İMAM-HATİP LİSELERİ
KUR’AN-I KERİM DERS KİTABI
9-10 YAZARLAR Faruk SALMAN Nazif YILMAZ
DEVLET KİTAPLARI BİRİNCİ BASKI .........................., 2010
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ..........................................................................: 4850 DERS KİTAPLARI DİZİSİ .....................................................................................................: 1439 10.?.Y.0002.3991
Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.
Editör Dil Uzmanı Görsel Tasarım
: Muhittin EŞSİZ : Muharrem OKUMUŞ : Ertuğrul ÇAKIR Dilek ANDER Emre ANDER Rehberlik Uzmanı : Erdal USLUER Program Geliştirme Uzmanı : Dr. Yalçın BAY Ölçme Değerlendirme Uzmanı : Mehtap ERMAN
ISBN 978-975-11-3380-9
Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 16.02.2010 gün ve 13 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Yayımlar Dairesi Başkanlığının 03.03.2010 gün ve 873 sayılı yazısı ile birinci defa 164.000 adet basılmıştır.
& # ' ! & " & ! &
" ) ! ( ! $ $ ) ) & " &
&* ! ) # # ') ! " * &*& " * # " & ! & ( " &* & & & % & * & ! ! ) & & ! * & & * & & ) ') ) )* %* * * & & * $ &! " " ) # " * $
& $
! # $ &* &* & " ) (* * # ! & " ) # ' ) $
..
MUSTAFA KEMAL ATATURK
İÇİNDEKİLER 9. SINIF ÖĞRENME ALANI: OKUMA 1. ÜNİTE: KUR’AN OKUMAYA GİRİŞ 1. Kur’an’ı Doğru ve Güzel Okumanın Önemi ...................................................................... 12 2. Harfler ve Özellikleri .......................................................................................................... 15 2.1. Harfler ve İsimleri ...................................................................................................... 15 2.2. Harflerin Yazılışları (Başta, Ortada, Sonda) ............................................................... 17 2.3. Harflerin Mahreçleri ................................................................................................... 20 2.4. İnce ve Kalın Sesli Harfler ......................................................................................... 23 3. Harflerin Okunuşu .............................................................................................................. 24 3.1. Harekeler: Üstün, Esre, Ötre....................................................................................... 24 3.2. Cezim (Sükun) ............................................................................................................ 27 3.3. Şedde .......................................................................................................................... 28 3.4. Tenvin ......................................................................................................................... 29 3.5. Med Harfleri: Elif, Vav, Ya ......................................................................................... 32 3.6. Vav ve Ya Şeklinde Yazılan Elif ................................................................................. 35 3.7. Uzatma (Asar-Çeker) İşareti ....................................................................................... 36 4. Okunuşla İlgili Özel Durumlar ........................................................................................... 37 4.1. Elif Lam Takısı .......................................................................................................... 37 4.2. Zamir ve Okunuşu ...................................................................................................... 38 4.3. Med-Kasr Kelimeleri .................................................................................................. 39 4.4. Okunmayan Elif .......................................................................................................... 39 4.5. Hurûf-ı Mukattaa ........................................................................................................ 40 2. ÜNİTE: OKUNACAK SÖZLER, DUALAR VE ANLAMLARI 1. Kelime-i Tevhid, Kelime-i Şehadet ve Anlamları............................................................... 44 2. Eûzü Besmele ve Anlamı .................................................................................................... 45 3. Tekbir ve Anlamı................................................................................................................. 46 4. Salatü Selam ve Anlamı ...................................................................................................... 47 5. Amentü ve Anlamı .............................................................................................................. 48 6. Ezan - Kamet ve Anlamları................................................................................................. 49 7. Sübhaneke Duası ve Anlamı ............................................................................................... 50 8. Tahiyyat Duası ve Anlamı................................................................................................... 51 9. Salli - Barik Duaları ve Anlamları ...................................................................................... 52 10. Rabbena Duaları ve Anlamları.......................................................................................... 53 11. Namazdaki Tesbihler ve Anlamları ................................................................................... 54 12. Kunut Duaları ve Anlamları.............................................................................................. 57 3. ÜNİTE: TECVİDE GİRİŞ 1. Tecvidin Tanımı, Amacı ve Önemi ..................................................................................... 61 2. Tecvidi Öğrenmede Öğreticiye (Fem-i Muhsin) Olan İhtiyaç............................................ 62 3. Uzatma (Med) ve Çeşitleri.................................................................................................. 63 3.1. Medd-i Tabiî ............................................................................................................... 65 3.2. Medd-i Muttasıl .......................................................................................................... 65 3.3. Medd-i Munfasıl ......................................................................................................... 66
IX
3.4. Medd-i Ârız ................................................................................................................ 66 3.5. Medd-i Lâzım ............................................................................................................. 67 3.6. Medd-i Lîn .................................................................................................................. 68 4. ÜNİTE: YÜZÜNDEN OKUNACAK SURELER 1. Fâtiha Suresi ..................................................................................................................... 123 2. Bakara Suresi ................................................................................................................... 122 ÖĞRENME ALANI: EZBERLEME VE ANLAMA 5. ÜNİTE: EZBERLENECEK AYETLER, SURELER VE ANLAMLARI 1. Kur’an’ı Anlayarak Okumanın Amacı............................................................................. 125 1.1. Doğru Bilgi .............................................................................................................. 126 1.2. Doğru İnanç.............................................................................................................. 127 1.3. Doğru Davranış ........................................................................................................ 128 2. Fâtiha Suresi ve Anlamı .................................................................................................... 130 3. Fil Suresi ve Anlamı ......................................................................................................... 131 4. Kureyş Suresi ve Anlamı .................................................................................................. 132 5. Mâûn Suresi ve Anlamı .................................................................................................... 133 6. Kevser Suresi ve Anlamı................................................................................................... 134 7. Kâfirûn Suresi ve Anlamı ................................................................................................. 135 8. Nasr Suresi ve Anlamı ...................................................................................................... 136 9. Tebbet Suresi ve Anlamı ................................................................................................... 137 10. İhlâs Suresi ve Anlamı .................................................................................................... 138 11. Felâk Suresi ve Anlamı ................................................................................................... 139 12. Nâs Suresi ve Anlamı...................................................................................................... 140 13. Ayete’l-Kürsi ve Anlamı ................................................................................................. 141 14. Bakara Suresi (1-5) ve Anlamı........................................................................................ 143 15. Bakara Suresi (285-286) ve Anlamı................................................................................ 144 16. Haşr Suresi (21-24) ve Anlamı ....................................................................................... 146 10. SINIF ÖĞRENME ALANI: OKUMA 1. ÜNİTE: KUR’AN-I KERİM’İ DOĞRU VE GÜZEL OKUMA: TECVİT 1. Tenvin ve Sakin Nun........................................................................................................ 156 2. İhfa .................................................................................................................................. 156 3. İzhar ................................................................................................................................. 157 4. İklab ................................................................................................................................. 157 5. İdgamlar ........................................................................................................................... 158 5.1. İdgam-ı Mea’l-gunne ................................................................................................ 158 5.2. İdgam-ı Bila-gunne ................................................................................................... 159 5.3. İdgam-ı Misleyn ....................................................................................................... 159 5.4. İdgam-ı Mütecaniseyn .............................................................................................. 160 5.5. İdgam-ı Mütekaribeyn .............................................................................................. 161 5.6. İdgam-ı Şemsiye ....................................................................................................... 162 6. İzhar-ı Kameriye ............................................................................................................... 163 7. Sakin Mim’in Okunuş Şekilleri ........................................................................................ 163 8. Kalkale .............................................................................................................................. 164 X
9. Ra’nın Hükümleri ............................................................................................................. 165 10. Lafzatullah’taki Lam Harfinin Okunuşu......................................................................... 166 11. Zamir ............................................................................................................................... 167 12. Sekte ............................................................................................................................... 168 13. Okunuşu Özel Olan Kelimeler........................................................................................ 168 14. Vakıf, İbtida, Vasıl........................................................................................................... 169 15. Kur’an’daki Bazı İşaretler .............................................................................................. 171 15.1. Vakıf (Durak) İşaretleri ........................................................................................... 171 15.2. Secde İşareti ............................................................................................................ 172 15.3. Hizip, Cüz İşaretleri ................................................................................................ 172 16. Kur’an Okuma Biçimleri: Tertil (Tahkik), Tedvir, Hadr................................................ 173 17. Hatalı Okuyuş (Lahn) .................................................................................................... 174 Okuma Metni: Kıraatlar ve Kıraat İmamları ........................................................................ 175 ÖĞRENME ALANI: OKUMA 2. ÜNİTE: YÜZÜNDEN OKUNACAK SURELER 1. Âl-i İmrân Suresi .............................................................................................................. 184 2. Nisâ Suresi ........................................................................................................................ 184 3. Mâide Suresi ..................................................................................................................... 184 4. En’âm Suresi ..................................................................................................................... 184 ÖĞRENME ALANI: EZBERLEME VE ANLAMA 3. ÜNİTE: EZBERLENECEK SURELER VE ANLAMLARI 1. Yâsîn Suresi ve Anlamı..................................................................................................... 186 2. Duhâ Suresi ve Anlamı ..................................................................................................... 198 3. İnşirâh Suresi ve Anlamı ................................................................................................... 200 4. Tîn Suresi ve Anlamı ........................................................................................................ 202 5. Alâk Suresi ve Anlamı ...................................................................................................... 204 6. Kadir Suresi ve Anlamı ..................................................................................................... 206 7. Beyyine Suresi ve Anlamı ................................................................................................ 208 8. Zilzâl Suresi ve Anlamı..................................................................................................... 210 9. Âdiyat Suresi ve Anlamı ................................................................................................... 212 10. Kâria Suresi ve Anlamı ................................................................................................... 214 11. Tekâsür Suresi ve Anlamı ............................................................................................... 215 12. Asr Suresi ve Anlamı ...................................................................................................... 217 13. Hümeze Suresi ve Anlamı............................................................................................... 218 SÖZLÜK............................................................................................................................... 224 KAYNAKÇA ........................................................................................................................ 227
XI
9. Sınıf 1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. “Ayet, sure, cüz, hatim ve mukabele” terimlerinin anlamını araştırınız. 2. Kur’an-ı Kerim okumanın fazileti ile ilgili hadis-i şerifler bulunuz. 3. İslam Ansiklopedisi’nden “Daru’l-Kurra” maddesini okuyup bilgilerinizi
arkadaşlarınızla paylaşınız.
11
9. Sınıf
1. Kur’an’ı Doğru ve Güzel Okumanın Önemi Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed (s.a.v.)1’e Allah (c.c.)2 tarafından gönderilen son ilahî kitaptır. Bütün çağlara ve insanlara hitap eden bu ilahî kitabın öğüt ve mesajları kıyamete kadar geçerlidir. Yüce Allah bunu bize şöyle bildirmektedir: “Ey insanlar! Size Rabb’inizden bir öğüt, gönüllerdeki dertlere bir şifa, müminlere doğru yolu gösteren bir hidâyet ve rahmet gelmiştir.”3
Paylaşalım Kur’an okumayı niçin öğrenmeliyiz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim, 610 yılında, ramazan ayının Kadir Gecesi’nde inmeye başlamış ve yaklaşık yirmi üç yılda tamamlanmıştır. O, kendisine özgü okunuş tarzıyla indiği günden itibaren insanları derinden etkilemiştir. Kur’an-ı Kerim Allah kelamıdır. Dolayısıyla o, Allah’ın yüceliğine yaraşır bir şekilde okunmalıdır. Peygamber Efendimiz, Kur’an’ı ağır ağır, tane tane okur ve Müslümanları da Kur’an’ı güzel okumaya teşvik ederdi. Kur’an-ı Kerim, sözlerin en üstünü ve en güzelidir. Onu öğrenen ve öğretenler de insanların en hayırlılarıdır. Hz. Peygamber bunu “Sizin en hayırlınız, Kur’an’ı öğrenen ve öğreteninizdir.”4 hadisiyle en güzel şekilde ifade etmiştir.
Yorumlayalım “Kur’an’ı tertil ile (ağır ağır, tane tane, anlayarak ve hissederek) oku.”
Peygamber Efendimiz, Kur’an’ı Cebrail’in kendisine öğrettiği şekilde ashabına okumuş, onları sürekli Kur’an okumaya teşvik etmiştir. O, Kur’an okuyan ve onunla amel edenlerin imrenilecek kimseler olduklarını,5 okudukları ayetlerin kıyamette onları cennete ulaştıran birer
Yukarıdaki ayeti yorumlayınız.
1 Sallallahu aleyhi ve sellem: Allah’ın rahmet ve selamı üzerine olsun. 2 Celle celaluhu: Şanı yüce. 3 Yûnus suresi, 57. ayet. 4 Buharî, Fedailü’l-Kur’an, 21. 5 Buharî, Fedailü’l-Kur’an, 17; Müslim, Salatü’l-Müsafirin, 243. 12
Müzzemmil suresi, 4. ayet.
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş Düşünelim nur olacağını ve her harfine karşılık on sevap verileceğini2 bildirmiştir. 1
Peygamber Efendimiz Kur’an’ı güzel okuyanlara değer verir, onlardan Kur’an dinlemeyi çok severdi. Kur’an’ı güzel okumasıyla meşhur olan sahabi Abdullah bin Mes’ûd (r.a.)*, bu konuda bir hatırasını şöyle anlatır: Bir defasında Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem, “Bana Kur’an oku!” buyurdu. “Ey Allah’ın Resulü!” dedim. “Kur’an sana indirilmişken ben mi sana Kur’an okuyayım?” Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem, “Ben, Kur’an’ı başkasından dinlemeyi çok severim.” buyurdu. Bunun üzerine Nisâ suresini okumaya başladım. “Her ümmetten bir şahit getirip seni de bütün bunlara şahit tuttuğumuz zaman onların durumu nice olur?” (Nisâ suresi, 41. ayet.) anlamındaki ayete geldiğimde, “Şimdilik yeter!” buyurdu. Bir de baktım Resulullah ağlıyordu.
Peygamberimiz, güzel sesli ve ezberleme yeteneği güçlü olan sahabilerini Kur’an ezberlemeye teşvik etmiş, bu konuda onları özel olarak yetiştirmiştir. Zeyd bin Sabit ve Abdullah bin Mes’ûd gibi bazı sahabiler, Kur’an’ı güzel okuma özellikleriyle ön plana çıkmıştır. Bunlar, kıraat ilminin sonraki nesillere aktarılmasında büyük görevler üstlenmişlerdir. Hz. Peygamberin vefatından sonra, öğrendikleri okuyuş şekillerini öğretmek ve bu ilmi yaymak için uzak diyarlara gitmişlerdir. Bu alanda insanlık tarihine örnek olacak çalışmalar yapmışlardır.3 Kur’an öğrenmeye ve öğretmeye büyük önem veren milletimiz tarafından “Dâru’lKurrâ” adı verilen özel müesseseler kurulmuştur. Bu merkezlerde, Kur’an’ın doğru ve güzel okunmasını sağlamak üzere uzman hafızlar yetiştirilmiştir. Kur’an-ı Kerim okumak bir ibadettir. Bundan dolayı İslam âlimleri Kur’an’ın tarifini yaparlarken onun, “okunmasıyla ibadet edilen bir kitap” olduğuna dikkat çekmişlerdir. Bu değerli ibadetin karşılığında alacağımız büyük ödülü Rabb’imiz şöyle müjdelemektedir: “Allah’ın kitabını okuyup ona uyanlar ... asla tükenmeyecek bir kazanç umarlar. Çünkü Allah, onların mükâfatlarını tam olarak verecek ve üstelik onlara fazlasını da ihsan edecektir...”4 Kur’an okumak ibadetlerimizin bir parçasıdır. Sözgelimi namazda okumak (kıraat) farz olduğu için Kur’an’ın bazı bölümlerini doğru bir şekilde öğrenmek ve ezberlemek gerekir. Cemaatle kılınan 1 Ahmed bin Hanbel, Müsned, C 2, s. 341. 2 Tirmizî, Fedailü’l-Kur’an, 16. 3 Muhsin Demirci, Tefsir Usulü ve Tarihi, s. 112-113. 4 Fâtır suresi, 29-30. ayetler. 13
Buharî, Fedailü’l- Kur’an, 33-34. * Radıyallahu anh: “Allah ondan razı olsun.” anlamına gelen dua sözü.
Not Edelim Kur’an; Hz. Muhammed (s.a.v.)’e vahiy yoluyla indirilmiş, mushaflara yazılmış, tevatür yoluyla nakledilmiş, okunmasıyla ibadet edilen, insanların bir benzerini getirmekten aciz kaldığı Allah kelamıdır.
9. Sınıf namazlarda ise imam tarafından güzel bir ses ve doğru bir kıraat ile okunacak Kur’an’ın, namazın daha huzurlu kılınmasını sağlayacağında hiç kuşku yoktur.
Yorumlayalım “Kur’an’ı gereği gibi güzel okuyan kimse, vahiy getiren şerefli ve itaatkâr
Günlük hayatımızda Kur’an okumanın önemli bir yeri vardır. Ramazan ayları, mübarek gün ve geceler, nikah törenleri, cenaze merasimleri, kabir ziyaretleri gibi çeşitli zaman ve mekanlarda Kur’an okur ve dinleriz. Bireysel veya toplu olarak yaptığımız bu ibadetlerden manevi bir huzur alırız.
meleklerle beraberdir. Kur’an’ı zorlukla okuyan kimseye de iki kat sevap vardır.” Buhari, Tevhit, 52; Müslim, Müsafirin, 243. Yukarıdaki
hadisi
yorumlayınız
ve
düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Kur’an’ı doğru ve güzel okumanın ilk adımı harflerin mahreçlerine uygun telaffuz edilmesidir. Harflerin düzgün telaffuzu kelimelerin ve ayetlerin, dolayısıyla Kur’an’ın doğru okunmasını ve anlaşılmasını sağlar. Kur’an’ın sesli ve tecvitli okunması “tilavet” kavramıyla ifade edilir. Güzel ses ile okunan Kur’an’ın kendine özgü bir musikisi ve okunuş tarzı vardır. Kur’an lafızlarının dizilişi, manalarındaki derinlik, güzel ses ve okuyuş tarzı ile oluşan ahenk, insan ruhunu derinden etkiler. Onu okuyan ve dinleyenler ilahî kelamın yüceliğini hissederler. Kur’an’ın doğru ve kendine özgü bir musiki ile tilaveti, ancak onu kurallara uygun bir şekilde okumakla mümkündür.
Konuşalım “Kur’an okuyan mü’min turunç gibidir: Kokusu hoş, tadı da güzeldir. Kur’an okumayan mü’min hurma gibidir: Kokusu yoktur, tadı ise güzeldir…” Buhârî, Fezâilü’l-Kur’ân,17; Müslim, Müsafirîn 243. “Kim Kur’an okur ve içindeki hükümlerle amel ederse kıyamet gününde onun anne ve babasına taç giydirilir. O tacın ışığı dünya evlerindeki güneşin ışığından daha güzeldir. Buna göre Kur’an’la amel edenin durumunun nasıl olacağını siz düşünün!” Sünen-i Ebû Dâvûd, C 1, s. 355. Kur’an okumanın faziletini bildiren hadis-i şeriflerden faydalanarak Kur’an okumanın önemi üzerinde konuşunuz.
14
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 2. Harfler ve Özellikleri
Karşılaştıralım
2.1. Harfler ve İsimleri Kur’an-ı Kerim, Arapça olarak indirilmiş ilahî bir kitaptır. Dolayısıyla Kur’an, Arap alfabesindeki harflerle yazılmıştır. Bu alfabe 28 harften oluşur. Türkçeden farklı olarak metinler sağdan sola doğru yazılır ve okunur.
Şekil olarak birbirine benzeyen harfleri gruplara ayırarak defterinize yazınız. Aralarındaki benzerlik ve farklılıkları bulunuz.
Kur’an harfleri şöyledir:
15
9. Sınıf Bilgi Kutusu ال
Lamelif ( ), aslında ayrı bir harf değildir. Lam ( gelmesiyle oluşmuştur.
ل
) ve elif (
ا
) harflerinin bir araya
Söyleyelim
Aşağıda karışık olarak verilen harflerin isimlerini söyleyiniz.
ز ح د س لﺎﻳر ع ت ك ش 16
ا ث ج ذ ظ ب و
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 2.2. Harflerin Yazılışları (Başta, Ortada, Sonda) Kur’an harfleri, Türkçemizdeki el yazısında olduğu gibi, önceki ve sonraki harfe bitiştirilerek yazılır. Kelime içindeki konumuna göre harflerin yazılış biçimleri değişir. Bir harf, kelime içinde şu dört konumdan birinde olur:
Harfin Konumu
Harfin Yazılış Şekli
Örnek
Bitişmemiş şekli
ب
Kendinden sonraki harfle bitişmiş şekli
بـ
Hem önceki hem sonraki harfle bitişmiş şekli
ـبـ
Kendinden önceki harfle bitişmiş şekli
ـب
Tek Başına
Başta
Ortada
Sonda
Not Edelim
ا د ذ ر ز وharfleri kendinden sonraki harfle bitişmez. Bu harflerin ortada ve sondaki
yazılışları aynıdır.
17
9. Sınıf )Harfler (Tek Başına
ا
Başta
ب ث
ثـ
ح
حـ
د
-
ج
خ
ذ
ر
ز
س
ش
ص
ض ط
ـا
_ بـ
ت
Ortada
ـبـ
ـتـ
تـ
ـثـ
Sonda
ـا
ـب
ـت
ـث
جـ
ـجـ
ـج
خـ
ـخـ
ـخ
ـذ
ـذ
ـز
ـز
ـحـ ـد
-
ـر
-
-
سـ
ـح ـد ـر
ـسـ
ـس
صـ
ـصـ
ـص
طـ
ـطـ
ـشـ
شـ
ـضـ
ضـ
18
ـش
ـض ـط
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş Sonda
ـظ ـع ـغ
Ortada
Başta
ـظـ
ظـ
ـعـ
عـ
ـغـ
غـ
ـقـ
قـ
ـف
ـفـ
ـك
Harfler (Tek Başına)
ظ
ع غ
فـ
ف
ـكـ
كـ
ك
ـم
ـمـ
مـ
م
ـو
ـو
-
ـىيـ ـ
يـ
ـق
ـل ـن ـه
ـى
ـلـ
لـ
ـنـ ـهـ
ق ل
نـ
ن
هـ
ه
و
ى
Tahmin Edelim
رب سير وال تعسر رب تمم بالخري
Yukarıdaki dua cümlesinde1 geçen harflerin kelime içindeki konumlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. 1 Anlamı: “Rabb’im! İşimi kolaylaştır, zorlaştırma. Rabb’im! İşimi hayırla tamamla.”
19
9. Sınıf 2.3. Harflerin Mahreçleri Akciğerlere dolan hava dışarıya ya ses ya da nefes hâlinde çıkar. İrade dışında alıp verilmekte olan nefes, ses tellerini titreştirerek çıkarıldığında ses meydana gelir. Bu ses ağız, boğaz veya dilin belli bir noktasından çıkarılırsa harf meydana gelir1. Her dilde harflerin kendine özgü bir çıkış yeri vardır. Harflerin çıkış yerine mahreç denir. Kur’an’ı doğru okuyabilmek için harfler mahreçlerine uygun olarak telaffuz edilmelidir. Çünkü harfin yanlış yerden çıkarılması, kelimelerin anlamlarının bozulmasına sebep olabilir. Türkçedeki bazı harflerin sesleri Arapçada olmadığı gibi, Arapçadaki bazı harfler de Türkçede ve ile boğazdan hırıltılı bir sesle çıkartılan bu harflerdenyoktur. Peltek olarak söylenen dir.
ث
ذ
خ
Kur’an harflerinin çıkış yerleri, üç ana bölgede toplanır.2 Bunlar; boğaz, dil ve dudaktır.3
Boğaz Harfleri
Dil [Diş/Damak]
ا ح خ ع غ هـ
Bölgesinden Çıkan Harfler
تثجدذرزسش
صضطظفقكل ني
Dudak Harfleri
بمو
1 Mehmet Ali Sarı, Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları, s. 43. 2 Demirhan Ünlü, Kur’an-ı Kerim’in Tecvidi, s. 59. 3 Bunların dışında, ağız boşluğu ve geniz de mahreç bölgesi kabul edilir. Med harfi olan ا و يharfleri ağız boşluğundan, gunne sesi ise genizden çıkarılır. 20
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş Harf
ا
ب ت ث ج
ح خ د ذ
ر ز
س
ش
ص ض ط ظ
Türkçedeki karşılığı
Mahreç (Çıkış yeri) Boğaz sonu
“E” sesi gibidir.
Alt ve üst dudak
“B” sesi gibidir.
Dil ucu ile ön diş dipleri
“T” sesi gibidir.
Dil ucu ile ön diş uçları
Peltek bir harftir. Türkçe karşılığı yoktur.
Dil ortası ve üst damak ortası
Türkçedeki “C” sesinden farklıdır.
Boğaz ortası
Türkçe karşılığı yoktur.
Boğazın ağza en yakın kısmı
Hırıltılı bir harftir. Türkçe karşılığı yoktur.
Dil ucu ile üst ön diş dipleri
“D” sesi gibidir.
Dil ucu ile ön diş uçları
Peltek bir harftir. Türkçe karşılığı yoktur.
Dil ucu ile ön dişlerin üstündeki damak
“R” sesi gibidir.
Dil ucu ile alt ön dişlerin iç yüzeyi
“Z” sesi gibidir.
Dil ucu ile alt ön dişlerin iç yüzeyi
“S” sesi gibidir.
Dil ortası ve üst damak ortası
“Ş” sesinden daha yumuşaktır.
Dil ucu ile alt ön dişlerin iç yüzeyi
Kalın “S” sesi gibidir (Sa).
Dil kenarı ile üst azı dişler
Türkçe karşılığı yoktur.
Dil ucu ile üst ön diş dipleri
Kalın “T” sesi gibidir (Ta).
Dil ucu ile ön diş uçları
Peltek bir harftir. Türkçe karşılığı yoktur. 21
9. Sınıf Harf
ع
Türkçedeki karşılığı
Mahreç (Çıkış yeri) Boğaz ortası
Türkçe karşılığı yoktur.
Boğazın ağza en yakın kısmı
Kalın “Ğ” sesi gibidir (ğa).
Üst ön diş uçlarıyla alt dudağın içi
“F” sesi gibidir.
Dil kökü ve üst damak
Türkçe karşılığı yoktur.
Dil kökü ve küçük dil önü
“K” sesi gibidir.
Dilin iki kenarı ve ucu ile üst damak
“L” sesi gibidir.
Alt ve üst dudak
“M” sesi gibidir.
Dil ucu ile iki üst ön diş etleri
“N” sesi gibidir.
و
Alt ve üst dudak
Dudaklar ileri uzatılarak çıkarılan “V” sesi gibidir.
هـ
Boğaz sonu
“H” sesi gibidir.
Dil ortası ve üst damak ortası
“Y” sesi gibidir.
غ
ف ق
ك ل م
ن
ى
Koro Çalışması Yapalım Öğretmeninizin tahtaya yazdığı her bir harfi “eb, et, ...” şeklinde seslendirişini dinledikten sonra, siz de harfleri mahrecine uygun olarak aynı şekilde okuyunuz.
Bulalım ح خ هـ
ذ ز ظ
ثسص
Yukarıdaki harflerin telaffuzlarını öğretmeninizden dinleyiniz ve aralarındaki ses farkını bulunuz. 22
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 2.4. İnce ve Kalın Sesli Harfler Kur’an harfleri, kalın ve ince olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu harflerin 18’i ince, 10’u kalın sesle okunur. 1. İnce sesli harfler: 2. Kalın sesli harfler:
ا ب ت ث ج د ذ ز س ش ف ك ل م ن و هـ ى
خ ص ض ط ظ غ قharfleri kalın sesle okunur. b. عve حharfleri kalına yakın bir sesle okunur. c. رharfi ise bazen kalın bazen ince okunur. a.
Tamamlayalım
Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere kalın sesli harfleri yazınız.
هـ 23
9. Sınıf 3. Harflerin Okunuşu 3.1. Harekeler: Üstün, Esre, Ötre Kur’an harflerinin tamamı sessizdir. Bu harfleri seslendiren ve dilimizdeki sesli harflerin yerini tutan işaretlere hareke denir. Bu işaretler harflerin üstünde veya altında bulunur. Harflerin sesli okunmasını sağlayan üç hareke vardır: Üstün, esre ve ötre. Üstün: Harfin üstüne yazılan yatık bir çizgidir (
َ ـــــ
). Bu işarete Arapçada fetha denilir. Üs-
tün, ince harflerin ‘e’, kalın harflerin ‘a’ sesiyle okunmasını sağlar. Örneğin sin (
) َس, sad ( ) صharfine üstün konulunca sa ( ص َ Dinleyelim-Okuyalım
işareti konulunca se (
س
) harfine üstün
) şeklinde okunur.
Harfleri, öğretmeninizi dinledikten sonra üstün harekesiyle seslendiriniz.
ض طَ ظَ َع َغ َف َق كَ َل َم َن َو هـ َ َى َ ص َ اَ َب َت َث َج َح َخ َد َذ َر َز َس َش
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َو َر َد
َو َز َن
َد ر َ َس
ََت َر ك
َن َز َل
َح َس َد
َد َخ َل
َف َع َل
َث َب َت
ص َر َ َن
َس َج َد
اَ كَ َل اَ َك َل َح َس َد ثَ َب َت
َتَ َرك
َد َخ َل نَ َص َر
نَ َز َل فَ َع َل
َس َجد 24
َر َز َق
اَ َد َب
َذ هـ َ َب
ا ََم َر
َذ هـ َ َب
اَ َم َر
طَ َل َب
كَ َت َب
َخ َت َم
َخ َل َق
َطل ََب َخ َت َم
َك َت َب َخل ََق
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş Esre: Harfin altına yazılan yatık bir çizgidir (
ِ ـــ
). Bu işarete Arapçada kesre denilir. Esre,
ince harflerin ‘i’ sesiyle, kalın harflerin ‘ı-i’ arası bir sesle okunmasını sağlar.
Dinleyelim-Okuyalım
Harfleri, öğretmeninizi dinledikten sonra esre harekesiyle seslendiriniz.
ِض ِط ِظ ِع ِغ ِف قِ ِك ِل ِم ِن ِو هـ ِ ى ِ ص ِ اِ ِب ِت ِث ِج ِح ِخ ِد ِذ ِر ِز ِس ِش Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
اَ ِم َن
ِث َ َور
ِف َ اَز
تَب َِـع
َخ ِس َر
َح ِس َب
لَب َِس
فَلَ ِق
َع َد ِس
ل ََه ِب
َر ِك َب فَه َِم
َع ِم َل َوجِ َل
َعلِ َم
َ َِو ى ل
َشهِ َد
اَ ِذ َن
ََو ِسع
ِب َ َشر
ِ َس ن َى
ََض ِحك
َس ِم َع
ََح ِفظ
قِ َب ِل
ِـح َ َرب
25
َم َس ِد
َح ِم َد َم َث ِل
َملِ ِك
9. Sınıf ُـــ
Ötre: Harfin üstüne yazılan ve küçük bir vav’a benzeyen işarettir ( ). Bu işarete Arapçada damme denilir. Ötre, ince harflerin ‘u-ü’ arası bir sesle, kalın harflerin ‘u’ sesiyle okunmasını sağlar.
Dinleyelim-Okuyalım
Harfleri, öğretmeninizi dinledikten sonra ötre harekesiyle seslendiriniz.
ُا ُب ُت ُث ُج ُح ُخ ُد ُذ ُر ُز ُس ُش ُص ُض طُ ظُ ُع ُغ ُف ُق كُ ُل ُم ُن ُو هـُ ُى Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ُا ِخ َذ
ُول ِ َد
ُس ِئ َل
ُج ِع َل
ُن ِص َب
ُو ِض َع
ِب َ ُضر هَيَ ُب
ُثل ُُث
ُرز َِق
ُخلِ َق
ُا ِم َر
ُق ِت َل
ُا ِذ َن
ُك ِت َب
ُفه َِم
ُخ ِس َر
ُغ ِف َر
ِ ُذ ك َر
َص َم ُد
يَلِ ُد
ِث ُ يَر
يَ ِص ُف
َو ُه َو
ُج ِم َع
ُك ُت ُب
26
ِ َُرفع
َض ُع َف
ُح ِم َل ُر ُس ُل
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 3.2. Cezim (Sükûn) Cezim, harfin üzerine küçük bir daire şeklinde yazılan işarettir (
ـــ ْ
).
Cezim, harflerin harekesiz olarak okunmasını sağlar. Harekeli bir harf cezimli bir harfle birleşince Türkçedeki sessiz harfle biten kapalı hece biçimi oluşur. Örneğin, üstünlü hemze ile cezimli lam
( ا َْلel) şeklinde okunur. Dinleyelim-Okuyalım
birleşince
… ا َْب اِ ْب ا ُْب
Öğretmeninizin harfleri şeklinde okuyuşunu dikkatle dinleyiniz. Siz de aynı şekilde, bütün harfleri mahreçlerine uygun olarak cezim ile okuyunuz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ُق ْل
َك ْم
مَ ْل
نَ ْح ُن
اَ ْن ُت ْم
اَ ْن َت
َغ ْي ِب
ُك ْن ُت ْم
ا َْر َس َل
َر ْي َب
َم َثل ُُه ْم ُي ْب ِص ُر
بَ ْع َد
اِ ْس َت ْوقَ َد يَ ْخ َد ُع
َقَ ْبلِك
مَ ْل ُت ْن ِذ ْر ي ُع ُر ْ َش
ِم ْن
ل َ ُك ْم يَ ْو ِم
ُا ْن ِز َل اَ ْن َذ ْر َت
اَ ْن ُف َس ُه ْم
اِ ْن َح ْم ُد
َك ْي َف
َعل َْيه ِْم ُم ْفلِ ُح
َرب َِح ْت
Kendimizi Deneyelim Kur'an okuma konusunda ilerlediniz. Aşağıdaki İnşirâh suresinin kırmızı renkle verilen kelimelerini okuyarak kendinizi deneyiniz.
َك َرك ْ ن َر ْحل َكَ َص ْد َركَ َو َو َض ْع َنا َع ْنكَ ِو ْز َركَ اَلَّذ۪ ٓياَ ْن َق َضظ َْه َركَ َو َرفَ ْع َنال َكَ ِذ ْ َا مَ َْل ش فَاِ َّن َم َعا ْل ُع ْس ِريسُ ْ ًرااِ َّن َم َعا ْل ُع ْس ِريسُ ْ ًرافَاِ َذافَ َر ْغ َتفَا ْن َص ْب َواِ ىٰل َر ّبِكَ فَ ْار َغ ْب 27
9. Sınıf 3.3. Şedde
ـــ ّ
). Şedde, harfin üzerine birleşmiş iki küçük “u” harfine benzer şekilde yazılan işarettir ( Üzerinde bulunduğu harfin iki defa okunmasını sağlar. Dolayısıyla şeddeli harf, aslında iki harftir. Bunlardan birincisi cezimli, ikincisi harekelidir. Örneğin, diye okunur.
اِ َّن
şeklinde yazılan kelime
اِ ْن َن
(inne)
Dinleyelim-Okuyalım Öğretmeninizin harfleri … ُب َّ ا ََّب اِ َّب اşeklinde mahreçlerine uygun olarak nasıl
okuduğuna dikkat ediniz. Siz de bütün harfleri aynı şekilde şedde ile okuyunuz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ُك َّل َح ُّق
َزيَّ َن
ُي َب ّ ِش ُر
ل ََعلَّ ُك ْم
فَ َّض ْل ُت ُك ْم
ل ََع َّل
َكاَ َّن
اَ َّن
اِ َّن
ُث َّم
َج َّن َة
َك َّذ َب
تَ َّب
َر ّ ِب
َج َه َّن ُم
ُي َك ّ ِذ ُب
َش ّ ِر
ُي ِض ُّل
َعلَّ ْم ُت ْم
يَظ ُُّن
اِتَّ َخ َذ
َعلَّ َم
يَ ُص ُّد
ُن َق ّ ِد ُس
ُم َص ّ ِد َق
نَ َّز َل
يـ َ ُم ُّد
ن ّب ُِح َ ُس
ُا ِع َّد ْت
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Felâk suresinin kırmızı renkle verilen kelimelerini okuyarak kendinizi deneyiniz.
ُق ْل ا َُعو ُذ ب َِر ّ ِب ا ْل َفلَ ِق ِم ْن َش ّ ِر َما َخل ََق َو ِم ْن َش ّ ِر َغا ِس ٍق اِ َذا َوقَ َب ِ َ َو ِم ْن َش ّ ِر ال َّن َّفاث ات يِف ا ْل ُع َق ِد َو ِم ْن َش ّ ِر َحا ِس ٍد اِ َذا َح َس َد 28
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 3.4. Tenvin (
ٌـــ
Tenvin, kelimenin sonuna cezimli nun sesi veren iki üstün ( ) işaretleridir. Arapçada sadece isimlerin sonunda bulunur.
ة
ً ــــ
ً ـــ
), iki esre (
ء
ٍ ـــ
) ve iki ötre
). Yuvarlak te ( ) ve hemze ( ) dışındaki harflerde İki üstün: Harfin üzerine yazılır ( ) desteği üzerine yazılır. İnce harflerin ‘en’ sesiyle, kalın harflerin ‘an’ sesiyle okunmasını elif ( sağlar.
ا
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ـمن ًا َ َث
ًَر َغدا
اء ً ـم َ َس
اء ً َم
ُظلْم ًا َكلِ َم ًة
ط َّي َِب ًة
َم ْو ِع َظ ًة
ًَخيرْ ا
ًاِذا
ًاَبَدا
ًا ََحدا
ًر ِْجزا
َم َرض ًا
ُح ْكم ًا
قِ َر َد ًة
َج ْه َر ًة
تَ ْوبَ ًة
ِر ْزق ًا
ًقَ ْوال
ُم َص ّ ِدق ًا
ُم ْؤ ِمن ًا
ُم َب ّي َِن ًة
بَ َق َر ًة
ًَم َثال
ًا َْمرا
ًُس َّجدا
ِعلْم ًا
َج َّن ًة
ًُم ْس َت ْك رِبا
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Mürselât suresinin 1-6. ayetlerinde kırmızı renkle verilen kelimeleri okuyarak kendinizi deneyiniz.
ِ ات َع ْص ًفا َوال َّن ِ َوا ْل ُم ْر َسلاَ ِت ُع ْرفًا فَا ْل َع ِ اش َر ِ اص َف ن ًرا ْ َات ش ِ ات فَ ْرقًا فَا ْل ُم ْل ِق َي ِ َ فَا ْل َفا ِرق ك ًرا ُع ْذ ًرا ا َْو ُن ْذ ًرا ْ ات ِذ 29
9. Sınıf İki esre: Harfin altına yazılır ( sesle okunmasını sağlar.
ٍ ـــــ
). İnce harflerin ‘in’ sesiyle, kalın harflerin ‘ın-in’ arası bir
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َر ْي ٍب يَ ْو ٍم
بَ ّي َِن ٍة ش ٍء ْ َي
بِ ِن ْع َم ٍة
ا َْو َص َدقَ ٍة
ا َْج ٍر
َح َس ٍد
ل ٍ ّ َِو ي
ِت ٍ َم ّي
ِب ٍ َك َص ّي
بِ ُق َّو ٍة
ٍ ْبِ َخير
ل ِ َق ْو ٍم
َس َف ٍر
نَ ْف ٍس
ُس ْن ُبلَ ٍة
َج َب ٍل
ِم ْن فِ َئ ٍة
ب ٍ ّ ِل ِ َن ي
ل ِ ُك ّ ٍل بِ َغ َض ٍب
ا ََح ٍد
ا ََج ٍل
ِعل ٍْم
فَ ْض ٍل
َونَ ْق ٍص
بَ ْي ٍت
ُم ْؤ ِم ٍن
َوفَ ْض ٍل
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Abese suresinin 13-19. ayetlerinde kırmızı renkle verilen kelimeleri okuyarak kendinizi deneyiniz.
وعةٍ ُمطَه َّ َرةٍ بِا َْي ۪دي َس َف َرةٍ كِ َرا ٍم ب َ َر َرةٍ َ ي۪ف ُص ُح ٍف ُمكَرَّ َمةٍ َم ْر ُف
ِ ِ ِ ش ٍء َخلَقَ ُه ِم ْن نُ ْطفَةٍ َخلَقَ ُه فَقَدَّ َر ُه ُ ن َ ُْقت َل الاْ س ْ َان َمٓا اَ ْكفَ َر ُه م ْن اَ ِّي ي 30
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş İki ötre: Harfin üzerine yazılır ( sesiyle okunmasını sağlar.
ٌ) ـــــ. İnce harflerin ‘un-ün’ arası bir sesle, kalın harflerin ‘un’
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َم َر ٌض
ُك ُت ٌب
ُر ُس ٌل
ا ََج ٌل
ا ََح ٌد
َع َش َر ٌة
ُك ْف ٌر
اِ ْث ٌم
ِخ ْز ٌى
َخ ْو ٌف
فَ َو ْي ٌل
َوبَ ْر ٌق
َو َر ْع ٌد
َع ْد ٌل
ُم ْس َت َق ٌّر ُم ْح ِس ٌن ُم َط َّه َر ٌة
نَ ْف ٌس
م ٌ ُْع ي
َح ٌّق
ُم َح َّر ٌم
َو َر ْح َم ٌة
ُم َسلَّ َم ٌة
ُم ْخر ٌِج
ُب ْك ٌم ُا َّم ٌة
ِح َّط ٌة
ُص ٌّم
َع ُد ٌّو
فِ ْت َن ٌة
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki İhlâs suresinin kırmızı renkle verilen kelimelerini okuyarak kendinizi deneyiniz.
الص َم ُد مَ ْل يَلِ ْد َو مَ ْل ُيول َْد ُ ّٰالل ا ََح ٌد ا ه ُ ُّٰق ْل ُه َو ه َّ َلل َو مَ ْل يَ ُك ْن ل َُه ُك ُف ًوا ا ََح ٌد 31
9. Sınıf 3.5. Med Harfleri: Elif, Vav, Ya Med, uzatmak demektir. Kendinden önceki harfin uzatılarak okunmasını sağlayan harflere med ), ya ( ). harfleri (uzatma harfleri) denir. Med harfleri üçtür: Elif ( ), vav (
ا
ا
و
ى
Elif ( ): Kendisinden önceki üstünlü harfin uzatılarak okunmasını sağlar. İnce harfleri ‘e-a’ arası bir sesle, kalın harfleri ‘a’ sesiyle uzatır.
Dinleyelim-Okuyalım …ٰا بَا تَا
Öğretmeninizin harfleri şeklinde uzatarak okuyuşunu dinleyiniz. Uzatan elif harfinin harekesiz olduğuna dikkat ediniz. Siz de bütün harfleri aynı şekilde med harfi olan elif ile okuyunuz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َك َما
َارك َ تَ َب
اِ َذا
ل
اد َ ا ََر
اد َ َز
َُس ْب َحانَك
اب ٌ ِك َت
ات ٍ َج َّن
ات ٌ ُظل َُم
نَ َّز ْل َنا
اه ْم ُ َر َز ْق َن
َجا ِع ٌل
ا َْب َصا ِر ِه ْم
اد ُ يَ َك
َعل َْي َنا
يَا ا هَُّيَا
اد ُه ْم َ فَ َز
32
َما
ان َ َك
يَا
قَا َل
ِع َبا ِد
َمال ِ ِك
او ٌة َ ِغ َش
اِ ْه ِدنَا
اب َ فَ َت
ار هُ ُت ْم َ تِ َج
َاِيَّاك
ب َِما ُا ْن ِز َل
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş و
Vav ( ): Kendisinden önceki ötreli harfin uzatılarak okunmasını sağlar. İnce harfleri “u-ü” arası bir sesle, kalın harfleri “u” sesiyle uzatır.
Dinleyelim-Okuyalım
Öğretmeninizin harfleri
… اُو ُبو ُتوşeklinde uzatarak okuyuşunu dinleyiniz. Uzatan
vav harfinin harekesiz olduğuna dikkat ediniz. Siz de bütün harfleri aynı şekilde med harfi olan vav ile okuyunuz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ود ُ َو ُق
وت ُ ا َُم
ور ٍة ُ ِس َ ب
ور ٌ َغ ُف
ُوب ٌ ُقل
ون ُ يَ ُك
ا َُعو ُذ
ُذو
ُقو
وب ُ نَ ُت
ود ُ يَ ُـع
ول ُ يَ ُق
ود ًة َ َم ْع ُد
ُِقل ه ُوب ِْم
ول ٌ َر ُس
ون َ يَ ْرجِ ُع
ون َ ُم ْصلِ ُح
ون َ ُم ْف ِس ُد
ون َ ُم ْفلِ ُح
وب ِ َم ْغ ُض
ون َ يسُ ُِّر
ون َ ُي َب ّ ِش ُر
ون َ ُي َجا ِه ُد
ون َ ُي َخا ِد ُع
ون َ تَ َّت ُق
ون َ ُي ْن ِف ُق
ون ْ َش َ ي ُع ُر
ون َ ُي ْؤ ِم ُن
ون َ ُيوقِ ُن
ون َ يَ ْعل َُم
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Kâfirûn suresinin kırmızı renkle verilen kelimelerini okuyarak kendinizi deneyiniz.
ون َمٓا اَ ْع ُب ُد َ ون َو َ آل اَ ْن ُت ْم َعاب ِ ُد َ ون َ آل اَ ْع ُب ُد َما ت َ ْع ُب ُد َ ُق ْل يَٓا اَ هُّيَا ا ْلكَافِ ُر
ل ۪دي ِن َ َو َ آل اَنَا ۬ َعاب ِ ٌد َما َعبَ ْدتُ ْم َو َ آل اَ ْن ُت ْم َعاب ِ ُد ُ ون َمٓا اَ ْع ُب ُد ل َ ُك ْم ۪د َ ِين ُك ْم َو ي 33
9. Sınıf ى
Ya ( ): Kendisinden önceki esreli harfin uzatılarak okunmasını sağlar. İnce harfleri “i” sesiyle, kalın harfleri “ı-i” arası bir sesle uzatır.
Dinleyelim-Okuyalım Öğretmeninizin harfleri
… ۪ا ى۪ب تşeklinde uzatarak okuyuşunu dinleyiniz. Uzatan
ya harfinin harekesiz olduğuna dikkat ediniz. Siz de bütün harfleri aynı şekilde med harfi olan ya ile okuyunuz.
Uygulayalım Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
اَخ
اَب
ذ۪ى
ل
ف بَن
كِتَاب
ِع ْلم
اَل َّ۪ذى
۪دين
َظَال ِ ۪مني
ير ٌ قَ ۪د
ِ ۪ين َ كَافر
ين َ اَل َّ۪ذ
ِ َف َاس ۪قني
يم ٌ َع ۪ل
ِ َخ َاش ۪عني
ين َ ُم ْن ِذ ۪ر
ِ يع ٌ َسم
اِ ْس َرا ۪ئي َل َضا ۪لّني َ
اَبَا ۪بي َل
ِ يس َ ا ْب ۪ل
يم ٌ اَ ۪ل
ِ ص َاد ۪قني َ
ََعال َ ۪مني
۪ين َ ُمبَ ِّشر
ني ُ نتَ ۪ع ْ َس
يُ ْحي
يت ُ يُ ۪م
Kendimizi Deneyelim
Aşağıdaki Fil suresinin kırmızı renkle verilen kelimelerini okuyarak kendinizi deneyiniz.
اب ا ْلف۪ ي ِل ا مَ َْل يَ ْج َع ْل َك ْي َد ُه ْم ي۪ف تَ ْضل۪ي ٍل َوا َْر َس َل ِ ا مَ َْل تَ َر َك ْي َف فَ َع َل َر ُّبكَ بِا َْص َح ار ٍة ِم ْن ِس ۪ ّجي ٍل فَ َج َعل َُه ْم َك َع ْص ٍف َم ْا ُكو ٍل َ َعل َْيه ِْم َطيرْ ًا اَبَا ۪بي َل تَ ْرم۪ يه ِْم بِ ِح َج 34
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 3.6. Vav ve Ya Şeklinde Yazılan Elif Kur’an yazısında elif harfi üç şekilde yazılır.
( ) اşeklinde yazılır. Örnek: قَا َل 2. Bazen vav ( ) وşeklinde yazılır. Örnek: صلٰو ٌة َ ve َز ٰكو ٌة 3. Bazen de ya ( ) ىşeklinde yazılır: اِلve عل َ Bulalım
1. Genellikle, bildiğimiz elif
ve
َاِيَّاك
Kitabınızın “Yüzünden Okunacak Sureler” bölümünden elif harfinin üç farklı yazılışına örnekler bulunuz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َس ْل ٰوى
اَب
ت َ ْق ٰوى
۪عيس
اَ ْدن
ب ٰرى ْ ُش
اِ ْستَ ٰوى ٌَم ٰنوة
ٌن َ ٰجوة
فَهَ ٰدى
فَ َس ّٰو ُيه َّن ٌغَ ٰدوة
بَل
َعل
اِل
ُموس
اَ ْد ٰرى
اَ ْول
يسُ ْ ٰرى
اُ ْخ ٰرى
تَلَق
ٌَح ٰيوة
ٌَز ٰكوة
َصل
ن َ ّٰجينَا
35
تَعَال
ي َ ْغش
َحت
ُح ْسن ٌَصلٰوة
9. Sınıf 3.7. Uzatma (Asar-Çeker) İşareti
( ـــ ٰ )
asar, altına konulan uzatma Kur’an yazısında, harfin üstüne konulan uzatma işaretine çeker denir. Bu işaretler o harfin uzatılacağını gösterir. işaretine
( ) ــ ۪ـ
Tahmin Edelim Asar işareti bulunan harflerden sonra gizli bir med harfi vardır. Bu med harfini tahmin ediniz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َٰذلِك ات ٌ َ ٰاي ٰل ِك َّن
ٰه َذا اِل ٌٰه
ٌٰا ِخ َرة
ن َ َٰا س
ُق ْر ٰا ٌن
ٰات َ ْينَا
ان َ ٰا ِل ِع ْم َر
ٰا َل فِ ْر َع ْو َن
بِاٰيَاتِنَا
َاَ ْرب َ ۪عني
ِ َشيَا ۪ط ينهِ ْم
يتكُ ْم ُ يُ ۪م
يم َ ُم ْستَ ۪ق
ين ُك ْم ُ ۪د
ِ۪فيه
َٰادَم
ٰا َم َن
ون َ ٰه ُر
اِ ْس ٰح َق
ِٰاذ َ ه ان ِ ْم
ات ٌ َس ٰم َو
ت َ ْجر۪ى
يم ٌ َع ۪ل
َر ْح ٰم ِن
اِ ْس ٰم ۪عي َل
ٰا َمنَّا
يم َ اِ ْب ٰر ۪ه
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Bakara suresinin 6 ve 7. ayetlerinde kırmızı renkle verilen kelimeleri okuyarak kendinizi deneyiniz.
ِ ون َختَ َم ٌٓ ين كَ َف ُروا َس َو َ اء َعل َ ْيهِ ْم ءَاَ ْن َذ ْر هَتُ ْم اَ ْم لمَ ْ تُ ْن ِذ ْر ُه ْم لاَ يُ ْؤ ِم ُن َ ا َّن ال َّ ۪ذ ِ وب ِ ْم َو َع ىٰل سمعِهِ ْم َو َع ٰىٓل اَبصارِهِ ْم ِالل َع ىٰل ُقل ُ ه يم ع م ه ل و ة او ش غ ذ َ َ َ ٌ ْ ٌ اب َع ۪ظ َ َ َ َْ ُ ُ ّٰه َ ْ ٌ 36
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 4. Okunuşla İlgili Özel Durumlar 4.1. Elif Lam Takısı Arapçada isimleri belirli yapma yollarından ) takısı getirmekbiri, ismin başına elif lam ( tir.
ال
ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك م و هـ ىharfle-
rinden biriyle başlayan kelimelerin başına elif lam
Araştıralım Şemsî harfler ve kamerî harfler ifadelerini araştırınız ve elif lam takısı ile irtibatını açıklayınız.
takısı gelirse lam harfi cezimli olarak okunur.
اَ ْل َق َم ُر قَ َم ٌر ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل نharflerinden biriyle başlayan kelimelerin başına elif Örnek:
lam takısı gelirse lam harfi yazılır, fakat okunmaz. Sonraki harf şeddeli okunur.
َش ْم ٌس اَل َّش ْم ُس Uygulayalım
Örnek:
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz. Elif lam takısındaki “lam” harfinin okunmadığı kelimelerin altını çiziniz.
وب ِ اَ ْل َم ْغ ُض
اَ ْل َغ ْي ُب
اَلاْ َ ْر ُض
اب ُ اَ ْل ِك َت
ون َ اَ ْل ُم ْفلِ ُح
ون َ اَ ْل ُم ْف ِس ُد
ون َ اَ ْل َخا ِس ُر
ني َ ۪اَ ْل َفا ِسق
َلص َم ُد َّ ا
يم ِ ۪ا ََّلرح
ا ََّلر ْح ٰم ِن
ِّ ا ََلص َراط
َلضلاَ ل َ ُة َّ ا اَ ْل َك ۪ر ُيم اَل َّز ٰكو ُة
َان َّ ا ُ َلش ْيط اَ ْل َخال ِ ُق َلصلٰو ُة َّ ا
اس ُ اَل َّن
اب ُ اَل َّت َّو
ين َ اَ ْل َكافِ ۪ر
ني َ ۪اَ ْل َعالَم
ون َ اَل َّظال ِ ُم
37
ول ُ ا ََّلر ُس
اَ ْل َح ْم ُد
يم َ ۪اَ ْل ُم ْس َتق َلسلاَ ُم َّ ا ين ُ ا ۪ َّلد
اَ ْل ُق ْر ٰا ُن ِ اَل ۪ ّت ني
9. Sınıf 4.2. Zamir ve Okunuşu
Tahmin Edelim
ـه
) özel bir Kur’an tilavetinde zamirin ( okunuşu vardır. Kendisinden önceki harf harekeli olduğunda zamir uzatılarak okunur. Önceki harf cezimli veya harekesiz olduğunda ise uzatılmaz.
Uzatılarak okunan zamirden sonra gizli bir med harfi vardır. Bu med harflerini tahmin ediniz.
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َح ْول َُه
َو ْح َد ُه
َش ّ ِر ۪ه
َخيرْ ِ ۪ه
ِعل ُْم ُه ُ۪ك ُتبِه
َعلَّ ْم َن ُاه َعل َْي ِه
َر ُّب ُه
َمالُ ُه
ُ۪ر ُسلِه
ِ۪م ْثلِه
ُكلَّ ُه
ل َُه
ِع ْن َد ُه
بَ ْي َن ُه
قَل ُْب ُه
۪ل ِ َق ْو ِمه
بِا َْم ِر ۪ه
ِم ْن بَ ْع ِد ۪ه
۪م۪ ي َثاقِه
اِل َْي ِه
َع ْن ُه
ِم ْن ُه
ٰاتَ ْي َن ُاه
ُوه ُ فَ َعل
ُوه ُ قَ َتل
بَن۪ ي ِه
۪بِه
ف۪ي ِه
Kendimizi Deneyelim Aşağıdaki Nasr suresinin ayetlerinde kırmızı renkle verilen kelimeleri okuyarak kendinizi deneyiniz.
ِالل ون ي۪ف ۪دي ِن ن ال ت ي ا ر و ح ت ف ل ا و ْ َ َّ َ َّٰجٓاءَ ن َ ْص ُر ه ْ َ ُاس ي َ ْد ُخل َ َ َ َ ْ ُ َ ِ اَ ْف َواجًا فَ َس ِب ْح ب ِ َح ْم ِد َرب ان تَوَّابًا و ك َ َ َاستَ ْغ ِف ْر ُه اِن َّ ُه ك َ ْ ّ ّ 38
اِذَا
ِالل ّٰه
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş 4.3. Med-Kasr Kelimeleri Kur’an-ı Kerim’de bazı kelimelerin altında küçük ve eğik olarak “med” ( ) مدveya “kasr” ( ) قصر ifadeleri yer alır. Bu ifadelerden med, bulunduğu harfin uzatılarak okunacağını gösterir. Örnek:
Bulalım Kitabınızın “Yüzünden Okunacak Sureler” bölümünden med ve kasr kelimelerine örnekler bulunuz.
اؤ۫ َن ُ ٓ يُ َر
Kasr, bulunduğu harfin uzatılmadan okunacağını gösterir.
۬ اَنَا
Örnek:
Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َر ُؤ ٌ۫ف
اُو ۬ ي۪ل ب َ ْا ٍس
اَ ْنب ُِؤ۫ن اؤ۬كُ ْم ُ ٓ َم
َولاَ ي َ ُؤ۫دُ ُه ٰه ٓ ُؤ َ آ۬ل ِء
اؤ۫ َن ُ ٓ يُ َر
ك َ اُو۬لٰ ٓ ِئ
ُم ْس َت ْه ِز ُؤ َ۫ن ۬ اَنَا
Altını Çizelim Uygulayalım bölümünde med harfilerinin altını çiziniz.
4.4. Okunmayan Elif
قَالُوا
ا
kelimesindeki birinci elif ( ), kaf ( Elif harfi, bazen yazıldığı hâlde okunmaz. Örneğin, harfinin uzatılmasını sağlar. Fakat kelimenin sonundaki elifin okunuşa herhangi bir etkisi yoktur. Elif lam takısının hemzesi, kendisinden önce harekeli bir harf geldiğinde okunmaz. Örnek:
اب ِ بِا ْل ِك َت
اب َُ اَ ْل ِك َت
الدي ِن ّ ۪ يَ ْو ِم
ا ۪ َّلدي ِن 39
)ق
9. Sınıf Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
َك َف ُروا
َكا ُنوا
ا َٰم ُنوا
قَالُوا
َوا ْف َعلُوا
َو ْار َك ُعوا
اس ُج ُدوا ْ َو
اع ُب ُدوا ْ َو
ض ِ َو َما ىِف الاْ َ ْر
وب ِ َغيرْ ِ ا ْل َم ْغ ُض
بِا ْل َغ ْي ِب
اب ُ ٰذلِكَ ا ْل ِك َت
ِالل َّٰوتُوبُ ٓوا اِ ىَل ه
ِاء الز ٰكوة َّ ِ ٓ ََو ۪ايت
اء ُّ ُه ُم ُ ٓ َالسفَه
ِ ٓ ِم َن ا ْل َم اء
اص ْوا َ َوتَ َو
ار الَّت َ فَاتَّ ُقوا ال َّن
َخل َْوا
َم َش ْوا
َد َع ْوا
ََولاَ ال َّضٓا ۪لّني
اس ِ َو ِم َن ال َّن
ِ ّ اِ ْه ِدنَا َالص َراط
4.5. Hurûf-ı Mukattaa Hurûf-ı Mukattaa, sözlükte “kesik harfler” anlamına gelir. Bir veya birkaç harften oluşur. Kur’an-ı Kerim’in yirmi dokuz suresi bu harflerle başlar. Kur’an-ı Kerim’e özgü olan Hurûf-ı Mukattaa’nın özel bir okunuş şekli vardır. Bu harfler isimleriyle ve üçüncü ünitedeki Medd-i Lâzım konusunda açıklanan uzatma kurallarına uygun olarak okunur. Örnek: Elif Lââââm Mîîîîm şeklinde okunur. ٓ ا مٓل Uygulayalım
Aşağıdaki örnekleri okuyunuz.
ق ٓ قَا ْٓف ال ٓ ٰر
ِ ف لاٰ ٓ ْم َرا ْ اَل
ٓن نُو ٓ ْن
ٓ ٰحم
حا ٓ ِمي ٓ ْم َ
س ٓ ٰي
ْ ٓيَا ۪سين س ٓ ٰط
ْ ٓطَا ۪سين 40
ٓ ا مٓل
ِ ف لاٰ ٓ ْم ۪مي ٓ ْم ْ اَل
Hurûf-ı Mukattaa
Okunuşu
ط ٰ ٰه
Hurûf-ı Mukattaa
طَا َها
Okunuşu
1. Ünite: Kur’an Okumaya Giriş ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
ت ث خ
Kendisinden önce elif lam takısı geldiğinde, lam harfi okunmaz.
Med harfidir.
Peltektir.
Dudak harfidir.
Boğaz harfidir.
İnce sesle okunur.
Kalın sesle okunur.
HARFLER
Kendinden sonraki harfe bitişir.
A. Aşağıdaki harfler için uygun olan seçenekleri () ile işaretleyiniz.
ذ ز س ص ض ظ ف م و ي
B. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanı “D”, yanlış olanı “Y” ile işaretleyiniz.
ضharfinin Türkçe karşılığı “D” harfidir. (…) وharfi çıkarılırken dudaklar ileri uzatılmaz. (…)
(…) Şeddeli harf, aslında iki harften oluşur.
(…) Tenvin, Arapçada sadece isimlerin sonunda bulunur.
41
9. Sınıf (…) Harekesiz
وharfi, kendinden önceki esreli harfi uzatır.
قصرkelimesi, altında bulunduğu harfin uzatılarak okunacağını gösterir. (…) د ُه َ ِع ْنkelimesindeki zamir uzatılarak okunur. ِ kelimesinde, uzatılarak okunan zamirden sonraki gizli med harfi وharfidir. (…) ۪م ْثلِه (…)
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz. 1. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde med harfi olan elif vardır? A)
فَ ْار َغ ْب
B)
َم َش ْوا
C)
اع ُب ُدوا ْ َو
D)
َكا ُنوا
E)
بِا ْل َغ ْي ِب
2. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde kalın sesle okunan harf vardır? A)
ين ُ ا ۪ َّلد
B)
ُوه ُ قَ َتل
C)
اَل َّز ٰكو ُة
D)
ون َ اَل ُْم ْف ِس ُد
E)
ٰه َذا
D)
ل َُه
E)
بَ ْي َن ُه
E)
ٌَز ٰكوة
3. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde zamir uzatılmaz? A)
ُوه ُ فَ َعل
B)
َر ُّب ُه
C)
بِا َْم ِر ۪ه
وşeklinde yazılmış elif değildir? B) ٌ غ َ ٰدوة C) س ْل ٰوى D) ٌجوة ٰ َ ن َ
4. Aşağıdakilerden hangisi A)
ٌ َصلٰوة
5. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A)
خصضطظغق
harfleri kalın okunur.
B) Kur’an harflerini seslendiren işaretlere “hareke” denir. C) Kendisinden önceki harf harekeli olduğunda zamir uzatılarak okunur.
ة
ء
ا
D) İki üstün, yuvarlak te ( ) ve hemze ( ) harflerinin üzerine elif ( ) desteği ile yazılır. E) Kur’an-ı Kerim’in yirmi dokuz suresi Hurûf-ı Mukattaa ile başlar.
42
9. Sınıf 2. Ünite: Okunacak Sözler, Dualar ve Anlamları
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. İki rekâtlık bir namazda hangi söz ve duaları okuruz? Defterinize yazınız. 2. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden “Kunut” maddesini okuyarak öğrendiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 3. Müezzinliğin fazileti ile ilgili hadis-i şerifler araştırarak defterinize yazınız. 4. Peygamber Efendimize salavat getirmenin fazileti ile ilgili hadisler bulunuz.
43
9. Sınıf 1. Kelime-i Tevhid, Kelime-i Şehadet ve Anlamları
ِالل ِ ِ ۤ ُ الل ُم َحمَّ ٌد َر ُس ّٰول ه ُ ّٰل ا لٰهَ ا اَّل ه
دا َع ْب ُد ُه َو َر ُسو لُ ُه ّٰاَ ْش َه ُد اَ ْن لۤ اِلٰهَ اِ اَّل ُه ً َّالل َو ا َ ْش َه ُد اَ َّن ُم َحم Birlikte Okuyalım Kelime-i tevhit ve kelime-i şehadeti öğretmeninizden sonra koro hâlinde okuyunuz.
Kelime-i Tevhidin Anlamı Allah’tan başka ilah yoktur. Muhammed (s.a.v.) onun elçisidir. Kelime-i Şehadetin Anlamı Ben şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Yine şehadet ederim ki Muhammed (s.a.v.) onun kulu ve elçisidir.
Paylaşalım Hz. Ömer’in Müslüman oluşuyla ilgili bilgilerinizi hatırlayınız. Kelime-i şehadeti söyleyerek İslam’ı kabul etmesi onun hayatını ve davranışlarını nasıl etkiledi? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
44
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar 2. Eûzü Besmele ve Anlamı
ِ اللِ الرَّح ٰم ِن الرَّ ۪ح ِ ان الرَّ ۪ج ِيم س ِ َ اللِ ِم َن ال َّش ْيط ِ اَ ُعو ذُ ب يم ّٰب ِ ِم ه ّٰه ْ ْ ِ َب� ْ َلل ا ْ َلل ا ْ َالل ا ُ ّٰ� اَ ه ُ ّٰاَ ه َُك َُك ُ ّٰالل َو ه ُ ّٰ� َل ۤ ا لٰهَ ا َّل ه ُ َ كَب َب� َو ِ هّٰللِ ا ْل َح ْم ُد َلل ا ْ Okuyalım ُ ّٰاَ ه ُ َ كَب Pano Hazırlayalım
Öğretmeninizden eûzü besmelenin
Farklı besmele hatları bularak sınıfınızda
okunuşunu dinledikten sonra, arkadaş-
bir pano oluşturunuz.
larınızla koro hâlinde okuyunuz.
Eûzü Besmelenin Anlamı Kovulmuş şeytandan Allah’a sığınırım. Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla.
Not Edelim
“Kur’an okuyacağın zaman, kovulmuş şeytandan Allah’a sığın.”
Nahl suresi, 98. ayet.
Paylaşalım Kur’an okurken niçin eûzü besmele çekeriz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
45
9. Sınıf 3. Tekbir ve Anlamı
Not Edelim Bayram tekbiri, 17. yüzyılın ünlü bestekârlarından Mustafa Itrî tarafından bestelenmiştir.
ِ ِ ۤ َب� ْ َلل ا ْ َلل ا ْ َالل ا ُ ّٰكبرَ ُ اَ ه ُ ّٰاَ ه ُ ّٰالل َو ه ُ ّٰكبرَ ُ ل ا لٰهَ ا اَّل ه ُ َك� ر َب� َو للِ هّٰ ِ ا ْل َح ْم ُد ْ َلل ا ُ ّٰاَ ه ُ َك� ر Yarışalım Üç arkadaşınızı jüri üyesi olarak belirleyiniz. Yarışma grupları oluşturunuz. Tekbiri en güzel okuyan grubu seçiniz.
Tekbirin Anlamı Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Allah’tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Bütün övgüler Allah’adır.
Yorumlayalım Süleymaniye’de Bayram Sabahı ... Büyük Allah’ı anarken bir ağızdan herkes, Nice bin dalgalı “tekbir” oluyor tek bir ses, Gördüm ön safta oturmuş nefer esvaplı biri, Dinliyor vecd ile tekrar alınan “tekbir”i. ... Yahya Kemal Beyatlı, Kendi Gök Kubbemiz, s. 102. Yukarıdaki dizeleri yorumlayınız.
46
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar 4. Salatü Selam ve Anlamı
Duygularımızı Paylaşalım Teravih namazlarında, bayramlarda ve dinî merasimlerde, topluca salatü selam okuduğunuzda neler hissedersiniz? Duygularınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.
ِ ِّب اْال ُ ى م َو َع ىٰل ٰال ِ ۪ه َو َص ْح ِب ۪ه َو َسلِّ ْم اَلل ُّٰهمَّ َص ّ ِل َع ىٰل َس ّ ِي ِدنَا ُم َحمَّ ٍد ِنالن ِ ِى َّ ّ ّ Salatü Selamın Anlamı
Yarışalım Üç arkadaşınızı jüri üyesi olarak belirleyiniz. Yarışma grupları oluşturunuz. Salatü selamı en güzel okuyan grubu seçiniz.
Allah’ım! Ümmi Peygamber, Efendimiz Muhammed’e , onun ailesine ve ashabına rahmet et ve onlara en içten selamlarımızı ilet.
Paylaşalım “Muhakkak ki Allah ve melekleri Peygambere hep salat ederler. Ey iman edenler! Siz de ona salat edin ve tam bir içtenlikle selam verin.” Ahzâb suresi, 56. ayet. Yukarıdaki ayetin yorumunu bir tefsir kitabından okuyunuz ve bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
47
9. Sınıf 5. Amentü ve Anlamı
ِاللِ َو َم ٰل ۤ ِئكَ ِت ۪ه َو ُك ُت ِب ۪ه َو ُرسلِ ۪ه َوا ْليَ ْو ِم اْال ِٰخرِ َوبِا ْل َق َدر ّٰٰا َم ْن ُت ب ِ ه ُ ال َوا ْلبَ ْع ُث ب َ ْع َد ا ْل َم ْو ِت َح ٌّق ٰاللِ تَعَ ى َّٰخ رْيِ ۪ه َو َش ّرِ ۪ه ِم َن ه الل َوا َ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َحمَّ ًدا َع ْب ُد ُه َو َر ُسول ُ ُه ّٰاَ ْشهَ ُد اَ ْن لۤ اِلٰهَ اِ اَّل ُه Hep Beraber Okuyalım Amentü duasını, öğretmeninizden sonra koro hâlinde okuyunuz. Amentünün Anlamı Ben Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kadere yani hayır ve şerrin Yüce Allah’ın takdiriyle olduğuna iman ettim. Ölümden sonra tekrar dirilmek apaçık bir gerçektir. Ben şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Yine şehadet ederim ki Muhammed onun kulu ve elçisidir.
Bulalım Amentünün anlamını tahtaya yazınız. Öğretmeninizin gösterdiği bölümün Arapçasını söyleyiniz.
48
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar 6. Ezan - Kamet ve Anlamları
�َب ْ َلل ا ْ َلل ا ُ َّٰب� اَ ه ُ ّٰاَ ه ُ َك� ر ُ َك� ر ِ ِ ۤ الل ُ ّٰاَ ْشهَ ُد اَ ْن ل الٰهَ ا اَّل ه ِالل ّٰول ه ُ دا َر ُس ً َّاَ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َحم ِح ع ىَل الص ٰلوة َ َّ َى َّ ح َع ىَل ا ْل َف اَل ِح َّ َى الل ّٰلۤ اِلٰهَ اِ اَّل ُه
�َب ْ َلل ا ْ َلل ا ُ َّٰب� اَ ه ُ ّٰاَ ه ُ َك� ر ُ َك� ر ِ ِ ۤ الل ُ ّٰاَ ْشهَ ُد اَ ْن ل الٰهَ ا اَّل ه ِالل ُ دا َر ُس ّٰول ه ً َّاَ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َحم ِح ع ىَل الص ٰلوة َ َّ َى َّ ح َع ىَل ا ْل َف اَل ِح َّ َى ْ َلل ا ْ َلل ا ُ َّٰب� اَ ه ُ ّٰاَ ه ُ َكبر ُ َك� ر
Sabah ezanında, “Hayye ale’l-felah” cümlelerinden sonra iki defa denilir. Kamette, “Hayye ale’l-felah” cümlelerinden sonra iki defa
َلص اَل ُة َخ رْ ٌي ِم َن ال َّن ْو ِم َّ ا
الص اَل ُة َّ ام ِت َ َقَ ْد ق
Ezan ve Kametin Anlamı
denilir.
Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Şehadet ederim ki Muhammed Allah’ın elçisidir. Şehadet ederim ki Muhammed Allah’ın elçisidir. Haydi namaza! Haydi namaza! Haydi kurtuluşa! Haydi kurtuluşa! Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Allah’tan başka ilah yoktur.
Sabah ezanına eklenen “es-Salatü hayrun mine’n-nevm” ifadesinin anlamı: “Namaz uykudan hayırlıdır.” Kamette ezandan farklı olarak söylenen “Kad kâmeti’s-salatü” ifadesinin anlamı: “Namaz başlıyor.”
49
9. Sınıf Yarışalım
Uygulayalım
Ses ve makam ölçütlerine uygun olarak
Okulunuzun mescidinde kamet
ezanı en güzel okuyan arkadaşınızı belirle-
uygulaması yapınız.
yiniz.
Yorumlayalım Ruhumun senden, İlahî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki şehadetleri dinin temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Mehmet Âkif ERSOY
İstiklâl Marşı’nın yukarıdaki kıtasında şair, İslam dini ile ezan arasında nasıl bir ilişki kurmuştur? Açıklayınız. 7. Sübhaneke Duası ve Anlamı
Bilgilerimizi Paylaşalım Sübhaneke, Tahiyyat, Salli Barik, Rabbena ve Kunut duaları nerede ve ne zaman okunur? Bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
ك َ م َ ار َ ك الل ُّٰه َّم َو ب ِ َح ْم ِد َ َ ُس ْب َحان َ َ ك َو تَب ْ ك ُ اس ك َٰو ت َ َع ى َ ي َُ ْك َو لۤ اِلٰهَ غ ر َ ج َّل ثَنَا ۤ ُؤ َ ج ُّد َ ك َو َ ال Ezberden Okuyalım Sübhaneke duasını öğretmeninizden dinleyiniz. Sonra da mahreçlerine dikkat ederek sırayla okuyunuz.
50
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar Sübhaneke Duasının Anlamı Allah’ım! Sen her türlü eksiklikten uzaksın. Seni daima böyle över ve sana hamt ederim. Senin adın mübarektir. Senin şanın yücedir. Senin övgün uludur. Senden başka ilah yoktur.
Söyleyelim Sübhaneke duasında Yüce Allah’ın hangi özelliğine vurgu yapılmaktadır? Söyleyiniz.
8. Tahiyyat Duası ve Anlamı
Sıra Bende
Grup Halinde Okuyalım Tahiyyat duasını öğretmeninizden ya da
Tahiyyat duasını beş bölüme ayırınız ve
CD veya kasetten dinleyiniz. Daha sonra
her biriniz sırayla birer bölümü ezberden
gruplar hâlinde sesli olarak okuyunuz.
okuyunuz.
ِ ِاَلت َّ ِحي َّ لل ب َ لس اَل ُم َعل َ ْي ُ َات َو الط ّ َِّيب ُ الصل َ َو ُ َّ َات ا َّ ات هّٰ َو ُّ ِك اَ هُّيَا الن َّ ى ِ ِ ّٰاد ه ِ ّٰور حمةُ ه ِ َلس اَل م َعلَينَا َو َع ىٰل ِعب ني َ الصال ۪ح َ ْ ََ ْ ُ َّ َالل َو ب َ َركَاتُ ُه ا َّ الل
ِ ِ ۤ دا َع ْب ُد ُه َو َر ُسو لُ ُه ً َّالل َوا َ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َحم ُ ّٰ اَ ْشهَ ُد اَ ْن ل الٰهَ ا اَّل ه Tahiyyat Duasının Anlamı
Selamlar, saygılar ve en güzel sözler Allah içindir. Ey Peygamber! Allah’ın selamı, rahmeti ve bereketi senin üzerine olsun. Bizlere ve Allah’ın salih kullarına da selam olsun. Ben şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Yine şehadet ederim ki Muhammed onun kulu ve elçisidir.
Birlikte Okuyalım Sınıfınızı üç gruba ayırınız. Her bir grup Tahiyyat duasının anlamından birer cümleyi koro hâlinde okusun. Şehadet cümlesinin anlamını ise hep birlikte okuyunuz.
51
9. Sınıf 9. Salli - Barik Duaları ve Anlamları
Farklılıkları Bulalım Öğretmeniniz Salli ve Barik dualarını tecvit kurallarına uygun olarak okurken dikkatle dinleyiniz. “Muhammedin ve alâ âli”, “alâ ibrahîme” ve “hamidün mecîd” kelimelerinin okunuşundaki farklılıkları bulunuz.
يم َ اَلل ُّٰهمَّ َص ّ ِل َع ىٰل ُم َحمَّ ٍد َو َع ىٰل ٰا ِل ُم َحمَّ ٍد كَ َما َصل َّْي َت َع ىٰل اِ ْب َرا ۪ه
يد َ َّ يم اِن ٌ يد َم ۪ج ٌ ك َح ۪م َ َو َع ىٰل ٰا ِل اِ ْب َرا ۪ه يم َ ار ْك َت َع ىٰل اِ ْب َرا ۪ه َ َ اَلل ُّٰهمَّ بَارِ ْك َع ىٰل ُم َحمَّ ٍد َو َع ىٰل ٰا ِل ُم َحمَّ ٍد كَ َما ب يد َ َّ يم اِن ٌ يد َم ۪ج ٌ ك َح ۪م َ َو َع ىٰل ٰا ِل اِ ْب َرا ۪ه
Hep Beraber Okuyalım Salli ve Barik dualarını, öğretmeninizden sonra koro hâlinde okuyunuz.
Salli ve Barik Dualarının Anlamı Allah’ım! Hazreti Muhammed’e ve onun ailesine rahmet et. Tıpkı Hazreti İbrahim’e ve ailesine rahmet ettiğin gibi. Şüphesiz sen her türlü övgüye layık olansın ve çok yücesin. Allah’ım! Hazreti Muhammed’i ve onun ailesini mübarek kıl. Tıpkı Hazreti İbrahim’i ve ailesini mübarek kıldığın gibi. Şüphesiz sen her türlü övgüye layık olansın ve çok yücesin.
Düşünelim Peygamber Efendimiz ile Hz. İbrahim’in hayatı arasında tevhit inancını insanlara anlatma bakımından nasıl bir ilişki vardır? Düşününüz.
52
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar 10. Rabbena Duaları ve Anlamları
Okuyalım Rabbena dualarının Kur’an-ı Kerim’de geçtiği yerleri (Bakara suresi, 201. ve İbrahim suresi, 41. ayet.) bulunuz ve okuyunuz.
ِ ربَّنَا ۤ ٰاتِنَا يِف ال ُّدنيا حسنَة ً و يِف اْال ِٰخرةِ حسنَة ً وق اب النَّارِ ذ ع ا ن َ َ َ َ َ َْ َ َ َ َ َ َ َ ِ ِ ِ ِ ِ اب َ َر بَّنَا ا ْغ ِف ْر ي۪ل َو ل َو ال َد َّى َو ل ْل ُم ْؤ م ۪ن ُ وم ا ْلح َس ُ ني ي َ ْو َم ي َ ُق
Rabbena Dualarının Anlamı
Ey Rabb’imiz! Bize hem bu dünyada hem de ahirette iyilik ve güzellik ver. Bizi cehennem ateşinin azabından koru. Ey Rabb’imiz! Hesabın görüleceği günde beni, annemi, babamı ve bütün müminleri bağışla.
Karşılıklı Okuyalım Sınıfınızı iki gruba ayırınız. Rabbena dualarını ve anlamlarını karşılıklı olarak koro hâlinde okuyunuz.
Yorumlayalım “... İnsanlardan bazısı “Ey Rabb’imiz! Bize vereceğini bu dünyada ver!” derler. Böyle kimselerin ahirette hiç nasipleri yoktur. Bazıları da, “Ey Rabb’imiz! Bize hem bu dünyada hem de ahirette iyilik ve güzellik ver. Bizi ateşin azabından koru.” derler. İşte onlar, kazandıklarının hayır ve bereketini fazlasıyla görürler. Allah hesabı çabuk görendir.” Bakara suresi, 200-202. ayetler. Yukarıdaki ayetleri yorumlayınız.
53
9. Sınıf 11. Namazdaki Tesbihler ve Anlamları Namaz tesbihleri, namaz kılarken okunan dua ve zikirlerdir. Bunların bir kısmı namazda, bir kısmı da namaz bittikten sonra okunur. NAMAZDA OKUNAN TESBİHLER Tekbir; namaza başlarken, rükûya ve secdeye giderken, iki secde arasında ve otururken söylenir.
ْ َلل ا ُ ّٰ اَ ه ُ َكبر
ِ ان َر ىِب ا ْلعَ ۪ظ يم َ ّ َ ُس ْب َح
Rükûda üç defa söylenir.
ِ س الل ل ِ َم ْن َح ِم َد ُه ّٰمعَ ُه َ
Rükûdan doğrulurken söylenir.
ك ا ْل َح ْم ُد َ َ َر بَّنَا ل
Rükûdan tam doğrulunca söylenir.
ٰب اْال َْعلى َ ُس ْب َح َ ِان َر ّى
Secdede üç defa söylenir.
ِالل ّٰلس اَل ُم َعل َ ْيكُ ْم َو َر ْح َمةُ ه َّ َا
Sağa ve sola selam verirken söylenir.
NAMAZDA OKUNAN TESBİHLERİN ANLAMI Tekbir
Allah en büyüktür.
Rükûda
Ulu Rabb’im her türlü eksiklikten uzaktır.
Rükûdan doğrulurken
Allah, kendisine hamt edeni işitir.
Rükûdan tam doğrulunca
Rabb’imiz! Her türlü övgü sanadır.
Secdede
Yüce Rabb’im her türlü eksiklikten uzaktır.
Selam verirken
Allah’ın selamı ve rahmeti üzerinize olsun.
54
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar
NAMAZDAN SONRA OKUNAN TESBİHLER
الس اَل ُم الس اَل ُم َو ِم ْن َ اَلل ُّٰه َّم اَ ْن َت َّ ك َّ ت يا ذَا ا ْلج اَل ِل َو اْالِ ْك َر ِ ام تَبَ َ َ ار ْك َ َ
Her selamdan sonra okunur.
ِ ات َع ىٰل َر ُسولنَا َصل َ َو ٌ
للِ ِ ان هّٰ ِ ُس ْب َح َ الل َو ا ْل َح ْم ُد هّٰ َو لۤ اِلٰهَ ِ ل ح ْو َ الل اَ ْ َب� َو اَل َ الل َو هّٰ ُ ا اَّل هّٰ ُ ك� رَ ُ اللِ ا ْلعَ ىِ ِل ا ْلعَ ۪ظ ِ َو اَل ُق َّو ة َ اِ اَّل بِ يم هّٰ ّ اللِ ان هّٰ ُس ْب َح َ اَ ْلحم للِ ِ د هّٰ otuz üç defa َْ ُ
otuz üç defa Namazın sonunda okunur.
اَ هّٰ ُ لل اَ ْكبرَ ُ ۤ ِ ِ يك ل َ ُه ل َ ُه الل َو ْح َد ُه اَل َش ۪ر َ ل ا لٰهَ ا اَّل هّٰ ُ ير ا ْل ُم ْل ُك َو ل َ ُه ا ْل َح ْم ُد َو ُه َو َع ىٰل ُك ّ ِل َش ْي ٍئ قَ ۪د ٌ
o tuz üç defa
ب ا ْلعَ ىِ ِل اْال َْع ىَل ا ْل َو هَّ ِ اب ُس ْب َح َ ان َر ّىِ َ ّ
Uygulayalım
Namaz içinde ve namazdan sonra okunacak tesbihleri okul mescidinde uygulamalı olarak gösteriniz.
55
9. Sınıf NAMAZDAN SONRA OKUNAN TESBİHLERİN ANLAMI
Selamdan sonra
Allah’ım! Esenlik veren, her türlü noksanlıktan uzak olan sensin. Ey celal ve ikram sahibi, sen ne yücesin!
Peygamberimize salat olsun.
Allah her türlü eksiklikten uzaktır. Hamt onadır. Allah’tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Güç ve kuvvet ancak yüce ve ulu olan Allah’ın elindedir.
Allah her türlü eksiklikten uzaktır.
Namazın sonunda
Hamt (her türlü övgü) Allah’adır.
Allah en büyüktür.
Allah’tan başka ilah yoktur. O tektir, ortağı yoktur. Mülk ona aittir. Bütün övgüler onadır. Onun her şeye gücü yeter. Sonsuz lütuf sahibi, yüceler yücesi Rabb’im her türlü eksiklikten uzaktır.
Karşılıklı Okuyalım İkişerli gruplara ayrılarak namazdaki tesbihlerin Arapçasını ve Türkçe anlamını karşılıklı okuyunuz.
56
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar 12. Kunut Duaları ve Anlamları
Gruplar Hâlinde Okuyalım Kunut dualarını CD, kaset ya da öğretmeninizden dinleyiniz. Daha sonra gruplar hâlinde
sesli olarak okuyunuz.
ك َك َو ْس َك َو ْس َاَلل ُّٰه َّم اِ نَّا ْس َ ِ يك َو نُ ْؤ ِم ُن ب َ نتَ ْه ۪د َ نتَ ْغ ِف ُر َ ين ُ نتَ ۪ع ِو ن َ ُتوب ا ي خ ل ا ك ي ل ع ن ث ن و ك ي ل ع ل ك و ت ن و ك ي ل َ ْ َ َ ۪ى َ َ َ ُ َ َّ َ ْ َ ُ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ ُ َ ْر
ك َ ك َم ْن ي َ ْف ُج ُر َ ك ُف ُر َ ��ك ُر ُ ُك َو ن َ ْخل َ ُع َو ن َ رْت ْ َُكل َُّه ش ْ َ ك َو اَل ن ُ ن ن ىٰع َون َ ْح ِف ُد َك ْس َك نُ َص ّى۪ل َو ْس َ ن ُج ُد َو ِال َ ْي َ َ اك ن َ ْع ُب ُد َول َ َّ اَلل ُّٰه َّم اِي
كفَّارِ ُم ْل ِح ٌق َ َ ك اِ َّن َع َذاب َ َ ك َون َ ْخ ىٰش َع َذاب َ َن َ ْر ُجو َر ْح َمت ُ ك بِا ْل Ezberleyelim
Tahtaya yazılan kunut duasını kelime kelime silmeye başlayınız. Silinen bölümü hatırlayarak ezberden okumaya çalışınız.
Kunut Dualarının Anlamı Allah’ım! Biz yalnız senden yardım dileriz, bizi bağışlamanı ve doğru yola iletmeni isteriz. Sana iman ederiz. Tövbe edip sana döneriz. Sana güveniriz. Bütün hayırları senden bilir, seni överiz. Sana şükreder, nankörlük etmeyiz. Sana karşı gelenlerle ilişkimizi keser, onları terk ederiz. Allah’ım! Biz ancak sana ibadet ederiz. Yalnız senin için namaz kılar ve sana secde ederiz. Yalnız sana ulaştıracak işlere koşar ve senin rızan için çalışıp çabalarız. Rahmetini umar, azabından korkarız. Şüphe yok ki senin azabın kâfirlere ulaşacaktır.
Sıralayalım Kunut dualarında Rabb’imize verdiğimiz sözleri maddeler hâlinde sıralayınız.
57
9. Sınıf ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
Eûzü-Besmele
Tekbir
Salatü Selam
Ezan
Kamet
Sübhaneke Duası
Tahiyyat Duası
Salli ve Barik Duaları
Rabbena Duaları
Kunut Duaları
58
Namazın ilk rekâtında
Namaz vaktinde
Teravih namazı aralarında
Farz namazlardan önce
Namazdaki son oturuşta
Kur’an okumaya başlarken
Cenaze namazında
Namazdaki ilk oturuşta
Vitir namazında
SÖZ VE DUALAR
Bayramlarda
A. Aşağıdaki söz ve dualar için uygun olan seçenekleri () ile işaretleyiniz.
2. Ünite: Okunacak Sözler ve Dualar B. Aşağıdaki cümlelerin hangi söz veya duaya ait olduğunu yazınız.
ك َح ۪مي ٌد َم ۪جي ٌد ك 2اِن َّ َ ك َون َ ْخ ىٰش َع َذاب َ َ ي ِم َن الن َّ ْو ِم 1ن َ ْر ُجو َر ْح َمتَ َ اَ َّ لص اَل ُة َخ رْ ٌ ِ اد هّٰ ِ -3اَلس اَل ُم َعلَينَا َو َع ىٰل ِعبَ ِ وا ْلبَ ْع ُث ب َ ْع َدوتَعَ ىٰال َج ُّد َك َ 5 الصال ۪حنيَ َ 4 ْ الل َّ َّ
وا َ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َحمَّ ًدا َع ْب ُد ُه َو َر ُسولُ ُهوب اِل َ ْي َ ونُ ْؤ ِم ُن ب ِ َك َ 7 ا ْل َم ْو ِت َح ٌّق َ 6 ك َون َ ُت ُ
وقِنَا َع َذاب النَّارِ -9قَ ْد قَ َ ِب َو َر ْح َمةُ لس اَل ُم َعل َ ْي َ َ 8 الص اَل ُة 10-اَ َّ امت َّ ك اَ هُّيَا الن َّ ىِ ُّ َ
ل اِلٰه غيك 13 و َ اۤ َ َ رْ ُ َاللِ َوب َ َركَاتُ ُه َ 11-ونُ ْث ى۪ن َعل َ ْي َ هّٰ ك ا ْل َخ رْيَ كُل َُّه شَ ْ نكُ ُر َك َو اَلن َ ْك ُف ُر َك َ 12
……………………… 8.
1. Sabah ezanı
……………………… 9.
……………………… 2.
……………………… 10.
……………………… 3.
……………………… 11.
……………………… 4.
……………………… 12.
……………………… 5.
……………………… 13.
……………………… 6. ……………………… 7.
59
9. Sınıf 3. Ünite: Tecvide Giriş
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Furkân suresinin 32. ve Müzzemmil suresinin 4. ayetlerinin anlamını Kur’an-ı Kerim mealinden okuyunuz. 2. Kur’an’ı güzel okuyan bir hafızın okuyuşunu CD ya da kasetten dinlerken yüzünden de takip ediniz. Okuyucunun uzatarak okuduğu yerlere dikkat ediniz. 3. Kur’an’ı güzel okuyan bir büyüğünüzle, “Kur’an’ı Güzel Okumanın Önemi ve Öğreticinin Rolü” üzerine röportaj yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
60
3. Ünite: Tecvide Giriş 1. Tecvidin Tanımı, Amacı ve Önemi Sözlükte bir şeyi güzel yapmak ve süslemek anlamına gelen tecvit, Kur’an-ı Kerim’i doğru ve güzel okuma kurallarını içeren bir ilimdir. Bu ilmin konusu, Kur’an-ı Kerim'in harfleridir.1 Yüce Allah, Kur’an’ın “tertil” üzere indirildiğini bildirmiştir.2 “Kur’an’ı tertil üzere oku!”3 emriyle de Peygamberimize ve onun şahsında bütün Müslümanlara bir sorumluluk yüklemiştir. Ayette geçen “tertil” kelimesinin manasını Hz. Ali (r.a.), “harflerin güzel çıkarılması ve durulacak yerlerin iyi bilinmesi” şeklinde açıklamıştır.4 Bu sorumluluğun farkında olan âlimler, “Kur’an’ı ağır ağır, tane tane, harflerin hakkını vererek ve anlayarak okumanın önemi” üzerinde durmuşlar, Peygamberimiz ve sahabilerin Kur'an okuyuşlarındaki uygulamalarını tespit ederek “Tecvit İlmi” adı altında sistematik hâle getirmişlerdir. Kur’an-ı Kerim, Allah tarafından Arapça olarak indirilmiştir. Kur’an’ın lafızları, içindeki yüce manaları koruyan bir mahfaza durumundadır. Kur’an’ın lafız ve manalarındaki bütünlüğün korunması için öncelikle lafızları düzgün okunmalıdır. Bu da onun belirli kurallara göre okunmasını zorunlu kılmaktadır. Peygamberimiz Kur'an'ı tecvitli olarak okumuştur. Sahabe-i Kiram ve onlardan sonra gelen bütün nesiller de Kur'an'ı tecvitli okumaya ayrı bir özen göstermişlerdir.
Tartışalım SAKARYA TÜRKÜSÜ İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya... Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya. Su iner yokuşlardan, hep basamak basamak. Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak. Her şey akar: Su, tarih, yıldız, insan ve fikir... Oluklar çift: Birinden nur akar, birinden kir. Akışta demetlenmiş büyük, küçük, kâinat... Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat! Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne? Kurşundan bir yük binmiş köpükten gövdesine … Necip Fazıl Kısakürek, Çile, s. 399. Yukarıda giriş mısraları verilen şiirin tamamını, şairin “Çile” adlı kitabından bulunuz. Bir arkadaşınızdan önce gelişigüzel, sonra da vurgu, tonlama ve duraklara dikkat ederek okumasını isteyiniz. İki okuyuş arasındaki farkları ahenk, anlam ve insan üzerindeki etkisi açısından tartışınız.
Tecvit ilminin amacı, Kur’an’ın indirildiği şekilde okunmasını sağlamaktır. Tecvit kurallarını uygulayan kimse, Kur’an-ı Kerim’i Arapçanın fonetiğine uygun bir ses ahengiyle doğru ve güzel okur. Böylece hatalı ve yanlış okuyuşlardan korunmuş olur. Kur’an lafızlarının doğru ve güzel okunmasını sağlayan kuralları bize tecvit ilmi öğretir. Dolayısıyla tecvit, Kur’an tilavetinin ayrılmaz bir özelliğidir. Kur’an’ın lafız ve manalarındaki ahenk, ancak tecvit kurallarına uygun bir okuyuşla ortaya çıkar.
1 Abdurrahman Çetin, Kur'an Okuma Esasları, s. 76. 2 Furkân suresi, 32. ayet. 3 Müzzemmil suresi, 4. ayet. 4 İbn Cezeri, en-Neşr fi Kıraati’l-Aşr, C 1, s. 209. 61
9. Sınıf 2. Tecvidi Öğrenmede Öğreticiye (Fem-i Muhsin) Olan İhtiyaç Tecvit ilmi, hem teorik hem de pratik yönü olan bir ilimdir. Tecvidin teorik kısmı, onun Kur’an’ı doğru ve güzel okumayı sağlayan kurallarıdır. Pratik kısmı ise bu kuralların Kur’an okuma esnasında uygulanmasıdır. Her derste iyi bir öğreticiye ihtiyaç olmakla birlikte, uygulamaya ağırlık verilen ve sanat yönü bulunan dersler için öğretmen, vazgeçilmez bir unsurdur. Bu yönüyle meslek dersleri içerisinde öğretmene en çok ihtiyaç duyulan ders, tecvit ilminin uygulamalı olarak öğretildiği Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an’ı tecvit kurallarına göre okuyan öğreticilere “fem-i muhsin” denilir. Kur’an öğreniminde başarılı olabilmek için bir öğreticiden ders almak gerekir. Çünkü bir öğreticiden ders almayan Kur'an okuyucusunun harflerin mahreç ve telaffuzlarını tam olarak kavraması, tecvit kurallarını güzel bir şekilde uygulaması mümkün değildir. Program, kitap, eğitim materyalleri, teknik donanım ve fizikî şartlar öğreticinin daha verimli olmasını sağlayan yardımcı ögelerdir.
Tartışalım Bir müzik bestesini kendi kendinize mi yoksa bir müzisyenden eğitim alarak mı daha iyi öğrenirsiniz? Tartışınız.
Yorumlayalım Peygamber Efendimiz, güzel Kur’an okuyan sahabilerden Abdullah bin Mes’ud (r.a.)’a şöyle iltifat etmiştir: “Kur’an’ı indirildiği gibi tatlı ve hoş bir şekilde okumak isteyen, Abdullah bin Mes’ud gibi okusun.” Ahmed bin Hanbel, Müsned, C I, s. 7, 26. Yukarıdaki hadisi yorumlayınız.
Kur’an-ı Kerim okurken yaptığımız hataların düzeltilmesi ancak bir öğretici ile mümkündür. O, bizim okuyuşumuzu kontrol eder. Harf ve kelimelerin doğru okunuşunu öğretir, gerektiğinde defalarca tekrar ederek hatalarımızı düzeltir. Özellikle, alışkanlık hâline gelen hatalarımızın tespiti ve düzeltilmesi Kur’an öğreticisinin büyük emeğini gerektirir. Kur’an-ı Kerim’i güzel okumak için ses terbiyesine ve dudak talimine ihtiyaç vardır. Bunun için de Kur’an’ı tecvit kurallarına uygun olarak okuyan bir öğreticiden eğitim almanın yanı sıra kaset, CD, VCD, DVD gibi sesli ve görüntülü eğitim materyallerinden faydalanmak da önemlidir. Bu tür materyaller bize kulak aşinalığı kazandırdığı gibi ezberlediğimiz bölümleri tekrar etme imkânı da sağlar. 62
3. Ünite: Tecvide Giriş 3. Uzatma (Med) ve Çeşitleri Türkçede bazı hecelerin sesini uzatırız. Örneğin “âlem” ve “hâkim” kelimelerindeki “â” ve “hâ” hecelerini, “hâlâ” kelimesinin ise her iki hecesini uzatarak söyleriz. Bunlar, Türkçedeki uzun sesli hecelerdir. Türkçeden farklı bir fonetiği olan Kur’an dili, pek çok uzun sesli heceye sahiptir. Bunlardan bazısı Türkçe ve Arapça konuşmalardaki doğal uzatmalar kadardır. Diğer bir kısmı ise Kur’an’a özgü olarak daha fazla uzatılır. Bu uzun sesler sayesinde, Kur’an okuyuşunda çok hoş bir ahenk meydana gelir.
Not Edelim
Harflerin uzatılarak okunmasına tecvit ilminde “med” denir. Bir harfin uzatılarak okunmasını sağlayan harflere de “med harfleri” denir. Bunlar vav
( ) و, ya ( ) يve elif ( ) اharfleridir. Bu harflerin uzatabilmesi için iki şart vardır:
Med harfleri, bazen gizli (mukadder) olur. Yani yazıda görülmez fakat okunur. Med harflerinin gizli olduğu yerlerden bazıları şunlardır: •
1. Elif, vav ve ya harfleri harekesiz (sakin) olmalıdır.
( ـــ و ُ ) ِ ( ) ـــ ي
, 2. Vav’dan önceki harfin harekesi ötre , elif’ten ya’dan önceki harfin harekesi esre önceki harfin harekesi üstün
( ) ـــَ اolmalıdır.
Med harfleri, önüne geldiği harfin doğal bir şekilde uzatılmasını sağlar ki buna “bir elif miktarı” denir. Bir elif miktarı, işaret parmağını kaldırıp indirinceye kadar geçen süredir. Yaklaşık olarak Türkçede “âlem” kelimesindeki ilk hecenin uzunluğu kadardır. Harflerin bir elif miktarından fazla uzatılmasına sebep olan işaretler vardır. Bunlara da “med sebebi” denir. Med sebebi, hemze ve sükûn olmak üzere iki tanedir.
Uzatılan ötreli hû zamirinden sonra gizli bir vav
•
Örnek:
•
( ) وvardır.
Uzatılan esreli zamirden gizli bir ya
ِع ْن َد ُهو
Örnek:
( ) ـــ ۪هsonra,
( ) ىvardır. ِ۪ ِ ع ْلمه ى
Üzerinde asar işareti
( ـــ ٰ ) bulunan
harften sonra med harflerinden gizli bir
( ) اvardır. Örnek: ن َ ٰاا َم
elif
MED SEBEBİ
ÂRIZÎ SÜKÛN HEMZE
SÜKÛN LÂZIMÎ SÜKÛN
63
( ـــه ُ )
9. Sınıf Hemze: Kur’an’da özel yazımı olan bir harftir. Kelime içindeki konumuna göre bazen uzun hemze
( ُ) اَ اِ ا, bazen de kısa hemze ( ) ءَ ِء ُءşeklinde yazılır.
( ) ْـــ
, bir harfin Sükûn: Harekesizlik durumudur. Harekesiz harfe “sakin harf” denir. Cezim örneğinde olduğu gibi bütün şeddeli harflerin birincisi sakin olduğunu gösterir. Aynı zamanda, cezimlidir
ِ ) َرب. ( ب+ ْ
َر ِّب
İki çeşit sükûn vardır: 1. Lâzımî (kalıcı) sükûn: Hem durulduğunda hem geçildiğinde var olan sükûndur. Örnek:
ٰا ٓ ْل ٰٔـ َنve َجٓا َّنkelimelerindeki cezimli ve şeddeli harflerin sükûnu, lâzımî sükûndur.
2. Ârızî (geçici) sükûn: Durulduğunda ortaya çıkan, geçildiğinde yok olan sükûndur. Örnek:
َ اَ ْلعَال َ ۪منيkelimesinde durulduğunda üstün harekeli nun harfi ني ْ اَ ْلعَال َ ۪مşeklinde cezimli
olarak okunur. Eğer kelimede durulmazsa harf kendi harekesiyle okunarak sonraki kelimeye geçilir.
Tecvit ilminde medler, yukarıda bahsedilen med harfleri ve med sebeplerinin durumuna göre altı kısma ayrılır.
MED ÇEŞİTLERİ
Medd-i Tabiî
Medd-i Muttasıl
Medd-i Ârız
Medd-i Munfasıl
Medd-i Lâzım
Medd-i Lîn
64
3. Ünite: Tecvide Giriş 3.1. Medd-i Tabiî Med harfinden sonra med sebebi gelmezse medd-i tabiî olur. Medd-i tabiînin uzatma süresi, bir elif miktarıdır.
ََصام
Örnek: Bu örnekte; • Elif (
ا
) med harfidir.
• Eliften sonra med sebebi, yani hemze veya sükûn yoktur. • Bu durumda, medd-i tabiî meydana gelir. ) harfi, “sâ” şeklinde bir elif miktarı uzatılarak okunur. • Sad (
ص Açıklayalım-Uygulayalım ۪قي َل
ون َ ُي َ ُقول
ال َ َق
Yukarıda geçen medd-i tabiîleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz. 3.2. Medd-i Muttasıl Med harfinden sonra hemze gelir ve hemze ile med harfi aynı kelimede bulunursa medd-i muttasıl olur. Medd-i muttasıl dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az iki elif miktarı uzatılması Medd-i muttasılda hemze, genellikle gerekir. Medd-i muttasılın uzatılması vaciptir. ) şeklinde yazılır. kısa hemze (
Not Edelim
Örnek:
ءَ ِء ُء
ََجٓاء
Bu örnekte;
ا
• Elif ( ) med harfidir. Eliften sonra med sebeplerinden hemze ( ile hemze aynı kelimededir.
َء
) gelmiştir ve med harfi
• Bu durumda, medd-i muttasıl meydana gelir.
) جharfi, “caaaa” şeklinde dört elif miktarı uzatılarak okunur. Açıklayalım-Uygulayalım
• Cim (
َ طَٓائ ِ ُركُ ْم اُو۬لٰ ٓ ِئ َك ُ ٓسوء
Yukarıda geçen medd-i muttasılları örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
65
9. Sınıf 3.3. Medd-i Munfasıl Med harfinden sonra hemze gelir ve hemze ile med harfi farklı kelimelerde bulunursa medd-i munfasıl olur. Bir başka ifadeyle bir kelimenin sonunda med harfi bulunur, peşinden gelen kelimenin ilk harfi de hemze olursa medd-i munfasıl meydana gelir. Medd-i munfasıl dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az bir elif miktarı uzatılması gerekir. Medd-i munfasılın uzatılması caizdir. Örnek:
يَٓا اَ هُّيَا
Bu örnekte; •
يَٓاkelimesinin sonundaki elif ( ) اmed
harfidir.
• Peşinden gelen kelimelerdedir.
Not Edelim
( ُ ) اَ اِ اşeklinde yazılır. Bulalım
Medd-i munfasılda hemze, genellikle
uzun hemze
Bakara suresinin 2. sayfasındaki medd-i muttasıl ve medd-i munfasılları bulunuz.
اَ هُّيَاkelimesinin ilk harfi ise hemze ( َ ) اdir ve med harfi ile hemze ayrı
• Bu durumda, medd-i munfasıl meydana gelir.
) ىharfi, “yaaaa” şeklinde dört elif miktarı uzatılarak okunur. Açıklayalım-Uygulayalım ِالل َّٰو َمٓا اُ ْنزِ َل يَا ب َ ۪ يٓن ٰادَمَ َوتُوبُ ٓوا اِ ىَل ه
• Ya (
Yukarıda geçen medd-i munfasılları örnekteki gibi açıklayınız ve tecvitli olarak okuyunuz.
3.4. Medd-i Ârız Med harfinden sonra ârızî (geçici) sükûn gelirse medd-i ârız olur. Medd-i ârız dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az bir elif miktarı uzatılması gerekir. Medd-i ârızın uzatılması caizdir. Örnek:
ك ل َ ِم َن ا ْل ُم ْر َس ۪لنيَ ۞ َعل َ َّ اِن Bu örnekte; • َم ْرس ۪لني َ ُ اَ ْلkelimesindeki ya ( ي
) med harfidir. ) harfinin üzerinde geçici (ârızî) bir sükûn ortaya • Kelimenin sonunda durulduğunda, nun ( ). çıkar ( • Bu durumda, med harfinden sonra geçici sükûn geldiği için medd-i ârız olur. ) harfi, “liiiin” şeklinde dört elif miktarı uzatılarak okunur. • Lam ( Eğer kelime üzerinde durulmaz ve okumaya devam edilirse kelimenin sonu
ني ْ اَ ْل ُم ْر َس ۪ل
ن
ل
َعلkelimesine geçilir. Açıklayalım-Uygulayalım
şeklinde harekeli okunarak ve bir elif miktarı uzatılarak
ِون ۞ ِم َن النَّار َ َر ِّب ا ْلعَال َ ۪منيَ ۞ ي َ ْعل َ ُم
َاَ ْل ُم ْر َس ۪لني
ج
Yukarıda geçen medd-i ârızları örnekteki gibi açıklayınız ve tecvitli olarak okuyunuz. 66
3. Ünite: Tecvide Giriş 3.5. Medd-i Lâzım Med harfinden sonra lâzımî sükûn gelirse medd-i lâzım olur. Bir başka ifadeyle med harfinden sonra cezimli veya şeddeli bir harf gelirse medd-i lâzım olur. Medd-i lâzım dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az üç elif miktarı uzatılır. Örnek (1):
ََو اَل ال َّضٓا ۪لّني
Bu örnekte; • Dad (
ض
) harfinden sonraki elif (
ا
) med harfidir.
• Med harfinden sonra şeddeli lam harfi ( lâzımî sükûndur.
) ْل ِل = ّ ِلgelmiştir. Şeddeli harflerdeki sükûn da
• Bu durumda, med harfinden sonra lâzımî sükûn geldiği için medd-i lâzım olur. • Dad (
ض
Örnek (2) :
) harfi, “daaaal” şeklinde dört elif miktarı uzatılarak okunur.
س ٓ ٰي
Mukattaa harflerinden olan bu örneğin açılımı •
۪سي ٓ ْن
deki ya (
ي
) med harfidir.
• Med harfinden sonra cezimli nun ( sükûndur.
ْن
يَا ۪سي ٓ ْنdir.
) gelmiştir. Cezimli harflerin sükûnu da lâzımî
• Bu durumda, med harfinden sonra lâzımî sükûn geldiği için medd-i lâzım olur. • Sin (
س
) harfi, “siiiin” şeklinde dört elif miktarı uzatılarak okunur.
Açıklayalım-Uygulayalım ٓن
اَ ْل َحٓاقَّةُ ٰا ٓ ْل ٰٔـ َن
Yukarıda geçen medd-i lâzımları örneklerdeki gibi açıklayınız ve tecvitli olarak okuyunuz.
67
9. Sınıf 3.6. Medd-i Lîn
Not Edelim
Lîn harfinden sonra sükûn gelirse medd-i lîn olur.
Üstün harekeden sonra gelen cezimli vav
( ) ـــَ ْوve cezimli ya ( ) ـــَ ْيـharflerine lîn harfi denir. Örneğin م ٌ ن َ ْوkelimesindeki vav ve ي ٌ ْ َخ رkelimesindeki ya, lîn harfidir.
Medd-i lînin sükûnu, hem lâzımî hem de ârızî olabilir. Kur’an-ı Kerim’de, sadece iki yerde lâzımîdir. Bunlardan biri Meryem su-
ص ٓ ٓ ك ٓ ٰه ٰيعayeti, diğeri ise Şûrâ suresinin başındaki ٓ عٓسقayetidir. Bu ayetlerٓ deki ayn ( ٓ ) عَينْ ْ = عlafızlarının sükûnu, resinin başındaki
lâzımî sükûndur.1 Bunların dışındaki bütün medd-i lînlerin sükûnu, ârızî sükûndur.
Medd-i lînde lîn harfi üç elif miktarı uzatılır.2 Uzatma harekede değil, lîn harfinde “ayyyn” şeklinde yapılır. Hızlı okuyuştaki en az uzatma miktarı, lîn harfinden sonra gelen sükûna göre değişir. Lîn harfinden sonra lâzımî sükûn gelirse en az iki elif miktarı uzatılır. Ârızî sükûn gelirse bir elif miktarına kadar inilebilir. Örnek:
ِم ْن َخ ْو ٍف
Bulalım
Kureyş suresindeki medd-i lînleri bulunuz
Bu örnekte; • Vav
( ) وlîn harfidir.
• Kelimede durulduğunda, fa
ve tecvitli olarak okuyunuz.
( ) فharfinin üzerinde ârızî bir sükûn ortaya çıkar.
• Bu durumda, lîn harfinden sonra sükûn geldiği için medd-i lîn olur. • Vav
( ) وharfi “havvvf” şeklinde üç elif miktarı uzatılarak okunur.
Açıklayalım-Uygulayalım َح َذ َر ا ْل َم ْو ِت
الص ْي ِف َّ ن َ ْو ٌم َو
Yukarıdaki kelimelerde geçen medd-i lînleri, örnekteki gibi açıklayınız ve tecvitli olarak okuyunuz.
1 İsmail Karaçam, Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri, s. 309. 2 Abdurrahman Çetin, Kur’an Okuma Esasları, s. 219. 68
3. Ünite: Tecvide Giriş ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi vav, ya ve elif harflerinin med harfi olmasının şartlarındandır? A A Bu harflerin cezimli olması B ) Bu harflerin sakin olması C ) Bu harflerin harekeli olması D ) Bu harflerden önceki harfin cezimli olması E ) Bu harflerden sonra hemze gelmesi
2. Med harfinden sonra hemze gelir ve hemze ile med harfi aynı kelimede bulunursa aşağıdaki tecvit kurallarından hangisi meydana gelir?
3.
A) Medd-i tabiî
B) Medd-i muttasıl
D) Medd-i lîn
E) Medd-i ârız
C) Medd-i munfasıl
ت َ ْا ُم ُر ۪ٓونّيkelimesinde aşağıdaki tecvit kurallarından hangileri vardır?
A) Me۪۪dd-i munfasıl ve medd-i tabiî
B) Medd-i lîn ve medd-i tabiî
C) Medd-i muttasıl ve medd-i tabiî
D) Medd-i lâzım ve medd-i tabiî
E) Medd-i ârız ve medd-i lîn
4. Harekeli bir harf üzerinde durulduğunda ortaya çıkan ve yazıda görülmeyen sükûna ne ad verilir? A) Sakin harf
B) Lâzımî sükûn
D) Kalıcı sükûn
E) Daimî sükûn
C)Ârızî sükûn
5. Üstün harekeli bir harften sonra gelen cezimli vav ve ya harflerine ne ad verilir?
6.
A) Lâzımî sükûn
B) Ârızî sükûn
D) Harf-i lîn
E) Medd-i lîn
C) Medd-i lâzım
اِ َّن ٰه ِذ ۪ه ٓ ُامَّ ُت ُك ْمifadesinde, aşağıdaki medlerden hangisi vardır? A) Medd-i muttasıl
B) Medd-i lîn
D) Medd-i ârız
E)Medd-i lâzım 69
C) Medd-i munfasıl
9. Sınıf 7.
I. Medd-i tabiî II. Medd-i muttasıl III. Medd-i munfasıl IV. Medd-i lâzım V. Medd-i ârız VI. Medd-i lîn
Uzun med işareti ( A) I, II ve III D) IV, V ve VI 8.
ٓ
) yukarıdaki med çeşitlerinden hangilerini gösterir? B) I, III ve IV
C)II, III ve IV
E) III, V ve VI
ٰه ٓ ُؤ َ آ۬ل ِءkelimesindeki medler için aşağıda verilen sıralamalardan hangisi doğrudur? A ) Medd-i muttasıl ve medd-i munfasıl B ) Medd-i muttasıl ve medd-i tabiî C ) Medd-i munfasıl ve medd-i muttasıl D ) Her ikisi de medd-i munfasıl E ) Her ikisi de medd-i muttasıl
9. Aşağıdaki örneklerden hangisinde normal okuyuşta dört elif, hızlı okuyuşlarda en az iki elif miktarı uzatmak gerekir?
ِ اف ُ ا ۪نّي ٓ اَ َخ D) اج َّ ٓ َح
A)
ِ ۙ َ م َن ا ْل ُم ْسلِ ۪مني
B) E)
ٓن
C)
ً طَٓائِفَة
B. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanı “D”, yanlış olanı “Y” ile işaretleyiniz. (…) Hem durulduğunda hem de geçildiğinde var olan sükûna, ârızî sükûn denir. (…) Med harfinden sonra hemze gelir ve hemze ile med harfi farklı kelimelerde bulunursa medd-i muttasıl olur. (…) Kur’an-ı Kerim’i doğru ve güzel okuma kurallarını içeren ilme tecvit denir. (…) Medd-i ârız olan yerde durulmayıp geçilirse, dört elif miktarı uzatılarak geçilir. (…) Şeddeli olan harflerin birincisi her zaman cezimlidir. (…) Medd-i lâzım, normal okuyuşlarda dört elif, hızlı okuyuşlarda bir elif miktarı uzatır. (…) Uzatılan zamirden sonra gizli bir vav veya gizli bir ya harfi vardır. (…) Medd-i lîn’deki uzatma, lîn harfi üzerinde yapılır. (…) Med harfinden sonra şeddeli bir harf gelirse medd-i ârız olur. (…) “Kur’an’ı tertil ile oku!” emri, tecvitli okuyuşu da içine alır. 70
3. Ünite: Tecvide Giriş C. Aşağıda numaralandırılmış kelimelerdeki tecvitleri yazınız.
يم ۙ﴿﴾ ِ اِه ِدنَا ِ ين اَ ْنعَ ْم َت َعل َ ْيهِ ْم ۙ غَيِ ا ْل َم ْغ ُض ِ ط ال َّ ۪ ط ا ْل ُمستَ ۪ وب ذ ا ر ص ق ا ر الص َ َ َ َ َ َ ْ رْ ْ ّ 2
1
3
َعل َ ْيهِ ْم َو اَل ال َّضٓا ۪لّنيَ ﴿﴾ 4
ِ الل ب ِ ُنورِهِ ْم استَ ْوقَ َد نَارًا ۚ فَلَمَّ ٓا اَ َ ض ٓاءَ ْت َما َح ْول َ ُه ذ َ َه َب هّٰ ُ َمثَلُ ُه ْم كَ َمثَ ِل ال َّذي ْ 6
5
7
8
َوت َ َركَ ُه ْم ي۪ف ظُلُ َم ٍ ون ۙ ﴿﴾ اَ ْو م فَ ُه ْم اَل ي َ ْر ِج ُع َ ات اَل يُ ْب ِص ُر َ ون ﴿﴾ ُص ٌّم بُ ْك ٌم ُع يْ ٌ 9
10
12
11
كَص ِي ٍب ِمن السم ٓ ِ ِ ون اَ َصابِعَ ُه ْم ۪ يٓف ٰاذ َ هِ ان ِ ْم ِم َن ات َو َر ْع ٌد َوب َ ْر ٌق ۚ ي َ ْجعَلُ َ اء ۪فيه ظُلُ َم ٌ َ َّ َ َّ 14
13
ِ ِ ِ ۪ين ﴿﴾ الل ُم ۪حي ٌط بِا ْلكَافر َ الص َواع ِق َح َذ َر ا ْل َم ْو ۜ َّ ت َو هّٰ ُ 18
20
19
17 16 15
21
……………………… 15.
………………………
8.
1. Medd-i Tabiî
……………………… 16.
………………………
9.
………………………
2.
……………………… 17.
……………………… 10.
………………………
3.
……………………… 18.
……………………… 11.
………………………
4.
……………………… 19.
……………………… 12.
………………………
5.
……………………… 20.
……………………… 13.
………………………
6.
21.
……………………… 14.
………………………
7.
………………………
71
9. Sınıf 4. Ünite: Yüzünden Okunacak Sureler
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Namazda Fâtiha suresini okumanın hükmü ve önemini araştırınız. 2. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden Bakara suresi ile ilgili maddeyi okuyunuz. 3. Bakara suresinde ele alınan temel konuları arkadaşlarınızla paylaşınız. 4. Bakara suresine ismini veren kıssayı arkadaşlarınıza anlatınız. 5. Yüzünden okuyacağınız bölümlerin anlamlarını Türkçe bir mealden okuyunuz.
72
9. Sınıf Yarışalım Gruplara ayrılarak yüzünden okuduğunuz bölümdeki tecvit kurallarını bulunuz. Hangi grubun daha çok tecvit kuralı bulduğunu belirleyiniz.
Birbirimizi Dinleyelim Bir arkadaşınızın yüzünden okuduğu bölümü dikkatle takip ediniz. Yapılan okuma ve tecvit hatalarını not alınız. Arkadaşınızın okuması bittikten sonra bu hatalar üzerinde konuşunuz.
Birbirimizi Geliştirelim Sınıfınızda birkaç grup oluşturunuz. Yüzünden okunacak bölümleri grup arkadaşlarınıza okuyunuz. Birbirinizin hatalarını tespit edip düzelterek okuyuşunuzu geliştiriniz.
Kendimizi Geliştirelim Yüzünden okunacak her bir bölümü en az on defa okuyunuz. İlk ve son okuyuşlarınızın süresini kronometre ile belirleyerek bir çizelgeye kaydediniz. Okuyuş hızındaki gelişiminizi gözlemleyiniz.
73
4. Ünite: Yüzünden Okunacak Sureler Tecvitleri Bulalım Fâtiha suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. Suredeki tecvitleri söyledikten sonra, harflerin mahreçlerine ve tecvit kurallarına uygun olarak okuyunuz.
Koro Çalışması Yapalım Bir sonraki derste yüzünden okuyacağınız her bir bölümü, öğretmeninizden sonra koro hâlinde tekrar ediniz.
Sıra Bende Yüzünden okuyacağınız bölümdeki her bir ayeti, öğretmeninizin belirlediği sıraya göre okuyunuz.
Altını Çizelim Yüzünden okuyacağınız her bir bölümü CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. Dinleme esnasında tespit edebildiğiniz tecvit kurallarının altını kurşun kalemle çiziniz.
Açıklayalım Uygulayalım Yüzünden okuyacağınız her bir bölümü CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. İçinde geçen tecvit kurallarını açıkladıktan sonra, harflerin mahreçlerine ve tecvit kurallarına uygun olarak okuyunuz.
74
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
ØÄ Ø Ø Ø i ¯ º Ʀe  ª ei ne ² ɫÄ w n Ä Õ « Ň ß ¢ ¹ o ¿ ² ¼ ɫ Öƅ è Ôk Å Ö × Ö Ö Ö Ú × × Ö × Ö Ô Ö Ó Ú Ö Ö Ö Ú Ú Ú Ö Ø Á× ÖoÖ¾eºÖ Öd ½Ö »Ø ×n \Ú d Ê Ø Ą ¶ d ØÙ ]Ö Í× ·Ú Öª e Ó £Ú Ö h ƥÚ ơ × × £Ú Ö h ½Ö ºÖd ƦÚ ØeÖª eÖÃ»Ú o× ơ Ĉ Ø Ą oÖÍ¶Ú ÄÖ Ú Ö Ì ½Ú ºÖ ÄÖ è ÖjÖ eÖà Ą ¶d ɫÅ»× o× ơ Ú Ö n ĂÖ ÄÖ è Á× Ą h Ö Öûd łØ eºÖ ØûĈ Ø ɜ ƥÍ é Ô ·à ¢Ö ƦÅ Ĉ× ÄÖ è Á× i× ·Ú Ö® ƥÔ Ø r dß Ü ȟ× Ą ȘØeÖª Ö × ·»Ö £Ú Ö n e»Ö Ø h ûɫ Ø Ä Ø Ö ĂdÚ łØ eº Ä lɫ Ø à ¹Ú ơ « ¾ d ł e º ɫÄ i n ¼ ɫ Ö Ü ×Ú × Ö × Ú× Ú Ö è Ú Ö Ö Ø ÅÖ »ß ¶d Ą Ø ¶ «Ø §ÍÖª è ûd ØÁØh ƥ³× ljǤe Ø Ù Ö£ɯ ÄÖ WeÜŦ Ø Ɛ ½ » Ĉ Ö Ö Ú Ö × ÚÖ × × «× Ú ×n ÄÚ Öd Ú Ú {Ö ×Ì ÀÅ × × × eÜ»Ö Ø h ´Å ɝ Ì × × Ą ¶d ½Ö ºÖ dß Ö Ö ½Ú ºÖ Ô à Ö® WÕ ļ Ú Ö µØ ٠ײ Ňß ¢Ö ûɫ × Ĉ ÄÖ è WeÜ × Ŧ Áà oØ Ö³cØ Ü ß·ºÖ ÄÖ Øûe Ĉ Ø h țÖ ȔÖ dß µć ²× è ¼Å Ö ¿× ºØ ]Ú »× ¶Ú ɫ ÄÖ Áà Ø Ùh Ö ½Ú ºØ ØÁÍÚ Ö ¶Ød ´Ö ØǣÚȘ d× eÖ¿£Ú »Ø Ö ɫÅ׶ eÖ® ÄÖ ê Áà Ø· × × ½Ú ºØ Õ zÖ Öd ÖĨÚ Ö h ¬× Ø «Ö ×¾ ĂÖ è Áà Ø· × × ÄÖ Áà iØ o× ×² ÄÖ Ù Ø Ä e¿h ±¾ɫ «¦ e¿£Ö Ö ɫ Ä à »Ö ¶Ú d ± ûd ɞĖ Í ¶ ɫ Ö Ö Ĉ× ©× ØÙ·Ö³×Ì ĂÖ Ú Ö ÖĄÖ Ö Ö Ö Ú× Ö Ú Ö × è Ú Öi Ö ÖoƠd m eºÖ eÖÃÍÚ Ö ·¢Ö ÄÖ mÚ Öi Ö Ö² eºÖ eÖÃÖ¶ è eÖÃÖ£ Ú Ä× ĂĄ Ød e Ú Ó «Ú Ö ¾ Ø ]Ö ×n ĂÖ LJÖȚĄh µÚ »Ø {Ú Ö n ĂÖ ÄÖ eÖ¿Ąh Ö æ eÖ¾ [Ú Ö ~Ú Öd ÄÚ Öd eÜ Ö¿Íşà Ö ¼Ú Ød LJÜÖȘ Ú ~d Ö Ød eÜ ¿ÍÖ·¢ à Ą eÖ¿Ąh Ö æ LJÖȚØ·iÚ Ö® țÚ ȔØ ½Ì ¶ d Ň ¢ ȟ ǎ · » z e » Ơ ɫ Ö Ú Ö Ö Ó Ú ÖÚ Ö Ö Ö × Ö Ö Ö à Ø h eÖ¿Ö¶ Ö kÖ® eÖ ĂÖ LJȔÖ LJÖȚ·Ú »Ø {Ö ×n ĂÖ ÄÖ Ä Á ê eÖ¿Ö¶ Ú «Ø ¦Ú ɫ ÄÖ ê eĄ¿¢Ö ȇ× Ǽɫ æ Ö Ú Ù ØªeÖ³ɭÚ d ¸Ø Å¯Ö ¶Ú d ŇÖ ¢ eÖ¾ ¾eÖª eÖ¿Í߶ ź mÖ ¾Öd ê eÖ¿»z ɫ Ä ɟ ½ɯ à Ö Ö Ú× Ú Ú ÚÖ Ú Ú Ö Ú Ö
×ɬ Å Ö ×
75
º¾
º½
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ɼą Ö º× ÕµvÖ Öd ņÜ ß Ød ½Õ ÌÚ Ö Ø h ¹Ú o× ¿Ú Ö Ìd Ö Ö n dÖ Ød ɫÅÜ¿× ºÖ dß ½Ì Ö à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ Ø Ú Ö£¶Ú eØh gØneÖ² ƥ׳ֿÍÖh go× ơ Ú Ö f [ Ì Ă Ä ƣ â Ö Ö × i× o× ²Ú eÖª Ú Ú Ú Ú ÖÍ¶Ú ÄÖ è ÀÅ Ö Ô Ø neÖ² Ê à Ą ¶ d µØ Ø·»Ú Í× ¶Ú ÄÖ g o ³ Ì ¼ d g Ö Ú æ Ú o× ³Ú ÖÍ·Ú Öª ûd Ĉ× Á× »ĄÖ ·¢Ö e»Ö Ö² g × Ú Ö Ö Ô ƦÚ ØeÖª è eÐÓ ÍÚ Ö Á× ¿Ú ºØ Ú Ö iÚ Ö Ì ĂÖ ÄÖ Á× Ą h Ö Öûd Ĉ Ø Ą oÖÍ¶Ú ÄÖ Ć {Ö ¶Ú d ØÁÍÚ Ö ·¢Ö Ø ¡Í Ö ÄÚ Öd eÃÍ Ö Ö² ÖÚ ĂÖ ÄÚ Öd e«Í Ó £à Ó ȅà ǤÖ Ć {Ö ¶Ú d ÁÍÚ Ö ·¢Ö Ê à Ą ¶ d ¼e × à Öoš Ø ¶ Ä µÚ Ø·»Í·Ú Öª Å µĄ »Ø Ì ¼Öd Ø Ø ½Ø ÌÚ Ö ÍȞà ǨÖ ɫÄ × ØȞǪÚ Öo ɫ Ä ´ £ ¶ e h Á Í Ú è Ú Ć Ú Ö Ö × Ö Ú× Ö× × Ú Ø Ú Ö ·v× Ö eÖ¾Å׳ÖÌ Öƅ ¼Ú ØeÖª ƥæ Ú ×³ØɭevÖ Ø ½Ú ºØ Ø Ö nÖ ɫ Ö ºɫ Ʀe Ú ÄÖ µÔ v× Ö Öª ƺ Ú Ø ¼Ö Å Ø Ø Ö o× Öª e»Ö ɶ ß zØd µĄ Ø Ö n ¼Ú Öd Wd Ø Ü Ö ȞÖ Ǫ¶d Ö Ơ ½ º n ț Ȗ º Ć Ö Ö Ö Ú Ú Ú Ą Ù × Ú Ød Ú Ü Ö Ɛ [ Ì Ă Ä Æ ~ Ăd e » ɶ z ĂÖ ÄÖ è ɫ Å¢× × eºÖ dÖ Ød Wd à ¶d Ú × Ć ß Ö Ú ß Ö Ö Ö Ö Ö è × × Ú ƥÚ ³× Ø ɭ ß è Áà Ø·vÖ Öd ņÜ ß Ød ɫĖ Ö ÄÚ Öd ɫĖ Ó ià Ơ Ó §à Ö ÀÅ × i× o× ³Ú Ö n ¼Ú Öd ɫÅÜ »× ÖÐŝ ÚÖ ɫȠÜ×LjeÖn Ú Ö n ĂĄ Öd ĭÜ ß Ú Ö ɫ ÄÖ ØjÖ eȞÖ Ǫ· Ą Ø ¶ Ƥ× ȠÖ ȈÚ Ö ɫ ÄÖ Øûd Ĉ ǠÖ ȚÚ ¢Ø Ƿ× ǦÖ ®Ú Öd Ø Ö ÍÚ Ö ·Öª ƥÚ ơ Ö Ì Ö ³× Ö n ¼Ú Öd ĂÜ Ą Ød × Ö¿ÍÚ Ö h eÖɱÄ Ö wÖ Ø n ¼Å × à ×n ɬÓ Ö ezÖ ɬÓ e â Ú o× £Ú Ö ÌeÖiÖn dÖ Ød ɫÄÜ × ØÃ Ú Ö ɫ ÄÖ è eÂÅ ĂÖ ÄÖ ƥ Ö i× o× ³Ú Ö n ĂĄ Öd xe Ô Ö¿v× ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö Ø Ä è ÍȞà Ǩ ĂÖ Ä gØneÖ² eÜ Ì Ø ƥè Ú ×³Øh ¬Ƞ Ǧ ª Á ¾ e ª ɫÅ · £ « n Ʀ ɫ × Ô × × ×Ą Ö Ö ÚÖ Ú Ö Ô Ö Ö Ô Ą Ö × Õ Ú Ö µØ Ù ³× Ø h ûɫ ɛ ƥÍ Ĉ ɫÅ¯× Ą n ɫ ÄÖ × »× ØÙ·Ö£×ɯ ÄÖ è Öûd Ô ·à ¢Ö W ļ × Ĉ ÄÖ è ûd × Ĉ ¹× ơ 76
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ød ¼ÅºÅ¯× Ì ĂÖ ɫÅhØ ¶d ¼Å×·Ơ[Ú Ì ½Ì à Ą ¶Öd Ą Ê à Ą ¶d ƤÅ ¯ Ì e » ² Ă Ö × Ö × Ö ßÙ Ö × Ö Ö × Ö Ö Øè »Ö ¶Ú d ½Ö ºØ Ʀe e»Ö Ą ¾Ød ɫÅÜ׶ eÖ® ƥÚ ×ɱÖĄ eØh Ƣ Ö Ø ¶ ß Ą Á× × Ąi Ö ÖoÖÌ × Ö ȢÚ Ǫ¶d Ù Ø ǿȣi¶Ú d Ø ½Ú »Ö Öª è ɫ Åhß Ø ¶d ƤÖ Ą zÖ ÄÖ Ö¡ÍÚ Öi¶Ú d ûd µ z ɫ Ä ɫ Å h ¶d ȓ ǒ º Ą Ö ë × Ĉ Ú ß Ö Ö × ×ÚÖ Ù Ù Ø ņÖ Ød Ü À× × ºÚ Ö ɫ ÄÖ © è Ö Ö ȑǤÖ eºÖ Á× Ö ·Öª Ǝß Öo¾e ÜÖ Ú Öª ȟà ÙØLj Ö țÚ Ȕ ÔkÖ ¢Ø ÅÚ ºÖ À× ÖWLJǔ Ø Ü ¶ß ñ Ä×eÖª Ö e¢Ö țÚ Ȕ ÄÖ Øûd ¼Ä { d ± c Ö Ö Ö × Ø ¶e~Ö eÖÃÍªà ¹Ú Â× Øæ eĄ¿¶d fe Ö Ö èĈ × Ú Ø gĆ {Ø ×Ì ĂÖ ûɫ ûd ȋǚ»Ì ɔ è Ö® Ö ¶d Ą ĪØ Ú × ɯ ÄÖ ɫȠßLjØ ¶d × Ĉ ÄÖ Ƒe Ù ×Ĉ × Ö ÚÖ Ød Ø {Ö Ø ¶e ¶d ɫÅ×·»Ø ¢Ö ÄÖ ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì à Ą le ¶ d ¼ ɕ ¹Õ Írà Öd Õ eĄ«Ö² µĄ ײ Ą Ö Ą ĂÖ ÄÖ æ ¹Ú Ø ɳØ Ù Ö Ö ¿Ú ¢Ø ¹Ú Â× × vÚ Öd ¹Ú Ã× Ö ¶ Ö ɬ Å²ß Ą ¶d ɫ Å× Ö n ɫß ÄÖ Ö ɬ Åß· ¶d × Ö ®Ö ɫ ÄÖ Ą ɫźe ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì ɖ ¼Å Ö ×¾ Ö {Ú Ö Ì ¹Ú Â× ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¨Ô ȠÚ ǜ Ö Ö à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ
Ø ]Ú º ƥo× ¿²× ¼Ød ɫÅÜhØ ¶d ½ºØ ŅØ h eº ɫÄ Ö Ä ûd à ƺ ¿ º Ö × Ú Ú Ú ß Ù Ö Ö Ö Ö × Ö Ö Ĉ ɫÅ¯× Ą n d ¼Ú ɫØ ÄÖ æÁà Ø ¶Å × Ö ÄÖ Øûd ɗ Õ Ú {Ö Ø h ɫÅ×¾Ö [Ú Öª ɫÅ×·Ö£«Ú Ö n Ú Öƅ ¼Ú ØeÖª Ĉ ½Ö ºØ Ɛ ɘ ¼Å Ö »× Ö · Ú ×n ĂÖ ÄÖ ¼Å Ö »× Ø· Ú Ö n ĂÖ æ ¹Ú ³× Ø ɭɫ ÅÖ ºÚ Öd × ð\× × ȗÚ Ȏ× ÖɮÖª ƥÚ o× iÚ ×n Ø Õ Õ Ø Ø ɬ ɬ n ¼ ɫ Ä Ė ~ ɫÅ ® Í º ņ ß d ɬ ¿ ª ¢ Ä ¼e ² ¼ ɫ Ö Ö Ô Ö Ö Ö Ö Ú × × Ö Ú ÄÖ ÔÚÖ ×Ą Ö Ö Ú Ö è Ö Ö ÚÖ ə ¼Å ņÖ Ød ØÁÍªà ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ¹Ú o× ¿Ú ײ ¼Ú Ød ¹Ú ׳Öɭ Ö £× vÖ Ú ×n eºÓ ÅÚ Ö Ì ɫÅ¯× Ą n ɫ ÄÖ ɚ ƦÅ é Ö »× Ö · Ú ×Ì ĂÖ ƥÚ Â× ÄÖ mÚ Öi Ö Ö² eºÖ Õ «Ú Ö ¾ µĆ ²× łĈ ÅÖ ×n Ą¹×r Øûd Ĉ eÖɶĆ Öd eÜÖÌ
77
º¼
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
'
º»
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø Ø ûd ĈÖ ¼Ą ØeÖª Õ Ú Ö ¾ țÚ Ȕ ƥÚ × n Ú Ö Ö ¾ ÄÚ Öd ÕkÖ¯«Ö Ö ¾ țÚ Ȕ ƥÚ × o¯Ú «Ö ¾Ú Öd LJȔÜ Ö ÄÖ Ø Ø ɫÄ × iÚ × n ƦÚ Ød ɏ Õ e Ö ¾Ú Öd ƧÚ ºØ ƺ Ö »à ¶eĄ ·¶ eºÖ ÄÖ è ×Á»× Ö ·£Ú Ö Ì Ø Ä æ ƍØ LJȖØ£¿Ø ª ƑLJ LJȜÅ n ] n Ä LJ ȜÅ « n Ʀ ɫ Ö × Ú× Ö Ö × Ú × Ú Ö Ö Ą Ö Ø ȈÖ Ö ¶d Ą ƧÚ ºØ ƥÚ ơ Ö × ɯ ÄÖ ƥè Ú ơ × ¿Ú ¢Ö × «ØÙ ơ × Öɭ Ė Ö Ü V Ö Ö¯«× ¶Ú d Ô Ú ~Ö ȠÖ ȝ× Ö ª Wɫ Ø neÐÖ ÍØ Ø h ûɫ à Ƣ ɐĖ i ~ ¼Å · » £ n e » Ä ƥ ³ è × × Ö ÍÚ Ö ·¢Ö Ö ÍÚ Ö ¶ Ö Ĉ Ö Ö Ú Ö Ö Ö Ú × Ô ÙÖ ɫÅ¯× «Ø ¿Ú × n LJȔÖ ÄÖ è WeÜ Ĉ ƧĄ ³Ø ɭß ÄÖ ƥÚ ×ɶ ß Â× Ö Ö ƧÚ ºÖ Ê à ɶÚ Ö Öûd × Ŧ ØÁv Ä WeÜ §oØ hd ĂĄ Ød ƦÅ¯× «Ø ¿n eº Ä ƥè ׳ Ø «× ¾Ö ăØ Ö ª ÕĖ~Ö ½ºØ Ö Ú× Ö Ö Ú Ú Ú Ö Ö Ö Ú Ú Ú ĂÖ ƥÚ × o¾Ú Ö ɫ ÄÖ ƥÚ ³× ÍÚ Ö ¶ Ød ¨ Ą ÅÖ × Ì ÕĖÚ ~Ö ƧÚ ºØ ɫȠȊ× «Ø ¿Ú × n LJȔÖ ÄÖ è Øûd Ĉ Ø Ü VÖ¯«× ·Ú Ø ¶ à Ø ljà ǤÖ łà ɫÄ × Ø zÚ ×d ƧÌ Ą ¶ d Wɫ µÍ ɑ ƦÅ Ö »× Ö · Ú × n Ö Ö Ø Ø ehÓ V Øä Ö Ăd à Ö ƥ× Ã× ×ljǦÖ {Ú Ö Ì ƙ ƻ ƦÅ £Í o š Ă Ú Ĉ Ú Ú Ö Ö × Ö Ú Ö ûd Ø «Ć £Ąo¶d ƧºØ WeÜÍ¿Ø ¦Ú Öd µ× ØÂew¶Ú d Ø Ø à ƥæ Ú ÃÍ »Í Ŝ ƥ à ª £ n Ɯ × Ö æ Ö × ß Ö Ö Ö Ú× Ú Ö Ø ÕĖÚ ~Ö ƧÚ ºØ ɫÅ¯× «Ø ¿Ú × n eºÖ ÄÖ è eªe Ö × ·ÐVV Ö š Ó {Ö ¶Ú d e Ú Ö ĂÖ Ö Ą ¿¶d ƦÅ Ø à Ø à à ƥÚ Ã× Ö ¶ ɫ ÅÖ ºÚ Öd ƦÅ Ą ¶ d ɒ ƥÍ · ¢ Á h ûd ¼ LJ ȄÖ é Ö Ą Ĉ Ö ¯× «Ø ¿Ú × Ì ƧÌ Ö Ö Ô Ö ƥÚ Â× × vÚ Öd ƥÚ Ã× Ö ·Öª ɓ ¼Å Ö × ¾ Ö {Ú Ö Ì ¹Ú Â×
Ó kÍÖ Ø ¾ ăÖ ¢Ö ÄÖ ɫǢ ą ǤØ Ø LJÖȝĄ¿¶ɫ ÄÖ ȓØ ȣĄÚ ¶ eØh ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ƛÔ ÅÚ ~Ö ĂÖ ÄÖ ƥæ Ú Ø ɳØ Ù Ö ǠÖ ȚÚ ¢Ø 78
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Øûd Ø Ĉ Ƒe Ö Ú ºÖ ÖWeÜ Ö§oØ hd Ö ¯× «Ø ¿Ú ×Ì ½Ì Ö à Ą ¶ d µ× ÖsºÖ ÄÖ Ú ƥ× Ã× Ö ¶ ɫ ÅÖ ºÚ Öd ƦÅ Õɬ Åh Øh ÕkĄ¿v ȓØ Ö ǒ»Ö² ƥØȞǦØ «× ¾Öd ½ºØ LJǎÍ µÔ Ø h ɫ ÄÖ eÖɳe d Ö Ú Ú Ó ià sÚ Ö n ÄÖ Ö Ú Ö Ö Ö ÚÖ Ö Ø Ú «Ö £Ú Ø LJȝÖ Ö ·Ơ ûɫ Ĉ× ÄÖ è µć Ö Öª µÔ Ø h ɫ ÄÖ eÖÃiÚ Ø ×Ì Ú Öƅ ¼Ú ØeÖª æĨ Ú Ö njßeÖª × d× Ǐ à Ö × ·»Ö £Ú Ö n e»Ö Ø h ɊĖ ÔkĄ¿vÖ Á× Ö ¶ ¼Å Ö ³× Ö n ¼Ú Öd ¹Ú Ơ × × zÖ Öd Ć ÅÖ Ö ÌÖd Ô Öh ¼Å Ø Ê à wÖn Ɛe Ø Ø à eÖÃͪà Á× Ö ¶ å e ɱÖ Ăd e à o { n ț Ȕ ¿ ¢ ɫ Ä ÕµÍ ¾ ț Ȕ Ú Õ Ö Ö Ö Ú Ö Ö Ú Ö Ú Ú Ú × ÖÚ Ø Ø Ø Ø Ø Ü â We « £ k VV ɯ Á ¶ Ä Ē ơ ɭ d Á he ɫ Ä Ƒɫ » s ¶d µ ² ț Ȕ Ö Ö × Ą Ô Ö Ú Ù × Ą Ú ×Ö Ö Ö å ÖÖ × Ö× Ù × Ö ×Ö Ø Ø è Ú Ö®Ö ēÖ ze ûd Ö Ø ¶ ß Ơ Ĉ× Ĩ Ö m × ØÙ Öi×Ì ± Ú Öª e Ô Ö ¾ Áͪà e Ô Ö ¢Ú d eÜÖɳe Ö ÖÖ eÖª Ø Ö ÌßĂdÚ ¹× ³× Ö ɭ ɫÅÜ¿× ºÖ dß ½Ì ɋ é ¼Ä Ö Ą× ³«Ö ÖoÖn ¹Ú ³× Ą ɮÖ£Ö¶ le Ö à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ Ø Ø ÖiÍØ Ö ½ºØ ɫÅ¯× «Ø ¾Ú Öd ƥÚ ơ × Ö ɭ eÖ¿vÚ Ö ~Ú Öd eÜ Ą»º ÄÖ ƥÚ o× iÚ Ö Ö² eºÖ Ƒe Ù Ú Ø Ø Ø Ø à Ö ƥÚ Ǎ× ǦÚ Ö ¶ ÄÖ ¼Å ¯ « ¿ n Á ¿ º qÍ i ¶ d ɫÅ » » Í n Ă Ä Ö Ăd ½ º Ú Ú Ö Ö Ö Ö × Ú× × Ú ×ĄÖ Ö â Ú Ö ØÁͪà ɫÅ »Ø §×n ƦÖd ĂÜ Ą Ød ȟȡ Ø à ~ßØ eØh ij Ä Ĉ ƦĄ Öd ɫÅÜ »× Ö ·¢ɫ Ú Ú × ć Ø Ö¦ Öûd Ö Ú è Ø Ü Ö {«Ö ¶Ú eØh ƥ²× º [Ú ɯ Ä ¯Ú «Ö ¶Ú d ƥ²× × Ø£Ì ¼e We Ɍ Í Ô »à zÖ Ú ×× ÖÖ Ö × Ö × Ö ÍÚ Ą ¶Öd æ Ú Ø ÄÖ ûɫ Ø ƥÍ £ÖÌ ûɫ æ Ô ·à ¢Ö ǿÔ Ǥɫ Ĉ× ÄÖ è ȤÓ DzÚ Öª ÄÖ Á× ¿Ú ºØ ɬÓ Ö «Ø §Ú ºÖ ƥÚ Ơ × × × Ĉ ÄÖ Ø ¶Ú d īØ ]Ú Ì Ú ¯Ö Öª Ö k»Ö ơ Ŧ ½ º k » ³ { ɍ Ú Ö Ö Ö Ö ]Ú ×Ì ½Ú ºÖ ÄÖ æ WeÜ Ú {Ø ¶Ú d Ƒ Ö Ö Ú × × Ø Öi¶Ú Ö ĂdÚ ɫÅ׶ñÄd× ĂÜ Ą Ød × Ơ Ɏ Ɛe Ą Ą ÖÌ eºÖ ÄÖ èɫĖ Ó sà Ö² ɫÓ ĖÚ ~Ö ī Ö Ø ðÄ d× ¹Ú ×o¯Ú Ö«¾Ú Öd eÜºÖ ÄÖ
79
ºº
º¹
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ØÄ Ød ´LJ à  h Ȉ ɫ ÖƅÚ ÄÖ Öd ´e Ø Ú ×n ©Ö ÍÚ Ö² ĭà Ø Öd fØÙ Ö ¹Í Ö Ö® èīß ÅÚ »Ö ¶Ú d ɹ Ö Ö Ú × ßÚ Ö ½Ö ºØ Ó kÖ£Öh Ú Öd Ú × Öª ƣe Ö ȈÖ è țÚ ȔØ ]Ú ×n àè ·Ú Ö® Ą ģØ »Ö Ú ÖÍض ½Ú ³Ø ɭß ÄÖ Ňß Ö h ´LJ Ö Ö® İ dWÓ Ú v× ½Ą Ã× ¿Ú ºØ ÕµÖivÖ µØ Ù ²× Ňß ¢Ö µÚ Ö£vd Ö ÍÚ Ö ¶Ød ½Ą Â× Ú × Öª ØĖÚ Ą ¶d Ú Ą¹×r ± ƥÍ é Ô ³à zÖ Ì Ö Ö¿Íàn[Ú Ö Ì ½Ą Ã× ¢× d Ĉ ¼Ą Öd ƥÚ Ö ·¢ɫ Ú Ą¹×r Ú ÄÖ è eÍÓ ǽÚ ǤÖ Ƣ Ô à ¢Ö Öûd Ø ljà ǤÖ łà ¹Ú Ã× Ö ¶ɫÅÖ ºÚ Öd ƦÅ µØ Ös»Ö Ö² Øûd Ʌ Ĉ µÍ Ö ¯× «Ø ¿Ú ×Ì ½Ì Ö à Ą ¶d ȓ× Ö ǒºÖ
ûɫ Ĉ× ÄÖ è ÕkĄizÖ ×kÖbeºØ ÕkÖ·i× ¿Ú × µØ Ù ²× łà µÖ Ø heÖșǤÖ Ö¡ljÚ ǤÖ mÚ ÖoÖi¾Ú Öd ÕkĄizÖ Ø ¶ ©¢e Ø ÄÖ ûɫ Ø Ö Ì ¼Å Ɇ ¹Í Ŧ ½ » Ĉ× ÄÖ è WeÜ Ö ¯× «Ø ¿Ú ×Ì ½Ì Ö Ö Ô ·à ¢Ö ǿÔ Ǥɫ × Ö à Ą ¶Öd Ö Ú × × Ø ià Ö łà ¹Ú Ã× Ö ¶ɫÅÖ ºÚ Öd ĂÜ Ö ÄÖ e¿ą ºÖ ɫÅ¯× «Ö ¾Ú Öd eÜºÖ ¼Å Ĉ µÍ Ö £× iØ oÚ ×Ì ĂÖ Ą¹×r Øûd ƥÚ Â× ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¨Ô ÅÚ ~Ö ĂÖ ÄÖ ƥæ Ú Ø ɳØ Ù Ö Ö ¿Ú ¢Ø ƥÚ Â× × vÚ Öd ƥÚ Ã× Ö ¶ Æå Ó Öd Ø §Ú ºÖ ÄÖ ¨Ä eÜÖÃ£× ÖioÚ Ö Ì ÕkÖ® Ö Ö ½Ú ºØ Ė ~ ɬ « ɇ ¼Å Ö Ô Ö ×¾ Ö {Ú Ö Ì Ô × £Ú ºÖ ´Ô ÅÚ Ö® Ö ÔÚ ɫÅ×· Ø iÚ ×n ĂÖ ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì Ɉ ¹Í Ô ·à zÖ ij ć Ø Ö¦ ûɫ Ö à Ą ¶d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ è Ó Ö d × Ĉ ÄÖ Æ Ø Ø Ą ¿¶d ÖWeÜÖbØ Á× Ö ¶eºÖ × «Ø ¿Ú ×Ì Ê à Ą ¶eÖ² Æ e å ß Ö ĂɫÚ ÄÖ ½ØÙ »Ö ¶Ú eØh ¹Ú ³× neÖ® Ö Ö Ø Ĉ Ø h țȔØ ]Ú Ì ĂÖ Ä ¼Õ ɫÅÖ «Ú Ö ȓØ Ö ǒ»Ö Ơ Ö Á× × ·Ös»Ö Öª èØ ~ßØ ĂdÚ ƤØ ÅÚ ÖÍ¶Ú ɫÄÖ ûe × × Ö Ø ȣÖ·¢Ö Ňß ¢Ö ¼Ä n ȟ × Ö × Ø ¯Ú Ö Ì ĂÖ èd Ó ·Ú Ö Á× Ö²ÖēÖ Öª µÔ Ø hɫÄÖ Á× Ö he ÖÖ eÖª fɫ Ö Ú Ô Øªeơ Ø WÕ ļÖ Ø Ö ɉ ½ɯ ɭ d Ƥ Å ¯ ¶ d Ê ɶ Ă ûɫ Ä ɫ Å i ² e » º à Ú Ö è Ö Ú Ĉ Ö Ą Ö Ö Ú Ú ÚÖ × Ö × Ö 80
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø »Ö × ·Ć ¶d ½Ö ºØ ¹Ú ÃvØ Ú Ì å ɫ Å¿× ºÖ dß ½Ì Øè ÅĆ¿¶d ņÖ Ød le Ć Ø ÄÖ û Ö à Ą ¶ d ņ ×× × × Ĉ Öd
å × ¦× eĄ ¶d ƥ× Â× ñ \e ½Ö ºØ ƥÚ ×ɱÅ × Ü ÖÍض ÄÚ Öd ɫÄÜ Ǣ× ȆÖ Ö² țȡ Ö v× Ø Ú ×Ì ƑÅ Ö à Ą ¶ ɫ ÄÖ Ø Ü ¶ß ñ Äd× Ƒe Ø »×·Ć ¶d ņÖ Ød Ø ȠĆȚ¶d eÖÃͪà ƥÚ Â× Øæ eĄ¿¶d Ɛe { d ± c Ö Ö Ö Ö è × Ú Ød tLJ Ød ǢÖnj ÖƅÖd Ø ¶e~Ö à à Ą  h ǘ Ê ¶ d ņ ɂ ƦÄ é Ö Ü Ü Áà Ø Ùh Ö łà ƥÍ × Ą Ö ß Ö Ú Ö Ú Ö Ød Ƣ à ß hÚ Ød ƣe ë Ö ·Ú »× ¶Ú d ûd ɹà Ú ×Ì Ê à Ą ¶ d Ī  ® Ö Ú Ö × nß dß ¼Ú Öd Ö ØÙ Ö ƥÍ × × Ĉ ÁÍ Ø × ɫ Ä ʀà d× ñ eÖ¾Öd ´e à ß hÚ Ød ƣe è å × »à × ɯ ÄÖ ûd  ® mÍ º Ö Ö® Ǐȣ Ö ĈÖ ¼Ą ØeÖª ƥÍ Ö × Ö Ú × Ø [Ú Öª ¬Ø ØǢǪÚ »Ö ¶Ú d ½Ö ºØ Ø ȕǪ¶e Ø Ø §Ú »Ö ¶Ú d ½Ö ºØ eÖɳØ Ƒ Ɛ Ú Ą Ø h īà ǁÚ Ö ȡ Ƀƺ æ Ö »à Ø ¶eĄ ¶d ƤÖ ÅÚ ¯Ö ¶Ú d Ê Ø ɶÚ Ö ĂÖ ûɫ × Ĉ ÄÖ è Ö «Ö Ö² Ê à Ą ¶ d mÖ ØÃi× Öª Ø ¢ Ňß ¢Ö ÔkÖɯØÄ e~Ö ƍØ ÄÖ ÕkÖɯ Ö® Ňß ¢Ö Ą ºÖ Ê à Ą ¶ eÖ² ÄÖd ƣe Ö Ö® æ eÖÃ Ä Ú Ú ×× Ö
ØØ Õ ¢Ö Ö kÖb eºØ ûd ƥĄ ×r Ƥe × Ĉ Á× Ö n eºÖÖ eÖª æ eÖɴØ ÅÚ ºÖ Ö £Ú Ö h ûd × Ĉ À Âß ɹà Ú ×Ì ĭĈ Öd Ƥè Õ ÅÚ Ö Ì Ö £Ú Ö h ÄÚ Öd eºÓ ÅÚ Ö Ì m× sÚ iØ Ö ¶ ƣe è Ö sÚ iØ Ö ¶ ƥÚ Ö² ƣe Ö Ö® m Ö Ö® è Á× ÖsÖ£Öh Ø £Ö ņß Ød × ¾eÖª Ƥe Ø ± Ö ºe Ö Ö® Ö Ø h ɫ Ö Ö ÄÖ Ƣ Ö Ú Ú Õ ¢Ö Ö kÖb eº mÖ sÚ iØ Ö ¶ µÚ Ö h ´e Ø Ą ¿·Ø¶ Ó kÖÌ dß Ƣ e Ö Ö ·Ö£wÚ Ö¿Ø¶ ÄÖ Ɵ Ö Ø e»Ö zØ ņß Ød Ú × ¾ɫ Ú ÄÖ æ ÁÚ Ą șǦÖ ÖoÖÌ Ú Öƅ Ø Ö Ø£¶Ú d ņÖ Ød × ¾ɫ è e» Ú Ö ¾ ƥĄ ×r eÂÖ × Ø ¿Ú ×¾ ©Ö ÍÚ Ö² Ƥe Ó {Ú Ö ¶ eÂȠ Ö Ǧ× ơ Ú Ú ÄÖ Ʉ Ì Ö Ö® å Á× Ö ¶ ÖĨĄ ÖiÖn eĄ»Ö·Öª Ĉ ¼Ą Öd ¹× Ö ·¢Ú Öd ´e Ô à Ö® WÕ ļ Ú Ö µØ Ù ²× Ňß ¢Ö Öûd
´e Ö Ö® Ú ɫØ ÄÖ
81
º¸
º·
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¹ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ûd Ö ·Ú Ø n Ĉ× ƥĄÖ ·Ö² ½Ú ºÖ ƥÚ Ã× ¿Ú ºØ Ć ± ë Õ £Ú Ö h Ňß ¢Ö ƥÚ Ã× Ö £Ú Ö h eÖ¿·Ú Ą Öª µ× × ¶d Ø Ö¿ÍØ Öi¶Ú d ƥÖɯ ºÖ ½Ö hd ĻÍ¢à eÖ¿ÍÖnßɫÄÖ le Õ vÖ Ö Ö ¹Ú Ã× Ö £Ú Ö h Ö¡Öª Ö ÄÖ Ƒe è Ú Ú Ú Ö Ö Ù ½Ú ºØ ½Ì Ĉ× ÖWLJǨÜ Ö ÅÚ Ö ¶ÄÖ è Ø × ¯× ¶Ú d xØ Ä × Ø h Àe Ö à Ą ¶d µÖ ÖoÖo®Ú d LJȔÖ ûd × Ö ¾ Ú Ą ÌÖɫÄÖ Ø ɭß Ä Ƒe Ø £h ½ºØ ƥØÂ Ø £h Ø ɫÅ«× Ö ·Öo~Ú d ½Ø ơ ¿ Í i ¶ d ƥ ɴ We v e º Ü Ú Ö Ú × × Ö ÙÖ × Ö Ö Ö ÚÖ Ú Ú ÚÖ ɫÅ×·ÖoÖo®Ú d eºÖ ûd Ĉ× ÖWLJǨÜ Ö ÅÚ Ö ¶ÄÖ è Ö «Ö Ö² ½Ú ºÖ ƥÚ Ã× ¿Ú ºØ ÄÖ ½Ö ºÖ dß ½Ú ºÖ ¹Ú Ã× ¿Ú »Ø Öª Ø ɭß ÄÖ ɫÅ¯× «Ø ¾Ú Öd ɫÅÜ¿× ºÖ dß ½Ì Ⱦ é ɯ Ĉ țĄ Ȏ × à ×Ì eºÖ ȓ× ǾÖ «Ú Ö Ì Öûd Ö à Ą ¶d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ ØÖ [Ú Ö Ì ¼Ú Öd µØ iÚ Ö® ½Ú ºØ ¹Ú ײeÖ¿®Ú Ö Ö eĄ»ºØ ĂÖ ÄÖ ÔkĄ·~× ĂÖ ÄÖ ØÁÍªà ¡Ô ÍÚ Ö h ĂÖ ¸Ô ÅÚ Ö Ì ī ȿ ƦÅ æ ÅÖ Â× ĂĄ Ød ÖÁ߶Ød ĂÜ Ö û Ĉ× Öd Ö »× Ø ¶eĄ ¶d ƥ× Â× ¼Ä Ö × ØªeÖ³ɭÚ ɫÄÖ è Ôk¢e Ö «Ö Ö Ø ÅÖ »ß ¶d łØ eºÖ Á× Ö ¶è ¸Ô ÅÖ¾ ĂÖ ÄÖ ÔkÖ¿ Ø À × ~× [Ú Ö n ĂÖ æ ¸Å eºÖ ÄÖ lɫ × ĆÍ¯Ö ¶Ú d ɖ Ć Ö ¶Ú Öd Ú × Ą Ø Ø Ø à Ø Ą Ĩ h e º ¹ · £ Ì Á ¾ e h Ă d Ü À× Ö ¿Ú ¢Ø ¡× «Ö Ŧ Ö Ú Ö ÚÖ Ö × ÚÖ è Ú Ö Ê à Ą ¶d dÖ ½Ú ºÖ è Ø ÖÚ ĂdÚ łØ e»Ö Ø h ĂĄ Ød Ü Áà »Ø ·Ú ¢Ø ½Ú ºØ WÕ ËVV Ö Ø ¼Å Ö × Í{à ×Ì ĂÖ ÄÖ æ ¹Ú Ã× «Ö ·Ú ~Ö eºÖ ÄÖ ¹Ú Ø ɶ à ÌÚ Öd Ú Ţ Ø ÅÖ »ß ¶d Á× ĆÍ Ø ²× ¡ Ø Ä æ WLJǨÜ Ö æ Ö ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ Ƒɫ æ e»Ö Ã× × «Ú zØ À× × ð]× Ö Ì ĂÖ ÄÖ Ú Ö Ö Ö Ą àÙ łØ ÖÀɫ Ö ²Ú Ød ĂÜ Ö × Ú ¶d ɀ ¹Í ĄÖ ÖiÖn Ú Ö® ½Ø Ì ¶d Ć ƺ × à Ö£¶Ú d Ň Ć Ø Ö£¶Ú d ÅÖ Â× ÄÖ Ø Ø ¯Ö Öª Øûe Ø ×¦eĄ ¶eØh «× ³Ú Ì ½»Öª ɠ Ø h ½Ú ºØ ]Ú × ɯÄÖ lÅ Ø ± ¶ d ½ º Ú Ö Ö »Ú Öo d Ĉ Ö Ö Ö Ö Ú Ú æÙ Ú Ø ¾dÚ ĂÖ Ņß rÚ Å¶Ú d ØɬÄǢǾ¶Ú eØh à à Ɂ ƥÍ · ¢ ¡Í ȕ Ǥ ûɫ Ä LJ ȝ ¶ ƤLJ Ǯ « Ö è Ĉ ã × Ö Ú × Ô Ö Ô Ö × Ö Ö Ö Ö 82
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø ¿× w¶Ú eØh ƑÅ ƥÚ ³× Í·à Ö oiÚ º× Öûd Ö Ö ® å Å Ĉ ¼Ą Ød ´e × × ¶ eÖ µÖ Ö Ö ª eĄ»Ö·Öª × Ø Ø Ø Ö Ƨ»Öª Õ ÃÖ¿Øh ×Á»Ú Ö£ Ú Ö Ì Ú Öƅ ƧÚ ºÖ ÄÖ æijÙ à º Ö ÍÚ Ö ·Öª ×Á¿Ú º f ÚÖ æÖ Ö ɫÅ×h ØǢǪÖ Ö ª æ Àà ǠØ Ö ȣØh Ó kÖª Ú ¦× ƛÖ Ö ēÖ ¦Ú d ƧØ ºÖ ĂĄ Ød ijÜ Ù à ºØ ȟ× Ą Ș ØeÖª Ø Ȥȣ·à Ö ® ĂĄ Ød ȟȚºØ à ƧÌ Ą ¶ ɫ Ä Ƞ Ȝ À ÄLJ ǔ LJ Ȗ · ª ƥ à ¿ º Ö è Ö Ú × × Ú Ö Ö Ö ×Ö Ö Ö Ą Ú× Ó ƑÅ Ö × ¶ ewÖ Ø h ƤÖ ȠÚ Ö ȣ¶Ú d LJÖȚÖ¶ Ö kÖ® eÖ ĂÖ ɫÅ׶ eÖ® å ȟ× ǾÖ ºÖ ɫȠ×ȚºÖ dß Øûd Ø ×Țv Ä Ö ¿Ć × ÖÌ ƧÌ Ö Ö ® è Àà Ƞ Ö Ąà ¶ d ƣe å Ĉ ɫȠȈ× ăÖ º× ƥÚ ×ɱĄ Öd ƦÅ × Ö ƦØ Ú ØeØh ɬÓ ÖĖsà Ơ Ö Ó kÖcت mÚ iÖ Ö ·Ö¦ ÕkÖ·Í·à Ö ® ÕkÖcت ƧÚ ºØ ƥÚ Ơ Ö Øûd Ø lÅ Ⱥ Ƨɯ h e ¶d ¡ º ûɫ Ä à Ĉ Ö × ¶ ewÖ Ø ¶ ɫÄ × Ö Ö h eĄ»Ö¶ ÄÖ Ö Ą ÖÖ × Ö èĈ Ø ×Țv Ä Ǐ Ú Ù ØNJÖr ÄÖ ɫÓ ĒÚ Ö LJÖȚÍÚ Ö ·¢Ö ¤Ú ØǢȄÚ Öd LJÜ Ö ȚĄh Ö ɫÅ׶ eÖ® Àà Ƞ × Ö Ȼ Ƨɯ è Ö à تeơ Ö ɭÚ d ƤØ ȠÚ ȊÖ ¶Ú d ƾÖ ¢Ö LJÖȘ Ú × ¾ɫ Ú ÄÖ LJÖȚºd Ö Ö ®Ú Öd Øûd Ø ØLj ƥÂź Ö ÖÃÖª Ø ȓ ǎ ® Ä Ʀ LJ Ö Ö Ú Ĉ Ö × ¶ evÖ × ðÄd Ö Ö ×ÁÍßn ßɫ ÄÖ ƑÅ Ö å Ú× × × Ø ȟȖĄ ·¢ Ä Ö k»³Ú {Ø ¶Ú ɫ Ä ± ¡× ªÚ Ö ĂÖ ÅÚ Ö ¶ ÄÖ è WeÜ Ŧ e » º Ö Ö × Ö Ö Ö Ö Ą Ö Ö ·Ú »× ¶Ú d ûd × ×Ĉ Ø Ö «Ö Ö ¶ ƚÕ £iØh ƥÃ Ö £h eĄ¿¶d Øûd ½Ą ³Ø ɭß ÄÖ Ö Ăd l Ú Ĉ Ú Ö Ú × ÚÖ Ö × Ú Ö Øûd ȼƺ Ö ·Ú Ø n Ĉ le Ĉ Ö »à Ö ¶ eÖ£¶Ú d ƾÖ ¢Ö Õµ Ú Ö ª Ä × Öûd × Ö Ì dß Ƣ Ø Ä è Ø {¶Ú eØh Ƣ Ø Ö¶ Ƣ Ƚ ÖĨȑà ǤÖ Ú »× ¶Ú d Ƨ » ¾ ɫ Ö Ö ÍÚ Ö ·¢Ö eÖÂÅ×·oÚ Ö ¾ Ą Ö Ö ÙÖ
µ× × ¶d Ö ·Ú Ø n Ć ±
83
º¶
¹¿
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø £h ½ºØ µÖ Ȩɫà Ü ǢǤ Ød ijÜ à h ½ºØ ØÿÖ »¶Ú d ņÖ Ød n Öƅ Öd Ú Ød ĺÅ º Ö Ö Ú ÖÖ Ú Ö Ú ë ß × ÚÖ Ú Ø ljà ǤÖ ƻà µÚ Ø ne֯׾ eơ µÍ ÕÙ Ø Ö¿Ø¶ ɫÅ׶ eÖ® Ó Ø ɮºÖ eÖ¿Ö¶ qÚ Ö£Úhd ƥ× Ã× Ö ¶ İ Øûd Ø ×² ¼Ú Ød ƥoÍ ¢Ö µÚ Ö ´e ĂĄ Öd ´e o ® Ö Ö × Ö o¯Ø ¶Ú d ¹× ơ × ÍÚ Ö ·¢Ö g × Ú Ú Ö Ö èĈ Øûd Ø ljà ǤÖ ƻà ȓÖ Ønje֯׾ ĂĄ Öd LJÜ Ö ȚVÖ¶ LJȔÖ ÄÖ ɫÅ׶ eÖ® è ɫ Å×·ØneÖ¯×n Ĉ µÍ Ø beÜ ¿hÖ ɫ Ä e¾Ø eÌ Ø ƧºØ LJȚvØ ~Ú d× ǠȈÖ Ä ØƠ g o e » · ª e ¿ Ö è Ö Ö ÖÚ Ö Ö Ö Ú Ö × Ą Ú Ö Ú Ö Ø Ȥȣ·à Ö ® ĂĄ Ød ɫ ÅĄ ¶ Ån ƣLJÖǎ¯Ø ¶Ú d ƥØÃÍÖ·¢ à ƥÍ · ¢ ûɫ Ä ƥ à ¿ º è Ĉ Ú ÖÖ × Ô Ö × Ö Ú×Ú Ó × Ú Ö Ø q ȷƺ Ö Ö£Öh Ú Ö ® Öûd Ö Ö ® ÄÖ Ĉ ƦĄ Ød ƥÚ Ã× ÍĆ iØ Ö ¾ ƥÚ Ã× Ö ¶ ´e Ö »à ¶eĄ ¶eØh Ƣ × ·Ú »× ¶Ú d ×ÁÖ¶ ƦÅ Ó Ø ɮºÖ ƑÅ Ö × ¶ eÖ ƥÚ ³× Ö ɭ × ơ × Ö Ì ĭĈ Öd ɫÅÜ׶ eÖ® è e³ Ø ·Ú »¶Ú eØh ȋĆ ǘ Öd Ƨ{Ö¾ Ä LJÖȚÍÖ·¢Ö Ó kǽÖ ǤÖ Ƒ Ö ]Ú × Ì Ú Öƅ ÄÖ ×Á¿Ú ºØ Ƣ Ö Ú × × Ú Ö Ød ´e Ø Ø Í · ¢ ÁÍ « d ûd Ʀ ® ƣe » ¶ d ½ º À× Ö dÖ ÄÖ ƥÚ ơ Ö Ö Ú ß Ą Ö Ö Ĉ × Ú Ö × è Ö Ö Ú Ö ƧÚ ºÖ ×Áơ Ĉ× ÄÖ ƥè Ø Ú wØ ¶Ú ɫ ÄÖ ƥØ ·Ú Ø£¶Ú d ƻØ Ó kÖ Ŝ Ö ɮÚ º× īà ]Ú × Ì ûɫ ÚÖ Ø Ä ûɫ à ƦĄ Ød ƥÚ Ã× ÍĆ iØ Ö ¾ ƥÚ Ã× Ö ¶ ƣe ȸ ƥÍ · ¢ ¡ ɫ Ö Ö ® ÄÖ ÖÖ Ö Ô Ö × Ĉ ÄÖ è WeÜ Ô × Ŧ Ø Ø à Ú ƧÚ ºØ Ôkֿͳà Ö ØÁͪà ƑÅ he o¶d ƥ ³ Í n [ Ì Ʀ d Á ³ ɮÚ º× Ö kÖÌ dß Ö × Ü Ą Ú × × × Ö Ö Ø Ø Ö × Âß ´× ßɫ ÄÖ ĺȠ ×Á×·»Ø {Ú Ö n ¼Ä ß Ȕ× ´× dß °Ö Ö Ö n eĄ»º ÔkĄÍ¯Öh ÄÖ ƥÚ ×³ØÙh Ö Ød ƥ³× Ö ɭ Ó kÌßĂÖ ± Ø ¶ ß łà ¼Ą Ød è ×kÖ³cØ Ü ß·»¶Ú d ȹ é ÖĨ¿à ºØ ]Ú º× ȗ ǎ ¿ ² ¼ × Ö Ö Ö Ú × Ú Ú Ú 84
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
ØɬÅ·ß ¶ɫ Ä Ƒɫ تez Ø ɫȠȔÅ ® Ä ɛ Å ¶ d Å · ¶d Ň ¢ ɫȠ Ǻ Ö ß Ú Ö × × Ö Ą Ö Ö Ą Ö × Ö Ú× Ø Ø Ø dÜÖ ØeÖª æe¾eV ȯƺ Ó vÖ Ø Öª ¹Ú o× «Ú ~Ø ¼Ú ØeÖª Ú × ÄÚ Öd ĂeV Ö oà ¾eÖ® ûĈ Ó ÖiƠ Ø ɫÅ×¾Å³× Ö n Ú Öƅ LJȔÖ ¹Ú ơ Ĉ ɫÄ × Ơ × »ĄÖ ·¢Ö LJȖÖ Ö² Öûd × Ú eÖª ƥÚ o× ¿Ú ºÖd Ø Ȱ ¼Ƞ æevɫ Ö × Ö Ö ɯ ÄÖ ƥÚ ³× ¿Ú º ƦÖ ÅÚ Ą ª ÅÖ Öo×Ì ½Ì Ö Ȗ× Ö ·£Ú Ö n Ó ÄÖ Ú Öd ¼Ä Ö à Ą ¶ ɫ ÄÖ
Ø Å{Ö ¶Ú d ņÖ Ød e¢e ¼Ú ØeÖª tɫ Õæ Ö ~Ú Ød ÖĖÚ Ö¦ ƣ Ó ÖoºÖ ƥÚ ØÃvØ ɫ ÄÖ ÖÚ ĂØ Ó kĄÍ Ø ÄÖ Ú ½Ú ºØ ½Ą ØÃ Ø «× ¾Ú Öd ł Ü à ½Ö ·Ú Ö£Öª eºÖ łà ƥÚ ơ × ÍÚ Ö ·¢Ö xe Ö Ö¿v× ăÖ Öª ½Ö vÚ Ö ~Ö Ø Ø à zÖ Ì e o º Ƒe ¯ · » · ȱ ƥÍ Ą Ö Ú Ö × ¶ ÄÖ Ô ÖÖ è Õ Ǣ× ǾÚ ºÖ Ô à ¢Ö ûɫ Ô ơ × Ĉ ÄÖ ¨Ä Ø ¶ ß Ơ Ø £»Ö ¶Ú eØh Ø× Öi×Ì ± à Ą o»× ¶Ú d ŇÖ ¢Ö e¯ą zÖ ¨Ä ûd Ȳ ƺ ¯ Ö Ĉ× Ĩ Ö Ö è ×Ú Ù Ø ½Ì ȳ ƦÅ é Ö × ·¯Ø £Ú Ö n ƥÚ ơ × Ą ɮÖ£Ö¶ Áà Ø neÖÌ dß ƥÚ ơ × Öɭ Ö à Ą ¶ d ņÖ d Ö Ö n Ú ÖƅÖd Ø Ø Ø Ø Ø ƣe ¯ ª Ƒ Å » ¶ d z ¨Å ¶ d ƥ Â Ä ƥ  e Ì ½ º Ú Ö × × Ö Ö â Ö ÚÖ Ö Ö Ô Ú × Ö Ú Ö Ú ɫÅv× Ö ~Ö ŇÖ ¢Ö ȓÕ DzÚ Öª Ä × Ö ¶ Öûd Ĉ ƦĄ Ød ƥè Ú Âe × ÖÍzÚ Öd ƥĄ ×r ɫȠ×njÅº× ûd × Ĉ ƥ× Ã× Ö ¶ Ø ɭß ÄÖ LJ Ø Ą ¿¶d Ö ĔÖ Ơ Ø Ą Ț¶d ɫÅ×·ØneÖ® ÄÖ ȴ ¼Ä Ö × ³× Ŧ Ú Ö ĂÖ e Ú Öd țĄ Ȏ Øûd à à Ø ià Ö łà dÖ ½Ú ºÖ ȵ ƥÍ · ¢ ¡Í » ûd ¼ d ɫÅÜ » · ¢ɫ Ä Ö Ö Ą Ĉ × Ú Ö Ĉ µÍ Ô Ö Ô Ö Ö Ø Ö ÍÖª eș eªe Ĉ Ó Ú Ö® Öûd Ó Ö£ Ú Öd Ü Á× Ö ¶ ȟ× ȆÖ ¢e × Ó ǦÖ zÖ LJǰ × ØǢȊÚ ×Ì Ê à Ą ¶ d Ø ȶ ƦȠ Ö Ǿ× vÖ Ú ×n ȟØ ȣÚ Ö ¶ ɫ ÄÖ â Ƿ× Ǯ× ï iÚ Ö ɯ ÄÖ dz× ØNJ¯Ú Ö Ì ûɫ Ö × Ĉ ÄÖ è ɬÓ ÖĖsVà Ơ
Ö Ö n Ú ÖƅÖd
85
¹¾
¹½
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø ¼ÅĄªÅoÌ ½Ì à Ą ¶ɫÄ ½Ą ØȞǦØ «× ¾ÖÚ eØh ½Ö Ú Ą hÖēÖ Ö Ì evɫ Ä d ¼Ä ɯ Ä ¹ ³ ¿ º Ö Ö × Ó Ö Ú Ö × ÖÖ Ú Ú Ö Ú ÖÖ× Ö Ö ƥÚ ×³ÍÚ Ö ·¢Ö xe æ Ó ǪÚ ¢Ö ÄÖ Õ Ȟ× ǨÚ Öd Ö kÖ£Öh Ú Öd Ö Ö¿v× ăÖ Öª ½Ą Ã× Ö ·vÖ Öd ½Ö §Ú Ö ·Öh dÖ ØeÖª ɫǢ Ø £»Ö ¶Ú eØh ½Ą ØÃ Ø «× ¾Ú Öd ł à Ø h ûɫ à à Ė i ~ ¼Å · » £ n e » Ä ¨Ä ½ · £ ª e »Í ª Ú Ü × Ö Ö Ĉ Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö è Ú Ú × × Ô Ø Ü ¿¶d Ø ØkÖi Ú ~Ø ½ºØ Áà Ø h ¹Ú o× Ú Ą ¢Ö e»Í We ȫ Ö ªà ¹Ú ³× ÍÚ Ö ·¢Ö xe Ö Ö¿v× ĂÖ ÄÖ Ú Ö Ù ½Ą ×ɱÄ Ü à ¹Ú o× ¿Ú Ö¿Ơ Ĉ× ¹Ö Ø·¢Ö è ¹Ú ³× Ø «× ¾Ú Öd ł Ö × Ơ Ú Öd ÄÚ Öd × Ú Öo Ö ¹Ú ³× Ą ¾Öd ûd Ü Ą Ød ɫǢ Ø Ø ĂÖ ÄÖ è eªÄ £ º Ă Å ® ɫÅ ¶ Å ¯ n ¼ d Ă Ö × Ö Ö Ó × ą ǤØ ½Ą ÂÄ Ú Ó × ÚÖ Ú × × ¢ɫÅÖ ×n ĂÖ ½Ú ³ɭß ÄÖ Ø ɭÚ d Ö¥×·iÖÌ ıĈ zÖ xØ eÖ³¿¶d Ø Öj Ö ¯Ú ¢ ɫÅºØ £Ön ɫÅÜ »× Ö ·¢ɫ o ³ Ö Ú ÄÖ è Á× Ö ·vÖ Öd Ɛe Ú × × Ú Ù ×
× ǦØ «× ¾Ú Öd ł Ü à eºÖ ƥ× Ö ·£Ú Ö Ì Öûd Ĉ ¼Ą Öd ɫÅÜ »× Ö ·¢ɫ Ĉ ¼Ą Öd Ú ÄÖ æ ÀÄ Ú Öª ƥÚ ȍ × × Ö ze Öûd Ø ƥo× ¯Ú Ą ·Ö ¼Ú Ød ƥ׳ÍÖ·¢Ö xe eºÖ ÖWLJǦ Ȭ ƥÍ é Ô ·à zÖ Å Ü Ö ¿¶d Ô «× Ö¦ Ú Ú Ö Ö¿v× ĂÖ Ù × Ø »¶Ú d ŇÖ ¢Ö æ ½Ą ÂÅ£oØ ºÖ ÄÖ æ Ó k ɯ ¡Ø Å Ö à Öª ½Ą Ã× Ö ¶ ɫÅ × Ø «Ú Ö n ÄÚ Öd ½Ą ÂÅ × × ×Ù × Ć »Ö Ö n Ú Öƅ ŇÖ ¢Ö LJȊ ą zÖ ¨Ä Ó ÖoºÖ æ À× × ǠÖ ȈÖ ØēØ ¯Ú »× ¶Ú d ŇÖ ¢Ö ÄÖ À× × ǠÖ ȈÖ æ Ø Ǣ× ǾÚ »Ö ¶Ú eØh LJǼeV Ø ½ÂÅ»o× ¯Ú Ą ·Ö ¼ɫØ Ä Ø Ú Ö®ÄÖ ½Ą ÂȠ Ǧ » n ¼ d µ i ® ½ º ȭ ÖĨșà ǦØ {Ú »× ¶Ú d Ö Ö Ö Ú Ö × ĆÖ Ú Ú Ú Ą × × ÄÚ Öd ƦÅ Ö «× £Ú Ö Ì ¼Ú Öd ĂÜ Ą Ød ƥÚ o× Ú Ö Öª eºÖ ©× Ú ¿Ø Öª Ó k ɯ Ö à Öª ½Ą Ã× Ö ¶ ¹Ú o× Ú Ö Öª Ø ¶ f ®Ú Öd ɫÅÜ«× £Ön ¼ÖɫÄ xØ eÖ³¿¶d Ø ×j Ö ¯Ú ¢ Àà Ø ÖÍØh Ê à Ą ¶d ɫÅÖ «× £ÖÌ Æ Å ¯ o · Ą Ú Ú ß Ö Ö Ú Ú × è è Ù × Ød ƥè ³× ¿Íh µÖ «Ö ¶Ú d ɫÅ ¿Ön ĂÖ Ä Ø à Ö h ƦÅ ȮĖ · » £ n e » h ûd ¼ × Ö Ą Ĉ Ö Ö Ú Ö Ö ×Ö Ú Ö Ú Ö ÚÖ Ú Ô 86
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø ºÖ eÖª ½Ą ÃÖ·vÖd ½§Ú Ö ·iÖª WLJǦ Ø ƥo¯Ú Ą ·Ö dÖ ɫØ Ä Õ £Ú Ö»Øh ½Ą ÂÅ ÄÚ Öd ¨Ä ȍ Ǧ ¿¶d Ü × × Ö Ú × Ö Ö Ö Ö Ö Ù ×× × Ø »×n ĂÖ Ä ¨Ä ³ µÚ Ö£«Ú Ö Ì ½Ú ºÖ ÄÖ æ ɫÄ × Ö o£Ú Ö oض ɫ ɫ × Ó Ö Ø ½Ą ÂÅ × × z× Ø Ù Ö Ú Ö â Õ × £Ú Ö»Øh ½Ą ÂÅ Ø Ìdß ɫÄÜ × Ø Ą on ĂÖ Äè ×Á «Ú Ö ¾ ¹Ö·Ö Ú Ö¯Öª ± ɫÄ × Ơ ä Ó × Â× ØûdĈ Ƒe Ö Ø ¶ ß × Ú ɫÄÖ ɫÄ Ö Ö Ö Ö Ö Ø¾ Ø ɭÚ d ½ºØ ƥ³× ÍÖ·¢ ´Ö ¾Ú Öd eÜºÄ ¹³× ÍÖ·¢ ØûdĈ Ǐ Øk»³Ú {Ø ¶Ú ɫÄ fe Ø o ³ Ȗ £ Ö Ö Ö Ö Ö Ú Ú Ö Ö ÖÖ Ú Ú Ö Ö Ú Ø Ȩ ƥÍ ÖÚ µØ Ù ³× Ø h ÖûdĈ ƦĄ Öd ɫÅÜ»× Ö ·¢ɫ é Ô ·à ¢Ö WÕ ļ Ú ÄÖ ÖûdĈ ɫÅ¯× Ą nɫÄÖ è Áà Ø h ¹Ú ³× × £ÖÌ ØÄ Ø ½Ö {Ú ³Ø ¿Ú Ö Ì ƦÚ Öd ½Ą ÂÅ · £ n ă ª ½ à · v d ½ § · i ª We ¿¶d ¹ o ¯ · d ɫ Ą Ö Ö Ö Ö × Ö Ü Ö Ö Ö Ú Ö Ą × Ö Ö Ú Ö Ö Ö Ù ×× × × Ú Ö Ø ¶ ß ¨Ä Ød țĄ ȝvɫÄ Öd Ø £»¶Ú eØh ƥÃÖ¿Íh ɫȠǰɫ ½Ú ºÖ Áà Ø h ǻ× ǼÅ Ì Ƣ n d Ö Ö Ö è Ú × Ö × ×Ö ÖÚ × Ö Ú ÚÖ Ú Ö Ö è × ÖÃÚ ÖɫÄÖ ƥÚ ³× Ö ɭ ɢß Ú Öd ƥÚ ³× Ø ɭ ß Øè ~ßØ ĂdÚ ƤØ ÅÚ ÍÖ ¶Ú ɫÄÖ Øûe Ĉ Ø h ½× ºØ ]Ú × Ì ¹Ú ³× ¿Ú ºØ ¼e Ö Ö² Ø ½Ą Â× Ö ĂÖ ÄÚ Öd ½Ö £Ú Ø Ú × Ì Ƒd ȩ ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ĂÖ ¹Ú × o¾Ú Ö ɫÄÖ ¹× Ö ·£Ú Ö Ì ûɫ × Ö ¶ɫÅÖ ¶Ú ɫÄÖ × Ĉ ÄÖ Ø Ø Ø × ¶Å»¶Ú d ŇÖ ¢Ö Äè Ö k¢e Ø Ø Ø Ú Ö ¶ÅÚ zÖ ½Ą Ã× × ® Ú Ø ×ÁÖ¶ Å ¶d ¹ oV Ì ¼ d ɫ d ½ » ¶ Ĩ · ºe Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ą Ą × Ú Ö Ö Ú Ö Ú Ö²Ĩ ÚÖ Ø £»¶Ú eØh ½Ą ×ɴ× Å Ø²Ä jÔ Ö Ø ¶ɫÄÖ eÜĄ Ö × n ĂÖ æ eÖÃÖ£ Ú Ä× ĂĄ Ød Ô «Ú Ö ¾ ©Ą× ·Ö³×n ĂÖ ¨Ä è × ÚÖ Ö Ú Ö Ø Ø ɫÅ¶Ú d ŇÖ ¢Ä Àà Ø Ö ¶ÅØh ×ÁÖ¶ Ô Å׶ź ĂÖ Ä eÂ Ø Ö ¶ÅØh æ Ö Ø ¶ ß µ× sÚ ºØ ƒ dÖ ɫ Ö Öd ¼Ú ØeÖª ± Ö ÖÖ Ö ÚÖ Ö Ö Ö Ø ɫ ت Õ ¹Ú × n Ú Ö Öd ¼Ú ɫØ ÄÖ è eÖ»ØÃÍÚ Ö ·¢Ö xe ¿ v ă ª Õ Äe ţ Ä e » à ¿ º n ½ ¢ Ăe Ö Ö Ö Ö Ó Ö Ú × Ö Ö × Ö × ÖÖ Ú Ö Ö Ø ēÚ Ö ŝÖ ¼Ú Öd Ö ¹Ú × oÍÚ Ö ndß eÜºÖ ¹Ú × o»ĄÚ · Ö dÖ Ød ¹Ú ׳ÍÚ Ö ·¢Ö xe ¿ v ă ª ¹ ² Ă Ä d ɫÅÜ £ Ö × Ö Ö Ö Ö × Ú Ú Ú Ö × Ø ǢǾ»¶Ú eØh Ø h ÖûdĈ ¼Ą Öd ɫÅÜ»× Ö ·¢ɫ à Ö h ¼Å ȪĖ · » £ n e » Ä ûd ɫȠ Ȋ n ɫ Ä ¨Ä × × Ą Ĉ Ö Ö è Ú Ú Ö Ö Ö Ö Ö Ô × ÚÖ
½Ì Ö Ąà ¶ɫÄÖ
87
¹¼
)
¹»
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø ¾e»ÌÖd łÜ à ȠØ ȂÚ Ą ·¶eØh ûdĈ ƥײ × ~d Ø ]Ö Ì țÚ Ȏ Ø ɭß Ä ¹ơ Ø ]Ö Ì ĂÖ eÖ»Øh ƥÚ ×² × ~d Ö Ú× Ö Ú × × × × Ø¶ Ȣ Ø ½ºØ ¼Å Ø Üş à ¹Ú Ø ɲe ¶ ] Ì ½Ì Ą · ¹Í × Ú Ö Ö Ú × Ö Ô ·à zÖ Å × Ĉ ÄÖ è¹Ú ׳×hÅ×·×® mÚ iÖ Ö Ö ² Ô «× Ö¦ ûɫ ØeÖª ð\e ØeÖª Õ Ã Ú Öd ØkÖ£h Öd h n à Ü ƦÚ ɫØ ÄÖ ȣ ƥÍ z Å « ¦ ûd ¼ ª Ʀ Ö Ą Ö Ĉ × × Ú Ö Ô Ö Ô Ö Ú × ĆÖÖ æ× Ø à à ½Ö Ú Ą hÖēÖ Ö Ì le Ȥ ¹Í · ¢ ¡Í » ûd ¼ Ą Ĉ × Ö¯Ą·Ö »× ¶Ú ɫÄÖ Ô Ö Ô Ö Ö eÖª ¬Ö ăVĄÖ ¶d ɫÅº× Ö ¢Ö łÜ à ûd Ĉ× Ö Ö ·~Ö eºÖ ½Ö »Ú × o³Ú Ö Ì ¼Ú Öd țĄ ȝ× Ö ¶ µĆ {Ø Ö Ì ĂÖ ÄÖ èÕWÄÜǢ× Ȉ× Ö kÖs·ß Ö r ½Ą ȞØ ǦØ «× ¾ÖÚ eØh Ø z Öd ½Ą Ø ØÙ Ö Ø h Ć zÖ Öd ½Ą Ã× × oÖ¶Å£× × hÄÖ Øè ~ßØ ĂdÚ ¸Ø ÅÚ ÍÖ ¶Ú ɫÄÖ Øûe Ĉ Ø h ½Ą ºØ ]Ú × Ì ½Ą ײ ¼Ú Ød ½Ą Øúe Ö Ú Ø Ø Ö Ø ¶ ß łà ¨Ä â Ø × £Ú Ö»¶Ú eØh ½Ą ØÃÍÚ Ö ·¢Ö Ê Ąà ¶d µ× sÚ ºØ ½Ą Ã× Ö ¶ÄÖ è ez Ó ăÖ Ú d ɫÄÜ× ɫ Ö Öd ¼Ú d ± Ø ¶Ä Ø Ø à Ø è ȥ é ¹Í ³ z Ì ¢ ûɫ Ä k v ț ȝ Í · ¢ ´ LJ ǔ · à Ö Ą Ĉ â¼Ø eÖn Ą ºÖ ¬× ăVĄÖ ¶Öd Ô Ô Ö Ô Ö × Ö Ö ÖÖ Ú Ö Ö Ù Ö ØeÖª Õ Ø ɫÄ × ~× [Ú Ö n ¼Ú Öd ¹Ú ׳Öɭ µĆ {Ø Ö Ì ĂÖ ÄÖ ¼è Õ e Ö zÚ ØeØh yɯ ŝ Ä d ¨Ä £ » h °e º à Ö Ö Ô Ö Ú Ô Ú Ú × ÚÖ Ø ƦÚ ØeÖª è ØûdĈ Ö Ä × z× eֻͯà × Ì ĂĄ Öd eÜÖªe Ö Ö Ì ¼Ú Öd ĂÜ Ą Ød eÐÓ ÍÚ Ö ½Ą ÂÅ » o Í n d e » º ß Ü × × × ÚÖ Ą ØûdĈ Ö Ä × z e»Í¯à Ì ĂĄ Öd ƥo«Ú ~Ø Ƒ ¿ v ă ª Ö Ö Ö Ú Ö Ö oªÚ d eֻͪà eÖ»ØÃÍÚ Ö ·¢Ö xe Ö × å × Ö × Ú× Ƣ Ö cØ Ü ¶ß ñ Ä×eÖª ØûdĈ Ö Ä × z× Ą Ö£ÖoÖÌ ½Ú ºÖ ÄÖ æ eÖÂÄ × Ö o£Ú Ö n ăÖ Ö ª ØûdĈ × Ä × z× ± Ö ·Ú Ø n è Áà Ø h Ø ¶eĄ ¶d ¹Â Ø ¿Ú Ö n ıĈ z × £h ½ºØ ×ÁÖ¶ µĆ {Ø Ö n ăÖ Ö ª eÖÃÖ¯Ą ·Ö ¼Ú ØeÖª yÖ ơ Ȧ ¼Å » Ö × ×× Ö ÚÖ Ú ØÃÍÚ Ö ·¢Ö xeÖ¿v ăÖ Ö ª eÖÃÖ¯Ą ·Ö ¼Ú ØeÖª è ×ÀĖÖ¦ ev eÜĄ¿VÖ ¼Ú Ød eÜÖ£vɫ ē Ì ¼ d e » Ö Ü Ö Ö Ú Ö Ö Ö Ö × Ö Ú Ó ÄÚ Ö ȧ ¼Å Ö ·Ú Ø nÄÖ è ØûdĈ Ö Ä × z× eֻͯà × Ì ¼Ú Öd Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ¸Õ ÅÚ Ö¯Ø¶ eÖÃ¿× ÍØÙ iÖ × Ì ØûdĈ × Ä × z× ± 88
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Øɬ ~ßØ ĂɫÚ Ä e; Ć ¶d łØ Ø xÔ ăÖ Ú Ød µÚ ®× èɻe o Í ¶ d ț Ǽ Ƣ ¾Å · Ð ɯ Ä Ú × Ö Ö Ö Ö ÚÖÖ èÖ Ö ÖÚ ß Ö Ö Ø Ä Ė~ ¹ÃÖ¶ Ø Ø Ö Ø «Ú »× ¶Ú d ƥ× Ö ·£Ú Ö Ì ûɫ Ä ƥ ³ ¾ɫ Å ~ e ª ƥ ÂÅ ¶e n ¼ ɫ × è × Ö × Ú Ö èÔ Ú Ö Ú × ×Ĉ Ö Ú × Ö Ú Ö Ú× ¹Í Ĉ ¼Ą Ød è ¹Ú ³× ÖoÖ¿¢ÖÚ ĂÖ ûd Ĉ× ÖWeÜ Ö ÅÚ Ö ¶ÄÖ yè Ø Ø· Ú »× ¶Ú d ½Ö ºØ Ô ³à zÖ Ì Ô à ¢Ö Öûd Ø ]Ú º ÔkºÖ ĂÖ Ä è ½ºØ ]Ú Ì ız le Ø Ø Ø Ė ~ k ¿ º ² » ¶ d ɫÅ { ³ ȝ Ú Ö Ô Ö Ú Ö Ą Ĉ × Ö Ö × Ö × × ¿Ú Ö n ĂÖ ÄÖ ÔÚ ıĈ zÖ ÖĨ²à Ø Ú »× ¶Ú d ɫÅ{× ³Ø ¿Ú ×n ĂÖ ÄÖ ƥæ Ú ³× oÚ ÖiwÖ ¢Ú Öd ÅÚ Ö ¶ÄÖ ÕkÖ²ØǢǪÚ º× ½Ú ºØ
Ø ]Ú º Ô i£Ö¶Ä è ɫÅ¿ºØ ]Ú Ì ± ~ ½ º Ö cØ Ü ß¶ñÄd× è ¹Ú ³× ÖiwÖ ¢Ú Öd ÅÚ Ö ¶ÄÖ °Õ Ø Ú º× ½Ú ºØ Ė Ö ÔÚ Ô × ÚÖ Ö × × Áæ à Ø ¾ Ú ØeØh Øɬ Ö «Ø §Ú »Ö ¶Ú ɫÄÖ ØkĄ¿wÖ ¶Ú d ņÖ Ød ɫÅÜ ¢× Ú Ö Ì ûɫ Ĉ× ÄÖ Øæ eĄ¿¶d ņÖ Ød ¼Å Ö ¢× Ú Ö Ì Ø Ą ¿·Ø¶ Áà Ø neÖÌdß Ĩ Ƣ Ȟ é ¼Ä Ö Ö ¾Å×·ÖÐ Ú Ö ɯÄÖ Ą Ö ÖoÖÌ ƥÚ ÃĄ× ·Ö£Ö¶ e Ö × Ơ × ØÙ Öi×ɯÄÖ Ø ɫÅ׶ØęÖ ¢eÖª ÆÓ Öd ÅÖ Â µÚ ®× Í Øå {à »Ö ¶Ú d łØ ÖWLJǦ Í Ü Ö ¿¶d Ú å × è Ø {à »Ö ¶Ú d ½Ø ¢Ö Ù
Ø q× ÍÚ zÖ ½Ú ºØ ½Ą ÂÅ × ×h Ö ¯Ú Ö n ĂÖ ÄÖ × × n[Ú Öª ¼Ö Ú Ą ÃÖ Ön dÖ eÖª æ ¼Ö Ú Ã× Ú Ö Ì ıĈ zÖ țĄ ȜÅ ½ɯ Ĉ ¼Ą Ød è ûd Ö hà ɫĄÅĄo¶d gĆ {Ø ×Ì Öûd Ö à ØÃÙ Ö Öo»× ¶Ú d gĆ {Ø × ɯÄÖ ƺ × Ĉ ƥ× ×² Ö ºÖ Öd Ø ɫÅº× Ø Ù Ö®ÄÖ ä ¹Ú o× cÚ Ø ĭĈ Öd ¹Ú ³× Ö r Ú zÖ ɫÅ×n[Ú Öª â ¹Ú ³× Ö ɭ p ȟ Ô Ú zÖ ¹Ú ²× ñ \e × Üş Ö Ø Ø ØÙ Ö ÄÖ è ÀȠ Ø Ţ Ȉ ă º ƥ ơ ¾ d ɫÅÜ » · ¢ɫ Ä ûd ɫȠ Ȋ n ɫ Ä ƥ ȍ Ǧ « ¾Ö Ă Ö Ö × è Ö Ą × × Ą Ĉ × Ú Ö Ú × × Ú × × Ú Ö Ö Ø Ø ¼Ú Öd ƥÚ ơ Ƞƺ Ĉ ɫÅ×·Ö£wÚ Ö n ĂÖ ÄÖ Ö Ú ¢× Öûd Ö ¿à º]Ú »× ¶Ú d × ¾e»Ö ÌÖÚ ĂØ Ó k Ø Ą ¿¶d ÖĨÚ Ö h ɫÅ{× Ø· ×nÄÖ ɫÅ¯× Ą oÖnÄÖ ɫÄĒ ȡ ¹Í Ô ·à ¢Ö ¡Í Ô »à Ö ûɫ Ć Ö Ön × Ĉ ÄÖ e Ú è
Ø Ö]Ì ĂÖ ¹× Ơ × × ~d ×
89
¹º
¹¹
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø ɫÅÂ× Ö ³Ú Ö n ¼Ú Öd Ļ Ü ß ¢Ö ÄÖ æ ¹Ú ³× Ö ɭ ÀÔ Ú ²× ÅÖ Â× ÄÖ ´e × Öo¯Ø ¶Ú d ƥ× ³× ÍÚ Ö ·¢Ö Nj Ö ǎ²× ć Ö ÅÖ Â× ÄÖ eÐÓ ȢÚ ǨÖ ɫÅĆi{Ø ×n ƦÚ Öd Ļ Ü ß ¢Ö ÄÖ ƥæ Ú ×³Öɭ Ė Ô Ú ~Ö ÅÖ Â× ÄÖ eÐÓ ȢÚ ǨÖ ½Ø ¢Ö Ƣ ș é ¼Å Ö Ö ¾Å×·ÖК Ö »× Ö ·£Ú Ö n ĂÖ ¹Ú o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ ƥ× Ö ·£Ú Ö Ì ûɫ × Öɭ ÚÖ × Ĉ ÄÖ è ¹Ú ơ Ø ® µÚ ®× ØÁÍªà ´Õ LJÖǎØ® Ƥɫ Ø ªà ´e Ø Ö {Ö ¶Ú d Ø ȞǪ¶d à ½Ú ¢Ö ć Ö ÄÖ è Ė i ² ȟȣ o Ö Ô Ö è ÚĄ Ô Ø Ä Ƥɫ Ø Ĉ µÍ Ø Ø Ø ljà ǤÖ Áà Ø·ÂÚ Öd tɫ ~ ɫ × Ö Ú Ö Ö {Ö ¶Ú d ǕØ ǦÚ »Ö ¶Ú ɫ ÄÖ Áà Ø h ǢÔ ȆÚ ²× ÄÖ ûd Øûd Ø Ø Ø ĂÖ ÄÖ µè Ø oÚ ¯Ö ¶Ú d ½Ö ºØ Ē Ơ d k ¿ o « ¶ ɫ Ä Ǡ Ț ¢ Ē Ơ d ȟ Ț º Ú Ö Ö × Ĉ Ú Ö Ö Ú ×Ö Ú × Ú Ö æ ×Ö Ú Ø à ½¢Ö ƥƠÄ ¼Ø Ød ¹Ú ơ Ć × Ö Ì ıĈ zÖ ¹Ú ơ Ö × ¶ d Ö Ö Ì × ¿Ì × Ö ¾Å×·Øne¯Ö ×Ì ¼Å Ú Ú ×
Ø à ½¢Ö ¹Ú ³× ¿Ú ºØ Ú Ø Ö n ÖÌ ½ºÖ ÄÖ è ɫ Å¢eÖ Öo d Ô ØªeÖ² ÅÖ Â× ÄÖ mÚ »× ÖÍÖª Áà ¿Ì Ú Ú Ú × Ú Ƣ Ö cØ Ü ß¶ñÄ×ɫ ÄÖ æØɬ Ö ~ßØ ĂɫÚ ÄÖ eÖÍ¾Ú Ć ¶d łØ ƥÚ Ã× × ¶ e»Ö ¢Ú Öd mÚ Ö iØ zÖ Ƣ Ö cØ Ü ß¶ñÄ×eÖª Ød Ø à Ą ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì ¶ d ¼ Ț ¼Ä Ą Ö × ¶eV~Ö LJȝÍ Ö Ö ªà ƥÚ Â× Øæ eĄ¿¶d fe × {Ö Ú Öd Ø ià Ö łà ɫÄ × Âe ¼Å Ö cØ Ü ß¶ñÄ×d å Øûd Ĉ µÍ Ö v× Ú Ö Ì ± Ö vÖ ÄÖ ɫÄ × ve Ö ÂÖ ½Ì Ö à Ą ¶ ɫ ÄÖ Øûd à Ø »Ú Ö ¶Ú d ½Ø ¢Ö Ƣ ț ƥÍ z Å « ¦ ûɫ Ä Ö Ö ¾Å×·ÖК Ö Ĉ × ÖÚ Ö Ö Ô Ô × è Ĉ Ö k»Ö zÚ Ö Ø Ą ¿·Ø¶ ¡V× ØªeÖ¿ºÖ ÄÖ Ėià Ö² ƥÔ rÚ Ød eÜ»Ö ØÃÍªà µÚ ®× ØèǢǦØ ÍÚ »Ö ¶Ú ɫ ÄÖ eÜ»Ö Ã× »× rÚ ɫØ ÄÖ e Ô ä è ÅÖ «Ú Ö£¶Ú d µØ ®× è ¼Å Ö Ö ¾Å×·ÖÐ Ú Ö ɯ ÄÖ è e»Ö ØÃØ£«Ú Ö ¾ ½Ú ºØ Ē Ö ¯× «Ø ¿Ú ×Ì dÖ eºÖ Ƣ Ú Öd ×ÖƠ Ø ¶ ß Ö² Ø Ö ÌßĂdÚ ƥơ Ø Ȝ ƦÄ ɭ ûd Ĩ i Ì ± å Ö Ą× ³«Ö ÖoÖn ƥÚ ³× Ą ɮÖ£Ö¶ Ƒe Ö Ö Ĉ × × × × ÙÖ× 90
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ød ijà h µÚ à ¿ Í n d ¹ ² µ Ȩɫ Ü ß Ö Ö k»Ö £Ú Ø ¾ ´Ú Ø Ù Öi×Ì ½Ú ºÖ ÄÖ è ÕkÖ¿ÍØ Ù Ö h ÕkÖÌdß ½Ú ºØ ¹Ú Âe Ö Ö Ö Ú ÜÖ Ö × ÖÚ Ú Ø Ø ¯Ö Ø£¶Ú d Ì ½Ì Ȕ fe Ĉ ¼Ą ØeÖª Á× nÚ ÖWeÜvÖ eºÖ Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ Øûd Ĉ × à Ö Öûd Ö Ąà ·¶ ½Ö Ø ÌÙ × Ø Ö ǝÖ ǦɯÄ e; Ć ¶d ×ɬÅÍ{¶Ú d ɫÄ «Ö Ö² ½Ì ßÖ Ö à Ą ¶ɫÄÖ ë ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì Ö à Ą ¶d ½Ö º ¼Ä × ÚÖÖ ÖÚ × Ø Ø Õ Ö zØ ØĖÚ Ö§Øh WeÜ fe Ŧ ½ º ¬ Ì ûɫ Ä k » Í ¯ è Ĉ × Ö Ö ß Ú Ö × Ú Ö × Ö Ö ¶Ú d Ö¸ÅÚ Ö Ì ¹Ú Ã× Ö®ÅÚ Öª ɫÅÚ ¯Ö Ą nd × Ø ÄÖ Ó kĄºd× eĄ¿¶d ¼e ½ɯ ȕ Ö Ö£ÖiÖª Ój Ö zɫ Ĉ× q Ö Ö² Ö Ù à iØ Ą ¿¶d ûd Ö Ǣà ǪØ Ù Öiº× ƺ × Ø Ø Ą ¿¶d ÖĨÚ Ö h ¹Ö ³× {Ú ÖÍض ØÙ {Ö ¶Ú eØh fe e Ö à Ø ¿Ú º× ÄÖ Ö Öo³ɭÚ d ¹× Ã× Ö£ºÖ ´Ö Ö ¾Ú Ö ɫÄÖ â ½ɯ ØØ Ø Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ ÀÅ Ö à Ą ¶d ĂĄ d ÁÍªà ©Ö Ö ·Öo~Ú d eºÖ ÄÖ è Áͪà ɫÅ«× Ö ·Öo~Ú d e»Í Ö ªà × ×nðÄ×d ½Ì ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì × Ö¿ÍØ Ù Öi¶Ú d ¹× ×ɴÚ ÖWeÜvÖ eºÖ Ö à Ą ¶d ûd × Ĉ Æ Ö ÖÃÖª ƥæ Ú Ã× Ö¿ÍÚ Ö h eÍÓ §Ú Ö h Ƒe Ø ¾ Ú ØeØh Ø {¶Ú d ½ºØ ØÁͪà ɫÅ«× Ö ·Öo~Ú d e»Ø¶ à à ņß Ød WeÜ Ŧ ½ º Ê ɶ ûɫ Ä Á Ĉ Ö Ö Ö Ö Ö è Ú ÙÖ Ö × ÚÖ × Õ ¯à Öo º× ɫ Õ Ö Ø eĄ»Ö¶ÄÖ Ö kĄ¿wÖ ¶Ú d ɫÅ×·~× Ú Ö n ƦÚ Öd ƥÚ o× iÚ Ø zÖ ¸Ú Öd Ȗ ƥÍ Ú Ø ɮiÖ® ½ºØ ɫÅÖ·~Ö ½Ì à Ą ¶d µ× Ösº ¹Ú ׳Øn[Ú Ì Ú è WɫÜ× Ą Ą ¶ɫÄÖ We [ i ¶ d ¹ à o º ¹ ³ Ú × Ü Ú Ú × Ö Ö Ö Ö Ú Ú Ú Ö × Ą × Ö
Øûd Ö ¯× Ö Ì ıĈ zÖ ɫÅ×¶Ø ¶Ú × ÄÖ × × Ą ¶d ´Å Ö à Ą ¶ɫÄÖ ´Å è Ĉ × Ú Ö ¾ ıß ºÖ Á× Ö£ºÖ ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì Øûd Ød ĂÜ Ö Öd eÜºÖ µÚ ®× è ¼Å ȗ gɯ ® ¾ ¼ à Ö Ö ¾Å×·ÖК Ö Ą Ĉ Ö ¯× «Ø ¿Ú ×Ì dÖ eºÖ Ƣ Ö ÖÚ Ö Ú Ô Ø Ø Ø Ø ²à e Ö »Ö ¶Ú ɫÄÖ ɻe Ĩ ß ÖoÖÍ¶Ú ɫÄÖ ÖĨhà Ö ®Ú Ö ĂɫÚ ÄÖ ½Ø ÌÚ Ö ¶ɫÅÖ ·Ú ·Öª ÕĖÚ ~Ö ½Ú º ¹Ú o× ¯Ú «Ö ¾Ú Öd Ø ɫÅ×·£«Ú Ö n eºÄ µÍ Ø à Ø à Ø Õ Ș ƥÍ · ¢ Á h ûd Ʀ e ª Ė ~ ½ º ià ¶d Ą Ö Ö è Ĉ Ö Ö Ö Ú Ą ½Ø hɫÚ ÄÖ Ô Ö Ö Ú Ø g Ö oײ
91
¹¸
(
¹·
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Õ Ą ȡÖ d ł łà µÖ wĄ Ö£Ön țÚ ȖÖ Öª Ƒd Ü à Öûd Ĉ ɫÄ × Ơ × Ú ɫ ÄÖ è Õ Ö Ä Ǡ× ǾÚ ºÖ ƤLJ Ø Ú ºÖ ÅÚ Ö Ì ½Ø »Ö Ø ¶ å ȟØ ȣÚ Ö ·¢Ö ƥÖ rÚ Ød ăÜ Ö Öª ǢÖ ǜÖ Ą eÖn ½Ú ºÖ ÄÖ æȟØ ȣÚ Ö ·¢Ö ƥÖ rÚ Ød ăÜ Ö Öª ƺ Ø× ÁÍÖ¶Ød ¹ơĄ¾Öd ɫÅÜ »Ö·¢ɫ Ä ûd Ȍ ƦÄ { n Ö Ö × Ú Ú Ú× × Ú Ö Ö Ĉ ɫÅ¯× Ą n ɫ ÄÖ Ņ è ß Ą nd Ø Ą Ț¶d țÖ ȔØ ÄÖ LJÖȣ¾Ú Ć ¶d ØɬȠȣß {Ö ¶Ú d łØ Á× × ¶ ÅÚ Ö® Ƣ Ö i× wØ £Ú ×Ì țÚ ȔÖ LJ Ø Ø ¶Ú d Ć Ö ¶Öd ÅÖ Â ÄÖ ȟà ØNJ·Ú Ö® łà LJȔ Ňß ¢Ö ûd dÖ ɫØ ÄÖ ȍ Ƥe × å Ö Ö Ĉ × ØȞǪÚ × ɯ ÄÖ Ö Ø ¶ Ø Ö ĂdÚ łØ ɞ ņĈ Ƞnj Ø à ƒ ª Ǡ Ǧ « Í Ö Ø·ÃÚ × ɯ ÄÖ LJȝÍ Ú Ö Ú {Ö ¶Ú d ƢVV Ö Ö Ú × ßÖ ÖÖ Á× Ö ¶ ȓȣ Ȏ Ö LJǦÖ «Ö ¶Ú d Nj Ö ®à dÖ ɫØ ÄÖ Ć ǚØ ×Ì ĂÖ ûɫ × Ĉ ÄÖ è ȓÖ ǦÚ Ą ¿¶ɫ ÄÖ
Ö cÚ iØ Ö ¶ ÄÖ ƥ è × Ą ¿ÖÃvÖ Á× ×ljǦÚ {Ö Öª ƥØ rÚ ØĂeÚ Ø h j× ǣĄ ǾØ ¶Ú d ȟ× njÚ Ö ~Ö Öd Öûd Ĉ ȋØ Ą nj d ØÄ Ø hd ȟ× Ǧ«Ú Ö ¾ Ê à Ŧ Ø ¶Ú d Ø Ü WLJ Ȃ o ț Ȕ LJ Ț ¶d ț Ȕ ȏ LJ ȝ » Ö Ą Ö Ö Ú Ú × Ö Ö Ú Ö Ö Ö Øûd Ø Ø Ø ǰ Ø à ð Ą ½Ì ¶ d e ɶ d LJ ȡ Ȑ LJ NJ £ ¶ e h ¨ \ ûɫ Ä Ú Ö Ü Ĉ × Ö Ú ºÖ Ô Ö × Ö è Ĉ ƑLJ Ö Ö ÖĆ Ö Ø ÅÖ × ~× ɫÅ£iØ Ą oÖn ĂÖ ÄÖ â Ó kĄª eÜ Ơ Ø ·Ú ¶d Ø łØ ɫÅ×·~× d Ƒɫ ƥ Ö Ú ɫÅ¿× ºÖ dß × Ù Ø Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ ƥÚ o× ·Ú Ö ¶ Ö ¼Ú ØeÖª ȑ ƺ Ô ià º× Äć × ¢Ö ƥÚ ³× Ö ɭ Á× Ą ¾ d ¼è Ø eÖ ÍÚ Ą ¶d ƥÍ Ĉ ¼Ą Öd ɫÅÜ »× Ö ·¢e × Ö ȚÍØ Ù Öi¶Ú d ƥ× ³× nÚ ÖWeÜvÖ LJȔÖ Ú Öª ƑLJ Ô à ¢Ö Öûd Ô ³à zÖ Ì Ø »Ö§¶Ú d ½ºØ ÕµÖ·× łà ûd Ƥe Ȓ Ĉ× ƥ× Ã× ÖÍØn [Ú Ö Ì ¼Ú Öd ĂÜ Ą Ød ¼Ä Ö × × ¿Ú Ö Ì µÚ ÂÖ Ö Ö Ø Ä è ǢȔÖ ĂdÚ ŁØ ® Ä kVVơcØ Ü ß·»¶Ú ɫ Ä Øûd ȓ é Ƞ Ȕ Ăd ¡ v n ņ ɫ Ö Ú × Ĉ × Ö × Ú Ö ×Ö × Ö Ö Ö × × ×Ö Ú 92
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
ăÖ Ö ª uĄ {Ö ¶Ú d ½Ą ØÃͪà æ Ô ºÅ Ö Ö Ö ª ƧÚ Ö»Öª Ƒe Ö × ·£Ú ºÖ Ô Ȟ× ǨÚ Öd uĆ {Ö ¶Ú Öd ɫÅ×·Ö£«Ú Ö n eºÖ ÄÖ è ØuÙ {Ö ¶Ú d ƻØ ´d Ö Ö vØ ĂÖ ÄÖ ƝÅ Ö Ö ª Ö Ö × × ª ĂÖ ÄÖ q Ø Ø Ą ¶d Ė~Ö ƦĄ LJØ ȄÖ ɫÄ × ĄÄ ǣÖnj Ä è ûd Õ d ȟ Ȗ · £ Ì Ė ~ Ƨ º Ö Ö Ĉ × Ú Ö Ö Ö Ú Ú × ÖÚ Ú Ø iÖ ¶Ú Ö Ăd ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö Ö ÍÚ Ö ¶ Ȇ Ɛe Ú ņØ ñ Äd× eÜÖÌ ¼Ø Å¯× Ą n ɫ ÄÖ Æä Åß ¯Ú Ą o¶d ½Ú ºØ ¹Ú × o Ú Ö ª Öd dÜÖ ØeÖª è¹Ú ³× Ø Ùh Ö ƧÚ ºØ ăÓ Ú Ö ª ɫȠȂ× Ö oiÚ Ö n ¼Ú Öd xLJ Ô Ö Țv× Ø Ø Ĉ ɫÄ Ơ Õ ȄÖ ¢Ö Ƥɫ Ú eÖª ƑLJ ×× â ǢÖ ǚÖ ¶Ú d Ø ǽÖ ǪÚ Ö»¶Ú d ǠÖ ȚÚ ¢ Öûd Ö ƧÖ »Ø Ö ¶ Áà Ø·iÚ Ö ® ½Ú ºØ ƥÚ × o¿Ú ײ ¼Ú ɫØ ÄÖ ƥæ Ú ×³Ì ß Ö eÖ»Ö² ×ÀÄ × Ơ × Ú ɫ ÄÖ Ø ɫŠͪà Öd ¹×r à eÜ e ¿ ¶d ƙe ª d q Í z ½ º ȇ ƺ ¶ Ö Ù Ą Ö Ą ¶d × Ö Ö × Ą Ú Ú Ö × Ød è ûd Ø §Ú ÖǍǤɫ Ä à dÖ LJØ ȄÖ Ȉ ƥÍ z Ƞ Ȇ ¦ ûd Ʀ ɫÄ « Ö × Ą Ĉ Ĉ Ö Ö Ú Ö Ô Ö Ô × Ø Ö¿º ƥoÍ Ö Ö ® ƥÚ ×² Ø Ơ Ĉ ɫÄ × Ơ Ö e Ú Ø Ö ² Öûd × Ú eÖª ¹Ú ³× ơ Ö Ú× Ú Ø Ą ¿¶d ƧÖ »Ø Ö ª èɫ ´Å × ¯× Ö Ì ½Ú ºÖ Ɠe Ú Ø Ą Ö Öd ÄÚ Öd ƥÚ ×² We Ó Ơ Ö Ü Ö h dß ¬Õ ăÖ ~Ö ½Ú ºØ Øɬ Ö ~ßØ Ăd Ú łØ ×ÁÖ¶ LJȔÖ ÄÖ eÍÖ ¾Ú Ć ¶d ƻØ eÖ¿Øn dß LJÜ Ö ȚĄh Ö Ø Ä ¯ Ì ½ º ƥ à ¿ º ȉ Ó kÖ¿ Ö zÖ eÍÖ ¾Ú Ć ¶d ƻØ eÖ¿Øn dß eÜ Ö¿Ąh Ö ƣÅ × Ú × Ö ÚÖ Ú× Ö ØÖ ® Ä Ó kÖșǦz Øɬ ~ßØ Ăd Ƣ Ȋ Ø eĄ¿¶d Ɛd ¢ e ¿ Ö Ö cØ Ü ß¶ñÄ×d Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ú łØ ÄÖ Ø gÍ à Ö ¾ ƥÃÖ¶ Ø ǦÖ {Ø ¶Ú d ¡ɯ à ȋ ƐLJ Ǣ Ǥ ûɫ Ä ɫ Å lj Ǧ ² e » º Ö è Ĉ × Ö × Ö × Ö Ą Ô Ú× ɫÄ × Ơ × Ú ɫÄÖ
93
¹¶
¸¿
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
×Ú v× Ø ~Ú Ö ɫÄÖ ňÅ ×Ú »× × o«Ú ¯Ø Ö rq× ÍÚ zÖ ňÅ ×kÖ¿oÚ «Ø ¶Ú ɫÄÖ ¹Ú ײÅv× Ö ~Ú Ödq× ÍÚ zÖ ½Ú ºØ ňÅ Ú × × ·×o®Ú ɫÄÖ ¹Ú ײÅ×·ØneÖ¯×Ì ıĈ zÖ ¸Ø ɫÖ Ö Úƃd Ø wØ Ú Ö»¶Ú d Ö ¿Ú ¢Ø ňÅ ×Ú × ·ØneÖ¯×n ĂÖ ÄÖ µæØ oÚ Ö¯¶Ú d ½Ö ºØ Ć Ö Öd Ø ɫÅÚ ÖÃÖo¾dÚ ¼Ø ØeÖª Ȁ ½ɯ ×Ú × ·×o®Ú eÖª ¹Ú ײÅ×·ÖneÖ® ¼Ú ØeÖª æØÁͪà Ö Ø ¶ ß Ö ² è ňÅ Ö à ªeÖ³ɭÚ d Wd× Ü Ö vÖ ± ت ¼Å Ø neÖ®Ä ØeÖª à à Ö ½Ì ¶d ¼Å ɦ Ä k ¿ o ɥ Ă ı z ňÅ · ȁ ŏ z Å « ¦ ûd ¼ × × × Ö × Ą Ĉ Ô × Ö Ö Ö Ĉ Ö Ö Ô Ö Ô Ö × Ù Ö Ú Ö Ö Ú Ø ¶eĄ ¶d ŇÖ ¢ ĂĄ Ød ¼ɫ ØeÖª ØûĈ Ø Ø à Úƃd Ƥɫ à ¶ d Ȃ ƺ » Ä ¢ ă ª ɫ Å Ã o ¾d ¼ Ö Ą Ö Ö Ú Ö Ú Ö Ö Ö Ö Ú × Ö Ö Ú × Ö × è ɫÄ × Ö o¢e è Ô Ö Ø ® le ÖÚ ª Ə Ú × ÍÚ Ö ·¢Ö Æ ß Ö o¢dÚ ½Ø Ö»Öª e × ºÖ × × ÚƃɫÄÖ ¸Ø ɫÖ Ö Úƃd Ø ÃÚ Ą ¶eØh Ø ¡Ö ºÖ ÖûdĈ ƦĄ Öd ɫÅÜ»× Ö ·¢ɫ Ú × ÍÚ Ö ·¢Ö Æ ß Ö o¢dÚ eºÖ µØ sÚ »Ø Ø h ÁÍÚ Ö ·¢Ö Ú ÄÖ ÖûdĈ ɫÅ¯× Ą nɫÄÖ â Ə
Ø ià Ö łà ɫÅ¯× «Ø ¾Ú Ö ɫÄÖ ç æØkÖ³×ɮÃÚ Ą o¶d ņÖ Ød ¹Ú ×ɦ à ÌÖÚ eØh ɫÅ¯× ·Ú × n ĂÖ ÄÖ ØûdĈ µÍ ȃ ÖĨ¯à Ą o»× ¶Ú d ØûĈ Ø Ö ɬ »£¶Ú ɫÄ u Úƃd ɫÅĆ ŻØ Ö ɫÄ Ø {»¶Ú d gØŷ× ûdĈ ¼Ą Ød ç æ ɫÅ×șǦØ zÖɫÄ à Ȅ Ĩ ș Ǧ Ö Ö è ÖÚ× Ö ĄÖ Ú× Ć Ö Ú Ö ×Ú Ö ð\× × ɫÅ¯× Ø·Ú ÖŮ ĂÖ ÄÖ Êæ Ø Ú ÖÃ¶Ú d ½Ö ºØ Ö Ö ÍÚ Ö o dÚ eÖ»Öª ğÚ × Ú Ø zÚ d× ¼Ú ØeÖª Ö¥×·iÚ Ö Ì ıĈ zÖ Ə Ø Ö Ö ² ½»Öª è ÁĄ ·ØƉ Ê Ú Ã¶Ú d ½Ú ºØ ÔkÖÌ Ú «Ø Ö ª Áà Ø ZÚ Ö ½Ú ºØ ÆÓ Öd Ü Áà Ø h ÄÚ Öd e ɯ Ú × ¿Ú º ¼e Ó à ºÖ Ə ÚÖ × Ö × Ö eÖ»Öª ØuÙ Ö Úƃd ņÖ Ød Øɬ Ö »Ú £× ¶Ú eØh Ö¡ĄoÖŻÖ ½Ú Ö»Öªê ŌÚ × ¿Ú ºØ Öd dÜÖ ØeÖª ± ×× ÄÚ Öd ÕkÖ® Ö Ö ÄÚ Öd ¸Õ eÍÖ Ø æÕ ş ÕkÖ£i ÄÖ ØuÖ Úƃd łØ ¸Õ eĄÌÖd ØkÖsß·Ör ¸e× ÍÖ Ø Ö ª Ú ØŶÖ Öƅ ½Ú Ö»Öª ÊØ Ú ÖÃ¶Ú d ½Ö ºØ ÍÚ Ö o d æ Ö Ö Ú ÚÖ Ù Ú Ø Ö ² ÔɬǢǪÖ ¢ ± ض Ƣ Ø ¶ß è ÔkÖ·ºe Ø z ×Á×·ÂÖd ½ɦ Ø n è ŌÚ × £v dÖ Ød ÊØ e ½ » · Öƅ × Ú Ö Ö Ö Ú ÚÖÖ Ö Ú Ö Ú Ú Ö Ö Ø × à Ö ûdĈ ¼Ą Öd ɫÅַܻ¢ɫÄ ûdĈ ɫÅ¯× Ą nɫÄ ¸Ø ɫ Úƃd Ø wØ »¶Ú d ȅ Ɛe Ö Ö è ÖÖ × Ú Ö Ö é Ø Ö¯£¶Ú d Ì ÚÖ 94
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø ¶ ½Â ƥè ³× Ø beÜşØ ņß Ød q× Öª ¶d Ƥe Ø ÖÍ ¶d Ø Ö kÖ·ÍÖ¶ ƥ³× Ö ɭ µĄ zØ d× e i Ą Ą Ö Ú Ú × Ö Ú Ô Ù Ø ¶ ȗǎ¾Ö ɫ Ä ƥ׳Öɭ ¼Å i Ĉ× ƥÖ Ø·¢Ö è ½Ą Ã× Ö ¶ e Ö ×¾eÖo Ú Ö n ¹Ú o× ¿Ú ײ ƥÚ ×³Ą¾Öd ûd Ö Ú × Ú Ö Ú Ô Ø ½Ą ÂÄ × ǦÖ «× ¾Ú Öd × × eÖh ½Ö Ðß ¶Ú eÖª ƥæ Ú ³× ¿Ú ¢Ö e«Ö ¢Ö ÄÖ ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö fe Ö ÖoÖª ƥÚ ȍ â Ú ³× Ö ɭ ûd Ú ÄÖ ɫÅ×·²× ÄÖ ƥ ÖĨĄ ÖiÖoÖÌ ıĈ zÖ ɫÅ×h Ö ɫ ×Ĉ g Ö ÖoÖ² eºÖ ɫÅ§× ÖohɫÚ ÄÖ ƥĄ ×r âØ wÚ «Ö ¶Ú d ½Ö ºØ Ø ÅÖ ÖÚ ĂdÚ Ø ÍÚ Ö ¶Ú d ½Ö ºØ × ÖÍhÖÚ ĂdÚ × ÍÚ Ö ¶Ú d ƥ× ³× Ö ɭ Ø Öi×n ĂÖ ÄÖ µæØ ÍĄ¶ d ņÖ Ød Ö¸eÖÍ ¶d Ø ɫÅ»Ć Ø nÖd e å ¼Å Ö «× زe¢Ö ¹Ú o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ ½Ą ÂÄ Ú × × Ù Ø Ĉ Ä × z ± Ĩ Ö Ø ¶ ß Ö² è eÂÅ × ØÙ Öi×Ì Ƣ × × Ö ·Ú Ø n è Ø vØ e Ö »Ö ¶Ú d łØ Ö ×h Ö ¯Ú Ö n ăÖ Öª ûd Ø ¶ ȟà ØnjeÌ dß ûd Ø Ú Ö ɫÅÜ×·Ơ [ n Ă Ä Ǽ ƦȠ Ȋ o Ì ƥ ÃĄ · £ ¶ LJ Ț · Ö Ą × Ö Ą Ö × Ö Ö Ú× Ö Ö ×Ĉ Ø ơ Ø Öi¶Ú eØh ƥ׳ֿÍÖh ƥ׳Öɭ ɫ ÅÖ ºÖd Ƥe Ą {× ¶Ú d ņÖ Ød eÜÖɳØ ɫÅ׶ Ú ×n ÄÖ ȓØ Ǵe Ú Ú Ú Ú Ø Ø ȠÖ ȔÖd țÚ ȔØ LJȊɯ Ø Ą Ț¶d ƣɫ Ú ƥÚ o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ ƥØ rÚ ØĂeÚ Ø h LJ ª ɫÅ · Ơ [ o ¶ à × Ö Ö Ó × Ú ØÖ µÚ ®× è ØkĄ ·ØÂÖ ĂdÚ ½Ø ¢Ö ± Ø Ą ¿·Ø¶ mÍ e ǽé ¼Å Ö Ö ¾Å×·ÖК Ö »× Ö ·£Ú Ö n × ®à ɫ ÅÖ ºÖ ƍ ÚÖ eÂÖ Ø ÅÃ× × țÚ ȔØ ƑÅ Ø Ù ǚÖ ¶Ú ɫ ÄÖ Ö Í× i× ¶Ú d ɫȠ×nj [Ú Ö n ƦÖÚ eØh Ē Ć Ø ¶Ú d Ö ÍÚ Ö ¶ ÄÖ è Ǘ Ø ÅÖ hÚ Öd ½Ú ºØ ƑÅ ɫÅ¯× Ą n ɫ ÄÖ â eÖɳɫ ßæ Ą n d ½Ø ºÖ Ą ĒØ ¶Ú d ½Ą ³Ø ɭß ÄÖ Ö Í× i× ¶Ú d ɫÅ×n ZÚ ÄÖ Ņ Ø Ĉ µÍ Ø ljà ǤÖ łà ɫÅ×·ØneÖ® ÄÖ ½Ì Ǿ ƦÅ Ĉ Ö {× Ø·«Ú ×n ƥÚ ×³ĄɮÖ£Ö¶ Öûd Ö à Ą ¶ d ûd Ød è ɫ Ä Ǡǎ£Ön ĂÖ Ä ƥ³× ¾Å×·Øne¯Ö Ì Ø à Ö ǿ ½Ì o £ » ¶ d g { Ì Ă ûd ¼ Ú Ö Ą Ĉ × Ö Ú Ö Ú Ö Ö Ú× Ć × Ö ×
¹Ú ÂÅ × × ·×o®Ú ɫÄÖ
95
¸¾
¸½
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Õ Ȕ× țÚ ȔØ ¨e ƥÚ Ã× Ö¿ÍÚ Ö h yÖ Ö · ÖÚ eÖª LJȖ Ó rÚ Ød ÄÚ Öd LJȆ Ó Ö¿vÖ Ƞ Ö ~Ö țÚ ȖÖ Öª Ød ØÁÍÖ·¢ ƥrÚ Ød ăÜ Ö Öª ½Ì Ƿ ƥÍ « ¦ ûd Ʀ é Ô zà Ö Å Ö Ą Ĉ × Ö à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ è Ú Ö Ö Ô Ö Ø ²× e»Ö Ơ Ø ƥ³× ÍÖ·¢Ö NjØǎ²× ɫȠ×ȚºÖ dß o Ƥe Í ¶d ½Ì Ö Ö à Ą ¶ d ŇÖ ¢Ö g Ö × Ù × Ú Ö Ö Õè Ö Ä × £Ú ºÖ eºe ½Ú »Ö Öª Ƒd Ǹ ƦÅ å Ö ¯× Ą oÖn ƥÚ ³× Ą ɮÖ£Ö¶ ƥÚ ³× Ø ɮiÚ Ö® ½Ú ºØ Ó Ą ÌÖd Ø ¼e Õ Ą ÌÖd ½Ú ºØ jÔ Ą Ø£Öª Õ «Ö Ňß ¢Ö ÄÚ Öd e ɯ º ƥ ơ ¿ º à è Ö ~Ö d× Ƥe Ö Ö² Ú Ó × Ö Ú Ö Øª ÁÖ¾Å¯Í à ºØ Ƥe à Ö à Ą ¶ d ŇÖ ¢Ö ÄÖ Ö ĄÅÖ Ön ½Ú »Ö Öª è Ĩ Õ ơ £ k Ì Ö Ô Ú Ú × Ö Ö × × ×Ì țȡ ƥÚ o× ¿Ú ײ ¼Ú Ød ¹Ú ơ × Öɭ Ė × × Ö n ƦÚ Ö ɫ ÄÖ è Á× Ö ¶ Ė Ô Ú ~Ö ɫÅºÅ Ô Ú ~Ö ÅÖ Ã× Öª ɫÓ ĖÚ ~Ö Ʀ× ɫß Ú ¯× ¶Ú d ØÁͪà ƣ ǹ ƦÅ Ö Ø ¾Ú d× ÊÜ à Ą ¶ d ¼e Ö Ö ºÖ Ö × ÃÚ Ö Ö »× Ö ·£Ú Ö n Ø Õ ȚÍØ h Ä LJ ½Ú »Ö Öª Ʀe Ö Ù Ö Ö Ø Ą Ț·Ø¶ Æ ǠÓ Ȝ× æ Ø Ö® Ú «× ¶Ú ɫ ÄÖ Æ ß Ã× ¶Ú d țÖ Ȕ ƑLJ Ø è Ňß ¢Ö ÄÚ Öd e ɯ º Ʀe ² ½ º Ä Á » Í · ª à ¶d ƥ ³ ¿ º à Ö Ú × Ą Ö Ó Ö Ö ÚÖ Ö ×Ú ×Ö ÖÚ × Ú Ö ØÃ Ö Õ Ą ÌÖd ½Ú ºØ jÔ Ą Ø£Öª Õ ȅÖ ǤÖ ĂÖ ÄÖ Ö Ú Í× ¶Ú d ƥ× ơ Ĉ× ɯ × à ×Ì è Ö ~Ö ×d Ƥe × Ø h ûd Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ňß ¢Ö Öûd ɫÄ Ē ³ o ¶ Ä j £ ¶ d ɫÅ · » ³ o ¶ Ä Ǣ Ǧ £ ¶ d ƥ ³ Ú Ú Ö ä Ú × × Ö Ą Ĉ × × × à ×Ì Ö Ö Ö × Ú × h ɯ ×Ù Ø Ê à eÖi¢Ø Ƣ ¶ e d ɫ Ǻ ¼Ä Ö Ö Ö Ö Ö ÄÖ Ú Ö ƥÚ ³× Ą ɮÖ£Ö¶ ÄÖ ƥÚ ³× Ì ß ÂÖ eºÖ Ö × ³× ţ Ø Ø ȄÖ ijà ¢Ö à ƦLJ v d gɯ ® ĭ LJ à à × è Ö Ù å Ø ǼÖ Ö dÖ d Ø d Ą ¶d Ö ɬ ȠÖ ǼÚ Ö Njȣ Ù × Ô ǻ ƦÄ Ö Ǡ× Ǩ× Ú Ö Ì ƥÚ ÃĄ× ·Ö£Ö¶ Īà ɫȠ×ȚºØ ]Ú Í× ¶Ú ÄÖ ņà ɫÅiÍ × wà ÖǍǦÚ ÖÍ·Ú Öª 96
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
½Ą ³Ø ɭß ÄÖ fØ Ø §Ú »Ö ¶Ú ɫÄÖ ¬Ø Ø Ú »Ö ¶Ú d µÖ ÖiØ® ¹Ú ³× ÂÅ Ö v× Ä× ɫÅƶÅÖ ×n ¼Ú Öd Ą ĒØ ¶Ú d Ö ÍÚ Ö ¶ Ø Öo³Ø ɭÚ ɫÄÖ ØkÖ³cØ Ü ß·»Ö ¶Ú ɫÄÖ Ø ~ßØ ĂdÚ ¸Ø ÅÚ ÖÍ¶Ú ɫÄÖ Øûe æ ÖĨÙ à iØ Ą ¿¶ɫÄÖ fe Ĉ Ø h ½Ö ºÖ dß ½Ú ºÖ Ą ĒØ ¶Ú d ƺ Ö »Ö ¶Ú d īÖ ɫß ÄÖ Ö ²à e Ö »Ö ¶Ú ɫÄÖ ɻe ß ÖoÖÍ¶Ú ɫÄÖ Īß Ú ¯× ¶Ú d ÊØÄÖ Áà iØ Ù z× Ňß ¢Ö ´e Ø bLJǦ¶ɫ Ø à Ø Ø ljà Ǧ¶d Ø Ƥe ® ɫ Ä Ɛe ® ¶d ł Ä ƺ · Ü Ą ÄÖ µÍ Ö Ö ɬÅß· ¶d Ö Ö Ö Ö Ą țÖ ÚLjɫÄÖ Ą Ö Ö æ Ù Ø Ø ½ɯ × »× ¶Ú ɫÄÖ æ Ö ɬȠȌß Ą ¶d īÖ ßɫÄÖ Ö ªÅ Ö à Ø he ¶ɫ Ö ¢Ö dÖ d ƥÚ Â Ø ÃÚ Ö£Øh ƦÅ Ą ÄÖ æ ɫÄ × Âe Ü ß¶ñÄd× Ø [Ú i¶Ú d ƺzà Ä WɫÜØ Ą Ą ¶ɫÄ WLJ Ø Ø ǤÜ [Ú Öi¶Ú d łØ à Ą ¶ d ± c è ɫÅ®× Ö Ö ½Ì Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö è Ø ×² ɫÅ¿× ºdß ½Ì à Ą ¶d eɶÖd eÜÌ Ø Ü ß¶ñÄ×ɫÄÖ ¹× ׳ÍÚ Ö ·¢Ö g o Dz ¼Å ¯ o » ¶ d ¹  ± c Ú Ą Ö × Ö × Ö Ö Ö × × Ö ÖĆ Ø ¶Ú d IJß ¾Ú × ĂɫÚ ÄÖ Ø iÚ Ö£¶Ú eØh Ǡ× ÚNJÖ£¶Ú ɫÄÖ Ø {× ¶Ú eØh ǢĆ ǚ× ¶Ú Öd è Ňß oÚ ¯Ö ¶Ú d łØ LJ Ǯ ¯ Ö × Ù Ø £»Ö ¶Ú eØh e Ø neÖª WļÖ ØÁÍ~à Öd ½ºØ Á× Ö ¶ Ń WdÜÔ Ö ÖɫÄÖ ¨Ä i Ô Ö Ù Ô Ú Ú Ö Ø ¢× ½Ú »Ö Öª èIJß ¾Ú × ĂeÚ Ø h ×Ú Ø ©Í«à Ú Ö n ± Ø ¶ ß ¼Õ e zØeØh ØÁÍÖ¶Ød Ø è Ø Æ ß Öo¢d ½ » ª k » z Ä ¹ ³ h ½ º × Ô Ö Ö è Ö Ú Ú Ú Ö Ö Ú Ö Ö Ú ÙÖ Ú Ô Ø ¶ ß Ö £h Ø Ö ¯Ø ¶Ú d łØ ƥÚ ³× Ö ɭÄÖ eÜÖÌ ÔɬÅÍß zÖ e dz ¹Í ¢ Á · ª ± Ö Ö Ö Ö Ô ¶à Öd fd × ÚÖ Ô Ö Ø ²× Ø Ö NJÚ¶ÖĂdÚ ņØ ñ Äd× Ö Ö zÖ dÖ Ød ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö g o Ǵ ¼Ƞ Ö Ȋ× Ą oÖn ƥÚ ³× Ą ɮÖ£Ö¶ fLJ Ö ÖĨhà Ö ®Ú Ö ĂɫÚ ÄÖ ½Ø ÌÚ Ö Ø ¶ɫÅÖ ·Ú Ø ¶ ×kĄÍ Ø ÅÖ ¶Ú Öd ɫæ Ó ĖÚ ~Ö °Ö Ö Ö n ¼Ú Ød l× ÅÚ »Ö ¶Ú d ¹× ²× Ö zÖ Öd Á× Ö£»Ø Ö eºÖ Ö £Ú Ö h Á× Ö ¶Ą Öh ½Ú »Ö Öª ǵƺ è Ö ¯à Ą o»× ¶Ú d ŇÖ ¢Ö e¯ą zÖ ¨Ä æ Ø × £Ú »Ö ¶Ú eØh Ødè ÁÖ¾Å׶ Ø iÌ ½Ì à Ą ¶d ŇÖ ¢ Á»rÚ Ød eÜ»Ą¾ØeÖª à Ƕ ƥÍ ȕ Ǥ ûd Ʀ è Ô ·à ¢Ö ¡Í Ą Ĉ × ÙÖ× Ö Ö ×× Ö Ô Ö Ö ¨e Ö ~Ö ½Ú »Ö Öª
97
¸¼
'
¸»
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ØÄ à Ø eÜºÖ ¡V× iØ Ą oVÖ¾ µÚ Ö h ɫÅ׶ eÖ® ûd ¾ d e º ɫÅ £ i n d ƥ à ¶ µ Í ® d ɫ Ö Ü Ö Ą Ö Ö Ĉ× ƣ Ö ÖÚ Ö × Ö ×× eÐÓ ȢÚ ǨÖ ¼Å Ö × ·¯Ø £Ú Ö Ì ĂÖ ƥÚ Â× ñ \× eÜÖh dß ¼e Ö Ö² ÅÚ Ö ¶ ÄÖ Öd è eÖ¾ÖWeÜÖh dß ØÁÍÚ Ö ·¢Ö eÖ¿ÍÚ «Ö ¶Ú Öd × Ø£¿Ú Ö Ì Ê à Ą ¶ d µØ Ös»Ö Ö² ɫÄ × «Ö Ö² țȡ ǫ ¼Ä Ö à Ą ¶ d µ× ÖsºÖ ÄÖ Ö Ǡ× Ö ǎɶÚ Ö ĂÖ ÄÖ Ø ¾ Ä WeÜ¢ ĂĄ Ød ¡»š ĂÖ e»Øh Ü ¢ ƥ ơ h ƥ Wd ĂÖ ƥÚ Ã× Öª ɼ è Ö Ú Ó Ö Ó Ö × Ö × ć × ×Ö ÚÖ ÔÚ× Ô Ø ÖiÍØ Ö ½ºØ ɫÅ×·²× ɫÅ¿× ºÖ dß țȡ Ø £ÖÌ à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd LJÜÖȡ eºÖ Ƒe Ǭ ¼Å · ¯ × Ö Ö Ú Ú Ù e»Ö Ą ¾Ød ǭ ¼Ä Ú ÄÖ ¹Ú ²× eÖ¿®Ú Ö Ö Ö × i× £Ú Ö n Àe Ą× ÌØd ƥÚ o× ¿Ú ²× ¼Ú Ød ØûĈ Ø ɫÄ × ³× ɫ Áà Ø h µĄ Ø ×d eÜºÖ ÄÖ Ø Ì ěà Ú Ø ¶Ú d ƥÖ {Ú Ö ¶ ÄÖ ƤÖ Ą ¶ɫ ÄÖ Ö kÖoÍÚ »Ö ¶Ú d ƥ× ×³ÍÚ Ö ·¢Ö Ö¸Ą zÖ Øûd ض Ø Ø ¼Ą Ød èØÁÍÚ Ö ·¢Ö ¹Ö rÚ Ød ăÜ Ö Öª Õ e¢Ö ĂÖ ÄÖ ¤e h Ė ¦ d ț Ȗ ª Ė § × Ö Ö Ĉ Ą Ö Ú Õ Ö ÖÚ Ö æ Ú Ø ½Ö ºØ ûd Ǯ ¹Í Ĉ× ´Ö Ö ¾Ú Öd eÜºÖ ¼Å Ĉ Ö »× o× ³Ú Ö Ì ½Ì Ô zà Ö Å Ö à Ą ¶ d ¼Ą d Ô «× Ö¦ Öûd Ü Ø Ø Öo³Ø ɭÚ d Ú ¼Å · Ơ [ Ì e º ± c ߶ñÄd× å ăÍ × Ö Ö × ēÖ Ú Ö ɯ ÄÖ fe Ö × Ö Ö Ó ·à Ö® e¿Ó »Ö Ö r ȟà ØLj ¼Ä Ø Ø × h łà ĂÖ ÄÖ Øk»Ö Íß ¯Ø ¶Ú d ƤÖ ÅÚ Ö Ì ûd Ĉ× ƥ× Ã× »× ØÙ·Ö³×Ì ĂÖ ÄÖ e Ö Ą ¿¶d ĂĄ d ƥÚ Ø ɱÅ × à Öd Ɛd Ö ¢Ö ƥÃ× Ö ¶ ÄÖ ƥæ ØÃÍÙ ²à Ö ×Ì ɫ Ä× Ö ēÖ d ǯ ƥÍ ¶ Ö cØ Ü ¶ß ñ Äd× Ú ½Ì Ö à Ą ¶ d Ƣ Ú Ú Ô Ô ƥÚ Â× ÖĒÖ Ú Öd eÜÖ»Öª æØɬ ǢÖ ȆØ §Ú »Ö ¶Ú eØh Ɛd Ö ÖǡǾÖ ¶Ú ɫ ÄÖ Æ Ǡß ȝ× ¶Ú eØh Ö kVVÖ¶ ăÖ Ą ¶d Ø ǰ Ø LJĄȚ¶d ŇÖ ¢Ö è ØÙ {Ö ¶Ú eØh Ɛe Ö Ø ¶ ß Ĉ ƦÖĄ eØh Ƣ Ö Öo³ɭÚ d ´Ö ǣĄ Ö Ș Öûd ØÄ à Õ ȉÖ ǨØ Ńà Ö ¶ Ɛe Ø Öo³Ø ɭÚ d łØ ɫÅ«× Ö ·Öo~Ú d ½Ì Ą DZ é Õ Í£à Ö h ¬e ¶ d ¼ ɫ Ą Ö Ö 98
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø ÅÖ »ß ¶d Ø ·Ú ~Ö łà ¼Ą Ød Ø eÖÃĄ¿¶ɫÄÖ µØ ÍÚ Ą ¶d ¨Ø ăÖ oØ ~Ú ɫÄÖ Ø ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ Ƒɫ Ą
Ø ·Ú «× ¶Ú ɫÄÖ Ø Ø Ø Ą ´Ö Ö ¾Ú Öd eÜºÖ ÄÖ e ¿ ¶d ¡ « ¿ Ì e » h { i ¶ d ł Ê w n ı ¶ d ± à Ú à Ą Ö Ö Ú Ö Ö Ö Ú Ú × Ö Ø Ø Ø Ü » ¶d ½ºØ ûd q Ą Ö hÄÖ eÖɴØ ÅÚ ºÖ Ö £Ú Ö h Ö ÖÚ ĂdÚ ÁØh eÖÍzÖÚ eÖª WÕ eÜºÖ ½Ú º We Ö Ą Ö ×Ĉ Ø eÃͪà Ø Õ Ø ǝ Ø Ø Ø ǙÖ Ǧ¶ɫ Ä x e ɯ ¶d ©ɯ n Ä k hdÜ µ ² ½ º à â × Ø Ą ǦÖ »× ¶Ú d Ɛe Ö Ù Ą Ö Ą Ö ÖÙ Ú Ö Ú Ö Ø Ü »Ö ¶d ƺ Õ Ö ȡßĂÖ Ø ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ We ½Ö ºØ ÄÖ ǥ ƦÅ Ö × ·¯Ø £Ú Ö Ì ƤÕ ÅÚ ¯Ö Ø ¶ ƑLJ Ö Ú Öh Ą
Øûd Øûd Ø × Ø Ą oÌ ½º e Ø ¾ d ¼ Ä ½ º Ö Ö Ĉè gØÙ {× Ö² ¹Ú ×ɱÅ Ĉ Ö Ći{Ø ×Ì d d Ó Ú × Ú Ö Ú Ö Ø Ą ¿¶d Ø Ø ¼Ö ÄÚ Ö Ö Ì Ú Ød ɫÅÜ »× Ö ·Ö ½Ì Ö à Ą ¶d Æ Ö Ö Ì ÅÚ Ö ¶ÄÖ è ûĈ eią z× Ć Ö Öd ɫÅÜ¿× ºÖ dß ½Ì Ö à Ą ¶ɫÄÖ ØûĈ Ø Ö ɬĄÅ¯× ¶Ú d ¼Ą Öd fd Ø Ö Ö£¶Ú d Ì à Ǧ fd » v å Ö Ö Ö£¶Ú d Ĉ ¼Ą Ö ɫÄÖ å e£Í × à Ö Öûd Ó Ö Ø ɫȠǾiØ Ćnd țȡ à Ą ¶d Ö ɫĒÖn Ød à Ą Ɛd £ ¶ d ɫ Ä ɫ Ä ɫÅ £ i n d ½Ì ¶ d ț Ȕ Ú Ö Ö Ą Ö Ö Ö Ö Ö Ö × × Ö ĄÖ Ú × Ö
Ø ɳØ mÚ Ö£Ą ¯Ö Ö nÄÖ eÖ¿Ö¶ ¼Ą Öd ÅÚ Ö ¶ ɫÅ£× ÖiĄnd ½Ì ǧ fe i Ö Ăd ¹ Ú Ö Ö®ÄÖ × Ö à Ą ¶d ´e Ö × Ú ¹Ú Ã× Ö ¶e»Ö ¢Ú Öd ûd Ö Ø ¶ ß Ö² è eĄ¿ºØ dð\× Ą ĒÖ Ö n e»Ö Ö² ¹Ú Ã× ¿Ú ºØ Ö ɫĄĒÖ ÖoÖ¿Öª ɬÓ Ą Ö² Ĉ× ¹× ØÃɯ à ×Ì ± Õ Ö zÖ eÖɶĆ Öd eÜÖÌ Ǩ Ø é eĄ¿¶d ½Ö ºØ ƺ Ö và Ø e Ö Ø h ¹Ú Â× eºÖ ÄÖ ƥè Ú ØÃÍÚ Ö ·¢Ö lɫ Ö ä Ó ÍVØ Ù Ö ĂÓ ăVÖ zÖ Ø ÖÚ ĂdÚ łØ eĄ»ºØ ɫÅ×·Ơ ɫÅ£× iØ Ą oÖn ĂÖ ÄÖ LJNJ × e × Ą ¿¶d Ø Ø Å× ~× ƥÚ ×² × º× [Ú Ö Ì e»Ö Ą ¾Ød ǩĨ Ą lɫ Ô ià º× Äć × ¢Ö ƥÚ ×³Öɭ Á× Ą ¾d ¼è Ø eÖ ȢÚ Ǫ¶d Ö Ø Ĉ ŇÖ ¢ ɫÅ×¶Å¯× Ö n ¼ÖɫÄ We Ø Ü ¶eØh Ǫ ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ĂÖ eºÖ ûd Ú Ö Ø Ü Ö {Ú «Ö ¶Ú ɫÄÖ WÅ Ö Ć
µÖ Í®à dÖ ɫØ ÄÖ
99
¸º
¸¹
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø ljà ǤÖ łà µ× Öo¯Ú ×Ì țÚ ȖÖ Ø ¶ ɫÅ×¶Å¯× Ö n ĂÖ ÄÖ We ÜÔ ÖÍzÚ Öd ȓÚ Ö Lj Ƒɫ è Ô ÅÖ ºÚ Öd Øûd Ĉ µÍ Ø ɭß ÄÖ ¨Ø ÅÚ Ö ¶Ú d țÖ ȔØ WÕ ËÚ Ţ Ǜ ƦÄ Ú Ö ĂÖ țÚ Ȏ Ö Ø ƥÚ ơ Ö × £× ţ × Ą ¾ÅÖ × ·iÚ Ö¿Ö¶ÄÖ Ø Ø Ø Ø Ţ è Ö »Ö Ą s¶ɫÄÖ Ø «× ¾ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ ƣɫÅÖ ºÖÚ ĂdÚ ½Ö º Õ ¯Ú Ö ¾ÄÖ Ø Åw× ¶Ú ɫÄÖ ÙØ Ö ÄÖ Ƒɫ eÜĄ¾ɫØ ÄÖ ØûĈ Ø eĄ¾Ød ɫÅÜ׶eÖ®å ÔkÖiÍ à º× ¹Ú Ã× oÚ Ö he Ö Öd dÜÖ Ød ½Ì ǜ å ½ɯ Ö à Ą ¶Öd Ö à Ø he ¶d Ą
ǝ è ¼Å Ôk»Ö zÚ Ö ÄÖ ƥÚ Ø ɳØ Ù Ö ½Ú ºØ lɫ Ö cØ Ü ¶ß ñ Äd× Ö £× vØ ɫ Ö ØÁÍÚ Ö ¶Ød Ô ÅÖ Ö · Ö ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ± Ød Ø Ü ß¶ñÄ×ɫÄÖ Ø ØbeÜÖ£ Ö ½Ú ºØ Ö ɬÄÖ Ú »Ö ¶Ú ɫÄÖ e«Ö ¶d Ǟ ¼Ä o à » ¶ d ƥ  ± c Ʀ Ú Ö Ö Ą × Ö Ú× × × Ą ØĈ ¨Ö ĄÅĄ ÖÌ ¼Ú Öd ØÁÍÚ Ö ·¢Ö xe Ö Ö¿v× ăÖ Öª Ö »Ö Öo¢d Ú ØÄÖd mÖ ÍÚ Öi¶Ú d uĄ zÖ ½Ú »Ö Öª æûd Ød Ø à Ą ½Ì ¶ d Ʀ ǟ ƥÍ Ą Ĉ ¼Ą ØeÖª å ɫÓ ĖÚ ~Ö Ö ĄÅÖ Ön ½Ú ºÖ ÄÖ è e»Ö Ø ɳØ Ö Ô ·à ¢Ö Ô ²e Ö Öûd Ø Ö¿ÍØ Öi¶Ú d ½Ö ºØ eÖ¿¶Ú Ö ¾Ú Öd eÜºÖ ¼Å Àe Ą× ¿ĄÍÖh eºÖ Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ Æ ß Ã× ¶Ú ɫÄÖ le Ö »× o× ³Ú Ö Ì Ù Ø Ü Ø Ø Ø Ø Ø Ø ñ ¿ ¢ ă¶d ƥ à ¿ £ · ɯ Ä ûd ¹ à ¿ £ · Ì ± c ¶ Ä d fe o ³ ɭ d ł e ¿ · ¶ å ¼Å ß Ą Ú Ú × Ö Ö Ą Ú Ĉ Ö × × ××Ö ÖÖ × × ××Ö Ö å Ø Ü ß¶ñÄ×eÖª ɫÅ¿× Ą ÍhÄ ɫÅ{Ö· ÖɫÄ ɫÅheÖn ½Ì à Ą ¶d ĂĄ Ød æ ¹Ú ØÃÍÚ Ö ·¢Ö fÅ n d ± c Ǡ Ö Ö × ÖÖ × Ú Ö × Ö × Ø ƥÚ Â× ÄÖ ɫÅ×neºÖ ÄÖ ɫÄ × «Ö Ö² ½Ì ǡ ȗȣ Ö à Ą ¶d ¼Ą d × zà Ą ¶d Ɛɫ × ĄÅĄo¶d eÖ¾ÖɫÄÖ Ø Ą Ț¶ɫÄÖ ØkÖ³cØ Ü ß·»Ö ¶Ú ɫÄÖ Øûd å ÖĨ£à »Ö vÚ Öd LJ Ö cØ Ü ß¶ñÄd× LJ Ĉ ×kÖ¿£Ú Ö ¶ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ± Ô ȆĄ ²× à ½Ì à Ø ¶e~Ö Ö ¼Ä £ ¶ d ¹ à ¿ ¢ © « Ì Ă e ÃÍ ª Ǣ Ú æ Ö Ą Ö Ö × Ö ¿Ú ×Ì ¹Ú Â× ĂÖ ÄÖ fd Ú × × Ö Ö Ö Ö × × × Ø ÄÖ ÁÔ ß¶Ød ƥ³× Ã߶ɫØ ÄÖ Ǥ ƥÍ ǣ é × zà Ą ¶d ½× »ß zÚ Ą ¶d ÅÖ Â× ĂĄ Ød ÖÁ߶Ød ĂÜ Ö æ Ô zɫ Ú × 100
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø è ¹Ú Â× ÖWeÜ Ö¿hÚ Öd ƦÅ Ö ª× Ø £Ú Ö Ì e»Ö Ö² Á× Ö ¾Åª× Ø £Ú Ö Ì fe Ö à Ą ¶Öd × Ö¿ÍÚ Ö ndß ½Ì Ö Öo³ɭÚ d ƥ× Âe ØÄ Ø Ć {Ö ¶Ú Öd Ǔ ¼Å » · £ Ì ƥ Â Ä { ¶ d ¼Å » o ³ Í ¶ ƥ à ¿ º LJȊɯ ª ¼ ɫ à Ö Ú Ö Ú Ö × ÚÖ Ú × Ö Ą Ö Ö × × Ö Ú × Ú Ó Ö Ą Ö Ø ɭÄ Ø Ø ½¾Å³× Ö n ăÖ Öª ȏ Ø ÅÖ Â× ÔkÖÃvÚ ØÄ µÕ Ù ơ ǔ ½ɯà ē » » ¶ d ½ º Lj ț Ȕ é Ú Ö × Ö Ö ÖÚ× Ö ĄÖ Ù Ö Ú Ø [Ú Ö Ì ɫÅ×¾Åơ Ø Ė Ö ¶Ú d ɫÅ¯× iØ Öo eÖª eÖÃÍÙ¶à ÅÖ º ¹× ³× Ø h l × Ö n eºÖ ½Ö ÌÚ Öd Ƒɫ è ÖÚ × Ú q× ÍÚ zÖ ½Ú ºØ ÄÖ Ǖ Ì ÖÚ µØ Ù Ơ Ĉ ¼Ą Ød è e£Í × Ňß ¢Ö Öûd Ó »à vÖ ûd Ô à Ö® WÕ ļ ×Ĉ ½Ú ºØ Ć {Ö ·Ú Ö ¶ Á× Ą ¾ɫØ ÄÖ è ¸Ø ɫ Ö {Ö ¶Ú d Ø wØ Ú »Ö ¶Ú d Ö Ú Ö ± Ö ÖÃvÚ ÄÖ ´Ø Ù ÅÖ Öª mÖ vÚ Ö ~Ö mÖ vÚ Ö ~Ö q× ÍÚ zÖ ½Ú ºØ ÄÖ ǖ ¼Å Ö Ø Ùh Ö Ö × ·»Ö £Ú Ö n eĄ»¢Ö յتeÖ§Øh ûd × Ĉ eºÖ ÄÖ è± ɫÅƶÅÖ Öª ¹Ú o× ¿Ú ²× eºÖ q× ÍÚ zÖ ÄÖ è ¸Ø ɫ Ö {Ö ¶Ú d Ø wØ Ú »Ö ¶Ú d Ö Ú Ö ± Ö ÖÃvÚ ÄÖ ´Ø Ù ÅÖ Öª Ø Ø Ą Ț·Ø¶ ¼Å ĂĄ Ød ã ÔkwĄ z× ƥÚ ×³ÍÚ Ö ·¢Ö LJ Ö ơ × Ö Ì ăĄ Öc¶ å À× Ö ǵÚ ǨÖ ƥÚ ×³ÂÅ Ö v× Ä× ıà »Ö £Ú Ø ¾ ƥĄ Ø n×ĂØ ÄÖ ĭà ÅÚ Ö ~Ú ɫÄÖ ƥÚ Â× ÅÚ Ö Ú Ö n ăÖ Öª ƥÚ Ã× ¿Ú ºØ ɫÅ»× Ö ·Ö ½Ì Ö à Ą ¶d Ǘ å ¼Ä ĂȠ Ó Ǥ× Ö ƥÚ ×³Íªà eÖ¿ÚȑǤÖ Ú Öd eÜ»Ö Ö² Ö × ÖoɴÚ Ö ƥÚ ×³ĄɮÖ£Ö¶ÄÖ ƥÚ ×³ÍÚ Ö ·¢Ö Ø ɭÚ d ¹× ³× »ØÙ·Ö£ɯÄÖ ƥ³× ÍÙ ²à Ö ɯÄÖ eÖ¿ØneÖÌdß ¹Ú ³× ÍÖ·¢Ö ɫÅ×·oÚ Ö Ì ¹Ú ³× ¿Ú ºØ fe o ³ Ö Ú × × Ú × Ö Ø Ø ĭÄ e ª ǘ ¼Å » · £ n ɫÅ ¾Å ³ n e º ¹ ³ » · £ ɯ Ä k » ³ { Öƅ è Ö Ú Ü à × Ơ × × Ö Ù Ö Ö Ö Ú Ö Ú × × Ú × Ú Ö × Ö × Ö Ö ¶Ú ɫÄÖ ½Ì Ǚ ƦÄ Ú ÄÖ ¹Ú ײ Ú Ơ × Ú Öd Ö à Ą ¶d eÖɶĆ Öd eÜÖÌ é Ø × «× ³Ú Ö n ĂÖ ÄÖ ņà ɫÄ × ×³ ɫ Ød ØɬÅß· ¶ɫÄ ØĒ ¶eØh ɫÅ¿Í£à Öo d ɫÅ¿ºdß Ø ǚ ½ɯ h e ¶d ¡ º ûd ¼ à Ą Ĉ è Ą Ö ÚĄ × Ú ×Ö Ö Ą ÖÖ Ö ɫÅ×¶Å¯× Ö n ĂÖ ÄÖ
101
¸¸
¸·
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¸ ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø Ą ¿¶d ½Ö ºØ We ıà Ą ¶d ƥ× ØÃoØ Ö ·iÚ Ø ® ½Ú ¢Ö ƥÚ ÃÍ × ¯× ÖÍ Ö × Ĉ¶ÄÖ eºÖ e Ć ´Å × Ü ÖÃV«Ö ¶d ØûĈ Ø µÚ ®× è eÃÍÖ·¢ ɫžeÖ² à Ø Ø ņß Ød WeÜ Ŧ ½ º Ê ɶ f § » ¶ ɫ Ä ¬ » ¶ d Ú Ú è Ú × Ö Ö Ú Ö ÖÚ Ö × Ú Ö ÚÖ × Ö Ö × Õ Ö Ø ɫÅ×¾Å׳Öoض e Ǐ ¹Õ ͯà Öo Ú º× ɫ Ó Ö ÄÖ Ó kĄº×d ¹Ú ײeÖ¿·Ú Ö£vÖ ± Ö Ø ¶ ß Ö²ÄÖ
Ø Ą ¿¶d ŇÖ ¢Ö ÖWdÜ Ö ȞÖ Ǩ× eºÖ ÄÖ èd Í × Ǥ× Ą ¶d ¼Å Ö ³× Ö ɯÄÖ e Ó Ȟà ǨÖ ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö ´Ƞ ¡V× iØ Ą oÖÌ țÚ ȔÖ ƥÖ Ö ·£Ú ֿض ĂĄ Ød LJÜȝÖ ÍÚ Ö ·¢Ö Ǐ Ö ȚÚ Ơ × ıà Ą ¶d Ö kÖ·iÚ ¯Ø ¶Ú d eÖ¿·Ú Ö£vÖ Ø Ä ØÁÍi¯Ø ¢ Ňß ¢ gØ·¯¿Ì ½»ºØ ´Å ɬÓ ÖĖià ơ ɭ m ¾e ² Ʀ ɫ Ö Ö Ö ÚÖ Ú Ö è Ú Ö Ö Ö × Ö Ú Ö Ú Ą Ö × Ą ¶d Ø Ĉ ¼e Ød à Ą è ¹Ú ơ Ą ² e º Ä ûd Æ Â ½Ì ¶ d Ň ¢ Ă Ö è Ö Ö Ĉ Ö × Ö ¾e»Ì Ö dà Ö¡Í à Í× ¶ ûd Ö Ö Ö Ö Ö × ×
Ø Ø Ø à ð Ƣ ǐ ƥÍ z ¨ \ ¶ e ¿ ¶e h ûd ¼ d Ö Ö ØÃvÚ ÄÖ gĆÖ ·¯Ö Ö n Æ ß Ö ¾ Ú Ö® Ą Ą Ĉ Ö Ô Ö Ô ×Ö Ø Ù¶Å¿Ö·Öª We Ø ÅÖ Öª â eÖÃÍ ß Ön Ó kÖ·iØ® Ƣ Ø Ö Ú Ö ± ¿ Í Ö Ö ÖÃvÚ ÄÖ ƣ Ą × Ö Ö æ Üȕ Ą łØ Ú Ú Ù Ö Ǧ¶d è À× Ö Ú Ö ƥÚ ³× ÂÅ Ö v× Ä× ɫÅƶÅÖ Öª ƥÚ o× ¿Ú ²× eºÖ q× ÍÚ zÖ ÄÖ è ¸Ø ɫ Ö {Ö ¶Ú d Ø wØ Ú »Ö ¶Ú d ØÄ Ø ɭÚ d ɫÅ×nðÄd× ½Ì à Ą ƥè Ú Ø ɳØ Ù Ö ½Ú ºØ Ć {Ö ¶Ú d Á× Ą ¾Öd ¼Å o ³ ¶ d ¼ ɫ Ö Ą Ö »× Ö ·£Ú ÖÍÖ¶ Ɛe Ö Ö Ö Ø ɫÅ×nðÄ×d ½Ì Ǒ ¼Å Ú Ø Ö ¶ÄÖ Ö × ·»Ö £Ú Ö Ì eĄ»¢Ö ÕµªeÖ§Øh ûd Ö à Ą ¶d mÖ ÍÚ Ö nÖd ģ × Ĉ eºÖ ÄÖ Ø æ Ö ÖoÖ·iÚ Ø ® ɫÅ£× iØ Ö n eºÖ ÕkÖÌdß µØ Ù ơ ¡VÕ Ø heÖoØh mÖ ¾Ú Öd eÜºÖ ÄÖ Ƣ × Ø h Ɛe Ö Öo³ɭÚ d Ø Ø Ö ¶ÄÖ Õè £Ú Ö h Ö kÖ·iÚ Ø ® ¡VÕ Ø heÖoØh ¹Ú Ã× × £Ú Ö h eºÖ ÄÖ æ ¹Ú Ã× ÖoÖ·iÚ Ø ® ¹Ú Â× ÖWɫÜÅÖ ÂÚ Öd mÖ £Ú ÖiĄnd ģ ǒƺ ë Ö »à Ø ¶eĄ ¶d ½Ö »Ø Ö ¶ d Ó Ød ± Ö Ą ¾Ød ƥå Ø ·Ú Ø£¶Ú d ½Ö ºØ °Ö ÖWeÜvÖ eºÖ Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ 102
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ød Ö kĄ·ºØ µÚ h µÚ ®× è ɫÄ × Öoɴ Æ e ¾ ÄÖd d Å ɫÅ¾Å²× ɫÅ׶eÖ®Ä à ¹Í Â h Ö ßÚ ÚÖ ß Ö Ö Ú Ó × × Ö Ö eÜºÖ ÄÖ Øûe Lj ÖĨ²à ØǢǪÚ »× ¶Ú d ½Ö ºØ ¼e Ĉ Ø h eĄ¿ºÖ dß ɫÅÜ×¶Å®× Ö Ö² eºÖ ÄÖ è e«Í Ó ¿à zÖ Ød ņÜ ß Ød ƣ à Ö {ß Ú ɫØ ÄÖ µÖ Í£à »ß Ú ɫØ ÄÖ ƥÍ Â h Ö Ø ¾Ú d× eÜºÖ ÄÖ eÖ¿ÍÚ Ö ¶Ød ƣ Ö Ø ¾Ú d× Ö ßÚ Ø i Ö ĂɫÚ Ä ƐÅ¯× £ɯÄ à ÄÖ ĺÅ ØÖ ðÄd× eÜºÖ ÄÖ ĻÍ Ø ð ī ¢ º ī Ä d e º Ä e Ü × Ö Ö Ö Ú Ö Ö ÚÖ Ö ß × Ö ß Ø Ö ĆÍiØ Ą ¿¶d Á× Ö ¶ ½× {Ú Ö ¾ÄÖ ƥä Ú Ã× ¿Ú ºØ Õ zÖ Öd ƺ Ö Ú Ö h ¬× Ø Ù «Ö ×¾ ĂÖ ƥæ Ú Ø ɳØ Ù Ö ½Ú º ƦÅ Ø Ø Ø lj ¼Å æ ɫÄÚ Ö ÖoÂd Ö »× ØȑǦÚ º× Ú ¯Ö Öª Áà Ø h ƥÚ o× ¿Ú ºÖ dß eÜºÖ µØ sÚ »Øh ɫÅ¿× ºÖ dß ¼Ú eÖª ØÄ Ø Ø à Õ à Ą ÅÖ Â× ÄÖ æ ûd ƥ à ³ Í « ơ Í ª ¬e ¯ ł ƥ  e » ¾ e ª ɫ Å ¶ Å n ¼ ɫ Ö Ú Ö ÖÖ æ Ö Ú × ÖĄ Ö Ú ÖÖ Ú Ö ×Ĉ × × ä Ó kÖ§iÚ Ø Øûd NJ è ¹Í Ĉ ½Ö ºØ ½× Ö zÚ Öd ½Ú ºÖ ÄÖ æØûd Ĉ Ö kÖ§iÚ Ø × ·à Ö£¶Ú d ¡Í × »à ¶d Ą eÖ¿Ćh Ö ÅÖ Â× ÄÖ Øûd Nj ƦÄ Ĉ łØ LJȚÖ Ö¾Åve Ć Ü {Ö ×nÖd µÚ ®× Ö × Ø he¢Ö Á× Ö ¶ ½× {Ú Ö ¾ÄÖ å ¼Å Ö × Ø· Ú º× Á× Ö ¶ ½× {Ú Ö ¾ÄÖ æ ¹Ú ³× ×ɭe»Ö ¢Ú Öd ¹Ú ³× Ö ɭÄÖ eֿ׶e»Ö ¢Ú Öd eÜ Ö¿VÖ¶ÄÖ æ ¹Ú ³× Ćh Ö ÄÖ Ø Ä µÖ Í£à ȕǤɫØ Ä ƥÍÂà hØd ¼Ød ¼Å׶ůn ¸Öd ƐÅ ¯ £ ɯ Ä { ɫ nj ß Ú Ö Ö ßÚ Ą Ö ×Ö Ú Ö × ÚÖ Ö Ö ß Ú Ö ƤØ Öd ƥ× Ö ·¢Ú Öd ƥÚ o× ¾Ú ÖdÖW µÚ ®× Æ Ö eÖljǤÖÚ ĂɫÚ ÄÖ ß Ö Ö ¾ ÄÚ Öd d Ƞ Ó Ȝ× ɫȠ×ȘeÖ² è e ûd Ĉ× eºÖ ÄÖ è Øûd Ĉ ½Ö ºØ À× Ö ¿Ú ¢Ø ÓjÖ eȞÖ ǨÖ ƥÖ ÖoÖ² ½Ú Ą»ºØ ƥ× Ö ·Ú Öd ½Ú ºÖ ÄÖ è ûd ×Ĉ æ Ú Ö ·~Ö Ú Ö® ÔkĄº×d ± mÚ Öi Ö Ö² eºÖ eÖÃÖ¶ m Ǎ ¼Å Ö ·Ú Ø n Ö × ·»Ö £Ú Ö n eĄ»¢Ö յتeÖ§Øh ǎ ƦÅ é Ö × ·»Ö £Ú Ö Ì ɫÅ×¾eÖ² eĄ»¢Ö ¼Å Ö × ·ÖÐŝ Ú × ĂÖ ÄÖ ƥæ Ú o× ljÚ ǦÖ Ö² eºÖ ƥÚ ³× Ö ɭÄÖ
´Å × ¯× ÖÍ Ö
103
¸¶
·¿
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø Ø ÅÖ ¯Ö ¶Ú d ƥÍÂà ß hØd ǿȄÖ ÖÌ Ú ɫØ ÄÖ eÖ¿Ąh Ö è µÍ × £à ȕß ǤÚ ɫÄÖ mØ ÍÚ Öi¶Ú d țÖ ȔØ ǠÖ Ǽɫ × Ú × Ú Ød è eĄ¿ºØ µÚ i¯Ö Ö n à à eÖ¿·Ú Ö£vɫ Ä e ¿ h ǀ ƥÍ · £ ¶ d ¡Í ȕ Ǧ¶d m ¾ d Ƣ ¾ Ú Ö Ö Ą Ö Ą Ö Ą Ú Ö Ö Ö Ą Ú × × Ø Ö¿ºÖ eÖ¾Ø ÖɫÄÖ â ± Ø Ú »Ö Ø· Ú º× eÖ¿Ö³ e Ö Ö ¶ Ó k»Ö Ø· Ú º× Ó kĄºd× eÜ Ö¿oØ Ą ɯØ Ù × ½Ú ºØ ÄÖ ± Ö Ö¶ Ĩ Ød æ e¿ÍÖ·¢ g×nÄ qÚ Ö£hɫÚ ÄÖ eÖ¿Ąh Ö ǁ ¹Í Å o ¶d m ¾ d ± ¾ Ö Ą Ö Ą Ą Ö ÖÚ Ö Ú Ö Ú × zà Ą ¶d fɫ × Ø Ø Ö Ø neÖÌdß ¹Ú ØÃÍÖ·¢Ö ɫÅ×·oÚ Ö Ì ¹Ú Ã¿Ú ºØ ĂÅ Ɛe Ú × Ó × Ö ¹Ú ØÃͪà Ö Öo³ɭÚ d ¹× Ã× »× Ù·Ö£×ɯÄÖ ± Ød ƥè ØÃÍÙ ²à ɯÄ Ö k»³Ú {Ø ¶Ú ɫÄ ½Ú ºÖ ÄÖ ǂ ƥÍ £ ¶ d m ¾ d ȏ Ș à é × ³à {Ö ¶Ú d Ì Ú Ö Ö Ą Ö Ú Ö × Ö Ú Ö×Ö Ö Ø ¯Ö Ö ¶ÄÖ è Á× «Ú Ö ¾ ÖÁ«Ø ½ºÖ ĂĄ Ød ¹Í à ß hÚ Ød ØkĄ ·ºØ ½Ú ¢Ö gÖ¦ Ú Ö Ì Àe Â Ö Ú × Ö¿ÍÚ «Ö Ö d Ö Ö Ú × ØÖ Ö ¶ Øɬ Ö ~ßØ ĂdÚ łØ Á× Ą ¾ɫØ ÄÖ æ eÖÍ¾Ú Ć ¶d łØ Ü Á× Ćh Ö Á× Ö ¶ ´e ǃ ÖĨ{à Ø ¶e ¶d ½ » Ö Ö® Ú Ød Ą Ø Ø· Öd Ø Ö Ø ¶ m× »Ú Ö · Öd ´e å ¹Í DŽ ÖĨ»à Ö ¶eÖ£¶Ú d f ® ¹ Ö Ö Ú × Âà ß hÚ d eÜÖɳØ ľĈ ÄÖ ÄÖ Ú Ú Ù Ø Ø à Ø ½Ą ×nÅ»× Ö n ăÖ Öª ½Ì ¶d ¹ ³ ɭ Ń d ûd ¼ d ij h e Ì fÅ ¯ £ ɯ Ä Ö × è Ö Ą Ĉ ß Ú Ö Ö Ù × Ą Ö Ö × × Ú Ö Ö ÁÍ¿à Ö h Ød WdÜ Ö Ã × ¹o× ¿×² ¸Öd Ø· º ¹Ú o× ¾Ú Ö ɫÄÖ ĂĄ Ød ƐÅ ¯ £ Ì z Dž ¼Å » è Ú × Ö Ö Ú Ú Ú Ö Ö Ö Ö × Ú× Ö Ú Ö Ø Ö × i£Ön eº ØÁÍ¿à iض ´e Ø å Å»¶Ú d × i× £Ú Ö ¾ ɫÅ׶eÖ® Ê × ÚÖ Ö Ö Ö® Ú d l ×Ú Ö è à £Ú Ö h ½Ú º ƦÄ ØÖ beÜhdß ÖÁ߶ɫØ Ä ± Ød Ø Ä eÃÓ ß¶Ød {ß ɫØ Ä µÖ ꣈ ȧ ɫØ Ä ƥÍÂà ß hØd ± d à ¶ ß æ Ó zɫ Ö Ö Ö Ú Ö Ö Ö Ö Ú Ö Ö Ú æ Ú Ö ·~Ö Ú Ö® ÔkĄº×d ± mÚ Ö ljǦÖ Ö² eºÖ eÖÃÖ¶ m dž ¼Å Ö ·Ú Ø n Ö »× ØȑǦÚ º× Á× Ö ¶ ½× {Ú Ö ¾ÄÖ LJ ƦÅ Ö × ·»Ö £Ú Ö Ì ɫÅ×¾eÖ² eĄ»¢Ö ƦÅ Ö × ·ÖÐŝ Ú × ĂÖ ÄÖ ƥæ Ú o× iÚ Ö Ö² eºÖ ƥÚ ³× Ö ɭÄÖ 104
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
µÚ × ® ƥè Ú Ã× Ö oĄ ·ºØ ¡Ö iØ Ą oÖn ıĈ zÖ Æ eß Ö Ą ¿¶d ĂÖ ÄÖ × ÅÃ× ÍÖ ¶Ú d Ƣ Ö ¿Ú ¢Ö ŀß Ú Ö n ½Ú Ö ¶ÄÖ ØûdĈ ÆǠÖ Ȝ ¼Ą Ød Ø à Ø h ¹  Wɫ Å Â d m £ i n d ģ ¶ Ä Æ Ã ¶ d Å Â °Ö We v Ê Ą ¶ d £ Ö Ö Ú Ü Ü ß Ą Ö Ö × ÚÖ Ú × Ö Ö Ú Ú Ö Ö è × Ö× Ö Ö ¹× Âe ƹ ÕĖ à Ö ¾ ĂÖ ÄÖ ņ Õ Ø ÄÖ ½Ú ºØ ØûdĈ ½Ö ºØ ± Ö ¶ eºÖ ¹å Ø ·Ú Ø£¶Ú d ½Ö ºØ Ö × Ö¿ÍÚ Ö ndß ½Ì Ö à Ą ¶dÖ Ù Ø ɭÚ d Áà Ø h Ú «× ³Ú Ö Ì ½Ú ºÖ ÄÖ è Áà Ø h ¼Ƞ ǎ ³ Ö cØ Ü ¶ß ñ Äd× è Áà Ø nÄÖ ăÖ Ø n Ą zÖ ×ÁÖ¾Å×·oÚ Ö Ì fLJ Ö ×ȚºØ ]Ú × Ì ± Ö Ö Ø Ø Ø Ö ¶Ú d ¹Â ± ØÜ ıĄÜ à ¶d ı ƺé ¼Ä Ö × e × Ú d µÖ Ȩɫà Ü Ö Ú d ijÜ à Ö h eÖÌ ×× Ö c¶ß ñ Ä×eÖª Ö Ø Ö»£Ú ¾ ɫÄ × Ơ eºÓ ÅÚ Ö Ì ɫÅ¯× Ą nɫÄÖ ƻ ÖĨ»à Ö ¶eÖ£¶Ú d ŇÖ ¢Ö ¹Ú ³ × × o·Ú Ą Ö ª ĭÙ à Ö ɫÄÖ ¹Ú ³× ÍÚ Ö ·¢Ö Ǐ × ȖÚ Ö£¾Ú Öd eÖÃ£× «Ö ¿Ú Ö n ĂÖ ÄÖ ´Ô Ú ¢Ö eÖÃ¿Ú ºØ µ× iÖ ¯Ú × Ì ĂÖ ÄÖ eÐÓ ÍÚ Ö Õ «Ú Ö ¾ ½Ú ¢Ö Ô «Ú Ö ¾ Ê à wÚ Ö n ĂÖ Ød ŇÜ ß ohd Ø ɫØ Ä à Õ Ö»Ø·Ö³Øh ×ÁĆh ƥÍ Ƒe  h Ƽ ¼Ä Ö × Ö ¿Ú × Ì ¹Ú Â× ĂÖ ÄÖ Ôk¢e Ö «Ö Ö Ö Ö ßÚ Ö Ú Ö Ø Ø Ą ¿·Ø¶ Ƣ Ø v ĭÙ à Ød ´e ƣe Ö × ·¢e Ö Ö ® è eºe Ö Ö ® è ½Ą Ã× Ą »ÖnÖ eÖª Ö Ö ® èıà Ą ɯØ Ù × ½Ú ºØ ÄÖ ´e Ó ºÖ d e Ö Ø Ą ¿·Ø¶ Ó kÖheÖsºÖ mÖ ÍÚ iÖ ¶Ú d eÖ¿·Ú Ö£vÖ Ú ɫØ ÄÖ e ƽ ÖĨ»à Ø ¶eĄ ¶d ÊǠØ ȝÚ ¢Ö ´LJ × Ö ȚÖÌ ĂÖ Ød ņÜ ß Ød eÜ Ö ¾ Ú ØÃ¢Ä è Ňą º ƥÍÂà hØd Ƥe Ø Ö¯º ½ºØ ɫÄ × Ø Ą nɫÄ è e¿Ó ºÖɫÄ à ƥÍ Â h Ö Ö Ú Ö Ú Ö Ö ßÚ Ö Ö × Ö ßÚ Ø beÜĄ ·Ø¶ ıØ Íh ɫ ØÃÖ ¼Öd µÖ Í£à ȕǤɫØ Ä Ø à à ¡Ø Ơ Ä ƺ « ²e £ ¶ ɫ Ä ƺ « Ú Ą ¶ɫ Ć Ö Ö Ö Ö Ö ß Ú Ö Ö ÚÖ Ö Ù Ú Ø Ä Ø w ¶d à hØd ´e Ø Ö ƥÍ ¬Ú × ɫÚ ÄÖ e¿Ó ºØ dß d Ó Ö ·Öh d Ö Âß µÚ Ö£vdÚ Ɛ  ® ɫ ƾ Å Ö Ö Ú Ö × Ć Ù × ßÚ Ø »Ąs¶d ½ºØ ×ÁÖ·ÂÖd ½Ú ºÖ ÄÖ ´e Ö Ö ® Øè ~ßØ ĂdÚ ¸Ø ÅÚ ÍÖ ¶Ú ɫÄÖ Øûe Ĉ Ø h ¹Ú Ã× ¿Ú ºØ ½Ö ºÖ dß ½Ú ºÖ lɫ Ú ÖÖ Ö Ø Ö ¢Ö ņß ØdÜ ×À Ć Ö Ú Öd ¹Ą × r ăÍ à Ö»¶Ú d Ö cÚ Ø hÄÖ Ø eĄ¿¶d fd à Ö ® ×Á£× oØÙ ºÖ × eÖª Ö «Ö Ö ² ƿĖ · Ó × è
¡× Öª Ú Ö Ì Ú ɫØ ÄÖ
105
·¾
·½
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Æ e ß Ö Ą ¿¶d mØ Ö ¶eÖ®ÄÖ â WÕ ļ ß Ö Ą ¿¶d mØ Ö ÍÚ Ö ¶ × ÅÃ× ÖÍ¶Ú d mØ Ö ¶eÖ®ÄÖ Ú Ö Ňß ¢Ö Æ e Ø ǦÍÖ¶ ± ÖÚ Ňß ¢Ö × ÅÃ× ÖÍ¶Ú d Ǐ è Ö Öo³Ø ɭÚ d ƦÅ Ö Ø ¶ ß Ö² Ɛe Ö × ·oÚ Ö Ì ƥÚ Â× ÄÖ å WÕ ļ Ö Ú ƥÚ Ã× Ö¿ÍÚ Ö h ƥ× ³× {Ú Ö Ì ûe Ö Ö® Ĉ× Öª ƥæ Ú ØÃضÅÚ Ö® µÖ sÚ ºØ ƦÅ Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ½Ì Ö à Ą ¶d ´e Ø Ø Ø à ƥ× Ö ·Ú Öd ½Ú ºÖ ÄÖ Ʋ ƦÅ ª k » Í ¯ Ö «× Ø·Öo Ú Ö Ì Áͪà ɫÅ×¾eÖ² e»Í ß Ö Ö ¶Ú d ƤÖ ȠÚ Ö ȡ Øûd à Ö Ơ Ø LJǦÖ ºÖ Ö¡Ö¿ºÖ ½Ú Ą»ºØ łà ɞß Ö ÄÖ Á× »× d e ÃÍ ª Ì ¼ d v Ö Ú Ö Ĉ Ö Ú Ö × Ú Ü ß¶ñÄd× è eɳɫ Ø ƥÚ Ã× Ö ¶ è ÖĨ«à Ø beÜ~Ö ĂĄ Ød eÜÂÅ · ~ Ì ¼ d ƥ à ¶ ¼e ² e º ± c Ö Ö Ö × Ö Ú × Ö Ö Ö Ú Ú× Ö Ö Ø Ö ~Ö Øɬ ~ßØ ĂdÚ łØ ƥÃÖ¶Ä Ê ~Ø e; Ć ¶d łØ ØûĈ Ø Ä à Ƴ ƥÍ ¢ fd ¢ Ö Ö Ú× Ö Ô Ú ÖÚ Ô Ö Ô Ö Ö ûd ĈÖ ¼Ą Ød è Øûd Ĉ Á× vÚ ÄÖ Ą¹ÖsÖª ɫÅƶÅÖ ×n e»Ö Ö¿ÌÖÚ eÖª Ɛ × Ø §Ú »Ö ¶Ú ɫÄÖ ¬× ØǢǪÚ »Ö ¶Ú d Ø ÄÖ eºÖ Á× Ö ¶ µÚ Ö h è Á× Ö ¾e{Ö iÚ × å d ƴ ¹Í Ĉ× Ö Ö Ą nd ɫÅ׶eÖ®ÄÖ Ó Ö ¶ÄÖ ûd Ô ·à ¢Ö ¡Ô ɫ Ø Ø ÅÖ »ß ¶d ¡Ì à Ö h Ø lɫ Ƶ ¼Å o Ö × ¾eÖ® Á× Ö ¶ µć ²× Ą × Ą łØ è Ø ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ lɫÅÖ »ß ¶d Ø Ä Ø Ö ĂɫÚ Ä Ø Ü ƶ ¼Å ³ Í ª ½ ² Á ¶ ´Ƞ Ȋ Ì e » ¾ e ª ɫǢ Ȕ d Ł ® d ɫ Ö Ö × × × Ö Ö Ú × × ×Ö Ö Ą Ö Ó Ú ß Ö Ö Ö è Ú Ö è ÔkÖÌdß eÜ Ö¿Íàn[Ú Ö n ÄÚ Öd ûd Ö ȈÖ ÄÖ Ĉ× eÖ¿»× ØÙ·Ö³×Ì ĂÖ ÅÚ Ö ¶ ¼Ƞ Ö Ȗ× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ½Ì Ö à Ą ¶d ´LJ Ø ¶ ß Ö² ØÚ ÃضÅÚ Ö® µÖ sÚ ºØ ¹Ú ØÃØ·iÚ Ö® ½Ú ºØ ½Ì à Ą ƥè Ú ×ɳÅ · ® m ɳe ţ ƥ ¶ d ´e ® ± è × Ö Ö Ö Ö Ö × Ú Ö ÖÖ × Ø Ö ÌßĂdÚ eĄ¿ĄÍÖh Ú Ö® ØÙ {Ö ¶Ú eØh Ɵe ¼Å Ö Ö¿·Ú Ö Ú Öd eÜĄ¾Ød Ʒ Ö ¿× Ø ®Å×Ì ¸Õ ÅÚ ¯Ö Ø ¶ Ƒe Ø {à wÖ ¶Ú d Ɛe Ø {Ö Ú Öd țÚ ǼÖ µ× ÖÐVVŝ Ƹ ƥÍ Ó à Ö ¾ÄÖ ɫĖVV Ó Ţà Ö Ú × ĂÖ ÄÖ å ɫǢȡ 106
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø [Ú Ö ¾ eȞÖ ǦØ ¿Ú ×¾ ÄÖd ÕkÖÌ dß ½ºØ ǟÚ Ǧ¿Ú Ö ¾ eºÖ è eÖÃØ·sÚ ºØ ÄÚ Öd eÜÖÃ¿Ú ºØ ÕĖÚ Ö Ø h Ƒ Ú Ú Ö ¼Ą Öd ¹Ú Ö ·£Ú Ö n Ú ÖƅÖd ƫ Ì Ĉ ¼Ą Öd ¹Ú Ö ·£Ú Ö n Ú ÖƅÖd × Ňß ¢Ö Öûd Ô à Ö® WÕ ļ Ú Ö µØ Ù Ơ Øûd Ø Ĉ ¼Ø Ä× ½Ú ºØ ¹Ú ³× Ö ɭ eºÖ ÄÖ Ĉ Ą ±× ·Ú º× Á× Ö ¶ Öûd è Ø ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ lɫ ÅÖ »ß ¶d Ø à Ø Õ Ö ¹Ú ơ ɭ Å ɫÅ · Ð ŝ ¼ d ¼Ä ɯ n Ƥ d Ƭ Ė ¾ Ă Ä ņ Ä ½ º Õ à Ö Ö Ö × Ö × × Ö Ö Ö Ú × Ö Ù Ö Ú Ú Ú ×Ö Ø Ø Ø è Ö «Ú ơ ɭ d ƣ i o Ì ½ º Ä ȓ NJ ® ț Ȕ Ą Ö × Ú Ö Ö Ö Ú Ö Ö × Ú Ö Ú ĺȠ ß Ȕ× µÖ DŽǤ× LJȖÖ Ơ
Ø e»Ì à Ö² Ą ÄÖ à Ú Øh Ø à µØ ÂÚ Öd ½Ú ºØ Ė s ƭ µÍ lj Ǧ¶d Wɫ Ƞ Ǥ µ ¯ ª ¼ Ăe Ü Ą Ö Ö Ú Ö Ą Ö Ö Ö Ö Ô Ø Ø Ö ǎ³Ø ɭÚ d dǠ æ Ó Ą«×² ƥÚ ×³Ø¾e»Ì Ó ǦÖ zÖ ɫ e Ö dà Ø £Ú Ö h țÚ Ȕ ƥÚ ×³Ö¾ÄĆ × Ö Ì ÅÚ Ö ¶ fLJ Ø ƥØȞǦØ «× ¾Öd Ø ¿¢Ø țȔØ Ø æ ɫÅ«× ¢e ª ȋ ǚ ¶ d ƥ à ¶ ƺ i n e º £ h ½ º Ö Ú Ć Ö Ą Ú Ú Ú Ú Ö × × Ö Ö Ö Ö ÚÖ Ú Ú WÕ ļ ÖÚ µØ ٠ײ Ňß ¢Ö Öûd Ĉ ƦĄ Ød è Àà Ø ºÖÚ eØh ûd Ö Ø [Ú Ö Ì ıĈ zÖ ɫȠǚ× «Ö ɫ ×Ĉ ī Ú ÄÖ ɫÅº× Ø Ù ¯Ö ×n eºÖ ÄÖ è Ö ɬ ÅƠ Ʈ Ì ß Ą ¶d ɫÅ×n ɫß ÄÖ Ö ɬ Å·ß ¶d × ®à Ö ɫ ÄÖ Ô à Ö® Ą ɫÅ»Í Ø ¹×ȍǦØ «× ¾Ö ĂØ Ø Õ ¼Å w n Ė ~ ½ º Ö Ö Ĉ ¼Ą Ød è Øûd Ĉ Ö ¿Ú ¢Ø ÀÄ × Ö × ·»Ö £Ú Ö n e»Ö Ø h Öûd Ú × Ú Ú Ú Ø à ÄÚ Öd d Å ƯĖ Ö Ö² ½Ú ºÖ ĂĄ d Ö kĄ¿wÖ ¶Ú d µÖ ~× Ú Ö Ì ½Ú Ö ¶ ɫÅ׶ eÖ® ÄÖ Ó Â× Ʀe Ô Öh Ø ¾eºÖd Ƣ Ø e ƥÚ o× ¿Ú ²× ¼Ú Ød ¹Ú ơ ¾e  h ɫÅ ne  µ ® ƥ Ã Í è Ú × × Ć Ö × Ö Ú× Ö è ß Ö Ö ¾ Ú × Ö Ö ·Ú n Æ Ø Ü Á× Ö ·Öª țÔ ǦØ {Ú º× ȠÖ Ȝ× ÄÖ ØûĈ Ø Á× ÖÃvÚ ÄÖ ƥÖ Ö ȑǤÚ Öd ½Ú ºÖ Ňß Ö h ưƺ Ö ®à e Ö Ʊ ƦÅ é Ö ×¾ Ö {Ú Ö Ì ƥÚ Â× ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¨Ô ÅÚ ~Ö ĂÖ ÄÖ â Áà Ø Ùh Ö Ö ¿Ú ¢Ø À× × vÚ Öd
mÖØ ¶eÖ®ÄÖ
107
·¼
)
·»
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø ·Ú º Ňß ¢Ö ƺ à eÖÍ Ą ¶d ɫÅ×·oÚ Ö n eºÖ ɫÅ£ÖiVĄn ɫ ÄÖ eºÖ ÄÖ æ ½Ö »ß ÍÚ Ö · × Ƣ × × × ØÙ·Ö£Ì ɫÄ «Ö Ö² ƺ Ø ɭß ÄÖ ½»ß ÍÖȑǤ Ö «Ö Ö² à ¿ ¶d ¼Å » e Ȣ Ǫ¶d ½ ³ e Ą Ą Ö Ą Ö × × × × Ú × Ö Ö Ø Ø Úơ ƑÄ Ö e Ö Öɮ»Ö ¶Ú d ŇÖ ¢Ö ƣ Ö Ø ¾Ú d× eÜºÖ ÄÖ ã Ö ǙÚ Ǧ¶d × ÂÖ µÖ Ø h eÖiØh ƺ Ù ØÖ Ù·Ö£Ì eºÖ ÄÖ lÄ Ü Ö ¯× Ö Ì ıĈ zÖ Õ zÖ Öd ½ºØ Ʀe Ø ½× {Ú Ö ¾ e»Ö Ą ¾Ød ĂÅ » è Ö e Ú × × ºÖ ÄÖ
ÖĨÚ Ö h Áà Ø h ƦÅ Ö ®× Ø Ù «Ö ×Ì eºÖ e»Ö Ã× ¿Ú ºØ ƦÅ Ö »Ą× ·Ö£ÖoÖÍÖª è Ú «× ³Ú Ö n ăÖ Öª ÔkÖ¿oÚ Øª à Ö Ø h ƥÚ Â× eºÖ ÄÖ è Áà vØ ÄÚ Ö ÄÖ WØ Ú »Ö ¶Ú d ƦØ Ú ØeØh ĂĄ Ød Õ zÖ Öd ½Ú ºØ Áà Ø h ½ɯ Ö eÜ Ù ɫÅ»× Ø·¢Ö ǠÚ ȊÖ Ö ¶ ÄÖ ƥè Ú Ã× £× «Ö ¿Ú Ö Ì ĂÖ ÄÖ ƥÚ Â× Ć × Ö Ì LJȔÖ ƦÅ Ĉ Ö »Ą× ·Ö£ÖoÖɯ ÄÖ è Øûd Ø Ø eºÖ Ö cÚ iØ Ö ¶ ÄÖ ê ¬Õ ȤÖ ǜ Ú țØ ȖÖ Ö ¶ ß Ö d Ö țÚ Ȕ ɬ ǢÖ ǜßØ ĂdÚ łØ Á× Ö ¶ LJȔÖ Áɯ × ē ƥÚ ×ɱĄ Öd ÅÚ Ö ¶ ÄÖ Ƨ ƦÅ Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ɫÅ×¾eƠ Ö ÅÚ Ö ¶ ƥè Ú Ã× Ö «× ¾Ú Öd Ü Áà Ø h ɫ ÄÚ Ö Ö Ø ÔkhÅs»Ö¶ ɫ ȠȊÖ Ą n ɫ Ä ɫȠȚº dß Ø Ø Ø ɫȠ×ȘeƠ Å ¶ Ė ~ ûd Ǡ Ț ¢ ț Ȕ Ö è Ö Ĉ Ö Ú ÔÚ Ú Ú Ö ×Ö Ú Ö × Ö Ø Ö ɫÅ׶ Å¯× Ö n ĂÖ ɫȠ×ȚºÖ dß țȡ eÖ¿¢ɫ ƨ ƦȠ é Ö Ȗ× Ö ·£Ú Ö Ì Ö à Ą ¶ d eÖɶĆ Öd LJÜÖȡ تeơɮÚ Ø ¶ Ä è ɫ Å£ȕǤɫ Ä e¾ × ¾d ɫÅ׶ Å®× Ä à Öd Ɛd Ö ¢Ö ½ɯ ƥÍ ¶ à Ö Ö Ö ×Ö Ú Ö ÖÚ Ú Ö Ô Ô Ø ɭÚ d µØ ÂÖd ½ºØ ɫÄ «Ö Ơ Ø Öoơ ĂÖ ÄÖ Ɛe Ʃ Ö à Ą ¶ d Ć ȠÖ Ö ȡ LJȔÖ Ú Ú × Ö ½Ì ûɫ Ĉ× ÄÖ ƥè Ú ×³ØÙh Ö ½Ú ºØ ÕĖÚ ~Ö ½Ú ºØ ¹Ú ׳ÍÚ Ö ·¢Ö ƣ Ö Ą ěÖ ×Ì ¼Ú Öd ÖĨ²à ØǢǪÚ »× ¶Ú d Ø à Ö£¶Ú d µØ Ú «Ö ¶Ú d Ä× ûɫ ƪ ƥÍ Ö Ö ½Ú ºÖ ȟà Øǎ»Ö zÚ Ö Ø h ǯĆ Ö ǎ Ú Ö Ì × Ĉ ÄÖ è WeÜ × Ŧ 108
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ød µÚ ®× ¶d ƥ ơ ɭ m ¾e ² ¼ Ö Ą Ö Ĉ ǠÖ ȚÚ ¢Ø ×ɬ ǢÖ ǜßØ ĂdÚ d Ó k Ö Ø ¶e~Ö Øûd ÚÖ Ú × × × Ø Ø ƥo× ¿Ú ײ ƦÚ Ød Ƒ Ø Ø Å » ¶ d ɫ Å ¿ » o ª LJ Ț ¶d ¼ Ä ț Ȕ Ú Ą Ö Ą ÖĨ®à e Ö Ö Ú × Ö Ö Ú × Ö Ú Ø Ø à à ƥÍ · ¢ ûɫ Ä ƥ ɶ Ì d m º ® e » h dǠ Ɵ Ö è Ą Ö Ĉ Ú Ó Ö LjÖd À× ȠÚ Ą Ț»Ö ÖoÖÌ ½Ú Ö ¶ ÄÖ Ö Ö Ö Ö Ú Ú Ô × Ø ¶eĄ ¶eØh Ø Ą Ț¶d Ø à z d ƥ ɱ w o ¶ Ä Ơ ƺ » Ö Ö Ą Ö Ö æÕɬÅÍß zÖ Ňß ¢Ö LJ Ö × Ö Ö Ö Ú Ú Ø æ ÕkÖ¿ Ö ©Ö ¶Ú Öd × Ą»Ö£×Ì ÅÚ Ö ¶ ƥÚ Â× × zÖ Öd Ć ÅÖ Ö Ì ɫÅƠ × Ö Ú Öd ½Ì Ö à Ą ¶ d ½Ö º ÄÖ Ø Áà zØ Ø z »Øh Å eº Ä à Ö h ûɫ Ø Ė Ä » £ Ì Ʀ d Ɛd £ ¶ d ½ º Ú Ö Ö è Ĉ Ą Ö Ö Ú Ö× Ö× Ö Ö × Ö Ö Ö× Ú Ô Á× Ö ¶Ą Ö¾ Á× Ą ¾ØeÖª µÖ ɯ Ēà Ú wØ Ø ¶ ɫÄ ơ é ¼Å ą Ǡ× ǼÖ Ʀe Ö Ö² ½Ú ºÖ µÚ ®× Ö × ·»Ö £Ú Ö Ì e»Ö Ø h Ø ¶ e® Ø º Øûd Æ Ó Â× ÄÖ ȟØ Úȡ Ö Ö Ì ƺ h e » Ö iØ ·Ú Ö® Ňß ¢Ö Ö Ú Ö Ö Ó Ù Ö × Ĉ ƦØ Ú ØeØh Ƣ Ø Ø Áà oØ ơ Ƣƺ ą × ¢Ö ¼e Ö cØ Ü ß·ºÖ ÄÖ ØûĈ Ø ɫÄ Ö Ö² țÚ ȔÖ Ú × ÄÖ Ö ¿à º ]Ú »× ·Ú ¶ Æ ß Ţ
تeÖ³ɮÚ Ø ¶ Äć × ¢ ûd ƣ ½ɯ à Ö Öȍȣºà ÄÖ µÖ ɯ Ēà Ú vØ ÄÖ Áà ØȑǤ× × ÄÖ Ö Ö Ö Ĉ ¼Ą ØeÖª ´e
Õ Ö Ì dß Ƣ ĂĄ Ød eÜÖɳØ × «× ³Ú Ö Ì LJȔÖ ÄÖ le Ö ÍÚ Ö ¶Ød eÜ Ö¿V¶Ú Ö ¾Ú Öd ǠÚ ȊÖ Ö ¶ ÄÖ æÕ Ö¿ÍØ Ù Ö h le Ø «Ö ¶Ú d ƥè Ú Ã× ¿Ú ºØ ȋɯ Ƥ ¼Å Ö ȉ× Ǥe Ô à Öª À× Ö ÖiÖ¾ d Ó ÃÚ ¢Ö ɫÄ × Âe Ö ¢Ö e»ĄÖ ·²× ÄÖ Öd ½Ú ºØ ´Å ƥ ¼Å Ô × Ö ƥÚ Â× ÖWeÜvÖ eĄ»Ö¶ ÄÖ Ö ¿× ºØ ]Ú ×Ì ĂÖ ƥÚ Â× ×ĔÖ Ơ Ú Öd µÚ Ö h Ø à Öª Ö i¾ ƥ㺠e»Ø¶ ¬Ô ǠØ Ǯº Øûd ɫÅ×n ðÄ ×d ½Ì Ö à Ą ¶ d ½Ö º ɯ Ö Ö Ú × Ö Ö Ö Ù Ö × Ĉ ǠØ ȚÚ ¢Ø Ô
Ø ã Öo³Ø ɭÚ d Ʀ ¼Å Ĉ fe Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ¹Ú ×ɱÖĄ eÖ² ¹Ú ØÂØ ÅÃ× × ÖWɫÜ Ö ÄÖ Øûd Ö Öo² fe Ö
ɫÅ£× ÖiĄnɫÄÖ
109
·º
·¹
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø Ø åƥÚ Ã× Ö£ºÖ e»Ö Ø ¶ ¬Ô ǠØ Ù ǮÖ º× Øûd Ĉ Ø ¿Ú ¢Ø țÚ Ȕ Ɛe Ô Öo² ƥÚ Â× ÖWeÜvÖ eĄ»Ö¶ ÄÖ Ø eĄ»Ö·Öª æ ɫ Ä Ǣ× ȆÖ Ö² ½Ì Ö {× oØ «Ú Öoš ÖÚ µ× iÚ Ö® țÚ Ȕ ɫȠ×ȘeÖ² ÄÖ Ö à Ą ¶ d ŇÖ ¢Ö ƦÅ Ø Ø Ĉ ×k¿£Ö·Öª ȟà ØLj ɫÄ «Ö Ö² ɫÅª× ¢ eº ¹Â WeÜv ½ɯ ÖÚ ä Ö à ªeÖ³ɭÚ d ŇÖ ¢Ö ûd ÖÖ Ö Ú×Ö Ö × ƣ ƚ Ú e»Ö Ö cÚ Ø h Ö Ö ¾Ú Öd eÜ»Ö Ø h ɫÄ × «× ³Ú Ö Ì ¼Ú Öd ƥÚ Ã× Ö «× ¾Ú Öd Ü Áà Ø h ɫ ÄÚ Ö ēÖ d Ø ûd ƣØěÌ ƦÖd eͧh ûd Ø à ½Ú ºØ WeÜ Ŧ ț Ȕ Ň ß ¢ Á · ª ț Ȕ Ö × Ö Ö Ú Ö Ö Ú Ú × Ĉ Ö ÙÖ × Ú Ó ÚÖ × Ĉ Ø ¶ Ä gÕ Ö¦ Ňß ¢ gÕ §Øh ð\LJÜNJª Àà LJ تeơ Ɛd ¢ ½ɯ ɮ à Ö Ú Ö Ö è Ö Ö Ö Ö × Ö Ö æ Ø Ö NJ¢Ø Ô Ö Ö ØÄ Ø à Ø ɫÅ׶ eÖ® ûd ƣ ¾ d e » h ɫÅ ¿ º d ƥ à ¶ µ Í ® d ɫ ƛƺ Ö Ü ß Ö Ö Ö Ö Ô Ãà º× ×Ĉ Ö ÖÚ Ö × Ú× Ø ]Ú ¾ Ø Ø ÅÖ Â× ÄÖ À× ÖWɫÜ Ö ÄÖ e»Ö Ø h ƦÄ ɯ Ä e ¿ Í · ¢ ƣ ¾ d e » h ½ º Ü Ö × Ö × «× ơ Ö Ö Ú ÖÖ Ú Ö Ú Ö × × Øûd Ĉ ÖWeÜÖÍiØ ¾Ú Öd ƦÅ Ö × ·o× ¯Ú Ö n ƥÖ Ø·Öª µÚ ®× ƥè Ú Ã× Ö£ºÖ e»Ö Ø ¶ e®Ó Ø Ù Ö º× ȋĆ ǚÖ ¶Ú d Ø Ø Ø à ĺÅ º ¹ Ơ We v ¯ ¶ Ä Ɯ Ĩ ¿ º ] º ¹ o ¿ ² Ʀ d µ i ® ½ º Ö Ü × × Ö Ö Ú Ú Ö Ö ß × Ú× Ö Ö × Ú×Ú Ú Ú Ú Ø Ö ȚÍØ Öi¶Ú eØh ƥÚ o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ Àà ǠØ ǾÚ Ö h țÚ ȔØ ȓÖ ǖÚ Ø£¶Ú d ƥ× ×n Ú Ö Ą n d ƥĄ ×r ƑLJ Ù ØÄ à ƥ× ³× Ö® ÅÚ Öª LJÖȚ£Ú Öª Ö ÄÖ ¹Ú ơ ® e s Í º e ¾ ~ d ɫ Ɲ ƦÅ Ö Ú Ö Ö Ö Ú Ö Ö Ö »× Ø ¶eÖ × Õɬ ȠĄ Ȋ× Ø h ƥVVƠeÖ¿ÍÖn dß LJȔÜ ɫÄ ǡ× ǜ è ȠĆǶ¶d ɫÅ׶ eÖ® è ɫ Å£× ȕ Ǥɫ Ä × Ö Ú Ö Ú Ö Ö Ú × Ø Ǥ Ø × ·®× łà ɫÅ×hØ Ú × ɫ ÄÖ eÖ¿ÍÚ Ö ¢Ö ÄÖ eÖ¿£Ú ȕ ƥè Ú ØÂØ «Ú ׳Øh µÖ wÚ Ø£¶Ú d ƥ× Ø ɳÅ Ö ƞ ÖĨ¿à ºØ ]Ú º× ƥÚ o× ¿Ú ²× ¼Ú Ød ƥÚ ³ × ×¾e»Ì Ö dà Ü Áà Ø h ƥÚ ²× × º× [Ú Ö Ì e»Ö Ö cÚ Ø h µÚ ®× 110
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
ØÄ Ø Ø à Ø Ö Ö ¼Å v n Ă Ä ƥ ² We º ¼Å ³ « ŝ Ă ¹ ³ ® e s Í º e ¾ ~ d ɫ Ü Ö Ö Ú × × × Ö Ö Ö Ú Ú × Ö × Ö Ú Ö Ú Ö Ö Ö Ö Ú ƥĄ ×r ƕ ¼Ä Ú Ö ¹Ú o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ ¹Ú ×n Ú Ö ®Ú Öd Ą¹×r ¹Ú ×²Ø eÖÌ Ø ½Ú ºØ ƥÚ ×³ Ö «× ¾Ú Öd Ö × ÖÃţ ƥÚ ³× ¿Ú ºØ e¯ɯ Ö v× Ø Ú ×n ÄÖ ƥÚ ³× Ö «× ¾Ú Öd ¼Å Ö × ·o× ¯Ú Ö n WØ ĂñÜ Ö ]× Ü Âß ƥÚ o× ¾Ú Öd Ó à Öª ƦÅ ØÂØ eÌ Ø țȔØ ¼Ú ɫØ ÄÖ ¼è Ø ɫ ÄÖ ǠÚ Ǿ× ¶Ú ɫ ÄÖ ƥØ rÚ ØĂeÚ Ø h ¹Ú ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ƦÄ n ƥ Ö ä Ö Ö × Âe Ö Ú Ö Ú Ø ƥè Ú Ã× vɫ ß Ö d× ƥÚ ²× Å×n [Ú Ö Ì × Ö ~Ú d ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö ¸Ô Ą {Ö º× ÅÖ Â× ÄÖ ¹Ú ÂÄ × × e«Ö ×n Æ e Ø ]Ú o× Ö ªÖd Ø Ø Ø Ø Ø Õ Wd v e » ª £ i h ¼Ä « ³ n Ä Ɛe o ³ ɭ d £ i h ¼Å ¿ º Ü Ú Ö Ö Ö Ú × Ö Ö × ÚÖ × Ö × Ö Ö Ö æ ÚÖ Ø Ö Ø ¶ ß µ× £«Ú Ì ½º Ø Ø ƤÖ ÅÚ Ö ɯ ÄÖ æ eÖÍ¾Ú Ć ¶d ØɬÅÍß {Ö ¶Ú d łØ Ê Ö Ö ÚÖ Ô Ú ~ ĂĄ d ƥÚ ×³¿Ú º ± Øè Ö Ö£¶Ú d ǠØ Ù ǨÖ Öd ņÜ ß Ød ¼Ä eĄ»¢Ö յتeÖ§Øh ûd Ĉ× eºÖ ÄÖ Ɛd Ö Ć Ö ×Ì Øk»Ö Íß ¯Ø ¶Ú d Øɬ ~ßØ ĂeÚ Ø h e; Ć ¶d ɬ ÅÍ{¶Ú d ɫ Ä ē d ½Ì à Ą ¶ d ±cØ Ü ß¶ñÄ×d Ɩ ¼Å Ö Ö × ·»Ö £Ú Ö n äÖ Ö Ú Ö ßÖ ×ÖÖ Ú Ö Ú ¯Ö Ö ¶ ÄÖ Ɨ ƦÄ é Ö × Ö ¿Ú ×Ì ¹Ú Â× ĂÖ ÄÖ Ɛd × Ö Ö£¶Ú d ƥ× Ã× ¿Ú ¢Ö ©× Ą« Ö ×Ì ăÖ Öª Ø ɭÚ d ĺź eÖ¿ÍÖn dß eÖ¿ÍÚ Ö n ßɫ ÄÖ µØ × ¶e o ³ Ö Ć Ø h Àà Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ eÖ¿ÍÚ Ą«Ö® ÄÖ Ɛe Ö Ö × Ú Ø à è Ø × ¯× ¶Ú d xØ Ä Ǣ× ØLj Àe × Ö ¾ Ú Ą ÌÖ ɫ ÄÖ ƑLJÖȚÍØ Ù Öi¶Ú d ƥVV Ö Ö ɯ Ú ºÖ țÖ ÚLjd ĻÍ Ö ¢ Ø Ô Ö ¹Ú ²× ÖWeÜvÖ e»ĄÖ ·³× Ö ªÖd ƥæ Ú ×n ĒÚ Ö ³Ú Öo d Ú ¹× ³× × «× ¾Ú Öd ÆÜ Åß ɴÚ Ö ĂÖ e»Ö h ´Å ×
eÖ¿×hÅ×·®× ɫÅ׶ eÖ® ÄÖ Ƙ ƦÅ Ó à Öª ÄÖ ƥÚ o× hĄÚ Ơ Ó à «Ö Öª Ö × ·o× ¯Ú Ö n LJȊɯ Ö LJȊɯ ØÂØ «Ú ³× Ø h ûd à è Ô ·Ú ¦× ƙ ƦÅ · ¯ ª ƥ Ö Ö Ö ¿× ºØ ]Ú ×Ì eºÖ ăÍ Ó Ú × Ĉ ƥ× Ã× Ö¿Ö£Ö¶ ȓÚ Ö Lj © eĄ»Ö ¶ÄÖ
111
·¸
··
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø × eºÖ ƥ× Ö ·£Ú Ö Ì Öûd Ǝ ¼Å Ĉ ¼Ą Öd ¼Å Ö ¿× Ø·£Ú ×Ì eºÖ ÄÖ ¼Ä Ö Ć š Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ÄÖ Öd
Ø ×d ƥÿºØ Ä Ø ɭÚ d ƦÅ Ø ºÖ Öd ĂÜ Ą Ød Ɛe Ö o ³ » · £ Ì Ă ¼Ƞ ȣ º ¼Ú ɫØ ÄÖ Ąĭe Ö Ö Ö Ö Ć Ö × Ú Ö Ù Ú×Ú Ö Ø Ø Ø Ö io× ơ Ɛe Ə ƦÅ Ö Ć¿× ÖÌ ĂĄ d ƥÚ Â× Ö Ąà ·¶ µÔ ɯÚ ÅÖ Öª × Ú Ö Ì ½Ì Ö Öo³ɭÚ d ¼Å Ø Áà Ø h ɫÄ× ēÖ Ú ÖÍض Øûd Ĉ ǠØ ȚÚ ¢Ø țÚ Ȕ d ÖǡȜß ƦÅ Ö × ¶ Å¯× Ö Ì ƥĄ ×r ƥÚ Ø ɶ à ÌÖÚ eØh ƥÚ Ã× Ö ¶ µÔ ɯÚ ÄÖ ÄÖ ƥÚ Ø ɶ à ÌÚ Öd mÚ ÖiÖoƠ Ö eĄ»ºØ ƥÚ Ã× Ö ¶ µÔ ɯÚ ÅÖ Öª è ăÍ Ó ·à Ö® e¿Ó »Ö Ö r Ø Ü Ą Ød eĄ¿¶d eÖșǦ»Ön ½Ö¶ ɫÅ׶ eÖ® Ä Ø eºe Ì d Ă Ɛ ƦÅ lj Ǧ ³ Ì e » º Ö Ú Ą Ö Ą Ó Ą Ö Ú Ö × × Ö Ø Ĉ ǠÖ Ț¢Ø ƥ×n Ú Ö Ą nÖd ȓÚ Ȉ× è ÓjÖ Ä ǠǾº ûd Ĉ× ©Ö Ø· Ú ×Ì ½Ú Ö ·Öª dǠ Ú Ú Ó ȝÚ ¢Ö ûd × ÚÖ ½Ú ºÖ Ňß Ö h Ƒ ƦÅ Ĉ ŇÖ ¢Ö ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ĂÖ LJȔÖ Øûd Ö × ¶ Å¯× Ö n ƤÚ Öd Ü À× ǠÖ ȝÚ ¢Ö Ø Ü ß¶ñÄ×eÖª Á× o× ÖÐÍÜ à ~Ö Áà Ø h mÚ Ö ezÖ Ö ɫ ÄÖ Ó kÖcȢØ Ǥ NjǦÖ² Ɛe { d Ƣ c Ö Ö Ö × Ú Ù Ö Ö Ö Ø à Ą ɫÅ×·»Ø ¢Ö ÄÖ ɫȠ×ȚºÖ dß țȡ ¶ ɫ Ä ƒ ƦÄ Ö Ö × ¶e~Ö eÖÃͪà ƥÚ Â× Øæ LJĄȚ¶d Ö Ø Ü ß¶ñÄ×d ƑLJ Ø ǚضe ¶d { d ± c é ¼Ä Ö Ö Ö × Ø ¶e~Ö eÖÃͪà ƥÚ Â× æØkĄ¿wÖ ¶Ú d fe Ö Ö Ą × Ú ØÄ Ø Ø à Ą à Ö ûd Ă d ¼Ä i £ n Ă µ Ȩɫ d ij h ¬ e s Í º e ¾ ~ d ɫ Ɠ Ü Ö Ú à Ö Ö Ö Ö Ö Ú Ö Ö ××Ú Ö Ö Ú ÜÖ ÖĈ Ø Ä e¾e zØd ½Ø Ì Ö Ø ¶ɫ Å¶Ú eØh Ä Ø ²à e Ö »Ö ¶Ú ɫ ÄÖ ɻe Ĩ o Í ¶ ɫ Ä Ī ¯ ¶ d Ê Ú Ú Ö × Ö Ó Ö Ú Ú Ö Ö ß Ö Ö ßÚ Ø ¶ ɫÅ׶ Å®× Ä à Ö ɫ ÄÖ eș Ø è Ö ɬ Å²ß Ą ¶d ɫÅ×n ßɫ ÄÖ Ö ɬ Åß· ¶d ® Ǧ z LJ Ț · Ą Ó Ö × Ą ɫȠȖÍ Ú × Ø ăÍ·à Ö® ĂĄ Ød ƥo× ÍĄ¶ Ån ƥ×r Ɣ ƦÅ ¿ º Ö × Ø £Ú º× ƥÚ o× ¾Ú Ö ɫ ÄÖ ƥÚ ơ × Ú Ó Ú Ú ÖÖ Ą 112
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
è eÖ¿ÍÚ Ö ·¢Ö ÖÁÖheţ Ö Ö Ö ¯Ö Öi¶Ú d ¼Ą Ød å ƍ Ö Ą h Ö eÖ¿Ö¶ × d Ú ØÙ Öi×Ì ± Ú ɫÅ׶eÖ® Ö Ø eºÖ eÖ¿Ö¶ Ĩ ØÄ Ø Ø Ü Ü ɬÔ Ö ¯Ö Ö h eÖɱĄ Ød ƣÅ ¯ Ì Á ¾ d ´e ® Ƈ ¼Ä o à » ¶ ûd We ¼ d e ¾ ɫ Ö Ö × ×Ö ×Ą Ö Ö ×Ö Ú× ×Ĉ Ö Ö Ú Ą Ö à Ô × ¶Ö ĂÖ æ Ö Ú {Ö ¶Ú d ŅØ ŝ Ö kÖÍ Ø ĂÖ Ôk»ĄÖ · Ö º× ƒ Ö ÖÚ ĂdÚ Ė Ú Ö ĂÖ ÄÖ × s×n ƣÅ é ¼Å Ö × ·Ö£«Ú Ö Ì ɫÄ× eÖ² eºÖ ÄÖ eÂÅ Ö {× Ö h Ö Öª è ØÙ {Ö ¶Ú eØh mÖ cÚ vØ ½Ö Ðß ¶Ú d ɫÅ׶eÖ® è eÖÃͪà ØÄ à Ä e ÃÍ ª ƥ n W e ª ƥÚ o× ¿Ú ²× eºÖ tØÔ Ú º× ûɫ e « ¾ ¹ o · o ® ɫ ƈ è Ú Ĉ Ö Ö Ö × Ĉ Ö Ö Ú × ÚÖ Ó ÚÖ Ú × Ú Ö īß ÅÚ »Ö ¶Ú d ûd Ɖ æ ¼Å Ø Ú ×Ì ± Ö Ø ¶ ß Ö² eè ÖÃ Ø £Ú ÖiØh ÀÅ Ĉ× ɹ Ö »× o× ³Ú Ö n Ú eÖ¿·Ú ¯× Öª × ×hØ d ½Ú ºØ ƥÚ ×³×hÅ×·®× Ǐ Ɗ ¼Å Ö × ·¯Ø £Ú Ö n ƥÚ ×³ĄɮÖ£Ö¶ Áà Ø neÖÌdß ƥÚ ×³ɯ à × ɯÄÖ Ú ǦÖ Ö® ƥĄ ×r Øɬ ew{Ø ¶Ú d ½ºØ ¼ɫØ Ä è ɬȠǦ® ǠǨÖd ÄÖd Øɬ ew{Ø ¶Ú eÖ² ƎØ ª ±Ø¶ Ø £h Ö Ö Ö Ą Ö ÓÖ ÚÖ Ć Ö Ú Ö Ö Ö Ö Ö ß ÚÖ Ø Ä è eɱÖ ĂdÚ Á¿ºØ w«oÌ LJȖÖ¶ Ø Á× ¿Ú ºØ t× × Ú ÖÍÖª × Ą¯Ŧ e » ¶ e à ¿ º ¼ ɫ Ö ĄÖ Ö ÖÚ Ą Ö × ÖÚ ×Ú ×Ą ÖÖÖ Ö Ø Ü »¶Ú d յتeÖ§Øh ûd Ĉ× eºÖ ÄÖ è Øûd Ĉ ØkÖÍ Ú ~Ö ½Ú ºØ × iØ ɶÚ Ö e»Ö Ö ¶ eÖÃ¿Ú ºØ ¼Ą ɫÄÖ è We × Ö Ʀe Ƌ ¼Å Ö Ö² Ú Ö®ÄÖ ƥÚ ×³Öɭ ɫÅ¿× ºØ ]Ú ×Ì ¼Ú Öd ƦÅ Ö £× »Ö Ú ÖoÖªÖd Ö × ·»Ö £Ú Ö n eĄ»¢Ö Ø ɯ à Öª eºÖ Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ Á× Ö ¾Åª× Ø {Ö ×Ì ƥĄ ×r Øûd ƤÖ ăÖ Ơ ¼Å £× »Ö š ƥ à ¿ º Ĉ Ö Ö Ú Ö × Ô Ú Ú Ù ØÄ à Ą ɫÅÜ׶eÖ® ɫȠ×ȚºÖ dß țȡ ¶ d ɫȠ Ȋ ¶ d ɫ ƌ ƦÅ Ö × Ö Ö Ö Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ƥÚ Â× ÄÖ ÀÅ × × ·¯Ö ¢Ö Ø Ä æ LJȚºdß Ø Ü Ø Õ e»Ö Ø h ƥÚ ×ɱÅ r { n d ɫÅ ¶ e ® dz Ǿ h ņ ß d ƥ à £ h Ȥ ǜ d ɫ Ö × Ö Ö ÚÖ Ö ×ÙÖ × Ú × × ÚÖ Ö Ö Ö Ą Ö ƍ ¼Å Ć Ü {Ö Í× Ø ¶ ¹Ú ³× ÍÚ Ö ·¢Ö ûd Ö × ·¯Ø £Ú Ö n ăÖ Ö ªÖd è ¹Ú ³× Ø Ùh Ö Ö ¿Ú ¢Ø Áà Ø h ¹Ú ²× Åve × Ĉ yÖ ÖoÖª ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ÄÖ Öd
113
·¶
(
¿
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ød Ø à à à Ą Ą ƺ Ð h e ¶ɫ Ä Æ e ¿ ¶ɫ Ä ɫÄ e  ½Ì ¶ ɫ Ä ɫÅ ¿ º d țȡ ¶ d ¼ ß Ą Ą Ö Ą Ö ß Ö Ö × Ö Ö Ö ×Ö Ö Ø Ø Ĉ Ø h ½ºdß ½º ƥÚ Â× × vÚ Öd ƥÚ Ã× Ö ·Öª e{ Ó ¶e Ö µÖ »Ø ¢Ö ÄÖ Ø ~ßØ ĂdÚ ¸Ø ÅÚ ÖÍ¶Ú ɫÄÖ ûe Ö Ö ÚÖ â Ú Ø ɳØ Ù Ö Ö ¿Ú ¢Ø Ú ɫØ ÄÖ ſ ƦÅ Ö ×¾ Ö {Ú Ö Ì ƥÚ Â× ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¨Ô ÅÚ ~Ö ĂÖ ÄÖ ƥ ¹Ú ²× eÖ¿ÍÚ Ö ndß eÜºÖ ɫÄ × ~× è Å Ö Ć ¶d ¹× ³× Ö®ÅÚ Öª eÖ¿£Ú Öª Ö ÄÖ ¹Ú ³× Ö®eÖsͺà eÖ¾ Ú ~Ö Öd Ø Õ ƥÚ o× ÍÚ Ą ¶ÅÖ Ö n Ą¹×r ƀ ¼Å Ö ¯× Ą oÖn ¹Ú ơ × Ą ɮÖ£Ö¶ Áͪà eºÖ ɫÄ × Ơ × Ú ɫÄÖ ɬĄÅ¯× Ø h æ Ö Ø ¶ ß ǠØ ǾÚ Ö h țÚ ȔØ ƥÚ o× ¿Ú ³× Ö ɭ Á× o× »Ö zÚ Ö ÄÖ ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö Øûd Ĉ µ× Ú Öª ĂÖ ÅÚ Ö ·Öª Ƣ Ø Ö ¶Ú d ½Ö ºØ łØ ƥÚ ×³¿Ú ºØ ɫÄÚ Ö Öo¢d Ɓ ½ɯ Ö à Ą ¶d ¹× o× »Ú Ø·¢Ö Ú ¯Ö Ö ¶ÄÖ Ö à e Ú ½Ì Ø ® ɫÅ¾Å²× ƥÃÖ¶ eÖ¿·Ú ¯× Öª mØ ljǦ¶d Ø à eÂe ¿ · £ w ª Ƃ ƺ Ð e ~ j æ Ú Ö Ö Ó Ö Ö Ö Ö ÖÖ Ö × Ú× Ú Ą Ú ɫØ ÄÖ ƃ ÖĨ¯à Ą o»× ·Ú Ø ¶ Ó kÖ ¢Ø ÅÚ ºÖ ÄÖ eÖÃ«Ö ·Ú ~Ö eºÖ ÄÖ eÖɶÚ Ö Ö Ì ÖĨÚ Ö h e»Ö Ø ¶ Ăe Ó Ö³Ö¾ ɫÅÜ׶eÖ® è ɬÓ Ö ¯Ö Ö h ɫÅ{× Ö h Ú Ö n ¼Ú Öd ¹Ú ²× × º× [Ú Ö Ì Öûd Ö Ö® Ĉ ¼Ą Ød Ü Áà ºØ ÅÚ ¯Ö Ø ¶ ĺÅ ß º× ´e Ø Ĉ Ø h × Å¢Öd ´e Ø Ą oÖnÖd ® ɫÄ Â e ¾ è × Ö Ö ÖĨ·à ØÂewÖ ¶Ú d ½Ö ºØ ¼Å Ö Ơ Ö × Öd ¼Ú Öd ûe Ó × ×× Ø Ö Ö® è ƍØ eº e¿Ö¶ ĨØ iÌ Ƣ ƣÅ Ƅ Ú ɫÅ׶eÖ® × ¯× Ö Ì Á× Ą ¾d ´e Ö Ö Ö Ú Ù Ö × Ö Ą h Ö eÖ¿Ö¶ × d Ød Ø Ø è Ö Ø ¶ ß ÖĨÚ Ö h ¼ɫ Ö Ö eºÖ ɫÅ×·Ö£ªÚ eÖª Ƣ Å ¢ ³ h Ă Ä e ª Ă ɬ ¯ h e ɱ è Ú Ö Ö Ą Ô Ö Ô ÖÖ Ô Ö Ô Ö Ö ´e ƅ ¼Ä Ö Ö® è eÖɱ× ÅÚ Ö ¶ eºÖ LJÖȚÖ¶ Ĩ Ö Ą h Ö eÖ¿Ö¶ × d Ö Ǣ× ȔÖ ]Ú ×n Ú ØÙ Öi×Ì Ƣ Ú ɫÅ׶eÖ® Ø ®eÖª å WɫÜ «Ú Ôɬ ¯Ö h eÖɱĄ Ød ´Å Ød Ø Ɔ ½ɯ e ¿ ¶d ŝ e ɱ Å ¶ ¡ ¯ Ì Á ¾ à Ö Ö × Ą Ą × Ć Ö Ö Ö × × ×Ú Ô × Ö Ö Ö Ö 114
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
ØÄ ƥÚ o× DŽÚ ǨØ q× ÍÚ zÖ eÖÃ¿Ú ºØ ɫÅ×·³× Öª Ö kÖɯ Ú ¯Ö ¶Ú d ØÀ Ø Âß ɫÅ×·~× d e ¿ · ® ɫ Ú Ú × Ú Ö Ö ¹Ú ơ Ú ÄÖ d × Ö ɭ Ú «Ø §Ú Ö ¾ ÔkĄ zØ ɫÅ׶ Å®× ÄÖ d Ó wĄ × Ɛe Ó Ö¦ Ö Ö Öi¶Ú d ɫÅ×·~× ɫ ɫÅ»× Ö ·Ö ½Ì Żƺ × ěà Ö Ö ÄÖ ƥè Ú ²× eÖÌeÖ ~Ö Ö șà ǦØ {Ú »× ¶Ú d Ì Ö à Ą ¶ d ´Ö Ą ÖiÖª
ɫȠȖ× Ö ·Ö țȡ Ö ®à Ê à Ą ¶ d ÖĖÚ Ö¦ ĂÓ ȠÚ ȈÖ Ö à Ą ¶ d ŇÖ ¢Ö LJÖȚ¶Ú Ö ¾ÖÚ eÖª ƥÚ Ã× Ö ¶ ȓȣ Ø d vØ Ø ɫØ ÄÖ Ø Ü ȕǦ¶d Ø h We Ņß Ú Öo d ż ¼Å ¯ « Ì ɫÅ ¾e ² e » ½ º é Ö Ú × Ö × Ó Ú Ö Ö Ą Ö Ö Ú × Ø Å¯Ö Ø ¶ ĺȠȔ à Ø Ø Ƒ w « ¾e ª w { ¶ d ° e £ h Ɛ d e ¿ · ¯ ª Á º Ú è Ú Ö Ö Ö Ö × Ö Ú ÖÖ Ú ÖÖ Ö Ú ß × Ö Ö Ú Ú Õ Ö ¾ ×d µĆ ײ ¹Ö Ø·¢Ö Ú Ö® è e¿Ó ÍÚ ¢Ö Ö ɬ ǢÖ ǪÚ ¢Ö eÖoÖ¿rÚ d Á× ¿Ú ºØ ɫÅ׷ײ è ¹Ú ×ɳÖ Ö Ú ºÖ e Øûd Ø ɫÅh ɫ Ø Ø Ø Ø Ø à Ö Ž ½Ì « º Ö Ăd ł ɫ Å s £ n Ă Ä ¬ ½ º Ú Ö Ö Ĉ Ú Ö Ú Ú Ö Ú Ú × Ö Ú ÄÖ × Ú ØÄ Ø Õ Õ Ø eÖ¿Ö¶ × e ª zɫ Ä Ƥe £ Ň ß ¢ Ē ¾ ½ ¶ ĺÅ º e Ì ƥ o · ® ɫ Ö Ö Ú Ú Ö Ö Ö Ö Ö ÚÖ Ú ß × Ö Ú× × Ú Ö Ø Ø Ü Ą sØ® ÄÖ LJȝÖ Ø·¯Ú Ö h ½Ú ºØ Ø eÖɲe Ö Ăd Ǐ NJ ¿ n e » º Ú Ö Ą h Ö × Ú × Ą eÖ¿Ö¶ tØÚ Ú ×Ì Ƣ × Ú Ø ÅÖ Â× Ê à Ą ¶ d ƦÅ ÖÚ Öd ƣe Ö × ¶ Ø iÚ Öoŝ Ö Ö® è eÖÃØ· Ö Ö h ÄÖ eȞÖ ǤØ Ö ¢Ö ÄÖ LJȝÖ ºÅª× ÄÖ à Ą ¶ eØh ĭß Ú Öd ƥè Ú o× ¶Ú Ö e Ö eºÖ ƥÚ ³× Ö ɭ ¼Ą ØeÖª ɫ Ó Ú ºØ ɫÅ× iØ ÂÚ Ød è Ė ~ Å Â Ê Ö Ö × ÔÚ ½Ö ºØ gÕ Ö Ö§Øh ð\LJ × Ü Ö Lj ÄÖ ×kÖ¿ơ Ö Ú »Ö ¶Ú ɫ ÄÖ ×kĄ¶ Ø Ù ¶d ƥ× ØÃÍÚ Ö ·¢Ö Ǐ Ú Ö LjØ × ÄÖ Ø ȡßeØh ƦÄ ¼Å Ö Ø ¶ ß è Øûd Ĉ lLJ Ĉ Ö × ·o× ¯Ú Ö ɯ ÄÖ Øûd Ö × «× ³Ú Ö Ì ɫÅ×¾eÖ² ƥÚ ×ɱÖĄ eØh ± Ö ž é ¼Ä Ö Ø ¶ ß è ØÙ {Ö ¶Ú d ØĖÚ Ö§Øh ÖĨÙ à iØ Ą ¿¶d Ö × Öo£Ú Ö Ì ɫÅ×¾eÖ² ÄÖ ɫ ÅÚ Ö ¢Ö e»Ö Ø h Ƣ
Ø ½Ì Ö Ąà ¶d ¼Ą d
115
¾
½
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ت ƣ Ø ƥײe¿Íw¾ Ú ɫØ Ä Ø Ø Ö Ö£¶Ú d WȠ Ɛd Ǥ ƥ ³ ¾Å ºÅ š ¼ Å ¢ d ½ º Ü ß × Ö × Ú Ö × ×Ö Ö ÚÖ Ú Ú Ú Ö ÚĄÖ Ö Ø ¼Å ş WÔ ăÜ Ö Ö h ƥÚ ×³Øɭ ß łà ÄÖ ƥè Ú ×²We Ü Ö {× Ø Ùh Ö × Ì × WeÜÖ Ö¿ÚhÖd ¼Å Ö Ö Ö Í× {Ú ÖǍǦÚ Ö ɯÄÖ ¹Ú Ơ Ø Ø à ƥÚ ×²eÖ¿ÍÚ wÖ ¾ÖÚ eÖª Ö {Ú iÖ ¶Ú d ƥ× ³× Ø h LJÖȚ®Ú Ö Ö ª Ú ɫØ ÄÖ Ų ƥÍ ¢ ƥ ³ h ț Ȕ × Ô Ö Ú ÙÖ Ú Ø ĺÅ Ü ß º× eÖ¾ Ú ¢Ö Äß Ú ɫØ ÄÖ ų ¼Ä Ö × × ¿Ú Ö n ƥÚ × o¾Ú Ö ɫÄÖ ¼Ö ÅÚ ¢Ö Ú ª ´Ö dß eÜ Ö¿V®Ú Ö ¦Ú Ö ɫÄÖ ƦÅ Ö »× Ø ¶eÖ ƥÚ × o¾Ú Ö ɫÄÖ Àà Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ µÖ wÚ Ø£¶Ú d ƥ× × n Ú Ö Ą nd ƥĄ × r Ó kÖ·ÍÚ Ö ¶ ÖĨ£à Ö h Ú Öd Ú ɫØ ÄÖ ŵ ¼Ä Ŵ Ö Ø ¶ ß Ø £Ú Ö h ½Ú ºØ ¹Ú ³× ¿Ú ¢Ö eÖ¾ÅÚ «Ö ¢Ö ¹Ą × r Ú Ö ¹Ú ³× Ą ɮÖ£Ö¶ ± Ö × ³× ţ Ø Ä Ø ɭÚ d ĺź eÖ¿ÍÖndß ´e ® ɫ Ŷ ¼Ä o ³ Ö Ö Ú Ö Ö × Ö oɴÚ Ö ¹Ú ׳ĄɮÖ£Ö¶ ¼e Ö Ö ® Ú «× ¶Ú ɫÄÖ fe Ö Ö × Ú Ö Ød ƤØ ÅÖ® eÌ Áà ºØ Å֯ض ĺź Ø Ø Ø ƥ× Ơ e ne h ƥ ³ « ¾ d ƥ o » · ¹ ³ ¾ Ö Ö Ö × × Ö Ą × × Ù Ú Ö Ú Ú× Ú Ú ß × Ú Ö Ú Ø Ø ĖÔ Ú ~Ö ƥÚ ×³Øɭ ß ƥè Ú ×³ Ö «× ¾Ú Öd ɫÅÜ×·×o®Ú eÖª ¹Ú ơ × bØ eÖh ņß d ɫÅÜ×hÅ×oÖª µÖ wÚ Ø£¶Ú d Ø Ø Ø à ƥÍ z ¶d fɫ Å o¶d Å Â Á ¾ d ƥ ³ Í · ¢ fe o ª ƥ ³ Ö è è × × Ą × Ą × Ą Ą Ö × × Ú Ú Ö Ö Ö Ö Ú bØ eÖh Ö ¿Ú ¢ ¹Ú ³× Ö ɭ Ø Ø ɬÓ Ö ÃÚ vÖ Öûd Æ ¾ ı z Ƣ ¶ ½ º ] ¾ ½ ¶ ĺÅ ŷ º e Ì ƥ o · ® ɫ Ö Ö Ú Ĉ Ö Ö Ĉ Ö Ö Ö Ú × Ú ß × Ö Ú × × Ú ÄÖ Ø ¶d ƥ³× Ún Ö ~Ö Ö eÖª ½Ú ºØ ƥÚ ×²eÖ¿sÚ Ö£Öh ƥĄ × r Ÿ ¼Ä Ö Ǣ× Ǻ× ¿Ú Ö n ƥÚ × o¾Ú Ö ɫÄÖ ×kÖ¯¢e Ą × Ø Ø Ƥe » § ¶ d ƥ ³ Í · ¢ e ¿ · · Ä Ź ¼Ä ³ ţ ƥ ³ ɮ £ ¶ ƥ ³ n Å º Ǡ Ą Ö Ö Ö Ú Ú × × × × Ą Ö Ú Ö Ö Ö Ö Ö × Ú Ö Ö Ú Ö Ú Ú Ö ǾÚ Ö h × Ø iÍØ Ö ½ºØ ɫÅ׷ײ ÆÅÚȑǦ¶ɫ eºÖ Ƒe × ÍÚ Ö ·¢Ö eÖ¿¶Ú Ö ¾Ú Ö ɫÄÖ ÖÙ Ú è ß Ą ÄÖ țĄ ȖÖ ¶Ú d ¹× ơ ź ƦÅ Ö »× Ø· Ú Ö Ì ƥÚ Ȟ× ǦÖ «× ¾Ú Öd ɫÅÜ×¾eÖ² ½Ú ³Ø ɭß ÄÖ eÖ¾Å»× Ö ·Ö eºÖ ÄÖ ƥè Ú ×²eÖ¿®Ú Ö Ö 116
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
¼
Ø ɫÅ× iØ Âd e¿·Ú × ® à ¡Ö iØ Ö n ½Ú Ö»Öª Æ Ó Â× ijÙ à ºØ ƥÚ ³× Ą ¿ÍÖ Ø n[Ú Ö Ì eºĄ ØeÖª æ e£Í » v e à ¿ º Ó Ö ÖÚ Ú Ö
ɫÄ × «Ö Ö ² ½Ì ŧ ¼Ƞ Ö × ȘÖ {Ú Ö Ì ƥÚ Â× ĂÖ ÄÖ ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¨Ô ÅÚ ~Ö ăÖ Ö ª Êd Ö Ąà ¶ɫÄÖ Ö ǠÖ Ȝ× Ø Ø Ü ¶ß ñ Äd× eÜ Ö¿ØneÌßeØh ɫÅhĄ Ơ Ũ é ¼Ä { d ± c Ö Ö Ö × ¶e~Ö eÖÃÍªà ¹Ú Â× Ø æ eĄ¿¶d fe Ö × Ö ÄÖ × Ö Ú Ø ØÖ Ö»£Ú Ø ¾ ɫÄ × Ơ ɫÅתÄÚ Ö ɫÄÖ ƥÚ ³× ÍÚ Ö ·¢Ö m× »Ú Ö£¾Ú Öd ıĄÜ à ¶d ı × Ú d µÖ Ȩɫà Ü Ö Ú d ijÜ à Ö h eÖÌ Ø Ä ¹×² Ø Ã£Øh ¨Ø ðÄd× ÊǠà ȝ£Øh m× ¶Ú Ö ¾Ú Öd eÜÖ»Øh ɫÅ¿× ºØ ɫß ÄÖ ũ ¼Ø Ƞ×NJÖ e Ì ɫ ÖÚ ª Êe Ü ÚÖ Ö Ą Ö Ú ÚÖ īeà Ö ÌßeØh ɫÄ×ēVV Ú Ö ĂÖ ÄÖ â Áà Ø h Õ ØªeÖ² ´Ö ĄÄÖd ɫÅÜ×¾Å³× Ö n ĂÖ ÄÖ ¹Ú ³× Ö£ºÖ eֻض e®Ó Ø Ù Ö º× Ö ţ Ø Ä äăÍ·à ® LJȚ»r Ø ¯× Ą neÖª Êe µØ Ø eiÖ ¶Ú eØh ȋĄ ǚÖ ¶Ú d ɫȠǦ× iØ ·Ú Ö n ĂÖ ÄÖ Ū ƦÅ Ì ɫ Ö Ą Ö Ó Ö Ó ÖÖ
à ɫÅ×nɫß ÄÖ Ö ɬÅß· ¶d ū ƦÅ Ö »× Ö ·£Ú Ö n ƥÚ × o¾Ú Ö ɫÄÖ Ą {Ö ¶Ú d ɫȠȖ× × o³Ú Ö nÄÖ Ą ɫȠȖÍ × ®ÖɫÄÖ Ø²ɫ ¶d ¡Ö º ɫÅ£Ö² ɫÄ Ö ɬÅ²ß ¶d à Ú ¼Ö ÅÚ Ö ¿Ú Ö nÄÖ ØĒÙ Ø ¶Ú eØh e ¿ ¶d ¼Ä º [ n d Ŭ Ĩ £ Ö Ą Ö Ö Ö Ą Ö × Ú Ö Ą Ö ×× ɫÅ¿Í ŭ ¼Å è Ö Ö o³Ø ɭÚ d ¼Å Ö × ·¯Ø £Ú Ö n ăÖ Ö ªÖd fe Ö × ·oÚ Ö n ¹Ú × o¾Ú Ö ɫÄÖ ¹Ú × ȍǦÖ «× ¾Ú Öd × £à ÖǍǤɫ Ú ÄÖ Ø Ø Ø Ø à à Ą Ą à ½Ì ¶ d Ů ƺ ǽ Ǩe ¶ d Ň ¢ Ă d ɬ Ė i ³ ɭ e ɱ ɫ Ä Ö å Ö Ú Ö Ö Ô Ö Ö Ö Ą Ö è ɬÅß· ¶ɫ Ö Ö Ö Ą ÄÖ ØĒÚ ¶e Ą Øh ijÜ à Ö h eÖÌ ů ƦÅ é Ö £× vØ ɫ Ö ØÁÍÚ Ö ¶Ød ƥÚ ×ɱĄ ÖɫÄÖ ƥÚ Ø ɳØ Ù Ö ɫÅ×®ăÖ º× ƥÚ ×ɱĄ Öd ƦÅ Ö ¿Ć × ÖÌ Ød ØÖ Ö»£Ú Ø ¾ ɫÄ × Ơ à ¹Ú ³× × o·Ú Ą Ö ª ĭÙ à Ö ɫÄÖ ¹Ú ³× ÍÚ Ö ·¢Ö m× »Ú Ö£¾Ú Öd ıĄÜ à ¶d ı d µ Ȩɫ Ö Ü Ú × Ö Ú eÐÓ ȢÚ ǨÖ Õ «Ú Ö ¾ ½Ú ¢Ö Ô «Ú Ö ¾ Ê à wÚ Ö n ĂÖ eºÓ ÅÚ Ö Ì ɫÅ¯× Ą nɫÄÖ Ű ÖĨ»à Ö ¶eÖ£¶Ú d ŇÖ ¢Ö Ø µ× i¯Ú Ì ĂÖ Ä ű ¼Ä « e à ¿ º Ö Ö Ö × Ö ¿Ú × Ì ¹Ú Â× ĂÖ ÄÖ ´Ô Ú ¢Ö eÖÃ¿Ú ºØ × ~Ö ]Ú × Ì ĂÖ ÄÖ Ôk¢e Ö ÖÚ Ö × Ö
¹Ú ײeÖ¿ÍÚ wĄ Ö ¾ Ú ɫØ ÄÖ
117
'
»
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
ØÄ Ø¶ ± Ø v ĭÙ à Ød Økơ Ø Ü ɫÅÜ׶eÖ® è Ó k«Ö Í·à ~Ö Ø ÖÚ ĂdÚ łØ µÔ ¢e c · » · h ´e ® ɫ Ú ß Ö Ö Ö Ú Ö ĆÖ Ö Ö Ö Ø Ƣ Ø ǦÖɯÄ eÖÃͪà Ǡ× ǦØ «Ú Ì ½º eÖÃͪà ȓ× ǾwÖnÖd y× iØÙ ş ȅ ÜÖ ºÖ ¶d ×Ö ț× ǚÚ Ö ¾ÄÖ æ We × Ù Ö Ú Ú Ö × ÚÖ Ø Ö ȈÖ Ƣ è Ö Ö ¶ × Ø Ù Ö¯×¾ÄÖ °Ö Ø »Ú {Ö Ø h ƥĄÖ ·¢Ö ÄÖ ş ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ĂÖ eºÖ ¹× Ö ·¢Ú Öd ĭÜ Ù à d ´LJ ĭðà ]× iØ ¾Ú Öd ´e Ö Ö¯Öª Økơ Ö cØ Ü ß·Ö»¶Ú d ŇÖ ¢Ö ƥÚ Ã× Ö Ö ¢Ö ƥĄ × r eÖÃĄ ·×² We Ö Üȕ Ö ǤÖÚ ĂdÚ ¸Ö Ö dß Ø ƥo¿Ú ײ ¼Ú Ød WØ ĂñÜ Ö ]ÜÂß We Ø Ü » Ö eØh ƥÖ ·Ú ¢Ø ĂÖ Ƣ Š ÖĨ®à e Ö Ö ¾e{Ö iÚ × ɫÅ׶eÖ® × × Ö Ú Ö Ú Ød è eÖ¿o»Ą ·¢ eº ĂĄ Ød eÜ Ö¿Ö¶ à à Ƥ× Ö dß eÜÖÌ ´e š ƥÍ ³ { ¶ d ƥÍ · £ ¶ d m ¾ d ± ¾ Ö Ú Ú Ö Ö® Ö Ą Ö Ú Ö Ú Ö Ö × Ö × Ö Ø Ü Ö» Ö eØh ¹Ú Ã× cÚ iØ ¾Ú Öd Ø Ü Ö» Ö eØh ¹Ú ÂÖ× eiÖ ¾Ú Öd eÜĄ»Ö·Öª ¹æ Ú Ø ɲe ĭÜ Ù à Ød ¹Ú ׳Öɭ µÚ × ®Öd Ú ÖƅÖd ´e Ö Ö ® å ¹Ú Ø ɲe Ú Ú Ø ÅȕǦ¶d ƥÚ × o¿Ú ײ eºÖ ÄÖ ¼Ä Ö × iÚ × n eºÖ ƥ× Ö ·¢Ú Ö ɫÄÖ Ø ÖÚ ĂɫÚ ÄÖ lɫ Ö ß Ą g Ö ÍÚ Ö¦ ¹× Ö ·¢Ú Öd Ø Ä Ø Ü Ø ĂÜ Ą Ød ɫÄÜ × wÖ Ö Ö ª ƤÖ Ö ßĂØ ɫÄ × w× dÚ Økơ c · » · ¶ e ¿ · ® ɫ Ţ ¼Å ß Ú Ú Ö Ö »× × o³Ú Ö n Ö Ö × Ú Ö ØªeÖ³ɭÚ d ½ºØ Ʀe Ø à Ƥ× Ö dß eÜÖÌ eÖ¿·Ú × ®ÄÖ ţ ½ɯ ² Ä Ē ³ Ǎ Ǥɫ Ä Ī d Í · h à Ö Ö Ú è Ö Ö Ö Ö ÖÖ Ö Ú Ö ß Ö Úd ĂÖ ÄÖ â eÖ»×ocÚ Ø q× ÍÚ zÖ d Ó Ö¦ Ö eÖÃ¿Ú ºØ ăÖ ×²ÄÖ Ö kĄ¿wÖ ¶Ú d ± Ö v× ÄÚ Ö ÄÖ mÖ ¾Ú Öd ½Ú ׳ dÚ ¼e Ť ÖĨ»à Ø ¶eĄ ¶d ½Ö ºØ e־ų × Ö oÖª Ö ɬ Ö wÖ Ą ¶d ØÀ Ø Âß eÖh Ö ¯Ú Ö n × Ö ÍÚ Ą ¶d eÖ»ÃĄ× ¶Ö Ö eÖª Õ £Ú iÖ Ø ¶ ƥÚ ³× × £Ú Ö h ɫÅ× iØ ÂdÚ eÖ¿·Ú × ®ÄÖ â ØÁͪà eÖ¾eÖ² eĄ»ºØ eÖ»Ã× vÖ Ö ~ÖÚ eÖª LJȝÖ ¿Ú ¢Ö Ƥ× Ö dß ŅÜ Ĉ Ö ·ÖoÖª ťĨ Õ zà ņß Ød e Ô Ö oºÖ ÄÖ ć Ö¯ÖǍǦÚ º× Ø ÖÚ ĂdÚ łØ ¹Ú ׳ÖɭÄÖ æ Äć × ¢Ö Ø Ød ȟØ ȣÖ·¢ ƐeoÖª Ƒe Ø à Õ Ø à Ŧ ƥÍ z ¶d Ɛɫ Å o¶d Å Â Á ¾ » · ² Á h ț Ȕ Ö Ą Ą Ö ÙÖ Ú × Ą × Ą Ö× × è Ú Ö Ö Ö 118
· ÅƇ õŽ å Ƈ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ø ǚضe ¶d ɫÅ×·»Ø ¢Ö ÄÖ ɫȠ×ȚºÖ dß țȡ ƥÚ Ã× Ö ¶ Ʀ Ą Öd ƑLJ Ö à Ą ¶ d Ø Ţ ÙØ Ö ÄÖ Ö Ą Ø {Ön ½ºØ Ê à wÖn Ƒe eÖÃ¿Ú ºØ ɫÅ®× Ø × e»ĄÖ ·Ơ ɱÖ Ăd e à o Ú Ö Ú × è e Ö Ú Ú Ú Õ Ą ¿vÖ × Õɬ »Ör țȔØ Ø ɫÅ×n× ɫ ÄÖ µ× iÚ Ö® ½Ú ºØ eÖ¿®Ú Ø × Ê à Ą ¶ d d Ö Âß ɫÅ׶ eÖ® å LJȈ Ó Ú ÖÖ Ú Ø ǪÖ Öoº× ȟà ØLj LJȝÍ Ö ªà ƥÚ Â× ÄÖ Ôɬ ǢÖ ĄȝÖ º× tɫ Ö ªà ƥÚ Ã× Ö ¶ ÄÖ è eÓ ɳLJ Ô ÄÖ Ú Öd LJÜȝÍ eºÖ Ȥ Ś ¼Ä Ą Ød Ĉ Ʀ Ö × Ø ¶e~Ö ÖÚ ĂÖ Öûd Ó Ö ǒºÖ Ɛ Ö ØǢDzÚ Ö Ì ¼Ú Öd Ü ɹà Ú Öoš Á× Ą ¾Öd ƦÅ Ö »× Ö ·£Ú ÖÍÖª ɫȠ×ȚºÖ dß țȡ Ö à Ą ¶ d LJȔÖĄ eÖª è LJȝÖ Ö® ÅÚ Öª LJȖÖ Öª Ó k Å Ö £× Ö h Ø dÜÖ eºÖ ƦÅ Ö × ¶ Å¯× ÖÍÖª ɫÄ × «Ö Ơ Ö ½Ì Ö à Ą ¶ d eĄºÖ ɫ ÄÖ ƥæ Ú Ø ɳØ Ù Ö ½Ú º Ć {Ö ¶Ú d èɫĖ Ö Áà Ø h Ê à ÃÚ Ö ɯ ÄÖ ɫĖ Ó sà Ơ Ó sà Ö² Áà Ø h µĆ Ø ×Ì ë ăÓ ÖsºÖ d Ö ɳ ß Ø ûd × Ĉ Ö ɫ Ö Öd Ø «Ö ¶Ú d ĂĄ Ød Ü Áà Ø h µĆ Ø Ì eºÖ ÄÖ Ö ÃÚ ¢Ö ƦÅ śƺ å Ö ¯à e Ö × ¯× ¿Ú Ö Ì ½Ì Ö à Ą ¶Öd × Ø Øûd Ø Ø à à ƦÚ Öd Ü Áà Ø h ûd Ǿ ¯ ɯ Ä ȟ Ȉe s Í º Ǡ Ǿ h ț Ȕ Ö Ö Ĉ× Ö ºÖ Öd eÜºÖ ƦȠ Ú â Ö × ÖÖ ÚÖ Ú Ĉ Ø Ö ¶Ú d ¹×  Ƣ Ø Ü ß¶ñÄ×d Ø Ö Ăd Ø «Ú ɯ ÄÖ µÖ ÅÌ Ø ¼Ä c ł ƦÄ Ǡ Ǧ Ú Ö Ö × e Ö × × × è Ú Ö × Ø Ĉ Ø h ¼Ä ǢȆ× ³Ú Ö n ȇȣÖ² ƥĄ ×r ƥæ Ú ²× eÖÍzÖÚ eÖª enɫ Ŝ Ö × Ö Ú Ó ÅÖ ºÚ Öd ƥÚ o× ¿Ú ²× ÄÖ ûe Ø Ø Ê à Ą ¶ d ÅÖ Â× ŝ ƦÅ × »à ×Ì Ö £× vÖ Ú ×n ÁÍÚ Ö ¶ d Ą¹×r ƥÚ ³× ÍÍà {Ú ×Ì ƥĄ ×r ƥÚ ³× oÍ Ø Ü »Ö ¶d ņÖ Ød ÆÜ Åß Öo d Ą¹×r e£Í We Ú łØ eºÖ ¹Ú ׳Öɭ Ö Ö ·~Ö Ó »à vÖ Ø ÖÚ Ăd Ą Ú Ş ƥÍ é Ô ·à ¢Ö WÕ ļ × Ø h ȠÖ Ȝ× ÄÖ Ƒɫ è Õ ÅÖ ȕ ß ǤÖ Ö¡ljÚ ǤÖ ½Ą Ãɯ× ȠĈ ǦÖ Öª Ú Ö µØ Ù ơ
´e Ö Ö® Ú ɫØ ÄÖ
119
º
¹
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Ø Á× Ö ¶ÅÚ zÖ eºÖ Ƒ Ö Öd eÜ Ą»Ö·Öª æ ɫ e Ú ÖWeÜ Ó Ö ¾ Ö Ö®ÅÚ ÖǍǤd Ú Ê Ą¶d µØ Ös»Ö Ö² ¹Ú Ã× × ·ÖsºÖ Õ »Ö × ·× łà ƥÚ Ã× Ö² Ö Ö nÄÖ ƥÚ ØÂØ Å¿× Ø h ûd Œ ¼Ä Ö × Ø iÚ ×Ì ĂÖ Ƒe Ö ȜÖ Ö ×Ĉ Nj
Ø Ø Ü ȕǦ¶d We œå ¼Å Ö £× vØ Ú Ö Ì ĂÖ ¹Ú Ã× Öª ɼ Ö Ą ½Ö º gÕ ÍØ Ù Ö Ö² ÄÚ Öd Ô Ú ¢× ¹Ô ³Ú ×h ¹ć × Ø Ø Ö dß ł ½Ö ºØ ƥÚ Ø ɱd Ü à ¹Ú Ã× Ö£Øhe Ö Öd ¼Å Ö × ·Ö£wÚ Ö Ì æ ¬Ô Ú Ö hÄÖ Ô ¢Ú Ö ÄÖ le Ô »Ö × ·× Áͪà Ø Ø Ø Ŕ ½ɯ Ĉ× ÄÖ l × eÖ³ÖÌ Ö à ªeÖ³ɭÚ eØh ǷÔ ȣ{à º× ûɫ è ÅÚ »Ö ¶Ú d Ö Ö zÖ ȋØ ǼɫÅÖ ¶d Ą dÜÖ ɫØ ÄÖ å ØÁͪà ɫÅÚ Ö ºÖ ¹Ú Ã× Ö ¶ ÖWeÜ Ö Öd eÜÖ»Ą ·Ơ × è ¹Ú Â× e Ö Ö hÚ Öd ©× Ö Ú Ö Ì ¬× ĒÚ Ö ¶Ú d è ¹Ú ØÂØ e Ö hÚ Ö ɫÄÖ ¹Ú ØÃØ£»Ú Ŝ × Ö® ¹Ú ØÃÍÚ Ö ·¢Ö ¹Ö Ö ·Ú Öd ÖØ g × Ĉ ÖWeÜ Ö ÅÚ Ö ¶ÄÖ è ɫźe Ö ÂÖ Ö Ö ¶ ûd Ød Õ à Ø ɫÄ × i× ¢d LJ Ț ¶d e ɶ d e Ì ŕ Ì ® W ļ µ Ơ Ň ß ¢ ûd ¼ é Ö Ü Ö Ą Ö Ą Ĉ Ù Ö Ö Ú × Ú × ÖĆ Ö Ô Ŗ å ¼Å Ö ¯× Ą oÖn ¹Ú ׳ĄɮÖ£Ö¶ ¹Ú ׳ØɮiÚ Ö® ½Ú ºØ ½Ì Ö à Ą ¶ɫÄÖ ¹Ú ׳¯Ö Ö ·~Ö Ê à Ą ¶d ȗ × Ȏ× Ą h Ö Ø ½Ö ºØ ´Ö Ö ¾Ú Ö ɫÄÖ â ÓWeÜ Ö¿Øh ÖWeÜ»Ö ¶ɫ Ä LJǨɫ Ö ÖÚ ĂdÚ ¹× ³× Ö ɭ µÖ Ö£vÖ Ê à Ą ¶Öd Ą Ö Ó Ö ª Ø Ö »Ö Ą s¶d ½Ö ºØ Áà Ø h tÖ Ö ~Ú Ö eÖª ÓWeܺ We ɫÅ×·Ö£wÚ Ö n ăÖ Öª æ ¹Ú ×³Öɭ e®Ó Ú Ø lɫ Ö Ø Ü »Ö ¶d Ą Ø Ø eÖ¿¶Ú Ą Ö¾ eĄ»ºØ gÕ ɯÚ Ö łà ¹Ú o× ¿Ú ²× ¼Ú ɫØ ÄÖ ŗ ¼Å Ö »× Ö ·£Ú Ö n ¹Ú o× ¾Ú Ö ɫÄÖ d d Ó Ö ¾Ú Öd ûĈ Ø Ø Õ ŜØ ɫÅ×n[Ú Öª eÖ¾ Ø i¢ Ňß ¢ ¼Ø Ä× ½Ú ºØ ¹Ú ²× ÖWdÜ Ö ÖÃ × ɫÅ¢× ɫ Ú ÄÖ â Áà Ø·sÚ º ½Ú º ɬ Å Ö × ÚÖ Ö Ø ¹Ú o× ¿Ú ײ ¼Ú Ød Øûd ɫÅ¯× Ą neÖª ɫÅ×·Ö£«Ú Ö n ½Ú Ö ¶ÄÖ ɫÅ×·Ö£«Ú Ö n Ú Öƅ ¼Ú ØeÖª Ř ÖĨ®à e Ĉ Ö ØªeÖ³ɮÚ Ø ¶ lĄ ¢Ø d× æ ×ɬ ew{Ø ¶Ú ɫÄ eĄ¿¶d eÂ Å®× Ä ıà Ą ¶d eĄ¿¶d ř ½ɯ à Ú Ö Ö Ö Ö × Ö× Ö Ö 120
· ÅƇ õŽ åƇ ĤŽ Ò
Øƈ óĝƆ ×ĤŽ Ò ØƇ òij ø¸ Ɔ Ɔ Ɔ Ƈ
Ød à Ą ƥÚ Â× Ú Ø ¿Ú ×n Ú Öƅ ƤÚ Öd ƥÚ ×ɴÖ Ú Ö ¾Ú ÖdÖW ƥÚ ØÃÍÚ Ö ·¢Ö Wɫ Å ɫÄ « ² ½Ì ¶ d ¼ Ü Ö Ö Ą Ô ÖÖ × Ö Ø Ø × ·®× Ňß ¢Ö ûd ŇÜ ß ¢Ö ÄÖ ƥè Ú ØÃØ£»Ú Ö Ňß ¢Ö ÄÖ ƥÚ Ø ɳÅ Ň ¼Å Ĉ× ¹Ö Öo~Ö Ö ¿× º]Ú ×Ì ĂÖ Ø ¹Ú ØÂØ e hÖd Ø Ą ¿¶d ½Ö ºØ ÄÖ ä ½Ú ºÖ e ň é ¹Í ¢ ¹ à ¶ Ä ɬ Äe ¦ Ö Ö Ö Ô Ú Ô à ¢Ö fd Ö Ö Ö × Ö Ú Ô ʼnƺ ë Ö ¿à ºØ ]Ú »× Ø h ƥÚ Â× eºÖ ÄÖ Ø ~ßØ ĂdÚ ƤØ ÅÚ ÖÍ¶Ú eØhÄÖ Øûe × ¯× Ö Ì Ĉ Ø h eĄ¿ºÖ dß ´Å
Ø Ö Ì ƥÚ Ȟ× ǦÖ «× ¾Ú Öd ĂÜ Ą Ød ¼Å Ĉ ¼Ƞ Ö ¢× Ö Ú Ö Ì eºÖ ÄÖ æ ɫÅ¿× ºÖ dß ½Ì Ö Ǽ× e Ö à Ą ¶ɫÄÖ Öûd × Ø × ·®× łà ¹Ú Ã× Ö ¶ÄÖ æe Ŋ è ¼Ä å Ô Ö ºÖ ¹Ú Ø ɳÅ Ö × £× Ŧ Ú Ö eºÖ ÄÖ Ó Ö ºÖ ûd × Ĉ ¹× Â× Ö d Ö Öª ĂÖ ƥÚ Ã× Ö ¶ µÖ Í®à dÖ ɫØ ÄÖ ŋ ƦÅ å Ô ¶à Öd fd Ö ×h Ø ³Ú Ö Ì ɫÅ×¾eÖ² e»Ö Ø h ƥÍ Ô Ö ¢Ö Ø ¹Ú ×ɱĄ Ød ĂÜ Ö Öd Ō ¼Å Ö {× Ø· Ú º× ½× {Ú Ö ¾ e»Ö Ą ¾Ød ɫÅÜ׶eÖ® å Ø ÖÚ ĂdÚ łØ ɫÄ × «Ú ×n ɫÅ¿× ºØ dß ¹Ú Ã× Ö ¶ µÖ Í®à dÖ ɫØ ÄÖ ō ¼Ä Ö × £× Ŧ Ö × Ø «Ú »× ¶Ú d ¹× Â× Ú Ö ĂÖ ½Ú ³Ø ɭß ÄÖ ¼Ä Ø Ü ĂÜ Ö Öd è We ½ º d e » Ơ ½ º Ü× ÖÃV«Ö ¶d Ü ß Ć Ö Ö Ö Ö × ]Ú ×¾Öd ɫÅ× ¶eÖ® e × Ą ¿¶d ½Ö ºÖ dß eÜ»Ö Ö² ØÄ Ød à Ą ½Ì ¶ d ɫÅ ¯ ¶ d ɫ Ŏ ¼Å ¹  ¹ ɱ Ö Ü× ÖÃV«Ö ¶d Ą × Ö Ö Ö »× Ö ·£Ú Ö Ì ĂÖ ½Ú ³Ø ɭß ÄÖ We Ú × × Ö × Ć Ø à eȢǨÖ ņß Ød ɫÅÖ·~Ö dÖ ɫØ Ä æ LJĄȚºdß ɫÅÜ׶eÖ® ɫȠ×Țºdß eĄ¾Ød ɫÅÜ׶eÖ® ƥ å Ú ØÃ¿Í Ö Ö Ö Ú Ö
¹Ú Â× Ć »× Ö ɯÄÖ ¹Ú Ø ɳØ ` ŏ ¼Ö ð\× Ø ÃÚ Öo Ú º× ½× {Ú Ö ¾ e»Ö Ą ¾Ød å ¹Ú ³ × Ö£ºÖ Ĉ× Öd × Ø ÃÚ Öoš ÖÚ û Ø ÖÍ§Ú × łà Ő ¼Å Ö kÖ¶ăÖ Ą ¶d ɫÄ× Ö ēÖ d Ö cØ Ü ß¶ñÄ×d Ú țȡ Ö à Ą ¶d Ƣ Ö Ã× »Ö £Ú Ö Ì ƥÚ Ø ɱe ő ½Ì Ö eºÖ ÄÖ ƥÚ ×ɴ× e â Ǡß ȝ× ¶Ú eØh Ö à ÖoÃÚ º× ɫȠ×ȘeƠ Ö wÖ Ø n mÚ {Ö Ø h Ö e»Ö Öª Æ ¹Ú Ã× × ·ÖsºÖ
121
¸
Øɬ ¯i¶Ú d ɬ Å ÖÖÖ ×Ö × ú
ç æ ɯ ĂÖ Ɛeo³Ø Úɭd ±Ö Ø ¶ ß Ø ªà g ç æȟȣ ł æ Ü ƅÜ d × Ö Ö ÚÖ gØ ÚÍÖ§Ú¶eØh ¼Å Ńå Ĩ Ö ¯à Ą o»× ڷض Æ Ó Â× Ö × ¿ºØ Ú]×Ì ½ÌÖ Ąà ¶Öd ń å ¼Å Ú × Ö ¿Ú®Ö Ö e»Ą ºØ ÄÖ Ö ɬÅß· ¶d Ö × ¯Ø«¿Ú × Ì ňe Ö »Í Ą ¼Å × ¯à × ɯÄÖ à ÄÖ ½Ú ºØ ´Ö Ø Ú¾×d eÜÖºÄÖ ±Ö ÍÚ Ö ¶Ød ´Ö Ø Ú¾×d eÜÖ»Øh ¼Å Ö × ¿ºØ Ú]×Ì ½ÌÖ Ą¶ɫ Ø Ø æ Ö Ø ·ÚiÖ® Ňß ¢Ö ±Ö Ø cÜ߶ñÄ×d Ņè ¼Å Ö × ¿®Å×Ì ¹Ú Â× ɬ Ö ~ßØ ĂeÚ Ø hÄÖ ±
Ø ņ ¼Å Ö {× Ø ·«Ú »× Ú¶d ¹× Â× ±Ö cÜ߶ñÄ×ɫÄÖ ¹Ú Ø ɳØ Ù Ö ½Ú ºØ Æ Ó Â× Ø ¸¾¼ eÖɴe × Ö Ìdß ÔkĄÍ¾ Ö ºÖ
122
Øk{Ö Ø neÖ«¶Ú d ×ɬ Å Ö × ł ú
Ø Ö ØûĈ Ø × »VÚ {V Ńƺ å Ö »Và Ö ¶eVÖ£V¶Ú d Ɛ Ö ¶Ú Öd Ù Ø à ƤØ ÅÚ Ö Ì ±Ø Ø ¶eºÖ ń ƥÍV ß zÚ Ą V¶Öd å zĄ ¶d ½Ø »V
èĨ Ņ ½è Ø Ì ¶d ÖÚ °Ö eĄÌɫØ ÄÖ × i× £Ú Ö ¾ °Ö eĄÌØd × £à Öoş Ùà
Ø eÖ¾ Ø ÂØd Ň ƥÍ ņ Ö ɫ Ö ¶d å Ö ¯à Öo Ú »× ¶Ú d Ú Ù
Ø ØĖÖ¦ ƥ Ö ɫǢÖ ǬØ Ö à Ą ¶d Ú å Ú ÃÍÚ Ö ·¢Ö mÖ »Ú Ö£¾Ú Öd ½Ì Ø × §Ú »Ö ¶Ú d ň ÖĨÙ¶à eÜ Ą ¶d ĂÖ ÄÖ ¹Ú ÃØ ÍÚ Ö ·¢Ö fÅ ½ eÖɴe × Ö Ìdß ÔkĄÍÙ ³Ø ºÖ
123
9. Sınıf 5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı bir Kur’an kursunu ziyaret ederek hafızlık yöntemleri hakkında gözlem yapıp bilgi edininiz. 2. Ayete’l-Kürsi ile İhlâs, Felâk ve Nâs surelerini okumanın fazileti ile ilgili hadisleri araştırarak defterinize yazınız. 3. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe mealini inceleyerek fihrist (indeks)ten seçeceğiniz herhangi bir konuyla ilgili üç ayet meali yazınız. 4. “Biz her peygamberi, gerçekleri onlara iyice açıklayabilsin diye kendi milletinin diliyle gönderdik …” (İbrahim suresi, 4. ayet.) ayetinde hangi konuya vurgu yapılmaktadır? Tefsir kitaplarından araştırınız.
124
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 1. Kur’an’ı Anlayarak Okumanın Amacı Yüce Allah, bütün varlıklara farklı kabiliyetler vermiş, onları ihtiyaç duydukları en güzel özellik ve donanım ile yaratmıştır. İnsana diğer varlıklardan farklı olarak sorumluluk yüklemiştir. Bu sorumluluğunu yerine getirebilmesi için ona, doğruyu yanlıştan ayırt etmede çok önemli bir araç olan akıl nimetini vermiştir. Ayrıca doğru eylem ve davranışları seçmesine yardımcı olmak için insana vahiy ve peygamberler aracılığıyla yol göstermiştir. Yaratıcısının yol göstericiliğine her zaman muhtaç olan insan, Hz. Âdem’den Hz. Muhammed (s.a.v.)’e kadar Allah’ın vahyi ile desteklenmiş, kendisine rehberlik edilmiştir. Nihayet, vahiy zincirini tamamlamak ve kıyamete kadar gelecek Size yabancı dilde yazılmış çok insanların ihtiyaçlarına cevap vermek üzere önemli bir mektup gelse ne yaparsınız? Kur’an gönderilmiştir. “Ey insanlar! İşte size Bu olayı Kur’an’la ilişkilendirerek Rabb’inizden bir öğüt, gönüllerdeki dertlere bir şifa ve inananlara doğru yolu gösteren bir arkadaşlarınızla tartışınız. rehber ve rahmet gelmiştir.”1 ayeti Kur’an’ın gönderiliş amacını açıklamaktadır. Kur’an, insanlık tarihinden çıkarılabilecek bütün ibret ve dersleri bizlere sunan bir hatırlatmadır. Kur’an’ın ele aldığı konular ve getirdiği hükümler, insanların maddi ve manevi bütün ihtiyaçlarını karşılayacak niteliktedir. O, sonsuz rahmet ve merhametinin eseri olarak Allah tarafından kullara gönderilen ilahi bir kılavuzdur. İnsanı ilgilendiren bütün konularda; Allah, evren, insan, ahlak vb. hayatın her alanında inananların rehberidir.
Tartışalım
1 Yûnus suresi, 57. ayet. 125
9. Sınıf İnsanın böyle bir kitabın rehberliğinden yararlanabilmesinin en temel şartı, okuduğu metnin içeriğini ve gösterdiği yolu doğru anlamaktır. “Bu Kur’an, ayetlerini düşünsünler ve akıl sahipleri öğüt alsın diye sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır.”1 ayeti, Kur’an’ın anlaşılmak için indirilmiş bir kitap olduğunu vurgulamaktadır.
Beyin Fırtınası Yapalım Kur’an’ı anlayarak okumanın önemi nedir? Bu konuda beyin fırtınası yapınız. Sonuçları tahtaya yazınız. Kur’an’ın bize bildirdiğine göre Yüce Allah, vahiy yoluyla insana doğru bilgiyi ulaştırmıştır. Evreni algılayabilmesi için ona duyu organları vermiştir. Vahiy ve duyularıyla algıladıkları üzerinde düşünüp değerlendirme yapabilmesi ve böylece doğru inanca ulaşabilmesi için de onu akıl yeteneğiyle donatmıştır. İnsanın, ancak böyle bir bilgi ve inanca dayandığında kendisine, ailesine, içinde yaşadığı topluma ve insanlığa yararlı olacak davranışlar sergileyeceğini bildirmiştir. Ele aldığı konular ve getirdiği hükümler ile Kur’an, rehberlik ettiği insanda şu üç temel amacı gerçekleştirmeyi hedeflemektedir: 1. Doğru bilgi 2. Doğru inanç 3. Doğru davranış 1.1. Doğru Bilgi Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçeklere bilgi denilmektedir.2 İnsan; düşüncelerini, kararlarını, davranışlarını ve hayatını sahip olduğu bilgilerle şekillendirir. Dolayısıyla insanın düşünce, karar, inanç ve davranışlarının doğru olması için bilgilerinin sahih olması gerekmektedir. Doğru bilgi, insan aklını doğru sonuçlara ulaştırmada vazgeçilmez bir kılavuzdur. Aklın doğruyu bulabilmesi, sağlıklı bir noktadan hareket etmesine bağlıdır. İnsana doğru bilgileri ulaştırarak onu yanlış inanç ve davranışlara karşı uyarmak Kur’an’ın temel amaçlarındandır. Kur’an’a göre doğru bilginin kaynakları; vahiy, akıl ve duyulardır.3 Bizatihi vahiy, insana yaratıcısını, Allah’a kulluk etmenin, verdiği nimetlere şükretmenin yollarını öğretir. Evren ve evrendeki varlıklar hakkında bilgi verir. İnsanın anne-babasına, yakınlarına, eş ve çocuklarına karşı sorumluluklarını açıklar. İnanç, ahlak ve sosyal hayatla ilgili evrensel ilkeler belirler. İnsan algısının ötesinde olan kıyamet ve ahiret hayatı ile ilgili ayrıntılı bilgiler verir. Kur’an, insanın dünya ve ahiretiyle ilgili yeterli bilgileri vermekle birlikte insana gerekli bilgileri tek tek ve hazır olarak sunan bir kitap değildir. O, temel ilkeleri belirler, önemli konulara dikkat çeker, örnekler verir. Akıl için gerekli verileri sunduktan sonra insandan aklını kullanmasını bekler. Kur’an’a göre vahyin gösterdiği yönde hareket eden akıl ve duyular da doğru bilginin kaynağıdır. 1 Sâd suresi, 29. ayet. 2 Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, s. 294. 3 Mülk suresi, 10, 22. ayetler; Bakara suresi, 171. ayet; A’râf suresi, 179. ayet. 126
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları Yorumlayalım
Çünkü akıl; düşünmenin, araştırmanın, kavramanın, doğru sonuçlara ulaşmanın ön “Hakkında kesin bilgi sahibi şartıdır. Kur’an’da aklı doğru kullanmanın önemine dikkat çeken, verdiği örneklerden olmadığın şeyin peşine düşme. Çünkü ancak aklını kullanan insanların yararlanacağını kulak, göz ve gönül, bunların hepsi bildiren çok sayıda ayet vardır.1 Kur’an, insandan ondan sorumludur.” akıl ve duyularıyla elde ettiği bilgileri, vahiy İsrâ suresi, 36. ayet. süzgecinden geçirerek doğru bilgiyi üretmesini ister. Bu nedenle, bilenlerle bilmeyenlerin bir Yukarıdaki ayeti, doğru bilginin 2 olmayacağını vurgular. Ayrıca, “… Kulları önemi ile akıl ve duyuların doğru bilgiye içinde ancak âlim (bilgili) olanlar Allah’a ulaşmadaki rolü açısından yorumlayınız. karşı derin saygı duyarlar…”3 buyurarak doğru bilgiye sahip olmayı Allah’ı tanımanın, onun emir ve yasaklarını doğru algılayıp uygulamanın temel şartı kabul eder. Böyle bir bilgi donanımından yoksun kalan toplumu cahiliye toplumu olarak nitelendirir. Kur’an, öğüt alınmak üzere gönderilmiş bir kitaptır. “Andolsun biz, Kur’an’ı düşünüp öğüt almak için kolaylaştırdık. (Ondan) öğüt alan yok mu?”4 ayeti bu gerçeği açık bir dille ifade etmektedir. Kur’an’ın rehberliğinde doğru bilgiye ulaşmak isteyenlerin yapması gereken tek şey lafzı ve manasıyla bir bütün olan Kur’an’ı anlamaya, içindeki ilahî ilkeleri, öğütleri, emir ve yasakları öğrenmeye çalışmaktır. 1.2. Doğru İnanç İnanç; bir düşünceyi gönülden benimsemek, doğruluğundan asla şüphe duymamak, inanmak, iman etmek anlamlarına gelir. Kur’an’ın en temel amacı, insana doğru bilgi ve mesajları ileterek onun doğru inancı bulmasını sağlamaktır. Kur’an’a göre ilahî dinlerin inanç esasları ilk peygamber Hz. Âdem aleyhisselamdan son pey gamber Hz. Muhammed aleyhisselama kadar değişikliğe uğramamıştır. Bütün peygamberlerin tebliğ ettiği inanç esaslarının temelini “tevhit inancı” oluşturmuştur. “Senden önce gönderdiğimiz bütün peygamberlere, ‘Benden başka ilah yoktur. Öyleyse yalnız bana kulluk edin.’ diye vahyettik.”5 ayeti bu gerçeği dile getirmektedir. Tevhit, Allah’tan başka ilah kabul etmemek, hiçbir şeyi ona ortak koşmamaktır. Kur’an, fert ve toplumu bu inanç etrafında birleştirmek ister. Birçok ayetinde insanı, evrendeki mükemmel düzeni, onun nasıl ahenk içinde hareket ettiğini görmeye davet eder. Evrende gördüğü mükemmel düzen ve işleyişten hareketle tüm bunları yaratan ve yönetenin yalnızca Allah olduğu gerçeğini anlamaya çağırır. 1 Bakara suresi, 164. ayet; A’râf suresi, 179. ayet; Ra’d suresi, 19. ayet; Ankebût suresi, 43. ayet. 2 Zümer suresi, 9. ayet. 3 Fâtır suresi, 28. ayet. 4 Kamer suresi, 17. ayet. 5 Enbiyâ suresi, 25. ayet. 127
9. Sınıf Kur’an insanlık tarihinin doğru inanç ile batıl inançların bir mücadelesi olduğunu gözler önüne serer. Kıssalar aracılığıyla bize, bir yandan peygamberlerin yürüttüğü doğru inanç mücadelesini anlatırken diğer yandan da insanların batıl inançlarından, içine düştükleri yanılgı ve sapkınlıklardan örnekler verir. Hz. İbrahim’in Nemrut’la, Hz. Musa’nın Firavun’la mücadelesi Kur’an’ın bu konuda bize verdiği en güzel örneklerdendir. Kur’an, anlattığı kıssaların içinde tevhit mesajları verirken, İhlâs suresiyle de, Allah’ın birliğini en özlü ifadelerle bildirmiştir. Bu sure, Allah inancının nasıl olacağını öğretmektedir. Bakara suresinin 255. ayeti ile Haşr suresinin 22-24. ayetleri de Yüce Yaratıcının güzel isim ve niteliklerini özlü bir şekilde anlatmaktadır. Kur’an tevhit inancını merkeze almıştır. İnsanlık tarihi boyunca, peygamberlerin Diğer inanç esasları, onun etrafında fert ve toplumlara gösterdiği ortak inanç ve örgülenmiştir. Kur’an ayetlerinde verilen ve Amentü’de özetlenen bu esasları gönülden davranışlara örnekler bulunuz. benimsediğimizde doğru inanca ulaşmış oluruz. Bunu sağlamak için Kur’an’ın bize gösterdiği örnekleri okumalı, anlamalı ve onlardan ibret almalıyız.
Bulalım
1.3. Doğru Davranış Kur’an’ın temel amaçlarından biri de insanları doğru davranışlara yönlendirmektir. Kur’an’da Allah’ın rızası gözetilerek yapılan ve insanın kendisi, ailesi ve toplumun yararına Kur’an-ı Kerim mealinden Lokman olacak bütün doğru davranışlar, “salih amel” olarak nitelendirilir. Allah’ın emirlerini yerine suresinin 13-19. ayetlerinin anlamını getirmek, yasaklarından kaçınmak, yaratılanlaokuyarak doğru davranışla ilgili ilkeler ra şefkat ve merhamet göstermek, muhtaçlara çıkarınız. yardım etmek, ilim öğrenmek ve öğretmek, insanlığın iyiliği için çalışmak, güzel ahlaklı olmak gibi davranışlar, gönüldeki sağlam inancın dışa yansımalarıdır. Doğru inancı en güzel özetleyen kelime-i tevhit ifadesi Kur’an’da kökü sağlam, dalları göğe uzanan ve Allah’ın izniyle her zaman meyve veren hoş bir ağaca benzetilmektedir.1 Burada tevhit inancı ağacın sağlam kökünü, ibadetler dallarını, güzel ahlak ve davranışlar ise ağacın meyvesini temsil etmektedir. Bu ayet bize, ibadetlerin ve güzel ahlakın sağlam ve doğru inanca dayanması gerektiğini hatırlatmaktadır. Kur’an’da salih amelin imanla birlikte zikredilmesi2, Yüce Allah’ın doğru inanç ve davranış arasında kurduğu sıkı bağa dikkat çekmesi bakımından çok önemlidir.
İlkeler Çıkaralım
1 İbrahim suresi, 24. ayet. 2 bk. Bakara suresi, 25. ayet; Ra’d suresi, 29. ayet; Asr suresi, 3. ayet.
128
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları Bakara suresinin 1-20. ayetlerinde insanların inanç bakımından üç gruba ayrıldığı, gönüllerdeki inancın insan davranışını nasıl etkilediği gözler önüne serilmektedir. Bu Kur’an-ı Kerim mealinden bölümün ilk beş ayetinde müminlerden doğru bilgi, doğru inanç ve doğru bahsedilmektedir. Doğru inancın müminleri davranışla ilgili ayetler bulup en çok Allah, evren ve kendisiyle barışık birer birey dikkatinizi çeken ayetin mealini sınıfta hâline getireceği, onların dünya ve ahiret mutluluğuna erecekleri haber verilmektedir. arkadaşlarınıza okuyunuz. Devamında ise kâfirlerden ve münafıklardan bahsedilmekte, batıl ve yanlış inançların insan psikolojisini nasıl etkilediği, onların davranışlarına nasıl yansıdığı gösterilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de Allah, ahiret, evren, insanlar arası ilişkiler gibi pekçok konuda bilgi verilir. İnsandan, bu bilgilerin rehberliğinde akıl ve duyularını kullanarak doğru inanca ulaşması istenir. Bu inancını güzel ve doğru davranışlara dönüştürerek Allah’ın hoşnutluğunu kazanacak, insanlığa ve diğer varlıklara yararlı olacak bir hayat sürmesi tavsiye edilir. Yüce Allah’ın Kur’an’da bildirdiği ilahî mesajları anlamadan, onun öğütlerinden ve yol göstericiliğinden yararlanmak elbette mümkün değildir. Kur’an’ın gönderiliş amacının gerçekleşmesi için sadece lafzını güzel okumak yetmez; manasını da iyi anlamak gerekir. Bunun için ya Kur’an dili olan Arapça öğrenilmeli ya da Türkçe meal ve tefsirlerden yararlanarak Kur’an’ı anlama çalışmaları yapılmalıdır.
Bulalım
Yorumlayalım Lafzı muhkem, yalnız anlaşılan Kur’an’ın: Çünkü kaydında değil hiçbirimiz mananın: Ya açar Nazm-ı Celil’in bakarız yaprağına; Yahut üfler geçeriz bir ölünün toprağına. İnmemiştir hele Kur’an şunu hakkıyla bilin, Ne mezarlıkta okunmak ne de fal bakmak için! (Mehmet Âkif ERSOY, Safahat, s. 155.) Millî şairimiz, yukarıdaki dizeleriyle hangi probleme dikkat çekmektedir? Yorumlayınız.
129
9. Sınıf Suresinin 2. Fâtiha Fâtiha Suresi Anlamı ve Anlamı
٧ ٰا َياتُ َها
ِاتحة َ ور�ُ ا ْل َف َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
(1) ۞ ﷱﷲﷳ
ِ ۪ ِ ـح ْـﻤ ُﺪ ِ هّٰللِ َر ـيﻢ (2) ﻦﻴ ۙ َ ﺏ ا ْلـعَـال َ ۪ـم َ اَ ْل ۙ ۞ اَلـرَّ ْح ىٰـﻤ ِﻦ الرَّح ّ ِ ِ ِ (3) ۜ ُ ﺴﻧتَ ۪ع ﻦﻴ (4) ﻳﻦ ۞ َْ اﻙ َ َّ ﺎﻙ ن َ ْعﺒ ُ ُﺪ َو ِاي َ َّ اِﻳ ۜ ِ الد ّ ۪ ۞ َمالــﻚ ﻳ َ ْﻮﻡ
ِ اِه ِدﻧَﺎ ﻳﻦ (6) يﻢ (5) َ ۞ ِﺻ َﺮا َ الﺼ َﺮا ۙ َ ط ا ْل ُم ْﺴﺘَ ۪ق َ ط ال َّ۪ﺬ ْ ۞ ّ ِ ﻢ ﻏَ ْيِ ا ْل َم ْغ ُﻀ (7) ــﻦﻴ ۞ ۙ ْ ِﺖ َعل َ ْيه َ اَ ْنعَ ْﻤ َ ّﻮﺏ َعل َ ْيهِ ْﻢ َو َل ال َّﻀٓا ۪ل
Koro Çalışması Yapalım Fatiha suresini CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç defa dinleyiniz. Sonra da her bir ayeti, öğretmeninizden sonra koro hâlinde tekrar ediniz. Fâtiha Suresinin Anlamı 1. Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla. 2. Hamt (her türlü övgü) âlemlerin Rabb’i Allah’adır. 3. O, Rahman ve Rahîmdir. 4. Din (hesap) gününün sahibidir. 5. (Rabb’imiz!) Ancak sana kulluk eder ve yalnız senden medet umarız. 6. Bizi doğru yola ilet. 7. Nimet verdiğin kimselerin yoluna. Gazaba uğrayanların ve sapıtanların yoluna değil.
İlkeler Çıkaralım Fâtiha suresinin anlamı üzerinde düşünerek ilkeler çıkarınız. 1.
Allah sonsuz merhamet sahibidir.
2.
……………………………………………………………
3.
……………………………………………………………
130
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 3. Fil Suresi ve Anlamı
٥ ٰا َياتُ َها
ِ ور�ُ ا ْل ۪ف يل َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ
ِ ك بِا َﺻ َح اَلَ ْ ي َ ْﺠعَ ْل كَ ْي َد ُه ْم (1) يل ۞ ۜ ِ اﺏ ا ْل ۪ف ْ َ ُّاَلَ ْ ت َ َر كَ ْي َﻒ فَعَ َل َرب ت َ ْر ۪ميهِ ْﻢ (3) ۙ ﻴﻞ ۞ (2) ﻴﻞ ۞ َ َوا َ ْر َﺳ َﻞ َعل َ ْيهِ ْﻢ ط َ ْي ًا اَبَا ۪ب ۙ ٍ ۪ﻰﻓ ت َ ْﻀ ۪ل (5) ﻛو ٍﻝ ۞ (4) ۙ يل ۞ ۖ ٍ ار�ٍ ِم ْن ِﺳ ۪ ّﺠ َ فَ َﺠعَلَهُ ْﻢ ُ ﻛعَ ْص ٍﻒ َم ْﺄ َ ب ِ ِح َﺠ Fil Suresinin Anlamı
Böyle Ezberliyorum
1. Rabb’inin fil sahiplerine yaptığını görmedin mi? Ezberleme yönteminiz hakkında 2. Onların planlarını boşa çıkarmadı mı? arkadaşlarınızla konuşunuz. 3. Üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi. 4. O kuşlar, pişkin çamurdan yapılmış taşlar atıyordu. 5. Sonunda onları yenilmiş ekin yaprağına çeviriverdi.
Tartışalım Yüce Allah’ın Fil suresiyle bizlere
vermek istediği mesaj nedir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
131 131
9. Sınıf 4. Kureyş Suresi ve Anlamı
٤ ٰا َي ُات َها
ور�ُ ُق َر ْ� ٍﺶ َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِ ِ َ يﻼفِهِﻢ رِحلَة ۞ (2) ﻒ (1) ﺶ ۞ َ ِ ۪ل ۙ ٍ �ْ ﻳﻼ ِﻑ ُق َر ۚ ِ الص ْي ْ ْ َ ۪ا َّ الﺸﺘَ ٓاء َو ّ ِ ﺏ ىٰﻫﺬَا ا ْلبَﻴ ( اَل َّـ ۪ﺬ ٓﻱ اَطْعَ َم ُه ْﻢ ِﻣ ْﻦ3) ۞ ۙﺖ َّ فَ ْليَ ْعﺒ ُ ُﺪوا َر ْ ٍ ﺟ (4) وﻉ َو ىٰا َمنَ ُه ْﻢ ِم ْن َخ ْو ٍﻑ ۞ ُ Yüzünden Hatasız Okuyalım Kureyş suresini ezberlemeden önce, yüzünden hatasız bir şekilde öğretmeninize okuyunuz.
Kureyş Suresinin Anlamı 1. Kureyş’e imkân sağlandığı için, 2. Kışın ve yazın yolculuk etme imkânı sağlandığı için, 3-4. Bu sebeple kendilerini açken doyuran ve korku içindeyken güven veren bu ev (Kâbe) in Rabb’ine kulluk etsinler.
Beyin Fırtınası Yapalım Kureyş suresinde, insanların sahip olduğu nimetler hatırlatılmakta ve bunlara şükür için Allah’a kulluk etmeleri istenmektedir. Siz de günümüz insanının sahip olduğu nimetler ve bu nimetlere nasıl şükredeceği konusunda beyin fırtınası yapınız.
132
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 5. Mâûn Suresi ve Anlamı
٧ ٰا َي ُات َها
اعو ِﻥ َ ُس ُ ور�ُ ا ْل َم
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِ َ ﺖ ال َّ ۪ﺬﻱ ي ﻚ ال َّ ۪ﺬﻱ (1) ﻳﻦ ۞ َ ِ فَ ىٰﺬل َ ْاَ َراَﻳ ۜ ِ الد ّ۪ ِﺏ ب ُ ُ ﻜ ّﺬ ِ َ َو َل يَح ُّض َع ىٰل طَع ۪ اﻡ ا ْل ِمس (3) ﻦﻴ ۞ (2) يﻢ ۞ ۙ َ ي َ ُد ُّﻉ ا ْليَ ۪ت ُ ِۜ ﻜ ْ (5) وﻥ ۞ (4) ۙ َفَ َو ْ� ٌل ل ِ ْل ُم َص ۪لّي ۞ ۙ َ اه َ اَل َّ ۪ﺬ ُ ين ُه ْﻢ َع ْن َﺻ َﻼ ِﻬﺗ ِ ْﻢ َس (7) ﻮﻥ ۞ (6) ﻥ ۞ َ اﻋ َ َو� َ ْمنَ ُﻌ َ اَل َّ ۪ﺬ ۙ َ ۫ﻳﻦ ُه ْﻢ ﻳ ُ َﺮٓا ُﺅ ُ ﻮﻥ ا ْل َم Koro Çalışması Yapalım Mâûn suresini CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç defa dinleyiniz. Öğretmeninizden sonra her bir ayeti, koro hâlinde okuyunuz.
Mâûn Suresinin Anlamı 1. Din (hesap ve ceza) gününü yalan sayanı gördün mü? 2. O, yetimi şiddetle itip kakar. 3. Yoksulu doyurmayı da teşvik etmez. 4-5. Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki onlar namazlarını ciddiye almazlar. 6-7. İbadetlerini gösteriş için yapar, hayra da engel olurlar.
Açıklayalım Mâûn suresinde iki insan karakterinin temel özellikleri verilmektedir. Bu özellikler nelerdir? Açıklayınız.
133
9. Sınıf 6. Kevser Suresi ve Anlamı
٣ ٰا َياتُ َها
ِور�ُ ا ْلكَ ْوﺛَر َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ (2) ۞ ۜ ان َح ْر (1) ۜ ﻜ ْوﺛ َ َر ۞ َ ِ ّ فَ َﺼ ّ ِﻞ ل ِ َرب َ َ اِﻧَّٓﺎ اَ ْعﻄ َ ْيﻨ َ ﺎﻙ ا ْل ْ ﻚ َو (3) ُ ال َْب َﺮﺘ ۞ ْ ﻚ ُه َو َ َاِ َّﻥ َﺷﺎنِﺌ Hatalarımızı Düzeltelim Kevser suresini öğretmeninizden birkaç defa dinleyiniz. Kendi okuyuşunuzdan farklı olan yerlerin altını çiziniz ve öğretmeniniz gibi doğru okumaya çalışınız. Kevser Suresinin Anlamı 1. (Resulüm!) Doğrusu biz sana kevser (pek çok nimet)i verdik. 2. Öyleyse Rabb’in için namaz kıl ve kurban kes. 3. Doğrusu adı sanı ortadan kalkacak olan sana kin besleyendir.
Konuşalım
Kevser suresinde Peygamber Efendimize verildiği bildirilen nimetler neler olabilir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
134
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 7. Kâfirûn Suresi ve Anlamı
٦ ٰا َياتُ َها
وﻥ َ ور�ُ ا ْلكَافِ ُر َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِ َو َ ٓل (2) وﻥ ۞ (1) وﻥ ۞ ۙ َ َ ٓل اَ ْع ُب ُد َما ت َ ْع ُب ُد ۙ َ ُق ْل يَٓا اَ ُّهيَا ا ْلكَاف ُر (4) ﻢ ۞ (3)ۚ وﻥ َمٓا اَ ْع ُب ُد ۞ ۙ ْ ُ َو َ ٓل اَنَا ۬ َعاب ِ ٌد َما َعبَ ْدت َ اَ ْن ُت ْﻢ َعاب ِ ُد (6) ل ۪دي ِن ۞ (5)ۜ وﻥ َمٓا اَ ْع ُب ُد ۞ َ َو َ ٓل اَ ْن ُت ْﻢ َعا ِﺑ ُﺪ ُ ل َ ُك ْﻢ ۪د َ ِ ين ُك ْﻢ َو Sıra Bende Kâfirûn suresinin ayetlerini öğretmeninizin gösterdiği sıraya göre ezberden okuyunuz. Okurken özellikle medlerle ilgili tecvit kurallarına dikkat ediniz.
Kâfirûn Suresinin Anlamı 1. 2. 3. 4. 5. 6.
De ki: Ey kâfirler! Ben sizin taptıklarınıza ibadet etmem. Benim ibadet ettiğime de sizler tapmıyorsunuz. Ben sizin taptıklarınıza asla ibadet edecek değilim. Benim ibadet ettiğime de sizler tapmazsınız. O hâlde sizin dininiz size, benim dinim bana!
Bulalım Kâfirûn suresinin ana fikrini bulunuz.
135
9. Sınıf 8. Nasr Suresi ve Anlamı
٣ ٰا َي ُات َها
ِور�ُ الن َّ ْصر َ ُس
َم َد ِني ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِالل ِا وﻥ ن ال ﺖ ي ا ر و (1) ۞ ح ت ف ل ا و ر ص ن اء ﺟ ا ﺫ ۙ ٓ ْ َ َّ َ َ ّٰه ْ َ ُاﺱ ي َ ْد ُخل َ َ َ َ َ َ ْ ُ ُ َ َ ْ ِالل ِ فَﺴ ِﺒـح ب ِ َحم ِ ِ ۪ﻰﻓ ۪دي و ﻚ ب ر د (2) ۞ اﺟا و ف ا ن ۜ اﺳﺘَ ْغ ِف ْر ُه ۙ َ َ ّٰه ْ ً َ َ َ ْ ْ َ ْ ّ ّ (3) اﺑﺎ ۞ ً َّاﻥ تَـو َ ﻛ َ اِﻧ َّ ُﻪ Koro Çalışması Yapalım Nasr suresini CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç defa dinleyiniz. Öğretmeninizden sonra her bir ayeti, koro hâlinde okuyunuz.
Nasr Suresinin Anlamı 1. Allah’ın yardım ve zaferi geldiğinde, 2. İnsanların akın akın Allah’ın dinine girdiklerini gördüğünde, 3. Rabb’ini hamt ederek tesbih et, ondan bağışlanma dile. Çünkü o, tövbeleri kabul edendir.
Açıklayalım Nasr suresinde hangi mesajlar verilmektedir? Açıklayınız.
136
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 9. Tebbet Suresi ve Anlamı
٥ ٰا َياتُ َها
ور�ُ ا ْل َم َس ِد َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ
ٍ تَ َّﺒ ْﺖ ﻳ َ َﺪ ٓا اَ ۪ﻰﺑ ل َ َﻬ َ ٓﻣﺎ اَ ْﻏ ىٰن َع ْﻨ ُﻪ َمال ُ ُه َو َما (1) ﺐ ۞ ۜ َّ َ ﺐ َوﺗ
ۜ ام َراَﺗُ ُﻪ (3) ﺐ ۞ (2) ﺐ ۞ ۜ َ ﻛ َﺴ َ َ ﺎرا ﺫ َ ً َ َﺳﻴَ ْص ىٰل ﻧ ْ َو ۚ ٍ اﺕ ل َ َﻬ ِ ۪ﻰﻓ ۪ﺟ (5) يد َﻫﺎ َحﺒْ ٌﻞ ِﻣ ْﻦ َم َﺴ ٍﺪ ۞ (4) ﺐ ۞ ِۚ َحمَّالَــة َ ا ْل َح َﻄ Tecvitlere Dikkat Edelim
Tebbet suresini öğretmeninizden dinlerken uyguladığı tecvit kurallarını dikkatle takip ediniz. Bu kuralların altını çizerek sureyi doğru okumaya çalışınız.
Tebbet Suresinin Anlamı 1. Ebu Leheb’in elleri kurusun; zaten kurudu da! 2. Malı da kazandıkları da kendisine bir fayda vermedi. 3. O, alev alev yükselen ateşe girecek. 4-5. Karısı da boynunda bükülmüş urganla odun taşıyarak (o ateşe girecek).
Konuşalım Ebu Leheb ve karısının cezalandırılmalarının sebebini bir tefsir kitabından okuduktan sonra bu surenin bize hangi mesajları verdiğini arkadaşlarınızla konuşunuz.
137
9. Sınıf 10. İhlâs Suresi ve Anlamı
٤ ٰا َي ُات َها
ور�ُ ْالِ ْخ َﻼ ِﺹ َ ُس
َم ِّكي ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ۙ لَ يَلِ ْد َولَ يُول َ ْد (2) ۚ الص َم ُﺪ (1) ۚ الل اَ َح ٌﺪ ۞ َّ لل ُ ّٰ اَ ه ُ ُّٰق ْﻞ ُﻫ َﻮ ه ْ ْ ۞ (4) ﺣ ٌﺪ ۞ (3) ۞ ُ ﻜ ْن ل َ ُه ُ َ َولَ ْ ي َ َﻛ ُﻔ ًﻮا ا Gruplar Hâlinde Okuyalım İhlâs suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. Daha sonra gruplar hâlinde ezberden okuyunuz.
Bilgi Kutusu
İhlas Suresinin Anlamı 1. De ki: O Allah, tektir. 2. Allah, sameddir (Her şey ona muhtaçtır. O hiçbir şeye muhtaç değildir.). 3. O doğurmamış ve doğmamıştır. 4. Hiçbir şey ona denk değildir (Onun eşi ve benzeri yoktur.).
Peygamberimiz buyurdu ki: “Canımı elinde bulunduran Allah’a yemin ederim ki İhlâs suresi Kur’an’ın üçte birine denktir.”
Buharî, Fezâilu’l-Kur’an, 13.
İlkeler Çıkaralım İhlâs suresinden, İslam’ın tevhit inancıyla ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Allah’tan başka ilah yoktur. 2. ……………………………………….. 3. ………………………………………..
138
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 11. Felâk Suresi ve Anlamı
٥ ٰا َي ُات َها
ور�ُ ا ْل َفل َ ِق َ ُس
َم َد ِني ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِ َو ِم ْن َﺷﺮ ِ ِ (2) ۙ ِم ْن َﺷﺮِ َما َخل َ َق ۞ (1) ۙﺏ ا ْل َفل َ ِق ۞ ّ ّ ّ ُق ْل اَ ُعوﺫُ ب َر ِاﺳﻖٍ ا ِ َ َو ِمن َﺷﺮِ النَّفَّاﺛ ِ َﻏ (4) ۙ اﺕ ِﻰﻓ ا ْل ُعقَ ِد ۞ (3) ﺐ ۞ ق و ا ﺫ َ َ ۙ َ ْ َ ّ ِ َو ِمن َﺷﺮِ َح (5) ﺪ ۞ َ اﺳ ٍﺪ اِﺫَا َح َﺴ ّ ْ Birbirimizi Dinleyelim Felâk suresini, öğretmeninize okumadan önce sıra arkadaşınıza okuyunuz. Okurken ayet sonlarına ve tecvit kurallarına dikkat ediniz.
Felâk Suresinin Anlamı 1. 2. 3. 4. 5.
De ki: Sığınırım, karanlığı yarıp sabahı ortaya çıkartan Rabb’e! Yarattığı şeylerin kötülüğünden, Karanlığı çöktüğü zaman gecenin kötülüğünden, Düğümlere üfleyen büyücülerin kötülüğünden, Kıskandığı zaman kıskanç kişinin kötülüğünden.
Tartışalım Kötülüklerden Allah’a sığınmanın insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkilerini tartışınız.
139
9. Sınıf 12. Nâs Suresi ve Anlamı
٦ ٰا َياتُ َها
ِ َّ ور�ُ الن اﺱ َ ُس
َم َد ِني ٌة َّ
ﷱﷲﷳ ِ ِ َمل ِ َّ اِلىٰهِ الن ِ َّ ﻚ الن ِ َّ ﺏ الن ِ ُق ْل اَ ُعوﺫُ ب ِ اﺱ (2) ۞ اﺱ (1) ۞ اﺱ ر َ ۙ ۙ ۙ ّ ِ َّ اﺱ ا ْل َخن ِ ِم ْن َﺷﺮِ ا ْل َو ْﺳ َﻮ اَل َّ ۪ﺬﻱ يُ َو ْﺳ ِﻮ ُﺱ ۪ﻰﻓ (4) اﺱ ۞ (3) ۞ ۙ ّ ِ َّ ِﻣ َﻦ ا ْل ِﺠنَّةِ َوالﻨ ِ ِ ُ (6) ﺎﺱ ۞ (5) ﺎﺱ ۞ ۙ َّ ﺻ ُﺪور الﻨ Mahreçlere Dikkat Edelim Nâs suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinlerken, harflerin mahreçlerine ve şeddeli nunlara dikkat ediniz. Surede dikkatinizi çeken noktaları arkadaşlarınızla paylaşınız.
Nâs Suresinin Anlamı 1. De ki: Sığınırım insanların Rabb’ine, 2. İnsanların hükümdarına, 3. İnsanların ilâhına! 4-6. Pusu kurup gönüllere sinsice kötü düşünceler veren cin ve insan şeytanlarının kötülüğünden.
Biliyor muydunuz? Felâk ve Nâs surelerinin, kötülüklerden Allah’a sığınmayı konu edindiği için “iki sığındırıcı” anlamında “muavvizeteyn” diye adlandırıldığını biliyor muydunuz?
140
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 13. Ayete’l-Kürsi ve Anlamı
﷽ ِ ِ ّٰاَ ه وﻡ َل ت َ ْﺄ ُخ ُﺬ ُه ِسنَةٌ َو َل ن َ ْو ٌ ۜﻡ ل َ ُه ۚ ُ ُّﻲﺤ ا ْل َقي ُّ َ لل َ ٓل الىٰهَ ا َّل ُه َو ۚ اَ ْل ُ ِ ٓ ﺸﻳ َف ُﻊ ِع ْن َد ُه ْ َ ﺽ َم ْن ﺫَا ال َّ ۪ﺬﻱ َّ َما ِﻰﻓ ۜ ِ الس ىٰم َواﺕ َو َما ِﻰﻓ ْال َْر ِ وﻥ َ ُ ا َّل بِاِ ْﺫﻧِ ۪ﻪ ۜ ي َ ْعل َ ُﻢ َما ب َ ْيَ اَ ْي ۪دهي ِ ْﻢ َو َما َخ ْل َف ُه ْ ۚﻢ َو َل يُ ۪حيﻄ ِ ِ ِ ِ َِ ِ ﻛر ِسيُّ ُه الس ىٰم َو ِ اﺕ ْ ُ َﺸﺑ ْﻲ ٍء ﻣ ْﻦ ع ْلم ۪ه ٓ ا َّل ب ِ َما َﺷٓاءَ ۚ َوسﻊ َّ ِ ﺽ َو َل ﻳ ُﺆ۫دُه ۪ ِ ۞ (255) يﻢ ﻈ ع ل ا ل ع ل ا ﻮ ﻫ و ﺎ ﻤ ه ﻈ ف ح ۚ َ َو ْال َْر ْ ْ ُ ۚ ْ ُ ُّ َ َ َ َ ُ ُ َ َ ُ Sıra Bende Ayete’l-Kürsi’yi vakıf işaretlerine göre bölümlere ayırınız. Her biriniz birer bölümü ezberden okuyunuz.
Ayete’l-Kürsi’nin Anlamı Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur. O daima diridir, bütün varlığın idaresini yürütendir. Kendisine ne uyku gelir, ne de uyuklama. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah’ındır. Onun izni olmadan huzurunda şefaat etmek kimin haddine? Allah, kullarının yaptıklarını ve yapacaklarını bilir. Onun bildirdiklerinin dışında insanlar onun ilminden hiçbir şeyi tam olarak bilemezler. Onun hakimiyeti bütün gökleri ve yeri kaplamıştır. Onları koruyup gözetmek Allah’a zor gelmez. O, çok yücedir ve çok büyüktür. (Bakara suresi, 255. ayet.)
141
9. Sınıf Bilgi Kutusu Sevgili Peygamberimiz, Kur’an’ı ezberleyen ve güzel okuyan sahabilerinden birisi olan Hazreti Übey bin Ka’b’e bir gün şöyle bir soru sordu: “Ey Ebu’l-Münzir! Allah’ın kitabından ezberlediğin ayetlerden hangisinin daha büyük olduğunu biliyor musun?” O da: “Allahu lâ ilâhe illâ huve’l-hayyu’l-kayyûm (Ayete’l-Kürsi).” diye cevap verdi. Bu cevaba çok sevinen Peygamberimiz sevincini belirtmek ve tebrik etmek için mübarek ellerini onun göğsüne dokunarak şöyle buyurdu: “İlim sana mübarek olsun, Ey Ebu’l-Münzir!”
Müslim, Müsafirin, 258.
İlkeler Çıkaralım Ayete’l-Kürsi’den Allah-evren ve Allah-insan ilişkisiyle ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Allah, kullarının geçmiş ve geleceklerini bilir. 2. ……………………………………………………… 3. ………………………………………………………
142
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları 14. Bakara Suresi (1-5) ve Anlamı
( ٥-١ ) ِ�ور�ُ ا ْلبَ َق َر َ ُس
﷽
ۛ ۚ �ك ا ْل ِكتَاﺏ َل ر ِ ﺐ ۪ف ين (2) ﻦﻴ ۞ (1) ۚ ٓ ا ٓل ۞ ۙ َ ﻴﻪۚ ۛ ُه ًدﻯ ل ِ ْل ُمت َّ۪ق َ ِ ىٰﺫل َ اَ ۪لَّﺬ ُ َ َْ ِ ْﻮﻥ بِا ْلغَﻴ (3) ۙ ﻮﻥ ۞ ُْ َ الص ىٰلو� َ َو ِم َّما َر َﺯ ْقن َ اﻢﻫ يُ ْن ِف ُﻘ َ يم َ ُ يُﺆْ ِمﻨ ُ ﺐ َو� ُ ۪ق َّ وﻥ ۚ َ ِك َو َمٓا اُنْﺰِ َﻝ ِم ْن قَبْل ك َوب ِ ْال ِىٰخ َر�ِ ُه ْم َ وﻥ ب ِ َمٓا اُنْﺰِ َﻝ اِل َ ْي َ ُ ين يُﺆْ ِمن َ َوال َّ ۪ﺬ ِ (5) وﻥ ۞ (4) ۜ وﻥ ۞ َ ِ ك َع ىٰل ُه ًدﻯ ِم ْن َر ّ ِﻬﺑ ِ ْم َواُو ۬ ىٰلٓﺌ َ ِ ُاو ۬ ىٰلٓﺌ َ ك ُه ُم ا ْل ُم ْفلِ ُح َ ُ يُوقن
Aşır Okuyalım Bakara suresinin 1-5. ayetlerini arkadaşlarınızın huzurunda ezberden tecvit kurallarına uygun olarak okuyunuz. Bakara Suresi 1-5. Ayetlerin Anlamı 1. Elif, Lâm, Mîm. 2. Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allah’a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren kitaptır. 3. Onlar gayba inanırlar, namaz kılarlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah yolunda harcarlar. 4. Hem sana indirilen kitaba hem de senden önce indirilen kitaplara iman ederler. Ahirete de kesin olarak inanırlar. 5. İşte bunlardır Rableri tarafından doğru yola ulaştırılanlar. İşte bunlardır kurtuluşa erenler.
İlkeler Çıkaralım
Bakara suresinin 1-5. ayetlerinden insanlarla ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Kur’an, insanlara doğru yolu gösterir. 2. ……………………………………………..
143
9. Sınıf 15. Bakara Suresi (285-286) ve Anlamı
﷽ وﻥ ۜ َ ﻝ اِل َ ْيهِ ِﻣ ْﻦ َربّ ِ ۪ه َوا ْل ُم ْﺆ ِم ُن َ ِﻮﻝ ب ِ َمٓا ُا ْنﺰ ُ ىٰا َﻣ َﻦ الرَّ ُﺳ ﻦﻴ ُّٰك ٌّل ىٰا َم َن ب ِ ه َ اللِ َو َم ىٰل ٓ ِﺌ َ ْ َ ﻜ ِت ۪ه َو ُك ُت ِب ۪ه َو ُر ُسلِ ۪ه ۜ َل نُ َف ّرِ ُﻕ ب ِ اَﺣ ٍﺪ ِمن ر ﺳﻠِ ۪ه ۠ َو قَا لُوا ﺳ ﻚ َر بَّنَا َ َ ﻤ ْعنَا َو اَط َ ْعنَا ﻏُ ْف َران َ َ ُ ُ ْ ِو ۪ ﻚ ا ْل َم (285) ي ۞ ص ي ل ا َ ۜ ﺴﺎ اِ َّل ُو ْﺳ َﻌهَا َ ّٰﻜلِّ ُﻒ ُه ً الل ن َ ْف َ ُ َل ي َ ْ ُ ِ ﺖ َربَّنَا َل تُ َﺆ ۜ ْ َاﻛتَ َسب لَهَا َما كَ َسبَ ْﺖ َو َعل َ ْيهَا َما اخ ْﺬ ن َ ٓا ْ اِ ْﻥ َ ۪ﺴﻧينَ ٓا اَ ْو اَ ْخﻄ َ ْﺄﻧَﺎ ۚ َر بَّﻨَﺎ َو َل ت َ ْح ِم ْل َعل َ ْيﻨ َ ٓﺎ اِ ْﺻ ًرا ين ِﻣ ْﻦ قَ ْبلِﻨَﺎ ۚ َربَّﻨَﺎ َو َل تُ َح ّ ِم ْلنَا َ َ ﻛ َما َح َم ْلتَ ُه َع َل ا ل َّ ۪ﺬ ِ ۠ ار َح ْمنَا ْ اﻋ ُﻒ َعﻨَّﺎ ۠ َو ا ْﻏف ْر لَﻨَﺎ ۠ َو ْ َﻣﺎ َل طَا قَة َ لَﻨَﺎ ﺑِ ۪ﻪۚ َو ِ َ ﺖ مو لىٰيﻨَﺎ فَانصرﻧَﺎ ع َل ا ْل َﻘﻮ ِﻡ ا ْل (286) ۪�ن ۞ َ ﻜافر َ ْ ُْ ْ ْ َ َ ْ ا َﻧ Yarışalım Sınıfınızda, “Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Yarışması” düzenleyeniz. Jüri üyesi ve yarışmacı arkadaşlarınızı tespit ediniz. Kur’an-ı Kerim yarışmalarında esas alınan okuma, tecvit, ses ve makam puanlarına uygun olarak (Taban puan: 60, Ezberden okuma: 10 puan, Tecvit: 10 puan, Makam: 10 puan, Ses: 10 puan), Amenerrasulü aşrını en güzel okuyan arkadaşınızı belirleyiniz.
144
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları Bakara Suresi 285-286. Ayetlerin Anlamı 285. Peygamber, Rabb’i tarafından kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Hepsi Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler. “Allah’ın peygamberleri arasında ayrım yapmayız. İşittik, itaat ettik. Rabb’imiz, affına sığındık! Dönüşümüz sanadır.” dediler. 286. Allah hiç kimseyi güç yetiremeyeceği bir şekilde yükümlü tutmaz. Herkesin yaptığı iyilik kendi yararına, işlediği kötülük de kendi zararınadır. Ey Rabb’imiz! Eğer unuttuk veya kasıtsız olarak yanlış yaptıysak bundan dolayı bizi sorumlu tutma. Ey Rabb’imiz! Bize, bizden öncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme! Ey Rabb’imiz! Bize gücümüzün yetmeyeceği sorumluluklar da yükleme! Affet bizi, bağışla kusurlarımızı, merhamet et bize! Sen bizim Mevlamızsın. Kâfir topluluklara karşı yardım et bize.
Dua Edelim Bakara suresinin son ayetindeki duaların anlamını ezberleyiniz ve hep birlikte sesli olarak dua ediniz.
145
9. Sınıf 16. Haşr Suresi (21-24) ve Anlamı
﷽
لَو اَ ْن َﺰ ْلنَا ىٰه َﺬا ا ْل ُقر ىٰا َﻥ َع ىٰل َﺟبَلٍ ل َ َراَيتَ ُه َخ ِ عا اﺷ ًعا ُمتَ َص ِّد ً ْ ْ ْ اللِ َوت ِ ِمن َخ ْﺸﻴةِ اﻝ ن َ ْﻀرِﻬﺑَا لِلن َّ ِ ﺜ َم ال ﻚ ل اﺱ لَعَل َُّه ْﻢ ْ ْ َ َ هّٰ ُ ْ ْ َ ۜ ُ الل ال َّ۪ﺬﻱ َ ٓل اِلىٰهَ اِ َّل ه َو ۚ َع ِ وﻥ )(21 ۞ ال ا ْلغَ ْي ِﺐ يَتَ َفك َُّر َ ُ ُه َو هّٰ ُ ُ و َّ ِ يﻢ )(22 ۞ الل ال َّ ۪ﺬﻱ َ ٓل اِلىٰهَ َ ُه َو هّٰ ُ الﺸ َﻬادَﺓۚ ُﻫ َﻮ الرَّ ْح ىٰم ُن الرَّ ۪ح ُ ِ ِ ِ ِ ۪يﺰ الس َﻼ ُم ا ْل ُم ْﺆم ُن ا ْل ُمهَ ْيم ُن ا ْلعَﺰ ُ وﺱ َّ ا َّل ُه َو ۚ اَ ْل َمل ُك ا ْل ُق ُّد ُ اﻥ هّٰ ِ ِ الل وﻥ )(23 ۞ ﺸﻳرِ ُك َ ﺮﺒ ۜ ُس ْب َح َ الل َعمَّا ُ ْ ا ْل َﺠب َّ ُ ُه َو هّٰ ُ ار ا ْل ُمتَكَ ّ ُ ا ْل َخالِ ِ ِ ـح ﻤ َﺳ ال ه ل ر ﻮ ﺼ م ل ا ئ ر ﺎ ﺒ ل ا ق ْ َ ْ ْ ٓ ُ ُ ﺴﻳ ّ ِب ُ ُ ُ ُ اء ا ْل ُح ْس ىٰنۜ ُ َ َ َ َ ْ ُ ّ الﺴﻤ َو ِ ِ ۪ ۞ يﻢ )(24 ك ح ل ا ۪يﺰ ﺰ ع ل ا و ه و ﺽ َر ال و اﺕ ْ ْ ْ َ َ َ َ َ ْ ُ ُ ل َ ُه َما ِﻰﻓ َّ ىٰ ۚ ُ
Uygulayalım Haşr suresinin son ayetlerini, meşhur Kur’an okuyucularının CD veya kasetlerinden dinleyiniz. En çok duygulandığınız ve beğendiğiniz okuyuşu uygulamaya çalışınız.
146
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları Haşr Suresi 21-24. Ayetlerin Anlamı 21. Eğer bu Kur’an’ı bir dağa indirmiş olsaydık, onun Allah korkusuyla başını eğip paramparça olduğunu görürdün. Biz bu misalleri insanlara düşünsünler diye veriyoruz. 22. O, kendisinden başka ilah olmayan Allah’tır. Görülmeyeni de görüleni de bilendir. O esirgeyendir, bağışlayandır. 23. O, mülkün sahibi, her türlü eksiklikten uzak, esenlik veren, güven veren, gözetip koruyan, üstün ve otorite sahibi, büyüklükte eşi bulunmayan, kendisinden başka ilah olmayan Allah’tır. Allah, müşriklerin ortak koştuklarından münezzehtir. 24. O, yaratan, yoktan var eden, varlıklara şekil veren Allah’tır. En güzel isimler onundur. Göklerde ve yerde olanlar onu tesbih ederler. O üstündür, hikmet sahibidir.
İrtibat Kuralım • Evrendeki tüm varlıklara şekil veren (musavvir) Allah’tır. • Bize güven duygusunu veren (mümin) Allah’tır. Haşr suresinin 22-24. ayetlerindeki Allah’ın güzel isimlerini, örneklerdeki gibi insan, hayat ve evrenle ilişkilendiriniz.
147
9. Sınıf ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki değerlendirme tablosunda size uygun olan seçenekleri () ile işaretleyiniz.
Fâtiha Suresi Fil Suresi Kureyş Suresi Mâûn Suresi Kevser Suresi Kâfirûn Suresi Nasr Suresi Tebbet Suresi İhlâs Suresi Felâk Suresi Nâs Suresi Ayete’l-Kürsi Bakara Suresi (1-5) Bakara Suresi (285-286) Haşr Suresi (21-24)
148
Zayıf
Orta
İyi
Tecvitleri uyguluyorum.
Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Harfleri mahreçlerinden çıkarıyorum.
Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Hareke hatası yapmıyorum.
Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Çok iyi
EZBERLEDİĞİM SURE VEYA AYETLER
Ezber okurken takılmıyorum.
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi Kur’an’ın temel amaçlarından biri değildir? A) İnsana Allah, evren ve varlıklarla ilgili doğru bilgi vermek. B) İnsana tarihî bilgiler vermek. C) İnsanın doğru inancı bulmasını sağlamak. D) İnsanı doğru davranışlar yapmaya yönlendirmek. E) İnsanı yanlış inanç ve davranışlardan uzak tutmak. 2. Aşağıdakilerden hangisi Kur’an’ın doğru bilgi, doğru inanç ve doğru davranışı oluşturmak için izlediği yollardan değildir? A) İnsanlara doğru inanç ve davranışlardan örnekler verir. B) İnsanlara doğru inancı zorla kabul ettirir. C) Yanlış davranışlarda bulunanların acı sonlarını haber verir. D) İnsan aklına ve iradesine rehberlik yapar. E) Doğru davranış ve doğru inanç sahibi insanlardan bahseder. 3. Allah’ın verdiği nimetlerin hatırlatıldığı ve ona kulluk etmenin vurgulandığı sure aşağıdakilerden hangisidir? A) Mâûn
B) Kevser
C) Nasr
D) Kureyş
E) Fâtiha
4. Aşağıdaki konulardan hangisi Mâûn suresinde anlatılmaktadır? A) Allah’ın varlığı ve birliği B) İbadetlerde gösterişten uzak durulması C) Kurban ibadetinin ifası D) Salih amel işlemenin önemi E) Sadece Allah’a dua edilmesi 5. Tebbet suresinin yorumunda aşağıdakilerden hangisini söyleyemeyiz? A) Zenginliği Ebu Leheb’e fayda vermedi. B) İnsanlara kötülük yapanlarla mücadele etmeye gerek yoktur. C) Zalimler yaptıklarının karşılıklarını göreceklerdir. D) İnanmayanları ve müminlere zulmedenleri Allah sevmez. E) Her toplumda, Ebu Leheb ve karısı gibi insanlar olabilir. 149
9. Sınıf 6. Felâk ve Nâs suresinden aşağıdaki anlamlardan hangisi çıkarılamaz? A) Kötülüklerden koruyan ve koruyacak olan Allah’tır. B) Geceleyin dışarı çıkmak sakıncalıdır. C) Kıskançlık ve kin beslemek kötü bir davranıştır. D) Şeytan insanların kalbine vesvese verir. E) İnsanlardan ve cinlerden olan şeytanlara karşı uyanık olmak gerekir.
7. I. Gayba inanırlar.
II. Namazlarını kılarlar.
III. Allah yolunda harcarlar.
IV. Emanete riayet ederler.
V. Kitaplara inanırlar.
VI. Ahirete inanırlar.
VII. Sözlerinde dururlar.
Müminlerin yukarıda verilen özelliklerinden hangileri Bakara suresinin 1-5. ayetlerinde yer almaz? A) II ve III B) III ve V C) IV ve VI D) V ve VI E) VI ve VII 8. Aşağıdakilerden hangisi Nasr suresinden çıkarılamaz? A) Başarı Allah’tandır. B) Allah tövbeleri kabul eder. C) Allah müminlere her zaman yardım eder. D) Allah’a hamt ve tesbih edilmelidir. E) İslam dini kendiliğinden yayılacaktır.
150
5. Ünite: Ezberlenecek Ayetler, Sureler ve Anlamları C. Aşağıdaki söz, dua ve ayetlerin Arapça metinlerini Türkçe anlamlarıyla eşleştiriniz.
1
Üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi.
2
Rabb’ini hamt ederek tesbih et, ondan bağışlanma dile.
3
O, yoksulu doyurmayı teşvik etmez.
4
Bizi doğru yola ilet.
5
Öyleyse Rabb’in için namaz kıl ve kurban kes.
6
O hâlde sizin dininiz size, benim dinim bana!
7
Hiçbir şey ona denk değildir. 1
8
Allah, kullarının yaptıklarını ve yapacaklarını bilir.
9
Ey Rabb’imiz! Bize gücümüzün yetmeyeceği sorumluluklar yükleme!
ِ ِ ِ يم َ الص َرا َ ط ا ْل ُم ْستَ ۪ق ّ ا ْهدنَا
ِ اء ُ ٓ الل ا ْل َخال ُق ا ْلبَارِ ُئ ا ْل ُم َص ّوِ ُر ل َ ُه اْال َْس َم ُ ُّٰه َو ه ۜا ْل ُح ْس ىٰن ك َو ْان َح ْر َ ِ ّفَ َص ّ ِل ل ِ َرب
ي َ ْعل َ ُم َما ب َ نْيَ اَ ْي ۪دهي ِ ْم َو َما َخ ْلفَ ُه ْم ِ َو اَل ي َ ُح ُّض َع ىٰل طَعَا ِم ا ْل ِم ْس ۪ك ني
َربَّنَا َو اَل تُ َح ّ ِم ْلنَا َما اَل طَاقَة َ لَنَا ب ِ ۪ه َوا َ ْر َس َل َعل َ ْيهِ ْم ط َ رْيًا اَبَا ۪بي َل
استَ ْغ ِف ْر ُه َ ِ ّفَ َس ّ ِب ْح ب ِ َح ْم ِد َرب ْ ك َو ل ۪دي ِن ُ لَكُ ْم ۪د َ ِينكُ ْم َو ي َولمَ ْ يَكُ ْن ل َ ُه كُ ُف ًوا اَ َح ٌد
O, yaratan, yoktan var eden, varlıklara
10 şekil veren Allah’tır. En güzel isimler onundur.
151
İMAM-HATİP LİSELERİ
KUR’AN-I KERİM DERS KİTABI
10
152
10. Sınıf 1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Kur’an-ı Kerim’i tecvitli okumanın önemi konusunda hatırladığınız bilgileri defterinize yazınız. 2. Kitabınızın 9. sınıf 3. ünitesini gözden geçirerek medlerle ilgili tecvit bilgilerinizi yenileyiniz. 3. Kur’an’ı güzel okuyan hafızların CD veya kasetlerinden hızlı ve ağır okuyuşa örnekler bulunuz.
155
10. Sınıf 1. Tenvin ve Sakin Nun Tenvin, sözlükte “nunlamak” anlamına gelir. Kelimelerin sonuna gelen ve cezimli nun sesi veren iki üstün (
ـــ ً ), iki esre ( ٍـــ
) ve iki ötre (
okuyuşta vardır, yazıda görülmez. Örnek:
ـــ ٌ
) ye tenvin denir. Tenvindeki cezimli nun sadece
ﺍ ََﺣ ًﺪﺍ ﺍ ََﺣ ٍﺪ ﺍ ََﺣ ٌﺪ
Kelimenin ortasında veya sonunda bulunan cezimli nuna da sakin nun denir. Örnek:
ﺍَ ْﻧ َﺖ َﻣ ْﻦ
Bir kelimede tenvin veya sakin nun varsa orada dört tecvit kuralından biri mutlaka bulunur. Bunlar; ihfa, izhar, iklab ve idgamdır. 2. İhfa İhfa sözlükte “gizlemek” anlamına gelir. Tenvin veya sakin nundan sonra, nun sesinin asıl mahrecinin gizlenerek okunmasına ihfa denir. Tenvin veya sakin nundan sonra aşağıdaki 15 harften biri gelirse ihfa olur:
ﺕ ﺙ ﺝ ﺩ ﺫ ﺯ ﺱ ﺵ ﺹ ﺽ ﻁ ﻅ ﻑ ﻕ ﻙ
Bunlar aşağıdaki Arapça beytin ilk harflerinde toplanmıştır:
َﺿ ْﻊ ﻇَﺎﻟ ِ ًﻤﺎ ﺯ ِْﺩ ُﺗ َﻘﺎ ُﺩ ْﻡ ﻃَﺎﻟ ِ ًﺒﺎ ﻓَ َ َﻯ
İhfa’lı okuyuşta; 1. Dil damağa veya üst ön dişlere yapışmaz, doğal hâlinde serbest bırakılır. 2. Tenvin veya sakin nun gunneli okunur. 3. Gunneli okuyuş bir elif miktarı tutulur.1 Örnek:
ًَﺳﻼَ ٌﻡ ﻗَ ْﻮﻻ
ﻮﺩ َﺷ ْﺨ ٍﺺ ﻗَ ْﺪ َﺳ َﻤﺎ َﻛ َﺮ َﻣﺎ َ ِﺻ ْﻒ َﺫﺍﺛَ َﻨﺎ ُﺟ Not Edelim
Sesin genizden (burun boşluğundan) getirilmesine gunne denir.
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda tenvin vardır. • Tenvinden sonra kaf ( ) harfi gelmiştir. • Bu durumda ihfa meydana gelir. • Tenvinin nunu gizlenir ve ses genizden getirilerek bir elif miktarı tutulur.
ﻕ
Açıklayalım-Uygulayalım ﺍِ ْﻥ ُﻛ ْﻨ ُﺘ ْﻢ
َ ِ ﻟ َْﻦ ُﺗ ْﻐ
ﺎﺕ ﺗَ ْﺠ ۪ﺮﻱ ٍ َﺟ َّﻨ
ﺍٰﻳَ ٌﺔ ﻓ۪ﻲ
َﻟ َ ُﺪ ْﻧﻚ
Yukarıda geçen ihfaları örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
1 Abdurrahman Çetin, Kur’an Okuma Esasları, s. 159. 156
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit 3. İzhar İzhar sözlükte “açığa çıkarmak” anlamına gelir. Tenvin veya sakin nundan sonra boğaz harflerinden biri geldiğinde, nun sesinin açık bir şekilde okunmasına izhar denir. Boğaz harfleri altıdır: İzhar’lı okuyuşta; 1. Nun sesi asıl mahrecinden çıkarılır, gunne yapılmaz. 2. Nun sesi tutulmadan hemen bir sonraki harfe geçilir.
ﺍ ﺡ ﺥ ﻉ ﻍ ﻫـ
Örnek: • • • •
َﻣ ْﻦ ﺍ َٰﻣ َﻦ
Not Edelim
Bu örnekte; Birinci kelimenin sonunda sakin nun vardır. Sakin nundan sonra elif ( ) harfi gelmiştir. Bu durumda izhar meydana gelir. Nun harfi açık bir şekilde okunur, gunne yapılmaz.
ﺍ
Yüce Allah'ın aşağıdaki isimleri izhar harfleri ile başlamaktadır:
ُ ّٰ َﺍ ﻪﻠﻟ َ ٌّ َﺧﺎﻟ ِ ٌﻖ َﻋ ْﺪ ٌﻝ َﻏ ِ ٌّ َﻫﺎ ِﺩﻳًﺎ
Açıklayalımِﻣ ْﻦ َﺧ ْ ٍ ﻧَ َﺒﺎﺗ ًﺎ َﺣ َﺴﻨ ًﺎ
ﻓَﺎِ ْﻥ ﺍ َْﺳﻠ َُﻤﻮﺍ
Yukarıda geçen izharları örnekteki gibi açıklayınız ve bu kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
4. İklab İklab sözlükte “çevirmek, dönüştürmek” gibi anlamlara gelir. Tenvin veya sakin nundan sonra be ( ) harfi geldiğinde, nun ( ) sesinin mim ( ) sesine çevrilerek okunmasına iklab denir. İklab’lı okuyuşta; 1. Nun sesi mim sesine çevrilir. 2. Dil doğal hâlindeyken mim sesi genizden getirilerek gunneli okunur. 3. Gunneli okuyuş, dudakları bastırmadan bir buçuk elif miktarı tutulur.1
ﺏ
Örnek:
ﻥ
ﻡ
ٌ ﻴﻊ ﺑَ ۪ﺼ ٌ َ۪ﺳﻤ
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda tenvin vardır. • Tenvinden sonra be ( ) harfi gelmiştir. • Bu durumda iklab meydana gelir. • Tenvindeki nun ( ) sesi, mim ( ) sesine çevrilir. Dudakları bastırmadan ses genizden getirilir ve bir buçuk elif miktarı tutulur.
ﻥ
ﺏ
ﻡ
1 İsmail Karaçam, Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri, s. 350. 157
10. Sınıf Açıklayalım-Uygulayalım ﺑَ ۪ﺼ ٌ ﺑِﺎ ْﻟ ِﻌ َﺒﺎ ِﺩ
ِﻣ ْﻦ ﺑَ ْﻴ ِﻨﻬ ِْﻢ
ﺑَ ْﻐﻴ ًﺎ ﺑَ ْﻴ َﻨ ُﻬ ْﻢ
Yukarıda geçen iklabları örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
5. İdgamlar İdgam sözlükte “bir şeyi diğerine katmak” anlamına gelmektedir. Sakin bir harfi kendisinden sonra gelen harekeli harfe katarak şeddeli okumaya idgam denir. Altı çeşit idgam vardır. Bunlardan ikisi tenvin ve sakin nunla, üçü diğer harflerle ilgilidir. Biri de elif lam ( ) takısından sonra meydana gelir.
ﺍﻝ
İDGAMLAR
İDGAM-I
İDGAM-I
İDGAM-I
İDGAM-I
İDGAM-I
İDGAM-I
MEA’L-GUNNE
BİLA-GUNNE
MİSLEYN
MÜTECANİSEYN
MÜTEKARİBEYN
ŞEMSİYYE
5.1. İdgam-ı Mea’l-gunne Gunneli idgam demektir. Tenvin veya sakin nundan sonra biri gelirse idgam-ı mea’l-gunne olur.
ﻳَ ْﻤ ُﻨﻮ
harflerinden (
ﻱﻡﻥﻭ
İdgam-ı mea’l-gunnede; 1. Tenvin veya sakin nun, kendinden sonraki harfe katılarak şeddelenir ve gunneli olarak okunur. 2. Gunneli okuyuş bir buçuk elif miktarı tutulur.1
Not Edelim ﻳَ ْﻤ ُﻨﻮharflerinin farklı kelimelerde olması şart olduğu ﺍﻥ ُﺩ ْﻧ َﻴﺎ ٌ ﺍﻥ ﻗِ ْﻨ َﻮ ٌ ﺎﻥ ِﺻ ْﻨ َﻮ ٌ ُﺑ ْﻨ َﻴkelimelerinde idgam yapılmaz. İzharlı okunur.
İdgam-ı mea’l-gunnede sakin nun ile için
1
Abdurrahman Çetin, Kur’an Okuma Esasları, s. 167. 158
)
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Örnek:
َﻣ ْﻦ ﻳَ ْﻌ َﻤ ْﻞ
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda sakin nun vardır. • Sakin nundan sonra ye ( ) harfi gelmiştir. Bu durumda idgam-ı me’al-gunne olur.
ﻱ
َﻣ َّﻴ ْﻌ َﻤ ْﻞ
). • Nun harfi ye harfine katılarak şeddelenir ( • Ses genizden getirilerek bir buçuk elif miktarı tutulur.
Açıklayalım-Uygulayalım ِﺍﻪﻠﻟ َﺣ َﺴ ٍﻦ َﻭﺍ َ ْﻧﺒَﺘَﻬَﺎ ٓﺎﺀ ّٰ ﻧ َ ْﺼ ٌﺮ ِﻣ َﻦ ُ َ َ َﻣ ْﻦ
Yukarıda geçen idgam-ı mea’l-gunneleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli
olarak okuyunuz. 5.2. İdgam-ı Bila-gunne
ﻝ ﺭ
Gunnesiz idgam demektir. Tenvin veya sakin nundan sonra kısaca gelirse idgam-ı bila-gunne olur. İdgam-ı bila-gunnede; 1. Tenvin veya sakin nun, kendinden sonraki harfe katılarak şeddelenir. 2. Şeddelenen idgam harfi gunnesiz okunur. Örnek:
َِﻣ ْﻦ ﻟ َ ُﺪ ْﻧﻚ
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda sakin nun ( ) vardır. • Sakin nundan sonra lam ( ) harfi gelmiştir. • Bu durumda idgam-ı bila-gunne olur. • Tenvinin nunu, lam harfine katılarak şeddelenir ( • Gunne yapılmaz.
ﻝ
ﻟ َْﺮharflerinden biri
ْﻥ
َِﻣﻠَّ ُﺪ ْﻧﻚ
).
Açıklayalım-Uygulayalım ُﻣ َﺼ ّ ِﺪﻗًﺎ ﻟ ِ َﻤﺎ
ِﻣ ْﻦ َﺭ ّﺑ ُِﻜ ْﻢ
ﻴﻢ ٌ َﻏ ُﻔ ٌ ۪ﻮﺭ َﺭﺣ
َ ٰﻻﻳَ ًﺔ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ
۪ﺍﺩﺍ ﻟ ِ َﻜﻠِ َﻤﺎﺗِﻪ ً ِﻣ َﺪ
Yukarıda geçen idgam-ı bila-gunneleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
5.3. İdgam-ı Misleyn Aynı harf birincisi cezimli, ikincisi harekeli olarak bir araya gelirse idgam-ı misleyn olur. Bu durumda birinci harf ikinci harfe katılarak şeddeli okunur.
159
10. Sınıf Örnek:
َﺍِ ْﺿﺮ ِْﺏ ﺑ َِﻌ َﺼﺎﻙ
Bu örnekte; •
• • •
ﺍِ ْﺿﺮِ ْﺏkelimesinin sonunda cezimli be ( ) ْﺏharfi vardır. Cezimli be harfinden sonra ﺎﻙ َ ﺑ َِﻌ َﺼkelimesinin başında harekeli be ( ) ِﺏgelmiştir. Bu durumda idgam-ı misleyn olur. Cezimli be ( ﺏ ْ ) harfi harekeli be harfine katılarak şeddeliymiş gibi َ ﺍِ ْﺿﺮ ِّﺑ َِﻌ َﺼﺎﻙşeklinde okunur. Harflerin arası ayrılmaz.
Not Edelim İdgam-ı misleyn harfleri mim (
ﻡ
) ve nun (
ﻥ
) olursa bu durumda idgam-ı misleyn
mea’l-gunne olur ve bir buçuk elif miktarı tutularak gunneli okunur. Örnek:
َﻭ َﻣ ْﻦ ُﻧ َﻌ ّ ِﻤ ْﺮ ُﻩ
Bu örnekte birincisi sakin, ikincisi harekeli olan iki nun harfi bir araya geldiği için idgam-ı misleyn me’al-gunne vardır. Nun harfleri birbirine katılarak şeddelenir. Nun sesi genizden getirilerek bir buçuk elif miktarı tutulur. Şeddeli nun ve şeddeli mim harfleri de bu gruba girer. Örnek:
ـﻤﺎ َّ َﻭ ِﻣ
ﺍِ َّﻥ
Açıklayalım-Uygulayalım ﺎﺭ ُ ُ ْﻢ َ ﻓَ َﻤﺎ َﺭﺑ َِﺤ ْﺖ ﺗِ َﺠ
ﺍِ ْﺫ َﺫ َﻫ َﺐ
ٌ ﻟ َُﻬ ْﻢ َﻣ ْﻐ ِﻔ َﺮ
ٍِﻣ ْﻦ ﻧَﺎﺭ
ﺍ َٰﻭ ْﻭﺍ َﻭﻧَ َﺼ ُﺮﻭﺍ
Yukarıda geçen idgam-ı misleyn ve idgam-ı misleyn mea'l-gunneleri örnekteki gibi açıklayınız. Kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
5.4. İdgam-ı Mütecaniseyn Mütecaniseyn sözlükte “benzer veya aynı türden iki şey” anlamına gelir. Mahreçleri aynı, sıfatları farklı harflerin birbirine katılarak okunmasına idgam-ı mütecaniseyn denir. Ağzın aynı bölgesinden çıkan, fakat farklı seslere sahip olan bu harfler üç grupta toplanır: 1.
ﻁ ﺩ ﺕ
2.
ﻅ ﺫ ﺙ
3.
160
ﺏ ﻡ
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit İdgam her bir grubun kendi içinde gerçekleşir. Sakin olan birinci harf, harekeli olan ikinci harfe katılarak şeddeli okunur. Örnek:
َﻳَﻠ َْﻬ ْﺚ ٰﺫﻟِﻚ
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda cezimli se ( ) harfi vardır. • İkinci kelimenin ilk harfi de harekeli zel ( ) dir. • Bu durumda mahreçleri aynı, sıfatları farklı olan harf gruplarından se ( harfleri bir araya geldiği için idgam-ı mütecaniseyn olur.
ْﺙ
ٰﺫ
• Cezimli harf harekeli harfe katılarak şeddeli zel ( çıkarılmaz.
َﻳَﻠ َْﻬ ّٰﺬﻟِﻚ
ﺙ
) ile zel (
) şeklinde okunur. Se (
ﺙ
ﺫ
)
) sesi
Açıklayalım-Uygulayalım ﺍَ َﺣ ْﻄ ُﺖ
ﺍِ ْﺫ ﻇَﻠ َ ُﻤﻮﺍ
َ َ ْﻄ َﺖ
َﻋﺒَ ْﺪﺗُ ْﻢ
ﺍِ ْﺭﻛَ ْﺐ َﻣﻌَﻨَﺎ
Yukarıda geçen idgam-ı mütecaniseynleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
5.5. İdgam-ı Mütekaribeyn Mütekaribeyn sözlükte “birbirine yakın iki şey” anlamına gelir. Mahreçleri yakın olan harflerin birbirine katılarak okunmasına idgam-ı mütekaribeyn denir. Bu harfler iki grupta toplanır: 1.
ﻝ ﺭ
2.
ﻕﻙ
İdgam her bir grubun kendi içinde gerçekleşir. Sakin olan birinci harf, harekeli olan ikinci harfe katılarak şeddeli okunur. Örnek:
ُﻗ ْﻞ َﺭ ّ ِﺏ
Bu örnekte;
) ْﻝharfi vardır. ( ) َﺭharfi gelmiştir.
• Birinci kelimenin sonunda cezimli lam ( • İkinci kelimenin başında da harekeli ra
• Bu durumda mahreçlerinde ve sıfatlarında yakınlığı olan harf gruplarından lam harfinden sonra ra harfi geldiği için idgam-ı mütekaribeyn olur. • Cezimli lam ( harfi okunmaz.
ْﻝ
) harfi, ra (
َﺭ
) harfine katılarak (
161
) ُﻗ َّﺮ ّ ِﺏşeklinde şeddeli okunur. Lam
10. Sınıf Not Edelim Lam ve ra harfleri arasında idgam yapabilmek için lam harfinin önce gelmesi gerekir.
۪ ﺍﻏ ِﻔ ْﺮ ْ َﺭﺑَّ َﻨﺎörneğinde olduğu gibi, ra ( ﺭ
) harfi önce gelirse idgam yapılmaz.
Açıklayalım-Uygulayalım ﺍَ َ ْ ﻧَ ْﺨﻠ ُْﻘ ُﻜ ْﻢ
Yukarıda geçen idgam-ı mütekaribeyni örnekteki gibi açıklayınız ve tecvitli olarak okuyunuz
5.6. İdgam-ı Şemsiyye
ﺍ َْﻝ
Arapçada isimlerin başına gelen ve onları belirli yapan “Elif lam takısı”na ( ) “Lâm-ı tarif” (belirlilik takısı) denir. Lâm-ı tariften sonra şemsi harflerden biri geldiğinde, lam harfi sonraki harfe katılarak şeddeli okunur. Buna idgam-ı şemsiyye denir. Kur’an alfabesindeki harflerden on dördü şemsidir:
ﺕ ﺙ ﺩ ﺫ ﺭ ﺯ ﺱ ﺵ ﺹ ﺽ ﻁ ﻅ ﻝ ﻥ
Şemsi harflerden önce gelen lam harfi yazıldığı hâlde okunmaz. Kendisinden sonraki şemsi harfe şedde konulur. Örnek:
َّ ﺍ ُ ْ َﻟﺼ
Bu örnekte; • Kelimenin başında elif lam takısı ( ) vardır. • Elif lam takısından sonra şemsi harflerden sad ( • Bu durumda idgam-ı şemsiyye meydana gelir. • Elif lam takısının lamı okunmaz. Sad harfi (
ﺍﻝ
) ﺹgelmiştir.
ﻟﺺ َ ّ َﺍ
) şeklinde şeddeli olarak okunur.
Açıklayalım-Uygulayalım ﺎﺱ ُ ﺍَﻟ َّﻨ
َﻟﺴ ّ ِﻴ َﺌ ُﺔ َّ ﺍ
ِّ ﺍ כ ُﺮ ْ َﻟﺬ
Yukarıda geçen idgam-ı şemsiyyeleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
162
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit 6. İzhar-ı Kameriyye Lâm-ı tariften sonra kameri harflerden biri geldiğinde lam harfi kendinden sonraki harfe katılmadan açık bir şekilde okunur. Buna izhar-ı kameriyye denir. Kur’an alfabesinde şemsi harflerin dışında kalan on dört harfe, kameri harfler denir. Bunlar
ﻴﻤ ُﻪ َ ۪ ﺍ َْﺑ ِﻎ َﺣ َّﺠﻚَ َﻭ َﺧ ْﻒ َﻋﻘcümlesinde bir araya getirilen ﺍ ﺏ ﺝ ﺡ ﺥ ﻉ ﻍ ﻑ ﻕ ﻙ ﻡ ﻭ ﻫـ ﻱ
harfleridir.
Örnek:
ﺍَﻟ َْﺤ ْﻤ ُﺪ
Bu örnekte; • Kelimenin başında elif lam takısı ( ) vardır. • Elif lam takısından sonra kameri harflerden ha ( ) gelmiştir. • Bu durumda izhar-ı kameriyye meydana gelir. • Elif lam takısının lamı, cezimli ve açık bir şekilde okunur. İdgam yapılmaz.
ﺍﻝ
ﺡ
Açıklayalım-Uygulayalım ﺍَﻟ ُْﻤﻠ ُْﻚ
ﺍَ ْﻟ َﻐ ْﻴ ُﺐ
ُ ْ ﺍَ ْﻟ َﺨ
Yukarıda geçen izhar-ı kameriyyeleri örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
7. Sakin Mim’in Okunuş Şekilleri
ْﻡ
“Cezimli mim” ( ) harfine “sakin mim” denir. Sakin mimin okunuşuyla ilgili üç tecvit kuralı vardır: 1. Sakin mimden sonra harekeli bir mim harfi gelirse idgam-ı misleyn mea'l-gunne olur. Bu durumda; • İki mim harfi birbirine katılarak şeddelenir. • Şeddeli mim harfi gunneli okunur. • Gunneli okuyuş, bir buçuk elif miktarı tutularak yapılır.
ﻮﻥ َ َﻭ ُﻫ ْﻢ ُﻣ ْﺆ ِﻣ ُﻨ 2. Sakin mim ( ) ْﻡden sonra be ( ﺏ Örnek:
) harfi gelirse dudak ihfası (ihfa-i şefevî) olur.
Bu durumda; • Sakin mim gunneli okunur. • Gunneli okuyuş, dudakları fazla bastırmadan bir buçuk elif miktarı tutularak yapılır.
163
10. Sınıf ٍ ﺎﺭ َ ﺗَ ْﺮﻣ۪ ﻴﻬ ِْﻢ ﺑِ ِﺤ َﺠ
Örnek:
Bu örnekte; • Birinci kelimenin sonunda sakin mim ( ) vardır. • İkinci kelimenin başında be ( ) harfi gelmiştir. • Bu durumda ihfa-ı şefevî (dudak ihfası) meydana gelir. • Sakin mim sesi dudakları bastırmadan genizden getirilir ve harf bir buçuk elif miktarı tutularak okunur. 3. Sakin mimden sonra mim ve be’nin dışındaki harflerden biri gelirse sakin mimin izharı (izhar-ı şefevî) olur. Bu durumda; • Sakin mimde idgam yapılmaz. • Gunne yapılmaz. İzharda olduğu gibi harf, cezimli ve tutulmadan okunur.
ﺏ
Örnek:
ْﻡ
۪ﻳﻨ ُﻜ ْﻢ ُ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ ﺩ
Açıklayalım-Uygulayalım َﻋﻠ َْﻴﻬ ِْﻢ ُﻣ ْﺆ َﺻ َﺪ ٌﺓ
ﺍِ َّﻥ َﺭ َّ ُ ْﻢ ِ ِْﻢ
۪ﻴﻬﺎ َ َﻭ ُﻫ ْﻢ ﻓ
Yukarıda geçen sakin mimle ilgili tecvitleri, örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
8. Kalkale Sözlükte “sarsmak” anlamına gelir.
) ُﻗﻄْ ُﺐ َﺟ ٍﺪ ( ﻕ ﻁ ﺏ ﺝ ﺩharflerinden biri kelimenin ortasında veya sonunda cezimli olarak geldiğinde,
bu harflerin mahrecinin kuvvetli bir şekilde sarsılmasına, yani vurgulu tonla okunmasına kalkale denir. Kalkale yaparken; • Kalkale sesi, bir önceki harfin harekesine uygun çıkarılır. • Kalkale harfine hareke verilmez. Örnek: Bu örnekte; •
•
ُﻮﻥ َ ﻳَ ْﺪ ُﺧﻠ
ٍ ُﻗﻄْ ُﺐ َﺟﺪharflerinden dal ( ) ﺩharfi cezimli olarak geldiği için kalkale vardır. Dal ( ) ﺩharfi kendinden önceki harfin harekesine uygun olarak vurgulu bir okunur.
164
ses tonuyla
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Not Edelim Harekeli olan kalkale harflerinin üzerinde cezimli olarak durulduğunda yine kalkale olur. Örnek:
۞ ۚ ﺍﻪﻠﻟ ﺍَ َﺣ ٌﺪ ُ ّٰ ُﻗ ْﻞ ُﻫ َﻮ
Şeddeli olan kalkale harfinin üzerinde durulduğunda ikinci harfte kalkale yapılır. Durulmayıp geçildiğinde kalkale yapılmaz. Örnek:
۞ﺐ ۜ َّ َ ) َﻭﺗ َ ْﺐ َﺏ ( َﻭﺗ
İdgam yapılan durumlarda kalkale yapılmaz. Örnek:
ﺍِ ْﺭ َﻛ ْﺐ َﻣ َﻌ َﻨﺎ
Açıklayalım-Uygulayalım ﻮﻥ ﺗَ ْﺠ ۪ﺮﻱ ﺍَﻃْ َﻌ َﻤ ُﻬ ْﻢ ﻳَ ْﻘ ُﺘﻠُﻮﻥ َ ﻳَ ْﺒ ُﻐ
Yukarıda geçen kalkaleleri, örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak
okuyunuz. 9. Ra’nın Hükümleri
ﺭ
Kur’an-ı Kerim tilavetinde ra ( ) harfinin kendine özgü okunuşu vardır. Harekesine veya kendinden önceki ve sonraki harflerin durumuna göre kalın ya da ince okunabilir. Ra harfi ile ilgili tecvit kurallarını üç bölümde inceleyebiliriz. A. Ra Harfinin Kalın Okunduğu Durumlar 1. Ra harfinin harekesi üstün veya ötre ise kalın okunur.
ﺍَ َ ْ ﺗَ َﺮ
ﻳَ ُﻤ ُّﺮ
َﻭﺍ ْﻧ َﺤ ْﺮ
ﻓَﺎ ْﻧ ُﺼ ْﺮﻧَﺎ
ﻮﺭ ْ َُﺷﻜ
َﻭﺍﻟ َْﻌ ْﺼ ْﺮ
Örnek: 2. Ra harfi sakin olursa kendinden önceki harfin harekesine bakılır; üstün veya ötre ise ra kalın okunur. Örnek: 3. Hem ra harfi hem de ra harfinden önceki harf sakin olursa daha önceki harfin harekesine bakılır; üstün veya ötre ise ra kalın okunur. Örnek: 4. Ra harfi sakin olup kendinden önceki harf esreli olursa ve ra’dan sonra isti'lâ harfleri denilen
ﺿ ْﻐ ٍﻂ ﻗ ِ ْﻆ َ ُﺧ َّﺺ ٍِﻣ ْﺮﺻﺎ ٍﺩ ﻓِ ْﺮﻗَﺔ َ
kalın harflerden ( Örnek:
) birisi gelirse ra kalın okunur.
5. Ra harfi sakin olur ve kendinden önce de esreli vasıl hemzesi gelirse ra kalın okunur. Bir önceki kelimeyle birleştirilmiş olsa da kalın okunur. Örnek:
َ َﻟ ِ َﻤ ِﻦ ْﺍﺭﺗ
۪ ِﺍِ ْﺭﺟ
165
10. Sınıf B. Ra Harfinin İnce Okunduğu Durumlar 1. Ra harfinin harekesi esre ise ince okunur. Örnek:
ﺎﻝ ٌ ﺭ ِْﺣﻠَ َﺔ ﺭ َِﺟ
2. Ra harfi sakin olursa kendinden önceki harfin harekesine bakılır, esre ise ra ince okunur.
ﺍﺳ َﺘ ْﻐ ِﻔ ْﺮ ُﻩ ْ َﻭ
ِ ّ ﻓَ َﺬ כ ْﺮ
Örnek: 3. Hem ra harfi hem de ra harfinden önceki harf sakin olursa daha önceki harfin harekesine bakılır, esre ise ra ince okunur. Örnek:
َﺧ ۪ﺒ ْ ِﺣ ْﺠ ْﺮ
ﻱ
4. Ra harfi sakin, kendinden önce lin harflerinden ya ( ) olursa ra ince okunur. Başka bir ifadeyle lîn harfi olan ya'dan sonra gelen ra harfi üzerinde durulursa ra ince okunur. Örnek:
ْ ْ َﺧ
ْ ْ َﺳ
Not Edelim
Kalın ve ince okunduğu yerlerin dışında kalan ve az sayıda örneği bulunan aşağıdaki üç durumda ise sakin ra harfi ( ) hem kalın hem de ince okunabilir:
ْﺭ
1. İsti'lâ harfinin harekesi esre olduğu için
َﻋ ْ َ ﺍ ْﻟ ِﻘ ْﻄ ْﺮve ْ ِﻣ ْﻦ ِﻣ ْﺼﺮörneklerinde olduğu gibi, öncesinde esre bulunan sakin ta ) ـــِ ْﻂveya sakin sad'dan ( ) ـــِ ْﺺsonra gelen ra harfinde durulduğunda, ِ ﺍَ ْﻥ ﺍَ ْﺳﺮkelimelerinde durulduğunda kalın veya ince okunabilir. 3. ِ ﺍِﺫَﺍ َ ﺮ ِ ﻓَﺎ َﺳﺮ ْ ْ 2.
(
ُﻛ ُّﻞ ﻓِ ْﺮ ٍﻕkelimesinde,
Açıklayalım-Uygulayalım ۪ﺭ ٌﺢ
ﻟَﺒِﺎ ْﻟ ِﻤ ْﺮ َﺻﺎ ِﺩ
ِ ّ ِﻟ כ ْﺮ ْ ﻠﺬ
َﻭﺍ ُْﻣ ْﺮ
ﺍَ ِﻡ ْﺍﺭﺗَ ُﺎﺑﻮﺍ
Yukarıda geçen ra harflerinin okunuş kurallarını açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
10. Lafzatullah’taki Lam Harfinin Okunuşu Lafzatullah “Allah lafzı” demektir. Allah lafzındaki lâm ( ) önceki harfin harekesi üstün veya ötre ise kalın, esre ise ince okunur. Örnek:
ﺍﻪﻠﻟ ُ ّٰ ُﻫ َﻮ
ﻝ
166
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Bu örnekte; • Allah lafzından önceki harfin harekesi üstündür. • Bu durumda Lafzatullah’daki lam harfi kalın okunur. Not: Bu örnekte Lafzatullah’taki lam harfi kalın okunurken kendinden önce gelen ve ince harflerden olan vav ( ) kalın okunmaz.
ﻭ Açıklayalım-Uygulayalım ّٰ ﺍِﺗَّ ِﻖ َﺍﻪﻠﻟ
ِِ ّٰﻪﻠﻟ
ِﺍﻪﻠﻟ ّٰ ﻧَ ْﺼ ُﺮ
ﺍﻪﻠﻟ ُ ّٰ ﻗَﺎ َﻝ
Yukarıda geçen lafzatullahlardaki lam harfinin okunuşunu, örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
11. Zamir “Hû zamiri”nin (
ـﻪ
) okunuşu iki şekilde olur:
1. Kendisinden önceki harf harekeli olduğunda zamir uzatılarak okunur. Örnek:
ﺑَ ْﻴ َﻨ ُﻪ
Bu örnekte;
• Kelimenin sonunda zamir vardır. • Zamirden önceki harf harekelidir. • Bu durumda kelimenin sonundaki zamir “beynehuu” şeklinde uzatılarak okunur. 2. Kendisinden önceki harf cezimli veya harekesiz olduğunda zamir uzatılmaz.
ِﻋﻠ َّﻤﻨَﺎﻩ ﻋﻠَﻴﻪ ْ َ ُ ْ َ Not Edelim Örnek:
ﻓَ َﻮﺍ ِﻛ ُﻪ/ َﻣﺎ ﻧَ ْﻔ َﻘ ُﻪ/ َ ْ ﺗَ ْﻨ َﺘ ِﻪ/ َ ْ ﻳَ ْﻨ َﺘ ِﻪ
olduğu için uzatılmadan okunur.
Zümer suresinin 7. ayetindeki uzatılmadan okunur.
kelimelerindeki
ﻳَ ْﺮ َﺿ ُﻪ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ
ـﻪler zamir olmayıp kelimenin aslından
lafzında bulunan hu zamiri ihtilas ile yani
Açıklayalım-Uygulayalım ُﻮﻩ ُ ﻗَ َﺘﻠ
ِﻣ ْﻨ ُﻪ
ِ۪ﻣ ْﺜﻠِﻪ
ﻗَﻠ ُْﺒ ُﻪ
Yukarıda geçen zamirlerin okunuşlarını örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz. 167
10. Sınıf 12. Sekte Sözlükte “susmak, konuşmayı ve okumayı kesmek” anlamına gelen sekte, Kur’an okurken sesi bir müddet kesip nefes almaksızın devam etmektir. Sekte yapılacak yerde ses kesilir ve kısa bir süre bekledikten sonra okumaya devam edilir. İmam Asım kıraatında dört yerde sekte yapılır.
ِﻣ ْﻦ َﻣ ْﺮﻗَ ِﺪﻧَﺎ ۢ ٰ۔ﻫ َﺬﺍ
1. Yâsîn suresinin 52. ayetinde:
ﺍﻥ َ َﻛ َّﻼ ﺑَ ْ ۔ﻞ َﺭ
2. Mutaffifîn suresinin 14. ayetinde:
۞ ﺍﻕ ٍۙ َﻭﻗ۪ﻴ َﻞ َﻣ ْ ۔ﻦ َﺭ ِﻋ َﻮﺟًﺎ ۜ۔ ۞ ﻗَ ّ ِﻴ ًﻤﺎ
3. Kıyâme suresinin 27. ayetinde: 4. Kehf suresinin 1 ve 2. ayetleri arasında:
Örnek:
ِﻣ ْﻦ َﻣ ْﺮﻗَ ِﺪﻧَﺎۢ ٰ۔ﻫ َﺬﺍ
Not Edelim Kehf suresinin 1. ayetinde sekte yapılacak
Bu örnekte; •
َﻣ ْﺮﻗَ ِﺪﻧَﺎkelimesi ile ٰﻫ َﺬﺍkelimesi
arasında sekte işareti vardır.
ۢ ِﻣ ْﻦ َﻣ ْﺮﻗَ ِﺪﻧَﺎokunduktan sonra ses kesilir, nefes almadan ﺬﺍ َ ٰﻫ
• Bu durumda
yer ayet sonunda olduğu için durulduğunda sekte yapılmaz. Fakat ayetler birleştirilmek istenirse
ِﻋ َﻮ ًﺟﺎ
kelimesinde meddi tabii yapılarak elif üzerinde durulur, sekte yapılır ve nefes almadan okumaya devam edilir.
kelimesi okunarak kıraata devam edilir.
Açıklayalım-Uygulayalım ﺍﻕ ٍۙ َﻭﻗ۪ﻴ َﻞ َﻣ ْ ۔ﻦ َﺭ
ﺍﻥ َ َﻛ َّﻼ ﺑَ ْ ۔ﻞ َﺭ
Yukarıdaki ayetlerdeki sekteleri, örnekteki gibi açıklayınız ve kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz.
13. Okunuşu Özel Olan Kelimeler Kur’an-ı Kerim’de bazı kelimelerin özel okunuşları vardır. Bu kelimelerin altında bulunan küçük bir yazı ile hangi kurala göre okunacağı belirtilir. Özel okunuşu olan bazı kelimelerin nasıl okunacağını teorik olarak açıklayabiliriz. Uygulama ise ancak iyi bir Kur’an öğreticisinden (fem-i muhsin) öğrenilebilir. Asım kıraatinin Hafs rivayetinde okunuşu özel olan kelimeler şunlardır: 1. Furkân suresinin 69. ayetindeki okunur.
ﻓ۪ﻴﻪ۪ ُﻣ َﻬﺎﻧًﺎlafzındaki zamir bir elif miktarı uzatılarak 168
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit 2. Mushaflarda bazı kelimelerdeki
harfinin altında küçük
ﺱ
harfi yazılır. Bu işaret
ﺹharflerinin ﺱolarak okunacağını gösterir. Örneğin, Bakara suresinin ُ ﻳَ ْﺒ ُۣﺼkelimesi ile A’raf suresinin 69. ayetinde yer alan ۚ ً ﺑ َ ۣ ْﺼﻄَﺔ 245. ayetindeki ﻂ kelimesindeki ﺹharfleri ﺱşeklinde okunur. Hûd suresinin 41. ayetindeki ﺠ ۭۙ ٰﺮ ﻬَﺎ ْ َﻣkelimesindeki ra harfi imale ile okunur. Burada ra
kelimelerdeki
3.
ﺹ
harfinin harekesi esreye meylederek üstün-esre arası bir sesle ince okunur.
4. Yûsuf suresinin 11. ayetindeki
َﻻ ﺗ َ ْﺎ َﻣ ۭۖﻨ َّﺎkelimesinde işmam yapılır. Buradaki şeddelenmiş
nun harflerinden birincisini okurken dudaklar öne doğru büzülerek toplanır. Gunneli ve
ﻧَﺎderken dudaklar hemen geri çekilir. ۭۘ Fussilet suresinin 44. ayetindeki ٌّ ِ ﺠ َ ﺀَﺍَ ْﻋlafzındaki hemzeler teshil ile yani yumuşatılarak idgamlı okuyuş gerçekleştirilir.
5.
hemze ile elif veya hemze ile he arası bir sesle okunur. 6. Kur’an-ı Kerim’de bazı kelimelerin altında med
ﻣﺪveya kasr ﻗﺼﺮyazılıdır. Med işaretinin
bulunduğu harf bir elif miktarı uzatılarak okunur. Kasr işaretinin bulunduğu harf ise uzatılmadan okunur. Örnek:
۬ ﺍَﻧَﺎ
َﻭ َﻻ ﻳ َ ُﺆ۫ﺩُ ُﻩ
7. Bazı kelimeler, sonlarındaki harf veya harekelerin korunması ya da belirtilmesi için ha-i
ْـﻪile okunur. Kur’an-ı Kerim’de yedi kelimede, toplam dokuz yerde ha-i sekteli okuyuş vardır. Örneğin, Bakara suresinin 259. ayetindeki َ ْ ﻳَ َﺘﺴ َّﻨ ْﻪve En’âm suresinin َ ِ ﺍِ ْﻗ َﺘkelimelerinde ha-i sekteli okuyuş söz konusudur. 90. ayetindeki ﺪ ْﻩ sekte
1
14. Vakıf, İbtida, Vasıl Kur’an ayetlerinin bir kısmı uzun, bir kısmı kısadır. Kısa ayetler bir nefeste okunabilirse de uzun ayetleri tek nefeste okumak mümkün değildir. Anlam açısından bakıldığında kendi içinde bütünlüğü olan ayetler olduğu gibi öncesi ve sonrasıyla irtibatlı ayetler de vardır. Dolayısıyla Kur’an okurken durmak veya durduktan sonra tekrar devam etmek istendiğinde lafızlardaki uyuma ve ayetlerdeki anlam bütünlüğünü korumaya dikkat edilmelidir. Bunu sağlamak için uyulması gereken kurallar vardır. Bu kurallar; vakıf, ibtida ve vasıl kavramlarıyla açıklanmıştır. Vakıf Vakıf, sözlükte “durmak” anlamına gelir. Kur’an okurken nefes alıp yeniden başlamak üzere durmaya vakıf denir. Vakıf yaparken şunlara dikkat edilir: • Kelime sonunda durulur; kelimeyi bölerek ortasında durulmaz. • Ses tamamen kesilir, nefes alınır ve uygun yerden alınarak okumaya devam edilir. Vakıfla ilgili temel kurallar şöyledir: Sonunda tek hareke bulunan kelimelerde sükûn üzerine durulur. Örnek:
َﻭﺍﻟ َْﻌ ْﺼ ِﺮ
َ ﺍَﻟ َْﻌﺎﻟ َ ِﻤ
1 Diğer ha-i sekteler için bkz. Hâkka suresinin 25, 26, 28, 29. ayetleri ve Kâria suresinin 10. ayeti. 169
10. Sınıf İki ötre ve iki esreli kelimelerde sükûn üzerinde durulur. Örnek:
ﺍَ َﺣ ٌﺪ َﻣ َﺴ ٍﺪ
İki üstünlü kelimelerde, harekeden biri atılarak med harfi olan elif (
ﺍ
) üzerinde durulur.
ًﺍَﺑ َ ًﺪﺍ َﻣﺎﺀ Sonunda yuvarlak te ( ) ﺓbulunan kelimelerde, yuvarlak te sükûnlu he ( ـﻪ ْ ) harfine çevirilerek Örnek:
durulur.
ِ َﻧ ٌﺎﺻﺒَﺔ
ً َﺟﻨَّﺔ
Örnek: Sonunda med harfi olan kelimelerde değişiklik olmaz; med harfi üzerinde durulur.
ﻓَ ْﺎﻧ ُﺼ ْﺮﻧَﺎ
Örnek: Sonu şeddeli olan kelimelerde sükun üzere durulur. Fakat şeddeyi belirtmek için harf sükûnlu olarak biraz tutulur.
ُﻣ ْﺴﺘَﻘَ ٌّﺮ Not Edelim Örnek:
Kelimenin sonunda ötreden sonra vav veya esreden sonra ya olursa med harfi olarak durulur. Örnek:
َﻣﺎ ِ َ ﺍِ َّﻻ ُﻫ َﻮ. Dururken َﻣﺎ ۪ ﺍِ َّﻻ ُﻫﻮşeklinde okunur.
Açıklayalım-Uygulayalım ِ ٓ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺴ َﻤ َﺭﺑ َّ ُﻪ ﺎﺀ ٍ ِ َﺧ َّ ّ
ِ ﺎﻱ َ َّ َﻭﺍﻳ
Yukarıdaki kelimelerde bulunan vakıfların nasıl olacağını örnekteki gibi açıklayınız ve
kelimeleri tecvitli olarak okuyunuz. İbtida İbtida “başlamak, işe girişmek” anlamlarına gelir. Kur'an okumaya başlamaya veya vakıf yaptıktan sonra devam etmeye ibtida denir. İbtida, harekeye ve anlama uygun yerden yapılır. Bir şiir veya düz yazıyı noktalama işaretlerine dikkat ederek okumak gibi, vakıf ve ibtida kurallarına uymak da Kur'an'ı güzel okumayı sağlar. Ayetleri anlamayı ve manası üzerinde düşünmeyi kolaylaştırır. Peygamberimiz, Kur’an tilavetinde vakıf ve ibtidaya dikkat eder, ayet sonlarında dura dura okurdu.1 Dolayısıyla vakıf ve ibtida kurallarına uyarak Kur’an okumak Peygamberimizin ve sahabenin okuyuş tarzına uygundur. Vakıf ve ibtidada temel ölçü, ayetin lafız ve mana bakımından tamamlanmasıdır. Ayet sonlarına ve vakıf işaretlerine (secavendlere) dikkat edilerek Kur'an okunduğunda vakıf ve ibtida kurallarına uyulmuş olur. Herhangi bir sebeple vakıf işareti olmayan yerlerde durulduğunda okumaya devam etmek için geriden başlamak gerekir. Geriden başlarken anlam ve lafız bütünlüğünü bozmamaya dikkat edilmelidir. 1 Buharî, Fedailü’l-Kur’an, 29; Ebu Davud, Vitr, 20. 170
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Vasıl Vasıl, “birleştirmek, yan yana getirmek, ulaştırmak” anlamlarına gelir. Kur’an okurken bir kelimeyi kendisinden sonra gelen kelimeye, sesi ve nefesi kesmeden birleştirmeye vasıl denir. Vasıl yapılması Kur’an tilâvetini kolaylaştırır, ayetlerin akıcı bir şekilde okunmasını sağlar. Kur’an-ı Kerim’i tecvit kurallarına göre okuyan kimse, aynı zamanda vasılla ilgili kurallara da uymuş olur. 15. Kur’an’daki Bazı İşaretler
Bulalım
15.1. Vakıf (Durak) İşaretleri Ayet sonlarında ve kelimelerin üzerinde ﺝ ﺯ ﺹ ﻁ ﻡ ﻗﻒ ﻉ bulunan küçük harflere vakıf işaretleri denir. Kitabınızın “Yüzünden Okunacak Kur’an-ı Kerim okurken nerede vakfedileceğini tam olarak bilmek için iyi bir Arapça ve Sureler” bölümünden yukarıdaki vakıf Kur'an bilgisine sahip olmak gerekir. Bu da herişaretlerini bulunuz ve bu duraklarda nasıl kes için mümkün değildir. Bu sebeple Kur’an okunacağını açıklayınız. kıraatında vakfedilecek yerleri gösteren bazı işaretlerin konulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Vakıf işaretleri konusunda ilk defa Muhamed bin Tayfur es-Secâvendî (560 H/1165 M) tarafından bir çalışma yapılmış ve harfleriyle vakıf yerleri işaretlenmiştir. Daha sonra bazı harflerin ilavesiyle son şeklini alan vakıf işaretleri Müslümanlar arasında yayılmış ve
ﺝﺯﺹﻁﻡ
kabul görmüştür. Günümüzde Müslümanların elindeki Mushaflarda bulunan vakıf işaretlerine Muhammed bin Tayfur es-Secâvendî’nin ismine atfen “secâvendler” denilmektedir. Her birinin bir anlamı olan bu vakıf işaretlerini kısaca tanıyalım:1 1. Lâzım Vakıf (
ﻡ
2. Mutlak Vakıf (
): Durmak gerekir. Durulmadığında anlam bozulabilir.
ﻁ
): Durmak için şartlar uygundur. Mana yönünden birbirinden bağımsız
olan yerlerde bulunur. 3. Caiz Vakıf (
ﺝ
): Durulabilir veya geçilebilir. Durmak daha uygundur.
) ﺯ: Durulabilir veya geçilebilir. Geçmek daha uygundur. Murahhas Vakıf ( ) ﺹ: Nefes yetmezse durulabilir. Geçmek daha uygundur. Lâ Vakfı ( ) ﻻ: Anlam yönünden birbirine bağlı olan yerlerde bulunur. Durmak uygun değildir. Durulduğunda geriden başlanarak devam edilir. Eğer la ( ) ﻻişareti ayet sonunda
4. Mücevvez Vakıf ( 5. 6.
ise geriden alıp devam etmeye gerek yoktur.2
1 Abdurrahman Çetin, Kur’an Okuma Esasları, s. 258. 2 Fâtiha suresinin ۙ ﻋﻠ َ ْﻴﻬِ ْﻢ َ
ﻳﻦ ﺍَ ْﻧﻌَ ْﻤ َﺖ َ ِﺻ َﺮﺍifadesini müstakil ayet kabul edenler vardır. Bu sebeple, ۙ َﻋﻠ َ ْﻴﻬِ ْﻢ َ ﻁ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ
lafzında durulduğunda geriden başlamaya gerek yoktur.
171
10. Sınıf ) ﻗﻒ: Durulabilir veya geçilebilir. Durmak daha uygundur. Sılî ( ) ﺻ: Durulabilir veya geçilebilir. Geçmek daha uygundur. Ayn ( ) ﻉ: Ayet sonlarında bulunur. Bir konunun bittiğini ve yeni bir konunun başladığını ifade
7. Kıf ( 8. 9.
eder. Namazda okurken ayn işaretinin olduğu yerde rükûa gitmek daha uygundur. Aşır olarak
tercih edilen bölümlerde ayn duraklarını dikkate almak konu bütünlüğü açısından uygun olur. 10. Kef (
ﻙ
): Kendisinden önceki durak işaretiyle aynı hükmü taşır. ...
...
11. Muâneka Vakfı ( ) ـــ ( ) ـــ: Birbirine yakın yerlerde iki ayrı yere konulan üçer noktadan ibarettir. Bu işaretlerin bulunduğu yerlerden yalnız birinde durulabilir. 15.2. Secde İşareti Kur’an-ı Kerim’de on dört yerde secde ayeti vardır. Bu ayetlerin geçtiği sayfalarda secde işareti bulunur. Tezhip ile süslenmiş olan şekillerin içinde Arapça (
ﺳﺠﺪﺓ
)
kelimesi yazılıdır. Bu işaretlerin hizasındaki secde ayetlerini okuyan veya dinleyen kimselerin tilâvet secdesi yapması vaciptir.
Bulalım Kur’an-ı Kerim’den secde işareti bulunuz ve tilavet secdesi ile ilgili hükümleri araştırarak öğrendiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
15.3. Hizip, Cüz İşaretleri Kur’an-ı Kerim, yaklaşık altı yüz sayfadır. Her cüzün başında tezhiple süslenmiş şekillerin içinde cüz numaraları yazılıdır. Kur’an cüzleri de beşer sayfalık küçük bölümlere ayrılır. Bunlara hizip adı verilir. Cüzün kaçıncı hizbi olduğu şekillerin içindeki rakamlarla gösterilir. Kur'an hatimlerinde Kur'an'ın cüz ve hizipleri dikkate alınır. Kur'an'ın cüzlere ve hiziplere ayrılması onun belirli bir düzen içinde okunmasını ve ezberden tekrar edilmesini kolaylaştırır. Mesela; Kur’an ayı olarak bilinen ramazan ayında camilerde ve evlerde mukabeleler okunur. Düzenli olarak her gün bir cüz okunduğunda bir ay içinde Kur’an hatmi gerçekleşir. Grup halinde Kur’an hatmi yapılırken gruba katılanlara Kur’an cüzleri paylaştırılır. Hatimle teravih namazı kılınırken her akşam bir cüz okunur. Çünkü teravih namazı yirmi rekat, bir Kur’an cüzü de yirmi sayfadır. Hafızlığını tekrar etmek isteyenler her gün bir cüz veya hizip okurlar.
172
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Bulalım Kur'an-ı Kerim'den cüz ve hizip işaretleri bularak bunların kaçıncı cüz, kaçıncı hizip olduğunu söyleyiniz.
16. Kur’an Okuma Biçimleri-Tertil (Tahkik), Tedvir, Hadr Kur’an-ı Kerim, kendine özgü okunuşu olan bir kitaptır. Onu okuma hızının da bir ölçüsü vardır. Gelişigüzel bir tarzda bazen hızlı bazen yavaş okumak Kur’an okuyuşunun güzelliğine zarar verir. Sesin akışına kapılarak lafızlardaki uyumun ve tatlı ahengin bozulmasına sebep olabilir. Bu sebeple gerek ağır okuyuşlarda gerekse hızlı okuyuşlarda medleri uzatma, gunne ve idgamları tutma ölçülerine dikkat edilmelidir. Kur’an tilâvetinde üç okuyuş biçimi vardır. Kur’an okumak isteyen kimse bu üç okuyuştan herhangi birini tercih edebilir. Bu üç okuma “Yüzünden Okunacak Sureler” biçimi şunlardır: Tertil (Tahkik) bölümünden Âl-i İmran suresinin Tertil (tahkik), harflerin hakkını vererek 190-194. ayetlerini tertil (tahkik) ağır ağır ve tane tane okumaktır. Tertil tarzı hız tarzında okuyunuz. bakımından Kur’an’ı en ağır okuyuştur. Kur’an tilavetinde, her harfin hakkını vermek, harfleri mahreçlerinden çıkarmak, medleri tam olarak uzatmak, ihfa, izhar, iklab, gunne ve idgam gibi tecvit kurallarını en güzel şekilde uygulamak ve okuyuşu güzelleştirmede Yâsîn suresinin 1-12. ayetlerini tedvir olanca gayret göstermeye tertil (tahkik) denir. tarzında okuyunuz. Tedvir Sözlükte döndürmek, çevirmek anlamına gelen tedvir, Kur’an’ı tertil ile hadr arasında yani orta bir hızda okumaktır. Tedvir okuyuşunda gunne ve idgamlar normal ölçüleriyle tutulur. Medlerin uzatılmasında orta ölçüler tercih edilir. Mesela medd-i muttasıl üç elif miktarı uzatılır. Hadr Süratli ve çabuk olmak anlamına gelen hadr, Kur’an-ı Kerim’i tecvit kuralarına uygun olarak hızlı okumaktır. Hadr okuyuşunda medler en az ölçüleriyle mesela medd-i muttasıl iki, medd-i munfasıl bir elif miktarı uzatılarak okunur. Gunne ve idgamlar da asgari ölçüde uygulanır. Kur’an’ı tecvitli okumak gerektiği için hadr okuyuşundan daha hızlı okumak caiz değildir. Çünkü tecvit kurallarına dikkat etmeden hızlı okumak, harflerin yanlış mahreçten çıkmasına, kelimelerin ve hecelerin birbirine karışmasına sebep olur. Hâlbuki, asıl olan onu indiği gibi doğru,
Uygulayalım
Uygulayalım
173
10. Sınıf Uygulayalım
düzgün okumak ve anlamaktır. Hadr’dan daha hızlı okunduğunda Kur’an’ın anlaşılmak için indirildiği göz ardı edilmiş olur. Tertil, tedvir ve hadr tarzından birisi tercih edilebilir. Kur’an okuyan kimse duruma göre ve kolayına geldiği şekilde istediği tarzı seçebilir. Ancak seçilen tarzın kurallarına uyulmalıdır. Medlerin, idgamların, ihfaların uygulanmasında bir denge olmalıdır.
Yâsîn suresinin 55-70. ayetlerini hadr tarzında okuyunuz.
17. Hatalı Okuyuş (Lahn) Lahn “okurken ya da konuşurken hata etmek” anlamına gelir. Sınıfınızda küçük gruplar oluşturunuz. Tecvit kurallarına veya harekelere Yüzünden okunacak bölümlerden bir sayfayı uyulmadığında ortaya çıkan hatalara lahn denir. okuyarak birbirinizi dinleyiniz. Hatalarınızı Kur’an-ı Kerim’i doğru ve düzgün okumak, tespit ediniz ve hangi çeşit lahn olduğunu hatalara düşmemek için lahn konusunu bilmek açıklayınız. gerekir. Tecvit ilminde lahn ikiye ayrılır: 1. Lahn-i Celî: Açık hata anlamına gelir. Harflerin kendisinde, harekelerinde veya sükûnlarda yapılan hataya lahn-i celî denir. Anlamın bozulmasına sebep olabilen bu hatalar genellikle üç yerde meydana gelir: a. Harfte oluşan hata: Bir harfi başka bir harfle değiştirmek, mahrecinden çıkarmamak veya medd-i tabiîyi uygulamamaktan dolayı oluşan hatadır.
Hatalarımızı Bulalım
َﺿ َّﻞkelimesini َﻇ َّﻞşeklinde, َﺫ َّﻝkelimesini َﺯ َّﻝşeklinde, ﻗَﺎﺗَ َﻞkelimesini ﻗَ َﺘ َﻞşeklinde ِ ﺍَ ْﻟﺤﻤ ُﺪ ِ ّٰﻪﻠﻟlafzını ِﺍﻪﻠﻟ ّٰ ِ ﺍَ ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪ ﺭşeklinde okumak. َْ Örnek:
b. Harekede oluşan hata: Harfin harekesini değiştirmek ya da harekeli harfi sakin okumaktır. Örnek:
ِ ﺍَ ْﻟﺤﻤ ُﺪ ِ ّٰﻪﻠﻟlafzını ﺍَ ْﻟﺤﻤ ُﺪ ِ ّٰﻪﻠﻟşeklinde okumak. َْ ُ َْ
c. Sükûnda oluşan hata: Sakin bir harfe hareke vermektir. Örnek:
ﺍَ ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪkelimesini lam harfine esre harekeke vererek ﺍَﻟ ِ َﺤ ْﻤ ُﺪşeklinde okumak.
2. Lahn-i Hafî: "Gizli hata" anlamına gelir. Harflerin geçici özelliklerinde oluşan hatalara lahn-i hafî denir. Ancak tecvit bilenlerin anlayabileceği bu hatalar iki yerde olur: a. İhfa, izhar, idgam, iklab veya gunneyi terk etmek; ince harfleri kalın, kalın harfleri ince okumak; medleri gereğinden fazla uzatmak veya az uzatmaktan dolayı oluşan hatalar. b. Ra harfindeki tekrir sıfatını, nun ve mim harflerindeki gunneleri abartılı veya zayıf yapmaktan dolayı oluşan hatalar.
Kendimizi Test Edelim Yüzünden okunan bölümlerden veya Yâsin suresinden bir sayfayı tedvir tarzında arkadaşınıza okuyunuz. Birbirinizin okuyuşunu takip ederek hatalı okunan yerlerin altını çiziniz. 174
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit Okuma Metni: Kıraatlar ve Kıraat İmamları
Kıraat "okuma" anlamına gelir. Peygamber Efendimiz ve sahabilerden nakledilen bilgilere dayanarak Kur’an kelimelerindeki farklı okunuşları inceleyen bilim dalına "Kıraat İlmi" denir. Kur’an kelimelerindeki okunuş farklılıkları; med (harfleri uzatarak okuma), kasr (kısa okuma), hareke, sükûn, idgam, imale, harflerin kalın veya ince okunması, noktalama vb. şekillerde karşımıza çıkar. Fatiha suresinin 3. ayetinde geçen kelimesinin şeklinde, Kasas suresinin 8. ayetinde geçen kelimesinin şeklinde okunması bu farklı okuyuşlara örnek olarak verilebilir.
َﻭ َﺣ َﺰ ًﻧﺎ
َﻭ ُﺣ ْﺰ ًﻧﺎ
َﻣﺎﻟ ِ ِﻚ
َﻣﻠِ ِﻚ
Kur'an-ı Kerim Peygamber Efendimiz döneminde hem ezberlenmiş hem de vahiy katipleri tarafından çeşitli malzemeler üzerine yazılmıştı. Hazreti Ebu Bekir (r.a.) döneminde malzemeler bir araya toplanarak tek mushaf haline getirildi. Hazreti Osman döneminde ise bu mushaf esas alınarak ve kıraat farklılıkları gözetilerek çoğaltıldı. Çoğaltılan nüshalar Mekke, Medine, Kûfe, Basra ve Şam gibi belirli İslam merkezlerine gönderildi. Çoğaltılan nüshalarda harflerin noktasız ve harekesiz oluşu farklı kıraatların okunmasına imkan sağlamaktaydı. Tabiîn ve tebe-i tabiîn nesli de sahabiler gibi Kur’an’ın okunmasına ve okutulmasına önem verdiler. Aralarından hayatını Kur’an’a vakfeden, onun okunması ve anlaşılması için gece gündüz çaba sarfeden alimler yetişti. Çoğunluğu hicri II. asırda yaşayan ve bulundukları yerlerde Kur’an kıraati ve öğretiminde otorite olarak kabul edilen bu alimler “Kıraat İmamları” olarak tanındı. Hicri IV. asırda Ebu Bekir bin Mücahid tarafından yazılı olarak bir araya getirilen "yedi kıraat"a, daha sonra üç kıraat imamının okuyuşu eklendi. Böylece mütevatir kıraatların sayısı on olarak tespit edildi ve bu mütevatir kıraatlara "kıraat-ı aşere (on kıraat)" adı verildi. Kıraat alimleri genellikle bu on kıraatı sahih kabul etmişlerdir. Bunların dışında kalan ve okunması caiz olmayan kıraatları ise şâz olarak adlandırmışlardır. Bir kıraatın sahih olması için üç temel şart vardır: 1. Peygamberimizden sahih bir senetle rivayet edilmesi, 2. Hazreti Osman’ın İslam merkezlerine gönderdiği mushaflardan birinin yazım şekline uygun olması, 3. Bir yönüyle de olsa Arapçanın gramer kurallarına uygun olması. Mütevatir kabul edilen on kıraat imamının isimleri şöyledir: 1. Nâfi 2. İbn Kesir 3. Ebu Amr 4. İbn Amir 5. Asım 6. Hamza 7. Kisâî 8. Ebu Cafer 9.Yakub 10. Halefü’l-Aşir. Kendilerine kâri (çoğulu: kurrâ) de denilen bu imamlardan doğrudan veya dolaylı olarak kıraat rivayet eden uzman kimselere ravi denilmiştir. Kıraat imamlarının her birinin birden çok ravisi olmakla birlikte, ikişer ravileri meşhur olmuştur. Bu kıraatlardan en meşhur olanı ve tercih edileni, ülkemizde de okunan Asım kıraatinin Hafs rivayetidir. (Suat Yıldırım, Kur'an-ı Kerim ve Kur'an İlimlerine Giriş, s. 70-75.) Özetlenerek alınmıştır. 175
10. Sınıf ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz. 1. İhfalı okuyuşta aşağıdakilerden hangisi yapılırsa yanlış olur? A) Dil doğal halinde serbest bırakılır. B) Ses genizden getirilir. C) Nun sesinin asıl mahreci gizlenir. D) Dil üst ön dişlere değdirilir. E) Tenvin veya sakin nun gunneli okunur. 2. İzhar için aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? A) İzhar harfleri boğaz harfleridir. B) İzharda gunneli okuyuş yoktur. C) Nun sesi asıl mahrecinden çıkarılır. D) Gunneli okuyuş 1,5 elif miktarı tutulur. E) Nun sesi tutulmadan hemen bir sonraki harfe geçilir. 3. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? A) İklab-durmak B) İzhar-açığa çıkarmak C) İhfa-çevirmek D) İdgam-genizden ses getirmek E) Gunne-bir şeyi diğerine katmak 4. Aşağıdaki harf gruplarından hangisi idgam-ı mütekaribeyne aittir? A) ( ) ﻁ ( ) ﺩ ( ) ﺕ B) ( ) ﻅ ( ) ﺫ ( ) ﺙ C) ( ) ﺭ ( ) ﻝ D) ( ) ﻡ ( ) ﺏ E) ( ) ﻝ ( ) ﻙ ( ) ﻕ 5. Sakin mimle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Sakin mimden sonra ba ( ) ﺏgelirse ihfa-ı şefevî olur. B) Sakin mimden sonra mim ( ) ﻡgelirse idgam-ı misleyn me’al-gunne olur. C) Sakin mimden sonra mim ( ) ﻡve be'nin dışındaki harfler gelirse izhar-ı şefevî olur. D) Sakin mimden sonra nun ( ) ﻥgelirse idgam-ı misleyn mea'l-gunne olur. E) Sakin mimden sonra be ( ) ﺏharfi geldiğinde gunneli okuyuş gerçekleşir.
176
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit 6. Vakıfla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Kelimeyi bölerek ortasında durulmaz. B) Sonunda tek hareke bulunan kelimelerde sükûn üzerinde durulur. C) İki ötre ve iki esreli kelimelerde sükûn üzerinde durulur. D) İki üstünlü kelimelerde, sükûn üzerinde durulur. E) Sonunda med harfi olan kelimelerde değişiklik olmaz, med harfi üzerinde durulur. 7. Ra harfinin okunuşu ile ilgili verilen kurallardan hangisi doğru değildir? A) Ra harfinin harekesi üstün veya ötre ise kalın, esre ise ince okunur. B) Ra harfi sakin olup kendinden önceki harfin harekesi üstün veya ötre ise kalın, esre ise ince okunur. C) Ra harfi sakin, ondan önceki de sakin olursa bir öncekine bakılır üstün veya ötre var ise kalın, esre varsa ince okunur. D) Lin harfi olan ya'dan sonra gelen ra harfinde vakıf yapılırsa ra kalın okunur. E) Ra harfi sakin olup kendinden önce esreli bir vasıl hemzesi gelirse ra kalın okunur.
B. Aşağıdaki bilgilerin doğrularını “D”, yanlışlarını “Y” ile işaretleyiniz. (…) Tenvin kelime sonlarında, sakin nun ise kelime ortasında veya sonunda olur. (…) Genizden (burun boşluğundan) gelen sese idgam denir. (…) İklabda dudaklar bastırılmadan normal bir şekilde birleştirilir. (…) Sakin nundan sonra nun gelirse idgam misleyn me’al-gunne olur. (…) Mahreçleri aynı sıfatları farklı olan harfler bir araya gelirse idgam-ı mütekaribeyn olur. (…) İdgam-ı şemsiye ve izhar-ı kameriye elif lam takısı ile ilgili tecvit kurallarıdır. (…) Sekte Kur’an’da on dört yerde vardır. (…) Vakıf işaretlerini ilk belirleyen Muhammed bin Tayfur es-Secâvendî’dir. (…) Kur’an’daki her bir cüz 20 sayfa ve dört hizipden oluşur. (…) Secde işareti olan yerlerde sehiv secdesi yapılır.
177
10. Sınıf C. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
8 4
1 3
11
2
14 6
10
12
5
7 13 9
D. Aşağıda numaralandırılmış yerlerdeki tecvitleri yazınız.
1. Kur’an’daki vakıf işaretlerinin diğer adı. 2. Tertil ile hadr arası okuyuş tarzı. 3. Sakin harfi harekeli bir harfe katarak şeddeli gibi okumak. 4. Kur’an’daki her yirmi sayfaya verilen ad. 5. Mahreç ve sıfatlarında yakın olan harfler için kullanılan kelime. 6. Kur’an’ı doğru ve güzel okuma kuralları. 7. Bir elif miktarı uzatarak okumayı ifade eden ve harfin altına yazılan kelime. 8. Sakin mimden sonra ba harfi gelince oluşan tecvit kuralının Türkçe ifadesi. 9. Nun sesinin mim sesine çevrilerek okunması. 10. Tenvin veya sakin nundan sonra nun sesinin gizlenerek genizden okunması. 11. Nun sesinin açıkça okunmasını ifade eden tecvit kuralı. 12. İdgam-ı me’al-gunne harflerini içeren kelime. 13. Kur’an’ı hatalı okuyuş için kullanılan kavram. 14. İlk ayetiyle ikinci ayeti arasında sekte olan sure. 178
1. Ünite: Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvit
ﻮﻥ ۞ ﺍِ ْﺫ ﺎﺏ ﺍ ْﻟﻘَ ْﺮ َﺔِ ﺍِ ْﺫ َﺟ4ﺎ ۤﺀَ َﻫﺎ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠُ َ َﻭ ْ ﺍﺿﺮِ ْ 1ﺏ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ َ 2ﻣﺜَ ًﻼ 3ﺍَ ْﺻ َﺤ َ ﺍَ ﺭ ﺳ ْﻠﻨَﺎ ۤ ﺍِ ِ ِ ﻮﻫ َﻤﺎ ﻓَﻌَﺰَّ ْﺯ ﻧَﺎ ﺑِﺜَﺎﻟ ِ ٍﺚ ﻓَ َﻘﺎ ﻟُﻮ ۤ ﺍ ﺍِ ﻧَّﺎ ۤ ﺍِ ﻟ َ ْﻴﻜُ ْﻢ َّﺑ ﺬ ﻜ ﻓ ﻨ ﺛ ﺍ ﻢ ﻬ ﻴ ﻟ َ َ َ ْ َ ْ ُ ْ ُ ُ ْ َ 5 7 6 ﻮﻥ ۞ ﻗَﺎ ﻟُﻮﺍ َﻣﺎ ۤ ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْﻢ ﺍِ َّﻻ َ َ ٌﺮ ِﻣ ْﺜﻠُﻨَﺎ َﻭ َﻣﺎ ۤ ﺍَ ْﻧ َﺰ َﻝ ﺍﻟﺮَّ ْﺣ ٰﻤ ُﻦ ُﻣ ْﺮ َﺳﻠ ُ َ 8 9 ﻮﻥ ۞ ﻗَﺎ ﻟُﻮﺍ َﺭ ﺑُّﻨَﺎ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُﻢ ﺍِ ﻧَّﺎ ۤ ﺍِ ﻟ َ ْﻴ ُﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ٍ ْ َ 10ﺀ 11ﺍِ ْﻥ 12ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْﻢ ﺍِ َّﻻ ﺗ َ ْﻜ ِﺬ ﺑُ َ 13 ﻮﻥ ۞ َﻭ َﻣﺎ َﻋﻠ َ ْﻴﻨَﺎ ۤ ﺍِ َّﻻ ﺍ ْﻟﺒَ َﻼ ُﻍ ﺍ ْﻟ ُﻤ ۪ﺒ ُ ۞ ﻗَﺎ ﻟُﻮ ۤ ﺍ ﺍِ ﻧَّﺎ ﺗَﻄ َ َّ ْ ﻧَﺎ ﻟ َ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠ ُ َ 14 15 ﻦﺌ َ ﺗَﻨﺘَﻬﻮﺍ ﻟ َ َ ﺟﻤﻨَّﻜُﻢ ﻭ ﻟَﻴﻤﺴﻨَّﻜُﻢ ِ ﺑِﻜُ ْﻢ ﻟ َ ِ ﻴﻢ ۞ ﺬ ﻋ ﺎ ﻨ ﻣ َ ْ َّ ْ ْ ْ ﺍﺏ 21ﺍَ ۪ﻟ ٌ ْ َ َ َ َ َ ُ ُ َّ ٌ ْ 17 16 18 19 20 Numaralandırılmış yerlerdeki tecvit kurallarını aşağıdaki boşluklara yazınız.
………………………
15.
………………………
8.
………………………
1.
………………………
16.
………………………
9.
………………………
2.
………………………
17.
………………………
10.
………………………
3.
………………………
18.
………………………
11.
………………………
4.
………………………
19.
………………………
12.
………………………
5.
………………………
20.
………………………
13.
………………………
6.
………………………
21.
Medd-i munfasıl
14.
………………………
7.
179
10. Sınıf F. Aşağıdaki harfleri şekillerden yararlanarak tenvin ve sakin nunla ilişkisi açısından gruplandırınız.
ﻙ
ﻕ
ﺭ
ﺫ
ﺩ
ﺥ
ﺡ
ﺝ
ﺙ
ﺕ
ﺍ ﺏ
ﻑ
ﻍ
ﻉ
ﻅ
ﻁ
ﺽ
ﺹ
ﺵ
ﺯ ﺱ
ﻱ
ﻫـ
ﻭ
ﻥ
ﻝ ﻡ
ﺭ
ﻝ
İdgam-ı bila gunne
.........................................................................
........................................................................
..........................................................................
........................................................................
.........................................................................
........................................................................
..........................................................................
........................................................................
180
10. Sınıf 2. Ünite: Yüzünden Okunacak Sureler
ÜNİTEMİZE ÜN NİT HAZIRLANALIM 1. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden Âl-i İmran suresi ile ilgili maddeyi okuyunuz. 2. Nisâ suresinde ele alınan temel konuları arkadaşlarınızla paylaşınız. 3. Âl-i İmran, Nisâ ve Mâide surelerinde İmran ailesi, Hz. Meryem ve Hz. İsa hakkında verilen bilgileri defterinize not ediniz. 4. Yüzünden okuyacağınız bölümlerin anlamlarını Türkçe bir mealden okuyunuz.
181
2. Ünite: Yüzünden Okunacak Sureler Seri ve Hatasız Okuyalım Öğrendiğiniz tecvit kurallarından medleri en az ölçülerine göre uzatarak ve diğer tecvitleri uygulayarak, yüzünden okunacak bölümler üzerinde doğru ve seri okuma çalışmaları yapınız.
Yarışma Düzenleyelim Sınıfınızda “Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Yarışması” düzenleyeniz. Jüri üyesi ve yarışmacı arkadaşlarınızı tespit ediniz. Kur’an-ı Kerim yarışmalarında esas alınan okuma, tecvit ve ses ölçütlerine uygun olarak, Kur’an-ı Kerim’i en güzel okuyan arkadaşınızı belirleyiniz.
Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Yarışması
182
10. Sınıf Koro Çalışması Yapalım Bir sonraki derste yüzünden okuyacağınız her bir bölümü, öğretmeninizden sonra koro halinde tekrar ediniz.
Tecvitlerin Altını Çizelim Yüzünden okuyacağınız her bir bölümü CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. Okuyuş esnasında tespit edebildiğiniz tecvit kurallarının altını kurşun kalemle çiziniz.
Açıklayalım-Uygulayalım Yüzünden okuyacağınız her bir bölümü CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. İlgili bölümü, içinde geçen tecvit kurallarını açıkladıktan sonra, harflerin mahreçlerine ve tecvit kurallarına uygun olarak okuyunuz.
183
2. Ünite: Yüzünden Okunacak Sureler Yarışalım Gruplara ayrılarak, okuduğunuz bölümdeki tecvit kurallarını bulunuz. Hangi grubun daha çok tecvit kuralı bulduğunu belirleyiniz.
Birbirimizi Dinleyelim Bir arkadaşınızın yüzünden okuduğu bölümü dikkatle takip ediniz. Yapılan okuma ve tecvit hatalarını not alınız. Arkadaşınızın okuması bittikten sonra bu hatalar üzerinde konuşunuz.
10. sınıf 2. ünitede yer alan yüzünden okunacak (Âl-i İmrân, Nisâ, Mâide ve En'am) sureler Kur'an-ı Kerim'den okutulacaktır.
184
10. Sınıf 3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Ezberleyeceğiniz sureleri CD veya kasetten dinleyiniz. 2. Yâsîn suresinin çok okunmasının sebeplerini araştırarak defterinize yazınız. 3. Mekke ve Medine dönemlerinde inen surelerin temel özelliklerini araştırarak arkadaşlarınızla paylaşınız. 4. Ayetlerin nüzul sebebi ne demektir? Araştırarak defterinize yazınız. 5. Bir Kur’an-ı Kerim mealinden ünitemizde geçen surelerin isimlerini nereden aldığı ve indiği dönem hakkında bilgi toplayınız.
185
10. Sınıf Yâsîn Suresi ve Anlamı
1.
Yüzünden Hatasız Okuyalım Yâsîn suresini ezberlemeden önce, yüzünden hatasız bir şekilde öğretmen öğretmeninize okuyunuz.
َ ِّכ َّ ٌ
ﻮﺭ ُ ٰﻳ ۤﺲ ُﺳ َ
ٰا َא ُ َ א ٨٣
ﷱﷲﷳ َﻭﺍ ْﻟ ُﻘ ْﺮﺍٰ ِﻥ ﺍ ْﻟ َﺤ ۪ ﻚ ﻟ َ ِﻤ َﻦ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َﺳ ۪ﻠ َ ۙ )(3 ۞ כﻴ ِﻢ ۙ )(2 ۞ ﺲ )(1 ۞ ﺍِﻧ َّ َ ٰﻳ ٓ َﻋ ٰ ِﺻ َﺮ ٍ ﺗ َ ْ ۪ﻳ َﻞ ﺍ ْﻟﻌَﺰ۪ﻳﺰ ِ ﺍﻟﺮَّ ۪ﺣﻴ ِ ۙ )(5 ۞ ﺍﻁ ُﻣ ْﺴﺘَ ۪ﻘﻴ ٍﻢ ۜ )(4 ۞ ﻟ ِ ُﺘ ْﻨ ِﺬ َﺭ ﻟ َ َﻘ ْﺪ ﺣﻖ ﺍ ْﻟ َﻘﻮ ُﻝ ﻋ ٰ ٓ ﻮﻥ )(6 ۞ ﻗَ ْﻮ ًﻣﺎ َﻣٓﺎ ُﺍ ْﻧ ِﺬ َﺭ ٰﺍﺑَٓﺎ ُﺅ ۬ ُﻫ ْﻢ ﻓَ ُﻬ ْﻢ ﻏَﺎﻓِﻠُ َ َ َّ ْ َ ﺍِﻧَّﺎ َﺟﻌَ ْﻠﻨَﺎ ۪ ٓ ﺍَ ْﻋﻨَﺎﻗِﻬِ ْﻢ ﺍَ ْﻏ َﻼ ًﻻ ﻮﻥ )(7 ۞ כ َ ِﻫِ ْﻢ ﻓَ ُﻬ ْﻢ َﻻ ﻳُ ْﺆ ِﻣ ُﻨ َ ﺍَ ْ َﻭ َﺟﻌَ ْﻠﻨَﺎ ِﻣ ْﻦ ﺑ َ ْ ِ ﺍَ ْﻳ ۪ﺪ ِ ْﻢ ۞ ﻮﻥ )(8 ﻓَ ِ َ ﺍِ َ ْﺍﻻ َ ْﺫﻗَﺎ ِﻥ ﻓَ ُﻬ ْﻢ ُﻣ ْﻘ َﻤ ُﺤ َ ِ ِ ﻭﻥ )(9 ۞ ﺎﻫ ْ ﻓَ ُﻬ ْ َﻻ ﻳُ ْﺒ ِﺼ ُﺮ َ َ ًّﺍ َﻭﻣ ْﻦ َﺧ ْﻠﻔﻬِ ْ َﺳ ًّﺪﺍ ﻓَﺎ َ ْﻏ َﺸ ْﻴﻨَ ُ ﻮﻥ )(10 ۞ ﺍِﻧ َّ َﻤﺎ ﺍﺀ َﻋﻠ َ ْﻴﻬِ ْﻢ ﺀَﺍَ ْﻧ َﺬ ْﺭ َ ُ ْﻢ ﺍَ ْﻡ َ ْ ﺗُ ْﻨ ِﺬ ْﺭ ُﻫ ْﻢ َﻻ ﻳُ ْﺆ ِﻣ ُﻨ َ َﻭ َﺳ َﻮ ٓ ٌ כ َﺮ َﻭ َﺧ ِ َ ﺍﻟﺮَّ ْﺣ ٰﻤ َﻦ ﺑِﺎ ْﻟﻐَ ْﻴ ِ ۚﺐ ﻓَﺒَ ّ ِ ْ ُﻩ ﺗُ ْ ِ ُﺭ َ ِ ﺍﺗَّﺒَﻊَ ﺍﻟ ّ ِﺬ ْ ﺍِﻧَّﺎ ﻧ َ ْﺤ ُﻦ ﻧُ ْ ِ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﻮ ٰ َﻭﻧ َ ْﻜ ُﺘ ُﺐ َﻣﺎ ﺑ ِ َﻤ ْﻐ ِ َ ٍ َﻭﺍ َ ْﺟﺮٍ ﻛَ ۪ﺮ ٍﻢ )(11 ۞ ﺎﻩ ۪ ٓ ﺍِ َﻣﺎ ٍ ُﻣ ۪ﺒ ٍ ۟ )(12 ۞ ﺎﺭ ُﻫ ْﻢ ۜ َﻭ ُ ﻗَﺪَّ ُﻣﻮﺍ َﻭﺍٰﺛ َ َ כ َّﻞ َ ْ ٍﺀ ﺍَ ْﺣ َﺼ ْﻴﻨَ ُ 186
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Bulalım Yâsîn suresinin tamamının anlamını okuyarak, surede ele alınan ana konuları tespit ediniz 36 YÂSÎN SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 83 ayettir. Sure, adını ilk ayeti oluşturan “Yâ sîn” harflerinden almıştır. 1.
Yâ sîn.
2.
Hikmetli Kur’an’a and olsun ki,
3.
Sen elbette gönderilen peygamberlerdensin.
4.
Dosdoğru bir yol üzeresin.
5.
Bu Kur’an, üstün ve çok merhametli Allah tarafından indirildi.
6.
Sen de ataları uyarılmamış, kendileri de gaflet içinde kalmış bir toplumu uyarasın diye gönderildin.
7.
And olsun ki onların çoğu hakkında (azapla ilgili) hüküm kesinleşti. Çünkü onlar iman etmiyorlar.
8
Boyunlarına öyle demir halkalar geçirdik ki çenelerine dayanmaktadır. Bu boyunduruklar sebebiyle kafaları yukarı kalkıktır.
9.
Hem önlerinden hem arkalarından bir set yaparak öylesine çepeçevre sardık ki artık hiç göremezler.
10.
Onları uyarsan da uyarmasan da birdir, iman etmezler.
11.
Sen ancak, zikre (Kur’an’a) uyan ve görmediği hâlde Rahman’dan korkan kimseyi uyarabilirsin. İşte böyle kimseleri bağışlanma ve güzel bir mükâfat ile müjdele!
12.
Şüphe yok ki ölüleri diriltecek olan biziz. Yaptıkları her şeyi ve bütün izlerini bir bir kaydederiz. Zaten biz, her şeyi apaçık bir kitapta (Levh-i Mahfuz’da) kaydettik.
Paylaşalım “Yâsîn Kur’an’ın kalbidir.” Ahmed bin Hanbel, Müsned, C 5, s. 26. Yukarıdaki hadiste Peygamber Efendimiz, Yâsîn suresini niçin Kur’an’ın kalbi olarak nitelendirmiştir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Yorumlayalım “Ölmek üzere olanların yanında Yâsîn suresini okuyunuz.” Ebu Davud, Cenaiz, 20; İbn Mace, Cenaiz, 4. Peygamber Efendimiz ölüm döşeğindeki insanların yanında ve ölüm olaylarından sonra niçin Yâsîn suresini okumamızı istemiştir? Yukarıdaki hadisi, özellikle 12, 32, 51-52, 65, 70 ve benzeri ayetlerin anlamlarını göz önünde bulundurarak yaşayan insanlara etkisi bakımından yorumlayınız. 187
10. Sınıf
ِ ِ ﻮﻥ ۚ َﻭ ْ ﺎﺏ ﺍ ْﻟ َﻘ ْﺮ َﺔ ۢ ﺍ ْﺫ َﺟٓﺎﺀَ َﻫﺎ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َ ُ َ ﺍﺿﺮِ ْﺏ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ َﻣﺜَ ًﻼ ﺍَ ْﺻ َﺤ َ ﻮﻫ َﻤﺎ ﻓَﻌَﺰَّ ْﺯﻧَﺎ ﺑِﺜَﺎﻟ ِ ٍﺚ )(13 ۞ ﺍِ ْﺫ ﺍَ ْﺭ َﺳ ْﻠـﻨَ ٓﺎ ﺍِﻟ َ ْﻴﻬِ ُ ﺍ ْﺛﻨَ ْ ِ ﻓَ َ כﺬَّﺑُ ُ ﻗَﺎﻟُﻮﺍ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْ ﺍِ َّﻻ َ َ ٌﺮ ﻓَﻘَﺎﻟُٓﻮﺍ ﺍِﻧَّٓﺎ ﺍِﻟ َ ْﻴﻜُ ْ ُﻣ ْﺮ َﺳﻠُﻮ َ )(14 ۞ ِ ﻮﻥ ﻣ ْﺜﻠُﻨَﺎ ۙ َﻭ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﻧ َﺰ َﻝ ﺍﻟﺮَّ ْﺣ ٰﻤ ُﻦ ِﻣ ْﻦ َ ْ ٍﺀ ۙ ﺍِ ْﻥ ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْ ﺍِ َّﻻ ﺗ َ ْﻜ ِﺬﺑُ َ َﻭ َﻣﺎ َﻋﻠ َ ْﻴﻨَ ٓﺎ ﻮﻥ )(16 ۞ )(15 ۞ ﻗَﺎﻟُﻮﺍ َﺭﺑُّﻨَﺎ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُ ﺍِﻧَّٓﺎ ﺍِﻟ َ ْﻴﻜُ ْﻢ ﻟ َ ُﻤ ْﺮ َ ُ َ ﻦﺌ َ ْ ﺗ َ ْﻨﺘَ ُﻬﻮﺍ ﺍِ َّﻻ ﺍ ْﻟﺒَ َﻼ ُﻍ ﺍ ْﻟ ُﻤ ۪ﺒ ُ )(17 ۞ ﻗَﺎﻟُٓﻮﺍ ﺍِﻧَّﺎ ﺗَﻄ َ َّ ْ ﻧَﺎ ﺑ ِ ُﻜ ْﻢ ۚ ﻟ َ ِ ْ ﻟ َ َ ﺟﻤﻨ َّ ُﻜﻢ ﻭﻟَﻴﻤﺴﻨ َّ ُﻜﻢ ِ ﻗَﺎﻟُﻮﺍ ﻃَٓﺎﺋ ِ ُﺮ ُﻛ ْﻢ ﻴﻢ )(18 ۞ ﺬ ﻋ ﺎ ﻨ ﻣ َ َّ ْ ُ َ ْ َ َ َ َّ ْ ﺍﺏ ﺍَ ۪ﻟ ٌ َ ٌ ِ ِ َﻭ َﺟٓﺎﺀَ ِﻣ ْﻦ ﻮﻥ )(19 ۞ כ ْﺮﺗُ ْﻢ ۜ ﺑ َ ْﻞ ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْﻢ ﻗَ ْﻮ ٌﻡ ُﻣ ْﺴﺮِ ُﻓ َ َﻣﻌَﻜُ ْﻢ ۜ ﺍَﺋ ْﻦ ﺫُ ّ ﺍَ ْﻗ َﺼﺎ ﺍ ْﻟ َﻤ ۪ﺪﻳﻨَﺔِ َﺭ ُﺟ ٌﻞ َ ْ ٰ ﻗَﺎ َﻝ ﻳَﺎ ﻗَ ْﻮ ِ ﺍﺗ َّ ِﺒ ُﻌﻮﺍ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َﺳ ۪ﻠ َ ۙ َﻭ َﻣﺎ َِ ﻭﻥ )(21 ۞ )(20 ۞ ﺍِﺗ َّ ِﺒ ُﻌﻮﺍ َﻣ ْﻦ َﻻ َ ْ ٔـَﻠُ ُﻜ ْﻢ ﺍَ ْﺟ ًﺮﺍ َﻭ ُﻫ ْﻢ ُﻣ ْﻬﺘَ ُﺪ َ ِ ﻮﻥ )(22 ۞ ﺀَﺍَﺗ َّ ِﺨ ُﺬ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭﻧ ِ ۪ﻪ ٓ َ ٓﻻ ﺍَ ْﻋ ُﺒ ُﺪ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ ﻓَﻄ َ َﺮ ۪ َﻭﺍﻟ َ ْﻴﻪِ ﺗُ ْﺮ َﺟ ُﻌ َ ِ ِ ﺎﻋ ُﺘ ُﻬ ْ َﺷ ْﻴ ًٔـﺎ ٰﺍﻟﻬَﺔ ً ﺍ ْﻥ ﻳُﺮِ ْﺩ ِﻥ ﺍﻟﺮَّ ْﺣ ٰﻤ ُﻦ ﺑ ِ ُﻀ ّﺮٍ َﻻ ﺗُ ْﻐ ِﻦ َﻋ ۪ ّ َ َ َ ﺍِ ۪ ّ ٓ ٰﺍ َﻣ ْﻨ ُﺖ ﺿ َﻼ ٍﻝ ُﻣ ۪ﺒ ٍ )(24 ۞ َﻭ َﻻ ﻳُ ْﻨ ِﻘ ُﺬﻭ ِ ۚﻥ )(23 ۞ ﺍِ ۪ ّ ٓ ﺍِ ًﺫﺍ ﻟ َ ۪ َ ِ ِ ﺍﺩ ُﺧ ِﻞ ﺍ ْﻟ َﺠﻨَّﺔ َ ۜ ﻗَﺎ َﻝ ﻳَﺎ ﻟ َ ْﻴ َﺖ ﻗَ ْﻮ ۪ ﺎﺳ َﻤ ُﻌﻮ ِ ۜﻥ )(25 ۞ ۪ﻗﻴ َﻞ ْ ﺑ َﺮﺑّﻜُ ْﻢ ﻓَ ْ )(27 ﺑ ِ َﻤﺎ ﻏَ َﻔ َﺮ ۪ َﺭ ۪ ّ َﻭ َﺟﻌَﻠ َ ۪ ِﻣ َﻦ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﻜ َﺮ ۪ﻣ َ ۞ ﻮﻥ ۙ )(26 ۞ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُﻤ َ 188
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Koro Çalışması Yapalım Yâsîn suresinin ezberleyeceğiniz bölümünü CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç defa dinleyiniz. Sonra da her bir ayeti öğretmeninizden sonra koro hâlinde okuyunuz.
Birleştirerek Ezberleyelim Ezber yaparken her bir ayeti önceki ayetlerle birleştirerek yeniden okuyunuz.
13.
Onlara, şu şehir halkını örnek ver: Hani oraya elçiler gelmişti.
14.
İşte o zaman biz, o şehir halkına iki elçi göndermiştik. İki elçiyi yalanlamaları üzerine üçüncü bir elçiyle destekledik. Onlar, “Biz size gönderilmiş Allah elçileriyiz.” dediler.
15.
Şehir halkı dedi ki: “Siz de bizim gibi bir insansınız. Doğrusu Rahman’ın indirdiği bir şey yok. Siz yalan söylüyorsunuz.”
16-17. Elçiler dediler ki: “Rabb’imiz biliyor ki biz gerçekten size gönderilmiş elçileriz. Açıkça tebliğden başka bir şeyle yükümlü değiliz.” 18.
Halk, elçileri tehdit ederek, “Siz uğursuzsunuz. Şayet vazgeçmezseniz sizi taşlar, size acı mı acı bir azap dokundururuz.” dedi.
19.
Elçiler şöyle cevap verdiler: “Uğursuzluğunuz kendinizdendir. Size öğüt verildi diye mi böyle söylüyorsunuz? Doğrusu siz, haddi aşan bir toplumsunuz.”
20.
O esnada, şehrin öte başından bir adam koşarak geldi, “Ey kavmim!” dedi. “Gelin, bu elçilere uyun!”
21.
“Sizden hiçbir karşılık beklemeyen ve kendileri doğru yolda olan bu kimselere uyun!”
22.
“Ne olmuş ki bana, kulluk etmeyecekmişim beni yaratana! Şunu iyi biliniz ki siz de ona döndürüleceksiniz.”
23.
“Ben, ondan başka tanrılar edinir miyim hiç! Eğer Rahman bana zarar vermek dilerse, o tanrıların şefaati bana hiçbir fayda sağlamaz ve onlar beni kurtaramaz.”
24.
“İşte o zaman ben, apaçık bir sapıklığa düşmüş olurum.”
25.
“Haberiniz olsun ki ben Rabb’inize iman ettim. Siz de bana kulak verin!”
26.
Ona, “Haydi, gir cennete!” denildiğinde, “Ah ne olurdu halkım bilseydi!” dedi.
27.
“(Ah bir bilselerdi,) Rabb’imin beni affettiğini ve beni ikramlarla ağırladığını!”
189
10. Sınıf
َﻭ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﻧ َﺰ ْﻟﻨَﺎ َﻋ ٰ ﻗَﻮ ِﻣ ۪ﻪ ِﻣﻦ ﺑَﻌ ِﺪ ۪ﻩ ِﻣﻦ ﺟ ْﻨ ٍﺪ ِﻣ َﻦ ﺍﻟ َّ ٓ ِ ﺎﺀ َﻭ َﻣﺎ ْ ْ ْ ْ ُ َ ِ ِ ِ ُﻛﻨَّﺎ ُﻣ ْ ِ ۪ﻟ َ )(28 ۞ ﺍِ ْﻥ َ כﺎﻧ َ ْﺖ ﺍ َّﻻ َﺻ ْﻴ َﺤﺔ ً َﻭﺍﺣ َﺪﺓً ﻓَﺎﺫَﺍ ُﻫ ْ َﺧ ِ ﻳَﺎ َﺣﺴ َﺮ ً َﻋ َ ﺍ ْﻟﻌِﺒَ ِ ﺎﺩ ۚ َﻣﺎ ﻳ َ ْﺄﺗ۪ﻴﻬِ ْ ِﻣ ْﻦ َﺭﺳﻮ ٍ )(29 ۞ ﻭﻥ ﺪ ﺎﻣ ُ َ ْ ُ ﺍِ َّﻻ ﻛَﺎﻧُﻮﺍ ﺑ ِ ۪ﻪ َ ْ ﺘَ ْﻬﺰ ِ ُﺅ۫ َﻥ )(30 ۞ ﺍَ َ ْ ﻳ َ َﺮ ْﻭﺍ ﻛَ ْﻢ ﺍَ ْﻫﻠَ ْﻜﻨَﺎ ﻗَ ْﺒﻠ َ ُﻬ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﻭ ِ ﺍ ْﻟ ُ ﻭ ِﻥ ﺍَ َّ ــ ﺍِ ِ ِ ۪ َ ﻴﻊ ﻤ ﺟ ﺎ ﻤ ﻟ ﻞ ﻛ ﻥ ﺍ )(31 ۞ ﻥ ﺟ ﺮ ﻳ ﻻ ﻬ ﻴ ﻟ َ َ ٌّ ُ َّ َ ْ َ َ َ ٌ ُ ُ ْ ْ ْ ْ ُ ﺎﻫﺎ ﻭﻥ ۟ )(32 ۞ ﻟ َ َﺪ ْﻳ َא ُﻣ ْﺤ َﻀ ُﺮ َ ﺽ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﻴﺘَﺔُ ۚ ﺍَ ْﺣﻴَ ْﻴﻨَ َ َﻭ ٰﺍﻳَﺔٌ ﻟ َ ُﻬ ُ ْﺍﻻ َْﺭ ُ ِ כﻠُﻮ َ )(33 ۞ َﻭ َﺟﻌَ ْﻠ َא ۪ﻓﻴﻬَﺎ َﻭﺍ َ ْﺧ َﺮ ْﺟﻨَﺎ ﻣ ْﻨﻬَﺎ َﺣ ًّﺒﺎ ﻓَ ِﻤ ْﻨ ُﻪ ﻳ َ ْﺄ ُ َﺟ َّ ٍ אﺕ ِﻣ ْﻦ ﻧ َ ۪ﺨﻴﻞٍ َﻭﺍ َ ْﻋ َ ٍ אﺏ َﻭﻓَ َّﺠ ْﺮﻧَﺎ ۪ﻓﻴﻬَﺎ ِﻣ َﻦ ﺍ ْﻟ ُﻌ ُﻴﻮ ِﻥۙ )(34 ۞ ِ ﻭﻥ )(35 ۞ כﻠُﻮﺍ ِﻣ ْﻦ ﺛ َ َﻤﺮِ ۪ﻩ ۙ َﻭ َﻣﺎ َﻋ ِﻤﻠ َ ْﺘ ُﻪ ﺍَ ْﻳ ۪ﺪ ِ ْﻢ ۜ ﺍَﻓ َ َﻼ َ ْ ﻜُ ُﺮ َ ﻟﻴَ ْﺄ ُ ِ ﺽ َﻭ ِﻣ ْﻦ ُﺳ ْﺒ َﺤ َ ﺎﻥ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ َﺧﻠ َ َﻖ ْﺍﻻ َْﺯ َﻭ َ ﺍﺝ ُﻛﻠ َّﻬَﺎ ﻣﻤَّﺎ ﺗُ ْﻨ ِﺒ ُﺖ ْﺍﻻ َْﺭ ُ َﻭ ٰﺍﻳَﺔٌ ﻟ َ ُﻬ ُ ﺍﻟ َّْﻴ ُﻞۚ َ ْ ﻠ َ ُﺦ ِﻣ ْﻨ ُﻪ ﺍَ ْﻧ ُﻔ ِﺴ ِﻬ ْ َﻭ ِﻣﻤَّﺎ َﻻ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُﻤﻮ َ )(36 ۞
ﻮﻥ ۙ )(37 ۞ َﻭﺍﻟ َّ ْ ُﺲ ﺗ َ ْﺠﺮ۪ﻱ ﻟ ِ ُﻤ ْﺴﺘَﻘَ ّﺮٍ ﻟَﻬَﺎ ۜ ﺎﺭ ﻓَﺎِﺫَﺍ ُﻫ ْﻢ ُﻣ ْﻈﻠِ ُﻤ َ ﺍﻟﻨَّﻬ َ َ ﻳﺮ ﺍ ْﻟﻌَﺰ۪ﻳﺰ ِ ﺍ ْﻟﻌَ ۪ﻠﻴ ِﻢ ۜ )(38 ۞ ٰﺫﻟ ِ َ ﺎﻩ َﻣﻨَﺎﺯِ َﻝ َﺣ ّٰ َﻭﺍ ْﻟ َﻘ َﻤ َﺮ ﻗَﺪَّ ْﺭﻧ َ ُ ﻚ ﺗ َ ْﻘ ۪ﺪ ُ
َﻻ ﺍﻟ َّﺸ ْﻤ ُﺲ ﻳ َ ْﻨﺒَ ۪ ﻟَـﻬَٓﺎ ﺍَ ْﻥ ﺗُ ْﺪﺭِ َﻙ َﻋﺎﺩ َ ﻛَﺎ ْﻟ ُﻌ ْﺮ ُﺟﻮ ِﻥ ﺍ ْﻟ َﻘ ۪ﺪﻳ ِﻢ )(39 ۞ ﺍ ْﻟ َﻘ َﻤ َﺮ َﻭ َﻻ ﺍﻟ َّْﻴ ُﻞ ﺳﺎﺑ ِ ُﻖ ﺍﻟﻨَّﻬَﺎﺭِۜ َﻭ ُﻛ ٌّﻞ ۪ ﻓَﻠ َ ٍ ﻮﻥ )(40 ۞ כ َ ْ ﺒَ ُﺤ َ َ 190
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Tartışalım alım m Tartışalım alı ım Coğrafya, fen, astronomi vb. alanlardaki bilgilerimizin Kur’an’ı anlamada nasıl bir katkı sağlayacağını, Yâsîn suresinin 33-40. ayetlerinin meali çerçevesinde tartışınız.
28.
Onun vefatından sonra, kavmini helak etmek için üzerlerine gökten bir ordu indirmedik, zaten indirecek de değildik. 29. Sadece tek bir çığlık! Anında hepsi sönüverdi. 30. Yazık şu kullara! Kendilerine gelen her elçiyle mutlaka alay ederlerdi. 31. Onlardan önce nice nesilleri yok ettiğimizi ve bir daha geri dönmediklerini görmezler mi? 32. Elbette onların hepsi, (hesap vermeleri için kıyamet gününde) toplanıp huzurumuza getirilecekler. 33. Ölü toprak onlar için bir delildir! Biz o toprağa su ile hayat verir, oradan taneler çıkarırız da onlardan yerler. 34-35 Meyvelerinden ve elleriyle ürettikleri ürünlerinden yesinler diye, orada üzüm bağları, hurma bahçeleri yarattık ve içlerinden pınarlar akıttık. Buna rağmen hâlâ şükretmeyecekler mi? 36. Toprağın bitirdiklerini, kendilerini ve daha bilmedikleri nice şeyleri çift çift yaratan Allah yücedir, her türlü noksandan münezzehtir! 37. Gece de onlar için bir delildir! Biz gündüzü ondan sıyırıp çekeriz de birden karanlığa gömülüverirler. 38. Güneş de kendisi için belirlenen bir yörüngede akar gider. Bu güçlü ve her şeyi bilen Allah’ın kanunudur. 39. Ay için de birtakım evreler belirledik. Sonunda o, eğri hurma dalı gibi (hilal) olur, geri döner. 40. Ne Güneş Ay’a kavuşabilir ne de gece gündüzü geçebilir. O gök cisimlerinden her biri, birer yörüngede akar durur.
Konuşalım Yâsîn suresinin 13-32. ayetlerinde bahsedilen olayda dikkatinizi çeken noktaları arkadaşlarınızla konuşunuz. 191
10. Sınıf
َﻭﺍٰﻳَﺔٌ ﻟَﻬ ﺍَﻧَّﺎ َﺣ َﻤ ْﻠﻨَﺎ ﺫُﺭِ َّﺘَﻬ ِ ﺍ ْﻟ ُﻔ ْﻠ ِ )(41 כ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﺸ ُﺤﻮ ِ ۙ ۞ ّ ُْ ُْ ﻮﻥ )(42 ۞ َﻭ ِﺍ ْﻥ َ َ ْﺄ ﻧُ ْﻐﺮِ ْﻗ ُﻬ ْﻢ ﻓَ َﻼ َﻭ َﺧﻠ َ ْﻘﻨَﺎ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ِﻣ ْﺜﻠِ ۪ﻪ َﻣﺎ ﻳ َ ْﺮﻛَ ُﺒ َ ِ ۞ ِ ﺎﻋﺎ ﺍِ ٰ ﻭﻥ ۙ )(43 َﺻ ۪ﺮ َﺦ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ َﻭ َﻻ ُﻫ ْﻢ ﻳُ ْﻨ َﻘ ُﺬ َ ﺍ َّﻻ َﺭ ْﺣ َﻤﺔ ً ﻣﻨَّﺎ َﻭ َﻣﺘَ ً ۪ﺣ ٍ )(44 ۞ َﻭ ِﺍﺫَﺍ ۪ﻗﻴ َﻞ ﻟ َ ُﻬ ُﻢ ﺍﺗ َّ ُﻘﻮﺍ َﻣﺎ ﺑ َ ْ َ ﺍَ ْﻳ ۪ﺪﻳﻜُ ْﻢ َﻭ َﻣﺎ َﺧ ْﻠﻔَﻜُ
ْ َﻭ َﻣﺎ ﺗ َ ْﺄﺗ۪ﻴﻬِ ْﻢ ِﻣﻦ ٰﺍﻳَﺔٍ ِﻣﻦ ٰﺍﻳ َ ِ ﺎﺕ َﺭ ّ ِ ِ ْﻢ ﺍِ َّﻻ ﻮﻥ )(45 ۞ ﻟَﻌَﻠَّﻜُ ْﻢ ﺗُ ْﺮ َﺣ ُﻤ َ ْ ْ ﻛَﺎﻧُﻮﺍ َﻋ ْﻨﻬَﺎ ُﻣ ْﻌﺮِ ۪ﺿ َ )(46 ۞ َﻭ ِﺍﺫَﺍ ۪ﻗﻴ َﻞ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ ﺍَ ْﻧ ِﻔ ُﻘﻮﺍ ِﻣﻤَّﺎ َﺭ َﺯﻗَ ُﻜ ُﻢ
ِ ِ ﺍﻪﻠﻟ ﻳﻦ ﻛَ َﻔ ُﺮﻭﺍ ﻟﻠ َّ۪ﺬ َ ﺍﻪﻠﻟ ۙﻗَﺎ َﻝ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ َ ٓﺎﺀ ّٰ ُ ﻳﻦ ٰﺍ َﻣ ُﻨٓﻮﺍ ﺍَﻧ ُ ْﻄﻌ ُﻢ َﻣ ْﻦ ﻟ َ ْﻮ َ َ ُ ّٰ ُ ﻮﻥ َﻣ ٰ ٰﻫ َﺬﺍ ﺿ َﻼ ٍﻝ ُﻣ ۪ﺒ ٍ )(47 ۞ َﻭ َ ُﻘﻮﻟُ َ ﺍَﻃْﻌَ َ ُ ۗ ﺍِ ْﻥ ﺍَ ْﻧ ُﺘ ْﻢ ﺍِ َّﻻ ۪ َ ﻭﻥ ﺍِ َّﻻ ﺻﻴ َﺤﺔ ً َﻭ ِ ﺍ ْﻟ َﻮﻋ ُﺪ ﺍِ ْﻥ ﻛُ ْﻨ ُﺘ ْﻢ ﺻ ِ ﺎﺩ ۪ﻗ َ )(48 ۞ ﺍﺣ َﺪﺓً َﻣﺎ ﻳ َ ْﻨﻈ ُ ُﺮ َ َْ ْ َ ﻓَ َﻼ ﺘَ ۪ﻄﻴﻌﻮﻥ ﺗَﻮ ِﺻﻴﺔ ً ﻭ َ ٓﻻ ﺍِ ٰ ٓ ﻮﻥ )(49 ﺗ َ ْﺄ ُﺧ ُﺬ ُﻫ ْﻢ َﻭ ُﻫ ْﻢ ﻳ َ ِﺨ ِ ّﺼ ُﻤ َ ۞ َْ ُ َ ْ َ َ َﻭﻧُ ِﻔـ َﺦ ِ ﺍﻟﺼﻮﺭِ ﻓَﺎِﺫَﺍ ﻫ ْﻢ ِﻣ َﻦ ْﺍﻻ َﺟ َﺪ ِ ﺍﺙ ﻮﻥ ۟ )(50 ۞ ﺍَ ْﻫﻠِﻬِ ْﻢ ﻳ َ ْﺮ ِﺟ ُﻌ َ ْ ُ ُّ ﻗَﺎﻟُﻮﺍ ﻳَﺎ َﻭ ْﻠَﻨَﺎ َﻣ ْﻦ ﺑَﻌَﺜَﻨَﺎ ِﻣ ْﻦ َﻣ ْﺮﻗَ ِﺪﻧ َﺎ ۢ ۔ ﻮﻥ )(51 ۞ ﺍِ ٰ َﺭ ّ ِ ِ ْﻢ ﻳ َ ْﻨ ِﺴﻠُ َ ﺍِ ْﻥ ﻛَﺎﻧ َ ْﺖ ﺍِ َّﻻ ﻮﻥ )(52 ۞ ٰﻫ َﺬﺍ َﻣﺎ َﻭ َﻋ َﺪ ﺍﻟﺮَّ ْﺣ ٰﻤ ُﻦ َﻭ َﺻ َﺪ َﻕ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠُ َ ِ ِ ﻭﻥ )(53 ۞ ﻴﻊ ﻟ َ َﺪ ْﻳﻨَﺎ ُﻣ ْﺤ َﻀ ُﺮ َ َﺻ ْﻴ َﺤﺔ ً َﻭﺍﺣ َﺪﺓً ﻓَﺎﺫَﺍ ُﻫ ْﻢ َﺟ ۪ﻤ ٌ ﻓَﺎ ْﻟﻴَ ْﻮ َ )(54 ﻮﻥ ۞ َﻻ ﺗُ ْﻈﻠ َ ُﻢ ﻧ َ ْﻔ ٌﺲ َ ْ ًٔـﺎ َﻭ َﻻ ﺗُ ْﺠ َﺰ ْﻭ َﻥ ﺍِ َّﻻ َﻣﺎ ﻛُ ْﻨ ُﺘ ْ ﺗ َ ْﻌ َﻤﻠُ َ 192
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Düşünelim Yâsîn suresinin 41-44. ayetlerinde suyun kaldırma kuvveti ve insan arasında nasıl bir bağlantı kuruluyor? Düşününüz.
Gözümüzde Canlandıralım Yâsîn suresinin 51-54. ayetlerinde anlatılan kıyamet sahnesini
gözünüzde
canlandırınız.
41. 42. 43. 44. 45. 46. 47.
48. 49. 50. 51. 52. 53. 54.
Soylarını dolu gemilerde taşımamız da onlar için bir delildir. Biz onlar için, bunun gibi daha nice binekler yaratırız. Dilersek onları suda boğarız. O zaman ne feryatlarına yetişen bulunur ne de başka türlü kurtarılırlar. Sadece bizden ulaşacak bir rahmet ve onları belli bir zamana kadar yaşatma irademizle hayatta kalırlar. Durum böyleyken onlara, “Geçmişte yaptığınız ve yapacağınız bütün işlerde Allah’tan korkun ki size merhamet edilsin.” denildiğinde aldırmazlar. Zaten Rabb’inin ayetlerinden herhangi biri kendilerine geldiğinde, ondan hep yüz çevirmişlerdi. Kafirlere, “Allah’ın size lütfettiği rızıktan, siz de muhtaçlara harcayın!” denildiğinde, müminlere şöyle derler: “Dilediği takdirde Allah’ın doyurabileceği kimseyi biz mi doyuracakmışız? Gerçekten siz, apaçık bir şaşkınlık içindesiniz.” Yine derler ki: “Eğer doğru söylüyorsanız, şu bizi tehdit ettiğiniz kıyamet ne zaman kopacak?” Onların beklediği, sadece bir çığlık! Çekişip dururlarken kendilerini çarpıverecek bir çığlık! O zaman ne vasiyette bulunabilirler ne de ailelerine dönebilirler. Sura üflendi! İşte mezarlarından kalkıp Rablerinin huzurunda duruşmaya koşuyorlar. “Eyvah bize! Kim kaldırdı bizi kabrimizden?” diyorlar. “Rahman olan Allah’ın vadettiği işte bu imiş. Peygamberler gerçekten doğru söylemiş.” Sadece tek bir çığlık kopar! Bunun üzerine hepsi duruşma için huzurumuza toplanırlar. O gün, hiç kimse en ufak bir haksızlığa uğramaz. Siz orada, ancak yaptıklarınızın karşılığını alırsınız.
193
10. Sınıf
ﺍِ ِ ِ ﺍﺟ ُﻬ ْﻢ ﻮﻥ ۚ)(55 ۞ ﺤ ﺻ ﺍ ﻥ َ َّ َ ُﻫ ْﻢ َﻭﺍ َ ْﺯ َﻭ ُ ﺎﺏ ﺍ ْﻟ َﺠﻨَّﺔ ﺍ ْﻟﻴَ ْﻮﻡَ ۪ ُﺷ ُﻐﻞٍ ﻓَﺎﻛ ُﻬ َ ْ َ ) (56ﻟ َ ُﻬ ْﻢ ۪ﻓﻴﻬَﺎ ﻓَﺎﻛِﻬَﺔٌ َﻭﻟ َ ُﻬ ْﻢ َﻣﺎ ۪ ﻇِ َﻼ ٍﻝ َﻋ َ ْﺍﻻَﺭَٓﺍﺋ ِ ِﻚ ُﻣﺘ َّ ِﻜ ُﺆ َ۫ﻥ ۞ ﺳ َﻼﻡ ﻗَﻮ ًﻻ ِ ٍ ۪ ٍ ﻮ ﻴ ﻟ ﺍ ﻭﺍ ﺎﺯ ﺘ ﺍﻣ ﻭ )(58 ۞ ﻴ ﺣ ﺭ ﺏ ﺭ ﻦ ﻣ ﻮﻥ ۚ )(57 ْ َ ﻳَﺪَّ ُﻋ َ َ َ َ َ ْ ُ َْ ۞ َ ٌ ْ ْ ّ ﺍَ َ ْ ﺍَ ْﻋﻬَ ْﺪ ﺍِﻟ َ ْﻴ ُﻜ ْ ﻳَﺎ ﺑ َ ۪ ٓ ٰﺍﺩَ َ ﺍَ ْ َﻻ ﺍَ ُّ َﺎ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺠﺮِ ُﻣﻮ َ )(59 ۞ ﻜ ْ َﻋ ُﺪ ٌّﻭ ُﻣ ۪ﺒ ٌ ۙ )(60 ۞ ﺎﻥ ۚ ﺍِﻧ َّ ُﻪ ﻟ َ ُ ﺗ َ ْﻌ ُﺒ ُﺪﻭﺍ ﺍﻟ َّﺸ ْﻴﻄ َ َ َﻭﺍ َ ِﻥ ْ ﺍﻋ ُﺒ ُﺪﻭ ۪ ۜ ﻭﻟ َ َﻘ ْﺪ ﺍَ َ ِ ﻁ ُﻣ ْﺴﺘَ ۪ﻘﻴ ٌ )(61 כ ْﻢ ِﺟ ِﺒ ًّﻼ ﻛَ ۪ﺜ ًﺍۜ ٰﻫ َﺬﺍ ِﺻ َﺮﺍ ٌ ﺿ َّﻞ ﻣ ْﻨ ُ ۞ َ ﻮﻥ )(62 ۞ ﺍَﻓَﻠ َ ْﻢ ﺗَﻜُﻮﻧُﻮﺍ ﺗ َ ْﻌ ِﻘﻠ ُ َ ﻮﻋ ُﺪﻭ َ ٰﻫ ِﺬ ۪ﻩ َﺟﻬَﻨ َّ ُ ﺍﻟ َّ ۪ ﻛُ ْﻨ ُﺘ ْ ﺗُ َ ﺍِ ﺍَ ْﻟﻴَﻮ ﻧ َ ْﺨ ِ ِ )(64 ۞ ﻭ ﺮ ﻔ ﻜ ﺗ ﺘ ﻨ ﻛ ﺎ ﻤ ﺑ ﻮ ﻴ ﻟ ﺍ ﺎ ﻫ ﻮ ﻠ ﺻ )(63 ﺘ ْ َ ْ ُ َ ُ ُ َ ْ ۞ ْ ْ َ َْ َ َ ُ َْ ْ ُ َﻋ ٰ ٓ ﺍَ ْﻓ َﻮﺍ ِﻫﻬِ ْ َﻭﺗُﻜَﻠِّ ُﻤ َ ٓא ﺍَ ْﻳ ۪ﺪ ِ ْﻢ َﻭ َ ْ ﻬَ ُﺪ ﺍَ ْﺭ ُﺟﻠ ُ ُﻬ ْ ﺑ ِ َﻤﺎ ﻛَﺎﻧُﻮﺍ ﻳ َ ْﻜ ِ ﺎﺀ ﻟَﻄ َ َﻤ ْ َﺎ َﻋ ٰ ٓ ﺍَ ْﻋ ُﻴ ِﻨﻬِ ٓ ﺎﺳﺘَﺒَ ُﻘﻮﺍ ﻓ ﻮ ﻟ ﻭ )(65 ۞ ﻮ ﺒ ﺴ َ َ َ َ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ ﻁ َ א َ ّٰ ﻳﺒ ِ ﺍﻟ ِ ٓ ﺎﻫ ْ َﻋ ٰ ﻮ ﻟ ﻭ )(66 ۞ ﻭ ﺮ ﺼ ﺍ َ َ َ َ َ َ َ ْ ْ ﺎﺀ ﻟ َ َﻤ َ ْ ﻨَ ُ ُ ُ ُ ّ َﻣ َ ِ ِ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻴﺎ َﻭ َﻻ ﻳ َ ْﺮ ِﺟ ُﻌﻮ َ ۟ )(67 ۞ ﺎﻋﻮﺍ ُﻣ ِﻀ ًّ ﺍﺳﺘَﻄ َ ُ כﺎﻧَﺘﻬ ْ ﻓَ َﻤﺎ ْ ِ ِ َﻭ َﻣﺎ َﻋﻠ َّْﻤﻨَ ُﺎﻩ כ ْﺴ ُﻪ ِ ﺍ ْﻟ َﺨ ْﻠ ِ ۜﻖ ﺍَﻓ َ َﻼ ﻳ َ ْﻌ ِﻘﻠُﻮ َ )(68 ۞ ﻧُﻌَ ّﻤ ْﺮ ُﻩ ﻧُﻨَ ّ ِ ِ כ ٌﺮ َﻭ ُﻗ ْﺮ ٰﺍ ٌﻥ ُﻣ ۪ﺒ ٌ ۙ )(69 ۞ ﺍﻟ ّ ِ ْ َﺮ َﻭ َﻣﺎ ﻳ َ ْﻨﺒَ ۪ ﻟ َ ُﻪ ۜ ﺍ ْ ُﻫ َﻮ ﺍ َّﻻ ِﺫ ْ כﺎﻓِ ۪ﺮ َﻦ )(70 ۞ ﺎﻥ َﺣ ًّﻴﺎ َﻭ َ ِﺤ َّﻖ ﺍ ْﻟﻘَ ْﻮ ُﻝ َﻋ َ ﺍ ْﻟ َ כ َ ﻟ ِ ُﻴ ْ ِ َﺭ َ ْ َ 194
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Paylaşalım Yâsîn suresinin 55-58. ayetlerinden hareketle cennet hakkındaki bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Düşünelim Yâsîn suresinin 65. ayetinin ahirette hesaba çekilme hakkında verdiği mesajı düşününüz.
55. 56. 57. 58. 59. 60-61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70.
Cennetlikler bugün, nimetler içinde sefa sürerler. Kendileri ve eşleri gölgeliklerde tahtlarına kurulurlar. Orada onlara her çeşit meyve vardır. Bütün arzuları yerine getirilir. Bir de, merhametli Rabb’in söylediği “selam” vardır. Allah şöyle buyurur: “Ayrılın bir tarafa bugün, ey suçlular!” “Ey Âdemoğulları! Size, “Sakın şeytana tapmayın! Çünkü o, sizin apaçık bir düşmanınızdır. Bana kulluk edin! Dosdoğru yol budur.” diye tavsiye etmedim mi?” “Böyleyken şeytan, içinizden nice nesilleri yoldan çıkardı. Neden aklınızı kullanmıyorsunuz?” “İşte tehdit edildiğiniz cehennem!” “İnkârınız sebebiyle bugün girin oraya!” O gün onların ağızlarını mühürleriz. Yaptıklarını bize elleri söyler, ayakları da şahitlik eder. Dileseydik, (dünyada da) gözlerini büsbütün kör ederdik. O zaman yol bulmaya çalışırlardı. Ama nasıl görebilirlerdi ki? Dileseydik, oldukları yerde dondururduk. Ne ileri gidebilir ne de geri dönebilirlerdi. Biz kime uzun ömür verirsek yaratılışını tersine çeviririz. Hâlâ akıllarını kullanmazlar mı? Biz Peygambere şiir öğretmedik. Zaten ona yaraşmazdı da. O, bir öğüt ve apaçık bir Kur’an’dır. Diri olanları uyarsın ve böylece kâfirler hakkındaki ilahî hüküm kesinleşsin diye indirilmiştir.
Tartışalım Yâsîn suresinin 69-70. ayetlerini Kur’an’ın indiriliş gayesi açısından tartışınız.
195
10. Sınıf
ﺍَ َﻭ َ ْ َ َ ْﻭﺍ ﺍَ َّא َﺧﻠ َ ْﻘ َא ﻟ َ ُﻬ ْ ِﻣ َّ א َﻋ ِﻤﻠ َ ْﺖ ﺍَ ْﻳ ۪ﺪﻳ َ ٓא ﺍَ ْﻧﻌَﺎ ًא ﺎﻫﺎ ﻟ َ ُﻬ ْ ﻓَ ِﻤ ْﻨﻬَﺎ َﺭ ُﻛﻮ ُ ُ ْ َﻭ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ כ َﻥ )(71 ۞ ﻓَ ُ ْ ﻟ َ َא َﻣﺎﻟ ِ ُ َﻭﺫَﻟ َّ ْﻠﻨَ َ ﻭﻥ ﻮﻥ )(72 ۞ َﻭﻟ َ ُﻬ ْﻢ ۪ﻓﻴﻬَﺎ َﻣﻨَﺎﻓِ ُـﻊ َﻭ َﻣ َ אﺭِ ُ ۜ ﺏ ﺍَﻓ َ َﻼ َ ْ ﻜُ ُﺮ َ כﻠ ُ َ ﻳ َ ْﺄ ُ ﺍﻪﻠﻟِ ٰﺍﻟِﻬَﺔ ً ﻟَﻌَﻠ َُّﻬ ْ ﻳُ ْﻨ َﺼ ُﺮﻭ َ ۜ )(74 ۞ )(73 ۞ َﻻ َﻭﺍﺗ َّ َﺨ ُﺬﻭﺍ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭ ِ ّٰ ﻚ ﻭﻥ )(75 ۞ ﻓَ َﻼ ﻳ َ ْﺤ ُﺰ ْﻧ َ ﻮﻥ ﻧ َ ْﺼ َﺮ ُﻫ ْﻢ ۙ َﻭ ُﻫ ْﻢ ﻟ َ ُﻬ ْﻢ ُﺟ ْﻨ ٌﺪ ُﻣ ْﺤ َﻀ ُﺮ َ ﻴﻌ َ َ ْ ﺘَ ۪ﻄ ُ ﺎﻥ ﻮﻥ )(76 ۞ ﻭﻥ َﻭ َﻣﺎ ﻳُ ْﻌﻠِ ُﻨ َ ﻗَ ْﻮﻟُ ُﻬ ْﻢ ۢ ﺍِﻧَّﺎ ﻧ َ ْﻌﻠ َ ُﻢ َﻣﺎ ُ ِ ُّﺮ َ ﺍَ َﻭ َ ْ ﻳ َ َﺮ ْﺍﻻِ ْ َ ُ ﺎﻩ ِﻣ ْﻦ ﻧُ ْﻄ َﻔﺔٍ ﻓَﺎِﺫَﺍ ُﻫ َﻮ َﺧ ۪ﺼﻴ ٌ ُﻣ ۪ﺒ ٌ )(77 ۞ ﺏ َﻭ َ ﺍَﻧَّﺎ َﺧﻠ َ ْﻘﻨَ ُ ﺿ َﺮ َ ِ ۞ ــﻲ َﺧ ْﻠﻘَ ُﻪ ۜﻗَﺎ َﻝ َﻣ ْﻦ ﻳُ ْ ِ ﺍ ْﻟﻌِﻈَﺎ َ َﻭ ِ َ َﺭ ۪ﻣﻴ ٌ )(78 ﻟَﻨَﺎ َﻣﺜَ ًﻼ َﻭ َ َ ُ ْ ﻳُ ْﺤﻴ۪ ﻴ َא ﺍﻟ َّـ ۪ﺬ ٓﻱ ﺍَ ْ َ ﺎَﻫَٓﺎ ﺍَ َّﻭ َﻝ َﻣﺮَّ ٍ ۜ َﻭ ُﻫ َﻮ ﺑِﻜُ ّ ِﻞ َﺧ ْﻠ ٍﻖ َﻋ ۪ﻠﻴ ٌ ۙ ِ )(79 ۞ ﺘ ﺎﺭﺍ ﻓَﺎِﺫَٓﺍ ﺍَ ْﻧ ُْ ﺍَﻟ َّ ۪ﺬﻱ َﺟ َ َ ﻟ َ ُﻜ ْ َ ﺍﻟ َّ َ ﺮِ ْﺍﻻ َ ْﺧ َﻀﺮِ ﻧ َ ً ﺽ ِﻣ ْﻨ ُﻪ ﺗُﻮﻗ ِ ُﺪﻭ َ )(80 ۞ ﺍﻟﺴ ٰﻤ َﻮﺍ ِ َﻭ ْﺍﻻ َْﺭ َ ﺍَ َﻭﻟ َ ْﻴ َﺲ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ َﺧﻠ َ َﻖ َّ ﺑ ِ َﻘ ِ ۞ ﺎﺩﺭٍ َﻋ ٰ ٓ ﺍَ ْ ﻳ َ ْﺨﻠ ُ َﻖ ِﻣ ْﺜﻠ َ ُﻬ ْ ۜ ﺑ َ ٰ َﻭ ُﻫ َﻮ ﺍ ْﻟ َﺨ َّﻼ ُﻕ ﺍ ْﻟﻌَ ۪ﻠﻴ ُ )(81 ِ ۞ ـﻤٓﺎ ﺍَ ْﻣ ُﺮ ُﻩ ٓ ﺍِﺫَٓﺍ ﺍَ َﺭﺍﺩ َ َﺷ ْﻴ ًٔـﺎ ﺍَ ْ ﻳ َ ُﻘﻮ َ ﻟ َ ُﻪ ﻛُ ْﻦ ﻓَﻴَﻜُﻮ ُ )(82 ﺍﻧ َّ َ ِ ۞ ﻮﻥ )(83 ﻮﺕ ُﻛ ّ ِﻞ َ ْ ٍﺀ َﻭﺍﻟ َ ْﻴﻪِ ﺗُ ْﺮ َﺟ ُﻌ َ ﻓَ ُ ْ َﺤ َ ﺎﻥ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ ﺑِﻴَ ِﺪ ۪ﻩ َﻣﻠَﻜُ ُ
196
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Yorumlayalım Yâsîn suresinin 78-83. ayetlerini insanın yaratılışı, evrendeki mükemmel düzen ve hayattaki sürekli yenileniş bakımından yorumlayınız.
71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83.
Kudretimizle kendileri için (uysal) hayvanlar yarattığımızı görmüyorlar mı? Onlar bu hayvanlara sahip olmuşlardır. Bu hayvanları insanların hizmetine verdik. Bazısını binek olarak kullanırlar, bazısını yerler. Bu hayvanlarda onlar için nice faydalar ve türlü içecekler vardır. Hâlâ şükretmezler mi? (Kendilerine bu kadar nimetler verildiği hâlde) tuttular, Allah’tan başka tanrılar edindiler. Güya yardıma nail olacaklar! Hâlbuki o tanrı edindikleri putlar onlara yardım edemezler. Aksine kendileri onlar için yardıma hazır askerlerdir. O hâlde (ey Resulüm,) üzülme sen onların laflarına! Onların gizlediklerini de iyi biliriz, açıkladıklarını da. İnsan, kendisini bir nutfe (sperm)den yarattığımızı görmedi mi de şimdi apaçık bir düşman kesildi. Kendi yaratılışını unutur da, “Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek?” diyerek, bize misal vermeye kalkışır. De ki: “Onları ilk defa yaratan diriltecektir. O, her türlü yaratmayı bilendir.” Sizin için yeşil ağaçtan ateş meydana getiren odur. Siz de ateşinizi ondan yakıyorsunuz. Gökleri ve yeri yaratanın, onların benzerlerini yaratmaya gücü yetmez mi ? Elbette gücü yeter. O, her şeyi yaratan, her şeyi bilendir! Allah bir şeyi yaratmak istediğinde ona sadece “Ol!” diye emreder. O da oluverir. Her şeyin egemenliği kendi elinde olan Allah, ne yücedir! Hepiniz ona döndürüleceksiniz.
İlkeler Çıkaralım Yâsîn suresi 71-83. ayetlerin anlamlarını düşünerek ilkeler çıkarınız. 1. Varlıkları yaratan ve onları insanlığın hizmetine sunan Yüce Allah’tır. 2. …………………………………………………………… 3. ………………………………………………………...…. 197
10. Sınıf Yarışalım Sınıfınızda “Ezbere Okuma Yarışması” düzenleyeniz. Jüri üyesi ve yarışmacı arkadaşlarınızı tespit ediniz. Yarışmacıların, Yâsîn suresinden sorulan ayetlerin devamını ezberden okumasını isteyiniz. Hafızlık yarışmalarında esas alınan ezber ve tecvit puanlarına uygun olarak (Taban 70, ezberden okuma 20, tecvit 10 puan) Yâsîn suresini ezberden en güzel okuyan arkadaşınızı belirleyiniz.
2.
Duhâ Suresi ve Anlamı
Koro Çalışması Yapalım Duhâ suresini CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç kere dinleyiniz. Sonra da her bir ayeti öğretmeninizden sonra koro hâlinde tekrar ediniz.
١١ ٰا َא ُ َ א
َ ُﺳ ٰ ﻮﺭ ُ ﺍﻟ ُّﻀ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ (3) ۜ ٰ َﻚ َﻭ َﻣﺎ ﻗ ۞ (2) ۙ ٰ َﻭﺍﻟ َّْﻴ ِﻞ ﺍِﺫَﺍ َﺳ ۞ (1) ۙ ٰ ﻀ ۞ ُّ َﻭﺍﻟ َ ُّﻚ َﺭﺑ َ َﻣﺎ َﻭﺩ َّ َﻋ כ (4) ۜ ٰ ۫כ ِﻣ َﻦ ْﺍﻻُﻭ ۞ َ َ َﻭﻟ َ ْﻼ ٰ ِﺧ َﺮ ُ َﺧ ْ ٌ ﻟ َ ُّﻴכ َﺭﺑ َ َﻭﻟ َ َﺴ ْﻮ َﻑ ﻳُ ْﻌ ۪ﻄ ٓﺎﻻ (6) ﻯ ۞ (5) ۜ ٰ ﻓَﺘَ ْـﺮ ۞ َ َﻭ َﻭ َﺟ َﺪ َ ْ ِ َ ﺍَ َ ْ ﻳ ًّ ﺿ َ כ ۖ ـﻴـﻤﺎ ﻓَﺎ ٰٰﻭ ً כ ﻳ َ ۪ﺘ (8) ۜ ٰ َﻭ َﻭ َﺟ َﺪ َﻙ َﻋٓﺎﺋ ِ ًﻼ ﻓَﺎ َ ْﻏ ۞ (7) ﻯ ۞ ۜ ﻓَﺎ َﻣَّﺎ ﺍ ْﻟﻴَ ۪ﺘﻴ َ ﻓَ َﻼ ﺗ َ ْﻘﻬَ ْﺮ ۖ ﻓَﻬَ ٰﺪ (11) ﺙ ۞ (10) ۜ ﺍﻟﺴٓﺎﺋ ِ َﻞ ﻓَ َﻼ ﺗ َ ْﻨﻬَ ْﺮ ۞ (9) ۞ َ ِ ّ َﻭﺍَﻣَّﺎ ﺑ ِ ِﻨ ْﻌ َﻤﺔِ َﺭﺑ ْ ﻚ ﻓَ َﺤ ِّﺪ َّ َﻭﺍَﻣَّﺎ 198
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Konuşalım Duhâ
suresinde
Yüce Allah, Peygamber Efendimize neler vaat etmekte ve ona hangi nimetleri hatırlatmaktadır?
93 DUHÂ SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 11 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “kuşluk vakti” anlamına gelen “duhâ” kelimesinden almıştır. 1-2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
Kuşluk vaktine ve sakinleştiği zaman geceye and olsun ki, Rabb’in seni terk etmedi, sana darılmadı. Kesinlikle ahiret senin için dünyadan daha hayırlıdır. Rabb’in sana ileride öyle nimetler verecek ki hoşnut olacaksın. O, seni yetim bulup barındırmadı mı? Seni dinin hükümlerinden habersiz bulup doğru yola iletmedi mi? Seni muhtaç bulup ihtiyacını gidermedi mi? Öyleyse sakın yetime kötü davranma! El açıp isteyeni de azarlama! Rabb’inin nimetini, minnet ve şükranla an!
İlkeler Çıkaralım Duhâ suresinin anlamı üzerinde düşünerek sosyal hayatla ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Allah kendisine inanan kullarını hiçbir zaman yalnız bırakmaz. 2. …………………………………………………………...... 3. ……………………………………………………………..
199
10. Sınıf 3.
İnşirâh Suresi ve Anlamı
Mahreçlere Dikkat Edelim İnşirâh suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinlerken özellikle mahreçleri birbirine yakın olan harflere dikkat ediniz. Surede dikkatinizi çeken noktaları arkadaşlarınızla paylaşınız.
٨ ٰا َא ُ َ א
ﻮﺭ ُ ﺍﻹِ ْ ِ َﺮﺍ ِﺡ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ
ۙ َ כ ﻭِ ْﺯ َﺭ ۙ َ ــכ َﺻ ْﺪ َﺭ ۞ (2) כ (1) כ ۞ َ ﺿ ْﻌﻨَﺎ َﻋ ْﻨ َ َ ﺍَ َ ْ َ ْ َﺮ ْﺡ ﻟ َ َﻭ َﻭ
ۜ َ כ َﺮ ۙ َ َ ْ َ ﺍَﻟ َّـ ۪ﺬ ٓﻱ ﺍَ ْﻧ َ َ ﻇ ۞ (4) כ (3) כ ۞ َ َ َﻭ َﺭﻓَ ْﻌ َא ﻟ ْ ــכ ِﺫ ۞ (6) ْۜ ِ ُ ْ ًﺮﺍ ۞ (8) ْ َ ﺎﺭ ْ َﻓ
ﺍِ َّ َ َ ﺍ ْﻟ ُﻌ (5) ۙ ْ ًﺮﺍ ۞ כ (7) ۙ ْ ۞ َ ِ ّ َﻭ ِﺍ ٰ َﺭﺑ
ُ ِ ْ َ ﺍ ْﻟ ُﻌ َ ْ َ ﻓَ ْﺎﻧ
َ
َّ َ ِא َ ِאﺫَﺍ ﻓَ َﺮ
Açıklayalım çık çıklay İnşirâh suresinin 7-8. ayetlerinde Rabb’imizin bize verdiği mesajları açıklayınız.
200
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları 94 İNŞİRÂH SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 8 ayettir. Adını, ilk ayetteki “açmak, genişletmek” anlamına gelen “ş-r-h” kökünden almıştır. 1. 2-3. 4. 5. 6. 7. 8.
Biz senin göğsünü açıp genişletmedik mi? Senin belini çatırdatan o ağır yükünü sırtından almadık mı? Senin şanını yüceltmedik mi? Şüphesiz her zorlukla beraber bir kolaylık vardır. Gerçekten her zorlukla beraber bir kolaylık vardır. O hâlde bir işi bitirince diğeriyle uğraş! Ve yalnız Rabb’ine yönel, ona yaklaş!
Slogan Üretelim İnşirâh suresinin anlamından yararlanarak slogan üretiniz. 1. İman ile ümitsizlik bir arada olmaz. 2. …………………………………………………………...... 3. ……………………………………………………………..
İlkeler Çıkaralım İnşirâh suresinin anlamı üzerinde düşünerek hayata ve hayattaki zorluklara bakışımızla ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Allah zamanını verimli kullanan çalışkan kullarını sever. 2. …………………………………………………………...... 3. ……………………………………………………………..
201
10. Sınıf Tîn Suresi ve Anlamı
Ezberleyelim Tahtaya yazılan Tîn suresini, baştan itibaren kelime kelime silerek ezberden okuyunuz.
َ ِّכ َّ ٌ
ﺍﻟﺘ ِ ُﺳ َ ﻮﺭ ُ ۪ ّ
ٰا َא ُ َ א ٨
ﷱﷲﷳ
َﻭ ٰﻫ َﺬﺍ ﺍ ْﻟﺒَﻠ َ ِﺪ َﻭﻃُﻮﺭِ ۪ ۪ﻨ َ ۙ )(2 ۞ ﺍﻟﺘ ِ َﻭﺍﻟﺰَّ ْﻳ ُﺘﻮ ِ ۙ )(1 ۞ َﻭ ۪ ّ ۞ ﺍﻻِ ْ َﺎ َ ۪ ٓ ﺍَ ْﺣ َﺴ ِﻦ ﺗ َ ْﻘ ۪ﻮ ٍۘ )(4 ﺍﻻ َ۪ﻣ ِ ۙ )(3 ۞ ﻟ َ َﻘ ْﺪ َﺧﻠ َ ْﻘﻨَﺎ ْ ْ ۞ ِ ﻳﻦ ٰﺍ َﻣ ُﻨﻮﺍ َﻭ َﻋ ِﻤﻠُﻮﺍ ﺎﻩ ﺍَ ْﺳ َﻔ َﻞ َﺳﺎﻓِ ۪ﻠ َ ۙ )(5 ﺍ َّﻻ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ َ ﺛُ َّ َﺭﺩَ ْﺩﻧ َ ُ ﺍﻟﺼﺎﻟ ِ َﺤ ِ כ ﺎﺕ ﻓَﻠ َ ُﻬ ْﻢ ﺍَ ْﺟ ٌﺮ ﻏَ ْ ُ َﻣ ْﻤ ُﻨﻮ ٍ ۜ )(6 ۞ כ ّ ِﺬﺑُ َ ﻓَ َﻤﺎ ﻳُ َ َّ כ ِ ﺍ ْﻟ َﺤ ِ ۞ ﺎכ ۪ﻤ َ )(8 ﺎﻟﺪ ِ ۜ )(7 ۞ ﺍﻪﻠﻟ ﺑِﺎ َْﺣ َ ﺑَ ْ ُ ﺑ ِ ۪ ّ ﺍَﻟ َ ْﻴ َﺲ ّٰ ُ
Sina Dağı 202
4.
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
Mekke’den bir görünüm.
Bulalım Tîn suresinin anlamını okuyarak surede ele alınan konuları tespit ediniz.
95 TÎN SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 8 ayettir. Adını, ilk ayette geçen ve “incir” anlamına gelen “tîn” kelimesinden almıştır. 1-3. 4. 5. 6. 7. 8.
İncire, zeytine, Sîna Dağı’na ve bu güvenli şehre and olsun ki, Biz insanı en mükemmel biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik. Ancak, iman edip salih ameller işleyenler için bitmez tükenmez bir mükâfat vardır. (Ey insan!) Öyleyse sana dini yalan saydırtan nedir? Allah, en güzel hüküm veren değil midir?
203
10. Sınıf Alâk Suresi ve Anlamı
5.
Yüzünden Hatasız Okuyalım Alâk suresini ezberlemeden önce, yüzünden hatasız bir şekilde öğretmeninize okuyunuz.
َ ِّכ َّ ٌ
ﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﻌَﻠ َ ِﻖ ُﺳ َ
ٰا َא ُ َ א ١٩
ﷱﷲﷳ ِ ِ )َ (1ﺧﻠ َ َﻖ ْﺍﻻِ ْ َﺎ َ ِﻣ ْﻦ َﻋﻠ َ ٍ ۚﻖ כ ﺍﻟ َّ۪ﺬﻱ َﺧﻠ َ َﻖ ۚ ۞ ﺎﺳ ِ َﺭﺑّ ِ َ ﺍ ْﻗ َﺮ ْﺃ ﺑ ْ ﺍَﻟ َّ۪ﺬﻱ َﻋﻠ َّ َ ﺑِﺎ ْﻟ َﻘﻠ َ ِ ۙ )(4 ۞ כ ْﺍﻻ َ ْﻛ َﺮ ُ ۙ )(3 ۞ )(2 ۞ ﺍِ ْ َ ْﺃ َﻭ َﺭﺑُّ َ َﻋﻠ َّ َ ﺎﻥ ﻟَﻴَ ْﻄ ٰ ۙ )(6 ۞ ﺎﻥ َﻣﺎ َ ْ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ْ ۜ )(5 ۞ ﻛَ َّ ٓﻼ ﺍِ َّ ْﺍﻻِ ْ َ َ ْﺍﻻِ ْ َ َ ﺍَ ْ ﺍِ َّ ﺍِ ٰ َﺭﺑ ِ ﺍَ َﺭﺍ َ ْﻳ َﺖ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ ﺍﻟﺮ ْﺟ ٰ )(8 ۞ כ َﺭﺍٰ ُﻩ ﺍ ْ َ ْﻐ ٰ ۜ )(7 ۞ َ ُّ ّ ۜ ِ ﺻ ّٰ ۜ )(10 ۞ ﻳ َ ْﻨ ٰ ۙ )(9 ۞ ﻯ ﺍَ َﺭﺍ َ ْ َ ﺍِ ْ ﻛَ َ ﺎﻥ َﻋ َ ﺍ ْﻟ ُﻬ ٰﺪ ۙ َﻋ ْ ًﺍ ﺍﺫَﺍ َ ِ َّﺏ َﻭﺗ َ َﻮ ّٰ ۜ )(13 ۞ ﻯ )(12 ۞ )(11 ۞ َ ﺍَ َﺭﺍ َ ْﻳ َﺖ ﺍ ْ כﺬ َ ﺍَ ْﻭ ﺍَ َﻣ َﺮ ﺑِﺎﻟﺘ َّ ْﻘ ٰﻮ ۜ ﻦﺌ َ ْ ﻳ َ ْﻨ َ ِ۬ ﻟَﻨَ ْ َ ًﻌﺎ ﻯ )(14 ۞ כ َّﻼ ﻟ َ ِ ْ ﺍَ َ ْ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ْ ﺑِﺎ َ َّ ّٰ َ ﺍﻪﻠﻟَ ﻳ َ ٰﺮ ۜ ﻓَ ْﻠﻴَ ْﺪ ُﻉ ﻧ َ ِ כ ِ ﻧَ ِ ﺑِﺎﻟﻨ َّ ِ ﺎﺩﻳ َ ُﻪ ۙ)(17 ۞ ﺎﺫﺑَﺔٍ َﺧﺎﻃِﺌَﺔٍ ۚ )(16 ۞ ﺎﺻﻴَﺔِ ۙ )(15 ۞ ﺎﺻﻴَﺔٍ َ َ ْﺪﻉ ﺍﻟﺰَّﺑﺎﻧ ِ כ َّﻼ ۜ َﻻ ﺗُ ِ ِ ۙ ﺏ )(19 ۞ ﻗ ﺍ ﻭ ﺪ ﺍ ﻭ ﻪ ﻌ ﻄ )(18 ۞ ﺔ ﻴ َ ْ ْ َ َ ُ َ َ َ َ ُ َ ْ ْ ْ ُ
204
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Yorumlayalım Kur’an-ı Kerim’in ilk inen ayetleri olan Alâk suresinin 1-5. ayetleri insanlığa hangi mesajları vermektedir? Yorumlayınız.
96 ALÂK SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 19 ayettir. Adını surenin ikinci ayetinde geçen “alâk” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6-7.
Yaratan Rabb’inin adıyla oku! O, insanı yapışkan bir hücre (embriyo) den yarattı. Oku! Rabb’in sonsuz kerem sahibidir. Kalemle yazmayı öğretendir. İnsana bilmediklerini o öğretmiştir. Hayır! Rabb’inin bunca nimetlerine rağmen insan, kendisini yeterli gördüğü için azar. 8. Ama dönüş elbette Rabb’inedir. 9-10. Baksana şu namaz kılan kulu engelleyene! 11-12. Söyle bakalım, ya o engellenen kul doğru yoldaysa ve kötülüklerden sakınmayı emrediyorsa! 13. Söyle bakalım, ya o engelleyen de yalanlıyor ve doğru yoldan yüz çeviriyorsa! 14. O, Allah’ın olan biten her şeyi gördüğünü bilmiyor mu? 15-16. Hayır, hayır! Eğer bu tutumundan vazgeçmezse onu perçeminden, o yalancı ve günahkâr perçeminden tutup cehenneme sürükleriz. 17. O zaman gitsin, taraftarlarını yardıma çağırsın! 18. Biz de zebanileri çağırırız. 19. Hayır, ona uyma! Sen secde et ve Rabb’ine yaklaş.
Konuşalım Alâk suresinin 6-19. ayetlerinde bahsedilen inkarcı insan tipinin özellikleri üzerine arkadaşlarınızla konuşunuz.
205
10. Sınıf 6.
Kadir Suresi ve Anlamı
Hatalarımızı Düzeltelim Kadir suresini öğretmeninizden birkaç kere dinleyiniz. Kendi okuyuşunuzdan farklı olan yerlerin altını çiziniz ve öğretmeniniz gibi okuyunuz.
٥ ٰا َא ُ َ א
ِﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟ َﻘ ْﺪﺭ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ ِ (2) ۞ۜ ِﻚ َﻣﺎ ﻟ َ ْﻴﻠَﺔُ ﺍ ْﻟ َﻘ ْﺪﺭ (1)ۚ ِﺎﻩ ۪ ﻟ َ ْﻴﻠَﺔِ ﺍ ْﻟ َﻘ ْﺪﺭ ۞ َ َﻭ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﺩ ٰﺭ ُ َﺍﻧَّٓﺎ ﺍَ ْﻧ َﺰ ْﻟﻨ ﻭﺡ ۞ۜ ٍﻟ َ ْﻴﻠَﺔُ ﺍ ْﻟﻘَ ْﺪﺭِ َﺧ ْ ٌ ِﻣ ْﻦ ﺍَ ْﻟ ِﻒ َﺷ ْﻬﺮ ُّ ( ﺗ َ َ َّ ُ ﺍ ْﻟ َﻤﻠٰ ٓ ِﺌﻜَﺔُ َﻭ3) ُ ﺍﻟﺮ (5) ۞ ِ َﺳ َﻼ ٌﻡ ۛ ۠ ِ َ َﺣ ّٰ َﻣ ْﻄﻠ َ ِﻊ ﺍ ْﻟ َﻔ ْﺠﺮ (4)ۙۛ ٍ۪ﻓﻴﻬَﺎ ﺑِﺎِ ْﺫ ِﻥ َﺭ ّ ِ ِ ْﻢ ۚ ِﻣ ْﻦ ﻛُ ّ ِﻞ ﺍَ ْﻣﺮ ۞
206
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
97 KADİR SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 5 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “kıymet, şeref” anlamına gelen “kadr” kelimesinden almıştır. 1.
Biz, Kur’an’ı Kadir Gecesi’nde indirdik.
2.
Bilir misin Kadir Gecesi nedir?
3.
Kadir Gecesi bin aydan hayırlıdır.
4.
O gece, Rablerinin izniyle Cebrail ve melekler, her türlü iş için iner de iner.
5.
O gece esenlik doludur, ta fecrin doğuşuna kadar.
İrtibat Kuralım Kadir suresinin 3. ayetini, Bakara suresinin 185. ayetiyle ilişkilendirerek yorumlayınız.
207
10. Sınıf Beyyine Suresi ve Anlamı
7.
Sıra Bende Beyyine suresinin ayetlerini, sırayla ezberden okuyunuz. Okurken özellikle ayet sonlarındaki duruşlara dikkat ediniz.
َ َ ِ َّ ٌ
ﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﺒَ ِﻴﻨَﺔِ ُﺳ َ ّ
ٰا َא ُ َ א ٨
ﷱﷲﷳ כ َﻔ ُﺮﻭﺍ ِﻣ ْﻦ ﺍَ ْﻫ ِﻞ ﺍ ْﻟ ِﻜﺘَ ِ ﻳﻦ َ ﺎﺏ َﻭﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺸﺮِ ۪ﻛ َ َ ْ ﻳَﻜُ ِﻦ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ َ ﺍﻪﻠﻟِ ﻳ َ ْﺘﻠُﻮﺍ ُﻣ ْﻨ َﻔ ۪ﻜ ّ َ َﺣ ّٰ ﺗ َ ْﺄﺗِﻴَ ُﻬ ُ ﺍ ْﻟﺒَ ِﻴﻨَﺔُ ۙ)(1 ۞ َﺭ ُ ٌ ِﻣ َﻦ ّٰ ّ ۪ ﻳﻦ ﺐ ﻗَ ِﻴ َﻤﺔٌ ۜ)(3 ۞ ﺘ כ ﺎ ﻴﻬ ﻓ ﻔﺎ ُﻣﻄَﻬ َّ َﺮ ً ۙ)(2 ۞ ُ ُ ُﺻ ُﺤ ً َﻭ َﻣﺎ ﺗ َ َﻔﺮَّ َﻕ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ َ َ ٌ ّ ﺍُﻭ۫ﺗُﻮﺍ ﺍ ْﻟ ِ َﻭ َﻣٓﺎ ﺎﺏ ﺍِ َّﻻ ِﻣ ْﻦ ﺑ َ ْﻌ ِﺪ َﻣﺎ َﺟٓﺎﺀَ ْ ُ ُ ﺍ ْﻟﺒَ ِﻴﻨَﺔُ ۜ)(4 ۞ ﺘ כ َ َ ّ ِ ﻴﻤﻮﺍ ﺍُ ِﻣ ُﺮ ٓﻭﺍ ﺍِ َّﻻ ﻟِﻴَ ْﻌ ُﺒ ُﺪﻭﺍ ّٰ ﺍﻟﺪ َ ﺍﻪﻠﻟَ ُﻣ ْﺨﻠ ۪ﺼ َ ﻟ َ ُﻪ ۪ ّ ﻳﻦ ُﺣﻨَ َﻔٓﺎﺀَ َﻭ ُ ۪ﻘ ُ ۞ ِ ﺍﻟﺼﻠٰﻮ َ ﻭ ْﺆ ﺍ ﺍﻟﺰ ٰכ َ ﻭ ٰﺫﻟ ِ ۪ ﻳﻦ ﻳﻦ ﺍ ْﻟ َﻘ ِﻴ َﻤﺔِ ۜ )(5 ﺩ כ َ ﺍ َّ ﺍﻟ َّ۪ﺬ َ َّ َ ُ ُ َّ َ ُ ّ ِ ﻛَ َﻔ ُﺮﻭﺍ ِﻣ ْﻦ ﺍَ ْﻫ ِﻞ ﺍ ْﻟ ِﻜﺘَ ِ ﻳﻦ ﺎﺏ َﻭﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺸﺮِ ۪ﻛ َ ۪ ﻧَﺎﺭِ َﺟﻬَﻨَّﻢ َ َﺧﺎﻟ ۪ﺪ َ ۞ ِ ﻳﻦ ٰﺍ َﻣ ُﻨﻮﺍ َﻭ َﻋ ِﻤﻠُﻮﺍ ﻚ ُﻫ ْ َﺷ ُّﺮ ﺍ ْﻟ َ ِ َّﺔِ ۜ )(6 ۪ﻓﻴﻬَﺎ ۜ ُﺍﻭ ۬ ٰﻟ ٓ ِﺌ َ ﺍ َّ ﺍﻟ َّ ۪ﺬ َ ِ ﺍﻟﺼﺎﻟ ِ َﺤ ِ ﻚ ُﻫ ْ َﺧ ْ ُ ﺍ ْﻟ َ ِ َّﺔِ ۜ )(7 ۞ ﺎﺕ ﺍُﻭ۬ﻟٰ ٓ ِﺌ َ َّ َﺟ َﺰٓﺍ ُﺅ ۬ ُﻫ ْ ﻋ ْﻨ َﺪ َﺭ ّ ِ ِ ْ ِ ِ ِ ﻳﻦ ۪ﻓﻴﻬَٓﺎ ﺍَﺑ َ ًﺪﺍۜ َﺟﻨ َّ ُ ﺎﺭ َﺧﺎﻟ ۪ﺪ َ ﺎﺕ َﻋ ْﺪ ٍ ﺗ َ ْﺠﺮ۪ﻱ ﻣ ْﻦ ﺗ َ ْﺤﺘﻬَﺎ ْﺍﻻ َ ْ َ ُ ِ )(8 ــכ ﻟ ِ َ ْ َﺧ ِ َ َﺭﺑ َّ ُﻪ ۞ ﺍﻪﻠﻟ َﻋ ْﻨ ُﻬ ْ َﻭ َﺭ ُ ﺍ َﻋ ْ ُ ۜ ٰﺫﻟ ِ َ َﺭ َ ّٰ ُ 208
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Bulalım Beyyine suresinin anlamını okuyarak, surede ele alınan konuları tespit ediniz.
98 BEYYİNE SURESİ Medine döneminde inmiştir. 8 ayettir. Adını, ilk ayette geçen “kesin ve apaçık delil” anlamına gelen “beyyine” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Gerek ehl-i kitaptan, gerek müşriklerden olan kâfirler, kendilerine kesin ve apaçık delil gelmedikçe inkârlarından vazgeçecek değillerdi. Bu kesin delil Allah tarafından gönderilen ve tertemiz sahifeleri okuyan bir peygamberdir. O sahifelerde, en doğru hükümler vardır. Ama kendilerine kitap verilenler, o kesin delil geldikten sonra ayrılığa düştüler. Hâlbuki onlara, şirkten uzak olarak yalnız Allah’a ibadet etmeleri, namazı hakkıyla kılmaları, zekâtı vermeleri emredilmişti. İşte sağlam, dosdoğru din budur. Gerek ehl-i kitaptan, gerek müşriklerden olan kâfirler, içinde devamlı kalmak üzere cehennem ateşindedirler. Onlar, yaratılmışların en kötüleridir. İman edip salih ameller işleyenler ise yaratılmışların en hayırlılarıdır. Rableri katında onların ödülleri, içlerinden ırmaklar akan Adn cennetleridir. Orada sürekli kalacaklardır. Allah onlardan razı olmuştur, onlar da Allah’tan razı olmuşlardır. İşte bu, Rabb’inden korkup saygı duyanlara özgüdür.
209
10. Sınıf 8.
Zilzâl Suresi ve Anlamı
Mahreçlere Dikkat Edelim Zilzâl suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinlerken, özellikle peltek harflerin okunuşuna dikkat ediniz. Surede geçen peltek harflerin altını çiziniz.
٨ ٰا َא ُ َ א
ﺍﻟﺰِ ْﻟ َﺰﺍ ِﻝ َ ُﺳ ّ ُ ﻮﺭ
ٌ َّ ِ َ َ
ﷱﷲﷳ ِ ِ َﻭﺍ َ ْﺧ َﺮ ِ (1) ۙ ﺽ ﺯِ ْﻟ َﺰﺍﻟ َ َא ۞ ﺽ ُ ْﺍﻻ َْﺭ ُ ﺍﺫَﺍ ُﺯ ْﻟﺰِﻟَﺖ ْﺍﻻ َْﺭ َ (3) ۚ َﻭﻗَﺎ َ ْﺍﻻِ ْ َﺎ ُ َ א ﻟ َ َא ۞ (2) ۙ ﺍَ ْﺛﻘَﺎﻟَﻬَﺎ ۞ ُ ﻳ َ ْﻮ َﻣ ِﺌ ٍﺬ ﺗُ َﺤ ّ ِﺪ ﻳ َ ْﻮ َﻣ ِﺌ ٍﺬ ﻳ َ ْ ُ ُﺭ (5) ۜ כ ﺍَ ْﻭ ٰ ﻟ َ َא ۞ (4) ۙ ﺎﺭ َ א ۞ َ َّ ِא َ َّ َﺭﺑ َ َﺍَ ْﺧﺒ (6) ۜ ْ ﺎﺗﺎ ﻟِــ ُ َ ْﻭﺍ ﺍَ ْﻋ َﻤﺎﻟ َ ُﻬ ۞ َ ﻓَ َﻤ ْﻦ ﻳ َ ْﻌ َﻤ ْﻞ ِﻣ ْﺜ َﻘﺎ ً َ ْ َאﺱ ﺍ ُ َّ ﺍﻟ (8) ۞ َﻭ َ ْ ﻳ َ ْﻌ َ ْ ِﻣ ْﺜ َﻘﺎ َ ﺫَﺭَّ ٍ َ ًّﺍ ﻳ َ َﺮ ُﻩ (7) ۜ ﺫَﺭَّ ٍ َﺧ ْ ًﺍ َ َ ُﻩ ۞
210
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Düşünelim Zilzâl suresinin 1-3. ayetlerini Hac suresinin 1-2. ayetleriyle ilişkilendirerek kıyametin kopuşu anındaki dehşeti düşününüz.
99 ZİLZÂL SURESİ Medine döneminde inmiştir. 8 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “sarsıntı, deprem” anlamına gelen “zilzâl” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Yeryüzü o müthiş depremiyle sarsıldığı, İçindeki bütün ağırlıkları dışarı çıkardığı, İnsan, (korku ve telaş içinde) “Ne oluyor buna!” dediği zaman... İşte o gün yeryüzü, üstünde olan biten her şeyi anlatır. Çünkü Rabb’in ona öyle vahyetmiştir. O gün insanlar, yaptıklarının karşılığı kendilerine gösterilmek üzere bölük bölük Allah’ın huzuruna çıkarlar. Zerre ağırlığınca iyilik yapan onun karşılığını görür. Zerre ağırlığınca kötülük işleyen de onun karşılığını görür.
İlkeler Çıkaralım Zilzâl suresinin anlamı üzerinde düşünerek kıyamet ve hesap günü ile ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Hiçbir iyilik karşılıksız kalmaz. 2. ……………………………………………………………. 3. …………………………………………………………….
211
10. Sınıf 9.
Âdiyât Suresi ve Anlamı
Tecvitlere Dikkat Edelim Âdiyât suresini öğretmeninizden dinlerken özellikle kalkale kuralını nasıl uyguladığına dikkat ediniz. Kalkale yaparak okuduğu harflerin altını çiziniz.
١١ ٰا َא ُ َ א
ِ َ ﺎﺩﻳ ِ َﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﻌ ﺎﺕ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ ِ ﻓَﺎ ْﻟﻤ ۪ﻐ ِ َ ِ ﻓَﺎ ْﻟﻤـﻮﺭ ِ َ ـﺎﺩﻳ ِ ََﻭﺍ ْﻟﻌ ﺍﺕ (2) ۙ ﺣﺎ (1) ۙ ـﺤﺎ َ ﺎﺕ ً ﺎﺕ ﻗَـ ْﺪ ً ﺿ ْﺒ ُ ۞ َ ُ ۞ (5) ۙ ﻓَ َﻮ َ ْ َﻦ ﺑ ِ ۪ﻪ َﺟ ْﻤ ًﻌﺎ ۞ (4) ۙ ﻓَﺎَﺛ َ ْﺮ َ ﺑ ِ ۪ﻪ ﻧ َ ْﻘ ًﻌﺎ ۞ (3) ۙ ﺤﺎ ۞ َّ ِ ﺍ ً ُﺻ ْﺒ ِْﺍﻻ َﻭ ِﺍﻧ َّ ُﻪ (7) ۚ כ ﻟ َ َ ۪ ﻴ ٌﺪ ۞ (6) ۚ ٌﺎﻥ ﻟ ِ َﺮ ِ ۪ ﻟَﻜَ ُ ﺩ ۞ ْ َ ِ َﻭ ِﺍﻧ َّ ُﻪ َﻋ ٰ ٰﺫﻟ َ َ ّ ِ ﻟ ِ ُﺤ ۞ (9) ِۙ ﺍَﻓ َ َﻼ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُﻢ ﺍِﺫَﺍ ﺑُ ْﻌ ِ َ َﻣﺎ ِ ﺍ ْﻟ ُﻘ ُﺒﻮﺭ (8) ۜ ﺐ ﺍ ْﻟ َﺨ ْ ِ ﻟ َ َﺸ ۪ﺪﻳ ٌﺪ ۞ ّ ِ ۞ (11) ٌ ﺍِ َّﻥ َﺭ َّ ُ ْ ِ ِ ْ ﻳ َ ْﻮ َﻣ ِﺌ ٍﺬ ﻟ َ َﺨ ۪ﺒ (10) ِۙﺍﻟﺼ ُﺪﻭﺭ ۞ ُّ ِ َﻭ ُﺣ ّ َ َ א Bulalım Âdiyât suresinin anlamını okuyarak surede ele alınan konuları tespit ediniz.
212
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
100 ÂDİYÂT SURESİ Medine döneminde inmiştir. 11 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “nefes nefese koşanlar” anlamına gelen “âdiyât” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9-10. 11.
Nefes nefese koşan, Koşarken tırnaklarıyla kıvılcımlar saçan, Sabah erkenden baskın yapan, O esnada tozu dumana katan, Derken düşman kuvvetinin ortasına dalan atlara yemin olsun ki, İnsan Rabb’ine karşı çok nankördür. Kendisi de buna şahittir. Mal sevgisinden (bencil ve cimri tutumundan) dolayı çok katıdır. Kabirlerdekiler diriltilip dışarı atıldığı ve kalplerde gizlenenler ortaya çıkarıldığı zaman, insan hâlinin ne olacağını düşünmez mi? Şüphesiz o gün Rableri, onların bütün yaptıklarından haberdardır.
213
10. Sınıf 10. Kâria Suresi ve Anlamı
Birbirimizi Dinleyelim Kâria suresini, öğretmeninize okumadan önce sıra arkadaşınıza okuyunuz. Okurken,
özellikle boğaz harflerine dikkat ediniz.
١١ ٰا َא ُ َ א
ِﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﻘَﺎﺭِ َﻋﺔ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ
ۜ ُــכ َ א ﺍ ْﻟ َﻘﺎﺭِ َﻋﺔ (2) ۚ ُ َ א ﺍ ْﻟ َﻘﺎﺭِ َﻋﺔ ۞ (1) ۙ ُﺍَ ْﻟ َﻘﺎﺭِ َﻋﺔ ۞ َ َﻭ َ ٓא ﺍَ ْﺩ ٰﺭ ِ ﻮﻥ ﺍﻟﻨَّﺎﺱ ﻛَﺎ ْﻟ َﻔ َﺮ ﻮﻥ (4) ۙ ِ ﺍﺵ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﺒ ُﺜﻮ ۞ (3) ۞ ُ כ ُ َ َﻭﺗ ُ ﻳ َ ْﻮ َ ﻳ َ ُﻜ ُ ۙ ﻳﻨ ُﻪ (5) ﺵ ۞ ُ َﺍ ْﻟ ِﺠﺒ َ ﺎﻝ ۜ ِ ُ כﺎ ْﻟﻌِ ْﻬ ِﻦ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﻨ ُ ﻓَﺎ َﻣَّﺎ َ ْ ﺛ َ ُﻘﻠ َ ْﺖ َﻣ َﻮﺍ ۪ﺯ ِ ﻓَ َ ۪ ۪ﻋﻴ َﺸﺔٍ َﺭ (8) ۞ۙ ﻳﻨ ُﻪ (7) ۜ ٍﺍﺿﻴَﺔ ۞ (6) ُ َﻭﺍ َ َّ א َ ْ َﺧ َّ ْ َﻣ َﻮﺍ ۪ﺯ ُ ۞ ِ َאﺭ ﺣ (11) ۞ ٌﺎﻣﻴَﺔ (10) ۜ כ َ א ﻫِﻴَ ْﻪ (9)ۜ ٌﻓَﺎ ُ ُّ ُ َﻫﺎﻭِ َــﺔ ۞ َ َﻭ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﺩ ٰﺭ َ ٌ ۞ 101 KÂRİA SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 11 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “vuran, çarpan, yürekleri hoplatan” anlamlarına gelen “kâria” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4-5. 6-7. 8-9. 10. 11.
Yürekleri hoplatan büyük felaket! Nedir o yürekleri hoplatan büyük felaket! O dehşetli kıyamet felaketinin ne olduğunu bilir misin sen? İnsanların kelebekler gibi etrafa yayıldığı, dağların da atılmış rengârenk yüne dönüştüğü gündür o. İşte o gün, kimin tartıları ağır gelirse memnun kalacağı bir hayat içinde olur. Ama kimin de tartıları hafif gelirse onun varacağı yer Hâviye’dir. Hâviye’nin ne olduğunu bilir misin sen? O, kızgın mı kızgın bir ateştir. 214
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Söyleyelim Zilzâl, Âdiyât ve Kâria surelerinin anlamlarını göz önünde bulundurarak kıyametin kopuşu, hesap anı ve hesap sonrasında meydana gelecek olayları sıralayınız.
11. Tekâsür Suresi ve Anlamı
Gruplar Hâlinde Okuyalım Tekâsür suresini CD, kaset veya öğretmeninizden dinleyiniz. Daha sonra gruplar hâlinde ezberden okuyunuz. Öğretmeninizden en güzel okuyan grubu belirlemesini isteyiniz.
٨ ٰا َא ُ َ א
ِﻮﺭ ُ ﺍﻟﺘَّﻜَﺎﺛُﺮ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ
כ َّﻼ (2) ۜ َﺣ ّٰ ُﺯ ْﺭﺗُ ُ ﺍ ْﻟ َﻤ َﻘﺎﺑ ِ َﺮ ۞ (1) ۙ כﺎﺛُ ُﺮ ۞ َ َ َّ ﻴכ ُ ﺍﻟﺘ ُ ﺍَ ْﻟ ٰﻬ כ َّﻼ (4) ۜ َ ﻑ ﺗ َ ْﻌﻠ َ ُﻤﻮ ۞ (3) ۙ َ ﻑ ﺗ َ ْﻌﻠ َ ُﻤﻮ ۞ َ َ כ َّﻼ َﺳ ْﻮ َ َّ ﺛُﻢ َ َﺳ ْﻮ (6) ۙ َ ﻟ َ َ َ ُﻭ َّ ﺍ ْﻟ َﺠ ۪ﺤﻴ ۞ (5) ۜ ِ ﻟ َ ْﻮ ﺗ َ ْﻌﻠ َ ُﻤﻮ َ ِﻋ ْﻠ َ ﺍ ْﻟﻴَ ۪ﻘ ۞ َّ ُ ﺛ (8) ﺛُﻢَّ ﻟ َ ُﺘ ْﺴٔـَﻠ ُ َّﻦ ﻳ َ ْﻮ َﻣ ِﺌ ٍﺬ َﻋ ِﻦ ﺍﻟﻨ َّ ۪ﻌﻴ ِﻢ ۞ (7) ۙ ِ ﻟ َ َ َ ُﻭ َّ َﺎ َﻋ ْ َ ﺍ ْﻟﻴَ ۪ﻘ ۞
215
10. Sınıf
102 TEKÂSÜR SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 8 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “çoklukla böbürlenmek” anlamına gelen “tekâsür” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Sahip olduğunuz dünyalıkların çokluğuyla böbürlenmek sizi o kadar oyaladı ki, Tâ kabirleri boylayıncaya kadar! Hayır hayır, ileride bileceksiniz. İleride elbette bileceksiniz. Eğer kesin bilgiye sahip olsaydınız böyle yapmazdınız. And olsun ki cehennemi göreceksiniz. Evet, evet onu mutlaka gözlerinizle göreceksiniz. Sonra da o gün, size verilmiş her nimetten mutlaka hesaba çekileceksiniz.
Yorumlayalım Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Hiçbir kul, kıyamet gününde, ömrünü nerede tükettiğinden, ilmiyle ne gibi işler yaptığından, malını nereden kazanıp nerede harcadığından, vücudunu nerede yıprattığından sorulmadıkça bulunduğu yerden kıpırdayamaz.” Tirmizi, Kıyamet, 1. Tekâsür suresinin 8. ayetini yukarıdaki hadisten faydalanarak yorumlayınız.
216
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları 12. Asr Suresi ve Anlamı
Kürsüde Okuyalım Öğretmen kürsüsüne oturunuz ve Asr suresini arkadaşlarınızın huzurunda tecvit kurallarına uygun ve makamlı olarak okuyunuz.
٣ ٰا َא ُ َ א
ِﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﻌَ ْﺼﺮ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ ِ ﺍ ِ ﺍ ِ ۪ َّ َّ ﺬ ﻟ ﺍ ﻻ ﻳﻦ ٰﺍ َﻣ ُﻨﻮﺍ (2) ۞ ٍ ﺮ ﺴ ﺧ ﻟ ﺎ ﺍﻻ (1) َِۙﻭﺍ ْﻟﻌَ ْﺼﺮ ۞ ْ ۪ َ ْ َّ ُ َ َ َ ۙ ْ ِ َﻭ َﻋ ِﻤﻠُﻮﺍ ﺍﻟﺼﺎﻟ ِ َﺤﺎ ۞ (3) ِ ْ ﺎﻟﺼ َّ ِ ﺍﺻ ْﻮﺍ ﺑ َّ َ ﺍﺻ ْﻮﺍ ﺑِﺎ ْﻟ َﺤ ِّﻖ َﻭﺗ َ َﻮ َ َﻭﺗ َ َﻮ 103 ASR SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 3 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “zaman, çağ, ikindi vakti” anlamlarına gelen “asr” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3.
Asra yemin olsun ki, İnsan gerçekten zarardadır. Ancak iman edip iyi ameller işleyenler, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler bunun dışındadır.
İlkeler Çıkaralım Asr suresinin anlamı üzerinde düşünerek zamanın değeri ile ilgili ilkeler çıkarınız. 1. Zaman, insanın en büyük sermayesidir. 2. ……………………………………………………………. 3. …………………………………………………………….
217
10. Sınıf Açıklayalım Hâlık’ın nâmütenahi adı var, en başı “Hak”, Ne büyük şey kul için hakkı tutup kaldırmak! Hani ashab-ı kiram ayrılalım derlerken, Mutlaka sure-i “Vel Asr” ı okurmuş, bu neden? Çünkü meknûn o büyük sürede asâr-ı felâh, Başta iman-ı hakiki geliyor, sonra salâh, Sonra hak, sonra sebât: İşte kuzum insanlık Dördü birleşti mi yoktur sana hüsran artık. (M. Akif Ersoy, Safahat, s. 382.) Yukarıdaki mısralar Asr suresinin hangi yönlerine dikkat çekmektedir? Açıklayınız. 13. Hümeze Suresi ve Anlamı
Koro Çalışması Yapalım Hümeze suresini CD, kaset veya öğretmeninizden birkaç kere dinleyiniz. Sonra da her bir ayeti öğretmeninizden sonra koro hâlinde tekrar ediniz.
٩ ٰا َא ُ َ א
ِﻮﺭ ُ ﺍ ْﻟﻬ َﻤ َﺰﺓ ُ َ ُﺳ
ٌ َّ َ ِّכ
ﷱﷲﷳ ِ (2) ۙ אﻻ َﻭ َ َّﺩ َ ُﻩ ۞ (1) ۙ ٍכ ّ ِﻞ ُﻫ َﻤ َﺰﺓٍ ﻟ ُ َ َ ﺓ ۞ ً َ َ ﺍَﻟ َّ۪ﺬﻱ َﺟ َﻤﻊ ُ َﻭ ْ ٌﻞ ﻟ (4) ِۘ ﻛَ َّﻼ ﻟ َ ُﻴ ْﻨﺒَ َﺬ َّ ِ ﺍ ْﻟ ُﺤﻄ َ َﻤﺔ ۞ (3) ۚ ـﻪ ٓ ﺍَ ْﺧﻠ َ َﺪ ُﻩ ۞ ُ َ ﻳ َ ْﺤ َ ُ ﺍَ َّﻥ َﻣﺎﻟ ﺍَﻟ َّ ۪ ﺗَﻄ َّﻠِ ُﻊ (6)ۙ ﺍﻪﻠﻟِ ﺍ ْﻟ ُﻤﻮﻗَ َﺪ ُﺓ ۞ (5)ۜ ُכ َﻣﺎ ﺍ ْﻟ ُﺤﻄ َ َﻤﺔ ۞ َ َﻭ َﻣٓﺎ ﺍَ ْﺩ ٰﺭ ّٰ ﺎﺭ ُ َ ﻧ ِ ﺍ َِﻋ َ ْﺍﻻ َ ْﻓٔـِ َﺪﺓ ِ ۞ ۪ َﻋ َﻤ ٍﺪ ُﻣ َﻤﺪَّﺩَﺓٍ (9) ۞ ﺻ َﺪﺓٌ ۙ (8) ﺆ ﻣ ﻢ ﻬ ﻴ ﻠ ﻋ ﺎ (7) ۞ َ َّ ۜ ْ َ ْ َ ْ ُ َ 218
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları Yarışalım Sınıfınızda “Ezbere Okuma Yarışması” düzenleyeniz. Jüri üyesi ve yarışmacı arkadaşlarınızı tespit ediniz. Yarışmacıların, Duhâ-Nâs arasındaki surelerden sorulan ayetlerin devamını ezberden okumasını isteyiniz. Hafızlık yarışmalarında esas alınan ezber ve tecvit puanlarına uygun olarak (Taban 70, ezberden okuma 20, tecvit 10 puan olsun) Duhâ-Nâs arasındaki sureleri ezberden en güzel okuyan arkadaşınızı belirleyiniz.
104 HÜMEZE SURESİ Mekke döneminde inmiştir. 9 ayettir. Adını, surenin ilk ayetindeki “insanı arkadan çekiştiren, ayıplayan kimseler” anlamına gelen “hümeze” kelimesinden almıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Arkadan çekiştirmeyi, yüze karşı eğlenmeyi âdet edinenlerin vay hâline! O, mal yığar ve sayar durur. Malının kendisini ölümsüz kılacağını sanır. Hayır! And olsun ki o, Hutame’ye atılacaktır. Bilir misin Hutame nedir? O, Allah’ın tutuşturulmuş bir ateşidir. Bir ateş ki ta kalplere kadar işleyip yakar. Bu ateş mahzeninin kapıları, onların üzerlerine kapatılacaktır. Kendileri de uzun sütunlara bağlı bırakılacaklardır.
İrtibat Kuralım Hümeze suresinin ilk ayetini, Hucurât suresinin 11-12. ayetleriyle ilişkilendirerek yorumlayınız.
219
10. Sınıf ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki değerlendirme tablosunda size uygun olan seçenekleri () ile işaretleyiniz.
Yâsîn Suresi (1. sayfa) Yâsîn Suresi (2. sayfa Yâsîn Suresi (3. sayfa) Yâsîn Suresi (4. sayfa) Yâsîn Suresi (5. sayfa) Yâsîn Suresi (6. sayfa) Duhâ Suresi İnşirâh Suresi Tîn Suresi Alak Suresi Kadir Suresi Beyyine Suresi Zilzâl Suresi Âdiyat Suresi Kâria Suresi Tekâsür Suresi Asr Suresi Hümeze Suresi
220
Zayıf
Orta
İyi
Tecvitleri uyguluyorum.
Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Harfleri mahreçlerinden çıkarıyorum. Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Hareke hatası yapmıyorum.
Çok iyi
Zayıf
Orta
İyi
Çok iyi
EZBERLEDİĞİM SURE VEYA AYETLER
Ezber okurken takılmıyorum.
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
B. Aşağıda boş bırakılan ayetleri ezberden okuyarak tamamlayınız.
ﻭﻥ ﺍِﻧَّﺎ َﺟﻌَ ْﻠﻨَﺎ ۪ ٓ ﺍَ ْﻋﻨَﺎﻗِﻬِ ْﻢ ...................................................................ﻓَ ُﻬ ْﻢ َﻻ ﻳُ ْﺒ ِﺼ ُﺮ َ ﻗَﺎﻟُٓﻮﺍ ﺍِﻧَّﺎ ﺗَﻄ َ ﻧَﺎ ﺑ ِ ُﻜﻢ ۚ ..................................................................ﻓَﺎِﺫَﺍ ﻫﻢ َﺧ ِ ﻭﻥ ﺎﻣ ُﺪ َ ُْ ْ َّ ْ ﻮﻥ ﺽ ﺍ ْﻟ َﻤ ْﻴﺘَﺔُ ۚ َ ..............................................................ﻭ ِﻣﻤَّﺎ َﻻ ﻳ َ ْﻌﻠ َ ُﻤ َ َﻭﺍٰﻳَﺔٌ ﻟ َ ُﻬ ُﻢ ْﺍﻻ َْﺭ ُ ﻮﻥ ﻭﻥ ﺍِ َّﻻ َﺻ ْﻴ َﺤﺔ ًَ ................................................................ﻭ َﺻ َﺪ َﻕ ﺍ ْﻟ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠ ُ َ َﻣﺎ ﻳ َ ْﻨﻈ ُ ُﺮ َ
ﺍَ ْﻟﻴَ ْﻮﻡَ ﻧ َ ْﺨ ِﺘ ُﻢَ .......................................................................................ﻭ ُﻗ ْﺮﺍٰ ٌﻥ ُﻣ ۪ﺒ ٌ ۙ ِ ﻮﻥ ﺿ َﺮ َﺏ ﻟَﻨَﺎ َﻣﺜَ ًﻼَ ............................................................................ﻭﺍﻟ َ ْﻴﻪِ ﺗُ ْﺮ َﺟ ُﻌ َ َﻭ َ ﻴﻤﺎ ......................................................................................ﻓَ َﻼ ﺗ َ ْﻘﻬَ ْﺮ ۜ ﺍَ َ ْ ﻳ َ ِﺠ ْﺪ َﻙ ﻳ َ ۪ﺘ ً ﺐ ﻚ ................................................................................................ﻓَ ْﺎﻧ َﺼ ْ ۙ َﻭ َﺭﻓَ ْﻌﻨَﺎ ﻟ َ َ
1. 2. 3.
4.
5.
6.
7.
8.
ﺎﻥ ..............................................................................ﻏَ ْ ُ َﻣ ْﻤ ُﻨﻮ ٍ ۜﻥ ﻟ َ َﻘ ْﺪ َﺧﻠ َ ْﻘﻨَﺎ ْﺍﻻِ ْ َ َ 10. ﺍَ َﺭﺍَﻳ َﺖ ﺍﻟ َّ ۪ﺬﻱ ﻳ َ ْﻨ ٰ ..............................................................................ﻛَ ِ ﺎﺫﺑَﺔٍ َﺧﺎﻃِﺌَﺔٍ ۚ ْ ۙ 11. ﺗ َ َ َّ ُﻝ ﺍ ْﻟ َﻤﻠٰ ٓ ِﺌﻜَﺔَُ ......................................................................................ﻣ ْﻄﻠ َ ِﻊ ﺍ ْﻟ َﻔ ْﺠﺮِ 9.
َﻭ َﻣٓﺎ ُﺍ ِﻣ ُﺮ ٓﻭﺍ ﺍِ َّﻻَ ......................................................................................ﺧ ْ ُ ﺍ ْﻟ َ ِ َّﺔِ ۜ 13. ِ ِ ﺽ ..................................................................................ﺍَ ْﻭ ٰ ﻟَﻬَﺎ ۜ ﺍﺫَﺍ ُﺯ ْﻟﺰِﻟَﺖ ْﺍﻻ َْﺭ ُ 14. ﺍِ َّﻥ ْﺍﻻِ ْ َ َ ِ ۪ ﺎﻥ ﻟ َﺮﺑِّﻪَ ...............................................................................ﻣﺎ ِ ﺍ ْﻟ ُﻘ ُﺒﻮﺭِۙ 15. ﻮﻥ ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ .......................................................................................ﺭ ِ ﺍﺿﻴَﺔٍ ۜ ﻳ َ ْﻮﻡَ ﻳَﻜُ ُ ُ 12.
ﻮﻥَ .....................................................................................ﻋ ِﻦ ﺍﻟﻨ َّ ۪ﻌﻴ ِﻢ ﻛَ َّﻼ ﻟ َ ْﻮ ﺗ َ ْﻌﻠ َ ُﻤ َ
ِ ﺎﻟﺼ ِ َﻭﺍ ْﻟﻌَ ْﺼﺮِۙ .....................................................................................................ﺑ َّ ْ
ﻛَ َّﻼ ﻟ َ ُﻴ ْﻨﺒَ َﺬ َّﻥُ ................................................................................................ﻣ َﻤﺪَّﺩَﺓٍ 221
16.
17.
18.
10. Sınıf C. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz. 1
4
2 5
3
7 6
8
9
11 10
12
13 17 15
14
16
19 20
1. “Kesin ve apaçık delil” anlamına gelen ve Peygamber Efendimizin müşrikler ile ehl-i kitabı içine düştükleri inkârdan kurtarmak üzere gönderilmiş apaçık bir delil olduğunu bildiren sure.
11. Her zorlukla beraber bir kolaylığın olduğunu bildiren sure. 12. Arkadan çekiştirmeyi, yüze karşı eğlenmeyi alışkanlık hâline getirenleri ağır bir şekilde eleştiren sure.
2. Merhametli Rabb’in cennetliklere söylediği güzel söz. 13. Bin aydan hayırlı bir geceden bahseden sure. 3. Kalplere kadar işleyip yakacak olan Allah’ın tutuş- 14. “Deprem” anlamına gelen ve insanın yaptığı en küturulmuş ateşi. çük iyilik veya kötülüğün karşılığını mutlaka göreceği4. Ahirette insanların hesap vermek üzere toplanması- ni bildiren sure. nı ifade eden üfleme. 15. Kıyameti “yürekleri hoplatan büyük felâket” olarak nitelendirerek insanların kelebekler gibi sağa sola sav5. Cehennemlikleri ateşe atmakla görevli melekler. rulacağını bildiren sure. 6. Hesap gününde tartıları hafif gelenlerin gideceği 16. Kur’an’ın kalbi olan sure. kızgın ateş. 7. İman edip salih ameller işleyenlere ödül olarak 17. Tîn suresinde üzerine yemin edilen güvenli şehir. müjdelenen cennetlerden birinin adı. 18. Fetret Döneminden sonra inen ve Allah’ın Peygam8. Dünya nimetlerinin çokluğuyla böbürlenmenin in- ber Efendimizi yalnız bırakmayacağını bildirerek onu sanı oyalayıp asıl gayesi olan Allah’a kulluktan uzak- teselli eden sure. laştıracağını ve insanın bu dünyada sahip olduğu her 19. “Oku!” emriyle başlayan ve insanın bir embriyodan nimetten mutlaka hesaba çekileceğini bildiren sure. yaratıldığını bildiren sure. 9. Nefes nefese koşan atlara yeminle başlayan ve inkar- 20. Ashab-ı kiramın birbirlerinden ayrılırken okudukcı insanın Allah’a karşı nankörlüğünü vurgulayan sure. ları ve zaman karşısında sadece dört grup insanın kârlı 10. Kutsal mekânlara yemin ettikten sonra insanın en çıkacağını bildiren sure. güzel biçimde yaratıldığını bildiren sure. 222
3. Ünite: Ezberlenecek Sureler ve Anlamları
D. Aşağıdaki ayet meallerinde boş bırakılan yerleri parantez içindeki uygun kelimelerle doldurunuz. (güneş, ağızlarını, benzerlerini, nimetini, kalplerde, hüküm, ol, yaratılmışların, kaydederiz, yaptıklarının, yeterli, ahiret, ölü, cennetlikler, çift çift, ağır, uğraş, ilk, şeytana, melekler) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.
Şüphe yok ki ölüleri diriltecek olan biziz. Yaptıkları her şeyi ve bütün izlerini bir bir ......................... ........................ toprak onlar için bir delildir! Biz o toprağa su ile hayat verir, oradan taneler çıkarırız da onlardan yerler. Toprağın bitirdiklerini, kendilerini ve daha bilmedikleri nice şeyleri ........................ yaratan Allah yücedir, her türlü noksandan münezzehtir! ........................ de kendisi için belirlenen bir yörüngede akar gider. Bu güçlü ve her şeyi bilen Allah’ın kanunudur. ........................ bugün, nimetler içinde sefa sürerler. “Ey Ademoğulları! Size, ‘Sakın ........................ tapmayın! Çünkü o sizin apaçık bir düşmanınızdır. Bana kulluk edin! Dosdoğru yol budur.’ diye tavsiye etmedim mi?” O gün onların ........................ mühürleriz. Yaptıklarını bize elleri söyler, ayakları da şahitlik eder. De ki: “Onları ........................ defa yaratan diriltecektir. O, her türlü yaratmayı bilendir.” Gökleri ve yeri yaratanın, onların ........................ yaratmaya gücü yetmez mi ? Elbette gücü yeter. O, her şeyi yaratan, her şeyi bilendir! Allah bir şeyi yaratmak istediğinde ona sadece “........................!” diye emreder. O da oluverir. Kesinlikle ........................ senin için dünyadan daha hayırlıdır. Rabb’inin ........................, minnet ve şükranla an! Bir işi bitirince diğeriyle ........................! Allah, en güzel ........................ veren değil midir? Hayır! Rabb’inin bunca nimetlerine rağmen insan, kendisini ........................ gördüğü için azar. O gece, Rablerinin izniyle Cebrail ve ........................, her türlü iş için iner de iner. İman edip salih ameller işleyenler ise, ........................ en hayırlılarıdır. O gün insanlar, ........................ karşılığı kendilerine gösterilmek üzere bölük bölük Allah’ın huzuruna çıkarlar. Kabirlerdekiler diriltilip dışarı atıldığı ve ........................ gizlenenler ortaya çıkarıldığı zaman, insan hâlinin ne olacağını düşünmez mi? İşte o gün, kimin tartıları ........................ gelirse memnun kalacağı bir hayat içinde olur.
223
SÖZLÜK
A ahenk: Uygunluk, uyum, düzen. ahiret: İnsanın öldükten sonra dirilip sonsuza dek kalacağı ve Allah’a hesap vereceği yer, öbür dünya. ârız: Sonradan olma, sonradan ortaya çıkma, geçici olan. âsâr: Asırlar, yüzyıllar. âsar: Eserler, izler, önceki devirlerden kalanlar. ashap: Sahabe. Asım Kıraatı: Kûfe’de kıraat imamı olarak meşhur olan İmam Asım’ın okuyuş tarzı. aşır: Bir dinî tören sırasında veya cemaatle namaz kılınıp dua edildikten sonra okunan Kur’an ayetleri. atasözü: Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte söz, darbımesel. ayet: Kur’an surelerini oluşturan kısımlardan her biri. B bağışlama: Bağışlamak işi, mağfiret, gufran. belagat: İyi konuşma, sözle inandırma yeteneği. Sözü herkesin kolay kolay söyleyemeyeceği şekilde söyleme. besmele: ‘‘Esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın adı ile” anlamına gelen ve bir işe başlarken söylenilen bismillahirrahmânirrahîm sözü, bismillah. buhran: Ruhi sıkıntı, bir işin, bir olayın geldiği karışık safha, içinden çıkılması zor durum.
C-Ç Cebrail: Allah tarafından peygamberlere vahiy getirmekle görevlendirilen, dört büyük melekten biri. cehennem: Dünyada günah işleyenlerin öldükten sonra ceza görecekleri yer. celî: Açık, parlak. cennet: Dünyada iyilik yapanların, günahsızların, öldükten sonra sonsuz bir mutluluğa kavuşacakları yer. cezim: Harekesiz harfi gösteren işaret. cüz: Kur’an’ın bölünmüş olduğu otuz parçadan her biri, Kur’an’ın yirmi sayfası.
E-F ehl-i kitap: Kitap ehli. İslam literatüründe Yahudi ve Hristiyanlar. Esmâ-i Hüsna: Allah’ın en güzel, en şerefli isimleri. esvap: Giyecekler. farz: İslam dininde, özür olmadıkça yapılması zorunlu, yapılmaması günah sayılan ibadet. fecir: Tan. fem-i muhsin: Kur’an’ı doğru ve güzel okuyan mâhir (usta) okuyucu. feryat: Bağırma, çağırma, haykırma, çığlık.
fonetik: Ses bilgisi, sese dayanan, sesle ilgili. G gaflet: Dalgınlık, dikkatsizlik, boş bulunma, aymazlık, dalgı, ihtiyatsızlık. gazaba uğramak: Bir kimsenin öfkesine maruz kalmak. gunne: Genizden gelen ses. H hadr: Süratli ve çabuk olmak. hafız: Kur’an’ı bütünüyle ezbere bilen kimse. hafî: Gizli, saklı. Hâlik: Yaratıcı. hat: Çizgi, sınır çizgisi, güzel yazı. hatim: Kur’an’ın tamamını okuma. hayır: İyilik, karşılık beklenmeden yapılan yardım. İyi, hayırlı, yararlı, faydalı. hesap günü: Kıyamet. hidâyet: Doğru yol, hak yol, Müslümanlık yolu. hurafe: Dine sonradan girmiş yanlış, batıl inanç. hüsran: Beklenilen şeyin elde edilememesi yüzünden duyulan acı. I-İ ibadet: Bir dinin buyruklarını yerine getirme. Allah’a yönelen saygı davranışı. ibtida: Başlamak, bir işe girişmek. idgam: Bir şeyi diğerine katmak. ifa: Bir işi yapma, yerine getirme. ihfa: Gizlemek. ihtilas: Harekeyi zayıf sesle ve hızlıca okumak.
224
iklab: Çevirmek, dönüştürmek.
mazhar olmak: İyi bir şeye ermek, ulaşmak.
imâle: Eğmek, bükmek, meylettirmek. Tecvitte, üstün harekeyi esreye veya elif harfini ya harfine meylederek söylemek.
meknun: Gizli, saklı.
inanç: Bir düşünceye gönülden bağlı bulunma. insicam: Düzgünlük, tutarlık, bağdaşım. irade: İsteme, dileme. isnad: Bir şeyi aslına, doğuş yerine dayandırmak, kesintisizlik hâli. işmam: Ötre harekeye işaret etmek için dudakları öne doğru büzerek toplamak.
muhkem: Sağlamlaştırılmış, kuvvetli. mukabele: Toplu yerlerde yüksek sesle hatim okunurken Kur’an okumasını bilenlerin gözleriyle Kur’an’ı takip etmesi, bilmeyenlerin dinlemesi. mushaf: Kur’an-ı Kerim’in iki kapak arasına alınmış hâline verilen ad. muttasıl: Bitişik, ayrı olmayan. münezzeh: Temiz, arı. N
K
nâmahrem: Yabancı.
kasr: Harfleri uzatmadan kısa okumak.
nâmütenahi: Sonsuz, ucu bucağı olmayan.
kıraat ilmi: Kur’an kelimelerinin farklı okunuşlarını inceleyen bilim dalı.
nefer: Tek adam, kişi, şahıs.
kıraat: Okuma. Kur’an’ı belli kural ve işaretlere göre okuma. kıskançlık: Bir kimse bir üstünlük gösterdiğinde veya sevilen birisinin, başkası ile ilgilendiği kanısına varıldığında takınılan olumsuz tutum. kıssa: Kendisinden ders alınması gereken olay, hikâye. kıyamet: Dünyanın sonu ve bütün ölülerin dirilerek mahşerde toplanacağı zaman, hesap günü, kıyamet günü, mahşer günü.
noksan: Azlık, tam olmayış, eksiklik. O-Ö öğüt: Bir kimseye yapması veya yapmaması gereken şeyler için söylenen söz, nasihat. Rahîm: Koruyan, acıyan, merhamet eden Allah. Rahman: Herkese, her canlıya merhamet eden Allah. ravi: Rivayet eden, işittiği haberleri ve sözleri başkalarına aktaran, hadisle ilgili haberleri anlatan.
kurra: Kur’an-ı Kerim’i sahih rivayetlere göre okuyan uzman okuyucu.
S-Ş
L
sefa: Üzüntü ve kederden uzak olmak, gönül rahatlığı. sahabe: Hz. Muhammed (s.a.v.)’i görmüş ve onun sohbetinde bulunmuş Müslümanlar. Hz. Muhammed’in arkadaşları.
lâzım: Lüzumlu olan, gerekli, gereken. Lâzımî: Kalıcı, devamlı olan.
salat-ı ümmiye: Hz. Peygambere ve onun soyundan gelenlere saygı bildirmek için okunan dua.
lîn: Yumuşak olmak.
salavat: Hz. Muhammed (s.a.v.)’e saygı bildirmek için okunan dua.
M mabet: Tapınak. Özel bir konuda sevgi ve saygı ile bağlanmanın ortaya konulduğu yer. mahfaza: İçinde değerli eşyaların saklandığı kutu, kılıf. mahreç: Çıkış yeri, çıkak.
sebat: Sözde durma, ahde vefa etme. sekte: Susmak, konuşmayı ve okumayı kesmek. sevap: Hayırlı bir davranış karşısında Allah tarafından verilecek ödül. sinsi: Gizli, kurnazca, alttan alta iş gören.
mahzen: Yeraltı, bodrum. materyal: Gereç. Yazılı, sözlü, görüntülü, kaydedilmiş her türlü belge.
sure: Kur’an’ın yüz on dört bölümünden her biri. şefaat: Araya girme, aracı, ricacı olma.
225
şehadet: Tanıklık, şahitlik. şer: Kötülük, fenalık. şeytan: Hz. Âdem’e secde etmediği için cennetten kovulan, insanları Allah’ın emirlerine karşı kışkırtan, kötülüğe yönelten cin, iblis. T tabii: Doğal. tedvir: Çevirme, döndürme. teorik: Kuramsal. tesbih: “Sübhanallah” sözünü söyleme. Allah’ı her türlü eksik ve yanlış anlayıştan uzak tutmak, kutsamak. tevatür: Bir haberin ağızdan ağıza yayılması, yaygın olan. Yalan söylemesi mümkün olmayan bir topluluk tarafından rivayet edilen. tevhit: Allah’ın birliğine inanma, bir sayma, bir olarak bakma. tezhip: Yazma kitaplarda, sayfaların yaldız ve boya ile bezenmesi, yaldızlama. tilavet: Kur’an’ı güzel ve sesli olarak usulünce okuma.
U-Ü-V-Z ümmet: Din ve inanç birliği temelinde biraraya gelen ve aynı peygambere bağlanan insanlar topluluğu, bir din üzerinde birleşen millet. vahiy katipleri: Kur’an’ın indiği dönemde Hz. Peygamberin emriyle ayetleri yazan sahabiler. vahiy: Gizli konuşmak, fısıldamak, seslenmek, ilham etmek, işaret etmek. Allah’ın buyruk, yasak ve öğütlerini insanlara ulaştırmak üzere peygamberlerine özel bir yolla iletmesidir. vakf: Durmak, durdurmak. vasıl: Birleştirmek, yan yana getirmek, ulaştırmak, bağlamak. vasiyet: Bir kimsenin ölümünden sonra yapılmasını istediği şey. vecd: Şiddetli dinî duygu ve heyecan hâli, coşma. vesvese: Kuruntu. Yanlış ve yersiz düşünce, evham. zebani: Cehennem bekçisi.
226
KAYNAKÇA Ahmed bin Hanbel, I-VI, Müsned, Çağrıı Yayınları, İstanbul, 1982. Altıkulaç, Tayyar, Tecvîdu’l-Kur’an, DİB, Ankara, 1981. Altuntaş, Halil; Şahin, Muzaffer, Kur’an-ı Kerim Meali, DİB Yayınları, Ankara, 2006. Ateş, Süleyman, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, Yeni Ufuklar Neşriyat, Ankara, 1980. Beyatlı, Yahya Kemal, Kendi Gökkubbemiz, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 2007. Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali, İpek Yayınları, İstanbul, 2001. Buharî, Sahih-i Buharî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992. Çelik, Ahmet; Biçer, Bayram ve diğerleri, Kur’an’ı Anlamaya Giriş, Eksen Yayınları, Konya, 2008. Çetin, Abdurrahman, Kur’an Okuma Esasları, Emin Yayınları, Bursa, 2007. Çollak, Fatih, Asım Kıraatı, Emek Matbaası, İstanbul, 1989. Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Rehber Yayınları, İstanbul, 1990. Ebu Davut, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992. Ebu’l-Fidâ, Muhammed İzzet, El-Vesâya’l-Aşera li hıfzı Kitâbillah, Merkezu’l-Arabiyy’ül-Hadis, Kahire, 2005. Ersoy, Mehmed Âkif, Safahat, Gonca Yayınları, İstanbul, 1987. İbni Mace, Sünen (Terc.: Haydar Hatiboğlu), Kahraman Yayınları, İstanbul, 1982. İbnü'l-Cezeri, en-Neşr fî kıraati'l-Aşr, thk. Ali Muhammed Debbâ, I-II, Mısır. Karaçam, İsmail, Kur’an-ı Kerim’in Okunma Kaideleri ve Faziletleri, İFAV Yayınları, İstanbul, 1984. Karakılıç, Celaleddin, Tecvid İlmi Kur’an-ı Kerim Okuma Kaideleri, Ankara, 1977. Kerime, Ebu Zeyd, Ahkâmü’t-Tecvîd, Dâru’l-İman, İskenderiye, 1998. Kısakürek, Necip Fazıl, Çile, İBB Kültür Yayınları, İstanbul, 1996. Komisyon, İmam Hatip Liselerinde Meslek Dersleri Öğretimi Nasıl Olmalı?, DEM Yayınları, İstanbul, 2006. Komisyon, İmam Hatip ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları, MEB, Ankara, 2008. Komisyon, Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 10, MEB, Anakara, 2007. Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, (Heyet), TDV Yayınları, Ankara, 2004. 227
Muhyiddin Nevevî, Riyâzü’s-Sâlihîn, (Tercüme ve Şerh: M. Y. Kandemir; İ. L. Çakan; R. Küçük), Erkam Yayınları, İstanbul, 1997. Salman, Faruk; Yılmaz, Nazif; Morgül, Nihat, Tecvîdli Kur’an-ı Kerim Elif-Bâ’sı, Diyanet Vakfı Yayınları, Anakara, 2005. Sarı, Mehmet Ali, Kur’an Dersleri, Damla Yayınları, İstanbul, 1977. Sarı, Mehmet Ali, Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları, Nümune Matbaacılık, İstanbul, 1993. Serinsu, Ahmet Nedim; Albayrak, Halis, Hazırlık Sınıfı Kur’anı Kerim, MEB, 2004. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2005. Ünlü, Demirhan ; Aydoğan, İlyas, Tecvid Bilgisi ve Kur’an-ı Kerim’in Kıraatı, MEB Yayınları, Ankara, 1985. Ünlü, Demirhan, Kur’an-ı Kerim’in Tecvidi, MEB Yayınları, Ankara, 1976. Yazım Kılavuzu, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2005. Yazır, Elmalılı Muhammet Hamdi, Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali (Sadeleştirenler: M. Said Çöğenli, Nevzat H. Yanık), Huzur Yayınları, İstanbul, 2005. Yıldırım, Suat, Kur’an-ı Hakim’in Açıklamalı Meali, Işık Yayınları, İstanbul, 2004. Yıldırım, Suat, Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş, Ensar Yayınları, İstanbul, 2000.
228