDEN EN GOLVEN Nochtans zijn er meerdere manieren waarop energie uit de golven kan omgezet worden naar bruikbare elektrische energie. Die energie uit zich in de zee in drie vormen: in stromingen, in getijden en in golfslag. Bij energie uit de stroming gaat het om de onderzeese stroming die door hydraulische turbines – wat te vergelijken is met de windturbines – omgezet wordt in elektriciteit. Alhoewel er volop onderzoek gedaan wordt naar dit type opwekking, zijn er op dit moment nog geen commerciële centrales actief. Bij getijdenenergie maakt men gebruik van het verschil in niveau tussen eb en vloed. Bij vloed stroomt het water in een waterreservoir. Bij eb kan het water terugvloeien naar zee, waarbij het schoepen in beweging zet die de generator zal toelaten elektriciteit te produceren. Ook deze vorm van energieopwekking zit nog in de onderzoeksfase. GOLFENERGIE Ook voor de omzetting van golfslag zijn er meerdere principes mogelijk, maar hier geldt eveneens dat er veel nog in de ontwikkelingsfase zit. Toch lijken zelfs de meest veelbelovende installaties voorlopig niet door te breken op grote schaal. Voor we proberen te achterhalen hoe dat komt, loont het de moeite om eerst de belangrijkste technische uitdagingen op te lijsten waarmee golfenergie moet afrekenen: 15

Bij de point absorbers zorgt de open neergaande beweging van een boei voor het inen uitschuiven van een hydraulische cilinder. • De variabele beweging van golven moet voortdurend omgezet worden in een bruikbare beweging die de generator in staat stelt om er een bruikbare elektrische energie mee te produceren. Daarbij komt nog dat de frequentie van golfslag zeer langzaam is (een frequentie van 0,1Hz, wat overeenkomt met 1 golf per 10 seconden). • Golfbewegingen komen verder in een oscillerende vorm: een hoofdgolf met meerdere na- en voorijlende kleinere subgolven. Bovendien is ook de richting van golven nooit volledig dezelfde. • Ook is de hoeveelheid energie binnen een golf zeer veranderlijk. Een gemiddelde golf langs de kusten van West Europa bevat tussen de 20 en 70 kW/meter energie. Bij extremere omstandigheden treden evenwel pieken op die tot 4000 kW/meter kunnen oplopen. De omzetapparatuur moet ontwikkeld worden om zo efficiënt mogelijk deze zeer brede range aan te kunnen. Als de apparatuur de grote pieken niet aan kan, zal het toestel snel stuk gaan. Wil men die pieken wel aankunnen, dan moet de apparatuur ook zeer robuust gebouwd worden. En dat heeft dan veelal een negatieve weerslag op de efficiëntie bij normale omstandigheden. Daarnaast moeten ook de onderhoudsintervallen groot zijn, want die zijn duur op zee. Dat onderhoud wordt goedkoper als het over systemen gaat die in de branding of nearshore geplaatst worden, maar daar staat tegenover dat de energetische input daar een stuk beperkter is. TYPES INSTALLATIES Er zijn meerdere werkingsprincipes om energie uit de zee om te zetten. We zetten even de belangrijkste op een rij: • ‘Point absorbers’ lijken qua uitzicht wat op boeien. Ze bestaan uit drie belangrijke delen: een vaste structuur 16

die voor het grootste deel onder water zit, een daarop bewegende ring die meedeint met het wateroppervlak en aan de onderkant van de structuur een plaat die stationair is ten opzichte van de ring. Door de beweging van de ring ten opzichte van de plaat wordt een verticale lineaire beweging in het tandheugelsysteem gecreëerd, wat verder in de installatie omgezet wordt in een roterende beweging die de generator toelaat om elektrische energie te genereren. • ‘Attenuators’ zijn langwerpige installaties die haaks op de golfbeweging worden gelegd. De beweging van de golven zal resulteren in het op-en-neer bewegen van de verschillende delen. Deze zijn onderling verbonden met elkaar, waardoor de beweging ten opzichte van elkaar resulteert in het aansturen van een hydraulische plunjer. Via een accumulator en hydraulische motor gaat het naar de generator. Onder andere voor de kust van Portugal functioneerde een tijd lang een ‘Pelamis’ systeem, maar dat is uit roulatie gehaald. • ‘Terminators’: Bij elke golf wordt de installatie heen en weer bewogen, wat de hydraulische cilinders inen weer uitdrukt. Deze vorm is over het algemeen duur om stand-alone te bouwen, waardoor ze meestal mee geïnstalleerd worden bij de bouw van andere infrastructuurwerken. • ‘Oscillating water column devices’ werken op basis van samengeperste lucht. Elke golf zal resulteren in een niveauverhoging in een afgesloten kamer, waarbij de aanwezige lucht telkens samengedrukt wordt. Die kan enkel via één weg de kamer verlaten en dat pad verloopt via een turbine. Dit soort installaties is door zijn werkingsprincipe enkel mogelijk in de branding, maar momenteel zijn er wel installaties actief in Schotland en de tweede generatie is eveneens beloftevol.

DOSSIER • Bij ‘Overtopping devices’ verzamelt men in een reservoir water dat door de golfslag binnenkomt. In het midden van het reservoir is een opening gemaakt waardoor het water terug naar zee vloeit. In die opening wordt zo de turbine aangedreven door het terugvloeiende water. In Denemarken was een tijdlang een systeem actief dat op het net aangesloten was, maar de financiële crisis gooide roet in het eten. Momenteel zitten de andere uitvoeringen van deze types nog voornamelijk in de testfase. BELGISCH LAMINARIA LOOPT VOOROP IN TWEEDE FASE Meerdere zeer interessante technologieën kwamen aan bod, maar het is tekenend dat heel wat van deze beschreven systemen ofwel niet verder raakten dan de testfase, ofwel in de koelkast gestopt werden omdat de ontwikkelaar de grote testkosten niet langer kon dragen. Maar ook de systemen die wel verder geraakten dan de tekentafel worden telkens geconfronteerd met een zeer krachtige gemeenschappelijke vijand: het water zelf. Niets blijkt echt duurzaam bestand te zijn tegen de omstandigheden op zee: koude, zout en vocht leiden tot dure onderhouds- en herstellingstaken die de rendabiliteit negatief beïnvloeden. Betekent dit dat golfenergie marginaal zal blijven in de energiemix? Hoogstwaarschijnlijk niet, want de inspanningen in R&D zitten in stijgende lijn nu er steeds meer druk komt om én fossiele energie én nucleaire energie af te bouwen. De lessen uit het verleden werden aangegrepen om een tweede generatie installaties te bouwen. Eén van de bedrijven actief in deze tweede golf innovaties is het Belgische Laminaria. Steven Nauwelaerts licht toe: ‘Quasi alle bestaande installaties uit de eerste generaties

Een overzicht van de meest gangbare principes. Tot nog toe is geen enkel project echt volledig doorgebroken. Dé uitdaging in deze sector is robuustheid koppelen aan efficiëntie. AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

gingen ten onder aan hetzelfde probleem: ze konden niet weerstaan aan de extremen. Ze werden ontwikkeld om zowel bij de kleine golven als de golven bij sterke stormen te blijven functioneren. Maar het voorspellen van die krachtige golven bleek geen sinecure, waardoor ze snel te maken kregen met stormschade. Onze oplossing is uniek in die zin dat ze zich aanpast aan de heersende omstandigheden. Je kan het onderbrengen onder de ‘point absorbers’, maar dan gecombineerd met de voordelen van de toestellen die golven uit slechts één richting absorberen.’ ‘Het grote verschil met de eerste generatie is het gedrag bij grotere golfsterktes. Bij normale golven ligt het in de buurt van het wateroppervlak. Als de golven te groot wordt, daalt ons toestel tot op een niveau waarbij er geen schade kan optreden. Dat stijgen en dalen verloopt via een eenvoudig hydraulisch liersysteem, dat door energieterugwinning quasi energieneutraal kan gebeuren. De energie die gebruikt wordt om het toestel naar beneden te trekken, wordt teruggewonnen bij het terug naar boven halen’, legt Steven Nauwelaerts uit. ‘De overbrenging van de golfenergie verloopt momenteel elektromechanisch, maar we bekijken ook de mogelijkheden van hydraulica. Hydraulica is interessant omdat je er heel compact toch heel grote krachten mee kunt overbrengen De moeilijkheid is de regeling van het tegenkoppel van je beweging. We moeten daar ergens een variabele overbrenging kunnen tussenplaatsen. De uitdaging van hydraulica is voor ons dus om een geschikte pomp met een variabel debiet te ontwikkelen, of om dat tegenkoppel op één of andere manier te kunnen regelen. Er zijn enkele hydraulicaprojecten die we daarom heel nauwgezet volgen.’ ‘Onze ontwikkeling is gestart in 2011. Meerdere testfases zijn inmiddels met vrucht doorlopen: schaalmodellen op onder meer 1/100ste, 1/30, 1/20 en 1/10. Een sleutelmoment was de real life test met een model 1/4 dat in de Noordzee te water gelaten werd. Daarbij werd effectief elektriciteit opgewekt terwijl stormen werden doorstaan. Momenteel zitten we in de laatste fase van de R&D. Deze zomer is een laatste testproject voorzien met het prototype voor de kust van Schotland. Volgend jaar willen we in Ierland een eerste commerciële centrale bouwen met 16 toestellen’, besluit Steven Nauwelaerts. www.laminaria.be www.hydro.be 17

AGORIA

DYNAMIEK IN TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE HOUDT AAN In het vierde kwartaal van 2017 beliep de groei van de technologische industrie 2,5% t.o.v. twaalf maanden eerder. Dat betekent dat onze sectoren eind vorig jaar goed zijn blijven presteren. De groei was echter iets minder sterk dan in de eerste drie kwartalen van het jaar (3,9%). Dit wordt verklaard door de vertraging in de sector van de metaalproducten en de terugval in de ICT-groothandel en de automobiel.

Over heel 2017 is de omzet van de Belgische technologische industrie met 3,7% gestegen. Het is ook het derde jaar op rij waarin groei wordt genoteerd, waardoor opnieuw het niveau van 2008 wordt bereikt.

Omzet in waarde

Trend blijft positief in 2018 Verwacht wordt dat de bedrijvigheid in de technologische industrie in 2018 verder zal toenemen. De NBB-barometer, die zich nog steeds op een hoog peil bevindt, bevestigt dit alvast voor de komende maanden. Op basis van de resultaten van een enquête bij de Agoria-leden wordt voor het hele jaar gerekend op een omzetgroei met 2,5%. Net zoals in 2017 zullen de sterkste prestaties worden neergezet in de metaal excl. staalindustrie – als gevolg van de stijgende metaalprijzen – en IT-Solutions. De overige sectoren zouden met 1,5% tot 3,5% groeien. Uitzonderingen zijn de machinebouw en de automobiel, waar een matige terugval wordt verwacht.

Contact Alain Wayenberg, Business Group Leader Industrial Automation, alain.wayenberg@agoria.be, www.agoria.be

IO-Link Group Belgium presenteert de eerste 2 workshops in België IO-Link is een fabrikant-onafhankelijke, Point-toPoint interface voor de aansluiting van actuatoren en sensoren. De IO-link Group Belgium bestaat uit 14 toonaangevende leveranciers van IOLink-oplossingen die zich hebben zich verenigd binnen Agoria. Dit initiatief ontstond vanuit de wens om samen te komen om deze technologie te promoten bij alle Belgische industrieën. Twee workshop over de IO-link technologie zijn gepland op 18 september in Luik en op 20 september in Antwerpen. Wens je meer te weten te komen ga dan naar www.IO-Link.be voor meer info over de technologie en de aangekondigde workshops.

UIT VOORRAAD! MEMBRAANACCUMULATOREN, BALGACCUMULATOREN EN ACCESSOIRES

MGH HOUDT UW AANDRIJVINGEN IN TOPCONDITIE! MGH HOUDT UW AANDRIJVINGEN IN TOPCONDITIE!

MGH is de partner die de industrie draaiende houdt dankzij haar merkonafhankelijke totaaloplossingen MGH is de partner die de industrie draaiende houdt voor zware elektromechanische aandrijfgroepen! dankzij haar merkonafhankelijke totaaloplossingen voor zware elektromechanische aandrijfgroepen!

Meer info? Verdeler voor België Hagbenden 39 A - B-4731 EYNATTEN Tel. 32 (0) 87 858 858 - Fax 32 (0) 87 858 859 info@euregiohydraulics.be www.euregiohydraulics.be - www.eh-business.be

Maintenance Beurs Antwerpen 21-22/03 Bezoek ons op stand D3000 Welcome Area – Code 10093 Maintenance Beurs Antwerpen 21-22/03 Herstel een tandwielkast in onze MGH Virtual Repair shop Bezoek ons op stand D3000 Welcome Area – Code 10093 Herstel een tandwielkast in onze MGH Virtual Repair shop Servicecenter ServicecenterMachelen Machelen & & Antwerpen Antwerpen TelT.24/7: +32 (0)2 (0)2753 75300004040 24/7: +32 Servicecenter Machelen & Antwerpen info@MGH.be www.MGH.be info@MGH.be -- www.MGH.be

Tel 24/7: +32 (0)2 753 00 40 info@MGH.be - www.MGH.be

Uw gateway naar Industrie 4.0 De eXware beperkt zich niet louter tot gateway maar omvat tevens : - Een VPN konnektie met uw systemen dankzij de Cloud oplossing - Een JMobile - Een Ethernet kommunikatie WLAN/LAN of 3G* - Een Codesys* PLC - Lokale of remote inen uitgangen * : beschikbaar als optie

découvrez plus sur : www.esco.be ou appelez-nous au : : 02 717 64 60

Uw beweging onder controle

Expertise – Passion – Automation

Elektrische actuatoren en controllers van SMC geven iedere applicatie optimale bewegingsvrijheid en controle, ook in een Industrie 4.0 omgeving. SMC heeft uiteenlopende controllers, waaronder parallelle I/O-gestuurde versies voor optimalisatie van de positionering. LECP stappenmotor controllers leveren krachtregeling voor het gecontroleerd grijpen van producten. De JXC veldbuscontrollers bieden daarnaast connectiviteit op basis van bekende netwerken.

Parallelle I/O

Wilt u de kwaliteit van een SMC actuator én vrijheid in de keuze van een bijbehorende motor? Onze LEserie is uitgevoerd met een motor, maar is ook motorloos leverbaar. Bijna twintig merken DC-, stappenen servomotoren sluiten naadloos aan – andere maken wij passend voor u. www.smcpneumatics.be

INDUMOTION

ZAMRO WIL DE AMAZON VAN DE TECHNIEK WORDEN Tijdens de jaarlijkse ontbijtvergadering van beroepsorganisatie InduMotion sprak Eric Croon van Zamro over de digitalisering van de technische sector. Zamro is sedert februari 2016 een snelgroeiend internetplatform waar bedrijven technische onderdelen kunnen bestellen. Bij de website Zamro – dat bij de ERIKS groep behoort en opereert vanuit Amsterdam – werken inmiddels 80 mensen. Eric Croon, Founder & CCO van Zamro, vertelde aan de leden van InduMotion dat ze zich moeten voorbereiden op de digitalisering, die met de komst van Amazon Business zeker nog een boost gaat krijgen. ‘Iedereen moet zich afvragen wat er speelt in de markt rond digitalisering. En welke impact dit gaat hebben op leveranciers, producenten en distributeurs.’ Zamro heeft geen commerciële mensen op de baan want alles verloopt via de website. ‘Je moet uw klant dus begeleiden en al uw data hiervoor in orde brengen. Luister ook naar die data. Digitalisering staat niet synoniem met online alleen een webshop starten, neen, het is veel meer. Het is een mindset’, zegt Eric Croon. ‘Alles wat je doet moet ook schaalbaar zijn, daar moet je u bewust van zijn. Een gratis levering (vanaf 50 euro), kosteloos terugsturen, een uitgebreide technische uitleg en een service die altijd klaarstaat. Dat moet allemaal in orde zijn. De digitalisering is daarom nodig in alle geledingen van uw bedrijf. Je hele workflow moet digitaal zijn en je moet die processen ook blootstellen aan de klant, zodat de klant ze kan gebruiken zoals hij of zij het wil. Bijvoorbeeld de site Booking.com kan je ook gebruiken als oriëntatie als je ergens op reis gaat.’ Internetcampagnes zijn volgens Eric Croon de nieuwe sales engineers. Hij benadrukt opnieuw dat de klant een volledige openheid moet krijgen. ‘De klant eist dit. Zo moet je een open prijstransparantie hanteren, over de landen heen want grenzen bestaan niet meer. Met track & trace moet de klant zijn bestelde product kunnen volgen. Logistieke fouten worden zwaar afgestraft dus je moet uw belofte – ze staat op uw scherm – van een snelle levering kunnen waarmaken. Is uw supply chain in orde?’ Eric Croon stelt dat elk bedrijf zich de vraag moet stellen waarin het zich onderscheidt van de concurrentie. Voor Zamro gaat dat onder meer over de duidelijke technisch info bij elk product op de website. ‘Product content’ is online superbelangrijk. ‘Bij de verkoop van producten via een website moet je korte, standaard omschrijvingen vermijden, maar moet je veel aandacht schenken aan hoe iets in de webshop wordt gepresenteerd. Met een duidelijke, uitgebreide omschrijving, schrap het cryptische taalgebruik.’ De toekomst is volgens Eric Croon een technieker die met zijn smartphone een foto maakt van een onderdeel dat hij moet hebben, hij hier meteen alle uitleg over krijgt en dit dan ook online kan bestellen. AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

De naam Zamro is een samentrekking van (alle goederen) A tot Z voor MRO (Maintenance, Repair & Overhaul). ‘De domeinnaam en het merk waren nog vrij, en de naam bleef lang hangen bij ons testpubliek.’ De MRO markt is 125 miljard euro groot, maar in Europa zeer versnipperd. Men verwacht dat als Amazon Business op de technische markt van start gaat de Amerikaanse internetgigant hier een marktaandeel van 40 procent zal inpalmen. ERIKS besliste daarom te kiezen voor een omnichannelstrategie en concentreert zich met Zamro op de kleine KMO of de éénmanszaken die geen inkoopverantwoordelijke of maintenance manager hebben. Voor de grote klanten blijft ERIKS zelf het aanspreekpunt en de leverancier. De Zamro website wordt voortdurend getest om de ‘customer journey’ in kaart te brengen. ‘De centrale vraag is: Hoe bestellen klanten? Zo is er onderzoek naar de indeling van de website. Het is blijven testen en buikgevoel. Elke twee weken is er een nieuwe release van de website. Op maandag vergaderen we zo’n 15 minuten met 1 vraag: wat ging er fout? Niemand die dat graag zegt, maar uit fouten leer je het meest. Of zoals Jeff Bezos van Amazon het formuleerde: ‘If you’re not failing, you are not trying hard enough.’ Zamro heeft momenteel reeds 65.000 klanten, en Eric Croon maakt zich sterk dat met de data die reeds is verzameld Zamro in staat is om te voorspellen wat de vaste klanten binnenkort gaan bestellen. Als tweede gastspreker onderhield Luc Haekens - reporter bij ‘De Ideale Wereld’ - de aanwezigen op een amusante wijze over hoe mensen door dit televisieprogramma bij de neus worden genomen. www.zamro.be 21

ATT DRIVE EG GEARS

HIT YOUR TARGET! WWW.AUTOMATION-MAGAZINE.BE

HET GROOTSTE EN MEESTGELEZEN VAKBLAD OVER AANDRIJFTECHNIEKEN EN AUTOMATISATIE IN BELGIË. LE MAGAZINE SUR LES TECHNIQUES D’ENTRAÎNEMENT ET D’AUTOMATISATION LE PLUS LU EN BELGIQUE.

Hiermee loopt alles op rolletjes:

De nieuwe palletstopper van ACE 32 verschillende machineonder-

WG20

GEAR UP FOR A NEW GENERATION Geared motor range up to 4500 Nm in line with market requirements

delen voor diverse toepassingen in de transfertechnologie. Met pneumatische of elektrische aandrijving. Betrouwbare, efficiënte en

voordelige hulpmiddelen voor

werkstukdragers met een

massa van 1 kg tot 1200 kg.

Inclusief 5-sterren-

service!

g g g

3 types of gear units Robust, efficient Standard mounting dimensions Less noise Certifications for international markets Worldwide use Different motor modules Frequency inverter operation (100 Hz)

Experience WG20: www.weg.net/wg20 Alles. Altijd. Top.

www.ace-ace.com

WEG Benelux SA Tel.: 067 89 02 65

E-Mail: info-be@weg.net

by ACE

S E R VI

Meer informatie? T +32 (0)11 - 960 736 Vraag de gratis ACE catalogus aan via benelux@ace-int.eu

Transforming energy into solutions. www.weg.net

TECHNOLOGY TRUCK

TECHTRUCK TOONT LEERLINGEN HELE PRODUCTIELIJN De speciale ‘Technology Truck’ die in Vlaams-Brabant de technische scholen bezoekt om de leerlingen kennis te laten maken met ‘Industrie 4.0’ is een groot succes. De technologie in de truck wordt geleverd door SMC Pneumatics, Siemens, FANUC en SICK. De trailer, propvol techniek uit de automatiseringsindustrie, startte in 2016 met een bezoek aan de deelnemende technische scholen in Vlaams-Brabant en zal dit blijven doen tot in 2020. Doel is om techniekleerlingen te informeren over de nieuwste ontwikkelingen inzake industriële automatisering en ’The Factory of the Future.’ De industrie van de toekomst heeft immers hooggeschoolde technici nodig, maar de scholen hebben een beperkt budget en beschikken niet over het nieuwste materiaal om te oefenen. Het project wordt gesponsord door de bedrijven SMC Pneumatics, Siemens, FANUC en SICK, alsook is er een financiële inbreng en begeleiding door het Regionaal Technisch Centrum (RTC) Vlaams-Brabant en het Regionaal Tewerkstellingsfonds voor arbeiders van de Metaalverwerkende nijverheid (RTM) Vlaams-Brabant. Technical trainer Patrick Gijbels van SMC geeft opleidingen aan groepjes van tien tot veertien leerlingen. Hij doet dit telkens in samenspraak met de leerkrachten van de deelnemende scholen. Die kunnen een programma op maat bestellen want in de truck staat een volledige productielijn opgesteld waarbij alle technologieën aan bod komen: RFID, robotica, I/O-link, elektrische assen, HMI, Profinet, safety, energy saving, sensortechnologie, vision control, frequentieregelaars, hydraulica en pneumatica.

Pieter De Block (technisch adviseur coördinator bij het GTSM) en Karin Wauters (RTC Vlaams-Brabant) kregen van Patrick Gijbels een stand van zaken. ‘Het GTSM is een school met 330 leerlingen in een technischeen beroepsrichting’, vertelt Pieter De Block. ‘Op dit moment investeren we zelf in een nieuw gebouw, maar de budgetten zijn beperkt dus is het een pluspunt dat de leerlingen via dit initiatief kunnen oefenen met de laatste nieuwe technologie.’

De leerlingen van de Gemeentelijke Technische en Beroepsschool Merchtem (GTSM) waren alvast enthousiast toen ze in de technologietruck de module Sensoren volgden. Ze werden hierin begeleid door trainer Patrick Gijbels en leerkracht Processen Philippe Poedts (GTSM).

Inmiddels hebben al zo’n 2.000 leerlingen met de technologietruck kunnen kennismaken. Elke technische school in Vlaams-Brabant krijgt deze trailer vier schooldagen op bezoek. Een aantal scholen gebruikt de truck tijdens hun jaarlijkse schoolfeest om aan de ouders te laten zien wat hun kinderen leren. Karin Wauters: ‘We gaan nu de planning maken voor volgend schooljaar. De scholen kennen het systeem en schrijven zich snel in want ze vinden het een echte meerwaarde.’

‘Elke module duurt vier uur en neemt dus een halve dag in beslag. De feedback die we krijgen van scholen is dat de leerlingen op korte tijd veel leren’, vertelt Patrick Gijbels. ‘Voor elk vakgebied is er een handige cursus gemaakt waarin alle kennis overzichtelijk is samengebracht. De populairste modules die worden gekozen zijn deze over sensoren en robotica.’ Philippe Poedts beaamt: ‘De robotarm van FANUC heeft veel succes, de leerlingen moeten hier posities instellen en programma’s aanpassen. Het is fijn dat, bij wijze van spreken, de fabriek nu naar de school komt. Uniek is dat je hier een hele productielijn ziet. Op school gaat het telkens over onderdelen, hier zie je het als één werkend geheel. Op school krijgen de leerlingen de theorie over sensoren, maar de in technologietruck zien ze hoe dit wordt toegepast. Dat is voor de leerlingen veel concreter en zoiets motiveert hen.’ AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

De STEM-richtingen (Science, Technology, Engineering & Mathematics) worden volop gepromoot en volgens Karin Wauters moet het onderwijs nu vooral EMItechnici vormen. ‘EMI staat voor Elektriciteit, Mechanica en Informatica. Die drie vakgebieden lopen in elkaar over in Industrie 4.0. Dat staat niet meer los van elkaar want alles is computergestuurd. Kijk maar naar de autoindustrie waar men bij een onderhoudsbeurt de wagen aan de computer legt om deze uit te lezen.’ De technologietruck is actief tot 2020 en Karin Wauters zegt dat er daarna nog initiatieven volgen om de scholen te helpen hun leerlingen op te leiden met up-to-date materiaal. 23

ROBUUSTE KETTINGEN MAKEN INSTALLATIE ONBREEKBAAR Vandaag staan we stil bij de rol van kettingen in onze applicaties. Door hun robuustheid – ze zijn quasi ongevoelig voor omgevingsfactoren – zijn deze een graag geziene gast in toepassingen waarbij een installatie tegen een flinke stoot moet kunnen. De combinatie van eenvoud en robuustheid maakt de kettingoverbrenging zeer geschikt voor toepassingen waar factoren als nauwkeurigheid en herhaalnauwkeurigheid minder een rol spelen, maar waar zekerheid en een lange levensduur wél belangrijk zijn. Die eigenschappen maakt dat ze ingezet worden in een drietal toepassingen. 1. RECHTSTREEKS WERKSTUKKENTRANSPORT Een eerste toepassing is als rechtstreeks transportmiddel voor werkstukken of werkstukdragers. De ketting loopt in een langse groef van de transportband in dezelfde richting als de werkstukken en neemt deze mee, omdat ketting voorzien is van haakse of rechte zijplaten. Zij grijpen het werkstuk en verschuiven het over het transportbandoppervlak. Naast het standaardgamma is het ook mogelijk om de meenemers uit te voeren in een klantspecifieke opbouw. In de meeste gevallen gaat het om twee parallel lopende kettingen, maar er zijn ook uitvoeringen met meerdere kettingen naast elkaar. 2. ROLLENBAANAANDRIJVING Een twee groep is het aandrijven van rollenbanen. Enigszins vergelijkbaar met de eerste groep, met dit verschil dat het nu gaat om een onrechtstreekse overbrenging want er is geen contact tussen de ketting en het werkstuk of zijn drager. De beweging kan via 2 principes worden overgezet: tangentiaal of omlopend. Tangentiaal Bij dit type aandrijving drijft één enkele ketting langs de zijkant alle rollen aan. Voor de zeer nauwkeurige

geleiding van de ketting naar de kettingwielen wordt een kettinggeleidingsprofiel van speciaal kunststof gebruikt. De kettingwielen zijn vast op de transportrollen gemonteerd. De tanden van de kettingwielen grijpen in de ketting en brengen alleen het aandrijfvermogen over dat de afzonderlijke transportrol nodig heeft. De ketting kan naar keuze langs de onder- of bovenzijde van de transportrollen worden geleid. Een exacte positionering van de kettinggeleiding ten opzichte van de transportrollen is zeer belangrijk. De kenmerken van de tangentiale kettingaandrijving zijn het goede rendement en de eenvoudige constructie. De inbouwlengte van de transportrol is korter dan bij een aandrijving van transportrol naar transportrol omdat de aandrijfkop slechts één kettingwiel heeft. Het motorstation dat voor de aandrijving zorgt, moet zodanig worden geïnstalleerd dat het trekeind zo kort mogelijk is. Het is raadzaam om het motorstation ook uit te rusten met een kettingspanner. Bij omkeerrollen, die behalve de belasting door het transportgoed ook de trekkrachten van de ketting moeten opvangen, moeten

Bij werkstukkentransport loopt de ketting in een langse groef van de transportband in dezelfde richting als de werkstukken. 24

LINEAIRE OVERBRENGING DEEL 4 (SLOT) Ook als transportketting worden ze ingezet, waarbij meenemers de werkstukken voortduwen.

Duwkettingen zijn een robuust alternatief voor riemen in applicaties met uitdagende omstandigheden. www.actintime.be de toelaatbare lagerbelastingen indien nodig apart worden gecontroleerd. De aangedreven baanlengte wordt beperkt door de toelaatbare breekbelasting van de ketting resp. door het gewicht van het transportgoed. De rolsteek kan bij de tangentiale aandrijving naar believen worden gekozen. In vergelijking met de aandrijving van transportrol naar transportrol kunnen de transportrollen bij een tangentiale aandrijving gemakkelijk worden inen uitgebouwd. Omlopend Bij dit type aandrijving is elke transportrol met een ketting verbonden aan de volgende rol. Daardoor hebben de transportrollen aandrijfkoppen met twee kettingwielen nodig. Deze hebben een grotere bescherming nodig dan de kettingwielen bij een tangentiale aandrijving. Een kettinggeleiding is niet nodig. De transportrollenafstand kent slechts kleine toleranties omdat de afstand afhankelijk is van de kettingsteek. De maximale baanlengte die door een motorstation kan worden aangedreven, wordt beperkt door de toelaatbare breekbelasting van de ketting. Daarbij wordt de ketting bij het motorstation aan de hoogste belasting blootgesteld. Om de kettingkrachten zo laag mogelijk te houden, moet het aandrijfstation in het midden van de baan worden geplaatst. Bovendien moet er bij de bouw van het aandrijfstation op worden gelet dat de ketting min. 180° om de kettingwielen loopt en de ketting nagespannen kan worden. 3. TRANSPORT VOOR LINEAIRE SLEDES Ook hier is de opbouw relatief eenvoudig. De ketting wordt gespannen tussen 2 kettingwielen. Daarop wordt een lineaire slede gemonteerd die zich voortbeweegt over de afstand tussen beide kettingwielen. Dit wordt beperkt toegepast als andere lineaire overbrengingen minder geschikt zijn voor de toepassing. Uiteraard heeft elke overbrengingsvorm zijn voor- en nadelen. Dat is bij kettingoverbrengingen niet anders. Zo is periodieke smering absoluut nodig om corrosie en snelle breuk te voorkomen, al zijn er wel interessante evoluties naar smeringsvrije materialen aan de gang. Een tweede nadeel is de grotere lawaaiproductie ten opzichte van riem- of andere vormen van lineaire overbrengingen. AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

Duwkettingen Een speciale applicatie van kettingen is de duwketting. Een belangrijke eigenschap van deze uitvoering is dat de ketting in slechts één richting kan buigen, in de duwrichting wordt hij star. De geometrie zorgt ervoor dat de ketting onder drukbelasting niet kan knikken. Hij wordt aangedreven door een soort tandwiel waarover de duwketting kan rollen. Zo is een zeer compacte installatie te realiseren, want de ketting wordt opgerold in een beschermende behuizing. De duwketting is zowel in horizontale als verticale beweging toepasbaar en er kunnen meerdere kettingen in parallel geplaatst worden. Voorrekken kettingen Een belangrijk aandachtspunt bij het gebruik van kettingen is het voorrekken. Elke ketting heeft -ondanks zijn robuust voorkomen - last van een zekere uitrekking vanaf het moment dat ze belast worden. Daarom is het belangrijk dat fabrikanten hun kettingen voorrekken door ze zelf eerst te onderwerpen aan een belasting. Door deze rek of ‘stretch’ er preventief uit te halen, wordt de levensduur van de ketting in de applicatie verlengd.

RITTAL LANCEERT SCHAKELKASTINNOVATIE VX25 De Rittal-top, vlnr: Communicatiedirecteur Regina Wiechens-Schwake, CEO Dr. Karl-Ulrich Köhler, Fabrieksdirecteur Carsten Röttchen en R&D Managing Director Dr. Thomas Steffen.

Het familiebedrijf Rittal investeert de volgende jaren een half miljard euro in de omschakeling van al de eigen fabrieken naar een Industrie 4.0-productie. Rittal vervangt de gekende TS 8 door de gloednieuwe schakelkast VX25. ‘Wij maken de nieuwe VX25, maar wie heeft deze ontwikkeld? Dat zijn onze klanten’, zegt Rittal-eigenaar Friedhelm Loh. Rittal met hoofdzetel in het Duitse Herborn (Hessen) is een wereldwijd aanbieder van oplossingen voor industriële kasten, stroomverdeelsystemen, systeemklimatisering en IT-infrastructuur. Systeemoplossingen van Rittal worden toegepast in nagenoeg alle sectoren, hoofdzakelijk in de automobielindustrie, energieproductie, machine- en

VX25 met 25 nieuwe patenten De 25 van VX25 staat voor de 25mm profielgaten in het patroon, de V voor ‘versatile’ (veelzijdig) en de X voor ‘new generation X’ (met eindeloze mogelijkheden). De 25 had echter net zo goed kunnen verwijzen naar de 25 nieuwe patenten die in de kast zitten en die Rittal tijdens de R&D liet registreren. De VX25 is minder complex, heeft minder onderdelen en een hogere efficiëntie in montagecomfort. Vier belangrijke voordelen op een rij: 1. Variability – kortere doorlooptijden in engineering

installatiebouw, alsook in de IT- en telecomsector. Met circa 10.000 medewerkers en 58 dochtermaatschappijen is Rittal wereldwijd aanwezig. Tot het ruime assortiment behoren infrastructuuroplossingen voor modulaire en energie-efficiënte datacenters met innovatieve veiligheidsconcepten voor fysieke data- en systeembeveiliging. De toonaangevende softwareaanbieders EPLAN en Cideon vullen de productieketen aan met interdisciplinaire engineeringoplossingen. Rittal Automation Systems doet dat met automatiseringsoplossingen voor kastenbouw. Na een ontwikkelingsperiode van vijf jaar lanceert Rittal met de VX25 een nieuw schakelkastsysteem voor de digitale productieketen. Deze schakelkast was het eerst te zien op de Hannover Messe. De VX25 werd

en montage, gereduceerde complexiteit, eindeloze montagemogelijkheden, verhoogde veiligheid en flexibiliteit, een volwaardige bouwsteen voor de huidige digitalisering en 100% compatibel met Industrie 4.0. 2. Stability – een nieuw sokkelsysteem: alle voordelen van de bestaande TS 8 en Flex-Block gecombineerd tot één oplossing: een aanzienlijk eenvoudigere sokkelmontage en integratie van functies zoals de veilige bevestiging van kabels met een standaard systeemchassis. 3. Synergy – The System: er zijn een hele reeks voordelen

van de VX25 in combinatie met ‘Rittal – The System’: klimatisering, stroomverdeling, IT-infrastructuur en software & services. 4. Efficiency – Engineering: voor EPLAN experts zijn er talloze VX25-voordelen in combinatie met engineering.

RITTAL VX25 inmiddels door Koen Wolfcarius, Managing Director Rittal Belgium, en Heiko Holighaus, Vice President R&D Advance & Product Development ook in België aan klanten en de media voorgesteld op een lanceringsevent bij Rittal in Lokeren. Het is Managing Director Production Carsten Röttchen die de Rittal fabrieken naar het Industrie 4.0 niveau moet brengen. ‘Je kan vijf mensen een vraag stellen over wat Industrie 4.0 is, en je zal zes antwoorden krijgen’, lacht Röttchen. ‘Voor ons gaat het om een duurzame en maximaal efficiënte productie. Hoe organiseer je dat in al onze fabrieken wereldwijd? Wij bouwen aan eenzelfde organisatiesysteem want zo krijg je wereldwijd ook dezelfde Rittal-kwaliteit. Dat is onze USP, de hoogste kwaliteit in productie.’ Heel bijzonder is dat Röttchen die Industrie 4.0-omschakeling in twee verschillende vormen mag begeleiden. ‘Voor onze nieuwe fabriek in Haiger (24.000 vierkante meter) is er een ‘greenfield approach’, want we bouwen hier van nul nieuwe geautomatiseerde productielijnen – met 60 robots en 20 AGV’s – voor kleine schakelkasten. Hiervan produceren we dagelijks 9.000 stuks. De productie daarentegen van onze grote VX25 kabinetten – dagelijks 2.500 kasten – is een ‘brownfield’ project. Dat gebeurt in onze oude fabriek in Rittershausen (Dietzhölztal) waar we een nieuwe productielijn bouwen terwijl de oude lijnen blijven draaien en zo gradueel worden vervangen’, vertelt Carsten Röttchen. Tot slot, een andere aandachtstrekker bij Rittal is het nieuwe sokkelsysteem, dat alle voordelen van de bestaande TS 8 en Flex-Block sokkel tot één oplossing samenvoegt. Dit zorgt voor een aanzienlijk eenvoudigere sokkelmontage en integreert bovendien nog andere functies zoals de veilige bevestiging van kabels met behulp van een standaard systeemchassis. www.rittal.com www.friedhelm-loh-group.com De productie van de VX25 draait op volle toeren. Detail: overal in de nieuwe fabriek zijn machines en onderdelen geschilderd in het Rittal roze (magenta).

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

‘Wij maken het leven van onze klant makkelijker’ Als je als slagzin ‘schneller – besser – überall’ hebt, dan moet je als bedrijf sterk in de schoenen staan. Rittal heeft lef en dat komt door het charisma van de eigenaar, professor Friedhelm Loh, die het bedrijf uitbouwde tot de wereldwijde marktleider inzake industriële kasten. Rittal werd opgericht in 1961 en is de grootste onderneming binnen het familiebedrijf van de Friedhelm Loh Group. Automation Magazine had naar aanleiding van de lancering van de VX25 een gesprek met prof. dr. Friedhelm Loh. Prof. Loh benadrukt meteen dat er in het hele Rittalverhaal slechts één zaak centraal staat en dat is de klant. ‘De concurrentiekracht van onze klant is onze verantwoordelijkheid. Rittal is ‘a solutions provider.’ Wij maken het leven van onze klant makkelijker en helpen de klant in elke stap van zijn ontwikkeling. Wat gebeurt er op de werkvloer van onze klanten? Want dat zal ons inspireren om beter te worden’, vertelt Friedhelm Loh. De VX25 is een mooi voorbeeld van die filosofie. ‘Er was hier geen specifieke vraag van de markt, want onze TS 8 is een uitstekend product, dat we blijven ondersteunen. Maar de VX25 heeft meer opportuniteiten met minder onderdelen. In feite beconcurreert Rittal zijn eigen producten.’ Rittal wil ook een service company zijn. ‘De Amazon voor de schakelkasten, bestel vandaag en de volgende dag staat de kast in de werkplaats van de klant. ‘Faster & better’, wij doen dat nu reeds, maar dan nog beter. Toen ik dat uitlegde aan bondskanselier Angela Merkel zei ze spontaan: dat is sneller dan bij mijn bestelling van een nieuwe keuken.’ (lacht) Friedhelm Loh investeert ook volop in datacenters. ‘Het behandelen van data wordt één van de grote uitdagingen in de toekomst. Frankfurt groeit inmiddels uit tot het grootste datacenter ter wereld. Samen met ABB en HPE ontwikkelden we het Secure Edge Datacenter, een sleutel-op-de-deur oplossing voor datacenters, en speciaal afgestemd op de werking in veeleisende industriële omgevingen.’ Zo kunnen bedrijven in real time essentiële data raadplegen en direct gepast reageren. Rittal investeerde hiervoor in het Lefdal Mine Datacenter in Noorwegen – in een berg aan een fjord met daardoor altijd een constante temperatuur – waar er 120.000 vierkante meter plaats is voor ITinfrastructuur en de opslag van data.

Innovatiemanager Veerle De Graef van Flanders’FOOD begeleidt voedingsindustrie bij Industrie 4.0 projecten

‘INGENIEURS ZULLEN DE WERELDPROBLEMEN OPLOSSEN’ Bio-ingenieur Veerle De Graef werkt als innovatiemanager bij Flanders’FOOD, het innovatieplatform voor de Vlaamse agrovoedingsindustrie. Ze heeft een duidelijke boodschap voor jonge studentes: ‘Laat niemand u wijsmaken dat techniek en wetenschappen niet geschikt zijn voor meisjes. Als je de wereld wil verbeteren, dan is er geen betere beroepskeuze dan ingenieur worden!’

Het zal u mogelijk verbazen, maar ook het voedsel op uw bord heeft een link naar Industrie 4.0 en het Internet of Things (IoT). In de toekomst is de kans groot dat onze voeding wordt gemonitord – via onder meer sensoren in de verpakking – van bij de boer, via de fabriek en de supermarkt tot in uw koelkast thuis. In Vlaanderen helpt Flanders’FOOD onze voedingsbedrijven zich voor te bereiden op de digitale toekomst.

Dat Veerle na haar studies als onderzoekster bij de Gentse universiteit ging werken en doctoreerde, was niet echt gepland. ‘Mijn thesis ging over bederforganismen op kookham. Hoe kan je vermijden dan vleeswaren bederven? De microbiologische analyse van levensmiddelen vind ik erg boeiend en dat versterkte mijn interesse om als wetenschapster aan de Gentse unief te blijven.’

Veerle De Graef studeerde bio-ingenieur in Gent en doctoreerde na haar studies met een proefschrift over vetkristallisatie. Haar ouders hebben haar altijd gestimuleerd om verder te studeren. ‘Tijdens de humaniora volgde ik de richting Latijn-Wiskunde. Veel fysica of chemie heb ik niet gehad. Het was dan ook niet evident dat ik aan de universiteit bio-ingenieur ging studeren. Ik twijfelde, het was dat of burgerlijk ingenieur. Bio-ingenieur vond ik echter veel breder en concreter. Naast theorie heb je ook veel hands-on opdrachten en oefensessies. Ik was heel nieuwsgierig naar alle aspecten van die richting.’ Het eerste jaar was het voor Veerle flink bijstuderen. ‘Ik herinner me nog dat tijdens de eerste les fysica na een half uur reeds mijn hele basis uit de humaniora was gepasseerd. Ik kon al niet meer volgen.’ (lacht) Toch overleefde ze de strenge schifting, van de 300 studenten mocht iets meer dan de helft naar het volgende jaar.

ONDERZOEK NAAR CHOCOLADE ‘Na mijn studies startte ik met sollicitaties en net op het moment dat het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV) een gunstig antwoord gaf, kreeg ik een telefoontje van de universiteit met de mededeling dat er een vacature was voor een interessant onderzoeksproject.’ Dat project was een onderzoek naar chocolade, samen met producent Barry Callebaut. Vervolgens doctoreerde Veerle op het onderwerp van vetkristallisatie, maar besloot ze niet aan de unief te blijven, maar te kiezen voor een job waar je een grotere link hebt met bedrijven. Zo kwam ze bij Flanders’FOOD terecht waar ze voedingsbedrijven adviseert en samen met hen concrete, innovatieve projecten uitwerkt. ‘Van universiteit naar bedrijfswereld, dat lijkt een hele verandering, ook qua verandering wat betreft

INTERVIEW DOOR JEAN-CHARLES VERWAEST

technologische thema’s, maar toch is dat eigen aan ingenieurs en hun opleiding waarbij je veel kennis krijgt aangereikt. Door die achtergrond als ingenieur heb je geleerd om snel kennis te absorberen’, weet Veerle De Graef. Veerle vertelt dat ze als vrouw alle kansen kreeg. ‘Mijn ouders hebben mij altijd aangemoedigd om ergens voluit voor te gaan.’ Maar waarom kiezen zo weinig meisjes voor technisch-wetenschappelijke richtingen? ‘Er is beterschap door de inspanningen die men doet om het STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering & Mathematics) te promoten, maar ik zou niet wachten tot de jongeren 12 zijn en in de humaniora zitten. Misschien kan je in de lagere school al meer de nadruk leggen op wetenschappelijke richtingen.’ ‘Je moet jongeren nieuwsgierig maken. Mijn oudste zoon is 8 jaar en hij volgt op zaterdag een programmeerles, maar in die klas zitten alleen jongens, geen meisjes. Mijn echtgenoot is burgerlijk ingenieur Computerwetenschappen, en ongetwijfeld beïnvloeden de interesses en studies van hun ouders onze kinderen. Ik ga mijn dochter van twee jaar alvast dezelfde stimulansen geven als mijn zonen. Voorts zijn rolmodellen belangrijk. Het feit dat technologieleraren destijds vrijwel allemaal mannen waren, is mogelijk van invloed geweest. Het is belangrijk om aan jongeren te laten zien wat de interessante beroepsperspectieven zijn van technologische richtingen. Vooral bij meisjes moet dat potentieel meer in de verf worden gezet.’

worden van de oprukkende digitalisering. ‘De globale trend is dat de meeste bedrijven dit wel beseffen. We moeten iets doen, klinkt het, maar wat precies en hoe moeten we daar aan beginnen?’ Het grootste gevaar volgens Veerle is niets doen. Bedrijven moeten flexibel kunnen inspelen op de vragen van de consument en dit op een efficiënte manier. Industrie 4.0, waarbij digitalisering centraal staat, biedt heel wat opportuniteiten. ‘We zien vaak dat interne processen bij bedrijven nog met pen en papier worden genoteerd. Die schriftjes verdwijnen vervolgens in een kast. Allemaal data die eventueel kan worden gebruikt worden om efficiënter te produceren.’ Voorts zijn er volgens Veerle nieuwe opleidingsmodellen nodig zoals duaal leren (werkplekleren), stagesystemen, integreren van groepswerk, nieuwe trajecten in het hoger onderwijs … Dit naar voorbeelden van succesvolle initiatieven in het buitenland. De onderwijssector, de opleidingswereld en de universiteiten moeten voldoende aandacht hebben voor Industrie 4.0. Flanders’FOOD gebruikt cases bij bedrijven als voorbeeld om andere bedrijven te inspireren. ‘Zo kunnen onze bedrijven de opportuniteiten, maar ook de valkuilen zien. We doen projecten in samenwerking met Agoria en hun initiatief ‘Factory of the Future.’ Zo willen we van al onze bedrijven een ‘Food Factory of the Future’ te maken.’

BEWUSTWORDING VAN DIGITALISERING Veerle De Graef startte in 2011 bij Flanders’FOOD. De succesvolle voeding van de toekomst is lekker, kwalitatief, evenwichtig en duurzaam. Flanders’FOOD – opgericht in 2005 – zoekt met de overheid, kennisinstellingen en voedingsbedrijven mee naar oplossingen om de voedselketen te verbeteren. ‘Wij adviseren en ondersteunen voedingsbedrijven met hun innovatieprojecten zodat onze agro-industrie zich duurzaam en competitief kan ontwikkelen’, legt Veerle uit. Ze startte als projectmanager ‘sensors for food.’ ‘Waarbij bedrijven meer grip proberen te krijgen op de kwaliteit van het voedsel, een thema waar je nog 20 jaar mee bezig kan zijn.’ Inmiddels is het project i-Fast (in-factory food analytical systems and technologies) hiervan een vervolg. ‘i-Fast is onder meer de ontwikkeling van draagbare technologie om kwaliteitscontrole van ingrediënten en eindproducten van het labo naar de werkvloer te brengen.’ Als innovatiemanager is Veerle De Graef momenteel verantwoordelijk voor de coördinatie van alle Industrie 4.0 projecten. Recent benadrukte Veerle in het ingenieursmagazine ILYA dat ook de kleine bedrijven zich bewust moeten AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

MANGO RIJP OM TE ETEN ‘In het gebruik van data voor het juist aansturen van processen zit enorm veel potentieel. Bedrijven willen meer grip op hun productie, de consument wil inzicht op de kwaliteit van het voedsel dat hij of zij koopt. Zo is er een project waarmee de consument met een handscanner bijvoorbeeld kan zien waar en wanneer een vis is gevangen, hoe die vis is verwerkt en in de winkel is terechtgekomen. Of een mango die zegt, ik ben nu rijp om gegeten te worden.’ ‘Colruyt bijvoorbeeld heeft een ‘Smart with Food’ app, voor ‘voeding op maat’, met de voedingsprofielen van uw gezin. Wie is er lactose-intolerant of moet glutenvrij eten, of welk gezinslid lust geen tomaten … ? Je scant dan een verpakking en de app laat weten of dit product voor alle gezinsleden geschikt is en/of het in je dieet past. Je krijgt alle voedingsinfo overzichtelijk op het scherm van je smartphone.’ ‘Voorts wordt er geëxperimenteerd met sensoren in de verpakking die u zeggen of het voedsel goed is verpakt en wat de versheid is. Wij werken altijd vraaggedreven, en de bedrijven stellen zich steeds de vraag: wie betaalt deze extra technologie? Zit de consument hierop te wachten dat hij of zij al die informatie krijgt. Is er een meerwaarde van sensoren in de verpakking?’

In een voedingsfabriek zal het Internet of Things – waarbij alles verbonden is met het internet – een duidelijk meerwaarde opleveren. ‘Via IoT en de verbinding van uw hele productieproces met het internet kunnen bijvoorbeeld voedingsstalen sneller worden gecontroleerd en is het niet meer wachten tot die stalen door een labo zijn geanalyseerd.’ Welke raad zou Veerle geven aan meisjes die ingenieur willen worden? ‘Laat niemand u wijsmaken dat techniek en wetenschappen niet geschikt zijn voor meisjes. Er is absoluut geen enkele grond voor stereotiepe uitspraken zoals: meisjes zijn minder technisch. Je moet u ook niet laten afschrikken omdat je het enige meisje bent in de computer- of wetenschapsklas. Geloof in jezelf!’ Zelf heeft Veerle De Graef geen spijt van haar studie- en beroepskeuze. Ze vindt een ingenieursloopbaan enorm verrijkend. ‘Onze industrie zoekt mannen en vrouwen die kunnen samenwerken en een probleemoplossend vermogen hebben. Er is geen enkele reden waarom een vrouw geen goed ingenieur zou kunnen zijn. Als je de wereld wil verbeteren, dan is er geen betere beroepskeuze dan ingenieur worden. Inventieve ingenieurs zullen de wereldproblemen oplossen.’ www.flandersfood.com

Preventief onderhoud De komplete oplossing … Scada system

Router Ethernet TCP / IP Network

Mitsubishi SCMkit-1 Compact

De Mitsubishi oplossing omvat één of meerdere FAG trillingssensoren, in kombinatie met een voorgeprogrammeerde PLC en HMI, een ethernet konnektie en alle nodige aansluitingen. Dit laat een snelle indienststelling toe van een performant overwakingsen preventief onderhoudssysteem welke leidt tot minimale produktiestilstand. découvrez plus sur : www.esco.be ou appelez-nous au : : 02 717 64 60

Smart sensor 1

NIEUW LID INDUMOTION

MOTION PLASTICS-SPECIALIST IGUS HEEFT 200.000 KLANTEN

’Plastics for longer life’ – dat is het motto dat igus wereldwijd hanteert, als vooraanstaand producent op het gebied van kabelrupsen en polymeer lagertechnologie. Dit motto belooft technische verbeteringen en/of het verlagen van de kosten. Om dit te bereiken, runt igus op haar hoofdkantoor in Keulen het grootste testlaboratorium in de sector. Op 2750 m2 wordt het concept van ‘motion plastics’ – polymeer machine-elementen die aandrijven en bewegen – tot leven gebracht. Hier worden elk jaar ca. 2 miljard testcycli afgerond. De missie is om klanten het voordeligste product te bieden dat werkt voor hun individueel vereisten, dat online geconfigureerd kan worden en snel kan worden geleverd.

‘De kabelrups is de navelstreng van elke moderne machine.’

FAMILIEBEDRIJF UIT KEULEN De 3.800 medewerkers van het familiebedrijf dat werd opgericht in 1964 in Keulen bieden verbazingwekkende ideeën, kwaliteitsproducten, ‘lean’ processen en staan heel dicht bij de klanten. Met succes, want de igus omzet nam in 2017 toe tot ca. 690 miljoen euro. Het bedrijf heeft meer dan 200.000 eindgebruikers wereldwijd en kan dagelijks meer dan 7.000 leveringen realiseren.

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

Een groot deel van deze leveringen betreft polymeer glij-, lineaire- sferische- en kogellagers, welke één van de centrale pijlers vormen van de bedrijfsactiviteiten van de tribo-polymeerspecialisten en de stap aanduiden van het pure kunststof lager, naar een getest, online voorspelbaar en snel beschikbaar machine-element. DE NAVELSTRENG VAN ELKE MACHINE Een andere belangrijk afdeling is de kabelrups (e-chain) als ‘navelstreng’ van elke moderne machine, die energie-, data en media veilig toevoert. igus heeft zichzelf als doel gesteld om componenten aan te bieden – kabelrupsen, kabels, accessoires en diensten – als één enkel component of kant-en-klaar systeem en om de betrouwbare werking te garanderen – wereldwijd. Met betrekking tot de steeds hoger mate van automatisering die waarneembaar is in de hedendaagse industrie, verbetert igus haar producten elke dag weer, door ze “intelligent” te maken – dit betekent dat kabelrupsen, kabels, lagers en lineaire aandrijvingen van igus in staat zijn automatisch aan de klant aan te geven via gegevensoverdracht wanneer vervanging noodzakelijk is. De productfamilie onder de naam “isense” maakt igus producten intelligent, voorkomt ongeplande stilstandstijden en dure productieverliezen voor de klant. Contactpersoon Hanne Geelen, info@igus.be www.igus.be

MACHINES VOOR HET LADEN EN LOSSEN VAN SPUITEN Sybermat heeft zich opgewerkt tot referentie in de farmaceutische sector. Sinds 1987 levert Sybermat in deze sector geautomatiseerde of semigeautomatiseerde op maat gemaakte apparatuur. Het bedrijf heeft net twee machines geleverd ontwikkeld met behulp van Festo’s Handling Guide Online - die deel uitmaken van een farmaceutische productielijn in China. De kracht van Sybermat? ‘Onze teams van ingenieurs en elektromechanische technici begeleiden de opdrachtgever van de oprichting van zijn project naar zijn installatie ter plaatse’, zegt gedelegeerd bestuurder Marie-Noëlle Deslandes. PARTNER VAN DE FARMACEUTISCHE SECTOR In dit kader heeft de KMO uit Eigenbrakel de grote productie-eenheden uitgerust van ‘reuzen’ in de farmaceutische industrie zoals GSK, Sanofi, Pfizer, Baxter, Aspen of Aguettant om er enkele bij naam te noemen. Sybermat heeft net twee machines ontwikkeld voor het laden en lossen van spuiten voor de Duitse onderaannemer van een Chinese fabrikant. ‘Een project dat we in sneltempo hebben geleid omwille van de strenge opgelegde deadlines.’ In zes maanden tijd heeft het bedrijf inderdaad zijn prototypes ontwikkeld die richting China hebben genomen. ‘Voor sommige componenten hebben de kostprijs en de dienstverlening van Festo ons ervan overtuigd om een oplossing à la carte te gebruiken’, aldus Marie-Noëlle Deslandes. Festo heeft inderdaad een portaal voorgesteld en geleverd, aangepast voor het transport van spuiten, op basis van operationele parameters bepaald door het studiebureau.

De machines voor het laden en lossen lopen met een snelheid van 300 bedieningen per minuut, dat wil zeggen 5 injecties per seconde.

Om het werk van haar klanten te vergemakkelijken heeft Festo een configuratiesoftware voor beheersystemen online geplaatst (zie kader). ‘Met deze HGO applicatie kunnen oplossingen aangepast worden aan de elektromechanische bewegingsparameters (afstand van verticale en horizontale slag, werkcadans, cyclustijden, grootte van te hanteren elementen, enz.)’, vertelt Benoît Gillard, technisch adviseur van Festo. De Sybermat aldus gebouwde machines worden geïntegreerd in een semi-automatische productielijn: 8,5 meter lang en 3,5 m breed. De eerste lading van de voorgedoseerde vaccinatiespuiten of farmaceutische producten in roestvrij stalen dozen wordt vervolgens in een autoclaaf gezet voor sterilisatie. De tweede start het proces na de autoclaaf en laadt de spuiten uit die zijn gemarkeerd en verpakt voor verzending. ‘De sterilisatiedozen van roestvrij staal zijn een van onze gepatenteerde producten’, merkt Marc Bodart op, elektrisch ontwerper bij Sybermat. ‘Ze komen in een formaat dat geschikt is voor industriële behoeften 536 mm op iets meer dan 310 en 13,7 cm dik. Ze zijn geschikt voor 14 rijen van 12 naalden met dezelfde diameter, maar drie verschillende formaten naargelang het gebruik. Zoals de klant ons heeft verteld, loopt de productielijn op 300 spuiten per minuut, zodat we de apparatuur volgens deze indicatie hebben ontworpen: een transportband brengt de spuiten naar een wormschroef, waar ze worden geteld. Als er twaalf kopieën zijn, brengt een andere transporteur ze naar een cilinder die ze in een rij van de doos duwt, enzovoort. Elke doos heeft een capaciteit van 168 spuiten, ons systeem vult er dus zo twee in iets meer dan 60 seconden: een prestatie die onmogelijk te evenaren is

FESTO met de hand’, glimlacht de ontwerper. De dozen worden omgedraaid voor verder vervoer en handmatig naar de autoclaaf gericht. BESTEMMING CHINA Om het portaal te ontwikkelen, was het noodzakelijk de juiste accessoires te kiezen: elementen en montagebeugels, sensoren, debietregelaars, koppelingen, enz… ‘In deze fase zijn de expertise en advies van Festo bijzonder nuttig geweest’, zegt Marie-Noëlle Deslandes. De ondersteuning van een 3D-modellering geïntegreerd in de configuratiesoftware brengt een echte toegevoegde waarde, waardoor tijdrovende en energieverbruikende werkzaamheden worden vermeden. De laadmachine is gebaseerd op drie elementen: een beheersysteem van de spuiten bestaande uit de transportband ende wormschroef; een beheersysteem voor onze roestvrijstalen sterilisatiedozen en tenslotte het portaal, zijnde het hart van de apparatuur. De tweede machine is iets minder complex: ook deze omvat een beheersysteem van de dozen, maar het portaal is vervangen door een vingermechanisme dat de spuiten ontlaadt om ze te verzenden naar de verpakking. ‘De ontwikkeling en de bouw van de machines was over een semester verspreid’, zegt de afgevaardigd bestuurder. ‘Wij hebben de eerste testen gedaan in onze atelier. De levertijden zijn kort, de apparatuur werd via het vliegtuig naar China gebracht waar ze nog steeds in validatie zijn. Ze maken deel uit van een productielijn waar volgende elementen bij te pas komen: vulling, wassen, etiketteren en spuitverpakking.’ Naast de functionaliteit van zijn aangepaste machines, besteedt Sybermat ook speciale aandacht aan het design dat altijd zeer verzorgd is. ‘Dit is een andere troef van ons bedrijf, wij zijn veeleisend wat de afwerking

Een exclusieve Festo toepassing Om haar klanten te helpen nog beter te ontwerpen, heeft Festo een online configurator ontwikkeld. ‘Met deze HGO-applicatie (Handling Guide Online) kunt u alle componenten van ons assortiment combineren en ze vanuit alle hoeken in 3D visualiseren’, legt Benoît Gillard, technisch adviseur van Festo uit. Op basis van de specificaties van het studiebureau (bijvoorbeeld de keuze van een elektrisch of pneumatisch systeem), ontwerpt de configurator apparatuur op maat. ‘Dat is wat ik gedaan heb voor het portaal van Sybermat’, zegt Antonio Mancione, een zelfstandig ontwerper. De lengte van de kabels, de diameter en het gewicht van de bewegende delen, de afstand van de slag, de snelheid van uitvoering, enz ..., zoveel gegevens om te encoderen ... Wanneer het klaar is, worden verschillende werkoplossingen voorgesteld. Het is aan de gebruiker van de Festo-applicatie om

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

van onze producten betreft, het design is altijd piekfijn.’ De KMO doet niet in seriële modellen. Op zeldzame uitzonderingen na, zijn de machines uniek en gepersonaliseerd. ‘Ze voldoen aan specifieke behoeften en realiteiten van klanten’, zegt Marie-Noëlle Deslandes, ‘we kunnen ze dus niet dupliceren.’ Sybermat houdt van uitdagingen. Dit weerspiegelt zich in de octrooien die door dit Waals-vlaggenschip zijn geregistreerd. ‘We hebben geen universele oplossingen, en als een klant zijn behoeften formuleert, denken we hierover na in termen van functionaliteit, efficiëntie en design, waardoor we ons bijvoorbeeld moeten afvragen welke behandelingsprocedure we zullen gebruiken voor de ene of de andere toepassing: robot, manipulator, transportband? Onze vragen stellen ons in staat om antwoorden te geven.’ Al vanaf de prijsaanvraag nog vóór het begin van het ontwerp zorgt Sybermat ervoor dat zijn partners en leveranciers in het proces van reflectie worden betrokken. ‘Want het is door de deskundigheid van iedereen te combineren dat we het beste resultaat kunnen bereiken!’ Het bedrijf ontwikkelt geautomatiseerde machines voor het vervoer van spuiten: accumulatoren, (ont)stapelaars, liften, transportmodules, optische kwaliteitscontrole, transportbanden. www.sybermat.com

de juiste te valideren en deze te combineren met de aangepaste accessoires zoals bijvoorbeeld cilinders. Elk element is beschikbaar in 3D en kan in het algemene plan geïntegreerd worden. ‘Al het creatieve werk wordt vergemakkelijkt, met aanzienlijke tijdsbesparingen, aangezien u niet langer naar de afbeeldingen van de verschillende onderdelen moet zoeken om ze te modelleren’, reageert Antonio Mancione. Zoals Benoit Gillard zegt: ‘Deze software wordt zeer gewaardeerd door onze klanten, hij draagt bij tot de kwaliteit van onze verkoopdienst.’ Dit tegen aantrekkelijke prijzen, omdat de voorgemonteerde apparatuur een aanzienlijk lagere kostprijs per eenheid heeft dan het equivalent van geïsoleerde componenten, in termen van virtueel ontwerp. www.festo.be

MindSphere Het cloudgebaseerde, open IoT-besturingssysteem siemens.be/mindsphere – mindsphere.io

Elke machine en elk systeem in uw bedrijf bevat een schat aan informatie en nog te ontdekken voordelen. Met MindSphere kan u deze kostbare informatie omzetten in productieve bedrijfsresultaten. Door uw machines en fysieke infrastructuur met de digitale wereld te verbinden, creëert MindSphere krachtige industriële apps met geavanceerde analysetools en digitale diensten die de productiviteit en efficiëntie van uw bedrijf naar een hoger niveau tillen. MindSphere biedt u: • Snellere ontwikkeling van krachtige industriële oplossingen voor het Internet of Things (IoT) • Open Platform as a Service (PaaS) met toegang tot Native Cloud-ontwikkeling (identiteits- & toegangsbeheer) • Uitgebreide apparaat-, bedrijfs- en databaseconnectiviteit • Krachtige industrieoplossingen met geavanceerde analysetools • De gecombineerde schaalbaarheid van Siemens als de nr. 1 op het vlak van automatiseringsdiensten en Amazon Web Services als de nr. 1 op het vlak van clouddiensten.

SIEMENS MINDSPHERE

MINDSPHERE HELPT VYNCKE MET BIG DATA Nieuwe technologie en nieuwe platformen bieden consumenten tal van nieuwe mogelijkheden. Vandaag worden auto’s gedeeld, materiaal voor een prijsje uitgeleend, kledij geruild. Maar ook in B2B veranderen de wensen van klanten. Zo zijn bedrijven steeds minder geneigd om te investeren in zware en dure installaties. Ze prefereren te betalen voor de ‘outcome’, veeleer dan zelf de investeringen en risico’s te dragen. Op die tendens wil het West-Vlaamse Vyncke anticiperen. Vyncke is één van de grootste producenten van turnkey bio-massaverbrandingsinstallaties. Deze schone energiecentrales leveren energie, al dan niet in combinatie met stoom, thermische olie, warm water of hete gassen. Dankzij Vyncke konden al meer dan 4.000 bedrijven wereldwijd hun ecologische voetdruk gevoelig verlagen.

‘Het platform kan meegroeien met onze ambities.’

DIGITALISERING IS DE WEG VOORWAARTS ‘Digitalisering is de enige weg voorwaarts’, aldus Hans Fastenaekels, Head of Technology Vyncke. ‘En dat brengt met zich mee dat we in de toekomst anders zullen werken dan vandaag. Onze klanten zullen van ons te allen tijde energie vragen – en wij zullen instaan voor een oplossing die de beschikbaarheid van de installatie garandeert. Willen we betrouwbare formules kunnen aanbieden, dan hebben wij volledige transparantie nodig over de werking van onze installaties. In die zin kan MindSphere, het Cloud Based Open IoT Operating System van Siemens ons helpen om het businessmodel van de toekomst te realiseren. Samen kunnen we klanten absolute meerwaarde bieden dankzij big data. Bovendien kan het platform gewoon meegroeien met onze ambities. En net omwille van zijn open karakter kan dit feilloos geïntegreerd worden, zonder veel aanpassingen in het ontwerp van onze machines.’ DE TOEKOMST BEGINT VANDAAG Hans De Ruysscher, business manager Cloud Application Services bij Siemens: ‘Internet of Things zorgt voor een enorme bron aan data. Ons open besturingssysteem MindSphere maakt het mogelijk om informatie snel en efficiënt te analyseren. Het verzamelt alle gegevens, en maakt ze in realtime via digitale applicaties beschikbaar voor geavanceerde analyse en evaluatie.’ AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

Vyncke paste MindSphere toe op een biomassa-installatie bij Attero, één van de grootste afvalverwerkers in Nederland. Attero levert hiermee groene energie aan Peka Kroef om hun aardappelproducten te blancheren en pasteuriseren. Dat is goed voor een besparing van 12.800 ton CO2 per jaar, vergeleken met de vroegere gasgestookte installatie. ‘Heel wat klanten zitten met specifieke vragen over de prestaties van hun energieinstallatie. Welk percentage van de capaciteit benutten we? Hoe vaak bereikt onze installatie kritische temperaturen? Het was niet simpel om daarop te antwoorden, maar samen met Siemens hebben we daar een oplossing voor gevonden.’ DE DATA ZIJN ER, BOOR ZE AAN! Moderne machines zitten boordevol controllers die data genereren. De uitdaging is om hiermee aan de slag te gaan. MindSphere maakt machine data toegankelijk in drie stappen: 1. De machine data worden op een veilige manier naar de cloud gestuurd, 2. MindSphere slaat deze data op, en analyseert ze volgens de noden van de klant, 3. Een dashboard geeft een duidelijk overzicht van kritische indicatoren en analyses. Dankzij deze analyses en dashboards wordt duidelijk welke componenten beter zouden kunnen draaien en waar de machine geoptimaliseerd zou kunnen worden. Maar daar blijft het niet bij. MindSphere maakt het Vyncke mogelijk om in de toekomst beter inzicht te verwerven in het gebruik van de installatie door de klant en haar service hier beter op af te stemmen. Zo wordt de fysieke installatie ondergeschikt aan de geleverde diensten zoals operational assistance, efficiency & uptime improvement, dashboarding en predictive maintenance. https://siemens.mindsphere.io/ 35

AUTOMATICA 2018 TILT PRODUCTIE OP EEN HOGER NIVEAU

Het beursgebouw van de Beierse stad München wordt van 19 tot en met 22 juni 2018 opnieuw ingepalmd door het tweejaarlijkse Automatica. Hier zie je de nieuwste trends in robotica en automatisering. Automatica is inmiddels uitgegroeid tot één van de belangrijkste robotbeurzen ter wereld. Organisator Messe München heeft met Automatica in het Duitse beurslandschap een bijzondere plaats veroverd, want hoewel er voor de automatiseerder genoeg evenementen zijn, is Automatica de enige beurs met een sterke focus op robotica, machine vision en handling. De beurs is dankzij een grote vertegenwoordiging van de automobielindustrie bekend geworden om haar grote robotica-aanbod.

De cijfers van Automatica – met een eerste editie in 2004 – zijn indrukwekkend. Zo waren er in 2014 bijna 34.500 bezoekers, afkomstig uit meer dan honderd landen. Er waren toen 724 deelnemers uit 42 landen en de beursoppervlakte bedroeg 55.000 vierkante meter. In 2016 steeg het aantal exposanten naar 839 en vergrootte de beurs naar 66.000 vierkante meter. Qua bezoekersaantal werd een nieuwe record gebroken: meer dan 45.000 mensen bezochten de beurs, een stijging met 30 procent! De Duitsers spelen het slim en alterneren hun beurs met de eveneens tweejaarlijkse robotbeurs iREX in Japan. Die beurs in Tokyo is met meer dan 100.000 bezoekers marktleider wat betreft robotics-aanbod en de volgende iREX-editie wordt gehouden in november-december 2019. Tijdens Automatica 2018 zijn er tal van events zoals het IT2Industry Forum, het Automobiel Productie Congres, de ISR Robotics Conferentie en de OPC Day Europe. Heel wat fabrikanten stellen in primeur hun nieuwste ontwikkelingen voor op robotics-gebied. Robots duiken op in alle productiesectoren. Ze vormen de kern van de vierde industriële revolutie. Er is in de sector een enorme drive naar innovatie. De visie van Automatica is aan de bezoekers laten zien dat je door automatisatie goedkoper, sneller en aan een hogere kwaliteit kan produceren. www.automatica-munich.com

STÄUBLI’S 4-ASSIGE TS2 DEBUTEERT OP AUTOMATICA Met de lancering van de nieuwe TS2 SCARA serie, die voorgesteld wordt op Automatica, betreedt Stäubli een hogere klasse op vlak van prestatie. De volledig omgebouwde 4-assige machine met eigen planetaire reductiekast (JCS) technologie maakt extreem korte cyclustijden mogelijk. De robot beschikt tevens over een revolutionair hygiënisch design dat nieuwe mogelijkheden opent voor gebruik in gevoelige omgevingen. Als antwoord op de vraag wat het nieuwe model gemeen heeft met z’n voorganger reageert Gerald Vogt kort en krachtig: ‘Niks.’ De Stäubli Robotics Divison Manager wordt lyrischer als het onderwerp over de innovatieve aspecten van de nieuwe serie gaat: ‘We hebben onze SCARA’s een volledige make-over gegeven. Hun design is nu modulair en voor het eerst is onze eigen planetaire 36

reductiekast ingebouwd wat voor een nieuwe standaard heeft gezorgd bij onze 6-assige robots. Deze technologie is de sleutel tot de onmiskenbaar betere prestaties van de 4-assige TS2. De holle, gesloten structuur van de arm heeft een uniek clean room design mogelijk gemaakt waardoor externe bekabeling tot het verleden behoort.’ De verschillen tussen de nieuwe robots en hun voorgangers worden inderdaad onmiddellijk duidelijk. Ze worden gekenmerkt door hun compact, gesloten design met interne bekabeling. Er zijn geen externe kabelbundels langs de buitenkant en daardoor dus geen kans op mechanische storingen en deeltjesemissie. Volledig afgesloten behuizing, de spindle optioneel beschermd met een cover en vastgemaakt met speciale schroeven, connecties netjes weggestopt onder de robotvoet (indien gewenst), retentiezones systematisch uitgesloten: dit is de belichaming van modern hygiënisch design.

AUTOMATICA / STÄUBLI De gloednieuwe TS2 SCARA heeft nu een modulair design en is voor het eerst uitgerust met Stäubli’s eigen JCS drive technologie.

De TS2-60 wordt gekenmerkt door z’n compact, gesloten design met interne bekabeling. Er zijn geen kabelbundels langs de buitenkant en daardoor dus geen kans op mechanische storingen en deeltjesemissie.

HIGH SPEED SCARA’S VOOR ALLE APPLICATIES Waar de fabrikant naar streeft is duidelijk: Stäubli is de onbetwistbare marktleider in de life science sector en is van plan om deze positie te verstevigen met de nieuwe SCARA’s. Kort na de lancering van het standaardmodel worden speciale versies op de markt gebracht voor farmaceutische, medische en voedingsapplicaties alsook UL en ESD conforme varianten. ‘Onze nieuwe highspeed SCARA’s zijn geschikt voor alle toepassingen – en veel meer dan dat’, aldus Gerald Vogt. ‘Er zijn standaard robots voor alle assemblagetaken maar deze kunnen geupgrade worden met eenvoudige aanpassingen voor gevoelige productieomgevingen zodat nieuwe toepassingen mogelijk worden. Ik denk daarbij aan applicaties die onderhevig zijn aan heel strikte hygiëne of clean room richtlijnen, gaande van voeding, farmaceutica tot fotovoltaïek. Alle TS2 modellen kunnen uitgerust worden met H1 food grade olie als smeermiddel zonder prestatieverlies.’ Om de beste oplossing te bieden voor alle situaties bestaat de nieuwe robotfamilie uit vier leden: de TS2-40, TS2-60, TS2-80 en TS2-100. Met de 4-assige TS2100 breidt Stäubli het werkbereik van de voorgaande serie uit tot een indrukwekkende 1000 mm. De nieuwe SCARA’s zijn aanzienlijk compacter dan hun voorgangers en vragen veel minder ruimte. En ze hebben een bonus – voor het eerst kan de 4-assige robot besteld worden met een optioneel geïntegreerd toolchanger systeem. Dit laat de SCARA’s zelf toe om hun behendige grijpers en tools automatisch te vervangen waardoor de uptime van bepaalde toepassingen significant verhoogt. Een ander voordeel van dit systeem is dat tools of grijpers manueel in enkele seconden vervangen kunnen worden door middel van een bajonet locking mechanisme. Alle verbindingen voor mediums en signalen zijn automatisch. AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

MODULAIR DESIGN MET MEERDERE VOORDELEN Nadere inspectie van de vier modellen onthult hun gemeenschappelijk kenmerken. Dit is niet toevallig maar veeleer het resultaat van het nieuw modulair design. Alle robots hebben dezelfde voet die de reeks gemeen heeft met de 6-assige TX2 generatie. Ook de voorarmen, assen en sturingen zijn identiek op bepaalde modellen. In het geval van de voorarm zijn de vier modellen uitgerust met één van twee verschillende versies, de kleinere op de TS2-40 en TS2-60 en de grotere op de TS2-80 en TS2-100. Gerald Vogt verklaart de voordelen: ‘Eerst en vooral zagen we dit modulair design als een manier om de levertermijn van de nieuwe SCARA’s aanzienlijk in te korten. Daarbovenop besparen we onnodige kosten en rationaliseren we onze wisselstukvoorziening. We gebruiken nu onze eigen JCS drive technologie en ons beleid is in hoge mate verticaal geïntegreerd waardoor we niet langer afhankelijk zijn van de betrouwbaarheid van bepaalde componentenleveranciers. Gebruikers zullen daarom niet alleen blij zijn met de sterke prestaties van deze robots, die nu sneller, stiller en preciezer zijn maar ze zullen ook voordeel hebben bij de kortere levertermijnen.’ Bent u van plan Automatica (München 19-22 juni) te bezoeken, kom dan zeker langs op stand 321 in hal B5. Scan deze QR code voor een gratis voucher. www.staubli.com

INNOVATIEVE HEFTECHNIEK BRENGT COMBILIFT NAAR WERELDTOP Het Ierse Combilift is vooral bekend van de 4-zijlader heftrucks. Met een zijlader kunnen lange goederen zijdelings getransporteerd worden. Vandaag werken vele sectoren met die trucks, zoals bijvoorbeeld de hout sector, metaalsector,… De twee ingenieurs Martin McVicar (CEO) en technisch directeur Robert Moffett begonnen in 1998 met Combilift en ze concentreerden zich op de nichemarkt van de zijladers en smallegangheftrucks die hoog kunnen stapelen in zeer smalle gangen. Een slimme zet, want bedrijven kunnen in hun magazijnen heel wat ruimte besparen als ze hun gangen smaller maken en hiervoor dan aangepaste Combilift heftrucks gebruiken voor het stapelen van goederen en producten. Op twintig jaar tijd heeft het Ierse Combilift de nichemarkt van speciale heftrucks veroverd. CEO Martin McVicar blijft ambitieus want bij de opening van de nieuwe Combilift fabriek kondigde hij voor de volgende jaren een verdubbeling van de productiecapaciteit aan en de aanwerving van nog minstens 200 nieuwe medewerkers. Het Ierse familiebedrijf Combilift blaast 20 kaarsjes uit en investeerde 50 miljoen euro in een nieuwe fabriek in Monaghan (County Monaghan). Op dit moment werken er 550 mensen in de nieuwe fabriek. Met een fabrieksoppervlakte van 46.500 vierkante meter is het meteen de grootste onder één dak (maar liefst 11 hectare) fabriekscontructie in Ierland.

De bekende Aisle-Master smallegangheftrucks werden een succes, alsook diverse modellen Combilift zijladers en Combilift straddle carriers en mobiele portaalkranen. Inmiddels zijn er zo’n 40.000 Combilift heftrucks verkocht en is het bedrijf wereldwijd in 85 landen actief. Voor de opening van de nieuwe fabriek nodigde Combilift 2.500 klanten en journalisten uit. Het Ierse bedrijf exporteert op dit moment 98 procent van haar producten naar 85 landen via een netwerk van 250 dealers.

De fabriek is gevestigd op een terrein van in totaal 100 hectare, met nog ruimte voor een verdere uitbreiding. Het fabrieksdak is goed voorzien van ramen, waardoor het personeel kan werken met daglicht. Verlichting wordt geleverd door 1.100 LED-licht armaturen die allemaal voorzien zijn van sensoren. Zonnepanelen leveren 185 kW aan energie en er is een 1 MegaWatt biomassacentrale.

Ierse premier wil geen harde Brexit-grens Het was de Ierse premier Leo Varadkar die de gloednieuwe fabriek van Combilift opende. Hij feliciteerde Robert Moffett en Martin McVicar met hun mooie groeiverhaal. Premier Varadkar maakte ook duidelijk dat er geen sprake kan zijn van een ‘harde’ grens met Noord-Ierland. Zonder een oplossing voor deze grenskwestie kan er volgens hem geen Brexit overeenkomst zijn tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Bedrijven uit Ierland en Noord-Ierland kunnen nu zonder enige controle goederen over de grens transporteren. De Ieren en de Britten willen dat dit zo blijft. Het Verenigd Koninkrijk wil na de Brexit echter 38

geen deel meer uitmaken van de Europese douaneunie. Een logisch gevolg van dat standpunt is dat er wél douanecontroles moeten komen aan de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. De Ierse grenskwestie moet juridisch geregeld zijn in het Brexit-verdrag, dat in oktober van dit jaar helemaal rond zou moeten zijn. Zonder zicht op een akkoord over onze grens met Noord-Ierland, komt er geen akkoord over de hele Brexit, aldus Varadkar. Premier Varadkar werd vergezeld door Heather Humphreys, de Ierse minister voor Jobs. Het lijkt erop dat Ierland de financiële crisis heeft doorstaan, want op dit moment staan de tewerkstellingscijfers er op een recordhoogte. Er waren nog nooit zoveel Ieren aan de slag.

COMBILIFT In België wordt Combilift vertegenwoordigd door MaboLifting uit Lier en met een filiaal in Zulte. Tijdens de opening van de nieuwe Ierse fabriek werd de Belgische verdeler expliciet vernoemd in de speech van CEO Martin McVicar, want Mabo Lifting was – na een Noorse verdeler – de tweede klant van Combilift. ‘Dat scheelde geen twee uur, want onze vergadering was net na die van de verdeler uit Noorwegen’, herinnert Luc MariënBouwens van Mabo-Lifting zich. In het jaar van de oprichting lanceerde Combilift ’s werelds eerste multi-directionele vierwiel aangedreven heftruck met een IC-motor. ‘We kochten dat model recht van de tekentafel, toen dus nog tweedimensionaal’, aldus Luc. Zijn zonen Bram en Maarten zetten sinds 2014 Mabo-Lifting verder. Er wordt nu fors geïnvesteerd in Mabo Engineering & Automation (E&A) dat zich toelegt op automatisatie en AGV-projecten (automatisch geleide voertuigen). ‘Een troef voor de klant is dat wij alles zelf doen: de engineering, de mechanische opbouw van de AGV’s, we hebben een eigen elektronica-afdeling, we schrijven de software op maat van het project en we onderhouden de onbemande voertuigen’, weet zoon Maarten. Klanten zijn productiebedrijven in België, Nederland en Duitsland. Martin McVicar is blij dat Mabo-Lifting hem steunde bij de uitbouw van Combilift. Het succes van Combilift is volgens McVicar te danken aan een voortdurende drang tot innovatie. ‘De feedback van onze klanten is

ontzettend belangrijk. Jaarlijks investeren we 7 procent van onze totale omzet in Research & Development. De tekentafel is al lang vervangen door 3-D computertekeningen en simulaties. If you can’t see it, you can’t be it. Zo maken we voor onze klanten oplossingen op maat. Het draait bij ons steeds om drie kernwaarden: safer, smarter & a simple service.’ De verankering in Monaghan – toch bijna twee uur rijden van het economische centrum Dublin – is voor McVicar een bewuste keuze. ‘Wij maken hier deel uit van de gemeenschap. De motivatie van onze lokale werknemers draagt bij tot ons succes. De combinatie van deze nieuwe productiefaciliteit en goed gekwalificeerd personeel moet ons nu in staat stellen om de productie hier binnen de komende 5 jaar te verdubbelen.’ De Combilift fabriek ligt vlakbij de grens met NoordIerland, en Martin McVicar heeft er vertrouwen in dat de grens door de nakende Brexit niet wordt afgesloten. ‘Wij zien het Verenigd Koninkrijk als onze thuismarkt, een belangrijke markt die momenteel goed is voor 25 procent van onze omzet. Het is dan ook cruciaal – voor alle Ierse bedrijven – dat er geen ‘harde’ grens komt en dat we economisch met elkaar makkelijk zaken kunnen blijven doen.’ www.combilift.com www.mabo-lifting.be

De Aisle-Master van Combilift.

Elektromotor stuurt servostuur en heffuncties aan De Aisle-Master smallegangheftruck is een heftruck die in gangen vanaf 1600 mm kan werken. Dit wordt mogelijk gemaakt door het ‘draaimast’concept waarbij een AC gestuurde elektromotor de tandwielpomp over een prioriteitsklep zowel het servostuur als de heffuncties aanstuurt. Bovendien biedt de Aisle-Master een verhoogde ergonomie voor de chauffeur door het diagonaal zicht op de lading. De toestellen worden ingezet – zowel binnen als buiten – om opslagruimtes efficiënter te benutten. Doordat deze bijzondere soort heftruck in zeer smalle gangen kan werken, kunnen rekken dichter bij elkaar geplaatst worden en kan er zo een verhoging van de opslagcapaciteit gerealiseerd worden tot wel 50 procent. De Aisle-Master heeft hefcapaciteiten van 1,5 tot 3 ton en heeft een hefhoogte tot 15 meter. Ze zijn beschikbaar in zowel diesel, LPG en elektrische uitvoering.

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

WEG

WEG BREIDT WG20-REEKS VAN MOTORREDUCTOREN UIT TOT KOPPELS VAN 4500 NM

WEG breidt de WG20-reeks van motorreductoren uit met rechte, vlakke en haakse motorreductoren voor nominale koppels tot 4500 Nm.

WEG, een van ‘s werelds toonaangevende fabrikanten van motoren en aandrijftechnologie, toonde op de beurs SPS IPC Drives in Neurenberg (Duitsland) zijn recentste aanwinst van de WG20reeks van motorreductoren. De nieuwe rechte, vlakke en haakse motorreductoren werden ontworpen door de dochtermaatschappij van WEG Watt Drive, in samenwerking met de hoofdvestiging in Brazilië. Voor de bestaande reeks met waarden tot 1550 Nm betekent dit een uitbreiding met motorreductoren voor nominale koppels tot 4500 Nm. De reductoren zorgen voor een doelmatige krachtoverbrenging en kunnen worden gecombineerd met de modulaire motoren van WEG met rendementsklassen tot IE4 om te resulteren in motorreductoren met hoge vermogensdichtheid. Door hun robuuste bouw en hun kwaliteitsafwerking zijn deze hoogperformante motorreductoren uitermate geschikt voor veeleisende toepassingen in de zware industrie, zoals in staalfabrieken. Klaus Sirrenberg, Managing Director bij Watt Drive in Oostenrijk, zegt het volgende: ‘De WG20motorreductoren met koppels tot 4500 Nm combineren hoge prestaties met een compact design. Dit is een logische stap in de strategische uitbreiding van het vermogensbereik van de WG20-reeks die voor het eerst werd geïntroduceerd in mei 2016. De hoge operationele betrouwbaarheid en het geringe onderhoud van de motorreductoren vergroten in aanzienlijke mate de beschikbaarheid van machines en systemen.’ WERELDWIJD INZETBAAR Dankzij de gestandaardiseerde montageafmetingen van de WG20-motorreductoren kunnen deze wereldwijd probleemloos worden uitgewisseld, zonder dat de bestaande gebruikersapparatuur moet worden gewijzigd. Ze zijn combineerbaar met modulaire motoren van WEG met een vermogen van 120 W tot 30 kW. 40

Resultaat van deze combinaties: motorreductoren met rendementsklassen tot IE4 in asynchrone uitvoering. Internationale certificering zorgt voor een nog grotere universele uitwisselbaarheid van de modulaire motorreductoren van WEG, die door interne spanningsomschakeling zo goed als alle voedingsspanningen kunnen dekken en die kunnen worden ingezet bij 100 of 120 Hz met snelheidsregeling. Voor werktuigkundigen en onderhoudstechnici betekent dit dat ze een heel gamma van applicaties kunnen garanderen met één enkele unit. Dit komt ten goede aan de flexibiliteit en helpt bij het optimaliseren van de inventaris. GESCHIKT VOOR VEELEISENDE OMGEVINGEN De grijze gietijzeren behuizing bestaat uit slechts één stuk. Dit zorgt voor een hoge torsiestijfheid. Door het feit dat tijdens het productieproces de volledige verspaning in een enkele klembewerking wordt uitgevoerd, kunnen de behuizingen met zeer kleine toleranties worden vervaardigd. En meer nog, dankzij hun gladde oppervlakte kunnen de motorreductoren perfect worden ingezet bij toepassingen die een strikte reinigingsprocedure vereisen. Bij de WG20-reeks wordt er steeds gewerkt met eindigeelementenmethodes, dus ook voor de ontwikkeling van de nieuwe motorreductoren. Dankzij het slimme, modulaire tandwiel kunnen de reductoren aangewend worden in tweetraps- of drietrapsconstructies met een uitgebreid gamma van overbrengingsverhoudingen. Dit resulteert in zeer kleine verliezen waardoor deze reductoren een uitstekend energierendement leveren. Het variant-geoptimaliseerde tandconcept maakt ook hoge snelheden van de uitgangsas mogelijk en een werking bij een breed toerentalbereik. www.weg.net

PRODUCTEN

ACE STOOTDEMPERS BESTAND TEGEN VUIL EN AGRESSIEVE VLOEISTOFFEN ACE Stoßdämpfer GmbH brengt een verbeterde versie op de markt van de kleine stootdempers uit zijn Protectionserie. De speciaal voor zware productieomstandigheden ontwikkelde PMCN-serie is nu uitgerust met beschermkappen van thermoplastisch polyurethaan (TPU). Deze beschermkap, in de vorm van een vouwbalg, voorkomt dat agressieve en andere ongewenste substanties in de afdichting van de kleine stootdemper terecht komen. De verbeterde bescherming is te danken aan de buigzaamheid van de TPU-kunststof en de verminderde stootgevoeligheid van dit materiaal. In tegenstelling tot de oude Teflon-vouwbalg wordt de nieuwe uitvoering niet meer verlijmd, maar geklemd. Agressieve snij-, smeer- en schoonmaakmiddelen krijgen hierdoor geen kans om de stootdemper binnen te dringen en zich met de hydraulische olie te vermengen. De nieuwe PMCN-serie is verkrijgbaar in de draaddiktes M14 tot M25, met een demperslag van 12,5 tot 25,4 mm en een energieopname van 20 tot 136 Nm/slag. De demper is ook leverbaar in roestvrij staal. Dankzij de speciale olie voldoen de dempers aan de hoge hygiëne-eisen van de levensmiddelenindustrie en medische technologie. www.ace-ace.com

SEW-EURODRIVE HOISTING APPLICATION

SEW heeft een toepassingsgerichte behuizing ontwikkeld voor de hijs-industrie. In dit ontwerp is er een grote optimalisatie gerealiseerd op verschillende vlakken. De behuizing in combinatie met een verstevigd koppelingshuis voor aanbouw van de IEC motor laat toe motoren te monteren die bijna evenveel wegen als de reductiekast zelf. Hierdoor kan er bespaard worden op het plaatsen van een chassis: een eenvoudige holle as verbinding en een reactiearm zijn voldoende. De behuizing van de reductiekast is zodanig ontworpen dat de mechanische rem eenvoudig, en zonder bijkomende steun, kan gemonteerd worden op de doorlopende snelle as. Bij het ontwerp is er een grotere hart afstand voorzien tussen de snel draaiende as en de traag draaiende as waardoor het mogelijk is om de trommel en de motor aan dezelfde zijde te plaatsen. Dankzij het geavanceerde ontwerp van de behuizing is SEW erin geslaagd om een reductiekast met maximale sterkte te combineren met een lichte en kostefficiënte totaaloplossing op maat van de klant. Naast de tandwielkast levert SEW ook de rem, motor, encoder, koppelingen en elektronische sturingen. www.sew-eurodrive.be

AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

SMC KOELERS PELTIER-TYPE HECR-REEKS

De koelers van het Peltier-type uit de HECR-reeks van SMC voldoen aan de standaardafmetingen voor montage en kunnen bijgevolg in een 19 inch-rek worden geïnstalleerd. Dit systeem bespaart niet alleen ruimte omdat de HECR met andere apparatuur in een rek kan worden geïnstalleerd, maar verkort ook de tijd op het gebied van montage- en leidingwerk. De HECR is bedoeld voor de gespecialiseerde medische, elektronische, chemische en laserindustrie, waar nauwkeurige temperatuurregeling vereist is. De temperatuurstabiliteit van ± 0,01 tot 0,03 °C is toonaangevend op de markt. De HECR is kleiner uitgevoerd dan zijn voorgangers, met een hoogte die 55 procent lager is en een verminderde volumeverhouding van 36 procent. Verdere besparingen worden bereikt door de eenvoudige bediening in drie stappen met zelfdiagnose en het controlescherm met 14 verschillende alarmen. De koeler heeft een extra functie voor automatische temperatuurregeling met behulp van een externe temperatuursensor. Vloeistof kan ook worden toegevoegd zonder dat de HECR daarvoor uit het rek hoeft te worden gehaald. Een opvangbak voorkomt het risico op vloeistoflekkage op andere apparatuur in lagere rekken. Deze thermo-elektrische koelerreeks is erg flexibel met een koelvermogen van 200 W tot 1,2 kW, een verwarmingsvermogen van 600 W tot 2 kW en een instelbaar temperatuurbereik van 10 tot 60 °C. www.smc.eu

PRODUCTEN

FESTO TRANSPARANTE SLANG PUN-H-T

Festo introduceert een standaardserie slangen – de PUNH-T – in verschillende kleuren met transparante uitvoering. Slangen zijn meer dan ‘accessoires’ in een pneumatisch systeem. Sterker nog: deze componenten zijn eigenlijk net zo belangrijk als het meest geavanceerde ventieleiland of de meest uitgebreide luchtverzorgingsunit. Zíj zijn immers verantwoordelijk voor een deugdelijk transport van het medium perslucht dat aan het einde van de reis nog van dezelfde uitstekende kwaliteit moet zijn als op het punt waar het werd gegenereerd. Om die reden ontwikkelde Festo de serie PUN-H-T slangen. Deze componenten zijn eenvoudig te monteren met behulp van QS push-in koppelingen en bestand tegen onder andere hydrolyse, UV-straling (zwarte uitvoering) en microben. Bovendien mogen ze in contact komen met water tot een temperatuur van 50 °C zonder kans op beschadiging. De verschillende eigenschappen maken de slangen geschikt voor toepassing in praktisch iedere omgeving en proces; ook wanneer het zeer vochtig is en zélfs in de voedingsmiddelenindustrie. Naast verschillende (transparante) kleuren zijn de slangen ook beschikbaar in een volledig transparante uitvoering. Dit biedt de gebruiker de mogelijkheid om een snelle visuele controle uit te voeren op de aanwezigheid van vaste deeltjes, vocht of olie in de perslucht. Welke slang het meest geschikt is voor een specifieke applicatie, is eenvoudig te achterhalen via de Festo Product Finder in de digitale catalogus: www.festo.com/productfinder/tubing

FLEXPUMP VOOR VLOTTE SMERING

Vansichen Lineairtechniek uit Hasselt verkoopt al 25 jaar onderdelen voor machinebouwers. Bij het ontwerp van deze machines en installaties wordt er echter vaak onvoldoende tot geen aandacht besteed aan de smering. De reden hiervoor is vaak uit prijsoverweging. Dankzij de exclusieve samenwerking voor de Benelux met DLS Schmiersysteme kan Vansichen Lineairtechniek een innovatieve en betaalbare oplossing aanbieden. De FlexPump, het paradepaardje van DLS (zie afbeelding) is het hart van de installatie. De smeerhoeveelheden worden elektronisch geregeld en kan zowel olie als vetten tot NLG klasse 3 pompen. Het pompen gebeurt onder een druk van 70 bar. In totaal zijn er 16 punten die van smeermiddel kunnen voorzien worden dankzij de vier uitgangen van de FlexPump die via splitters telkens 4 punten kan bedienen. De cartouches met het gekozen smeermiddel kunnen eenvoudig én milieuvriendelijk vervangen worden. De FlexPump moet niet in de onmiddellijke omgeving staan van de installatie. www.vansichen.be

NIEUWE FCC TECHNOLOGIE VAN PARKER

Parker introduceert haar nieuwe FCC technologie: De ‘Flared Cone Connection.’ Deze nieuwe, zeer betrouwbare buisverbinding biedt systeemontwerpers en installateurs betere prestaties, en een enorme tijdbesparing. Het FCC systeem is ontworpen voor een werkdruk tot 1550 bar en zorgt ervoor dat het assemblageproces op een veilige manier flink wordt versneld. De nieuwe verbindingen zijn veel eenvoudiger om te maken. Een installateur kan zijn taak uitvoeren in minder dan vier minuten. Deze tijdsbesparing kan leiden tot een behoorlijke kostenbesparing, zeker wanneer er veel verbindingen gemaakt moeten worden. De FCC verbinding is ook kosten effectief toe te passen in applicaties waar lekkages kunnen optreden als gevolg van trillingen. Wanneer de moer is vastgedraaid, maakt het binnen oppervlak van het getrompte buiseinde contact met de schuine kant of velling van de fitting of ventiel. De compressie kraag maakt dan contact met het huis van het component voor een extra veilige, metaal op metaal afdichting. De benadering van een dubbele afdichting heeft een groot voordeel wat betreft de betrouwbaarheid. In het onwaarschijnlijke geval dat de eerste afdichting zou falen, dan behoudt de tweede afdichting de integriteit van de verbinding. www.parker.nl

CORVINA CLOUD

NIEUWE OPLOSSINGEN OM DE WERELD VAN INDUSTRIE 4.0 TE VERKENNEN Exor biedt sinds kort nieuwe oplossingen aan, zowel hardware als software, om uw eerste stappen te zetten in de wereld van Industrie 4.0 en IoT! CORVINA CLOUD, het softwaregedeelte, is een intelligente, maar zeer gebruiksvriendelijke oplossing voor toegang en bewaking op afstand van diverse randapparaten zoals de HMI’s en API’s aangesloten op een centrale server. De verbinding tussen de computer en de apparatuur ter plaatse wordt verzekerd door een VPNtunnel, die de communicatiebeveiliging verzekert en de onderhoudskosten aanzienlijk verlaagt. Dankzij CORVINA CLOUD kunnen gespecialiseerde technici ondersteuning op afstand leveren voor de installaties ter plaatse, inclusief de wijziging van de API- en HMI-programma’s, zonder zich te moeten verplaatsen. Deze oplossing is compatibel met de meest recente HMI’s van de series eX700 en eSMART, maar ook met de apparaten van de series eTOP500 en eTOP600. De eXware703, het hardwaregedeelte, dient als gateway tussen de bestaande apparaten en de CORVINA CLOUD. We hebben gezien dat CORVINA rechtstreeks in de Exor-HMI’s geïntegreerd kon worden, maar de eXware zal deze gateway-functie kunnen vervullen voor installaties die momenteel niet uitgerust zijn met een HMI van dit type. Voor een maximale beveiliging wordt een fysieke scheiding tussen de IT- en OT-netwerken verzekerd via twee Ethernetpoorten (WAN/LAN) aanwezig bij deze apparatuur. Tevens worden de modernste encryptietechnologieën gebruikt om uw gegevens te beveiligen tijdens de overdracht.

• visualisatie van het HMI-project in HTML5webpagina’s • geïntegreerde CODESYS V3-automaat (optie) met masterprotocollen ProfiNET, EtherCAT, Ethernet/IP, PowerLink, CANopen, Modbus • complete OPC UA-ondersteuning, als client en als server • verzamelen en simultaan uitwisselen van gegevens vanuit verschillende protocollen • plug-in-modules voor uitbreiding (communicatie, in-/ uitgangen) • mobiele communicatie via de optionele 3G-module PLCM09.

Voor Corvina Cloud: https://exorint.com/product/ corvina_cloud_1/ Voor eXware: https://exorint.com/product/exware703/

Een eenvoudige integratie van de eXware is mogelijk dankzij de uitgebreide protocolbibliotheek aangeboden door de JMobile-software. De koppeling en monitoring van uw bestaande automaten zullen dus eenvoudig uitgevoerd kunnen worden met JMobile, die via intuïtief gebruik instaat voor de visuele weergave, het alarmbeheer en het verzamelen van gegevens. Maar de eXware biedt nog meer functies naast deze eenvoudige gateway-functie:

Dynamische energietoevoer eenvoudig gemaakt ... ... voor bewegingen in alle richtingen Eenvoudig ontwerp met e-chains , chainflex kabels en componenten van igus . Kies, bereken en bestel online. igus.be/the-chain ®

Bezoek ons: Automatica, München – Hal A4 Stand 103

...

igus B.V.B.A. Tel. 03-330 13 60 info@igus.be ®

B(NL)-1170-ECS 190x60M.indd 1

24.05.18 14:09

powerful motion

Drive and Motion Technologies

ÂŽ

Dana Off-Highway brengt u verder Als totaalleverancier van custom-made transmissiesystemen, ontwerpt en produceert Dana SAC Benelux een compleet assortiment van zowel mechanische transmissies, hydraulische en elektrische Brevini componenten als ook de kwaliteitsaandrijfsystemen van Spicer. Door de integratie van de diverse technologieĂŤn en toepassingen, zorgen wij voor de krachtige beweging die u verder brengt. Dana SAC Benelux +31 172 42 80 80 | benelux@dana.com | www.brevini.nl

THIS IS INCREASING PRODUCTIVITY Parker Automation Controller Parker Servo Drives

De PSD is zonder twijfel de start van een nieuwe generatie van aandrijvingslijnen. Het PSD assortiment is gericht op markten zoals, voedings- en verpakkingsindustrie, materiaal vormers, textiel-, papier- en kunststof machines. Naast de PSD heeft Parker een nieuwe Automation Controller (PAC) ontworpen voor de wereldwijde machinemarkt. De Parker Automation Controller (PAC) combineert machine logica, geavanceerde real-time motion control en visualisatie in een prestatiegerichte oplossing. parker.nl

0182AutomationMag_PacPSD.indd 1

PLC + HMI motion controller M2M-communicatie Dual LAN netwerken en opties voor Ethernet/IP

11-08-17 11:48

TECHTELEX E.D.&A. een Kalmthouts bedrijf dat elektronica ontwikkelt en produceert, ontving het kwaliteitslabel Belgium’s Best Managed Company. E.D.&A. staat voor Electronics, Development & Assembly. Het bedrijf ontwikkelt en produceert elektronica op maat van de klant, voornamelijk voor machine- en apparatenbouwers. Het label wordt uitgereikt door Deloitte Private en Econopolis aan Belgische privéondernemingen die erin slagen om een heldere strategie, sterke competenties, betrokkenheid bij het bedrijf en duurzame groei te combineren. (www.edna.eu) Raketten bouwen om deze vervolgens de lucht te schieten: de Girlsday editie 2018 zorgde bij Aventics in het Noord-Brabantse Boxtel voor flinke knallen. Meisjes leerden er zo over de kracht van luchtdruk. Het bezoek van de meisjes maakte onderdeel uit van de landelijke Girlsday, een event om meisjes van 10 tot 15 jaar te interesseren voor techniek en ICT. Twee werkneemsters van Aventics vertelden de meisjes hoe het is om als vrouw in een mannenwereld/ technische omgeving te werken. Ook leerden ze de basis van pneumatica en mochten ze zelf aan de slag in de werkplaats om een ‘raket’ te maken welke door luchtdruk omhoog werd geschoten. Girlsday is een initiatief van VHTO, Landelijk Expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek in samenwerking met het Nederlandse ministerie van Onderwijs. Aan Girlsday 2018 namen ruim 11.000 meisjes deel. (www.aventics.com) VistaLink heeft in Bonheiden een nieuw modern hoofdkwartier gebouwd, dat feestelijk werd ingehuldigd in aanwezigheid van de Antwerpse provinciegouverneur Cathy Berx. VistaLink uit Mechelen behoort tot de top in Europa op het vlak van industriële visietechnologie en serialisatieoplossingen. Als specialist in industriële beeldverwerking ontwikkelt VistaLink highend apllicaties op vraag van machinebouwers. Die oplossingen laten toe om op geautomatiseerde wijze productieprocessen te sturen en te controleren. De expertise in machinevisie schuilt vooral in het doordacht laten samengaan van optica, belichting, software, elektromechanica, robotica en cameratechnologie. Al deze technieken worden geïntegreerd in 1 systeem. Het nieuwe hoofdwartier – een investering van 2,3 miljoen euro – is gebouwd in de groene KMO-zone aan de Gestelhoflei in Bonheiden. (www.vistalink.eu) Bijna zeven op de tien werknemers (68 procent) heeft op de werkplaats nog geen jobs zien verdwijnen door de opkomst van robots en computers. Dat blijkt uit een enquête van HR-dienstenbedrijf Acerta bij 1.700 werknemers. Bijna 30 procent verwacht zelfs dat robotisering de job interessanter zal maken. Het merendeel (59 procent) beseft wel dat ze nieuwe kennis en vaardigheden zullen moeten verwerven om mee te draaien in de gedigitaliseerde arbeidsmarkt. Een minderheid van de ondervraagde werknemers (8 procent) vreest op korte termijn voor de eigen job als gevolg van de digitalisering en robotisering. Over het algemeen kijken werknemers dus positief naar de toekomstige arbeidsmarkt. Wel wordt gevreesd voor meer stress: 34 procent ziet de stress op korte termijn toenemen. Cebeo, de grootste Belgische distributeur van elektrotechnisch materiaal, treedt toe tot het Approved Partnership Programma (APP) van Siemens. Hierdoor wordt Cebeo voortaan ‘Value Added Reseller’ van Siemens. Siemens verwelkomt met Cebeo een professionele partner die, met een perfecte producten systeemkennis van zijn portfolio, de eindklant nog beter kan ondersteunen. Siemens en Cebeo kunnen terugblikken op een jarenlange vruchtbare samenwerking. Cebeo was tot dusver distributeur van het Siemens-portfolio. (www.cebeo.be en www.siemens.com) Investeringsfonds Triton heeft het voornemen om Aventics aan Emerson. Er is een overeenkomst onder voorwaarden met Emerson en er loopt nu een wettelijke goedkeuringsprocedure. Het Amerikaanse Emerson is een wereldwijde onderneming, actief op het gebied van technologie en engineering, die innovatieve oplossingen biedt voor klanten in industriële, commerciële en woningmarkten. De divisie Emerson Automation Solutions helpt fabrikanten in massa-, hybride- en stuksproductie om productie te maximaliseren, personeel en milieu te beschermen en tegelijkertijd energie- en bedrijfskosten te optimaliseren. De transactie zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2018 worden afgerond. (www.emerson.com en www.aventics.com) Eurotrans en Agoria organiseren op 21 en 22 juni 2018 in Antwerpen de European Drive Technology Conference. Het tweedaagse event vindt plaats in het Hotel Van der Valk in de Scheldestad. Centraal onderwerp van de bijeenkomst is ‘The influence of digitalization on the drive technology industry.’ Drie aspecten van de digitalisering komen volop aan bod: de impact hiervan op productieprocessen, de mogelijkheid tot creatie van innovatieve producten en de opportuniteit voor nieuwe business-modellen. (www.agoria.be)

Aventics opende de deuren voor meisjes tijdens Girlsday 2018. AUTOMATION MAGAZINE JUNI 2018

AFSLUITER Speakers’ Corner voor experts uit de techniek.

INSPIRATIE UIT HET OOSTEN Maxime Vansichen leidt reeds 25 jaar Vansichen Lineairtechniek in Hasselt. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in lineaire systemen en robottracks. Recent bezocht hij een aantal leveranciers in Taiwan en Zuid-Korea, wat altijd zorgt voor nieuwe inspiratie en enkele bedenkingen.

‘Industrie 4.0.’ Cobots hebben we niet gezien. In het vorige nummer van Automation Magazine stelde Jan Kempeneers van Sirris dat we ons moeten hoeden voor té hoge verwachtingen bij het inzetten van cobots. Inderdaad, de Taiwanezen gebruiken ze niet wegens té traag.

‘Met een leveranciersbezoek aan Taiwan en ZuidKorea willen we op de hoogte blijven van waar onze leveranciers mee bezig zijn. Het gaat goed met de economie, maar dat zorgt voor een schaarste van ruwe materialen en onderdelen, en er zijn nu langere levertermijnen. Je wil dan ook zelf poolshoogte nemen bij uw leveranciers om na te gaan of ze hun voorzorgen hebben genomen en uw aanvoer niet in het gedrang komt. Voorts streven we er bij Vansichen naar om onze klanten grondig te informeren over de uitvoering van projecten. Productkennis is cruciaal en ter plaatse bij uw leverancier leer je de nieuwste ontwikkelingen kennen.

Waar maakt Azië nog het verschil? Simpel, het is een kwestie van schaalgrootte. Wij Europeanen draaien in de productie – gemiddeld genomen – veel lagere aantallen. Klanten stellen hier bovendien veel hogere eisen. De Westerse klant wil alles complex, volledig op maat, in een eigen kleur …

Opvallend: de economie in Azië draait op volle toeren. We vernamen dat mensen van de administratie de productie moesten versterken en dat de arbeiders zelfs doorwerkten tijdens het Chinese nieuwjaar, en dat wil al wat zeggen! Voorts zijn de fabrieken er allemaal goed geautomatiseerd. Volgens de International Federation of Robotics (IFR) zijn het overigens de Aziatische landen – met China op kop – waar de automatisering en de inschakeling van robots het hoogst is. De generatie van arbeiders die er destijds tevreden was met een laag loon, is verdwenen. Vergis u niet, ook in Taiwan moet men rekening houden met een hogere loonkost. Arbeiders zitten er op een niveau van zo’n 1.000 euro per maand. Wat het Oostblok goedkoper maakt. Taiwan gebruikt ‘gastarbeiders’ uit bijvoorbeeld Vietnam en omdat deze de taal niet spreken, staan ze aan machines waar op televisieschermen in real time wordt getoond wat ze moeten doen. Volledig geautomatiseerde productielijnen is er geen recent fenomeen, want er is duidelijk reeds slijtage. Wat wil zeggen dat men daar al enkele jaren bezig is met wat we hier nu kennen onder het Duitse marketingbegrip

Azië daarentegen is er voor de grote aantallen en de uniforme productie. De Aziaten kopiëren schaamteloos onze ‘hot runners’ – machines met een bewezen succes – en produceren deze op grote schaal. Vaak gaat het om machines met één functionaliteit, makkelijk door een mens te bedienen en zo bouwt men lange productierijen in de fabriek. Want wat blijft er nog hier? Alles wat zwaar en dus kostelijk is in transport. Je zal op onze markt geen Aziatische of Bulgaarse fabrikant van betonblokken vinden die bij ons zijn producten komt aanbieden. Nu de zaken goed gaan, bestaat het gevaar dat Azië de klanten met teveel eisen laat vallen om zich uitsluitend te focussen op de standaardproductie. Toch is dat goed nieuws voor ons: de veeleisende klant met lage aantallen in zijn bestelling, keert terug naar Europa. Dat geeft onze niche-bedrijven een extra boost. En gelukkig hebben onze politici inmiddels begrepen dat je – zoals bijvoorbeeld in Duitsland en Zwitserland – de eigen maakindustrie voldoende zuurstof moet geven. We leven in een tijd met vele uitdagingen!’ www.vansichen.be

Maxime Vansichen is zaakvoerder van Vansichen Lineairtechniek.

ATB Automation Mechanics Motion Control

VANSICHEN

L I NEAI R TECHNI EK

Eenvoudig Engineeren!

U wilt volledige systemen. U wilt het zo eenvoudig mogelijk. Wij zijn de partner waarop u kan rekenen.

Het juiste handlingsysteem vinden was nog nooit zo eenvoudig: Configureer en bestel uw handlingsysteem in drie eenvoudige stappen met de Handling Guide Online. Alle systemen worden samengebouwd geleverd en zijn getest. Probeer onze nieuwe software vandaag nog!