Desmedt Motoren: de revisie

De vele jaren dienst eisen onder andere bij de motoren stilaan hun tol, waardoor een grondige update broodnodig was.

In de liften wordt gebruik gemaakt van grote DC-motoren van een oudere generatie die werken op 110 V.

LETTERLIJK EN FIGUURLIJK EEN KUNSTSTUKJE: DE REVISIE VAN DE VOETGANGERSTUNNEL LIFTEN

De Voetgangerstunnel is een begrip in Antwerpen en tot ver daarbuiten. Dagelijks maken duizenden fietsers en voetgangers van de tunnel gebruik om de oversteek tussen Linkeroever en Rechteroever te maken. Onlangs waren de liften van dit beschermd erfgoed aan een grondige revisie toe. Desmedt Motoren uit Kontich nam met succes deze uitdaging aan.

Dat de liften van de 572 meter lange Sint-Annatunnel - want zo heet dit erfgoed officieel - populair zijn mag uit deze cijfers blijken: tijdens zomerperiodes piekt het aantal bewegingen van de liften tot meer dan 25.000 per maand. Op een drukke weekenddag gaan de liften zelfs gemiddeld 1.200 keer per dag op en neer. Beide liften hebben een maximumcapaciteit van 40 personen per beweging. De jarenlange belasting eiste evenwel stilaan zijn tol.

Kevin Van Linden (Desmedt Motoren) vertelt: ‘De laatste grote werken aan de liften dateren van een 20-tal jaar geleden, sindsdien was er eigenlijk niet zo veel meer veranderd. Maar de continue en hoge belasting heeft uiteraard een negatieve impact op de werkingsmechanismen van de liften en roltrappen. De liften waren op een zeker moment zowel op Linker- als Rechteroever buiten gebruik. Dat was niet alleen vervelend voor de duizenden gebruikers, ook voor ons bedrijf had dat een belangrijke impact. Wij waren namelijk aangesteld voor het onderhoud van de naastliggende roltrappen. Als wij onze onderhoudstaken aan deze roltrappen wilden uitvoerden, was er voor de gebruikers met andere woorden geen enkele mogelijkheid meer om de tunnel te gebruiken. Met het nodige gemor tot gevolg.’ ‘De overheid wilde de liften daarom een grondige opfrisbeurt geven, maar er waren enkele belangrijke hinderpalen die het project op zijn zachtst uitgedrukt uitdagend maakten. De tunnel en de bijhorende installaties zijn vooreerst Beschermd Erfgoed. Je kan dus niet zomaar eender wat vervangen, maar daar kom ik zo meteen op terug. Een tweede aspect is de specifieke uitvoering van de lift. Vandaag zijn quasi alle liften gebouwd uit standaardcomponenten, als er pakweg een motor de geest geef kan je die makkelijk één-op-één vervangen. In dit geval dateert de lift uit de jaren dertig en er is quasi geen informatie meer beschikbaar uit die tijd. In de loop der jaren zijn er bovendien ook andere aannemers mee aan de slag geweest, die eigen aanpassingen hebben gedaan. Zo zaten er veiligheden ingebouwd waar niet iedereen mee is vertrouwd. Dat zorgde ervoor dat er bij andere bedrijven niet veel animo was om mee te dingen naar dit complexe project. Omdat wij de installaties van de tunnel al wat kenden door onze onderhoudstaken voor de roltrappen, besloten we om er voor te gaan. Een unicum voor ons, want we hadden nooit eerder dergelijk groot project voor de overheid uitgevoerd.’

Oudere generatie DC-motoren herwikkeld

‘We wisten dus wel waar we aan begonnen, maar niet waar we zouden eindigen. Er zijn meerdere voorbeelden van zaken die we in de loop van het project er bij genomen hebben, in samenspraak met de overheid. Zo was het aanvankelijk de bedoeling dat we enkel de aansturing zouden strippen en volledig vervangen, de motoren zaten oorspronkelijk niet in ons takenpakket. In de liften wordt gebruik gemaakt van grote DC-motoren van een oudere generatie die werken op 110 V. Dat zijn fantastisch goede motoren, maar de producent ACEC

Op de motor van rechteroever werden zowat alle mogelijke elektrische grootheden gemeten, tot een gespecialiseerde deltameting toe om de deelontladingen in kaart te brengen. Motoren Desmedt nam het project op zich. In één adem moest ook de controlekamer aangepakt worden.

bestaat al enkele jaren niet meer. Tijdens de werken kwamen we via metingen tot de vaststelling dat zij beter ook een upgrade zouden krijgen. Eerst kwam de motor van linkeroever aan de beurt, deze kreeg ondertussen een grondige onderhoudsbeurt. Op de motor van rechteroever hebben we ondertussen zowat alle mogelijke elektrische grootheden gemeten, tot een gespecialiseerde deltameting toe om de deelontladingen in kaart te brengen. In principe wordt deze meting enkel uitgevoerd op hoogspanningsmotoren, maar in dit geval stond de overheid er op om dit ook op deze DC motoren te doen. In de volgende stap zullen we hem eerst reinigen, want de koolborstels veroorzaken stof. Zo kunnen we de metingen optimaler uitvoeren.’

‘De overheid heeft een aparte afdeling voor Beschermd Erfgoed, ook zij waren nauw betrokken bij het project. Telkens er iets moet vervangen worden, moeten ook zij hun fiat geven. Zelfs een boutje of moer vervangen kan niet zomaar, alles moet in nauw overleg gebeuren. Als er een conflict dreigt tussen de bescherming van de bestaande situatie en nieuwe normen, moet dat ook besproken worden met hen.’

‘Het is ondertussen wellicht duidelijk dat dit geen standaard project was. Door de beschermde status mogen we die motoren niet vervangen door meer moderne exemplaren, zoals een AC uitvoering met frequentiesturing. We opteerden daarom voor een herwikkeling van de bestaande motoren. Maar de koperdraad is opnieuw niet standaard en moest op maat gemaakt worden. Dat heeft dan weer een invloed op de levertermijn. Dat was een groot probleem, want we moeten ons wel aan strikte deadlines houden zodat de bevolking zo weinig mogelijk last zou ondervinden. De wereldwijde logistieke problemen zorgden daarom voor veel kopzorgen. Zo zijn we sommige elektronische onderdelen tot in China moeten gaan halen. We konden ze gewoon nergens elders krijgen, of de levertermijnen waren veel te lang.’

Uit de comfortzone: 7 dagen ijsstralen

‘Het project trok ons helemaal uit onze comfortzone. In de aanbesteding moest ook de controlekamer aangepakt worden vanwaar de bewakingsagenten de tunnel in de gaten houden. Dat betekent onder meer het aanpakken van de verlichting met de bijhorende lichtstudies, het plaatsen van een nieuwe keuken, airconditioning voorzien, ... Zelf kunnen wij dat niet, dus moesten we werken met onderaannemers. Wij bleven wel uiteraard de eindverantwoordelijke.’ ‘Die rol als projectleiding is zeer complex en is iets waar we geen ervaring mee hadden. Het was dus vaak alle hens aan dek. Ik herinner me bijvoorbeeld de verwijdering van de verflaag in het liftinterieur. Zandstralen was geen optie omdat het residu een negatieve invloed zou kunnen hebben op de installatie. Daarom kozen we voor ijsstralen. Alleen bleek dat een stuk omslachtiger dan gepland, omdat we geen idee hadden over de exacte structuur. Oorspronkelijk was dit werk begroot op 3 dagen in een vroege en late shift. We zijn er in realiteit 7 dagen continu mee bezig geweest! Quasi iedereen in de firma is mee gaan ijsstralen. Achteraf kan je daar wel eens smakelijk om lachen, maar op het moment zorgt dat voor veel slapeloze nachten.’