The Manila Collegian Volume 29 Number 02

The Official Student Publication of the University of the Philippines Manila Volume 29 Number 02 September 3, 2015 - Thursday

MORE INSIDE

02 EDITORIAL Transgression 03 NEWS College education is not for all – CHED 08 FEATURES Pag-Aninaw sa Patuloy na Komersyalisasyon sa Unibersidad ng Pilipinas 09 CULTURE Rights for Rent 11 OPINION Pubmat

02 EDITORIAL

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

T

O GENUINELY DEMOCRATIZE education, the government shall first fulfill its responsibility of subsidizing and efficiently maximizing its expenditures on education, therefore granting complete access to quality education at all levels for all.

For if it fails to do so, education will be a privilege for the few, while denying access to many. Education should not be reduced to salable or exchangeable commodity subject to the vagaries of the market forces. The state has to actively interfere to ensure that existing inequalities will not be reproduced by inequalities resulting from unequal access to educational opportunities.

In the past four years, the University of the Philippines (UP) has experienced three budget cuts under the Aquino administration. In 2016, UP may face a drastic decrease in budget with the proposed P2-billion budget cut.

According to UP President Alfredo Pascual, the decrease in budget is because the modernization of the Philippine General Hospital (PGH) has been completed. These consecutive budget cuts are a proof that the administration has abandoned its responsibility of providing the necessary financial inputs for the improvement of education, and has favorably allowed the education sector to be commercialized.

The budget cuts that have become a driving force for reforms of higher educational institutions like UP, simply follow the fiat of the Aquino administration’s Roadmap to Public Higher Education Reform (RPHER).

The RPHER, which is supposed to reform higher education through “daang matuwid,” is basically a prescription towards gradual abandonment of the state’s responsibility for higher education. It opens the floodgates of commercialization and deregulation of higher educational institutions. The management of the UP budget under the logic of RPHER is a clear indication that the government values ignorance and its blind obsession to “economic growth” more than the education and welfare of its people.

No one can deny that the UP system and its constituents suffered greatly from the P1.43-billion budget cut in 2011. In this recent budget cut, the government, following the flawed logic of RPHER, suggested the SUCs gear towards self-sufficiency by creating their own income-generating projects (IGPs). Thus, in order to be achieve this new goal, the UP System schemed an IGP thinly veiled as its new tuition scheme—the Socialized Tuition System (STS). While UP claims that more students now enjoy tuition fee discount under the STS, the reality is that only 2.6% of all UP students enjoy full tuition fee discount. Instead of granting

N E W S C OR R E S P ON DE N T S Elizabeth Danielle Quiñones Fodulla Adolf Enrique Santos Gonzales Eunice Biñas Hechanova Carlo Rey Resureccion Martinez Ronilo Raymundo Mesa Arthur Gerald Bantilan Quirante Sofia Monique Kingking Sibulo F E AT U R E S C OR R E S P ON DE N T S Liezl Ann Dimabuyu Lansang Jenna Yelle Manato Mallari Angelica Natividad Reyes C U LT U R E C OR R E S P ON DE N T S Josef Bernard Soriano De Mesa Pia Kriezl Jurado Hernandez Jamilah Paola dela Cruz Laguardia Jose Lorenzo Querol Lanuza Gabrielle Marie Melad Simeon Thalia Real Villela

JAZMINE CLAIRE MARTINEZ MABANSAG

R E S I DE N T I L LU S T R AT OR S Maria Catalina Bajar Belgira Jamela Limbauan Bernas Lizette Joan Campaña Daluz R E S I DE N T L AYOU T A R T I S T Patrick Jacob Laxamana Liwag

TRANSGRESSION scholarships and fully subsidizing the cost of education for all, the UP system efficiently profited from the students by imposing additional fees and increases in tuition fee under the STS. Should the 2016 budget proposal be passed, UP will have to face an enemy greater than the STS. The proposed budget cut in 2016 is by far the largest, and threatens to forcibly open the doors of UP to commercialization. In the proposed budget, aside from PGH, the Capital Outlays (CO) will also experience

profit-oriented policies erode UP’s public character as the national university, as the UP administration continuously imposes the burden of paying the cost of education to its constituents.

The UP administration sheepishly follows the current global trend in privatizing public higher education.

Rather than strongly lobbying for greater state subsidy, it instead transforms itself as the crisis manager of a flawed educational reform. As a result, rather than being an institution that defends

education shall always be a social good and not a privelege for the few a significant cut. The reduction in CO means that there will be no new infrastructures to be built for students like classrooms, dorms, and other facilities.

relentlessly the development of the full potential of the young Filipinos, the UP administration has genuflected before the altar of neoliberal reform of higher education.

To see the catastrophic consequences of the state’s abandonment of education, one only needs to remember the budget cut in 2011. Compelled to compensate for its budget deficiency, the PGH has stopped offering free medical services and has started charging fees even to its poorest patients. On another note, local food concessionaires have been removed across various UP units to pave way for larger private food corporations.

Furthermore, UP has leased some of its land assets to private corporations to generate additional income. These

Education shall always be a social good and not a privilege for the few. All people have the right to pursue selfdevelopment through higher education.

But when the government and the UP administration neglect their mandate of guaranteeing the people’s right to access quality education, then only through unrelenting collective struggle and assertion of the public interest that the people will truly achieve a nationalist, mass-oriented, and scientific education.

OF F IC E 4th Floor Student Center Building, University of the Philippines Manila, Padre Faura St. corner Ma. Orosa St., Ermita, Manila 1000 EM AIL themanilacollegian@gmail.com W EBSITES issuu.com/manilacollegian www.facebook.com/themanilacollegian www.twitter.com/mkule themanilacollegian.tumblr.com MEMBER

College Editors Guild of the Philippines

Solidaridad - UP Systemwide Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations

The Cover

Illustration by Jamela Limbauan Bernas Layout by Patrick Jacob Laxamana Liwag

NEWS 03

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

COLLEGE BRIEFS

College education is not for all—CHED Student groups slam Licuanan’s statement PATRICIA ANNE LACTAO GUERRERO

The College of Arts and Sciences (CAS) launched the CASanggunian, the official local student Grievance Desk where you can address your concerns and complaints. It is located in the CASSC Office. You can also send your concerns online via http://tinyurl. com/UPMCASSCGrievanceDesk.

The UPM University Student Council encourages you to join KABATAAN, TAYO ANG PAG-ASA: ISANG MILYON, ISANG PANATA (1M1P) for the 2016 elections to reach a million new registrants by the deadline this October which aims to push for informed and conscientious voting through its voters’ education series and other programs. For those interested, contact Councilor Al Omaga at 09271250648.

In line with the celebration for the Buwan ng Wika, the University Student Council held “Paligsalitaan: The Ultimate Throwback Quiz Bee” last September 1 from 9:00am12:00nn at the CAS Little Theater. The quiz bee featured questions about the Filipino language, culture, and society.

ORGANEWS The Manila Collegian reserves a space for announcements, gigs, and rendezvous tidbits of organizations in UP Manila. Send your announcements via text (09175109496), email (themanilacollegian@gmail.com) or private message on MKule’s Facebook page.

Magpalipas ng gabi sa himig ng musika at kathang prosa. Sa bawat bigkas ng tula, damhin kung saan ka nagmumula.

Balikan ang nakaraan, pag-alabin ang nararamadaman habang sumasabay sa saliw ng kundiman! Inihahandog ng Sentro ng Wikang Filipino at UP Manila University Student Council kasama ang mga katuwang na organisasyon ang “Sandugo-KundiManila: Isang Gabi ng Awit, Tula at Sining.” Agosto 28, 2015, Biyernes, mula ika-7 ng gabi hanggang ika-12 ng madaling araw sa OUR Parking Lot.

Progressive student groups lashed out at the recent statement of Commission on Higher Education (CHED) chairperson Patricia Licuanan saying that college education is not attainable for all and there are other options that a student can consider after completing secondary education.

“We don’t think that every student really should go to college. There are very good programs in the technical and vocational areas or in the area of middle-level skills, and you get jobs when you finish these programs,” said Licuanan.

According to the League of Filipino Students (LFS), the CHED chair’s statement reflects the K-12 program’s intention to further commercialize college education, holding back poor youths from pursuing college and pushing them to opt for technicalvocational courses.

“CHED echoes the Aquino government’s twisted logic that students no longer need college since they can already enter a job right after graduating the technical-vocational track in senior high school. College will no longer be treated as a social service, but a money-making business,” said LFS spokesperson Charisse Bañez.

Privatization and commercialization of education

On the other hand, the youth group also criticized the proposed 2016 budget for the Department of Education (DepEd) intended for the implementation of K-12, which secures an immediate profit of P22.808 billion for private school owners.

It includes P1.628 billion for amortization in private-public partnership (PPP) school buildings, P9 billion for the Government Assistance to Students and Teachers in Private Education (GASTPE), and P12.8 billion

for SHS voucher program for private schools.

“The students have already denounced the PPP in school infrastructures, the GASTPE program, and the SHS voucher system as schemes to further privatize basic education but the Aquino government even had the gall to fund these projects. This only ensures profit for school owners while limiting the access and right to education of the youth,” Bañez stressed.

Moreover, Kabataan party-list executive vice president and Stop K-to-12 Alliance convenor Marjohara Tucay said that the SHS program was designed to guarantee higher enrollment in private institutions, thus leading to greater profit for school owners.

“Through the voucher system alone, DepEd is set to give P13.2 billion to P19.8 billion in profits to private school owners. This comes at a time when such private schools enjoy maximum leeway in increasing tuition and other school fees,” Tucay added.

Data from DepEd show that at least 2 million students will enter SHS in 2016, but only 800,000 to 1.1 million high school students can be accommodated by the country’s public school system.

The education department expects that the remaining 800,000 to 1 million students will be absorbed by “nonDepEd schools,” which are composed of state colleges and private education institutions.

school students, many are faced with two options: enroll in more expensive private schools or drop out,” Tucay added.

Labor export Consequently, LFS, Salinlahi Alliance for Children’s Concern (Salinlahi), National Union of Students in the Philippines (NUSP) and other progressive youth groups collectively denounced the aforementioned anti-poor programs of Aquino administration that clearly aim to remove college education as an option for poor Filipinos.

Secretary-general of Salinlahi Kharlo Manano also added that the government want the students to pursue technicalvocational courses because Philippine economy heavily rely on labor export, and these blue collar jobs are clearly an export quality.

“We say that the youth is the future of the country, but our government is the one pushing them to go abroad,” said Manano.

Moreover, according to research think tank Ibon Foundation, the country deployed 4,500 workers abroad per day in 2014, far outpacing its 2,800 average daily job creation domestically. This situation will undoubtedly worsen under the K-12 program, as it clearly aims to produce graduates that are readily employable by foreign companies that seek cheap labor.

“Due to the incapacity of public schools to accept all incoming senior high

PULIS PANGBALARILA

Got sumvong?

I-spluk mo na, beh!

- Lola P.

wika ay may negatibong epekto sa kultural na pagkakakilanlan ng mga Pilipinong nasa krisis pa rin, dahil kahit sa sarili nilang wika ay ‘di pa sila ganap na maalam at bihasa. Totoo namang ang pag-aaral ng ibang wika ay ‘di masama, ngunit nakokompormiso nito ang kahusayan ng populasyon sa paggamit ng sariling wika. Ang Pilipinas, bilang napasailalim sa mga Amerikano na nagpakilala sa kanila ng sistema ng edukasyon, at ang patuloy na pagpasok ng mga produkto at iba pang mga impluwensiya mula Kanluran, ay ang mga humahambalang sa pagtukoy nila ng Pilipinong pagkakakilanlan.

FPJ and Eddie Garcia sa pelikulang Batas sa Aking Kamay, 1987— Eddie: “Marami ka pang bigas na kakanin.”

FPJ: “’Di ako kumakain ng bigas, Major.

Sinasaing ko muna para maging kanin!

Ikaw pala Major, bigas pa lang kinakain mo na.”

Si FPJ ay ‘di maikakailang isang grammar Nazi sa Filipino, ang dapat lang ay ating ginagamit, pinapahalagahan at pinagyayaman.

Siya rin ang dapat tularan ng mga Pilipino.

Hindi porket marunong magsalita’t

MULA SA PAHINA 12

sumulat sa Ingles ay diplomatiko’t matalino na, sapagkat ‘di nasusukat sa galing sa wika’t balarila ang pagkatao’t talino. Hindi rin makatarungang mababa ang pagtingin sa wikang Filipino dahil wika ang sandigan ng pag-unlad ng lipunan at kultura, at pagbuo ng nasyon. Ganap namang ‘di masama ang mag-aral at gumamit ng banyagang wika, ngunit mananatiling lugmokang wikang Filipino hangga’t ang mga inaasahang mamamayang magwawasto’t magpapaunlad nito’y mas okupado sa pagsasaayos ng wika ng iba.

04 NEWS

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

‘Proposed 2016 budget is pro-corruption, anti-people’ ADOLF ENRIQUE SANTOS GONZALES

Several groups and lawmakers have dubbed the 2016 proposed national budget as “designed for corruption and electioneering” due to hidden “pork” and high lump sum fund allocations, and provisions similar to the unconstitutional Disbursement Acceleration Program (DAP).

The P3-trillion budget, equivalent to 19.6 percent of the nation’s gross domestic product (GDP), was 15.2 percent higher than this year’s P2.6 trillion and is almost twice the amount of the 2010 national budget.

As mandated by the 1987 constitution, the Department of Education (DepEd) has the highest allocations amounting to P436.5 billion. The Department of Public Works and Highways (DPWH) is second with P401.14 billion, and is followed by the Department of National Defense (DND) with P172 billion.

According to Department of Budget and Management (DBM) Secretary Florencio Abad, the 2016 budget puts into consideration the five priority areas of Aquino: good governance, inclusive growth, sustaining the growth momentum, disaster risk management, and peace initiatives. He also added that the budget bill is titled as “Paggugol na Matuwid: Saligan ng Tuloytuloy na Pag-Unlad.”

Tailored for elections

items were secretly inserted in the budget, and the fact that said items do not have details on how they will be utilized, all point to one indisputable fact: that these items are, for all intents and purposes, pork barrel,” Ridon said.

Aside from statements indicating that the “pork” is still alive, IBON Foundation noticed the dropping of the word “final” on the Appropriation Act. The said dropping of the qualifier “final” made the Appropriations Act of 2016 even more suspicious because all budget acts before it includes the said word.

According to IBON, the omission of the word will grant the president and the budget secretary more legal basis to use funds at their discretion. The said scenario was reminiscent of last year's controversial DAP—a scheme that speeds up public spending of government savings without sending proposals on how it will be spent to the congress, and in essence, the president assuming control of the said funds.

However, Kabataan party-list (KPL) representative Terry Ridon mocked the said title and replaced “tuloy-tuloy na pag-unlad” with “tuloy-tuloy na kawatan” because it was designed for electioneering with DAP-like provisions on it.

Pro-business, anti-people

Ridon pointed out the sudden increase in 2016’s Special Purpose Funds (SPFs)— funds that were likened by several finance watchdogs as “pork” because of their discretionary nature. According to the DBM’s budget proposal, this year’s P245.7 billion SPFs will be dwarfed by next year’s P430.4 billion SPFs.

“If we put the national budget under close scrutiny, we will see that it’s more of a corporate budget – providing subsidies to private entities and corporations while scrimping on funding for basic social services,” said Anakbayan National Chair Vencer Crisostomo.

Additionally, the lawmaker also mentioned that the lump sums included in the SPFs increased by 101.7 percent to P97.4 billion from the current P48.3 billion. He also pinpointed the sharp increase in the Local Government Support Fund (LGSF) from this year’s P3.1 billion to P18.4 billion next year. The said fund is used to support priority programs of several LGUs and rehabilitation of several roads.

“The sheer size of the LGSF alone is suspect. This is essentially a fund that the administration will use to strengthen its grip and influence in LGUs ahead of the 2016 presidential elections,” said Ridon.

On top of these, the KPL representative also mentioned that the 29 percent increase in infrastructure outlay that totaled to P766.5 billion is inarguably related to the elections.

Also, Ridon pointed out new “modus” of politicians to secure pork through DBM’s “Summary of Appropriations for Later Release” or the “Negative List.” The said appropriations list is part of the budget act and amounts to P495.7 billion and according to him, P4.8 billion from it was dubbed as “congressional insertion” and have no detailed matrices on how they will be used or implemented.

“The manner in which these questionable

Meanwhile, Anakbayan labelled the said budget allocation as “a pro-business, procorruption, and anti-people” national budget.

Anakbayan also mentioned the exponential growth of the allocation for conditional cash transfers (CCT) from P10.5 billion in 2010 to P62.7 billion for 2016. However, they mentioned that amidst higher allocations for the CCT, poverty across the nation is still not reduced and only worsened in some places.

On the other hand, Ridon mentioned that as subsidies for the private sector grow exponentially, state universities and colleges will suffer budget slashes next year.

The said cut will include the proposed P2.2 billion budget cut for the University of the Philippines System.

“How can our state universities provide decent services to students if the government continues to cut their budget? This situation only highlights the stark misprioritization of the Aquino administration – more funds for big business, less for social services,” Ridon said.

Also, debt servicing amounted into P740.5 billion, where P392.79 billion is set for interest payments and P347.7 billion is set for principal amortization. To put into contrast, the education budget for 2016 only amounts for P504.6 billion. For the next year, every Filipino owes P62,209 in foreign and domestic debt, higher compared to the debt per capita on 2010 amounting to

P49,817. Due to this, progressive groups said that it is clear that debt servicing is still the top priority of the Aquino administration, and not education, health, and other social services.

that led to the delay of the “achievement of durable solutions.” To put into context, only 2.5 percent of the targeted 21,012 permanent housing in Eastern Visayas were finished as of June.

Moreover, the DBM allocated funds for disaster mitigation, where P18.9 billion will be spent on the Yolanda Comprehensive Rehabilitation and Recovery Plan, P25.6 billion for Housing of Yolanda’s victims, and P59.8 billion for flood control projects.

On the other hand, activist groups also said that the Aquino administration is “bribing its way out” due to the sudden increase on funding for the Office of the Ombudsman, Sandiganbayan, Commision on Audit (COA), and the Judiciary that was given P1.2 billion for the new Supreme Court Complex in Bonifacio Global City in Taguig City.

However, despite these promising plans of the government for next year, Chaloka Beyani, UN Special Rapporteur on the Human Rights of Internally Displaced Persons, criticized the government for a their lack of cooperation between agencies

Lastly, Ridon promised that the Makabayan Bloc will “exhaust all means” to question the 2016 budget on congressional deliberations.

PAG-ANINAW SA PATULOY...

Sa ibang mga sangay naman ng UP katulad ng Davao at sa Los Baños ay pinaaarkila na rin ang mga lupa ng unibersidad, at pinagtayuan ng mga pagawaan at plantasyon. Ang patuloy na pagdami ng mga gustong mamuhunan at magrenta sa mga lupain ng UP ay itinuturing ng administrasyon bilang isang tagumpay sa kabila ng katotohanang mahigit 20% lamang sa mga gastusin ng unibersidad ang nasasaklawan nito. Ang mahigit 80% ng badyet ng unibersidad ay nananatili pa ring saklaw ng gobyerno, at kita mula sa matrikulang ibinabayad ng mga mag-aaral.

Sa huli, sampu ng pagkakaroon ng lalong paggipit ng gobyerno sa UP badyet ay mga mag-aaral at taumbayan pa rin ang papasan sa pagsustento ng unibersidad.

IKINAKALAKAL NA SERBISYO Bunsod ng mga polisiyang hindi makamasa ay pilit na nalilimita sa mga may-kaya sa buhay lamang ang unibersidad na dapat sanang bukas sa kabataan at masang Pilipino.

Isa sa mga ipinangako ni Presidente Alfredo Pascual ay ang paggamit sa perang kinita sa pagrenta ng mga lupa sa pamamagitan ng pagtayo ng mga gusali at pagtustos sa pagpapabuti ng mga pasilidad sa loob ng unibersidad. Ngunit makaraan ng ilang taon ay hindi pa rin maaninag ang pag-unlad sapagkat nananatiling problema pa rin ang kakulangan sa mga dormitoryo, silid-aralan, at mga propesor. Kamakailan lamang ay kinailangan pang magmakaawa ng halos 300 na estudyante, upang makakuha lamang ng matitirhan sa loob ng unibersidad. Bagamat malinaw ang mabagal na pag-unlad ng unibersidad sabay ng kakulangan at kawalan ng kalidad sa mga pasilidad nito ay nananatiling bulag ang mga administrasyon sa pagresolba ng mga problemang ito.

MULA SA PAHINA 08

Makikitang matagal na ring planado ang pagiging komersyalisado ng UP, sapagkat malaki na ang parteng itinalaga sa commercial development mula pa sa 1994 Land Use Plan. Ang komersalisasyong ito, sampu ng pakikisosyo sa mga pribadong kumpanya katulad ng Ayala ay ikinubli naman sa 2011 Plan sa ilalim ng paggamit sa lupa upang makapagpatayo umano ng “resource generation zones”. Sinasabi na ang pakikisosyong ito ay importante upang ipakita na kayang makipagtagisan ng UP sa global na lebel, ngunit patuloy lamang na naisasakripisyo ang mismong kalagayan ng mga Iskolar ng Bayan sa loob ng unibersidad.

Ang kalunos-lunos na kalagayang ito ay napaiigting pa ng pagtalikod ng gobyerno sa mandato nitong sustentuhan ang itinuturing na premiere state university sa bansa.

Sa patuloy na panggigipit ng gobyerno, at sa kawalan ng pagkukusa ng administrasyon na ipaglaban ang mga karapatan ng mga mamamayan ay nailalayo ang ospital ng bayan at ang pamantasang hirang sa mga bisig ng masang Pilipino. Pilit ring pinagtatakpan ang komersyasisayon ng unibersidad sa maskara ng mga pangako na uunlad raw ito sa tulong ng mga kumpanyang ang hangad lamang ay kumita. Sa huli ay ang mga Iskolar ng Bayan at ang taumbayan pa rin ang nagiging mga biktima sa isang hungkag na sistemang tumatakas sa paghain ng mura’t dekalidad na edukasyon at serbisyong pangkalusugan.

Subalit sa kabila ng mga problemang nakaatang sa mga balikat ng masa ay hindi mamamatay ang diwa ng paglaban.

Hangga’t itinuturing na bentahe ang pampublikong mga serbisyo ay lalaban ang mga Iskolar ng Bayan at ang taumbayan.

NEWS 05

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

Mga Fulung-Vulungan ng Nagjijisang

Lola Patola

Hallur hallur to my biyutipool, machopapa, and intelligence afowz!! Hihihi.

Itechiwa na naman aketch, your wan en onli Lola P! Sabi seken ng inyeng supah gwapito Lolo Upo, unti-unti na raw aketch najijing richie-rich! Eh of courts nemern afowz, saketch nag-going ang moneying and cashella ng aking dear Amurican Papable! Eh di wow! Biglang yaman ang Lola P niyo, afowz! Ayun!

Inggitmuch ang Lolo Upo niyo! Hihi.

How you doing and whatchu doing na, afowz? How how de karabaw nemern ang atmosfear sa YuFiEm? Keri buh? G ba? Hihihi. Kung nahahardan pa kayo magadjust, afowz, make gora lang to everythang! Galabells sa Robe, food trip sa Paz Mens parking lot, tulog sa Library! Charot! Hihihi.

Unforchewnately, kahit isang monthsung puhlung kayong dear afowz ko sa YuFiEm, tambakers nenemern ang inyong sumvhongs! Let’s make tikim na the batas ni Lola P!

Tikim-tikim ng batas ng isang Lola P sumvhong numvah wan: Faasa Froppie

Forevermore nemern kasi ang headaching and migraneing ng kawawang afowz ko sa kakaibang Amor Powers ng SAIS!

Wiz na wiz ko makeriboomboom ang sumvhong na itey! Diz former-deanturned-froppie, gora lung ng gora sa pagpaparefort sa stewdents niya! Jusko nemern froppie. No offensing fresh na fresh afowz, but harapin natin ang troth na medyo malabow pa ang reforts ng mga fresh na fresh stewdents! Pero walang makakapigil kay froppie sa pagpapareforts, neverland na siya nag-teach!!! Anek na diz???!!

Apartmently, itechiwang sophomore ay wrongsung ang na-input na subject sa SAIS noong fresh na fresh freshie palang siya.

Anyare nemern, diz sophomore’s hollow block mates, may greyds na daw habang siya waley ditey! Anek nemern??

Ngayon nemern, the comeback queen ang peg ni froppie sa old stewdents niya at needsung na daw niya ang kanilang PeePeeTeas boom karakaraka! Kaya nemern diz poor whitehead, haggardo versoza sa pagfinding nemo ng mga old PeePeeTeas!!!

Y u do dis nemern froppie???

Make ayos your lifesung and teaching stylelaloo ASAP! Unless gusto mong gantihan kita on behalf of my poor afowz! Charot!!!!!

Tikim-tikim ng batas ng isang Lola P sumvhong numvah tu: SAIS Di na mabilang sa fingerlings at toes ng Lola niyo ang mga sumvhong all about eve ng numbah wan problematic sa YuFiEm! Juskelerd!!! Di ko na makeriboomboom iteeey! SAIS again and again and againsung tuluguh!

Forevermore ang squad goals nitech! Hihi.

At dagdag pa sa frustrayshowns ni poor afowz ko ay ang pagpapasapasaload sa kanya ng Imbiyerna Ministry of Shemay (IMS), Overly Charoterang Station (OCS), at Rampa sa Vito Cruz (RVC). Kalurkey to da highest of the high levelling dibuh??!!!

Juskoday! And what’s worcestershire, nganga pa rin daw ang greyds ng afow ko. Di ko maikalma!

Nakaka-provoke as in p-r-o-v-o-k-e tuluguh!!!!!

At yan na nga siya day! Dat’s all the sumvhongs I can deal with, afowz!!!

Bankrupting na ang Lola P niyo... not sa money, but sa energy! O ha?! Hihihi.

Dear tanders, make alaguh da fresh na fresh freshies ha! Dear fresh na fresh freshies, enjoy every free cut and holiday!!! Charot!

And of corz, jumoin na rin kayow sa wan en onli stewdent fablication ng YuFiEm, ang MKule! Para makasama niyo na ang inyong byutipul, rich, and even richer Lola P!!! Boom pak ganern! Abangerz niyo ko next time, afowz!!!

Vavavoom vavoo na me!

XOXO

UP Professional Schools set to rise in Taguig CARLO REY RESURECCION MARTINEZ

In line with University of the Philippine (UP) System President Alfredo Pascual’s vision of positioning UP as a global university, the construction of a new campus for the university’s professional schools has begun in Taguig’s Bonifacio Global City.

Continuing Expansion In 2011, a 4,300 square meter lot was provided by the Bases Conversion Development Authority for the said project. In 2014, a memorandum of agreement with the university was signed by the SM Investments Corporation.

Meanwhile, a groundbreaking ceremony was held on July 24, 2012.

Subsequently, in July 2015, Taguig City Mayor Laarni Lopez Cayetano confirmed the start of construction.

Located in the northeast section of BGC, the new campus will offer postgraduate programs for the colleges of law, business, engineering, and statistics.

Aside from UP, De La Salle University (DLSU) will also be constructing a sixstorey building for its law program and other related courses.

Priority Projects The construction of the UP Professional Schools is just one part of the administration’s goal of establishing UP as a global university.

Included in these so-called priority university projects is the five-year eUP project which features the Student Academic Information System (SAIS).

Also included is the Automated Guideway Transit (AGT) System or the monorail currently undergoing continued testing in UP Diliman.

STICKING POINT FROM PAGE 11

have enough money. They concealed the real roots of the problem, not fixing the whole it as they are claiming to do so. It is the typical ‘band-aid solution’ that is just meant to focus on one area to achieve a half-baked resolution — that just so happens to suit their own version of reality.

Yes, I am aware that this so-called cause may give a chance to current and future Iskolar ng Bayan albeit temporarily.

However, hiding the whole truth is inexcusable and the end goal will not validate their methods. Regardless of the situation, being subjective and choosing underhand measures to sway the public to their side is uncalled for.

The end will never justify the means. It is absurd to think that way.

Now, I know I sound a little different.

Most people who know me consider me an ‘elite’ or a bourgeois, and believes that I would (or could) not write something like this. I mean, I am sure a lot of my friends will think this is all fiction and I am just pretending to be someone I am not. The truth is, this is who I am now. I have been changing for the past few years; they were just too blinded to see it.

Although, I am still not convinced that I am good enough to write articles for

Mkule, I am trying my best to at least do something good with this opportunity.

Of course, I am studying to improve and hone whatever writing skills I have. I have been reading the works of MKule writers—which is not really helping—since I am having trouble not comparing myself to them and realizing I pale in comparison. My own family is not so supportive either. My mother thinks I have gone over the dark side while my sister makes a point by repeatedly insulting my writing skills.

Yet, surprisingly, that is the least of my worries. I have not quite come to grips with this issue that I did not understand until today. The thing is, you and I are among those who had the chance to enroll in a university that provides quality education. That means we cannot use our time standing on the sidelines and just letting things happen.

I learned the hard way that it is better to face the truth as well as ignore your demons and the opinions of those who do not matter. The bottom line is, as an Iskolar ng Bayan, we owe it to the people and to ourselves to have the guts to make a stand and do what is right.

I dare you to do the same.

06 NEWS

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

ITANONG KAY ISKO’T ISKA

1A

no ang dapat gawin ng gobyerno tungkol sa lumalalang kondisyon ng mga endangered species sa ating bansa?

Higpitan ang mga batas sa pag-alaga hindi lamang sa endangered species, kundi pati narin sa habitat nila. Itigil ang pagkalbo ng mga bundok para lamang sa iakabubuti ng mga transnational mining companies. - GrapevineLord, 2014-71021, CAS Species nila ang dapat inuubos. HAYOP sila. - qtp2t, CAS Unang-una, nararapat lamang bigyan pansin ng gobyerno ang lumalalang sitwasyon ng ating mga hayop hindi lamang mga endangered animals.

Hindi yung papansinin lang nila kapag mayroon ng nangyaring masama katulad sa nangyari kay Pamana.

KULANG lang na mag bigay sila ng pabuya sa makakaturo kung sino ang nakapatay sa kanya, ganoon na lang ba?

Magbibigay na lang kapag mayroong namatay?!. Apply that stupid logic of theirs in other situations. We hurt the animals that do us no wrong, but put animals that damage our country in the government. - Yel, College of Arts and Sciences, 2014-01947 Ang kailangan natin ay tulong mula sa international environmental organizations tulad ng Green Peace o ng WWF dahil sarili nating gobyerno ay sobrang incompetent na batas natin ay hindi napapatupad ng maayos ang na umuukol sa ating kultura o sa ating kapaligiran. - SriviJason, CAS, 2014 Syempre dapat higpitan ang pagimplement ng mga batas. Pero as usual, di nanaman nila magagawa. - Someday, CAS- 2013-***93 Wag silang ihiwalay sa natural habitat nila. - GirlWithGlasses, CAS-2013-***** Tigilan ang pagpapatakbo sa estado na parang isang korporasyon. Itigil ang pag-exploit sa likas-yaman (at sa saribuhay) natin na para lamang sa interes ng dayuhan at ng iilan.

Panagutin ang mga may sala sa lumalalang kondisyon ng endangered species sa bansa. - Gwapong Halaman, CPH, 2012-**9*6 I think it’s time for us to give more attention to our natural resources. And by “us” I mean the country as a whole, not just the government. - right&left, CAMP, 2013-xxxxx Gumawa/magpasa ng polisiya na mangangalaga sa karapatan ng, hindi lang endangered animals, bagkus

Pwede ring ipadala ang inyong mga sagot sa pamamagitan ng pag-text sa 0917 510 9496 o sa 0917 539 0612! (Pero bawal textmate!)

lahat ng hayop, at siguraduhing maipapatupad ito. - Onewaylove, 20**1**76 Wait. Dapat kasi yung mga politiko na kurakot yung endangered na ngayon eh! Patayin na rin natin sila!! G? malandot, 2012 Ipagbawal ang leisurely hunting, at ang leisurely shooting. - di na freshie, 2014 Kung ano ang nararapat, at yun ay ang pagpapabuti ng pag-manage sa mga tuluyang nawawalang resources ng Pilipinas. - aldubforever, 2013-9**** Siguro dapat ayusin nila yung pagalaga nila sa mga endangered species.

Hindi lang naman si Pamana yung nakakaawa, mas madaming mga hayop na nagsusuffer under sa neglect ng mga caretakers nila. - single lady/optifree, 2015-08*** Mas kailangang bigyan ng priority yung pagpreserve ng habitat ng mga species na endangered, at dapat protected from hunters and company. - getalife, CAS, 2012-3xxxx Mas mabigat siguro na penalty for those who exploit these endangered species. - Sinigang, CAS, 2012-xxx95 paalisin nila ang sarili nila sa puwesto CAS, 2014-<341* Magpataw ng mas mabigat na parusa sa papatay o gagawa ng anumang bagay na hindi dapat sa mga endangered specie upang maitatak sa isipan ng mga Pilipino na mali ang gawaing ito. Grepa, CPH Hindi ako animal expert. Pero tingin ko dalawa sa mga aspektong kailangan tugunan ng gobyerno ay ang pangangalaga at pagpapalaganap ng mga endangered species at ang pagpapatigil ng mga ilegal na pagpatay sa mga ito. Pero if all else fails pwede nilang huliin nalang nila lahat tapos sila na magtago para safe at di maextinct hehe - adrrrriii, CPH, 2014-19997 Eh dapat mas mag higpit sila sa pagpapatupad ng batas. Kung pwede sana ay mas bigatan ang purasa sa mga paghuli o pagpatay sa mga endangered species na ito. Parte sila ng likas na yaman ng bansa kaya mas dapat alagaan. - HindiAkosiBalbas, CAS, 201226528 Sumama na kamo yung mga buwayang politicians sa mga endangered species!!

- patglow, CD, 2014-05844 Meron naman ng law about protection

of endangered species eh ang problema HINDI nila pinaiigting unsure emoticon para sa akin kung ang mga hayop na ito ay wla sa isang sanctuary na kung saan mababantayan ng maigi dapat siguro palakasin at patatagin pa nila ang batas na naglalayon na pangalagaan ang mga hayop na ito. #1ALDUBfan 2014-03093

Wala. Ayoko nga. - single lady/optifree, 2015-08***

Yung mga poachers at kung sino pa man yang may mga animal fetish ang dapat nilang tirahin. - behueheu, CAS

Alt Tab, kasi katunog ng Aldub - Grepa, CPH

HuKerrs - getalife, CAS, 2012-3xxxx NotFound - Sinigang, CAS, 2012-xxx95 PAAsa kasi pabebe ako. - CAS, 2014<341*

2

Anong nasa pangalan? Na kahit ano pang itawag mo sa rosas ay magiging kasimbango parin ito. - adrrrriii, CPH, 2014-19997

None HAHA - GrapevineLord, 201471021, CAS

Karlie. HAHAHAHAHHA! Kasi samin magsisimula ang salitang FOREVER. Hahahaha. GE kornyyy. Walang korni korni pagdating kay Karlie. Orayt! HindiAkosiBalbas,CAS,2012-26528

Kung

kasama ka sa isang love team tulad ng AlDub, anong tawag sa love team na iyon? Bakit?

Pul-lover, kasi mapula ang pag-ibig namin. - qtp2t, CAS In the event na masasama ako sa isang love team tulad ng ALDUB, ang magiging pangalan ng love team ko ay: Putim Putim dahil maputi ako at maitim siya, sinubukan ko nang pagsamahin ang mga pangaaln namin noon pang highschool, panget talagang pakinggan.

- Yel, College of Arts and Sciences, 201401947 Magiging nickname namin at SriviJason dahil ang ka-partner ko ay taga Malaysia at dati nasa ilalim tayo ng kahariang Srivijaya noong sinaunang panahon. Witty shet hehe - SriviJason, CAS, 2014 ASAP! - sana dumating na yang love team ko as soon as possible. - Someday, CAS- 2013-***93 SaRyan HAHAHAHAHAHAA charotify - GirlWithGlasses, CAS-2013-***** wala, dahil halaman ako - Gwapong Halaman, CPH, 2012-**9*6 MilkTea, because that’s my favorite.right&left, CAMP, 2013-xxxxx TaNga. Ako lang naman nagmamahal sa aming dalawa eh. - Onewaylove, 20**1**76 Shems. Bakit siya agad yung pumasok sa isip ko noong nabasa ko yung tanong na itoo. Peg-ebeg ne be?! Ash po. Hihi para di na madudurog pa! Boom! malandot, 2012 Kuh-lun <33333333 - di na freshie, 2014 Pwede bang ako na lang si Maine? aldubforever, 2013-9****

Haha di na po, yung gusto ko may gusto nang iba eh. Okay lang ako. - patglow, CD, 2014-05844 AlDaine! Hahaha Alden + Maine para totohanan na. Bagay sila eh kahit di pa sila nagkikita ng personal iba epekto nila di tulad ng iba na kailangan pang may gawin para maging nakakakilig.

Sila (Alden at Maine) effortless. #1ALDUBfan 2014-03093 HALAMAN AKO EH HUEHUE behueheu CAS PUBMAT

MULA SA PAHINA 11

iisang medium lamang. Ang isang kampanya ay hindi natitigil sa apat na sulok ng computer screen. Hindi tayo dapat makuntento sa pag-abot sa masa sa pamamagitan lamang ng mga pubmat sa Facebook, ng mga infographics, ng mga statement na nilagyan lamang ng magandang vector graphics. Ang isang matagumpay na kampanya ay nangangailangan ng boses, ng aksyon, ng pagtindig.

Tandaan na ang isang kaganapan, programa o kampanya ay hindi dapat sumaalang-alang sa magandang pubmat. Kalakip nito ang masikhay na pagmumulat at pag-oorganisa. At bilang mga mambabasa, idaan natin sa kritikal na pag-aanalisa ang mga nilalaman ng bawat pubmat na makikita natin.

Maging mapanuri sa mga impormasyong makukuha at kung ano ang kinakailangan nitong aksyon bilang mga Iskolar ng Bayan.

FEATURES 07

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

A

NG MILITARISASYONG DULOT mismo ng estado ang kadenang nagiging hadlang sa mga batang Lumad sa pagkamit ng kanilang mga pangarap.

ang mga ito. Ang mga batang Lumad ay kailangang maglakad ng humigit-kumulang 2 oras at dumaan sa mga bulubundukin dahil walang sapat na paraan ng transportasyon.

Para sa mga batang Lumad, ang bawat paggising sa umaga para pumasok sa paaralan ay isang malaking pagsubok.

Sapagkat ang bawat titik ay may panganib, bawat impormasyon ay maaaring buhay nila ang kapalit at bawat hakbang patungo sa kanilang paaralan ay may mga baril na nakatutok at nakaamba.

Kahit ang mga guro dito ay mga parateacher lamang, hindi lisensiyadong guro, dahil kaunti lang ang mga nagkukusangloob na maging guro para sa mga paaralang Lumad gawa ng samu’t saring dahilan –ang kakulangan sa mga pangangailangan.

Hangga’t nagpapatuloy ang militarisasyon sa Mindanao at ginagawang kampo ng militar ang mga paaralan na dapat sana ay magiging daan tungo sa kanilang mga pangarap, patuloy na mapagkakaitan ang mga batang Lumad ng kanilang karapatan sa pagkatuto at pagkahubog.

ANG PAGKATALI Ang edukasyon ay isang karapatan, hindi pribilehiyo.

Ang mga nayon kung saan nakatalaga ang mga Lumad ay malayo sa mga siyudad na pinaninirahan ng kalakhan ng populasyon.

Sanhi nito, hindi sila naaabot ng mga serbisyo ng gobyerno.

Upang masolusyonan ang kakulangan sa edukasyon, nagtulong-tulong ang komunidad ng mga Lumad, lalo na ang mga magulang, upang makapagtatag ng paaralan para sa mga batang Lumad. Ang pinakamalaki sa mga ito ay ang Mindanao Interfaith Services Foundation, Inc. (MISFI) Academy at Salugpungan Ta’ Tanu Igkanugon (Magkaisa tayong ipaglaban ang ating lupain) Community Learning Center (STTICLC) kung saan kapag pinagsama ang bilang ng mga mag-aaral sa dalawang paaralan, aabot ito sa humigit-kumulang 1700 batang Lumad.

Ang MISFI Academy ay mayroong 20 na paaralang Lumad sa buong Mindanao at may 357 na mag-aaral sa Kapalong, Davao del Norte pa lamang. Plano ng mga tauhan ng MISFI na magtayo ng 14 pang paaralan sa iba pang lugar ng mga Lumad na hindi naaabot ng serbisyo ng gobyerno. Ang STTICLC naman ay may 11 na paaralang Lumad simula pa noong 2006. Subalit, sa kasalukuyan ipinasara ang STTICLC dahil sa hindi pagrenew umano nito ng permit.

Bagaman kung susuriin, ang pagsasara nito ay hindi makatarungan dahil notice of nonrenewal lang ang ibinigay sa mga opisyal ng STTICLC at hindi ito dumaan sa tamang proseso ng pagsasara.

Tuwing Lunes at Martes lamang nagsasagawa ng klase ang karamihan sa paaralang Lumad dahil malayo ang paaralan kung saan nakatira ang mga bata –kahit na marami na ang napatayo, kulang pa rin

Ngunit hindi dito nagtatapos ang paghihirap ng mga Lumad, maliban sa hindi pag-abot sa kanila ng serbisyo ng gobyerno, malaking problema rin ang militarisasyon sa kanilang komunidad.

ANG PAGPIGLAS Ang paaralang para sana sa kanilang mga inaasam na pangarap at panaginip ay tila naging isang lungga ng bangungot.

Ayon sa mga sundalo, ang mga paaralang Lumad ay mga paaralang ipinatayo ng New People’s Army (NPA). Para sa dahilang ito na walang konkretong sandigan, pinipilit ng Alamara, (salitang Manobo na nangangahulugang “laganap na digmaang katutubo”) grupong paramilitar na binuo ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas (AFP) upang labanan ang NPA, na imbestigahan ang mga paaralan. Mayroong mga ulat tungkol sa sapilitang pakikipanayam sa mga mag-aaral tungkol sa mga NPA at inaaya rin sila na sumali sa Alamara; kung sakali man na sumagot sila nang hindi nagustuhan ng Alamara ay sasabihing tinuruan sila ng mga NPA at lalo pang tatakutin.

May mga nagreklamo rin na mga Lumad na pinagbabantaan sila ng Alamara na kapag ipinasok nila ang mga anak nila sa mga pinaghihinalaang paaralan, ay hindi na sila makakatanggap ng benepisyo galing sa Pantawid Pamilya Pilipino Program (4Ps). May ilang guro rin ng Department of Education (DepEd) na inutusang huwag ibigay ang mga kinakailang dokumento sa mga Lumad na ang anak ay nag-aaral sa mga paaralang ito. Sa ganitong pamamaraan, pinigilan ng Alamara ang pagpasok ng mga kabataang lumad sa mga paaralan.

Tinanggalan nila ang mga kabataang lumad ng karapatan sa edukasyon.

Ngunit hindi lang ang pagpasok ng kabataang lumad sa kanilang paaralan ang hinahadlangan ng Alamara. Pati na rin ang mga guro at mga tauhan ng mga paaralan ay hindi rin nila pinapapasok sa mga paaralan.

Ang lahat ng ito ay nagresulta sa pagsara ng ilang paaralan habang ang iba naman ay naantala sa pagsisimula ng klase. Pati ang graduation ng

SA KADENA NG MILITARISASYON Pagsiyasat sa Lagay ng Edukasyon ng mga Batang Lumad

CHLOE PAULINE REYES GELERA AT AMANDA ERIKA MITERIA LIM DIBUHO NI PAULINE SANTIAGO TIOSIN

mga mag-aaral sa MISFI Academy, sa Kapalong, Davao del Norte, ay naantala ng dalawang buwan nang dahil sa pagtanggi ng Alamara na ganapin ang seremonya sa sitio Patil, kung nasaan malapit ang paaralan.

Kinailangan pa ng mga mag-aaral na Lumad kasama ang kanilang pamilya, kahit ang mga sanggol, na maglakbay tungo sa sitio Muling; kung saan ang kanilang paglalakbay ay aabot ng humigit-kumulang dalawang araw ng paglalakad sapagkat napakamahal ng biyahe gamit ang habal-habal. Sa huli, kulang pa sa kalahati ng bilang ng mag-aaral ang nakadalo sa seremonya dahil hindi na nakaabot ang iba.

Maliban dito, may mga balita rin na tinatakot ng Alamara ang mga Lumad na gigibain at susunugin umano ang mga paaralang Lumad at papatayin ang mga guro dito.

Mayroon ding pagkakataon na sinunog ng Alamara ang mga paaralang Lumad pati na rin ang mga bagong tayong pansamantalang silid-aralan ng mga lumikas na Lumad.

Pinipilit din nila ang mga pinuno ng Lumad at baranggay opisyal na pigilan ang pagtayo ng mga paaralan.

Sa mga pagkakataong kinakailangan ng mga batang Lumad na lumuwas upang dalhan ng pagkain at gamit pangpaaralan ang mga bata at guro sa kabilang sitio, titingnan pa ng Alamara ang gamit na bitbit nila dahil baka raw gamit ito para sa mga NPA. Noong isang beses na umanong tumanggi ang mga batang Lumad sa inspeksiyon dahil mas mainam na madala ang mga gamit ng mas maaga, nagalit ang Alamara at binaril sila.

Ilan pa umano sa mga kasalanan ng Alamara ay ang pagnanakaw sa mga bahay at tindahan ng mga Lumad. Mayroon ding ilang araw na naglalasing ang mga miyembro ng Alamara at nagbaril na walang pakundangan; at para hindi makasuhan ay pinilit nila papirmahin ang mga Lumad sa isang dokumento na nagsasabing hindi totoo ang mga alegasyong ito; kung hindi m a n

sila pumayag na pumirma ay aakusahan silang miyembro o bata ng NPA. Sa ngayon, mayroong 52 kaso ng pagsalakay ng Alamara sa iba’t ibang lugar sa Mindanao.

May 20 batang Lumad rin na pinatay dahil pinaghinalaang miyembro sila ng NPA. Suma-total, mahigit isang daang libong Lumad na ang nalabagan ng kanilang karapatan.

Ang ginagawa ng Alamara, maliban sa paglabag nito sa karapatan ng kabataang lumad sa edukasyon, ay labag rin sa Republic Act 8371 o “The Indigenous Peoples’ Rights Act of 1997, partikular sa Chapter V, Section 22, kung saan nakalagay na: 1) bawal ang sapilitang pangangalap ng mga katutubo, lalo na ang kabataan, sa militar; at 2) bawal ang sapilitang pagpapalayas sa mga katutubo sa kanilang lupain para sa layuning pangmilitar. Labag din ito sa Republic Act 7610 o "Special Protection of Children Against Abuse, Exploitation and Discrimination Act", Article X, Section 22, kung saan pinagbabawalan ang pananakit sa mga bata pati na rin sa paggamit ng pampublikong gusali para sa pangmilitar na layunin.

Ang lahat ng ito ay nagsimula sa pagkakasatuparan ng Oplan Bayanihan ng administrasyong Aquino na para pagdakip ng mga NPA. Isang malaking kapalpakan itong Oplan Bayanihan dahil, ani nga ng ilang pinuno ng mga katutubo, kung gusto talaga nilang hulihin ang NPA ay dapat silang maghanap sa bulubundukin at hindi sa mga pampublikong gusali, lalo na sa mga paaralan kung saan ang tanging magagawa lang nila ay guluhin at saktan ang mga sibilyan, kasama na ang mga batang Lumad.

Noong Nobyembre 2014, ang STTICLC at MISFI ay nagkaroon ng kasunduan kay Col. Harold Cabreros, komandante ng 1003rd Brigade ng AFP, na paalisin ang mga sundalo at Alamara mula sa komunidad. Subalit kaysa umalis ang mga ito, tumungo pa sila mula sa labasan papunta sa looban ng komunidad. Dahil dito, libo-libo na ang nagsilikas na Lumad dahil sa pananatili ng mga Lumad sa komunidad.

IPAGPATULOY SA PAHINA 10

08 FEATURES T

ULUYANG WINAWASAK NG PROSESO NG komersyalisasyon, ang Unibersidad ng Pilipinas (UP) ay kasalukuyang nakakaranas ng pagbabagong hindi makabubuti para sa paglago nito bilang isang institusyon— isang institusyon na noon ay binansagan na tanging pambansang pamantasang nakapagbibigay ng mataas na kalidad ng edukasyon. Isang pamantasan na noon ay hindi napalilibutan ng mga pananda ng komersyalismo; isang pamantasan na noon ay pinagsisilbihan ang masang Pilipino.

DAUSDOS NG NASYONALISMO Itinatag noong 1907 at 1908, ang Philippine General Hospital (PGH) at ang Unibersidad ng Pilipinas ang mga pangunahing institusyon na humuhubog ng mga mahuhusay na propesyonal sa larangan ng kalusugan at pangangalaga. Ang mayamang kasaysayan ng mga institusyong ito na kasalukuyang nakatayo sa Malate, Maynila ay nagsimula noong 1995, sa pagkakatatag ng Philippine Medical School (PMS), na kalaunan ay naitatag bilang Kolehiyo ng Medisina at Surihiya.

Naisagawa ang konstruksiyon ng PGH sa pagkakapasa ng Batas Numero 1688, kung saan naglaan ng pondo ang gobyerno na katumbas ng Php780,000 para sa pagtatatag nito. Makalipas ang dalawang taon, nagbukas ang PGH sa publiko, handang magsilbi at magbigay ng kalidad na serbisyong medikal sa kung sino mang nangangailangan nito, na may tatlong daan at tatlumpung mga kama para sa mga pasyente.

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday Maynila—ang pinakaunang yunit ng Unibersidad ng Pilipinas—noong 1908.

Itinatag ang unibersidad at ang mga kolehiyo nito sa mga kalye ng Padre Faura at Felix R.Hidalgo. Ang mga kolehiyong ito ay binubuo ng Kolehiyo ng Sining, Medisina, Batas at Engineering.

Pagkatapos ng giyera na sumira at nagbigay daan upang tuluyang mawasak at masira ang pangunahing institusyon ng Pilipinas, nagkaroon ng plano para sa rehabilitasyon ng mga kolehiyo, kung saan nagkaroon ng Php13 milyon na pondo upang maisaayos muli ang Unibersidad ng Pilipinas, at ang dating mga kolehiyo ay lumipat sa kampus ng Diliman.

Nanatiling nakatatag ang PGH at ang Kolehiyo ng Medisina sa kampus ng Maynila, mahigit na isang daang taon na ang nakalilipas.

Sa kabila nang matatag na pagkakatatag ng PGH at UPM, umusbong ang banta ng komersyalisasyon. Ang patuloy na pagbawas sa badyet na inalalaan ng gobyerno sa pagpapalakad ng UP at PGH ay nagsimula noon pang 2010, kung saan bumaba mula Php6.9 milyon sa Php5.75 milyon noong 2011. Ipinapakita ng pagbaba ng nakalaang pondo na ito ang patuloy na kawalan ng interes at malasakit ng gobyerno para sa pagpapalakad ng tanging institusyon sa Pilipinas na nararapat na magbigay ng dekalidad na serbisyo sa mga Pilipinong naghihikahos at nangangailangan ng sapat na

Kalaunan, ang PGH ay naitatag bilang isang National University Hospital, at ang nangungunang pagamutan sa Pilipinas. Ito ay nagsilbing tahanan para sa mga mahuhusay na propesyonal sa medisina at pinakamagaling na mga doktor at mangagawa sa medisina na naghahanda upang makapagsilbi sa sambayanan.

Kasabay ng pagkakatatag ng PGH bilang isang pangunahing pagamutan ay ang pagkakatatag ng Unibersidad ng Pilipinas sa

PAG-ANINAW SA PATULOY NA KOMERSYALISASYON SA UNIBERSIDAD NG PILIPINAS

LIEZL ANN DIMABUYU LANSANG AT KATRINA MARIA LIMPIADA PEROLINO DIBUHO NI MARIA CATALINA BAJAR BELGIRA

pangangalagang pangkalusugan.

Ang PGH ang pinakamalaking ospital sa Pilipinas sa kasalukuyang panahon, ngunit sa likod ng mga saradong pinto, makikita ang kapabayaan at pagkukulang ng gobyerno upang mapagbuti ang kondisyon ng pagamutan.

Samantalang sa kampus ng UP Manila, nanatili ang mga makikipot na silid-aralan na hindi kaaya-aya para sa pag-aaral ng mga Iskolar ng Bayan. Nanatili ang mga Iska at Isko na walang matunguhan tuwing kumakalam ang kanilang mga sikmura, pili ang mga opsyon, at karaniwang tumutungo sa isang sentro ng komersalisasyon. Ang mga pasilidad at ang matrikula na binabayaran ng mga estudyante ng unibersidad ay hindi karapat-dapat para sa isang pampublikong pamantasan.

Dahil sa pagkakaroon ng komersyalisasyon sa unibersidad, nagkakaroon ng malaking paghati sa pagitan ng mga Pilipino na may kakayahan na magbayad ng mataas na matrikula at ang masang Pilipino na walang kakayahang magbayad nito. Ang edukasyon ay kailanman hindi dapat ituring na isang negosyo—katulad ng pagkamit ng mga pribadong kompanya sa pampublikong utilidad. Ang edukasyon ay isang karapatan na dapat maibigay sa bawat Pilipino at hindi angkinin ng isang industriya na nagnanais na baguhin ito.

Ang tuluyang pagdausdos ng UP at PGH patungo sa pribatisasyon ay nangangahulugan ng pagkawala ng diwa ng nasyonalismo sa mga institusyong ito at pawang pagtango sa mga dikta ng kapitalismong

salungat sa konsepto ng serbisyo-publiko.

HUWAD NA PAGBABAGO Mula sa patuloy na paggipit sa taumbayan sampu ng pagsasapribado ng murang serbisyong pangkalusugan, ang pag-igting ng komersyalisasyon sa unibersidad ay siya naming pawang pasanin ng mga Iskolar ng Bayan.

Kasabay ng nakaambang budget cut, himihimok ng gobyerno ang Unibersidad ng Pilipinas na sustentuhan ang mga sariling pangangailangan nito. Sa tulong ng kitang galing sa patuloy na pagpaparenta ng mga lupang pag-aari ng unibersidad sa mga pribadong korporasyon ay unti-unting nagkakaroon na raw umano ng kapasidad ang unibersidad na sustentuhan ang ilan sa mga gastusin nito. Bagamat sinasabing makakatulong ito upang mapakinabangan ang mga lupang hindi nagagamit sa unibersidad ay nananatiling isang malaking kuwestiyon pa rin kung nakikinabang nga ba ang mga mag-aaral dito.

Isa na lamang sa mga malinaw na manipestasyon ng komersalisasyon ang pagtayo at ang pamamalakad ng Ayala sa UP Town Center at UP-Ayala Technohub, na parehong matatagpuan sa mga lupang pag-aari ng UP Diliman. Sa pagkapanalo ng Ayala Land Inc. (ALI) sa bidding process ay binigyan ito ng UP ng 25 taong palugit sa pagaarkila ng mga lupang kinatitirikan ng mga nasabing gusali. Ang pagpapatayo umano ng mga ito ay makatutulong upang mas maging maunlad ang unibersidad bilang sentro ng teknolohiya at pananaliksik. Sa pamamagitan ng pagtatayo ng information technology at business process outsourcing (BPO) firms ay posibleng makapagalok rin daw ito ng maraming mga trabaho. Sa kabilang banda ay sinabing magiging parte rin ito ng imahe ng isang university town, kung saan ang mga magiging okupante ng mga pwesto sa gusali ay makatutulong na punan ang mga pangangailangan ng mga estudyante, katulad na lamang ng pagkain, gamit, at matitirhan.

Subalit ay makikita na hindi abotkayang alternatibo ang mga paninda sa UP Town Center at sa Ayala Technohub katulad na lamang ng pagkain. Maliban sa mga fast food chain ay halos mga mamahaling kainan ang umookupa sa mga ito. Sampu na rin ng pangingibabaw ng mga BPO ay limitado rin ang mga klase ng trabahong inaalok ng mga kumpanya sa Technohub.

Taliwas sa mga pangakong makatutulong ang mga gusaling ito ay tila nagsisilbi lamang silang iskema upang kumita ang mga pribadong kumpanya sa pamamagitan ng patuloy na panggagatas sa mga Iskolar ng Bayan.

IPAGPATULOY SA PAHINA 04

CULTURE 09

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday September 27, 2012

November 10, 2014

August 7, 2015

@#$%&*! Sobrang init pala talaga sa Maynila.

Basa ng ulan, sira ang payong at stranded sa isang waiting shed sa kahabaan ng Taft. Nangangatal na ako, at sumagi sa isipan ko: miss ko na si mama’t si papa.

“yes ma oks lang me. wag ka mag-alala :) mag-an kayong ni papa?”

Kung hindi itim na usok ang ibubuga sa'yo ng kalsada, umaalingasaw na lagnat naman ang salubong ng dormitoryo. Ano pa’t mukhang naghihingalo na yung tanging electric fan namin sa kwarto. Kanina lang, habang abala sa pagpaypay at pagwasiwas ng bagong biling modyul, sambit ng kasama ko, "Sino nga ulit yung nagsabing global warming is a myth? T*ngina, aabangan ko sa kanto."

Gusto ko sanang sabihin na hindi lang siya ang mag-aabang; ani manong guard, sa isang linggo pa nakaiskedyul mapalitan ang kasumpa-sumpang bentilador. Nakita niya siguro ang pagkalumo ko kaya niya nasabing sa aking, “Masanay ka na.”

Ngunit ang hirap talagang masanay. Sa amin, sanay ako sa privacy at space na ipinagkakaloob sa akin ng aking pamilya; ngayon, apat kami sa loob ng isang maliit na kwarto, halos kabisado na ang ritmo ng paghinga ng bawat isa. Sa probinsiya, may katahimikan at kapayapaan akong laging maaaring samantalahin; ngayon, kailangan mong makipag-sabayan sa ingay ng mga sasakyan, o sa ingay ng radyo ng roommate mo para lamang makapag-aral. Sa bahay namin, laging mayroong pagkain na libre para sa lahat na kainin; ngayon, kailangan mong markahan ng pangalan mo ang pagkain sa ref, kung ayaw mong makuha ito ng iba.

Pero ang mga taga-probinsiyang kagaya ko ay wala namang ibang pagpipilian. Gusto mo ng dekalidad na edukasyon? Pumunta ka sa Maynila.

Gusto mong makahanap ng maayos na trabaho?

Doon ka maghanap sa Maynila. Lahat ay nasa Maynila – itinakda na yata ng sistema at tadhana ng bansang ito na sa mga urbanisadong lugar lamang magkakaroon ng katuparan ang pangarap ng isang ordinaryong Pilipino na makatapos, makapagtrabaho, at masustentohan ang pamilya.

Wala raw asenso sa probinsiya – ‘yan na yata ang ginintuang batas sa Pilipinas.

Kaya’t wala akong pagpipilian kung hindi ang pilitin ang sarili kong tumayo sa sarili kong mga paa sa murang edad na disi-sais. Kung noon ay hindi ka nakakapaghawak ng pera, ngayon ay alam mo na kung paano mag-ipon para sa gastusin ng susunod na buwan. Lalabhan at ititiklop mo ang sarili mong mga damit, at minsa’y maghihintayan pa kayo para mahugasan ang pinggan at basong ginamit. Walang nanay o tatay na magpapaalala sa iyo kung gaano na karumi ang iyong kwarto, kung saan dapat maglinis o kung kailan ilalabas ang basura. Sariling sikap at tiyaga; sariling disiplina.

Swerte ‘yong iba na may pamilya o kamag-anak dito sa Maynila. Pagdating nila sa kanilang mga tahanan, hindi na nila kailangan pang intindihin ang kanilang hapunan o agahan kinabukasan, dahil may nakahanda na. Hindi na nila kailangan pang magpaload at maghanap ng libreng oras para makausap panandalian ang kanilang mga kapatid, dahil isang kwarto lamang ay nandyan na sila. Higit sa lahat, hindi nila kailangang indahin ang bawat gabing uuwi sila sa kanilang mga kwartong wala man lamang madadatnang pamilyar na mukha, o makwekwentohan ng pagkakapasa nila sa kanilang exam.

Mahirap, ‘tol. Sobrang hirap.

Pero bukod sa sarili kong lungkot, mas inaalala ko ang pasakit at sakripisyong dinadanas ng aking pamilya sa pagpapa-aral sa akin dito sa Maynila.

Bukod sa mahal na buwanang bayad sa dorm, at linggohang baon, nandyan pa ang mahal na matrikula at ibang bayarin na pasanin nila bawat semestre. Naaalala ko noong nagpunta kami ni Tatay sa OUR para magbayad, halatang-halata sa ekspresyon niya ang pagkabigla sa laki ng aking tuition fee. Para bang kung hindi lang nagpipigil ay gustong sabihin sa cashier ang mga katagang, “Akala ko ba state university ito?” Pero tahimik lang niyang inabot ang pera, at umalis kami.

Kaya naman naiintindihan ko sila kapag paulit-ulit nila sa aking sinasabi na ang gawing prayoridad ko sa buhay ay ang makapagtapos ng pag-aaral. Dahil malayo sila sa akin, at hindi nila ako mababantayan araw-araw, huwag daw sana akong gagawa ng mga bagay na makakaharang sa aking matiwasay na pag-aaral – huwag daw akong mag-syota, huwag magpadala sa barkada, at dahil nasa UP, huwag sumali sa rally. Ang pagsunod sa kanila ang tanging bagay na maisusukli ko sa kanilang pagod at pagpapakahirap.

Ngunit habang tumatanda ako’t nagkakaisip sa unibersidad na ito, at habang lalong tumataas ang bayarin sa dorm at ang aking matrikula, unti-unti kong kinukwestiyon kung talagang “swertihan” lamang ang pagkakaroon ng maalwan na paninirahan sa Maynila at pag-aaral sa unibersidad – kung ito ba ay isang pribilehiyo o isang karapatan.

Sagot ko kay mama nang kamustahin niya ako sa text. Nasilip niya sa balita na maraming estudyante ang walang matulugan sa Diliman at nag-camp out na sa grounds. Karamihan sa bilang na iyon ay galing pa sa malalayong probinsya. Naalala daw niya ako.

Abot sa kalawakan ang tindi ng hirap na nararanasan ng mga estudyanteng iyon, dahil hindi tulad ko, walang bubong sa taas ng kanilang ulo, walang malambot na higaang humahalili sa kanilang pagod at hinanakit. Naisip ko, kung tungkulin ng UP na makapagbigay ng dekalidad na edukasyon, bakit hindi kasama ang makapaglaan ng maayos at murang tirahan para sa mga mag-aaral nito? Ang responsibilidad ba sa paglinang ng talino at gilas ng mga Iskolar ng Bayan ay talagang natatapos sa loob lamang ng mga laboratoryo at klasrum?

Sa pagtira sa dorm ay nakakahanap ka ng tunay na mga kaibigan, ng mga katuwang tuwing magreremovals, namimiss ang pamilya, naiinis sa may sungay na prof o pinoproblema ang lovelife.

Doon ka natututong makisama at makisalamuha ang iba’t ibang klase ng tao, tumayo sa sarili mong mga paa. Matututo kang disiplinahin ang kapangyarihan mo sa sariling pagpapasiya, binububo ang konsepto ng iyong sariling gusto mong maalala ng mundo. Kung gayon, ang dorm ay parte ng kabuuang pag-unlad at pagkatuto ng isang tao. Parte ito ng edukasyon mo, at higit pa.

Samakatuwid, sa dorm nasasanay ang mga Isko at Iskang makisalamuha sa lahat ng klase ng tao, at tungkulin ng admin na pangalagaan ang ganitong pangkabuuang pag-unlad at pagkatuto ng bawat Iskolar ng bayan. Ngunit iba ang katotohanan: tulad ng bentilador na ito ang UP – unti-unting umiikot papalayo sa mga tao, hanggang sa tuluyang maglaho ang karakter nitong pampubliko. Ang edukasyon, na dapat sana’y isang karapatan, ay nagiging isang pribilehiyong nakalaan lamang para sa mga may kayang bayaran ito.

Ang pagtitiis, hirap at pawis na natutulak ang mga estudyanteng pagdaanan taon-taon ay sintomas ng isang malalang problema—ang bulok at mapanghating sistema ng edukasyon, at pagtrato sa mga kabataan bilang tagadala lamang ng kita. Ngunit ang pagtanggap sa ganitong kalagayan ng mga dormitoryo, ang pagsambit na, wala na akong magagawa, ganyan talaga, titiisin ko na lang, ay pagtanggap na rin sa kasalukuyang kalagayan ng edukasyon, pagtanggap ng pagkatalo.

Kahit gaano pa “kaayos” ang mga buhay natin, hanggang ang ating karapatan ay ipinagkakait ng iilan, hanggang ang ginhawa ay nabubuhay lamang sa retorika, itong “kaayusan” na ito ay mananatiling kathang-isip lang. Dahil ngayon hindi na lang, “matira, matibay,” kung hindi, “matira, may kuwalta.”

Sa huli, isyu pa rin ito ng kung sino ang nakalalamang.

Kinabukasan, habang papunta sa Cybernook, kinawayan ako ni Kristine mula sa taas ng hagdanan— kaklase ko sa thesis. Ngunit natakpan siya ng alingawngaw ng sigaw ng mga estudyante sa lobby, karga-karga ng papel at posters ang panawagan, nila, at natin tungkol sa edukasyon.

Bitbit ang plakard na abot ng isang lalaki—“NO TO COMMERCIALIZATION OF EDUCATION”— sa kauna-unahang pagkakataon, napagdesisyunan kong sumingit sa hanay. May nagsimulang magsalita sa harap, at wala na si Kristine; siguro’y umakyat na para maunang kumuha ng kinakailangan papeles. Ngunit hindi ko ito alintana—itinaas ko ang plakard, tulad ng pagtaas ko hindi lamang sa aking personal na mga pangarap, kung hindi para rin sa mga susunod na Iskolar ng Bayang makikipagsapalaran sa Maynila, mawawalay sa pamilya, at lalaban para sa kanyang mga karapatan.

Napa-buntong hininga ako – sa wakas ay tanggap na ang kapalarang pagsuong sa baha pabalik ng dormitoryo.

Unti-unti, nalalaman kong ang pagkatuto ay hindi lang nakakahon sa klasrum o sa pamantasan – maaari ka ring matuto sa labas nito.

Rights for Rent

ISANG PAGTANAW SA BUHAY DORMITORYO NG MGA ISKOLAR NG BAYAN GABRIELLE MARIE MELAD SIMEON DIBUHO NI CZARINA CATAPANG TUAZON

10 GRAPHICS

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday SA KADENA NG MILITARISASYON Sa kabila ng lahat ng ito, kung kailan parami na ng parami ang kabataang Lumad na naapektuhan, wala pa rin silang natatanggap na tulong mula sa pamahalaan.

ANG PAGKALAS Kasabay nang patuloy na paglaban ng mga batang Lumad ay ang patuloy na pagkakait sa kanila ng kanilang karapatan sa edukasyon.

Ayon sa ulat na natanggap ng Save Our Schools Network (SOS), mayroong 13 insidente ng sapilitang pagtitirik ng mga kampo ng militar at mga banta sa higitkumulang 1,686 na estudyante at 42 na guro sa Talaingod, Davao del Norte at Compostela Valley.

Ang mga reklamo ay inihain ng grupo sa Department of Education (DepEd), sa pagasang makakutulong ito sa kanila. Ngunit kibit-balikat lamang ang sekretarya ng DepEd na si Sec. Armin Luistro sa isyung ito.

Sa halip na kumilos at subukang solusyonan ang problema, ipinasa lamang sila sa ibang ahensya ng gobyerno, partikular sa Armed Forced of the Philippines (AFP) sapagkat ayon sa sekretarya, ito ang dapat nilalapitan tungkol sa mga isyung pang-militar at hindi ang DepEd. Isang malaking kamalian ang idirekta sa AFP ang hinaing ng SOS Network sapagkat ang mga ganitong kaso ay nasa ilalim ng hurisdiksiyon ng DepEd; lalo na’t ang kaso ay nasa ilalim ng sektor ng edukasyon.

Ayon kay Madella Santiago, ang tagapagsalita

ng SOS Network, isang malaking kapalpakan ang DepEd lalo na’t hindi natugunan ni Sec. Luistro ang kanilang mga hinaing. Dahil sa halip na sila’y tugunan, ang tanging naging tugon ni Sec. Luistro ay mga burukratikong kamangmangan gaya nang paghingi sa kanila ng mga dokumento para “pormal” ang kanilang mga kahilingan at pahayag.

Binigyang-diin din ni Sec. Luistro na mahalagang magkaroon ng masinsinang imbestigasyon ang isyung ito sa kabila nang halatang pilit na pagpasok ng militarisasyon na pati ang buhay at edukasyon ng mga kabataan ay nadadamay. Ang tanging ipinangako ni Sec. Luistro sa SOS Network ay ang walang-kasigurohang iaakyat nito ang mga hinaing ng mga Lumad sa Council for the Welfare of Children (CWC) upang masimulan ang nasabing imbestigasyon.

Ang samahang Salinlahi Alliance for Children’s Concerns ay nakatanggap din ng ilang ulat hinggil sa pang-aabuso sa mga batang Lumad na agad nilang inakyat sa mga ahensya ng gobyerno at mga kinauukulan.

Ayon sa Children’s Rehabilitation Center (CRC) Mindanao, mayroon nang naitalang 20 na batang pinatay dahil sa mga operasyong military at 31 na bata naman ang inakusahang rebelde. Nagpahayag ng pangangamba ang CRC sa patuloy pang pagtaas ng panganib sa mga Lumad, lalo na sa kabataan.

Hanggang ngayon ay wala pa ring konkretong solusyon ang gobyerno patungkol sa kasong ito. Patuloy ang mga makabayanggrupo kagaya ng CRC, Salinlahi Alliance

MULA SA PAHINA 07

for Children’s Concerns at SOS Network sa pagpepetisyong alisin ang mga militar at itigil ang militarisasyon, hindi lamang sa mga paaralan kundi sa buong komunidad ng mga Lumad. Nararapat lamang buksan, hindi lamang ng DepEd kundi pati ang ibang ahensya ng gobyerno, ang kanilang mga mata at iabot ang kanilang mga kamay upang resolbahin ang isyu ng militarisasyon at pangaabuso sa mga karapatan ng mga Lumad.

Tungkulin ng gobyerno ang mabigyan ng sapat na atensyon ang ganitong mga kaso at pagsikapang mabigyan ito ng solusyon.

Edukasyon ang pangunahing sandata ng mga kabataang lumad laban sa sistemang isinasailalaim sila sa diskriminasyon at pang-aalipusta dahil sa kanilang kalagayan bilang mga katutubo. Ngunit sa ginagawang pagpapahirap ng gobyerno, lalo lamang sumsadsad sa kailaliman ang kalagayan ng mga katutubong katulad ng mga lumad.

Hangga’t nanatili ang mapaniil na pagtrato sa mismong mga tahanan at mga ikalawang tahanan ng mga Lumad at patuloy na ikakadena ng militarisasyon ang libolibong mag-aaral na Lumad, patuloy ang paghihirap na daranasin nila.

Dahil dito, wala nang mas makatarungan pa sa panawagang ipaglaban sila at tumindig para sa kanilang mga karapatan.

Signos

Read and download MKule issues at issuu.com/manilacollegian Like us on Facebook: facebook.com/ themanilacollegian Follow us on Twitter: @MKule

UMAGA NG MAG-AARAL Patrick Jacob Laxamana Liwag

OPINION 11

Volume 29 Number 02 September 3, 2015 | Thursday

PAGSAKAY

PUBMAT

Lizette Joan Campaña Daluz “Uy gawa ka naman ng pubmat.”

Minsan hindi ko na talaga alam kung ano ba ang mararamdaman ko sa tuwing maririnig ko ‘to. Sa katotohanan, may mga pagkakataong nakakasawa nang gumawa ng pubmat. Pero may pagkakataon din namang ako mismo ang magkukusang gumawa ng mga ‘to.

Ang paggawa ng pubmat ay parang ‘yong adviser mo na minsan tataguan mo at minsan naman ay hahabul-habulin mo rin.

Pero una sa lahat, ano ba ‘tong pubmat?

Ang pubmat o publicity material ay ginagamit upang magpakalat ng impormasyon tungkol sa isang kaganapan o personalidad, upang mas marami ang makakilala at tumangkilik dito. Maging litrato man, leaflet, o poster, hindi maikakaila na ang pubmat ay isang epektibong paraan sa pagbigay ng media exposure para sa isang bagay.

At ang isang napapanahong tipo ng pubmat ay ang mga graphics na makikita natin sa Facebook.

Ang mga pubmat sa social media ay

ginagamit ng mga organisasyon para sa mga event nito, sa mga kampanya, at iba pang programa. Sa kasalukuyan, ang paggawa at pag-release ng pubmat ay hindi nawawala sa agenda sa pagsisimula ng isang proyekto. Recruitment, statements, reports, kalendaryo, pagtinda ng mga t-shirt, detalye tungkol sa isang activity, impormasyon tungkol sa mga isyu, at kung anu-ano pang tandaan na ang isang kaganapan, programa o kampanya ay hindi dapat sumaalang-alang sa magandang pubmat. kalakip nito ang masikhay na pagmumulat at pagoorganisa

announcement, lahat ng ito gagawan at gagawan ng pubmat. Makapangyarihan ang pubmat sa social media. Praktikal ito – basta’t may Photoshop ka (o Paint kung hardcore ka), okay na, hindi na kailangan ng kung anu-ano pang gastos. At kung talaga namang ibang klase ang design at nilalaman, tiyak na matatandaan ito ng mga tao.

DECAPITULATION

aalala kita nang minsang mapatigil ako sa isang waiting shed sa Maynila.

Pasulyap-sulyap ako sa relo ng katabi, nangangatog ang pantog at gusto nang umuwi. Umuulan. Usad-kuhol ang trapiko, at may singaw na amoy sa bawat sulok ng kalsada. Naisip ko: ayan o, tatlo sa mga bagay na ayaw mo.

Napangiti ako. Ang tagal din nating hindi nagkausap, ano? Kumusta ka na kaya? Siguro nakasiksik ka sa dyip, humaharurot sa gitna ng rush hour.

Komportable sa sasakyan, sa bus, inaaliw ang sarili sa larong kinalolokohan.

O baka naman nasa bahay ka na?

Kumakain, nagbubuklat ng libro?

Nakahanap ng perenyal na espasyo sa harap ng laptop at telebisyon. Nasa labas, sa rooftop, sa terrace; nagyoyosi.

Nakikipagpalagayan sa sarili kung last stick na ba talaga, o magpapanggap na lang muna.

Ah basta, saang lupalop ka man napunta—pakiusap, bumalik ka na.

Pagdududa man ang tumulak sayo para lumiban, pagdadalawang-isip kung tama ba ang tinahak mong landas; hindi na bago yan. Ako man, at libolibong iba pa, madalas makaramdam ng kasiglahan, ngunit nakakain din ng nais na magkibit-balikat na lamang.

Sa kabila ng pagiging praktikal, epektibo at mahusay ng isang pubmat, hindi ito sapat. Sa paglunsad ng mga programa, hindi tayo dapat nagpapakulong sa IPAGPATULOY SA PAHINA 06

SA IYO*

Gabrielle Marie Melad Simeon

N

Ngunit sa likod ng bawat pubmat ay isang matinding pag-brainstorm ng tema, pag-iisip ng isang witty o matalas na caption, at walang tulugang pagPhotoshop. Kailangan sabay sa uso ang tema, kailangan patok sa masa, kailangan nakaka-relate ang bawat estudyante, kailangan ganito o ganyan. Maraming elemento ang kailangang isaalang-alang sa pagbuo ng konsepto. Sa panahong sinasabing fast-paced na ang mga tao, mainam na minimalist o flat design ang gamitin. Sa panahong nagkakapalit na ang depinisyon ng hipster at mainstream, kailangan na sumabay sa kung ano ang kukuha sa interes ng mga mambabasa. At sa iba’t ibang pakulo na sumusulpot mula sa mga programa sa telebisyon at sa mga kumakalat na video mula sa internet, mainam rin na gamitin ang mga ito upang makakuha ng atensyon at sumabay sa napapanahong interes ng masa.

Kapag hindi na kaya, titigil na. Kung may mabasa, marinig o mapanood, kebs na lang. Nasa magandang kalagayan naman tayo eh, nakakakain ng tatlong beses sa isang araw, nakakatuntong sa pamantasan. Buhay tayo, magtagumpay man o hindi ang laban ng bayan.

Pero isipin mo: baka dumating ang panahon na si Papa ay halos bentekwatro oras nang kumakayod para lang kumita ng P40,000 buwan-buwan na nauubos din naman sa napakamahal na matrikula, pagkain, bilihin at kuryente.

ah basta, saang lupalop ka man napunta— pakiusap, bumalik ka na.

Si nanay na nasa kabilang panig ng mundo, halos ubusin na ang lakas kapalit lang ng kaunting pera, at sa pagmamalupit ay nagiging biktima pa.

O si ate na nabubulok sa bahay, dahil sabi ng lipunan na ang babae’y dapat nakakulong lang sa tahanan, dahil walang bukas na oportunidad para sa kanila kagaya ng sa mga kalalakihan.

Kahit si bunso, na gustong pumasok sa isang state university, kung saan P3000 kada unit na ang binabayaran, na hinuhubog ang isip hindi para maglingkod sa kanyang bayan, kung hindi para maging tuta ng dayuhan.

Maniwala kang may dahilan ang pagdayo mo sa lansangan. May dahilan ang bawat alingawngaw ng sigaw, bawat late at absence at pagpupulong hanggang alas-otso ng gabi. Huwag na huwag mong pagpasensiyahan ang kurakot at abusado sa kapangyarihan, ang mga nangangamkam ng lupa, ang mga pinagkakait ang mga karapatan ng manggagawa, ang mga sunod-sunuran sa dikta ng ibang bansa.

Pero higit sa lahat—huwag kang magpadala sa pambubuyo ng iba. Sumandig ka sa lakas ng mga mamamayan. Kung sabi nga sa kanta, “...naguguluhan pa ako ngayon, naghihintay na sila doon. May panahong magduda at magtanong, ngayon ang panahon ng pagharap at pagsulong.”** Para sa iyo: sa iyong nakikibaka, hangad ko na huwag kang tumigil. Bagkus ay patuloy mong sindihan ang apoy at paramihin ang mga pusong umaalab, hanggang magluwal ng makabuluhang pagbabago sa lipunan.

Dahil sa panahon ngayon, walang duda o biro, lubhang kailangan natin ang mga taong tulad mo. * Hindi po ito kanta ni Sarah Geronimo ** Pahiram po, ‘nong Bong Ramilo

Famous Last Words Aria Hernandez STICKING POINT

E

ver wondered what is the cost of being an Iskolar ng Bayan?

When I passed the UPCAT a few years ago, I was beyond ecstatic. I had always dreamed of studying at UP and learning from the finest professors in various fields of study. I had always visualized myself as an Iskolar ng Bayan not because of the prestige and honor it offers, but because of the quality education and excellence. While I may sound naive and idealistic to some, I am confident that i am not wrong, considering the fact that I gained much more than what I expected.

Unfortunately, not everyone can afford the same privilege as me. After all, even education in a state university is no longer free.

While I grew up in an affluent household which routinely engages in extravagant displays of leisure and consumption, I am aware of the costs of education and I never took it for granted. I personally bought books and enrolled in classes so I know how much I am paying for my education. I also had friends who complained about their lack of finances and how they sometimes had to resort to questionable means to obtain money.

I stayed silent, because I did not know how to react or respond properly as I have never had this problem. Because of that, I believed that financial incapacity is the only reason why students, even if they pass the UPCAT, do not enroll in UP. However, I have learned the truth when I started studying in UP. High quality education is not exclusive or a privilege for the chosen few. Quality education, not just access mere access to education, is a basic human right which is universal and inalienable - everyone is entitled to this. . Moreover, it is multidimensional, meaning a student’s inability to pay for his or her tuition is not the only hindrance. There are a lot of factors involved such as inaccessible basic services, inadequate facilities, poverty, malnutrition, housing and shortage of policy, and lack of awareness and understanding of importance of education.

That is why I was shocked when it came to my attention that my former affiliation addressed this issue as it was just a monetary problem. They blurred the lines between reality and fiction, propagating the idea that access to quality education can be achieved if you CONTINUED ON PAGE 05

PULIS PANGBALARILA THALIA REAL VILLELA

God love’s us no matter what-- even when our grammaring is wrong.

I has wrote these article to show and deduced why we, the sovereign Filipino peoples, are irksomely bothered by these but not of this: Kamusta, Poy? Ngayon lang kita nakita ulit ng magka-hiwalay tayo. May bago kana daw ini-ibig? Sana ako nalang, ako nalang ulit.

Sa kasalukuyang lipunan, para bang kahindik-hindik na krimen ang magkamali sa Ingles, samantalang kibit-balikat naman ang mga tao sa anomang istilo ng paggamit ng Filipino. Ito ang madalas na ipinararamdam ng mga grammar Nazi – ang mga taong tila ba’y “enlightened ones,” na pasan-pasan animo ang tungkuling i-enlighten ang iba sa mga mali nila sa balarilang Ingles. Sa ganitong penomena natin mamamalas na nakahabi sa mga wika sa loob ng isang bansa ang kasaysayan nito, maging ang pagbabago bilang indibidwal at bilang isang nasyon.

ekslusibong pangkat na nabubuhay sa walang hanggang kompetisyon at pagpapasikat.

Ilusyon lamang ang konsepto ng “belongingness” na nais maramdaman ng mga grammar Nazi sa hanay ng mga intelektwal – wala naman talagang komunidad ang nabubuo sa pagitan nila at ng iba pang grammar Nazis. Upang manatili kasi ang persepsyong sila ay matalino, kailangan nilang magpatuloy sa pagpuna sa paggamit ng balarilang Ingles ng isa’t-isa; kailangan nilang ipagpatuloy ang pagpatunay na ang bersyon nga ng balarilang alam nila ay tama, at ang sa iba at mali. Kung sila nga ay nasa isang komunidad, nasa loob sila ng isang pangkat na nabubuhay sa walang hanggang paghihilahan pababa; sa paghahanap ng puna sa isa’t-isa.

Hindi gusto

rin nilang

Pagsuri at Pagtasa sa Grammar Nazism ng mga Pilipino DIBUHO NI JOSE PAOLO BERMUDEZ REYES

Dito, mahihinuha na “egotistic” ang pananaw na mayroon ang mga grammar Nazi, na imbes na nakatuon sa pagpapaunlad ng komunikasyon sa pagitan ng komunidad ang intensyon, ay nasa pag-aangat sa sarili ang nais para sa panandaliang tawag ng kasakitan o katalinuhan. Natutugonan nila ang kanilang pangangailangan sa selffulfillment sa dami ng likes at favorites na nakukuha ng kanilang pagpuna – na kahit panandalian, sila’y naging “tanggap” sa lipunan.

Ngunit sa pagiging grammar Nazi, nawawala ang konsepto ng “katanggaptanggap” sa lipunan, dahil ang lahat ng batayang pang-komunikasyon na mabubuo ay patuloy lamang gigibain at pupunahin.

masasabing

ISANG BALA KA LANG

Grammar Nazism. Grammar: mula sa Ingles na salita para sa balarila, na pamantayan sa paggamit ng mga salita sa isang wika; at Nazi: halaw mula sa racist at mapagmataas na partido ni Adolf Hitler -- mahahalintulad sa tila superiority complex ng mga grammar Nazi dahil sa kanilang pagkamaalam sa arbitraryo lang din namang panuntunan. Sa kasalukuyang panahon ng globalisasyon, itinuturing na mahalaga ang pagsunod sa rules of grammar sapagkat ito ang gabay upang maipahiwatig ang tamang ideya sa wikang Ingles.

Kaya nama’y sa wika pa lang ay malalaman na kung gaano kalaki ang impluwensiya ng imperyalismong Amerikano sa takbo ng pag-iisip ng mga Pilipino. Ang mga Pilipino ngayon ay naniniwala na ang Ingles ay mas angat at mas mahalaga kaysa Filipino. Ikinalulugod nila nang lubos ang pagkakakilala sa kanila bilang best English users sa buong mundo; dinaig pa nila ang mga mauunlad na bansa gaya ng Japan, China, South Korea, atbp.

Sa wikang Ingles, madali nga naman kasing maiba ang kahulugan ng mga salita’t buong ideya kahit simpleng pagkakamali lang sa balarila. Ngunit iba naman na kasi ang usapin kung tila “Bawal Magkamali – nakamamatay” na ang nararamdaman ng madla. Ito ay dahil sa bawat pagkakamali sa balarila, pagkatao’t talino na nila ang inaatake’t sinusukat, imbes na tulungan na lang silang itama ito, lalo na’t ang mga pagkakamaling ito ay may pinag-uugatang seryosong suliranin ng lipunan na biktima lang ang bawat indibidwal.

Ngunit, ang komunidad na ito ay isang

Bumabalik naman sa colonial mentality ang pagkaka-angkla ng grammar Nazism ng mga Pilipino. Gaya ng sabi sa librong “Black Skin White Masks” ni Fratz Fanon, ang mga Pilipino nama’y tila mga taong nagiging puti habang itinatakwil ang totoong pagiging itim, dahil sa madali nilang pag-ampon ng wika’t kultura ng dayuhan. Mahihinuha mula rito ang inferiority complex na bunga ng kahinaan ng identidad ng sarili nilang kultura.

Sa wikang Filipino, dedma ang mga Pilipino sa paggamit ng tamang termino o salita, maging sa wastong pananda, o tiyak na pagkakahabi ng mga ideya at salita sa isang pangungusap.

Lumalabas tuloy na ang Ingles ay ‘di na ibang lenggwahe sa Pilipinas; ang mga Pilipino pa ang ‘di pamilyar sa Filipino. Sa patuloy na pagiging grammar Nazi ng mga Pilipino sa wikang Ingles, mahihinuha ang mas maigting na pagpapaunlad nila sa wikang banyaga kaysa sa sariling wika.

“Just one mistake, and you’re dead.”

Ayon sa Hierarchy of Needs ni Abraham Maslow, sa proseso ng paghubog ng isang tao sa kanyang pagkakilanlan, nagkakaroon siya ng pangangailangan na maikabit ang kaniyang pagkatao sa isang grupo o pangkat na sa tingin niya’y lubos na kumakatawan sa kanyang karakter at ambisyon sa buhay.

Sa konteksto ng grammar Nazism, ang konsepto ng “belongingness” ay mabilis na nakakamit sapagkat sa pagiging grammar Nazi ay ipinapalagay na awtomatikong napapabilang ang isang indibidwal sa komunidad ng mga intelektwal o matatalino.

Malaking bagay ang pagsangguni sa kasaysayan na bunga ng mga mananakop ng bansa. May dahilan kung bakit mas binibiktima ng grammar Nazism ng mga Pilipino ang kanilang kapwa kaysa mga dayuhan: ang kanilang colonial hangover. Ang filipinization ng wikang Ingles ay manipestasyon ng pag-angkop ng mga Pilipino ng kultura ng mananakop sa kanilang kultura – makikita ito sa pagkakaroon nila ng sariling bersyon ng pinaghalong wikang Ingles, at dayalektong Tagalog, o “Taglish.”

makaramdam ng sense of belongingness sa ibang mga taong kasama nila sa isang lipunan. Sa grammar Nazism, dahil antagonistiko na agad ang dulog ng pagwawasto, lumalabas ang tunay na intensyon ng mga ito na pahiyain ang isang tao, habang patuloy naman nilang itinataas ang kanilang sariling posisyon sa lipunan – na sila ngayo’y ganap ng mga pantas at henyo ng modernong panahon. Daig pa nila ang Mircrosoft Word na minamarkahan agad ng linyang pula at luntian ang bawat maling spelling o maling grammar ng isang tao.

ITAAS KAMAY

ANG MGA KUNG AYAW MASAKTAN

"After all, we’re ALL guilty of this."

Tunay na ang lenggwahe ang daluyan at repleksyon ng kamalayan ng mga mamamayan. Dahil nakabatay sa materyal na kondisyon ang wika, malalaman na agad sa mga wika sa loob ng isang bansa ang kultura ng mga mamamayan – ang pagkakaroon ng maraming Pilipinong termino para sa “bigas”, ngunit walang iba para sa “corn” na mais lang, ay manipestasyon ng pagiging sagana ng palay sa bansa, at ang pagturing dito bilang staple food ng mga Pilipino.

Upang maging globally competitive daw ang mga Pinoy, isinabatas ang bilingualism sa Pilipinas-- idineklarang opisyal na lenggwahe na rin ng bansa ang Ingles, ayon sa Article XIV, Section 6, ng Saligang Batas.

Ang probisyong ito ay pabor raw sa mga Pinoy dahil mas maraming oportunidad ang nagbubukas sa kanila—mas nagiging bukas at malawak umano ang kanilang kaisipan, at pag-unawa sa kulturang Ingles, ang wikang pinaka-maimpluwensiya raw sa mundo; mas nagiging dalubhasa rin daw sila sa pagmu-multi-task; at mas nakadadagdag ito ng oportunidad sa paghahanap-buhay.

Ang labis na pagpapahalaga sa banyagang IPAGPATULOY SA PAHINA 10