634 σχέδια δολοφονίας. Όλα είχαν στόχο έναν και μόνο άνθρωπο: τον Φιντέλ Κάστρο. • Μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου, οι αναγνώστες θα ανακαλύψουν τις βασικές λεπτομέρειες των συνωμοσιών εναντίον του Κουβανού ηγέτη. Άλλες αποκαλύφθηκαν από τις Υπηρεσίες Ασφάλειας της Κούβας και άλλες ήρθαν στο φως μέσα από επίσημες αναφορές των Ηνωμένων Πολιτειών. • H βιογραφία του Φιντέλ Κάστρο, ενός από τους πιο αφοσιωμένους επαναστάτες που έχουν ζήσει ποτέ. Αντιμέτωπος με τον αποκλεισμό μισού αιώνα από τις ΗΠΑ, με την ανατροπή, την τρομοκρατία, τις δολοφονικές συνωμοσίες, τις ύβρεις και τις προσβολές να τον πλήττουν, ο Φιντέλ ηγήθηκε της πολυαγαπημένης του Κούβας για σχεδόν πενήντα χρόνια. Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν:
www.malliaris.gr
9
789604
571918
085.1812
ISBN: 978-960-457-191-8
634A1:Σχέδιο 1
2/12/2016
9:54 πµ
Σελίδα 1
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
2:49 µµ
Σελίδα 5
ΦΑΜΠΙΑΝ ΕΣΚΑΛΑΝΤΕ
634 α ό ειρες δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 6
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
∆ιεύθυνση έκδοσης: ∆ηµήτρης Μαλλιάρης Μετάφραση: Φωτεινή Λίγκα Εeιµέλεια-διορθώσεις: ∆ηµήτρης Κοσµάς Εξώφυλλο - Σελιδοeοίηση: Κυριάκος Μεγαλόπουλος Τίτλος πρωτοτύπου: Executive action ISBN: 978-960-457-191-8
Α΄ Έκδοση 2008, Β΄ Έκδοση 2017 © 2006 ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑ / ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ-ΠΑΙ∆ΕΙΑ Α.Ε. © 2006 OCEAN PRESS © 2006 ΦΑΜΠΙΑΝ ΕΣΚΑΛΑΝΤΕ
Κεντρική διάθεση: 25ης Μαρτίου 51, 564 29 Ν. Ευκαρπία, Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310649251 Κεντρικά βιβλιοeωλεία: ∆ηµητρίου Γούναρη 39, 546 22 Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310277113 Ερµού 53, 546 23 Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310252888
www.malliaris.gr
e-mail: info@malliaris.gr
Αeαγορεύεται η αναδηµοσίευση ή αναeαραγωγή του eαρόντος έργου στο σύνολό του ή τµηµάτων του µε οeοιονδήeοτε τρόeο, καθώς και η µετάφραση ή διασκευή του ή εκµετάλλευσή του µε οeοιονδήeοτε τρόeο αναeαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύµφωνα µε τις διατάξεις των νόµων 2121/1993 και 100/1975, χωρίς τη γραeτή άδεια του εκδότη.
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 7
Εισαγωγή
Στις 20 Ιουλίου 1961 διορίστηκα στο Τµήµα Ασφάλειας της Κούβας, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διερεύνηση συνωµοτικών σχεδίων και συνωµοσιών εναντίον ηγετών της επανάστασης. Ήταν µια αξιοµνηµόνευτη ηµέρα, όχι µόνο επειδή σήµανε το ντεµπούτο µου ως ενεργός αξιωµατικός, αλλά επίσης επειδή θα είχα τη χαρά και την τιµή να γνωρίσω άτοµα τα οποία από εκείνη τη στιγµή θα γίνονταν οι compañeros (κοµπανιέρος = σύντροφοι) µου. Ο πρώτος που γνώρισα ήταν ο Mάριο Μοράλες Μέσα, γνωστός ως Μιγκέλ, ο αρχηγός µας. Υπήρξε διεθνιστής και µαχητής στον εµφύλιο πόλεµο της Ισπανίας καθώς επίσης κοµουνιστής και γεννηµένος ερευνητής. Ήταν ένας µικρόσωµος και λεπτός άντρας µε προσεγµένο µουστάκι, σαν κι αυτά που είχαν τη δεκαετία του ’40. Αντιµετώπιζε κάθε είδους δοκιµασία µε σιδερένια θέληση και ανδρεία. Κυκλοφορούσαν δεκάδες ανέκδοτα σχετικά µε αυτόν, κάποια από τον καιρό που πολεµούσε στη ∆ιεθνή Ταξιαρχία της Ισπανίας. Σύµφωνα µε µια από αυτές τις ιστορίες, ήταν υπεύθυνος για ένα φλογοβόλο σοβιετικής κατασκευής, γνωστό ως Μαξίµ (Maxim). Έτσι τον αποκαλούσαν µε αυτό το υποκοριστικό, καθώς είχε ένα συγκεκριµένο τρόπο να πυροδοτεί αυτό το όπλο, ώστε να ηχεί σαν κουβανέζικη ρούµπα, σύµφωνα µε τους compañeros του. Αργότερα, όπως εξιστορεί ένας από τους compañeros του, αιχµαλωτίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γαλλία, η οποία βρισκόταν υπό φασιστική κατοχή. Εκεί κατάφερε µαζί µε τους Σενεγαλέζους φύλακες να ανοίξει ένα µικρό µαγαζάκι, όπου πουλούσε γάλα στους υπεύθυνους και το παρείχε δωρεάν στους άπορους. - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 8
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
Ο Μάριο ήταν ένας αληθινός ήρωας, που έζησε για περισσότερο από 80 χρόνια. Τον γνώρισα όταν επέστρεψα στην Κούβα µετά την εκπαίδευσή µου στη Σοβιετική Ένωση, η οποία µου πρόσφερε πολύ θεωρητική αλλά λίγη πρακτική γνώση σε σχέση µε την πραγµατικότητα που θα αντιµετώπιζα. Ο Μάριο µου δίδαξε πώς να αντεπεξέρχοµαι στην καθηµερινή µάχη και µου µετέδωσε γνώσεις σχετικά µε την έρευνα, πράγµατα που δεν µπορείς να τα µάθεις σε κανένα σχολείο, όσο καλό και να είναι. Ήταν ένας απρόβλεπτος άνθρωπος. Κάποια φορά, κουρασµένοι και πεινασµένοι, πήγαµε να πάρουµε χοτ ντογκ από µια καντίνα που ήταν παρκαρισµένη στην πίσω πλευρά του γνωστού ξενοδοχείου Νάσιοναλ στην Αβάνα. Ένας από τους ιδιοκτήτες του συγκεκριµένου ξενοδοχείου υπήρξε πρώην αξιωµατικός του δικτατορικού στρατού του Μπατίστα1, σύµφωνα µε τον Μάριο. Αφού αντιλήφθηκε ότι πρόσκειται στο στρατηγό (Μπατίστα), άρχισε να συνωµοτεί µαζί του. Μου έκανε νόηµα να φάω όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όταν τελειώσαµε το φαγητό µας, πήγε σε µια γωνία της καντίνας και µε περηφάνια µας έδειξε ένα κιβώτιο µε εµπρηστικούς µηχανισµούς, εκρηκτικά µε ενεργό φωσφόρο, τα οποία εκείνο τον καιρό ήταν η πιο σύγχρονη εφεύρεση της CIA για ενέργειες σαµποτάζ. Ο Μάριο έβγαλε ακαριαία το περίστροφό του και τους συνέλαβε όλους, κατάσχοντας τους καταστροφικούς µηχανισµούς, χωρίς να προλάβω να αντιδράσω. Eξαιτίας µάλλον της σβελτάδας του, χρησιµοποιούσε µια συγκεκριµένη έκφραση ''Καταλαβαίνεις...'', την οποία επαναλάµβανε επίµονα κάθε φορά που αναφερόταν σε κάτι. Θυµάµαι επίσης τον Κάρλος Ενρίκε Ντίας Καµάτσο, του οποίου το ψευδώνυµο ήταν Τρίλο. Ήταν ένας από τους compañeros που µε εντυπωσίαζε βαθύτατα και ήµασταν φίλοι έως το θάνατό του το 1964, όταν έπεσε στα χέρια του εχθρού. Ήταν τριαντάρης, αλλά σ’ εµάς, που µόλις είχαµε κλείσει τα είκοσί µας χρόνια, φαινόταν µεγάλος. Κάποια ηµέρα τον βρήκα στο σπίτι του Μάριο, όπου βρισκόταν το γραφείο µας, κρατώντας ένα κουτί µε πολύτιµα - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 9
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
κοσµήµατα τυλιγµένο σε γυναικείο µαντίλι. Τα κοσµήµατα ανήκαν σε άτοµα της κουβανικής αστικής τάξης, τα οποία προσπαθούσαν πανικόβλητα να τα βγάλουν έξω από τη χώρα. Ο Τρίλο ήταν ένας πράκτορας ο οποίος δικαιωµατικά ανήκε στη µειονότητα των αστών της Αβάνας. Τον ενοχλούσαν άνθρωποι της δικής του κοινωνικής τάξης, οι οποίοι γνωρίζοντας τους ακλόνητους δεσµούς του µε διάφορους Ευρωπαίους πρέσβεις, είχαν την ελπίδα ότι θα τους βοηθούσε να βγάλουν έξω από τη χώρα έγγραφα, πολύτιµα κοσµήµατα και περιουσιακά στοιχεία, κάποια εκ των οποίων δεν είχαν αποκτηθεί νόµιµα. Σε πολλές περιπτώσεις –και αυτό ήταν σωστό– οι περιουσίες που προαναφέρθηκαν επιστρέφονταν στους κατόχους τους, όταν αυτοί τις χρειάζονταν περισσότερο από ποτέ. Μια φορά ήµασταν µαζί µε τον Τρίλο στην αίθουσα αναµονής του γραφείου του αρχηγού Ελίσεο Ρέγιες2, γνωστού ως Σαν Λουίς, που τότε ήταν αρχηγός της µυστικής αστυνοµίας G-2. Εκεί περίµεναν επίσης δύο αξιωµατικοί της αστυνοµίας, ένας εκ των οποίων ήταν γνωστός του Τρίλο. Μίλησε µαζί του χαµηλόφωνα και τον έπεισε ότι εγώ τον έφερα αιχµάλωτο σ’ εκείνο το µέρος. Μέσα σε λίγα λεπτά αποκάλυψε ότι αυτός ο αξιωµατικός ήταν ενεργός συνωµότης και δρούσε µέσα από τις γραµµές της αστυνοµίας. Θυµάµαι τον Τρίλο να φοράει πάντοτε ένα ελαφρύ κοστούµι, να έχει πονηρό βλέµµα και να λέει: ''Θα σου πω αργότερα'', πράγµα που φυσικά δεν γινόταν ποτέ. Ένας άλλος compañero µου, ο Χοσέ Βέιγκα, γνωστότερος ως Μοράν, είχε εργαστεί ως µυστικός πράκτορας στις Ηνωµένες Πολιτείες. Μιλούσε άριστα την αγγλική γλώσσα, απολάµβανε την όπερα και είχε αστείρευτη φαντασία. Είχε πάντα στο µυαλό του ένα έτοιµο σχέδιο, ακόµη και αν ήταν αδύνατο να πραγµατοποιηθεί. Ο Κάρλος Βαλντές, o Πέδρο Πινιέρο, o Μαγίγιο και άλλοι ολοκλήρωναν αυτή την οµάδα που αποτελούνταν από δώδεκα άντρες. ∆ιαδραµάτισε σηµαντικό ρόλο στον αγώνα ενάντια στα σχέδια δολοφονίας που η CIA κατέστρωσε µαζί µε τους Κουβανούς συνεργάτες της, κατά των ηγετών επαναστατικών αγώνων, κυρίως κατά του - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 10
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
compañero Φιντέλ. Έχω πολλές αναµνήσεις από αυτή την περίοδο. Κάποιες φορές δεν είχαµε ούτε ένα σεντς για να φάµε κάτι, ενώ στο συρτάρι του τραπεζιού υπήρχαν χιλιάδες πέσος, δολάρια ή πολύτιµα κοσµήµατα. Ποτέ δεν σκεφτήκαµε να πάρουµε κάτι, για να ικανοποιήσουµε µια ανάγκη µας, ούτε καν για να φέρουµε εις πέρας το έργο µας.
Σ’ αυτή την ιστορία είναι παρόντες όλοι οι compañeros µου, όχι µόνο αυτοί που αναφέρω, αλλά και αυτοί που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους στο σιωπηλό πόλεµο κατά της τροµοκρατίας. Πέρα από τις ηρωικές τους πράξεις, ήταν σε πολλές περιπτώσεις µάρτυρες στα εν λόγω περιστατικά. Αυτή η ιστορία είναι ένας φόρος τιµής στην οµάδα των ανώνυµων µαχητών και αφιερώνεται σ’ αυτούς µε όλη την αγάπη και την τρυφερότητα που αναπτύχθηκαν από την ένταση αυτών των χρόνων και από τις κοινές εµπειρίες που ζήσαµε. Ίσως οι αναγνώστες να θεωρήσουν περίεργο το γεγονός ότι χρησιµοποίησα τη λέξη αγάπη στην εισαγωγή του βιβλίου. Μπορώ να δικαιολογηθώ βεβαιώνοντας ότι η αγάπη για την πατρίδα και τους συµπατριώτες µας ήταν, είναι και θα είναι το κίνητρο των έργων µας και των αγώνων µας, καθώς και το θεµέλιο της µεγαλειώδους αυτής περιπέτειας, που αποκαλείται κουβανική επανάσταση. Στην επανάσταση αυτή και στους compañeros µου, ζώντες και αποθανόντες, αποδίδω την αιώνια ευγνωµοσύνη µου και το σεβασµό µου.
- -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 11
6 3 4 Α Π Ο Π Ε Ι Ρ Ε Σ ΔΟΛΟ Φ Ο Ν Ι Α Σ ΤΟΥ Κ Α -
Προοίµιο µιας εµµονής
Ξανακοίταξε το ρολόι του. Για αρκετά λεπτά στεκόταν κρυµµένος στο σκοτεινό άνοιγµα της πόρτας ενός άδειου σπιτιού βλέποντας το µικρό αεροδρόµιο του Φορτ Λόντερντέιλ. Κοιτούσε επίµονα τα φώτα του χώρου διοίκησης του αεροδροµίου. Στα πόδια του βρισκόταν ένα µπιτόνι βενζίνης, έτοιµο για χρήση. Ξαφνικά τα φώτα έσβησαν και ο φύλακας κατευθύνθηκε προς µια κοντινή καφετέρια. Ο παρατηρητής σήκωσε το µπιτόνι µε τη βενζίνη, διέσχισε το δρόµο και µπήκε στο αεροδρόµιο µε γρήγορα και σίγουρα βήµατα. Μόλις έφτασε εκεί, κατευθύνθηκε προς το χώρο στάθµευσης τριών αεροπλάνων τύπου P-51 Mustang. Άνοιξε το µπιτόνι και άδειασε το περιεχόµενό του γύρω από τα αεροπλάνα. Ο ίδιος αποµακρύνθηκε σε απόσταση ασφαλείας και έριξε ένα αναµµένο σπίρτο προς την κατεύθυνση των τριών αεροπλάνων. Αυτά τυλίχτηκαν αµέσως στις φλόγες. Η νύχτα φωτίστηκε από τη µανιασµένη φωτιά, ενώ ο άντρας διέφυγε µε ένα αυτοκίνητο που τον περίµενε µε αναµµένη µηχανή. Καθώς το αυτοκίνητο αποµακρυνόταν, άρχισαν να ηχούν οι σειρήνες της κοντινής πυροσβεστικής µονάδας. Ο Άλαν Ρόµπερτ Νάι είχε επιστρατευτεί λίγους µήνες νωρίτερα από το FBI (Οµοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών), για να εισχωρήσει σε οµάδες Κουβανών µεταναστών που συνωµοτούσαν εναντίον της δικτατορίας του Μπατίστα. Ήταν πιλότος και προφανώς εκδιώχτηκε από την πολεµική αεροπορία, όταν ο αρχηγός της βάσης έλαβε ένα ανώνυµο σηµείωµα που τον κατηγορούσε ότι συνωµοτούσε µε Κουβανούς, οι οποίοι σκόπευαν να εξαπολύσουν αεροπορική επίθεση σε στρατιωτικούς στόχους στην Κούβα. Στην πραγµατικότητα η εκδίωξή του ήταν ένα προσεκτικά καταστρωµένο σχέδιο του FBI µε σκοπό να παρεισφρήσει στον αγώνα των Κουβανών µεταναστών εναντίον της δικτατορίας του Μπατίστα. Ωστόσο το σχέδιο ξέφυγε από τον έλεγχο, όταν οι Κουβανοί, - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 12
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
ενθουσιασµένοι από το γεγονός ''βοµβαρδισµού στρατιωτικών στόχων στο νησί'', ναύλωσαν διάφορα αεροπλάνα, για να αναλάβουν την αποστολή. Ο Νάι βρέθηκε σε αδιέξοδο, επειδή εάν δεν έκανε την επίθεση στο στόχο, θα τον υποπτεύονταν οι µετανάστες. Για να βρεθεί διέξοδος, το FBI τον διέταξε να καταστρέψει τα αεροπλάνα και να κατηγορήσει υποτιθέµενους πράκτορες του Μπατίστα για το σαµποτάζ. Ύστερα από αυτό το FBI τον σύστησε στον Εφρέν Χερνάντες – Κουβανό πρόξενο στο Μαϊάµι και πράκτορα της δικτατορίας, υπεύθυνο παρακολούθησης των µεταναστών στη Φλόριντα– µε σκοπό να αντλήσει πληροφορίες για ένα καινούργιο σχέδιο που επρόκειτο να εφαρµοστεί. Ο Χερνάντες τού εξήγησε µε λίγα λόγια πως το FBI θα του ανέθετε µια αποστολή στην Κούβα. Τις λεπτοµέρειες θα τις µάθαινε αργότερα, ωστόσο διαβεβαίωσε τον Νάι ότι θα πληρωνόταν αδρά για τις υπηρεσίες του και ότι κορυφαία στελέχη της αµερικανικής διοίκησης γνώριζαν τα συγκεκριµένα σχέδια. Ο Νάι δεν γνώριζε πολλά για την Κούβα, µόνο ότι ήταν ένας παράδεισος του τουρισµού, του τζόγου και της πορνείας, και έτσι εξέλαβε την αποστολή σαν διακοπές στην Καραϊβική. Στις 12 Νοεµβρίου 1958 έφτασε στο αεροδρόµιο της Αβάνας, όπου τον περίµενε στα σκαλοπάτια του αεροσκάφους ένα µαύρο αυτοκίνητο. Το όχηµα τον µετέφερε γρήγορα στο ξενοδοχείο Κοµοντόρο, το οποίο βρισκόταν απέναντι από την παραλία, σε µια ήσυχη γειτονιά της Αβάνας. Εκεί τον περίµεναν µε ανυποµονησία οι συνταγµατάρχες Κάρλος Ταµπερνίλα και Ορλάντο Πιέντρα –ο πρώτος αρχηγός της πολεµικής αεροπορίας και ο δεύτερος επικεφαλής της µυστικής αστυνοµίας. Μετά τις τυπικές συστάσεις πήγαν στο µπαρ του ξενοδοχείου, όπου ξεκίνησαν τη συζήτηση σε ένα απόµερο τραπέζι. Ο Ταµπερνίλα εξήγησε εν συντοµία στον Νάι τις λεπτοµέρειες του σχεδίου στο οποίο εκείνος θα συµµετείχε. Το σχέδιο ήταν η δολοφονία του Φιντέλ Κάστρο, του ηγέτη της επανάστασης, ο οποίος αποτελούσε πρόκληση για τη δικτατορία του Μπατίστα, εξορµώντας - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 13
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
από τα ανατολικά βουνά της χώρας. Η ιδέα φαινόταν αρκετά απλή. Ο Νάι έπρεπε να παρεισφρήσει στις επαναστατικές οµάδες στην περιοχή όπου ήταν επικεφαλής ο Κάστρο. Έπρεπε να τον πείσει για τα ''επαναστατικά'' του πιστεύω και να του περιγράψει το σχέδιο βοµβαρδισµού στρατιωτικών αεροδροµίων µε βάση τη Φλόριντα. Οι συνταγµατάρχες ήταν πεπεισµένοι ότι ο Κάστρο θα γοητευόταν από την προσωπικότητα του Νάι. Είχαν δύο λόγους για να είναι τόσο σίγουροι. Πρώτον ο Νάι ήταν πολίτης των ΗΠΑ, ένας Γιάνκης, ο οποίος αντιπροσώπευε το ισχυρότερο έθνος στον πλανήτη. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι οι επαναστάτες χρειάζονταν κάποιο σχέδιο αντεπίθεσης κατά της πολεµικής αεροπορίας του Μπατίστα, η οποία βοµβάρδιζε συνεχώς τους πολίτες των επαναστατηµένων ζωνών και προκαλούσε σηµαντικές καταστροφές. Ο Νάι ήταν πιλότος και είχε µια εντυπωσιακή συστατική επιστολή από τους µετανάστες στη Φλόριντα. Συνεπώς ήταν ο ιδανικός πιλότος για τα µικρά αεροσκάφη των επαναστατών, τα οποία θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν και στις επιθέσεις κατά των στρατιωτικών στόχων του Μπατίστα. Ο Ταµπερνίλα και ο Πιέντρα εξήγησαν στον Νάι ότι θα τον προστάτευε ένας στρατιωτικός διοικητής και, το πιο σηµαντικό, ότι µόλις εξοντωθεί ο Φιντέλ Κάστρο, θα κατατίθονταν στον τραπεζικό του λογαριασµό 50.000 δολάρια. Το ίδιο απόγευµα οι τρεις άντρες πήγαν στο στρατόπεδο της Κολούµπια, όπου βρισκόταν το αρχηγείο του εθνικού στρατού, για να συντονίσουν το σχέδιο µαζί µε το συνταγµατάρχη Μανουέλ Γκαρσία Κασέρες, επικεφαλής του οχυρού στο Ολγκίν, την πρωτεύουσα της βόρειας περιοχής της επαρχίας Οριέντε. O Νάι και o Γκαρσία Κασέρες συµφώνησαν αµέσως ότι ο πρώτος θα έπρεπε να πάει σε λίγες µέρες στο αρχηγείο του συνταγµατάρχη και να ξεκινήσει την επιχείρηση από εκεί. Παρόλο που η παραµονή του στην Αβάνα ήταν σύντοµη, ο Νάι βρήκε χρόνο να επισκεφτεί τα γνωστότερα νυχτερινά κέντρα της πρωτεύουσας και κατάλαβε για ποιο λόγο οι συµπατριώτες του εν- 3-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 14
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
διαφέρονταν να διατηρήσουν την κυβέρνηση του Μπατίστα. Αυτή τους πρόσφερε έναν παράδεισο τζόγου, ασφαλών επενδύσεων και διασκέδασης. Στις 20 ∆εκεµβρίου ο Νάι ήταν στο Ολγκίν εξετάζοντας τις λεπτοµέρειες του σχεδίου δολοφονίας µαζί µε το συνταγµατάρχη Γκαρσία Κασέρες. Τέσσερις ηµέρες αργότερα, µαζί µε µια οµάδα στρατιωτών, διείσδυσε στη ζώνη όπου δρούσαν οι επαναστάτες του Φιντέλ Κάστρο, κοντά στην πόλη Σάντα Ρίτα. Εκείνη τη νύχτα έκρυψαν σε ένα προκαθορισµένο µέρος ένα 38άρι περίστροφο και µια καραµπίνα 30-06 mm τύπου Remington µε τηλεστόχαστρο και ο Nάι αποχαιρέτησε την οµάδα των στρατιωτών. Την επόµενη µέρα συνέχισε µόνος του. Μέσα σε λίγες ώρες τον συνέλαβε η περίπολος των επαναστατών. Εξέφρασε την επιθυµία του να συνταχθεί µε τους µαχητές της επανάστασης καθώς και να γνωρίσει τον Φιντέλ Κάστρο. Ωστόσο τα πράγµατα δεν πήγαιναν βάσει του αρχικού σχεδίου. Ο νεαρός αξιωµατικός που διοικούσε την περίπολο δεν έδειξε ενδιαφέρον για τον Νάι και τον έθεσε υπό περιορισµό σε ένα στρατόπεδο όπου ανάρρωναν τραυµατισµένοι στρατιώτες. Του διευκρίνισε ότι σε εύθετο χρόνο θα εξετάσει την περίπτωσή του. Αυτό δεν προκάλεσε ανησυχία στον Νάι. Αντιθέτως το θεώρησε ευκαιρία να εξοικειωθεί µε το µέρος. Υπέθεσε ότι µόλις ο Κάστρο, ο οποίος δρούσε σε εκείνη την περιοχή, ενηµερωθεί για την παρουσία του, θα τον προσκαλέσει και έτσι θα παρουσιαζόταν η ευκαιρία. Απλά θα έπρεπε να περιµένει µέχρι να νυχτώσει, για να πάει στην κρυψώνα του, να ξαναπάρει τα όπλα και να του στήσει ενέδρα σε ένα βολικό µέρος. Την 1η Ιανουαρίου 1959 έµεινε άναυδος µαθαίνοντας τα νέα. Ο Μπατίστα είχε τραπεί σε φυγή και οι επαναστάτες προετοιµάζονταν για το τελευταίο χτύπηµα εναντίον των συντετριµµένων και αποθαρρηµένων κυβερνητικών δυνάµεων. Είχε συγκλονιστεί, επειδή κανείς δεν τον είχε προειδοποιήσει για ένα τέτοιο ενδεχόµενο. Στις συζητήσεις του µε τους αξιωµατικούς του Μπατίστα δεν είχε αντιληφθεί την αδυναµία της κυβέρνησής τους, και ακόµη λιγότερο το - 4-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 15
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
ενδεχόµενο ήττας τους από τους ''γενειοφόρους''. Εν πάση περιπτώσει, σκέφτηκε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις εναντίον του και µόλις εξοµαλυνθεί η κατάσταση, οι επαναστάτες θα τον απελευθέρωναν, και αν δεν το έκαναν, θα ζητούσε βοήθεια από την πρεσβεία. Τελικά κατέληξε µε τη σκέψη ότι, ως πολίτης των ΗΠΑ, τα δικαιώµατά του ήταν εγγυηµένα. Στις 16 Ιανουαρίου µεταφέρθηκε στην Αβάνα για µια τυπική ανάκριση, όπως του είπαν. Ένας συµπαθής αρχηγός του επαναστατικού στρατού έλαβε την κατάθεσή του και του εξήγησε ότι θα έπρεπε να περιµένει λίγες ώρες ώσπου να επαληθευτεί η ιστορία του. Ο Νάι διέπραξε ένα τεράστιο λάθος αναφέροντας ότι την ηµέρα της άφιξής του στην Κούβα διέµεινε στο ξενοδοχείο Κοµοντόρο. Ήταν ζήτηµα ωρών ώσπου να ανακαλύψουν οι ανακριτές δύο στοιχεία τα οποία τον ενοχοποιούσαν πέρα από κάθε αµφιβολία. Πρώτο στοιχείο ήταν το ψεύτικο όνοµα Γκ. Κόλινς που έδωσε στο ξενοδοχείο και δεύτερο στοιχείο ήταν ότι τα έξοδά του τα κάλυψε ο συνταγµατάρχης Κάρλος Ταµπερνίλα. Ο αξιωµατικός του επαναστατικού στρατού τον ανέκρινε ξανά και του ζήτησε να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Ο Νάι δεν κατάφερε να αποκρύψει για πολλή ώρα την αλήθεια. Οµολόγησε τη συνωµοσία και κατονόµασε τους υποκινητές. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους ο Άλαν Ρόµπερτ Νάι καταδικάστηκε και εκδιώχτηκε από τη χώρα µέσω της πρεσβείας των ΗΠΑ. Αυτό ήταν το τέλος της πρώτης απόπειρας δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο, που πραγµατοποιήθηκε από την κρατική υπηρεσία των ΗΠΑ –το FBI– σε συνεργασία µε την αστυνοµία του Μπατίστα. Στα σχέδια δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο περιλαµβάνονταν διάφορα µέσα, όπως θανατηφόρα δηλητήρια, ισχυρά πλαστικά εκρηκτικά, πούρα που περιείχαν επικίνδυνες ουσίες, βόµβες για εκτόξευση σε δηµόσιους χώρους, υπερσύγχρονα όπλα µε τηλεστόχαστρο, σύριγγες γεµισµένες µε δηλητήριο τόσο λεπτές, ώστε ακόµη και η επαφή τους µε το δέρµα θα ήταν ανεπαίσθητη, εκτοξευτήρες πυραύλων και µπαζούκας καθώς και ισχυρά εκρηκτικά - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 16
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
µε χρονόµετρο, που µετράει αντίστροφα τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα, κρυµµένα σε υπονόµους. Λίγους µήνες µετά τη νίκη της επανάστασης οι ΗΠΑ εξέθεσαν την αναγκαιότητα εξόντωσης του ηγέτη της Κούβας, ως τον ταχύτερο τρόπο ανατροπής της κυβέρνησής του. Αυτό δεν αποτελούσε άλλωστε καινοτοµία για την πολιτική των ΗΠΑ, καθώς διάφοροι πρόεδροι, πολιτικοί και ακτιβιστές ανθρώπινων δικαιωµάτων δολοφονήθηκαν, ώστε να µην κινδυνέψει το ισχυρό έθνος από τις ιδέες τους. Ηγέτες σε διάφορα µέρη του κόσµου έχουν εξολοθρευτεί κατόπιν προτροπής και ενθάρρυνσης πρέσβεων και προξένων των ΗΠΑ, οι οποίοι τους παρουσίαζαν ως δυνητικούς εχθρούς της πολιτικής και οικονοµικής στρατηγικής τους. Η συγκεκριµένη µέθοδος έγινε όργανο πολιτικής, ακολουθώντας το ρητό ''ο σκοπός αγιάζει τα µέσα''. Αυτό που απαιτούνταν µόνο ήταν η πιστή εφαρµογή της πρακτικής της εύλογης διάψευσης. Η δολοφονία του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι το 1963 ήταν αδιαµφισβήτα ένα από τα πιο τραυµατικά επεισόδια στην ιστορία των ΗΠΑ. Από τότε έχουν συσταθεί διάφορες επιτροπές µε στόχο την εύρεση των ενόχων και του εκτελεστή. Παρ’ όλα αυτά οι συγκεκριµένες έρευνες, µε προϋπολογισµό εκατοµµυρίων δολαρίων, είχαν ως αποτέλεσµα να δηµιουργηθούν διάφορα υποθετικά σενάρια και λίστες µε οµάδες που πιθανόν ευνοούνταν από τη δολοφονία του προέδρου. Με αφορµή το σκάνδαλο Γουότεργκέιτ, το οποίο επιβεβαίωσε ότι πράκτορες της CIA συµµετείχαν ενεργά σε µυστικές αποστολές εναντίον ξένων πολιτικών και πολιτών των ΗΠΑ, και υπό την πίεση της κοινής γνώµης, η Γερουσία των ΗΠΑ συνέστησε, το 1975, µια επιτροπή, µε επικεφαλής το γερουσιαστή Φρανκ Τσερτς, προκειµένου να διερευνηθεί η δράση της υπηρεσίας πληροφοριών σχετικά µε τις δολοφονίες ηγετών που αντιτίθονταν στην πολιτική της Ουάσιγκτον. Για πρώτη φορά αποκαλύφτηκε η ύπαρξη ενός θεσµικού µηχανισµού µε σκοπό τις πολιτικές δολοφονίες. Ειδικά όπλα, δηλητήρια - 6-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 17
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
και άλλα υπερσύγχρονα µέσα κατασκευάζονταν στα εργαστήρια της CIA γι’ αυτόν το σκοπό. Ωστόσο η συγκεκριµένη επιτροπή αποκάλυψε ένα ελάχιστο µέρος των εγκληµατικών σχεδίων της CIA. Η συνενοχή κρατούσε σφραγισµένα τα χείλη των πρακτόρων της οργάνωσης και των αρχηγών της, οι οποίοι µε επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Χελµς, διευθυντή της CIA εκείνο το διάστηµα, διέψευδαν και απέκρυπταν πληροφορίες που θα µπορούσαν να αποκαλύψουν τον ύποπτο µηχανισµό ανθρωποκτονιών που συγκαλύπτονταν στην Υπηρεσία. Όσον αφορά την περίπτωση της Κούβας, η επιτροπή διαπίστωσε ότι υπήρξαν µόνο οκτώ συνωµοσίες κατά του Φιντέλ Κάστρο, µερικές από τις οποίες δεν πραγµατοποιήθηκαν ποτέ, σύµφωνα µε τους ανακριτές. Κάτι που απέχει πολύ από την αλήθεια. Από το 1959 η νεοσύστατη επαναστατική κυβέρνηση βρισκόταν αντιµέτωπη µε τροµοκρατικές ενέργειες υποστηρικτών του Μπατίστα, µε εγκληµατίες πολέµου, οι οποίοι είχαν διαφύγει της δικαιοσύνης, και µε οργανωµένους εγκληµατίες, οι οποίοι θεωρούσαν ότι το νέο καθεστώς ήταν επιζήµιο για τα οικονοµικά τους συµφέροντα. Αργότερα, µε την επίσηµη έγκριση του προέδρου Ντουάιτ Άιζενχάουερ, η CIA υποκίνησε το έργο της εξόντωσης του Φιντέλ Κάστρο και της ανατροπής της επανάστασης. Η πιο ισχυρή βάση της CIA εντός του εδάφους των ΗΠΑ ιδρύθηκε στη Φλόριντα και απασχολούσε περισσότερους από 400 εκπαιδευτές πρακτόρων και 4.000 Κουβανούς πράκτορες, οι οποίοι µε την υποστήριξη του ναυτικού και της αεροπορίας, εξαπέλυσαν µια πρωτόγνωρη επίθεση ενάντια στην επαναστατική Κούβα. Περίπου 300 µυστικές οργανώσεις είχαν συγκροτηθεί, οπλιστεί και διευθύνονταν από τις ΗΠΑ για τον ίδιο σκοπό. Είχε οργανωθεί και εκπαιδευτεί ένα στράτευµα –η Ταξιαρχία 25063 (Assault Brigade 2506)– το οποίο αποβιβάστηκε στην Κούβα, για να ανατρέψει την επαναστατική κυβέρνηση. ∆εδοµένου του µεγέθους αυτών των δυνάµεων, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την έκταση της αµερικανικής εισβολής, η οποία εκτός των άλλων περιλάµβανε και βακτηριακό - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 18
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
πόλεµο. Για να κατανοήσει κανείς πώς απέτυχαν και εξουδετερώθηκαν τα εκατοντάδες συνωµοτικά σχέδια ενάντια στη ζωή του Κουβανού ηγέτη, πρέπει να συνειδητοποιήσει το εξαιρετικό έργο που πρόσφεραν τα άτοµα τα οποία εµπλέκονταν σ’ αυτό το εγχείρηµα. Η επιτυχία οφείλεται σε άντρες και γυναίκες, που κατάφεραν να αποκαλύψουν τις εχθρικές συνωµοσίες, όχι µόνο στην Κούβα αλλά και στις ΗΠΑ. Οι πέντε συµπατριώτες που βρίσκονται κατά την παρούσα περίοδο φυλακισµένοι στις ΗΠΑ αποτελούν ένα παράδειγµα γι’ αυτό4. Το πιο σηµαντικό όπλο σ’ αυτόν το µυστικό πόλεµο ήταν πάντοτε η απόδοση δικαιοσύνης και η αλληλεγγύη που πήγαζε από το συγκεκριµένο στόχο. Οι εκατοντάδες άντρες και γυναίκες που παρεισέφρησαν στις οµάδες της CIA και στις αντιεπαναστατικές οµάδες, συνήθως χωρίς τη στοιχειώδη εκπαίδευση που ήταν απαραίτητη, υπήρξαν οι πραγµατικοί ήρωες αυτού του αγώνα. Πρόσφατα αµφισβητήθηκε στις ΗΠΑ η ευθύνη της CIA όσον αφορά τις συνωµοσίες ενάντια στον Φιντέλ Κάστρο. Μερικοί δηµοσιογράφοι και άνθρωποι των γραµµάτων θέλουν να πιστεύουν ότι υπήρξαν κάποιοι αποστάτες µέσα στην Υπηρεσία, οι οποίοι ευθύνονταν για τέτοιου είδους συνωµοσίες και δρούσαν πίσω από τις πλάτες των ανυποψίαστων αρχηγών τους. Οι πράξεις των Γουίλιαµ Χάρβεϊ, Τετ Σάκλεϊ, Χάουαρντ Χαντ, Ντέιβιντ Φίλιπς, Ντέιβιντ Σάντσες Μοράλες καθώς και άλλων παρουσιάζονται ως εξαιρέσεις. Αυτό είναι αναληθές. Εάν ξεκαθάρισε κάτι η Επιτροπή Τσερτς, αυτό είναι ότι στις αρχές του 1961 οι δύο ανώτεροι αρχηγοί της CIA, ο Ρίτσαρντ Μπίσελ και o Άλεν Ντάλες, διέταξαν τη δηµιουργία της επιχείρησης ZR/Rifle. Σύµφωνα µε απόρρητα έγγραφα, που µελέτησαν µέλη του Κογκρέσου, αυτή η επιχείρηση αφορούσε την αποστολή εξόντωσης ξένων πολιτικών ηγετών. Αυτή η επιχείρηση ευθυνόταν, άµεσα ή έµµεσα, για τα εκατοντάδες συνωµοτικά σχέδια ενάντια στον Φιντέλ Κάστρο. Σε ορισµένες περιπτώσεις η CIA συγκροτούσε και διεύθυνε αυτές τις επιχειρήσεις. Ήταν ενήµερη και για άλλες επιχειρήσεις, τις οποίες - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 19
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
προωθούσε µέσω του ελέγχου που ασκούσε στις αντεπαναστατικές οργανώσεις. Χρησιµοποιούσε το άκρως ισχυρό όπλο του ψυχολογικού πολέµου. Χιλιάδες ραδιοφωνικές εκποµπές που µεταδίδονταν από τις ΗΠΑ υποκινούσαν τη δολοφονία επαναστατών ηγετών. Ο ''αµερικανοκουβανικός µηχανισµός'' της CIA και της Μαφίας, που περιγράφεται στα επόµενα κεφάλαια, δραστηριοποιήθηκε το 1962, µετά την ήττα στον Κόλπο των Χοίρων. Τότε η κυβέρνηση του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι τον χρησιµοποίησε για να προκαλέσει εµφύλιο πόλεµο στην Κούβα, πράγµα που κόστισε εκατοµµύρια δολάρια. Τον επόµενο χρόνο ανεξαρτητοποιήθηκε, όταν εµφανίστηκε ως αυτόνοµη δύναµη στο πολιτικό προσκήνιο των ΗΠΑ. Είναι πιθανό, όπως ισχυρίζονται κάποιοι ερευνητές, συµπεριλαµβανοµένου του συγγραφέα, ότι αυτός ο µηχανισµός έπαιξε σηµαντικό ρόλο στη δολοφονία του Κένεντι. Είχε αποκτήσει ανεξέλεγκτη δύναµη εξαιτίας των πολιτικών και οικονοµικών αντιθέσεων στους κυβερνητικούς κόλπους των ΗΠΑ. Τα γεγονότα που περιγράφονται σ’ αυτό το βιβλίο βασίζονται σε πολλαπλές έρευνες: στις εµπειρίες του συγγραφέα, ο οποίος συµµετείχε σε κάποια γεγονότα, σε δεκάδες συνεντεύξεις µε εµπλεκόµενους, σε αποδεικτικά έγγραφα, καθώς και στη γενναιόδωρη συνεργασία των compañeros, των αξιωµατικών και των µυστικών πρακτόρων που εξιχνίασαν τις συνωµοσίες. Συνεπώς µπορούµε να αποκαλύψουµε τις διαστάσεις αυτού του απίστευτου συνωµοτικού σχεδίου: τη σαραντάχρονη ιστορία των σκευωριών των ΗΠΑ µε σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης της Κούβας. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι πιο σηµαντικές υποθέσεις, κάποιες από αυτές άγνωστες, στις οποίες υπάρχουν αδιάσειστες ενδείξεις όσον αφορά τη σχέση της CIA µε την αµερικανική Μαφία. Όλα όσα περιγράφονται βασίζονται σε γεγονότα, ωστόσο υπάρχουν κάποια αφηγηµατικά τεχνάσµατα, για να γίνει πιο εύκολη η ανάγνωση και για να αποκτήσουν τα γεγονότα και οι εµπλεκόµενοι χαρακτήρες µεγαλύτερη ζωντάνια, χωρίς ωστόσο να δηµιουργούνται ιστορικές ανακρίβειες. - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 20
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
Αυτό το βιβλίο είναι λοιπόν η ιστορία των αλλεπάλληλων προσπαθειών της αµερικανικής κυβέρνησης να δολοφονήσει έναν άντρα, τον Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος, όπως ο ∆αβίδ της µυθολογίας, νίκησε τον Γολιάθ, αφού αφιερώθηκε στην υπεράσπιση των δικαιωµάτων και της ανεξαρτησίας του λαού του.
- -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 21
6 3 4 Α Π Ο Π Ε Ι Ρ Ε Σ ΔΟΛΟ Φ Ο Ν Ι Α Σ ΤΟΥ Κ Α -
1. Μαζί µε τους Τίγρεις
Το ρολόι ξύπνησε το συνταγµατάρχη Tζ. Κιγκ. Το έκλεισε µηχανικά ρίχνοντας µια µατιά στην ώρα. Ενώ ήταν ακόµη µισοκοιµισµένος, η µατιά του κόλλησε στo ταβάνι προσπαθώντας να βάλει σε τάξη τις σκέψεις του. Με εξαίρεση τις Κυριακές, ο Κιγκ σηκωνόταν στις τέσσερις το πρωί. Αυτή την ώρα αφιερωνόταν στη µελέτη των πιο σηµαντικών νέων της προηγούµενης ηµέρας και σκεφτόταν τα βήµατα που έπρεπε να γίνουν στα τρέχοντα σχέδιά του. Έπειτα διάβαζε ένα απόσπασµα της Βίβλου, καθώς ήταν βαθιά θρησκευόµενος, παρά τα σχόλια των επικριτών του. Του άρεσε να συγκρίνει συγκεκριµένα αποσπάσµατα από τη Βίβλο µε τις δραστηριότητές του. Αυτό του έδινε βαθιά ικανοποίηση. Η συγκεκριµένη ηµέρα ήταν µια σηµαντική στιγµή για την καριέρα του. Είχε λάβει πρόσκληση από τα αφεντικά του, Άλεν Ντάλες και Ρίτσαρντ Μπίσελ, µε σκοπό να παρουσιάσει την κατάσταση στη Λατινική Αµερική. Για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της θητείας του, ως αρχηγός της CIA για θέµατα του ∆υτικού Ηµισφαιρίου, ένιωθε έντονη ανησυχία. Στην ήπειρο εµφανίζονταν όλο και περισσότερα οργανωµένα πολιτικά κινήµατα αντίθετα µε την πολιτική των ΗΠΑ, απειλώντας την ειρήνη και τις προσδοκίες Αµερικάνων επενδυτών. Υπήρξαν και παλιότερα αναταράξεις στο ''κατώφλι'' των ΗΠΑ, ωστόσο ο θρίαµβος της επανάστασης του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα είχε συγκλονίσει όσο ποτέ άλλοτε τους συνήθως παθητικούς Λατινοαµερικάνους. Η Κούβα ήταν για άλλη µια φορά το θέµα της συζήτησης, όπως ήταν εδώ και κάποιους µήνες, από τότε που οι ΗΠΑ συνειδητοποίησαν την ανάγκη αποµάκρυνσης του Φουλχένσιο Μπατίστα. Ήταν ολοφάνερο ότι οι πολιτικοί ελιγµοί που στόχευαν στη ''δηµοκρατική'' αποµάκρυνσή του δεν θα µπορούσαν να αποτρέψουν το θρίαµβο του - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 22
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
Φιντέλ Κάστρο και των επαναστατών στη Σιέρα Μαέστρα. Η πολιτική κατάσταση στο νησί προκαλούσε ανησυχία στον Κιγκ εδώ και αρκετά χρόνια. Οι αυξανόµενες αντιαµερικανικές διαδηλώσεις, το ισχυρό κοµουνιστικό κίνηµα που δηµιουργήθηκε τις δεκαετίες του 1930 και του 1940, και τέλος η επίθεση στο στρατόπεδο της Μονκάδα5 το 1953 ήταν ενδείξεις ότι η υπονόµευση της εξουσίας από τον κοµουνισµό άγγιζε τα σύνορα των ΗΠΑ, και δεν µπορούσαν πια να κάθονται µε τα χέρια σταυρωµένα. Στα τέλη του 1958 ένας από τους πιο κοντινούς του φίλους, ο Ουίλιαµ Ντ. Πόλεϊ, πρώην πρεσβευτής του προέδρου Άιζενχάουερ και ιδιοκτήτης διάφορων επιχειρήσεων στην Αβάνα, είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που απειλούσε τις ΗΠΑ, σε περίπτωση που ο Φιντέλ Κάστρο νικούσε στην Κούβα, αλλά τα λόγια του αγνοήθηκαν. Υπέθεταν ότι οι επαναστάτες του Κάστρο ήταν µια ακόµη οµάδα που αναζητούσε εξουσία, όµως τα γεγονότα εκτυλίχθηκαν γρήγορα απειλώντας τα συµφέροντα των ΗΠΑ. Ο Κιγκ θυµήθηκε ότι ο Ρόµπερτ Βέιχα, πράκτορας της CIA και πρόξενος των ΗΠΑ στο Σαντιάγο ντε Κούβα, ήταν πεπεισµένος ότι η οµάδα του Κάστρο δεν ασπαζόταν τον κοµουνισµό. Ένας άλλος πληροφοριοδότης που είχε δώσει αναφορά σχετικά µε αυτή την οµάδα ήταν ο Φρανκ Στέρτζις6, ένας µισθοφόρος που συµµετείχε στην αποστολή µε αρχηγό τον Πέδρο Λουίς Ντίας Λανς, τότε αρχηγό της αεροπορίας του Επαναστατικού Στρατού. Παρ’ όλα αυτά ο Κιγκ εξακολουθούσε να πιστεύει ότι µπορούσαν να ελέγξουν τις µελλοντικές ενέργειες της κυβέρνησης της Αβάνας. Όχι µόνο επειδή ήταν ο Ντίας Λανς στον Επαναστατικό Στρατό, αλλά επειδή υπήρχαν και άλλοι ''συµπαθούντες'', όπως ο Ούµπερ Μάτος και διάφοροι υπουργοί, οι οποίοι βρίσκονταν σε συνεχή επαφή µε την πρεσβεία. Ωστόσο ο Κάστρο ήταν απρόβλεπτος. Οι οµιλίες του σχετικά µε τις αγροτικές και αστικές µεταρρυθµίσεις, όπου και ανακοίνωσε ότι προτίθεται να µειώσει τα ενοίκια και να εφαρµόσει σχέδιο αναδασµού της γης στους αγρότες, αλλά κυρίως οι δίκες περιβόητων οπαδών του Μπατίστα, αποτελούσαν λό- -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 23
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
γους ανησυχίας. Για να µην αιφνιδιαστούν λοιπόν από τα γεγονότα, έπρεπε να δράσουν αυτόνοµα. Ο Κιγκ σηκώθηκε από το κρεβάτι του και, όπως συνήθιζε, ξυρίστηκε και ντύθηκε επιµελώς. Στον καθρέφτη αντικατοπτριζόταν ένας άντρας µε στρατιωτικό παράστηµα, γύρω στα 50, µε λευκά µαλλιά και διεισδυτικό βλέµµα. Ήταν ικανοποιηµένος µε τον εαυτό του, καθώς διατηρούσε έξοχη εµφάνιση, παρά την ηλικία του. Κατέβηκε τις σκάλες του σπιτιού του µε γρήγορα βήµατα, πήγε προς την κουζίνα και ετοίµασε ένα φλιτζάνι καφέ. Η µακρόχρονη εµπειρία του στο στρατό τού δίδαξε ότι ήταν καλύτερα να µην έχεις γεµάτο στοµάχι πριν από µάχες ή σηµαντικές συσκέψεις. Κρατώντας το φλιτζάνι, κάθισε στην άνετη πολυθρόνα του στο µεγάλο σαλόνι της πολυτελούς κατοικίας του. Οι υπηρέτες δεν είχαν καταφτάσει ακόµη και έτσι µπορούσε να απολαύσει την πολυτέλεια να εργαστεί µόνος στο σπίτι, µε τις ακτίνες του ήλιου να διαπερνούν τα µεγάλα παράθυρα. Πήρε τα αρχεία του, έβγαλε διάφορα έγγραφα και ξεκίνησε να τα διαβάζει προσεκτικά. Ένα από αυτά τράβηξε την προσοχή του. Το διάβασε αρκετές φορές και υπογράµµισε µε κόκκινο χρώµα δύο παραγράφους: Ο Κάστρο είχε επαφές µε κοµουνιστές –οµάδες εµπροσθοφυλακής από τα φοιτητικά του χρόνια– και υπήρχαν συνεχείς αναφορές πιθανών προσχωρήσεων κοµουνιστών στις οµάδες ορισµένων από τους ανώτερους ηγέτες. Ωστόσο δεν υπάρχει προς το παρόν διαβεβαίωση ότι ο Κάστρο είναι κοµουνιστής... Ο Κάστρο εµφανίζεται ως διεθνιστής και λίγο σοσιαλιστής και παρόλο που άσκησε κριτική στην υποστήριξη του Μπατίστα από τις ΗΠΑ, δεν µπορεί να συναχθεί το συµπέρασµα ότι σε προσωπικό επίπεδο αντιτίθεται στις Ηνωµένες Πολιτείες7.
Πήρε το µολύβι και αφηρηµένος το έβαλε ανάµεσα στα χείλη του. Ήταν κάτι που συνήθιζε να κάνει, όταν ήταν απορροφηµένος στις σκέψεις του. Τον περίµενε η αξιολόγηση των πληροφοριών του - 3-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 24
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
σταθµού της CIA στην Αβάνα, οι οποίες θεωρούνταν οι πλέον έγκυρες. Αυτές οι πληροφορίες, ωστόσο, δεν συµφωνούσαν µε την τρέχουσα αντίληψη της Ουάσιγκτον σχετικά µε τα γεγονότα στην Κούβα. Στους διπλωµάτες διακρινόταν µια σύγχυση σχετικά µε την ανάλυση των συµβάντων. Θεωρούσαν ότι τα γεγονότα ήταν περισσότερο το αποτέλεσµα ενός πρόωρου ενθουσιασµού µετά το θρίαµβο της επανάστασης και ότι η κατάσταση στη συνέχεια θα εξοµαλυνόταν ως συνήθως. Υπήρξε κάποιος που εναντιώθηκε στις Ηνωµένες Πολιτείες και επέζησε ώστε να είναι υπερήφανος γι’ αυτό; Σύµφωνα µε τη γνώµη τους ο Φιντέλ Κάστρο δεν αποτελούσε εξαίρεση του κανόνα. Ήταν 13 Ιανουαρίου του 1959 και το ρολόι έδειχνε 8.30 π.µ. Σε µια ώρα θα συναντιόταν µε τους στενότερους συνεργάτες του, για να συζητήσουν το θέµα. Υπήρχε µια καθιερωµένη διαδικασία: πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση σχετικά µε ένα συγκεκριµένο θέµα, έπρεπε να ακουστούν οι γνώµες όλων των υφισταµένων του. Μόλις ετοιµάστηκε να φύγει, χτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν ο αξιωµατικός υπηρεσίας, ο οποίος είχε ως καθήκον να επιβεβαιώνει εάν ο συνταγµατάρχης ήταν έτοιµος να ξεκινήσει το πρόγραµµα της ηµέρας. Βγήκε στον κήπο και επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητό του, ένα µαύρο τετράθυρο απαστράπτον Oldsmobile. O Ουίλι, ο σοφέρ του, ένας ηλικιωµένος λοχίας, ο οποίος τον υπηρετούσε εδώ και πολλά χρόνια, άναψε τη µηχανή και οδήγησε το αυτοκίνητο προς τα κεντρικά γραφεία της υπηρεσίας, που στεγάζονταν σε ένα παλιό στρατιωτικό κτίριο, γνωστό ως ''Quarters Eye''. Τα νέα κεντρικά γραφεία ήταν υπό κατασκευή στην ήσυχη περιοχή Λάγκλεϊ, στα περίχωρα της Ουάσιγκτον. Μπήκε στο γραφείο του µε αυτοπεποίθηση, και µε ικανοποίηση διαπίστωσε ότι εκεί βρίσκονταν ήδη τα άτοµα για την καθηµερινή ενηµέρωση. O Τρέισι Μπαρνς, βοηθός του Ρίτσαρντ Μπίσελ, o Φρανκ Μπέντερ, ένας βετεράνος πράκτορας γερµανικής καταγω- 4-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 25
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
γής, ο οποίος πολέµησε µε το µέρος των ναζιστών κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσµιου πολέµου, ο Ρόµπερτ Άµορι, υποδιευθυντής της υπηρεσίας πληροφοριών, και διάφοροι άλλοι αξιωµατικοί. Μετά τους τυπικούς χαιρετισµούς, ο Κιγκ ζήτησε από τον Μπέντερ να µιλήσει για τη συζήτηση που είχε µε τον Αουγκούστο Φεράντο, το ∆οµινικανό πρόξενο στο Μαϊάµι. Πίστευε ότι αυτή η συζήτηση ήταν σηµαντική για την πολύπλευρη αξιολόγηση της κατάστασης στην Κούβα. Ο Μπέντερ εξήγησε µε το χαρακτηριστικό γερµανικό του ύφος: ''Ο Φεράντο εκπροσωπεί το συνταγµατάρχη Τζον Άµπες Γκαρσία, επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών του Τρουχίλο8, και θέλουν να µάθουν την επίσηµη θέση µας σχετικά µε την Κούβα. Πιστεύουν ότι ο Κάστρο είναι ένας επικίνδυνος κοµουνιστής, ο οποίος θα εξεγείρει επανάσταση σε όλες τις χώρες της ηπείρου. Επιβεβαίωσε ότι ο πρόεδρος Τρουχίλο σχεδιάζει να οργανώσει ένα στρατό, µε έδρα τη χώρα του, ο οποίος θα αποτελείται από εξόριστους των ενόπλων δυνάµεων του Μπατίστα. Σκοπός του θα είναι να εµποδίσει τα σχέδια του Κάστρο· ωστόσο είναι απαραίτητη η συγκατάθεση της Ουάσιγκτον. Πρότεινε να στείλουµε κάποιον εκεί, για να µάθουµε περισσότερες λεπτοµέρειες''. Όταν τελείωσε η αναφορά, ο Κιγκ παρατήρησε τους υπόλοιπους αξιωµατικούς και κοίταξε επίµονα τον Άµορι. ∆εν τον συµπαθούσε. Ήταν ένας µικροκαµωµένος απόφοιτος του Χάρβαρντ µε προοδευτικές αντιλήψεις. Του άρεσε να έχει αντίθετη άποψη, ειδικά όταν επρόκειτο για ανάλυση των προτάσεων της υπηρεσιακής µονάδας του. Ο Κιγκ µε ένα νεύµα τον προέτρεψε να πει τη γνώµη του. Κάποια στιγµή στην καριέρα του ο Άµορι, ένας λεπτός άντρας µε µακρύ πρόσωπο και λεπτούς τρόπους και µε σταθερή άποψη όσον αφορά την πολιτική του ηµισφαιρίου, εποφθαλµιούσε µια θέση στο Υπουργείο Εξωτερικών. ∆εν υπήρχαν όµως οι απαραίτητοι εισηγητές, για να τη διασφαλίσει. Γνώριζε ότι ο Κιγκ δεν τον συµπαθούσε και εκµεταλλευόταν κάθε ευκαιρία για να προκαλέσει το συνταγµατάρχη µε τη δριµεία πολιτική κριτική του. - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 26
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
''Νοµίζω ότι είναι πρόωρο να εξάγουµε συµπεράσµατα σχετικά µε τις προθέσεις του Φιντέλ Κάστρο. Ο Τρουχίλο βλέπει παντού φαντάσµατα και φοβάται ότι η δικτατορία του µπορεί να δεχτεί επίθεση από τους χιλιάδες ∆οµινικανούς εξόριστους στην Κούβα και σε άλλα µέρη της Λατινικής Αµερικής. Όπως γνωρίζεις, συνταγµατάρχα, εξέφρασα τις επιφυλάξεις µου σχετικά µε την υποστήριξη που προσφέρουµε σ’ αυτή την κυβέρνηση, καθώς, σύµφωνα µε την αντίληψή µου, µας αναγκάζει να συµβιβαστούµε µε την πολιτική που θα ακολουθήσει σε σχέση µε άλλα έθνη της ηπείρου. Οι ενέργειές µας σχετικά µε αυτή την υπόθεση είναι ίδιες µε κείνες στην περίπτωση του Μπατίστα, και κοίτα τι έγινε εκεί''. Σιωπή ακολούθησε τα λόγια του Άµορι. Το πρόσωπο του Κιγκ σιγά σιγά άλλαζε χρώµα. Είχε αντιληφθεί ότι ο ''αναλυτής'' τού επιτίθετο για τη δηµόσια συµπαράστασή του στην κυβέρνηση του Μπατίστα. Ο Μπαρνς, που γνώριζε τι σκεφτόταν ο συνταγµατάρχης, παρενέβη ώστε να αποτρέψει ένα ξαφνικό ξέσπασµα του Κιγκ. Εξήγησε ότι οι αρχηγοί της Υπηρεσίας δεν αποσαφήνισαν τη θέση τους σε ό,τι έχει σχέση µε τον Κάστρο και πως γι’ αυτόν το λόγο όλες οι δυνατότητες είναι πιθανές, συµπεριλαµβανοµένης και αυτής που πρότεινε ο Τρουχίλο. Όλοι όσοι παραβρίσκονταν εκεί γνώριζαν ότι ο Μπαρνς µιλούσε εκ µέρους του Ρίτσαρντ Μπίσελ, και όσο ήταν απροκατάληπτος ο ''δεινός στη στρατηγική'' (όπως αποκαλούσαν τον υποδιευθυντή χωρίς να το γνωρίζει), ο Άλεν Nτάλες, διευθυντής της CIA, θα ήταν δεκτικός σε κάθε πρόταση. Η σύσκεψη ολοκληρώθηκε, ο Κιγκ συγκέντρωσε τις αναφορές του και τις τακτοποίησε µε επιµέλεια στο χαρτοφύλακά του, όπως έκανε πάντα ακολουθώντας τις συνήθειες που απέκτησε στο στρατό. Καθώς επέστρεφε στο γραφείο του, αναπόλησε για λίγα δευτερόλεπτα τα χρόνια που ήταν αξιωµατικός, την άνοδό του στην ιεραρχία και τη θητεία του ως στρατιωτικός ακόλουθος σε διάφορες λατινοαµερικανικές χώρες. Αυτές οι εµπειρίες του ήταν ένα µεγάλο σχολείο, γιατί έµαθε ότι στους Λατινοαµερικάνους πρέπει κανείς να - 6-
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 27
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
συµπεριφέρεται µε αυταρχισµό, έτσι ώστε να µην καταρρεύσουν οι εύθραυστες δηµοκρατίες τους. Γι’ αυτόν το λόγο συµπαραστάθηκε στον Μπατίστα, όταν έγινε το πραξικόπηµα στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ο Μπατίστα όµως δεν µπορούσε να κρατηθεί στην εξουσία, εξαιτίας των αδύναµων πολιτικών της Ουάσιγκτον, οι οποίοι αρνήθηκαν την απροκάλυπτη εµπλοκή των ΗΠΑ στο ζήτηµα της Κούβας. Γραφειοκράτες, όπως ο Ρόµπερτ Άµορι, πίστευαν ότι ο κοµουνισµός µπορεί να αναχαιτιστεί µε φιλελεύθερες θεωρίες, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι στην πραγµατικότητα τον ενίσχυαν. Ο Κιγκ ξανακοίταξε το ρολόι του και έφυγε από το γραφείο του, για να συναντήσει τους προϊσταµένους του. Ο Άλεν Ντάλες, ο διευθυντής που έχαιρε µεγάλης εκτίµησης, τον υποδέχτηκε µε τους καθωσπρέπει τρόπους που αρµόζουν σε έναν αξιοσέβαστο και ηλικιωµένο άντρα, καπνίζοντας το τσιµπούκι του. Ήταν ο αδιαµφισβήτητος αρχηγός της CIA. Ιδρυτής του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών, προδρόµου της CIA, έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στις µυστικές ενέργειες των ΗΠΑ στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του πολέµου. Τότε είχε αναλάβει επιχειρήσεις οι οποίες θεωρούνταν ακόµη θρυλικές από τους νεαρούς αξιωµατικούς. Ο αδελφός του, Τζον Φόστερ Ντάλες, ήταν υπουργός Εξωτερικών. Και οι δύο ήταν αναγνωρισµένοι δικηγόροι στη Νέα Υόρκη και εκπροσωπούσαν, µεταξύ των άλλων, την πανίσχυρη εταιρεία United Fruit Company. O Ρίτσαρντ Μπίσελ, ένας ευφυέστατος άντρας, απόφοιτος Οικονοµικών του Χάρβαρντ, ήταν καθισµένος σταυροπόδι σε µια άνετη πολυθρόνα. Χαιρέτησε τον Κιγκ µε τη χαρακτηριστική ακαδηµαϊκή χειρονοµία του. Μετά τους σύντοµους χαιρετισµούς, ο Κιγκ διάβασε αργά την αναφορά και µετά περιέγραψε σύντοµα τη συζήτηση µεταξύ του Μπέντερ και του ∆οµινικανού πρόξενου, παραλείποντας σκόπιµα τις απόψεις του Άµορι. Όταν ολοκλήρωσε την αναφορά του, ο Κιγκ περίµενε µε προσµονή. Γνώριζε πολύ καλά τον Ντάλες. Είχε τη συνήθεια να ζητάει από τους υφισταµένους του τη γνώµη τους, έτσι ώ- -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 28
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
στε να τους επιτίθεται µε ερωτήσεις, για να ανακαλύπτει τα αδύναµα σηµεία των θέσεών τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, όµως, παρέµεινε σιωπηλός, µια παράξενη εµπειρία για τους παρευρισκόµενους. Ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα, που φάνηκαν αιώνες στον Κιγκ, κούνησε το κεφάλι προς την κατεύθυνση του Μπίσελ. Ο τελευταίος, επεµβαίνοντας την κατάλληλη στιγµή, άρχισε να ερµηνεύει τις σκέψεις του ''µεγάλου αρχηγού''. ''∆εν έχουµε τίποτα να χάσουµε, εάν διερευνήσουµε τις προθέσεις του Τρουχίλο. Προτείνω να στείλουµε τον ίδιο τον Μπέντερ, για να έχουµε πλήρη αναφορά, αποφεύγοντας κάθε δέσµευση. Μετά µπορούµε να πάρουµε τις σχετικές αποφάσεις. Επίσης θα ήταν ενδιαφέρον να αναζητήσουµε έναν από τους άντρες που έχουµε στην Αβάνα, για να µας δώσει πληροφορίες από πρώτο χέρι για το τι συµβαίνει εκεί. Φοβάµαι συνέχισε ότι οι άνθρωποί µας δεν µπορούν να είναι αντικειµενικοί''. Ο Ντάλες, καθισµένος άνετα στην πολυθρόνα του, είχε τα µάτια του µισόκλειστα. Κοίταξε ερωτηµατικά τον Κιγκ. ''Ποια είναι η γνώµη σου;'' ρώτησε. Ο Κιγκ τεντώθηκε στην καρέκλα του και έδειξε ότι συµφωνεί, µε µια γρήγορη κίνηση του κεφαλιού. ''Είναι ολοφάνερο, όπως ισχυρίζεται και ο κύριος Μπίσελ, ότι δεν έχουµε να χάσουµε τίποτε στέλνοντας τον Μπέντερ''. Οι Τίγρεις Σάντο Ντοµίγκο, ∆οµινικανή ∆ηµοκρατία, Ιανουάριος 1959
Η µέρα ήταν πολύ ζεστή αυτόν το ''χειµώνα'' στην Καραϊβική. Στο προεδρικό µέγαρο δύο άντρες εµπλέκονταν σε µια έντονη συζήτηση. Ήταν ο Ραφαέλ Λεονίντας Τρουχίλο, ισόβιος πρόεδρος και ''Εθνάρχης'' και ο Φουλχένσιο Μπατίστα Σαλδίβαρ, ο οποίος, µέχρι και µερικές εβδοµάδες νωρίτερα, ήταν ο ''ισχυρός άντρας της - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 29
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
Κούβας''. Είχαν περάσει πια οι µέρες που συναγωνίζονταν για τον τίτλο του πιο αιµοβόρου και διεφθαρµένου δικτάτορα της ηπείρου, καθώς και οι µέρες που τους έριχνε κάθε τόσο ψίχουλα το αµερικανικό δηµόσιο. Σε περιόδους που διακατέχονταν από ''δηµοκρατικές'' τάσεις, ο Μπατίστα είχε υιοθετήσει µια απειλητική συµπεριφορά απέναντι στο καθεστώς του Τρουχίλο, την οποία εκδήλωσε σε πολλές περιπτώσεις. Αλλά η εποχή του Μπατίστα είχε παρέλθει και προφανώς όλες οι διαφωνίες είχαν πια ξεπεραστεί. Και οι δύο ήταν άψογα ντυµένοι. Ο Τρουχίλο περιποιηµένος, καθότι είχε συνέντευξη τύπου. Φορούσε στρατιωτική στολή καλυµµένη µε παράσηµα και σιρίτια. Ο Μπατίστα φορούσε ένα κοµψό λινό λευκό κοστούµι. Ο καθένας τους κρατούσε ένα ποτήρι µε ουίσκι και πού και πού έπιναν καµιά γουλιά. Ο πρώην Κουβανός δικτάτορας βρισκόταν στο προσκήνιο ως έκπτωτος πρόεδρος, εξορισµένος στη ∆οµινικανή ∆ηµοκρατία. Αφού ηττήθηκε από τη θριαµβευτική επανάσταση, δραπέτευσε από την Κούβα και κατέληξε εκεί τα ξηµερώµατα της 1ης Ιανουαρίου 1959, έπειτα από ένα επικίνδυνο ταξίδι. ∆εν µπορούσε να παραπονεθεί για τη µεταχείριση που έλαβε. ∆ιέµενε σε ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της πρωτεύουσας και είχε και σωµατοφύλακα. Ήταν αλήθεια ότι έπρεπε να πληρώσει τα πάντα µε µετρητά, αλλά µεταξύ δύο γεροντόλυκων, σαν κι αυτούς τους δύο άντρες, αυτά ήταν ασήµαντα και δεν αποτελούσαν αιτία προσβολής. Όπως λέει το παλιό ρητό: ''Εσύ σήµερα και εγώ αύριο''. O Τρουχίλο είχε χαλαρώσει. Ήταν ικανοποιηµένος γιατί είχε αποδείξει στον αδαή στρατηγό ότι το καθεστώς του ήταν ισχυρό και δεν θα έχανε ευκαιρία να το επιδεικνύει. Πήρε το λόγο και ύστερα από µια ''ιστορικοπολιτική'' εισαγωγή, εξήγησε τους φόβους που είχε σχετικά µε τις επιπτώσεις της νίκης του Φιντέλ Κάστρο σε όλη τη Λατινική Αµερική και ιδιαίτερα στη χώρα του. Τους τελευταίους µήνες του περασµένου έτους είχε προβλέψει –σε µια σύσκεψη µε τους στενότερους συµµάχους του– την πιθανή πολιτική έκβαση στη - -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 30
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
γειτονική Κούβα και είχε σχεδιάσει στρατηγική αντίστασης. Θα σχηµάτιζε έναν καινούργιο στρατό από αντικοµουνιστές στρατιώτες, οι οποίοι θα επιτίθονταν χωρίς καθυστέρηση στο γειτονικό νησί, πριν προλάβει να εδρεωθεί η καινούργια κυβέρνηση της Κούβας και πριν προλάβουν να οργανωθούν οι χιλιάδες εξόριστοι ∆οµινικανοί που κατοικούσαν στην Κούβα, για να αντιµετωπίσουν την εισβολή του στρατού. Για το λόγο αυτόν, τις πρώτες εβδοµάδες του Ιανουαρίου του 1959, εκατοντάδες άντρες από την Κούβα –πολλοί από αυτούς προερχόµενοι από το διαλυµένο τακτικό στρατό– κατατάχθηκαν στο στρατό που είχε εκπαιδευτεί στα στρατόπεδα του Τρουχίλο, στον οποίο επιστρατεύτηκαν, επίσης, µισθοφόροι απ’ όλη την Αµερική. Για να επιτευχθεί αυτή η στρατηγική, ο Τρουχίλο είχε δώσει εντολή στο συνταγµατάρχη Φεράντο, τον πρόξενό του στο Μαϊάµι, να αξιολογήσει τη στάση της CIA και του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ απέναντι στο νέο καθεστώς της Αβάνας. Η αντίδραση δεν θα µπορούσε να είναι περισσότερο ενθαρρυντική. Ουσιαστικά χρειαζόταν έγκριση των ΗΠΑ για τα σχέδιά του, η οποία θα επιβεβαιωνόταν από την επίσκεψη ενός υψηλόβαθµου αξιωµατούχου της Υπηρεσίας. Σκέφτηκε ότι θα µπορούσε να συνεχίσει µε το σχέδιό του και να εισβάλει στην Κούβα εντός έξι µηνών. Παρ’ όλα αυτά κάτι ανησυχούσε τον Τρουχίλο. Σε πολλές από τις καθηµερινές ειδήσεις που κατέφταναν από την Κούβα επιβεβαιωνόταν η τεράστια δηµοτικότητα και η χαρισµατική γοητεία του Φιντέλ Κάστρο. Θα έπρεπε να βρει έναν τρόπο να τον εξολοθρεύσει. Χωρίς ηγέτη ο λαός θα ήταν ανυπεράσπιστος εναντίον εξωτερικών εισβολών, και όλα θα ήταν πιο εύκολα. Αυτό ακριβώς ήταν το αντικείµενο συζήτησης µε τον Μπατίστα. ''Ο Φιντέλ βρήκε έναν τρόπο να εξαπατήσει το λαό µου'', εξήγησε ο ηττηµένος Κουβανός δικτάτορας. ''Οι γεµάτες υποσχέσεις οµιλίες του για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις φτωχότερες περιοχές είναι καθαρή δηµαγωγία. Αυτό ήταν και το βασικότερό του λάθος, γιατί θα προκληθεί άµεση αντιπαράθεση µε τα συµφέ-3 -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 31
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
ροντα των ΗΠΑ. Προβάλλει αντίσταση στους Αµερικάνους και δεν θα του το συγχωρήσουν. Ίσως το ευκολότερο πράγµα είναι να περιµένουµε έως ότου τον κατατροπώσουν εκείνοι''. ''∆εν νοµίζω ότι τα πράγµατα θα είναι τόσο απλά'', απάντησε ο Τρουχίλο. ''Εξάλλου, γιατί να περιµένουµε; Έχουµε τους απαραίτητους άντρες και την υποστήριξη των ΗΠΑ, µέσω του Οργανισµού Αµερικανικών Κρατών, και των Ηνωµένων Εθνών, εάν είναι απαραίτητο. Πιστεύω ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγµή να επιλύσουµε αυτή τη διαµάχη. Οι Αµερικανοί θα είναι και ευγνώµονες...'' Ο Τρουχίλο σκέφτηκε: αυτός ο σφιχτοχέρης τύπος δεν θέλει να επενδύσει και το µυαλό του είναι πώς θα καταφύγει στις παραλίες του Μαϊάµι, αλλά δεν πρόκειται να πάει πουθενά µε τα πλούτη του. Θα αναγκαστεί να βγάλει έξω τα χρήµατά του και εάν προσπαθήσει, θα του τα πάρω. Ο Μπατίστα αξιολόγησε την κατάσταση και κατανόησε τη στρατηγική του Tρουχίλο. Ο ∆οµινικανός δεν επιζητούσε µόνο τη συνεργασία του, αλλά και τα χρήµατά του. Σηκώθηκε και έκανε µερικά βήµατα στο δωµάτιο, ένα γραφείο διακοσµηµένο µε έπιπλα αντίκες και βαριές κουρτίνες. Συλλογίστηκε: Αυτός πιστεύει ότι εγώ θα επιστρέψω στην Κούβα σε περίπτωση που ανατραπεί ο Φιντέλ και σφάλλει οικτρά σ’ αυτό. Ξεπέρασα πολλούς κινδύνους τα τελευταία χρόνια και αυτό που θέλω όσο τίποτε άλλο είναι να ξεκουραστώ. Πρέπει να βρω έναν τρόπο έτσι ώστε να µην εγείρω τις υποψίες αυτού του στρατηγίσκου, και να διαφύγω µε την πρώτη ευκαιρία ώστε να απολαύσω την περιουσία µου. Ο Μπατίστα σταµάτησε στη µέση του δωµατίου και µε προσποιητό χαµόγελο συγκατάνευσε: ''Στρατηγέ, συµφωνώ µε το σχέδιό σου. Καταλαβαίνω ότι προτείνεις να βρούµε έναν τρόπο να εξοντώσουµε το νέο εχθρό µας, προτού φτάσει ο καραϊβικανικός στρατός σου στην Αβάνα. Εάν αυτός πεθάνει, όλα θα είναι πολύ πιο εύκολα. Προσπάθησα και στο παρελθόν, αλλά τα πράγµατα δεν πήγαν όπως έλπιζα. Πιστεύω όµως ότι µπορώ να επιληφθώ του ζητήµατος. Φυσικά θα αναλάβω εγώ ό-3 -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 32
ΦΑ Μ Π Ι Α Ν Ε Σ Κ Α Λ Α Ν Τ Ε
λη την ευθύνη''. Ο Τρουχίλο συναίνεσε: αυτή ήταν η συνεργασία που επιζητούσε. Τώρα θα µπορούσε να αφοσιωθεί πλήρως στα σχέδια εισβολής, ενόσω ο συνεργάτης του ασχολούνταν µε την εξόντωση του άντρα που τους προκαλούσε τέτοιον πονοκέφαλο. Ύστερα από µια εγκάρδια χειραψία, οι δύο δικτάτορες χώρισαν. Ο Μπατίστα έσπευσε προς το πολυτελές ξενοδοχείο της δοµινικανής πρωτεύουσας. Μόλις έφτασε εκεί, ξεφορτώθηκε τη σύζυγό του Μάρτα και µερικούς ''παρατρεχάµενους'' που τον περίµεναν και ζήτησε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά µε το Μαϊάµι. Λίγα λεπτά αργότερα µιλούσε µε έναν από τους πιστούς οπαδούς του, τον Ρολάντο Μασφέρερ Ρόχας, γνωστό ως Τίγρη9. Ο Μασφέρερ ζούσε µε οικονοµική άνεση στο Μαϊάµι, όπου οι αρχές τον έθεσαν υπό περιορισµό, όχι τόσο για το πολιτικό του παρελθόν, όσο για τις παράνοµες δραστηριότητες και επιχειρήσεις του. Ήταν προσωπικός φίλος του Σάντος Τραφικάντε10 και είχε συνεχή επικοινωνία µε το συνταγµατάρχη Κιγκ. O Mπατίστα τού εµπιστεύτηκε: ''Ρολάντο, πρέπει να µου στείλεις κάποιον που εµπιστεύεσαι απόλυτα για ένα ζήτηµα το οποίο απαιτεί άµεση επίλυση. Έχει να κάνει µε το µέλλον µας...'' ∆εν είπε τίποτε άλλο. Ο Ρολάντο, αντιλαµβανόµενος τη σπουδαιότητα του ζητήµατος, απάντησε από την άλλη άκρη της γραµµής: ''∆εν πιστεύω ότι θα υπάρξουν δυσκολίες, στρατηγέ. Θυµάσαι τον Ελ Μορίτο; Ναι... αυτόν που ήταν αρχηγός στους Τίγρεις στην περιοχή Μανσανίγιο. Θα του δώσω εντολή να έρθει εκεί αµέσως''. Ουάσιγκτον, Μάρτιος 1959, Αρχηγείο της CIA
Ο συνταγµατάρχης Κιγκ στεκόταν µπροστά από το µεγάλο παράθυρο του γραφείου του στο ''Quarters Eye'', συλλογιζόµενος τα -3 -
634A1:Σχέδιο 1
29/11/2016
1:27 µµ
Σελίδα 33
634 ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ
πολιτικά γεγονότα στην Κούβα. Παρά τις υποδείξεις του, η διοίκηση ακολουθούσε λάθος πορεία. Κάθε ηµέρα που περνούσε οι κοµουνιστές αποκτούσαν όλο και περισσότερη δύναµη στο καθεστώς της Αβάνας. Ο Φιντέλ Κάστρο είχε ήδη αρκετούς από τους πιστούς του συνεργάτες σε θέσεις κλειδιά στην κυβέρνηση. Ο Ραούλ, ο µικρότερος αδελφός του, ήταν ουσιαστικά ο αρχηγός του στρατού. Ο Καµίλο Σιενφουέγος ήταν αρχηγός του στρατηγικού επιτελείου του και ο επικίνδυνος Αργεντινός Ερνέστο Γκεβάρα ήταν ο υποκινητής όλων των λαϊκών και κοµουνιστικών πρωτοβουλιών που εξαγγέλλονταν στην Κούβα. Σύµφωνα µε τους πράκτορες του Κιγκ στην πρεσβεία, κάθε ηµέρα που περνούσε οι κοµουνιστές αποκτούσαν τον έλεγχο σε θέσεις κλειδιά, παρόλο που οι συγκεκριµένοι πράκτορες είχαν συνεχείς επαφές µε ανθρώπους της καινούργιας κυβέρνησης και τους τροφοδοτούσαν διαρκώς µε νέες εντολές. Η εξέλιξη των γεγονότων δεν θα µπορούσε να είναι πιο δυσάρεστη για τις Ηνωµένες Πολιτείες. Ο Κιγκ ήταν τόσο απορροφηµένος στις σκέψεις του που δεν αντιλήφθηκε τη γραµµατέα του, η οποία τον περίµενε µε ένα φλιτζάνι αχνιστό καφέ. ''Ορίστε ο καφές σας, συνταγµατάρχα. Εάν δεν επιθυµείτε κάτι άλλο, θα µπορούσα να φύγω; Η ώρα είναι περασµένες 9.00 µ.µ.''. Ο Κιγκ πήρε το φλιτζάνι. Με µια χειρονοµία τής έδειξε ότι µπορούσε να φύγει και ξαναχάθηκε στις σκέψεις του. Έπρεπε να πείσει τους προϊσταµένους του να αναλάβουν δράση, ώστε να ανατραπεί η εξέλιξη των γεγονότων. Γνώριζε τα σχέδια του Τρουχίλο, αλλά δεν εµπιστευόταν το δικτάτορα και την εύθραυστη συµµαχία του µε τον Μπατίστα. Εξάλλου ο Τρουχίλο βασιζόταν πολύ στις εσωτερικές δυνάµεις και υποστήριζε ότι θα µπορούσαν να κινητοποιηθούν εντός της Κούβας, για να ενισχύσουν την εισβολή του. Επιπλέον, ο Κιγκ ανησυχούσε για την έλλειψη κύρους του Τρουχίλο στις άλλες λατινοαµερικανικές κυβερνήσεις. Στην περίπτωση που η εισβολή πραγµατοποιόταν, υπήρχε το ενδεχόµενο να οδηγούσε σε σηµαντική πολιτική ενίσχυση και ηθική συµπαράσταση των Λατινοαµε-33-