The Manila Collegian Volume 28 Number 16-17 by The Manila Collegian

THE MANILA COLLEGIAN

THE OFFICIAL STUDENT PUBLICATION OF THE UNIVERSITY OF THE PHILIPPINES MANILA

MORE INSIDE

Monday May 11, 2015 Volume 28 Numbers 16-17

02 NEWS Manalo, Balahadia heads 37th UPM USC 09 FEATURES On the Death Row 14 OPINION Takot 15 EDITORIAL Bagtasin ang mga Hamon 16 CULTURE Biyahe ng Bayan

02 NEWS

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Manalo, Balahadia heads 37th UPM USC A-K takes majority of seats ARTHUR GERALD BANTILAN QUIRANTE The Alternative Students’ Alliance for Progress – Katipunan ng mga Progresibong Mag-aaral ng Bayan (ASAP-Katipunan) clinched five of the nine major positions in the 37th University of the Philippines Manila University Student Council (UPM USC), including the Chairperson and Vice Chairperson positions. On the other hand, Bigkis ng mga Iskolar Para sa Bayan Tungo sa Makabuluhang Pagbabago (Bigkis UPM) garnered two seats, while the remaining two were claimed by independent candidates.

CAS, CM, CN, and CPH and hoisting a margin of 744 votes against BIGKIS UPM’s Vice Chair bet Charles Kenneth Yao who got significant votes from CD and CP only.

A-K Predominance

Furthermore, John Aaron Isidro from Bigkis UPM clinched the sixth place and April Joy Baldovino, another independent candidate, landed seventh.

Cid Ryan Manalo, A-K’s Chairperson bet, successfully seized the USC Chairperson position having won in the College of Arts and Sciences (CAS), College of Dentistry (CD), and College of Nursing (CN). Meanwhile, Bigkis UPM’s Chairperson bet Hannah Thea Cayabyab was 235 votes shy despite winning in College of Allied Medical Professions (CAMP), College of Medicine (CM), College of Pharmacy (CP), and College of Public Health (CPH). On the other hand, Ana Pholyn Balahadia of A-K secured the USC Vice Chair position after winning in CAMP,

Meanwhile, independent candidate Cherry Ann Lindayag grabbed the highest number of votes for USC Councilor, edging out second placer Raphael Cecillio Rodolfo from Bigkis UPM. Alfe Omaga, Gil Dominic Catalan, and Marla Rosa Julia Acuesta from A-K made it to the third, fourth, and fifth place respectively.

Not ‘37th UPM USC’ In an interview with The Manila Collegian, incoming USC Chairperson Cid Manalo reiterated that they wish not to be branded as the “37th UPM USC”, but as the USC which included the students as part of the council itself. “I would like to remove the branding of the USC na lalagyan siya ng 36th, 37th... It would be just be the year kasi

COLLEGE BRIEFS COLLEGE STUDENT COUNCIL ELECTION RESULTS

ayaw natin na nakakabit dun sa mga tao yung tagumpay ng isang konseho. Since nagiging true tayo through our core of collective action. We would like to be remembered as USC and not through our certain committees or kung pang ilang konseho. So yun yung gusto kong i-bring back dun sa committee,” Manalo stated. United decisions Despite A-K holding the majority, the newly elected officers stressed that when it comes to consensus building, they won’t forget that they are all unified in serving the people. “Sa tingin ko, kahit umabot pa po na hindi kami magkaintindihan, nagaaway-away, or kahit magsigawan pa man yan, palagi tayong babalik. Hanapin natin kung ano yung minimum point ng ginagawa natin. At yun ay ang paglingkuran ang Iskolar ng Bayan at paglingkuran ang taumbayan at hinding-hindi ka magkakamali kapag sumandig ka doon sa katotohanan. Tingin ko, palagi nating iisipin ulit bakit ba tayo nasa University Student Council, bakit ba tayo mga Iskolar ng Bayan. Hindi ba dapat paglingkuran ang mga kapwa natin estudyante at ang ating mga kapwa mamamayan,” Lindayag said.

LABOR FORCE. Ang mga iba’t ibang progresibong grupo ay nagprotesta upang kondenahin ang kalunos-lunos na kalagayan ng mga obrero sa bansa at igiit ang kanilang mga karapatan kasabay ng paggunita sa Pandaigdigang Araw ng Paggawa noong Mayo 1. Photos taken by Ronilo Raymundo Mesa

COLLEGE OF ALLIED MEDICAL PROFESSIONS Voter Turnout: 66.046% Chairperson: Baseleres, Jerome Joseph Vice Chairperson: Olegario, Carlos Dominic Secretary: Akiat, Renzo Miguel Treasurer: Choi, Paulene Faye PRO: Gerona, Eunice Intern Representative: Jacinto, Natasha Alexis Marie 3rd/4th Year Batch Representative: Dequito, Hidenori 2nd Year Batch Representative: Ibañez, Ofelia Angela CAMP Representative to the USC: Penetrante, Princess Faith COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES Voter Turnout: 56.779% Chairperson: Lim, Mark Vincent D. Vice Chairperson: Gutierrez, Alyana S. Councilors: Bayan, Maria Ysabelle P. Rabasol, Raizza Kanille K. Sale, Janica Mae. M. Trovela, Clark Anthony V. Yap, John Christian L. 4th Year Batch Representative: Ocampo, Aliart Jerboe S. 3rd Year Batch Representative: Bayot, Ama Nikita R. 2nd Year Batch Representative: Cui, Jan Errol Terence M. CAS Representative to the USC: Soto, Fatima Mae COLLEGE OF DENTISTRY Voter Turnout: 69.249% Chairperson: Liao, Sarah Jessica Vice Chairperson for Internals: Kalaw, Angela Vida Vice Chairperson for Externals: Paras, Keziah Secretary: Palanca, Julia Francesca Treasurer: Ticse, Patricia Pearl Audrey Auditor: Almerido, Raphaeli Carla PRO: Mangaliag, Aerol Sedrick CD Representative to the USC: Sia, Paul Benzo COLLEGE OF NURSING Voter Turnout: 61.580% Chairperson: Palomeno, Irish Paulen Vice Chairperson: Domingo, Christian Owen Secretary General: Uy, Kathleen Nicole Finance Officer: Turingan, Angelo Joseph NSC Representative: Mahilum, Ella Mae CN Representative to the USC: Rancap, Denver COLLEGE OF MEDICINE Voter Turnout: 54.680% Chairperson: Milan, Mark Jason C. Vice Chairperson: Jabonillo, Krizzia Rae B. Secretary General: Esquivel, Amanda Christine Finance Officer: Javier, Mary Louise Margaret M. PRO: Eugenio, Kyle Patrick Y. CM Representative to the USC: Javier, Leonard COLLEGE OF PHARMACY Voter Turnout: 96.914% President: Lomibao, Neil Fidelle Vice President: To, Bea Katrina Secretary for Internal Affairs: Silo, Marie Kyla Secretary for External Affairs: Velasquez, Zadkiel Secretary for Finance: Tan, Deborah Lorraine 5th Year BSIP Batch Representative: Rivera, Darien 5th Year BSP Batch Representative: Tuibeo, Noreen Vera 4th Year BSIP Batch Representative: Apigo, Raphaelle Anyssa 4th Year BSP Batch Representative: Danganan, Jillian 3rd Year BSIP Batch Representative: Lim, Alexander Rupert 3rd Year BSP Batch Representative: Tan, Mara Lois 2nd Year BSIP Batch Representative: Francisco, Joelle 2nd Year BSP Batch Representative: Almario, Trystam Eymar CP Representative to the USC: Florentino, Donnerie COLLEGE OF PUBLIC HEALTH Voter Turnout: 70.624% Chairperson: Zuniga, Yves Miel Vice Chairperson for Internal Affairs: Mateo, Generose Christy VIce Chairperson for External Affairs: Bautista, Shaila Secretary: Awitan, Hannah Luisa Treasurer: Tabingo, Mara Liza Auditor: Baobao, Carrel Kythe CPH Representative to the USC: Fernandez, Selina 4th Year Batch Representative: Viray, Jose Mayo 3rd Year Batch Representative: De Chavez, Sophia Amabelle 2nd Year - Block 22 Batch Representative: Sasil, Anna Dominique 2nd Year - Block 23 Batch Representative: Quing, Lance Matthew MOH Batch Representative: Lacsamana, Guillano MPH Batch Representative: Tiu, Kim Ian

NEWS 03

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

SC stops removal of Filipino subjects in college Following the petition of the Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika) along with several groups on April 22, 2015, the Supreme Court (SC) held a temporary restraining order (TRO) on the implementation of Commission on Higher Education (CHED) Memorandum Order (CMO) 20 which omits subjects in Filipino and Philippine Literature in universities. Achieved Goal Last April 15, the League of Filipino Students (LFS), along with 86 other signatories, joined Tanggol Wika in filing the petition asking for a TRO on the CMO 20 from the SC. “… [The CHED Memorandum Order 20] disregards the pro-national language spirit of the framers of the Constitution, the Constitution’s emphasis on nationalism and cultural awareness as core values of Philippine education, and the Constitution’s prolabor provisions that gives workers – including teachers and workers in the education sector – the right to participate in policy-making activities,” Tanggol Wika stated. In line with this, San Juan and LFS

National Spokesperson Charisse Bañez commended the collective action in countering the memorandum. “The Supreme Court’s decision against the removal of Filipino courses in college is one step forward in our fight against anti-nationalist policies such as K to 12,” Bañez said.

The new core courses in the RGEC include Philippine History, Purposive Communication, Art Appreciation, The Contemporary World, Mathematics in the Modern World, Ethics, and Science, Technology and Society. In addition are nine electives and a law-required course on Rizal.

Moreover, she mentioned that the approved petition justified that the Revised General Education Curriculum (RGEC) intended to pull down the country’s educational system and the employment rate.

Accordingly, Licuanan encouraged instructors to teach these courses in Filipino. “The Commission urges the GE faculty as well as those teaching major courses—since the GEC constitutes only 15% of the units taken by the typical college student—to contribute to the intellectualization of our national language by using it,” she explained.

“Progressive students and their nationalist teachers will continue marching hand-in-hand for nationalist education. In the next days, we will continue waging protests and intensify our clamor to junk CMO 20 and the K to 12 program,” finished Bañez. Planned Curriculum Despite the opposition of Tanggol Wika on the Revised General Education Curriculum (RGEC), Licuanan affirmed last December 2, 2014 that the Filipino units pulled out from the college curriculum will be taught under the K-12 system in Grades 11 and 12.

Voiced Concerns Upon comparing the planned subjects in high school and college, Tanggol Wika Spokesperson Dr. David San Juan lamented that this revised curriculum removes Filipino language as a required subject in tertiary education. Likewise, Tanggol Wika convener Professor Jonathan Geronimo, from the Filipino department at the University of Santo Tomas (UST) noted that some CONTINUED ON PAGE XX

Mga manggagawa, nanawagan para sa pagbibitiw ni Aquino ARIES RAPHAEL REYES PASCUA Iba’t ibang grupong manggagawa ang naglunsad ng alyansang “Sigaw ng Obrero: Resign Aquino Now!” (Sobra Na!) noong Abril 14, ilang linggo bago ang Araw ng Paggawa, upang panagutin ang pangulo sa kalunos-lunos na kalagayan ng mga trabahador sa bansa at ipanawagan ang kaniyang pagbibitiw sa pwesto. Pinangunahan ito ng Kilusang Mayo Uno (KMU), Federation of Free Workers (FFW), National Labor Union (NLU), Philippine Association of Labor Unions (PAFLU), Alliance of Filipino Workers (AFW), at Young Christian Workers (YCW). Kinokondena ng nasabing alyansa ang labis na paghihirap na nararanasan ng mga manggagawa sa ilalim ng administrasyong Aquino katulad ng mababang sahod, opresyon ng mga unyon, at kontraktwalisasyon. Binatikos din ng grupo ang “mumong” P15 na dagdag-sahod para sa manggagawa ng Metro Manila na inaprubahan noong Marso. Bukod

pagbaba

puwesto

ng pangulo, ipanapanawagan ng alyansang Sobra Na! ang pagbasura sa kontraktwalisasyon ng mga manggagawa at pagpapatupad ng P16,000 na pambansang minimum wage.

Pahirap sa manggagawa Naniniwala si Dave Diwa, chairperson ng NLU, na sobra na ang paghihirap ng mga empleyado ng gobyernong nagtitiis sa kakarampot na sahod sa kabila ng kanilang mataas na pinagaralan. Kaugnay nito, naninindigan ang NLU na dapat nang bumaba si Aquino sa kaniyang puwesto sa pinakamadaling panahon. Samantala, tumindig naman si Errol Alonzo, chairperson ng YCW, ukol sa isyu ng mga Pilipinong nagsipagtapos ng pag-aaral ngunit walang makuhang trabaho sa ating bansa. “Simula’t simula ng kanyang pag-upo, hindi niya (Aquino) dinala ang mga usapin na magsasalba sa kabataang manggagawa para baguhin ang kanilang buhay,” ani Alonzo.

“Talamak ang kontraktwalisasyon, na majority ng labor force ay mga kabataang manggagawa … Gayundin, patuloy na umaalis ang mga manggagawang Pilipino para maghanap ng hanapbuhay sa ibang bansa, na walang kasigurohan kung sila’y makakabalik ng buhay sa ating bansa,” dagdag pa ni Alonzo. Iginiit naman ni Julius Cainglet ng FFW na napapanahon na ang pagbibitiw ni Aquino dahil sa patuloy na pagsikil sa karapatan ng mga manggagawa, kabilang na ang panggigipit sa mga unyon. Ani Cainglet, aabot lamang sa anim na porsyento ng labor force ng bansa ang unyonisado, kung saan kulang pa sa 200,000 nito ang may collective bargaining agreement. “Sa ganitong sitwasyon, kung saan walang sapat na kakayahan ang mga manggagagawa na makipagtawaran sa management para sa mas mabuting sahod… hindi po magkakaroon ng magandang buhay ang mga manggagawa,” dagdag pa niya.

PROGRESS. The proposed Student Center being built in CAS, months after construction started. Photo taken by Jenny Mary Camama Dagun

ARTHUR GERALD BANTILAN QUIRANTE

04 NEWS

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

Turnout

ISKOTISTIKS

Assessing the UPM election trends ELIZABETH DANIELLE QUIÑONES FODULLA AND SHAILA ELIJAH PEREZ FORTAJADA Over the past four student council elections in the University of the Philippines Manila (UPM), several trends that affected the elections have become visible. Base colleges, swing colleges One of the primary sources of voters for each party is its base college. The Alternative Students’ Alliance for Progress-Katipunan ng mga Progresibong Mag-aaral ng Bayan (AK) maintains its stronghold in the College of Arts and Sciences (CAS). Meanwhile, Bigkis ng mga Iskolar Para sa Bayan tungo sa Makabuluhang Pagbabago (Bigkis) established its bases in three colleges, namely the College of Medicine (CM), College of Allied Medical Professions (CAMP), and YEAR 2012

Abstain votes

Meanwhile, due to having the largest population of roughly 1,800 students, CAS has always managed to deliver a large number of votes for AK. From 2013-2015, the margins AK gained from CAS was a significant factor in AK bagging the Chairpersonship for these three consecutive years. Additionally, the growing number of AK supporters in the swing colleges and even Bigkis base colleges narrowed the margins between AK and Bigkis candidates in

Despite the increasing number of turnouts, the number of voters who choose to abstain has also grown. In 2012, a relatively large number of students in CAS opted to abstain in choosing a Chairperson, resulting in a smaller margin between AK bet Cleve Arguelles and Bigkis bet Jason Alacapa, giving the latter the win. CP is consistent in having the highest turnout. The turnouts in CAMP, CD, and CN have also been consistent, not reaching 70% but with more than half of the college population. CAS, despite having the highest population,

CAMP

CAS

CPH

MANUAL

TOTAL

Alacapa, Jason

Bigkis

186

314

345

181

173

116

1372

Arguelles, Cleve

666

145

165

121

Meanwhile, CM garnered a relatively high turnout in 2014 and has been consistent with more than half of its population voting. Lastly, CPH garnered a very low voter’s turnout in 2012 and 2013 elections but delivered a high turnout in 2014 and 2015. Furthermore, the university garners a relatively low overall turnout, particularly in 2012 when it did not even reach 60 percent. However, the overall turnout has increased over the past few years, reaching 64 percent in 2015.

YEAR

2012

2013

2014

2015

1289

CAMP

56.1

52.12

61.82

66.046

409

CAS

59.19

62.24

50.96

56.779

55.5

58.06

64.02

69.249

Aquilino, Sean

Bigkis

168

361

259

140

215

153

121

1512

Zubiri, Mariz

100

795

119

173

164

1531

60.7

61.98

73.63

54.680

114

286

59.39

64.97

63.90

61.580

Lorenzo, Carlo

123

776

131

118

113

1371

81.97

85.68

91.40

96.914

Mappatao, Nikolai

Bigkis

145

152

116

252

376

187

1309

CPH

38.67

37.50

78.32

70.624

131

247

TOTAL

58.54

60.36

64.04

64.019

Abstain

2015

On the other hand, the College of Nursing (CN), College of Dentistry (CD) and College of Pharmacy (CP) are considered swing colleges, or colleges which do not lean strongly to any particular political party.

garners a low voter’s turnout, not even reaching 65%.

PARTY

Abstain

2014

favor to AK.

NAMES

Abstain

2013

College of Public Health (CPH).

598

Cayabyab, Hannah

Bigkis

184

181

174

220

193

1138

Manalo, Cid

711

103

151

182

1373

Table 3. Voters turn out per college from 2012-2015 (Sources: UP SoComSci – HTTPs, Halalan Tech Team, The Manila Collegian Vol 25 no. 20 and Vol 26 nos. 18-19)

Abstain 80 155 86 154 45 68 78 667 Table 1. Breakdown of votes for Chairpersonship from 2012-2015 (Sources: UP SoComSci – HTTPs, Halalan Tech Team, The Manila Collegian Vol 25 No. 20 and Vol 26 nos. 18-19) NOTE: Cells marked with * indicate data not obtained as of press time. YEAR 2012

NAMES

PARTY

CAMP

CAS

CPH

MANUAL

TOTAL

Romero, Mark

559

291

203

1331

Simbulan, Zazza

Bigkis

184

401

112

247

119

140

172

106

1375

142

386

Abstain

2013

Sampang, Adrian

133

792

110

299

133

241

129

1901

Turingan, Mau

Bigkis

114

303

163

117

106

1027

113

401

Abstain

2014

Acosta, Allia

679

112

103

1251

Tanchuco, John

Bigkis

199

299

141

458

110

290

205

2(NTTC)

1704

323

Abstain

2015

Balahadia, Pholyn

133

675

306

119

185

184

1671

Yao, Ck

Bigkis

109

179

180

103

186

927

Abstain 77 192 37 70 31 100 72 580 Table 2. Breakdown of votes for Vice Chairpersonship from 2012-2015 (Sources: UP SoComSci – HTTPs, Halalan Tech Team, The Manila Collegian vol 25 no. 20 and vol 26 nos. 18-19) NOTE: Cells marked with * indicate data not obtained as of press time.

read and download MKule issues at issuu.com/manilacollegian like us on Facebook: facebook.com/ themanilacollegian follow us on Twitter: @MKule

NEWS 05

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

ITANONG KAY ISKO’T ISKA pa bang ipagpatuloy ang 1naDapat academic calendar shift sa susunod taon? Okay lang, para sa akin. Preventive measure kasi siya para maiwasan yung mga bagyo, pero di maiiwasan parin na may mga sumaktong bagyo sa gitna ng pasukan kasi di naman natin alam kung kelan lalabas ang mga yan eh. - Vincent, CAS, 2014-71021

HALA WAG NA PO PLEASE KASI BAKA SUSUNOD LAHAT NG MGA ISKOLAR NG BAYAN AY NAHEATSTROKE NA (nood kayo heatstroke hihi). - porky, CAS Yes. Less hectic magbiyahe kapag pumapasok :) - hawt, 2014-*****, CAS Hindi, kasi GRABE ANG INIT KAYA. - taken,

2014-58***, CAS

Ibalik na lang sa dati pls. Hindi naman kasi akma ang Acad shift sa Pinas. I really want my summer break. Aminin nyo inggit na kayo sa iba na patampisaw-tampisaw na lang sa oceans and beaches? HAHA. angsinaktanmo, CAS 2014*****

WAG NA. ANG INIT INIT di ako makapagconcentrate sa klase, pati na rin sa lahat. - lonerforever, CPH 2014***** Hindi, kasi t******, kaya nga may academic calendar na nakatakda dahil swak ito sa panahon ng pag-ani at pagpasok ng mga clerks at staff sa PGH e. BESIDES, SOBRANG INIT - HINDI CONDUCIVE SA PAG-AARAL HAY PANGINOONG CHOS. -

prolet, naCAScas, 2014

Anti-student ang academic calendar shift. So I go for NO. - schadenfreude, 2012 NO P**T** SOBRANG INIT!!! MASUSUNOG AKO TUWING LAB!!! - AGEOFBURNTARMS, 2014

Hindi, kasi kung may bagyo mabilis naman magsuspinde ng klase si Erap eh. Pero kung babalik sa dating AC it means wala tayong break totally that’s worse I guess. AngCutieNungCPHFreshie, 2011

G lang! Sabi nga ni Sir , “kinaya ninyo naman di ba?” konting push nalang oh!!! -

Because, 2012

Yep. Tho pwedeng September na lang mag-start? Haha lol wala lang. - Doobidoo,

2013

Hindi kasi hindi naman apt sa Pilipinas yung ganung academic calendar. Given na tropical country tayo, mainit na nga all year tapos mas mainit pa pag summer. -

Toriblank, 2014-28079, CAS

Pag nag-shift kase ng calendar, paano yung summer classes ng mga taong naghahabol ng subjects para madelay? Sana tumigil nalang sila sa pag-eksperimento satin. -

HarinaSoup, CN

Okay lang naman pero may consequence:

Pwede ring ipadala ang inyong mga sagot sa pamamagitan ng pag-text sa 09175109496! (Pero bawal ang textmate!)

Junk STS, ibalik ang GabCaf, pabilisin ang pagtatayo ng Student Center, paramihin yung tinda nung food stall sa parking lot, Genuine Agrarian Reform Bill, hustisya kay Kristel Tejada, libreng edukasyon etc.... qtp2t, CAS

ginagawa mo para 2Anong makayanan ang matinding init? Bumibili ice cream kay kuya na nagtitinda sa harap. - Kahitanolang, CAS, 2014***** Nag-i-stay na lang ako sa Rob o saan mang may air con. - Pam, CPH 2014***** Matulog/tumambay sa library; mas epektibong panlaban sa init kaysa kumain ng sorbetes sa ilalim ng init ng araw. kazeha, CAS, 2014-53797

Tambay sa Rob ‘pag vacant lol. lonerforever, CPH 2014*****

Boyfriend with ice cream - este, boyfriend and ice cream HAHAHA. - prolet, naCAScas, 2014

Nagoorder ng halo-halo sa Chowking with extra gatas. - schadenfreude, 2012 Tumatapat sa aircon, matuyong pawis be d**ned. - AGEOFBURNTARMS, 2014 Lumalapit sa mga taong mahahangin at pa-cool HAHAHA joke that’s bad. AngCutieNungCPHFreshie, 2011

Naglalagay ng yelo sa kili-kili HAHAHA s**t nakakabaskil yon! Because, 2012

Magpayong syempre!! AHAHAHAHAHA uminom ng mga samalamig (naks bigword) o bumili ng kahit anong malamig =))) - LouisenaPawis, CAS Hindi lumalandi para hindi uminit, vicks vaporub. – Hi*d**, 2014 Yung malamig na pakikitungo sakin ng crush ko ang nagpapalamig ng summer ko. - ILoveChert, CN Nagsusuot ng shades para cool... Gets nyo? Cool? Ahm, okay. - badjokes, 1924 Do you wanna build a snowman? Dandruff nalang gamitin mo. - HarinaSoup, CN Tumatambay na lang ako sa harap ng ref namin kapag nasa bahay. Or sa RH 313 kung pwede kasi ang lamig doon. masyadongmahaba, 2014-05338, CAS

nagpapaypay, tumambay sa lugar na may aircon (e.g. convenience store, fastfood, robinson), hindi gumalaw masyado. - Wis, CAS, 2014

Hindi ko na hinahanap crush ko. Pag nakikita ko siya, lalong umiinit eh. Chos!! Ayun, isang galong tubig kahit san pumunta, PLUS!!! Panyo jusko. Ikamamatay ko kung wala to. - HindiKoNaCrushAngCrushKo, 2014-20355, CAS

LolaPatola Summer Edishuuuun! Alooooha e komo mai my beloveyd affowz!!! Your one and only dearezt Lola P is vaaack!! Graveeteeehh ang jinitz jinitz na sa Meh-niluuh, na-titinapa ang veauty ko!! Pero kerivoom parin coz we know how to keep cool divah?? Lalo na kapag may Lolo U my biggest fan, like u know, taga-paypay hihi. At kahit na may mga pipolz na graveshuz chenelooo di maikalma ang kanilang mga selfienezz noong UZC elekshunz. But hemmingwayz by the high waizt, congratulationzz to the highest levelooosh to all the incoming UZC membersh!! Galingan niyo sa inyong termino erkeyysh? At sana lungz sa ating incumbent ehh lalong pagvutihin ang natitirang araw, pls pls lungz. Maek lovapalooza and muncherz green peace not war, erkesh?! Mag v-fresh malamig sa vivig lang ang feg natin wag tayong umadd onz sa global warming! At dahil jiritables ang mga tao pag summer (yez, summer na nila ma bebehs na #2ndsemparin), di ko na patatagalin pa, iisplukembaloo ko na ang mga jiritz na nasagap ng aking reyder aka sumvongz ng aking mga affowz. Kaya sa mga pazaway diyan, magpakabaet na keyo coz you can’t escape the ever fierce, Lola P!!

STEAMING-HOT-WALANG-FOREVER SUMMER SUMVONG NUMBAH ONE: SIGE LANG FROPPY, I-PUSH MO PA! G LANG NG G! Da whoola hoop si froppichiwa na itembang na galing raw sa Department of Anezz Cherlaloo na chiz whiz khalifa paawat like even when I’m wrong I’m right ang peg! Gravigteh naman itech!! Sobra sobra ultra mega supermarket raw sa walkie talkie si froppy na itech na wiz na ata mafact check ang selfienezz niya. Not once, but more than twice kung i-push niya ang mali maling sometimes really obvious mistake trivia and fun facts niya sa aking mga affowz. And not so willing to listen kapag kinocorrect siya, like I heard you were talking but I wasn’t listening chenez cheneloo lungz. Aba kadabra nga naman itech!! Jiritz ng aking affowz eh thumb tactless rin daw si froppy lyk with matching #turoturo pa, like anez!! Street fudz ba ang aking mga affow? Havey na havey sa pagpintas ng students, wiz po everyday okay itech! Kung ang sariling bebes nga ni froppy na itech ay najijiritz, according to froppy, kapag pinupuna niya ang kanilang not yet summer ready bodies, paano pa kaya ang mga studentz niya? Wiz naman ata funny nor kelangan every meeting ay inookray mo ang mga affowz ko. Di lang makareact and silent sanctuary nalang ang peg ng aking affowz dahil iskeri daw kung mamersonal si froppy. Totoo buh?! Bipolaroid camera rin raw ang mood ni froppiccino. Nagiiba iba rin ang kanyang sinasabi kaya wiz na masurenezz ng aking mga affowz kung anetch ba talaguh ang requirement ni froppy. Boom boom pow sa dami ng pinapagawa and then

wiz niya maaalala or like biglang iba na pala ang nirequire niya the next meeting, like huwaaat?! ABA Bigyan ng memo +++ gold!!! Wiz ko ma Beyonce Knowles if dahil sa jinitz lang ang peg ni froppy, baka need mo mag bakasyon muna and mag samalamig or sumthin dahil wiz ko magets ang iyong fakulo, I think wiz din magets ng iyong istudentz! Wiz khalifa masyadong high erkhey?? Balik balik rin sa earth pag may time and check check rin ng sourcezzz kung anek anek na ang iniisplook na wiz naman tama. Rememberzz, di passive learnerz ang aking mga affowz and konteng delikadezza rin dahil froppiccino ka fowz! Erkhey?! Respect to my affowz lang rin and huwag close minded coz haleer we’re in UP nga divah?! Equaliteaaa hart hart!!!

STEAMING-HOT-WALANG-FOREVER SUMMER SUMVONG NUMBAH ONE: PASOK RIN SA CLASS PAG MAY TIME COZ #2NDSEMPARINFOWZ Dear froppy, miss ka na ng mga affowz ko coz you’re always missing. Fast and furious tuloy ang pegginess sa paghahabol ng leshunz kapag malapit na ang jekshumz, kaso wiz khalifa makeriboom ng mga affowz ko madigestion ang leshunz kapag ganun eh department of Shalala Puro Mahirap ang exams pa naman itechiwa. Pero donchaworry, labs ka naman ng mga affowz ko coz award winning naman ang iyong pagtuturo and mabait talaga ang fropiccino na itembang! Gandara park rin ang boses, hihi. Congratulazatiooons sa DiFiEzEm week charooot. Anywayzz hemmingwayz, wiz pa bakashonezz so pasok pasok muna sa class froppy, erkeysh? Konting pushmina nalang, makakaraos rin tayo sa sem na itechiwa and mej kawawa rin nemern kazi my affowz na puro selfienezz sa pag-aaral, need ka nila froppy so tama na muna ang absent ha? So there yaaa go go boots with all the sumvong and jiritz!! Magbago na kayo erkesh? Wiz lang sa New Yearz ang resolushon!! Para rin dehinz mahaggardo versoza ang mga beauty natin lalo pa sa jinetz ng panahon ngeyern. Don’t faster the aeging process dahil pagoda tragedy talaga iyan! So be lyk your Lola who’s so pretty and cool, but fiercer than the raging sun kapag affowz ko ang inaaway!! Always remember Lolo U and Lola P is always here for youuu!! Erkeysh? So kung may mga jiritz kayong iisplukembang, gorabells cheneloo lang! My earz are here for youuu!! Kapit lungz my affowz, matatapos rin ang sem na itechiwa kasi walang forever!!! Harhar. Osha, mag-pipikshur taking pa aketch sa white sand beaches. I’ll be sending all mah labz for you. Mwah!!

06 NEWS

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

Reklamasyon ng China sa West PH Sea, nagpapatuloy PATRICIA ANNE LACTAO GUERRERO Patuloy pa rin ang malawakang reklamasyon ng China sa mga pinagaagawang teritoryo sa West Philippine Sea sa kabila ng pagtutol ng Pilipinas at ng iba pang bansang umaapela para sa tunay na pagmamay-ari sa nasabing mga isla. Isang airstrip na akma para sa isang base-militar ang itinayo ng China sa malaking bahagi ng Fiery Cross Reef (Kagitingan Reef) kasabay ng patuloy na dredging activities sa Panganiban Reef (Mischief Reef). Kamakailan lamang, isinumite ng Asia Maritime Transparency Initiative, departmento ng Center for Strategic and International Studies (CSIS) sa Armed Forces of the Philippines (AFP) ang ilang satellite images na kuha simula Enero 22, 2015 hanggang Abril 2, 2015 na nagpapakita ng mabilis na progreso ng China sa pagpapatayo ng mga imprastraktura nito sa iba’t ibang bahagi ng isla. Nanawagan ang AFP na itigil na ng China ang reklamasyon dahil labag ito sa batas. “We call on China to stop the reclamation activities and to be mindful of its responsibilities as a claimant state and an important member of the international community,” ani AFP chief-of-staff Gen. Gregorio Pio Catapang Jr. Nagpapalala ng tensyon

Sa kabila ng pagkakaroon ng Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA), na naglalayong magbigay proteksyon at kamalayan sa katubigang pagmamay-ari ng Pilipinas, hindi pa rin naagapan ang reklamasyon ng China sa teritoryo ng bansa. Ayon kay Charisse Bañez, National Spokesperson ng League of Filipino Students (LFS), “The US military has so gallantly posed itself as an ally against territorial dispute but it never really did anything to inhibit Chinese incursion. Instead, it has even set greater threats to our sovereignty through Balikatan and military agreements such as EDCA.” Kaakibat nito, mas lalo lamang daw pinaiigting ng EDCA ang sigalot ng pagmamay-ari ng teritoryo sa pagitan ng Pilipinas at China dahil sa ipinapakitang suporta at ayudang binibigay ng Amerika sa hukbong sandatahan ng bansa. “By continuing this one-sided military relation with the US through treaties like EDCA, we are only inviting more aggression from China. The Aquino administration is needlessly involving the country in a proxy war between two superpowers by fostering more US-PH military agreements,” dagdag pa ni Bañez.

Groups renew call to scrap K-12 Shortages in basic education sector, reiterated SOFIA MONIQUE KINGKING SIBULO Various groups reiterated their call to scrap the Enhanced Basic Education Act of 2013 or Republic Act 10533, also known as K-12, last April 15 because of the law’s alleged failure to address the problems of the education sector. Among those who called for the scrapping of K-12 is the Alyansa na mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika), composed of professors from different universities and colleges, national artists, and lawmakers. As the Academic Year 2014-2015 ended, the implementation of the K-12 program is soon to be imposed, wherein it is set to be fully implemented in 2016. K-12 is a program of the Department of Education (DepEd) that requires students to attend one year of kindergarten, six years of elementary school, four years of junior high school, and additional two years of senior high school for their basic education. “We fear that more youths will not be able to finish their studies because of the K-12 program,” Salinlahi Alliance for Children’s Concern spokesperson Kharlo Manano said. He also added that the program worsens the plight of impoverished families and called K-12 a “suicide mission.”

lawmakers to rethink their stance on the issue and shift their position to scrapping the law. “Even as the K-12 program enters its last phase, DepEd has not yet resolved the shortages in the basic education sector,” Ridon said. He also added that “it appears that the program itself will also result in mass lay-off of teachers in higher education institutions, and tuition increases in other schools.” Ridon added that the enactment of K-12 into law was “rushed” in the 15th Congress without an assessment of the government’s readiness to implement it, and was not carefully reviewed. He mentioned that for the academic year 2013-2014, there was a shortage of 202,356 classrooms. There was also a shortage of 114,304 teachers, based on the ideal teacher-to-student ratio of 1:30. “Curricular reforms are not enough to resolve fundamental problems of the education sector. Adding two more years to basic education just translates to added burdens, both on part of the government and the families of students,” Ridon said.

On the other hand, Kabataan Partylist Rep. Terry Ridon prompted other

Activists slam 20th year of Mining Act Enactment of People’s Mining bill pushed SHAILA ELIJAH PEREZ FORTAJADA Different environmental groups along with indigenous people have gathered at Mendiola on March 3 to protest against the Mining Act of 1995 on its 20th anniversary. Katutubong Mamamayan ng Pilipinas (Kamp) and Kalikasan People’s Network for the Environment (Kalikasan PNE), along with others, want to put an end on the liberalization of mining in the Philippines, concretized by the Mining Act of 1995. The Philippine Mining Act of 1995 or the Republic Act 7942, enacted by former President Ramos, liberalizes the country’s mining industry to help in its economic growth. 20 years later, according to the protesters, the act

have caused pollution and destruction to their homes and the environment, human rights violation, and plunder. The protest also called for President Aquino’s resignation due to his Executive Order 79 which will make the processing of mining applications easier, surpassing mining laws and moratoriums regarding large-scale mining. To show their call for Aquino’s resignation, the protesters burned down an effigy of Aquino riding a backhoe. People’s Mining Bill On the other hand, protesters called attention for the enactment of the People’s Mining Bill or House Bill No.

4315, an alternative mining law that will benefit the people, the country, and the environment by focusing on the wise utilization of resources and biodiversity protection. The bill proposes the implementation of a National Mining Plan and National Industrialization program. It also includes the establishment of Multi-Sectoral Mineral councils that will monitor mining activities in their designated mining areas. The bill also proposes to have the Mines and Geosciences Bureau as an institution that may explore and study the country’s mineral resources for its development. Lastly, it also aims to protect the mining industry workers, indigenous people, science

and technology workers and local communities’ welfare. According to Sr. Mary Francis Anonuevo, spokesperson of Defend Patrimony! Alliance, “under BS Aquino’s 5 years of presidency, we experienced the biggest mining disaster in history, the most number of anti-mining activists killed, hundreds of billions of pesos worth of minerals depleted, and massive destruction of our biodiversity rich areas.” “Mining-affected communities have long suffered from Aquino’s criminal greed and neglect, and are calling for the scrapping of the Mining Act and for Aquino’s resignation,” Anonuevo added.

NEWS 07

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

Maguindanao Massacre still unresolved Ampatuan petition for bail denied THE NEWS TEAM Even after more than five years of seeking for justice, the Maguindanao Massacre case still has not found a solid resolution. The incident that took place on November 23, 2009 involved the mass murder of 58 individuals, including 34 journalists, some family members and convoy of Esmael “Toto” Mangudadatu, and other people mistakenly associated with the political convoy. The slaughter was apparently due to clan politics. Bail denied Andal Ampatuan Sr., the principal suspect of the case and also the patriarch of his clan, filed two bail petitions. The first is for the 57 counts of murder, and the second for the 58th. However, Quezon City Regional Trial Court (RTC) Judge Jocelyn Solis-Reyes has denied the plea, but clarified that this does not imply either Ampatuan’s innocence or guilt. “As an important note, however, the ruling of the court is not in judgment of guilt or innocence of the accused which requires proof beyond reasonable doubt which is addressed during a fullblown trial,” Solis-Reyes states. Despite this, family members of the slain are still pleased with the court’s ruling. According to Harry Roque,

representative of some of the families of the killed journalists, “Justice is alive and well! We’re happy but would like to see him convicted soon. But we’re definitely celebrating!” Clan persecution Meanwhile, Andal “Datu Unsay” Ampatuan Jr.’s wife Mayor Bai Reshal Ampatuan is accusing Governor Esmael Mangudadatu of using his position in the government and the Department of Justice (DOJ) to persecute her clan. In a five page letter, Reshal claimed that Mangudadatu is using Provincial Prosecutor Tocod Ronda and RTC Judge George Jabido of Branch 15 in Cotabato City to attack her and her family. According to Reshal, an arson case which she filed against Kagui Akmad Ampatuan over the burning of her husband’s house had been dismissed by Ronda. Moreover, she and her niece, Vice Mayor Bai Janine Julhaya Mamalapat, were accused of murdering their uncle Abdullah Ampatuan in July 2013. Additionally, she claimed that a known hitman of Akmad had implicated them through wiretapping. Thereafter, Jabido issued an arrest warrant against them. Moreover, Reshal’s sister-in-law Zahara Ampatuan has been accused of

involvement with a murder in Shariff Aguak. Jabido also issued an arrest warrant for her and she promptly went into hiding.

Ampatuan clan with regard to the Maguindanao Massacre, recanted and stated that she was asked to fabricate evidence for Governor Mangudadatu.

Furthermore, Reshal added that she is asking for help since she believes that the DOJ is also being used for Mangudadatu’s personal agenda. She claims that after she was added to the latest batch of suspects despite the accusations supposedly being baseless, she was quickly subpoenaed and ordered to immediately fly to Manila.

In Joson’s affidavit, she also implicated Atty. Nena Santos and Atty. Gemma Oquendo in an alleged attempt to discredit DOJ Undersecretary Francisco Baraan. Joson says that Mangudadatu, Santos, and Oquendo want Baraan removed from the case by making De Lima distrust him.

Consequently, Governor Mangudadatu denied the accusation labeling them as “laughable, concocted, and imaginary”. He added that he will turn the tables against her by proving that her clan is the true culprit behind the killing of his family, associates, journalist, and passers-by. Likewise, DOJ Secretary Leila De Lima asserted that the DOJ will never be a puppet to anyone as she will not allow it. She furthered that Reshal is trying to divert blame from the principal suspects by implicating Datu Salibo Mayor and witness Akmad Ampatuan. Affidavit retraction However, witness Jerramy Joson, who claimed to have a notebook containing the names of those bribed by the

Joson adds that she was chosen to do the fabrication since she is close to Atty. Arnel Manaloto and Jennylyn Manaloto who were former lawyers of the Ampatuan clan. Joson claimed that the Mangudadatus belive the Manalotos are holding some of the Ampatuan clan’s properties on their behalf. On the other hand, Santos denied Joson’s claim saying that they do not even know each other. Moreover, Santos argued that Joson might have been paid to withdraw her earlier claims since she owed money to Manaloto and coming out of a bribery allegation was a way of getting more money from the persecuted. As of now, the court is still hearing petitions for bail. However, evidences presented in these proceedings will still be included in the actual trial.

SC STOPS REMOVAL OF FILIPINO SUBJECTS IN COLLEGE FROM PAGE 02

schools have already expelled Filipino subjects in their syllabuses. Geromino added that the elimination of Filipino subjects hinders the maturation of the nationalism of students. “They’ve made a ‘multidisciplinary design,’ supposedly to support Filipino. But how can we have discipline and intellectualization when there is no more department or program?” he expressed. According to San Juan, the RGEC disregarded the support of language, culture awareness, and labor provisions

of the Constitution. Moreover, the order did not follow several laws including Republic Act No. 232 (Education Act of 1982), and Republic Act No. 7104 (Organic Act of the Commission on the Filipino Language) and Republic Act No. 7356, or the National Commission on Culture and the Arts (NCCA). Furthermore, San Juan called on the public to participate in the defense of the Filipino welfare against proimperialism and neo-colonialism policies in order to ascertain a better future.

DAI KA MAGPUNDO

Ang payak na pamumuhay sa kanila ay nananatiling espesyal dahil katumbas nito ang isang masayang pamilya — malayo sa komplikasyon ng isang marangyang buhay na punong-puno ng salik na bumabaliko at tumutuwid sa iba. Sa ganitong mga kwento ko nakikita

Konting push na lang, beh. #2ndSemPaRin May sumbong ka ba? Ilabas mo na feelings mo sa akin. I-spluk mo na beh : facebook.com/lolapatola

MULA SA PAHINA 14

ang esensiya ng pagpili ng isang buhay na makabuluhan, at ang esensiya ng hindi pagsuko para maabot ito. * “‘wag kang tumigil” sa Bicolano

- Lola P

08 FEATURES

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

PAGPAPATULOY NG NASIMULAN ANG IKA-37 UNIVERSITY STUDENT COUNCIL NG U N I B E R S I DA D N G P I L I P I N A S M AY N I L A JOLEEN AIRA RESTERIO ESTELLA, CHLOE PAULINE REYES GELERA, AT JENNAH YELLE MANATO MALLARI

sang panibagong konseho ang Ipagsilbihan nakatanggap ng mandato upang ang mga Iskolar ng Bayan. Sa pagtatapos ng nagdaang halalan, nakilala ng Unibersidad ng Pilipinas Maynila ang bagong konseho na inaasahang tutugon sa kanilang mga hinaing at maninindigan para sa kanilang mga karapatan. At katulad ng mga nagdaang termino, ang ika-37 University Student Council (USC) ay paniguradong haharap sa iba't ibang hamon—mga hamong kinakailangan nilang mapagtagumpayan sa ngalan ng paglilingkod sa mga mag-aaral at sa sambayanan.

SA PAGKAKAISA Ang nagdaang liderato sa pamumuno ni Carlo Lorenzo ay matagumpay na nalampasan ang kawalan ng pagkakaisa sa loob ng konseho. Sa pagpasok ng ika37 USC, hamon sa kanila na pantayan o hindi kaya'y higitan pa ang pagkakaisang ipinamalas ng konsehong kanilang sinundan. Sa panayam sa kanila ng The Manila Collegian, binigyang diin ni Chairperson Elect Cid Manalo ang kahalagahan ng Rules of Internal Governance (RIG) ng USC. Mahalaga umano ang RIG sapagkat ito ang magbibigay katiyakan sa isang maayos na tuntunin. Nagpakita rin ang bagong halal na chairperson ng inisyatibang magkaroon ng mga rebisyon sa RIG, na naglalayong bawasan ang teknikalidad nito. Ayon kay Manalo, "Doon sa Rules of Internal Governance . . . there might be some changes to it. Babawasan natin ‘yong masyadong burukrasiya na madami pang pinagdadaan-daanan na mga kung ano-ano. " Binigyang pansin din ang isyu ng paggamit ng social media sa paglalabas ng hinaing ng konseho. Nagkaisa sina Councilor

Elect April Baldovino at Councilor Elect Cherry Lindayag na ang mga hindi pagkakaunawaan sa loob ng konseho ay hindi na dapat pa inilalagay sa social media at ipinararating sa mga Iskolar ng Bayan. Ayon sa kanila, ang mga ganitong isyu ay nararapat na isaayos sa loob ng konseho upang maiwasan ang paglaki at paglala ng mga suliranin. Sa pagbuo naman ng desisyon, binigyang diin ni Vice Chairperson Elect Pholyn Balahadia na ang consensus ng koseho ay makukuha sa pamamagitan ng paguusap hinggil sa tindig ng konseho sa mga isyu. Aniya, "So, consistent tayo sa pagsagot kahit no’ng nangangampanya pa lang, kahit na nanalo na tayo na i-eexhaust natin lahat ng ating idea ta’s lahat ng mga arguments [para makabuo tayo] ng sharpest, ‘yong pinakamatalas na desisyon . . . " Ang mayorya ng konseho ay binubuo ng mga lider-estudyanteng mula sa ASAPKatipunan - kaiba sa mga sinundan nitong konseho kung saan makikita ang pagkakahati ng konseho sa dalawang kulay. Nakikitang malaki ang maiaambag ng ganitong uri ng komposisyon sa pagkamit ng isang nagkakaisang USC, bilang iisa ang ideolohiyang bitbit ng nakararami.

SA PAGLABAN Ang isang konseho na tunay na naglilingkod ay hindi lamang nagpapatali sa loob ng unibersidad - ito ay isang konsehong lumalaban para sa karapatan ng bawat mamamayan. Naging mukha ang nagdaang konseho ng iba't ibang mga kampanya at proyekto na hindi lamang tumutugon sa pangangailangan ng mga mamamayan kung hindi tumutugon din sa hinaing ng masa. Sa pagdating ng isang bagong konseho na linyado sa nagdaang konseho,

inaasahan na hindi lamang makukulong sa Ermita ang mga kampanyang bitbit ng bawat isa. Ang bagong halal na konseho ay nangangakong ipagpapatuloy ang ilan sa mga nasimulang proyekto ng nagdaang pamunuan. Ayon kay Councilor Elect Al Omaga, dalawa sa mga proyektong bibigyang pansin ng konseho ay ang UP Manila Agenda at ang UP Manila Freshmen Assembly. Ibinabandera din ng konseho ang pagkakaroon ng isang UP Manila na kumikilala at bahagi ng isang makabayang kultura sa pangunguna nila Councilor Elect Marj Acuesta at Councilor Elect April Baldovino. Isasama din ng konseho sa kanilang mga kampanya ang mga isyu na kinakaharap ng School of Health Sciences (SHS). "This time, sisiguraduhin natin na; kung ‘yong admin natin nami-miss nila na pangalagaan ‘yong mga estudyante natin sa SHS . . . napakikinggan lahat ‘yong mga hinaing, na ma-esure natin na ‘yong mga kapakanan [nila] . . . ", ani Councilor Elect Cherry Lindayag. Sinabi rin ni Councilor Elect Gil Catalan na isa sa mga isyung tutugunan ng konseho ay ang pagbabalik sa pampublikong karakter ng Philippine General Hospital (PGH). Sa kabila ng pagtugon ng konseho sa iba't ibang mga isyu sa loob ng unibersidad, sila ay hindi umano magiging bingi sa isyung kinakaharap ng lipunan. Ayon kay Manalo, ang konseho ay hindi magpapatali sa paglalabas ng mga pahayag bagkus ay makikibahagi sa mga aktwal na kampanya.

SA KOLEKTIBONG AKSYON Isang hamon para sa mga nagdaang konseho ang paghimok sa mga mag-aaral na makibahagi sa pagtugon sa iba't ibang isyung kinakaharap ng unibersidad at bayan. Layunin ng bagong pamunuan na siguruhing ang bawat Iskolar ng Bayan ay

may bahagi sa mga hakbanging gagawin ng konseho. Unang binanggit ni Vice Chairperson Elect Pholyn Balahadia na mayroong mga proyekto ang nagdaang pamunuan na nais niyang pagbutihin. Aniya, “So this year ang gagawin natin ay ‘yong ikot, ‘yon nga ‘yong sa Ronda UP Manila - All Leaders' Meet. So, yung pinagkaiba niya, ‘yong sa GA kasi usually nanonood lang yung mga students. Para makapagsalita kasi ‘yong isang tao, kailangan meron din isang council member na . . . magba-vouch for him or her. So sa All Leaders Meet, lahat to. More on orgs, frats, soros, council, at yung individual. Para siyang open-mic, as in dialogue talaga. So hindi lang sila basta nanonood lang, kasama sila . . . " Sa pamamagitan nito ay mabibigyan umano ng pagkakataon ang bawat Iskolar ng Bayan na ihayag ang kanilang mga hinaing. Bukod dito, binigyang diin rin ni Chairperson Elect Manalo na ang nais niyang USC ay nakasandal sa kolektibong aksyon ng bawat bahagi nito. Alinsunod dito, nais ni Manalo na alisin ang tatak ng konseho bilang ika-37 USC. Aniya, "We would like to be remembered as USC and not through our certain committees or kung pang ilang konseho." Siniguro din ni Manalo ang pakikibahagi niya sa bawat komite ng konseho - anoman ang mga proyekto nito. Ang mga ito ay upang kilalanin ang kolektibong kontribusyon ng bawat isang bahagi ng USC - isang USC na hindi nakabatay sa pagkilala kung hindi sa paglilingkod. Hindi natatapos sa pagkapanalo ang tungkulin ng mga bagong halal. Sa kanilang pag-upo sa puwesto ay bitbit nila ang mga hamon ng bawat Iskolar ng Bayan. Sila ay inaasahang magiging tapat sa paglilingkod - hindi lamang sa mga mag-aaral kung hindi maging sa bayan. Sila ay inaasahang lumaban at IPAGPATULOY SA PAHINA 12

FEATURES 09

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

he clock ticks another second, Tdanger another indication of the imminent about to take place. Iron gates

clank as they move aside to lead the innocent convicted to her death—a death undeserved and unreasoned for. As the assumed felon takes her final steps of life, the world continues on with resonating injustice—the same injustice she will take her life for.

T H E C ONV I C T E D The drive to feed hungry mouths is the same drive that dictates the exodus of a Filipino to greener pastures, a drive to seek jobs to fend off poverty and have a better fate. These Filipinos are often dubbed as the modern day heroes of the Philippines as they offer a greatly significant benefit for the country, with remittances increasing economic growth. Many of them however, fall as victims under the likes of human trafficking, such in the case of Mary Jane Veloso. Mary Jane vastly represents the life of the majority of Filipinos—a life deprived of basic necessities and education. Her family works as seasonal cane harvesters in Hacienda Luisita, being subjected to harsh working conditions and paid with wages far below sustenance. Like many others, they are placed under the shackles of poverty caused by the inherent feudal system in the country, where the elites keep reaping their own social and economic benefits and working under the guise of providing jobs for farmers and harvesters—a system that that kept the economy in regress.

T HE DECEPT I ONS Fed on the fruits of the OFWs’ blood and sweat, the government has patterned a life of deception for the working masses from the very beginning of their course. Having been inefficient in the promotion of jobs in the country, the Philippine government resorted to the interim solutions, mainly through endorsing jobs abroad to its people. Moreover, the government brags a significant amount of growth in the gross domestic product (GDP), and 8% of it accounts for OFW remittances—an obvious proof as to why the government keeps on implementing policies that would lead to the export of its people. In addition, the government has recently made actions adapting international standards, despite it domestically being unnecessary and unprepared for. For instance, the K-12 policy which was enacted under the Aquino administration sought to increase the number of years to be spent by the students on primary and secondary education. In the course of this new program, students are given the choice to study vocational courses during their final years in school, thus discouraging them to pursue college with the notion that they are already eligible and skilled enough to pursue work even without a bachelor’s degree. This situation only mirrors the lack of the government’s interest in giving its people the ample education to specialize more in their respective fields—a ploy to

accumulate young Filipinos ready to be sold cheap for their labor. Besides poverty, the lack of education also forced Mary Jane Veloso to go out of the country in search of a betterpaying job, since opportunities in the country were scant for people who lacks adequate education. Being deprived of education has also constituted greatly to the worsening of Veloso’s case, since she was not able to defend herself properly in the court proceedings. In order to narrate her story, the language that she had to use was English—a language that she was barely fluent in. Coupled with a translator who was not able to effectively explain the proceedings to Veloso, the lack in effective communication only resulted to the aggravation of the case. Thus, Veloso is not only an unfortunate victim of human and drug trafficking. Back in her homeland, she was already a victim of the policies that have kept the masses devoid of due education. Working under the façade of securing its people of jobs, the government has continuously fed the masses of deceptions, only to groom them as the hosts to which they could exhaust financial benefits upon.

T HE VE RDI CT Left without any semblance of aid from the government, the abandoned OFWs have been resigned to face their looming trials and execution all on their own.

While some Filipinos get to land decent jobs, many other Filipinos are recruited to engage in illegal activities such as being drug mules; more unfortunate are the cases such as Veloso’s, where they are framed into acts that they did not concede upon. Her case is not an isolated one, for numerous OFWs are being jailed and sentenced abroad without receiving due legal assistance from the Philippine government. Migrante International has recorded 123 more cases of OFWs on the death row — all equally ignored by the government. DFA itself released data which stated that 6,002 OFWs were recorded to be in jail abroad, as of June 2014. The numbers of such cases are still on the rise, but rather than making concrete actions to help the workers, the government still persists in implementing provisions that further restrict the rights of the OFWs, even in terms of receiving legal assistance. For instance, the government has ultimately failed in implementing the Republic Act 8042 or the Migrant Workers Act of 1995. The law, which aims to protect the interest of migrant workers through the signing of pro-labor international treaties, has barely taken effect which is mirrored in the proliferating cases of abuses and death sentences of OFWs. Furthermore, Aquino has recently vetoed the P100-million Legal Assistance Fund (LAF) and the P150million Assistance to Nationals Fund, both of which were supposedly to be allotted for the direct funding of migrant workers facing trials overseas. With the LAF terminated in function, Filipinos facing prosecution CONTINUED ON PAGE 12

ON THE DEATH ROW

There are over 14 million Filipinos working overseas, performing tasks ranging from cleaning toilets to fixing machineries. Dubbed as the modern day heroes of the Philippines, OFWs offer a greatly significant benefit for the country, with remittances increasing Philippine economic growth. With the rates of unemployment in the Philippines increasing from 7% to 18%, it could easily be deduced that lack of domestic jobs mainly discourages the people to stay in the country. Moreover, salary and benefits ushered by foreign employers are far higher as against the scarce jobs offered in the country, both from the private and public sector. The average wage earned by a factory worker abroad ranges from Php15,000-Php40,000, and varies only per country of employment, as compared to the Php12,000 contractual wage received by factory workers in the Philippines. A remarkable sum of nurses have left the country for wages ranging Php15,000-Php60,000, in comparison to the average salary of Php16,000 received by nurses employed in the Philippines. Benefits are also offered in more flexible terms in contrast to the Philippines, with leave credits, incentives and medical benefits and insurance considered as non-deductibles from the average OFW’s salary. Albeit the obvious beneficial margin ushered by foreign employers, the Philippine labor department makes no changes and simply enables the continuing brain and brawn drain in the Philippine labor market. Consequently, many are driven to leave the country and seek better paying jobs outside—and many falls prey to illegal recruiters and human traffickers which then puts them in a critical situation.

Veloso’s case is not the first to be dealt with or reasoned out, as hundreds of overseas Filipino workers experience the same terrible fate of facing trials and executions far from the country. The lack of tutelage and protection for OFWs under Philippine laws aggravated the Veloso’s case, as well as many others which continue to go unresolved. Framed in a situation they never intended to get into, the heroes now turn into being branded as convicts to be slaughtered and sacrificed in place of the real perpetrators.

THE OVERSEAS FILIPINO WORKERS UNDER THE BENIGNO AQUINO REGIME

LIEZL ANN DIMABUYU LANSANG, AMANDA ERIKA MITERIA LIM AND KATRINA MARIA LIMPIADA PEROLINO ILLUSTRATION BY JAZMINE CLAIRE MARTINEZ MABANSAG

10 CULTURE

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

SA LIKOD NG KAPA AT KOSTIYUM ANG ILUSYONG DALA NG MGA SUPERHERO

JAMILAH PAOLA DELA CRUZ LAGUARDIA AT THALIA REAL VILLELA Nakilala natin sila bilang mga bayaning nakakulong sa apat na sulok ng papel, at kinalaunan, maging sa apat na sulok ng higanteng screen sa mga sinehan. Bagamat hindi halaw sa totoong buhay, gusto naman nating ihalaw ang buhay natin sa kanila. Subalit sa ating paghanga, tuluyan na rin tayong binabago nito — at maaaring ang mga karakter na tutulong sa atin ay mas inilulugmok pala tayo sa mas katakut-takot na ilusyon.

“THERE’S A BIGGER WORLD OUTSIDE, LET’S MAKE IT SMALL” Ngiting-ngiti ka sa iyong sarili sa salamin habang maingat na ibinubuhol ng maliliit mong daliri ang kumot o kurtina ng bahay ninyo sa iyong leeg. Maya-maya pa nga ay rumarampa ka na sa inyong bahay, kasama ang iyong "mahiwagang" kapa at ipinangangalandakan sa lahat ang iyong "superpowers".

kanila, sinisigurado nilang mahahabi nang suwabe sa bawat kwento ng superhero ang American Psyche—kinikilala nilang talagang makapangyarihan sila kung kaya naman gagamitin nila ito para raw "makatulong". Ito’y walang pinag-iba sa Benevolent Assimilation, na ginagamit at itinuturok nila sa ating mga Pilipino simula nang sinakop nila ang ating bansa.

bago magkaroon ng isang superhero?

Kung ikukumpara sa mga Pilipinong superhero, ‘di maipagkakaila ang malaking pinagkaiba -- galing sa masa—mahihirap, ang ating mga superhero. ‘Di rin katulad ng foreign superheroes na bigla na lang may natatanging kapangyarihan, ang mga Pinoy na superhero ay kailangan pang makaranas ng pandudusta bago tuluyang matuklasan ang kanilang mga kapangyarihan. Ilan sa ‘di mabilang na halimbawa ay sina Captain Barbell at Darna—kailangang magbuhat pa muna si Captain Barbell ng ubod nang bigat na weights, samantalang, ‘di birong paglunok naman ng bato ang kay Darna.

Kung ihahalintulad sa totoong buhay, maaari silang maging katulad ng mga pulis, sundalo, dalubguro, at iba pang taong may kakaibang talino o lakas. Sa ganitong sitwasyon, isinasalamin ng mga komiks at mga superheroes na kailangang magkaroon ng mas mataas na antas ang isang tao upang makatulong, dahilan upang mas pahalagahan ang kayang gawin ng isang indibidwal. Nagiging malaya nga ang isang superhero, pero hindi ito simbolo ng isang indibidwal o isang kwento na mapagpalaya.

Bawat henerasyon ay may maipagmamalaking tinularang superhero na kumakatawan sa kapangyarihan, lakas, at potensyal na binubuhay ang dinamiko sa makukulay na special effects sa mga komiks at telebisyon. Masasabi ngang isang esensyal na elemento ang mga superheroes na nagbibigay ng pagkakilanlan at masikhay na kultura sa isang indibidwal, o sa isang lipunan.

Ngunit ang konsepto ng mga superhero, iniisip man natin biglang lunas sa isang lipunang nabubulok, ay madalas hinahati lang tayo mula sa pangkat tungo sa mga indibidwal. Sa ilusyong ito, nakakalimutan nating mayroon tayong kapangyarihan basta’t sama-sama.

Totoong napagbibigkis tayong mga tao ng kwento ng mga superhero dahil nakakarelate tayo sa kanilang mga katangiang pantao at buhay-sibilyang kwento; may hawig kasi ang mga ito sa ating mga nararanasan sa totoong buhay. Ngunit sa likod ng mga katuwaan ng mga tao sa isang superhero, unti-unti na ring nakukulong ang konsepto kung ano ang bayani o hindi.

Requirement ba na magkaroon muna ng isang malaking sakuna, o isang kalaban bago lumitaw ang isang nilalang at i-sakripsyo ang kanyang sarili para sa kaligtasan ng buong mundo,

Sa ganitong mga ilusyon, malabo na kung sino ang may mukha ng bayani at kung sino ang produkto lamang ng propaganda. Kung susuriin, mapapansing panay mga elite o burgis ang mga banyagang superhero na may superhuman powers pa, kaya't kaya nilang magawa ang lahat ng gusto nila ng wala masyadong hirap. Dahil Amerika ang may konsepto sa

DIBUHO NI JOSE PAOLO BERMUDEZ REYES

“MEN OF PEACE CREATE WAR”

Madalas ipakita sa mga komiks na may kailangang sumigaw ng tulong bago dumating ang isang bayani. Ang mga sigaw na ito ng pangangailangan ang nagdadala ng solusyon — ang pagdating ng isang indibidwal o pangkat na may extraordinaryong kapangyarihan.

Sa huli, nahuhulma ang isang lipunang malaki ang pagpapahalaga sa mataas na marka sa paaralan, pagpasa sa mga klase, at pagtatapos. Naaapektuhan din nito ang pag-iisip na makakatulong lang tayo sa lipunan kapag may “kapangyarihan” na tayo — may diploma at bihasa sa isang larangan. Nalilimot nito at natatakpan ng nagniningning na kapa ng iilan ang lakas at effort ng nakararami. Marahil, parehas lang

namang biktima ng isang mapaglarong mundo (o sistema) ang superhero at mga kalaban nito. Kinalaunan, ang pagiging komplikado ng istorya ang nagtutulak sa mga mambabasa na mas maintindihan ang ipinaglalaban ng mga kontrabida. Ang mga may matinding pinagdaanan, tulad ng karamihan sa mga mambabasa, ay mas nagkakaroon ng lakas at tapang na kalabanin at hamunin ang nakasanayang sistema ng mundo — mga "desperado" lang at "baliw" ang magkakaroon ng tapang na baliktarin at baguhin ang imahe ng realidad. Walang kinaibahan ang kasalukuyang takbo ng isipan ng lipunan sa daloy ng istorya ng mga superheroes sa mg pelikula at komiks -- gusto natin lahat magkaroon ng kakaibang kapangyarihan, ngunit gusto nating gamitin ito sa mga pagkakataong agad tayong makakakamit ng paghanga mula sa tao, at pabor mula sa mga makapangyarihan. Subalit gusto nating panatilihin ang karangalan sa ating mga sarili lamang, dahilan upang hindi mapalaya at mapaunlad ang kapwa. Takot tayo sa pagbabago dahil takot tayong mawalan ng kapangyarihan; takot tayo sa lakas na kanilang taglay, sapagkat ayaw nating maungusan. Gusto natin ng pagbabago, ngunit ayaw nating mabago ito kung saan tayo naman ang nakakakuha ng kaunti kaysa sa iba. Sa huli, ang kapayapaang hangad natin minsan ay magdadala lang ng mas maraming digmaan. Madalas nating ihinahalo ang fantasy sa realidad, at dito umuusbong ang problema. Sinasalamin ng pop culture ang lipunan at sinasalamin din naman ito ng lipunan. Nagkakamali tayo kapag itinuturing nating hiwalay ang media at entertainment sa ating buhay, gayong wala na rin namang malinaw na hangganan ang dalawa sa kanilang pagitan. Sa pagtatapos ng bawat araw, ang tanging tagapagligtas lang na mayroon tayo ay ang ating mga sarili — subalit ang sarili ay kailangan munang sagipin mula sa mga nakakasirang ideya at nabubulok na sistema.

CULTURE 11

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

ukuha ka ng isang kopya, para pagpyestahan ang mga laman nitong mga komiks, balita, o mga artikulong giliw na giliw ka namang basahin. Minsan naman, pansapin sa mainit na upuan, pambalot, o pampunas sa natapong juice. Mapapaisip ka tuloy kung paano pa nagkakaroon ng panahon sa acads ang mga nagsusulat nito. At bukod sa paglalabas ng diyaryo, ano pa bang papel (pun intended) nila sa buhay mo?

MULA SA MASA, PARA SA MASA Para sa mga mamamahayag, importanteng ‘wag malayo sa kanilang pinagseserbisyuhan — ang masa. Sa loob ng iba’t ibang kampus, ang pangangailangang ito ay natutugunan ng pagkakaroon ng mga pahayagang makaestudyante; pagkakaroon ng kakampi, kapanig, at katuwang sa kanilang mga laban. Kasama nito, nagkakaroon rin ang mga mag-aaral ng mga magsisilbing mga mata, tenga sa mga hinaing at alalahanin. At bilang mga tagapagmana ng lipunan at mga kaakibat na aspeto nito, mahalagang natututukan ang kamalayan ng mga mag-aaral sa bawat isyu at sitwasyong nangangailangan ng atensyon o paglutas. Ang h a m o n ay ang patuloy n a

magmulat sa isang panahon na tingin ng mga tao ay mulat na sila. Sa dami ng impormasyon at sa dali ng paraan para kunin ito, mahalagang himayin ang tunay na mahalagang malaman ng masa. Ang mandatong ito ay hindi madali. Sa pagpapalit ng community identity ng mga mag-aaral, hamon ang dalhin ang isyu sa paraang mapapansin ng mas nakakarami, at maiintindihan ng mas marami. Ang mga identidad na ito ay salik na mahalaga sa pagiging epektibo ng pahayagan sa kanilang trabaho. Para maging masa, kailangang makipamuhay sa masa. Mapapansin ng mga tao na ang mga pinakanakakaantig na dokyumentaryo ay ang mga dokyumentaryong ginawa ng mga mamamahayag na namuhay nang ilang araw kasama ang kaniyang sabjek. Sa pagiging bahagi ng komunidad, mas naiintindihan niya ang bawat kumpas ng mga tao na may kinalaman sa bawat kumpas ng mga kamay ng orasan. Bukod sa opisina, tambay rin sa iba’t ibang lugar ang mga student journalists. Makikita sila na kasama sa mga rally, sa mga tambayan ng iba’t ibang student organizations, coffee shops, karinderya at iba pang kainan, mga silid-aralan, maging sa mga mahihirap na komunidad. Tangan ang kanilang mga panulat, kamera, at papel, untiunti nilang sinusulat ang tunay na kwento ng bawat buhay. Paraan ito ng publikasyon upang makiisa sa kanilang sabjek at kanilang sinusulatan. Ang kultura ng publikasyon ay ang pagkilala sa masa at pagtuturo kritikal na pag-iisip, malalim na pagtunaw ng mga detalye at pagpanday nito tungo sa masa. To to o a n g

sinusulat, dahil galing sa masa. May silbi ang sinusulat, dahil patungo sa masa. Kapares ng kape at pandesal sa umaga, ang pagbabasa ng pahayagan ay isang pang-araw-araw na libangan na ni Juan. Isa na itong kulturang nahubog at napagtibay ng panahon, at, syempre, dahil nakakalibang nga naman ito. Ngunit higit pa sa rito, ito'y nagsisilbing kanilang sandigan ng katotohanan, pagkamulat, at pagkamakabayan sa kanilang komunidad, paaralan man ito o maging sa buong bayan. Nakakapanatag isipin na ang serbisyo ng mga student publications na pinangungunahan ng mga mag-aaral, para sa mga mag-aaral, at isang ugnayang sumesentro at tumatampok sa kalagayan ng mga estudyante, pati na rin ng buong bayan sa ay isang uri rin ng trabahong mapagpamulat. Isang libangang hindi lamang katuwaan at relaxation ang naibibigay kung hindi pagpapanday ng damdaming mapagmahal sa bayan at kababayan.

ISANG TAGAPAGTANGGOL, ISA RING BIKTIMA Pero tulad ng karaniwang estudyante, hindi lang palakihan ng eye bags, paramihan ng missed deadlines at pakuntian ng pera sa wallet ang labang araw-araw na kinakaharap ng isang student publication. Kadalasan, balakid mismo ang mandato ng publikasyon sa paglalabas ng dyaryo at pag-abot nito sa mga estudyante. Sa bawat tipa ng letrang pumapanig sa katotohanan, bawat dibuhong naglalapit sa mga estudyante at nagpapalawig ng kanilang kaalaman sa isyung pangkampus at panlipunan, marami itong mga entidad at mga reputasyong binabangga— indibidwal na kritiko man o sangkot na organisasyon. Kailangang maintindihan na bilang institusyong pang-estudyante tulad ng administrasyon, student council at ibang organisasyon na mayroong awtonomiya, nasa publikasyon ang pagpapasiya ukol sa nilalaman ng kanilang iniimprinta sa dyaryo. Hindi lang PR arm na ang tungkulin ay mag-ulat tungkol sa events at achievements ng pamantasan, o magasin na magtuturo sa'yo How To Spot Your Soulmate in College o Signs You're Failing Your Subject, ang dapat na isinusulat nito. Sa mga pahayagang pangkampus kung saan isinisiwalat ang kabuktutan ng mga nasa kapangyarihan, maraming pagkakataon na ang nais nilang

pagkontrol sa daloy ng mga inilalathala ay humahantong sa pagpilay nila ng pondo na sana ay nakalaan sa paglilimbag. Umaabot sa pagkandado ng opisina, sa pagsususpende ng mga manunulat. Minsan nama'y hindi na mismo institusyon ang kanilang inaatake—ang mga miyembro ay personal nang ginigipit, sa usaping akademiko at pinansyal. Mayroong mga indibidwal at organisasyon na pinipilit sirain ang kredibilidad ng mga publikasyon dahil biased ito—sa isang komersyal na interes o politikal na paniniwala. Sa pagbigay boses ng publikasyon sa mga mag-aaral at pagtalakay ng isyu sa loob at labas ng pamantasan, parating nariyan ang inaasahang pagpasok sa kompromisong papabor sa lahat. Ngunit ang paninindigan ay may pinapanigan. Binubuo man ang isang pamantasan ng mga indibidwal na may iba’t ibang opinyon at paniniwala, dapat mangibabaw pa rin ang pagkampi ng publikasyon sa pinagsisilbihan—ang estudyante at ang bayan. Sa panahon ng panloloko, ang hindi pagkiling ay katumbas ng pagtanggap at pagsang-ayon sa status quo. Sa panahon ng panlalapastangan, importante ang pagturol sa katotohanan sa likod ng mapanlinlang na balita. Sa panahon kung saan pagsasawalangkibo ang trending, walang puwang ang pananahimik. Bawat pagpurol ng panulat, pagbusal ng bibig at pagpiring ng mata ay hindi sapat para magpagapos sa karuwagan. Dapat lagi pa ring naroon ang kritikal na pagtalakay sa diskurso, at kahandaang tumugon sa mga isyung pang-pamantasan at panlipunan. Dapat alalahanin na ang kalayaang ngayo’y natatamasa sa pamamahayag man o hindi, ay ipinaglaban—ipinaglalaban at ipaglalaban. Ang lingguhan o buwanang paggawa ng dyaryo ay hindi lamang hasaang-bato ng mga manunulat o para malinang ang kanilang kakayahan—pakikisangkot rin ito ng publikasyon sa paglikha ng kasaysayan. Dahil magkakaiba man ng pangalan, ang kasaysayan ng bawat publikasyon ay hindi lamang kasaysayan ng malayang pamamahayag—ito ay kasaysayan ng pag-usisa, ng pagiging kritikal, ng patuloy na pagsisiwalat ng katotohanan. Nagmumulat, hindi nagpapatinag, at kasamang nakikibaka ng kapwa estudyante at sambayanan—ito ang responsibilidad na kailangang manaig at tanganan, hindi lamang ng publikasyon, kung hindi ng bawat Iskolar ng Bayan.

LEGWORK PAG BAY BAY S A K U LT U R A N G S T U D E N T P U B L I C AT I O N S

PIA KRIEZL JURADO HERNANDEZ AT GABRIELLE MARIE MELAD SIMEON DIBUHO NI JAZMINE CLAIRE MARTINEZ MABANSAG

12 GRAPHICS

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

ON THE DEATH ROW FROM PAGE 09 overseas have no means of representation or bail in terms of finances. In addition to this, the president’s insistence that the fund for OFWs should still undergo the supervision of the Department of Budget and Management (DBM) would only entail a slower process of funding for the workers. Similarly, the implementation of tax regulation for OFWs, as well as taxation and returns, has been put forward repeatedly but vetoed. Both propositions merely prove that there is no reciprocity in the side of the government, nor any appreciation for its overseas workers. The greatest number of OFWs sentenced for execution has been reported under the rule of the Aquino administration. In the span of four years that Aquino has manned the nation, 88 OFWs in different nations have been persecuted, with cases ranging from being framed or coerced into drug trafficking, and murder due to self-defense and rape. Since Aquino’s incumbency as president, seven OFWs have been executed, five in China due to illegal drug

trafficking. On the other hand, Carlito Lana and Joven Esteva were the most recent casualties of execution, as both were persecuted for allegedly killing their fellow employees. In spite of statements released regarding the giving of legal assistance, the families of both late OFWs have received little financial assistance or compensation for their loss, nor have they achieved the solace and justice that they continue to fight for. Veloso’s plight falls in the long line of cases unresolved and not given due assistance with by the government as 123 more OFWs await persecution and legal trials, while 7,000 more remain behind bars. All in all, despite the essential role of the OFWs in enhancing the country’s economic growth, nothing but incompetent assistance and futile laws are implemented by the government for the Filipino workers in return. Every Filipino remains on the death row so long as the government perpetuates the cycle of mechanizing its people and viewing them as a mere source of cheap

labor--a government bent on the refusal to extend a hand to its migrant workers. Justice is not served to the OFWs who are continually enslaved and deprived with the benefits and rights that they must acquiesce as workers and as people. For those who break their back and boil their blood, fighting injustice and poverty, freedom and incorruptibility is a quest yet to be finished. But hope is not lost. The spirit of the masses and the workers live, no death shall pass by unaccounted for in the continuing fight for justice. PAGPAPATULOY NG NASIMULAN MULA SA PAHINA 08 tumindig para sa karapatan ng bawat Iskolar ng Bayan at mamamayan. Ang bawat suliranin na kanilang haharapin ay nangangailangang mapagtagumpayan. Sapagkat bilang mga bagong mukha ng mga mag-aaral, ang kanilang pagkabigo ay sasalamin sa pagkatalo ng bawat Iskolar ng Bayan.

MGA URI NG GRADUATING STUDENTS

TAKOT

MULA SA PAHINA 14

isang uyaying nagpapakalma sa atin hanggang sa makatulog na lang at makalimot. Bagamat gusto natin ang paggalaw, ang aksiyon ay hindi dapat natatapos sa pagtuwid ng mga dating nakabalikong sistema. May mga pagkakataong kailangang palitan ang ito, tulad ng pagpalit sa isang tuwid, ngunit nangangalawang na tubo sa gripo ng isang kabahayan o komunidad. Palitan na ang tubo, hindi yung sinasanay na lang natin ang sarili sa tubig na may kalawang at sa sakit na dulot nito. Sa lipunan natin ngayon, isang lipunang puno ng pang-aabuso at kahirapan, kulang na ang dangal at husay. Kailangan din natin ng tapang. Sa pagiging matapang nagkakaroon ng pagbabago.

lamang

LIZETTE JOAN CAMPAÑA DALUZ

YOLO - Happy happy joy joy na siya at wagas sa pag-party at pag-attend ng mga events dahil ‘Last na kasi eh!’. Kung totoo mang last na (mapagpanggap). #ADHOCpamore

LOST AF - Bagamat hindi pa tapos ang semestre, alalang alala na siya sa patutunguhan niya pagkatapos ng graduation. Isang matinding paranoia na ang pinagdadaanan niya ngayon. Busy siya maghanda ng resume at maghanap ng mga kompanyang papasukan. #ThesisMunaBeh

Rare Pokemon - Kampante na’t g na g na gumraduate. #Sureball

Sepanx - Wala pa nga eh at hindi pa naman din siya sigurado pero grabe na ang sepanx ni bb. Nakapagsulat na siya ng mga sulat para sa bawat kaibigan niya at handa na ang mga luha sa darating na pagpaalsam. #Clingy

Umaasa - Umaasa pa rin kahit alam mong malabo na :’( #SakitBeh

Forever Senior - Ilang taon na niyang pinagdadaanan ‘to. Freshie ka palang, graduating na siya. #MayForever

Traumatized by Thesis - Hindi na siya nakamove-on sa ka-hassle-an ng thesis niya. May stigma na ang salitang “thesis”, “RRL” at “defense” sa kanya. #SensitiveTopic

Daming Time - Sobrang dami niyang nagawa sa buong stay niya sa unibersidad. Minsan nakukwestyon mo kung totoo ba siya dahil sa dami ng orgs niya at outside univ activities. Nakapagthesis pa siya, cum laude pa at may jowa pa. Unearthly being. #EdiWow

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

GRAPHICS 13

HALAMAN

ZOMBIES OF (UP) MANILA

PRINCESS PAULINE CERVANTES HABLA

DESPAIR

JENNY MARY CAMAMA DAGUN

MICHAEL LORENZ DUMALAOG RAYMUNDO

MANG DENIS: SUMMER JOB JAZMINE CLAIRE MARTINEZ MABANSAG

14 OPINION

Volume 28 Numbers 16-17 May 11, 2015 | Monday

QUID NUNC*

SANA

Joma Michiko Cruz Kaimoto

indi ako karapat dapat sa’yo.

Hindi ko alam kung ano ang ginawa kong tama para maisip ng Diyos na ikaw ang nararapat para sa akin. Hindi ko rin alam kung bakit sa lahat ng mga pag-aaway at hindi pagkakaunawaan, nandiyan ka pa rin para sa akin. Matiyagang nag-aalaga, walang sawang sumusuporta. Mas lalong hindi ko alam kung bakit sa dinami-rami ng pagkukulang ko sa’yo, handa ka pa ring alalayan ako araw-araw. Mali. ‘Di lang arawaraw dahil sigurado ako na habang nabubuhay ka at nabubuhay ako, ‘di mo ako iiwanan. Sabi nila “Walang Forever,” pero bakit natitiyak ko na sa atin meron? Mama, sorry. Kahit minsan, hindi ka umakyat ng entablado para sabitan ako ng medalya. Kaaliwan ng mga magulang na makitang nagtatagumpay ang kanilang mga anak, kaya humihingi ako ng dispensa kung hindi kita nabigyan ng maraming pagkakataon para maipagmalaki ako. Ordinaryong tao lang ako, pero alam kong hindi lang ordinaryo ang nararapat sa’yo — dahil hindi ka ordinaryo, Ma. Sorry, Mama, dahil ganito lang ako, karaniwan at hindi katangi-tangi sa anomang larangan. Wala eh. Parati lang akong

supporting character, kahit ata sa sarili kong kwento ay hindi ako bida. May mga pagkakataon, lalo kapag tayo’y nagkakasagutan, na nagiging barumbado ako. Sa sobrang paghanga ko sa’yo, nalilimutan ko minsang tao ka lang din kagaya ko; nagkakamali, naiinis, nabibigo. Kaya humihingi ako ng pasensya sa lahat ng mga beses na hindi ko natiis at binuka ko ang bibig

“

NAKAHIHIGIT SA ANO PA MANG PAGKUKULANG KO ANG PAGMAMAHAL MO

ko para sagutin ka. Pabalang man o hindi, alam kong nasasaktan ka kapag ginagawa ko ito. Ang masaklap pa rito, alam ko na ‘yun pero ginagawa ko pa rin. Isa sa mga itinuro mo sa akin ay ipaglaban ang alam kong tama at baka tuwing sinasagot kita, nalilimutan ko na kakampi kita sa buhay at hindi kaaway gaya ng madalas na paglimot ng mga tao na kakampi ni Dumbledore si Snape. Kapag tinatanong mo ako kung kamusta ang araw ko, minsan ay hindi

DESISYON

aisip mo na ba kung anong gusto mo maging?

Napakaraming puwedeng pagpilian, lalo na’t napakarami ring puwedeng maging inspirasyon. Sa paglipas ng panahon, nagbabago na rin ang iyong mga pinagpipilian, kasama ang pagbabago ng iyong paligid, kinahihiligan, itsura, pananaw, kakilala, kaalaman at karanasan. At may katanungang susulpot muli: Naisip mo na ba kung anong gusto mo maging? Habang pauwi at lumilipad ang isip, nabigla ako. Nakasakay ako sa traysikel na babae ang drayber. Siyempre bilang traysikel drayber, madalas ‘manong’ ang tawag mo sa isang drayber. Mapapaisip ka na lang din, bakit kaya sa dinami-raming maaaring maging trabaho ay pagtatraysikel ang napili? Isipin mo na lang ang buhay sa kalsada. Ikaw nga, tumawid ka nga lang mababad trip ka na sa makapal na usok at mga nakaharang na sasakyan sa tawiran. pang

nagsulputang

Sa kabila ng mga pagkukulang kong ito, kahit minsan ay hindi ako nangambang susukuan mo ako. Nagtataka ako kung bakit hindi, pero kahit minsan ay hindi ko naisip na gagawin mo yun; na darating na lang bigla ang isang araw na wala ka nang pakialam. Kasi hindi ka ganoon — nakahihigit sa ano pa mang pagkukulang ko ang pagmamahal mo. Hindi ba’t ang swerte ko sa’yo? Ang hindi ko alam ay kung swerte ka ba sa akin. Sana, oo. * Latin for “What now?”

DAI KA MAGPUNDO*

Sofia Monique Kingking Sibulo

Marami

ko man lang magawang maupo at makipagkwentuhan sayo. Alam kong gusto mo ring malaman kung ano na ang nangyayari sa buhay ng anak mo kapag wala siya sa piling mo. ‘Yan na nga lang hindi ko pa maibigay sayo, ‘yan na nga lang ang maireregalo ko sayo sa araw-araw, hindi ko pa magawa. Sa sobrang bilis ng pagtakbo ng mundo, nalilimutan ko minsang huminto, tignan, at pahalagahan ang aking kapaligiran kasama ang mga taong walang sawang sumusuporta sa akin. Alam mo, Ma, sigurado ako na kung pipila ang mga tao sa support group ko, ikaw ang nasa unang pwesto. Ikaw yung One Direction fan na dalawang araw bago yung concert ay nakapila na.

mga

tanong sa isip ko. Gusto kong malaman. Gusto kong maintindihan. Nakababagabag yung ganitong pakiramdam, ang daming tanong na ‘di ko masagot. Bilang estudyante ng UP, naisip mo ba yun? Ang magtrabaho sa ilalim ng init ng araw. Sa lawak ng imahinasyon mo,

“

SIYEMPRE KAHIT MAHIRAP, KUNG KAYANG GAWIN NG MGA LALAKI, KAYA RIN NG MGA BABAE.

malamang, pero ayaw mong maging katulad niya, lalo na kung may mga matataas kang pangarap. Mukhang ganoon talaga, may malaya tayong pag-iisip pero minsan nakukulong pa rin tayo rito dahil ayaw nating madiskaril sa ating plano sa buhay. Nagkaroon ako ng pagkakataon na makausap sila. Sa maikli at mailap

na pagkakataong ito, tila mas naintindihan ko sila. Sa pag-uusap namin, lumubog ako sa kanilang mundo. Makabuluhang pagkakataon, ‘ika nga. “Pagtatraysikel [ang] napili ko kasi at least dito nakakasama ko [ang] pamilya ko, puwede akong umuwi kahit anong oras. Wala akong amo, [at] hindi ko na kailangang mamasahe dahil ako na mismo ang namamasada. . .Sa pagtatraysikel din kasi may pera kaagad e.” Dagdag niya, bilang ina, ipagluluto muna niya ng agahan ang pamilya kasunod ang pagpapaligo sa mga anak kasabay ng pagbabad ng mga labahin. “Siyempre kahit mahirap, kung kayang gawin ng mga lalaki, kaya rin ng mga babae. Kung gusto mo, kakayanin talaga e, kesa naman tutunganga ka lang at makipagtsismisan sa labas.” aniya ng tanungin ko kung bakit niya napili ang pagtatraysikel. Kahanga-hanga ang desisyon na may dedikasyon. Ang sakripisyo, o paghakbang sa kakaibang landas para walang maging sagabal sa pananatili sa tabi ng mga mahal mo sa buhay. IPAGPATULOY SA PAHINA 07

BASAG-ULO Lean Sandigan TA K O T Hindi ko alam kung nasaan ang takot ng mga Iskolar ng Bayan na tulad ko. Sa pananatili ko sa pamantasan, lubos kong iniisip kung ang takot nila ay namamahay lamang sa kawalan ng pag-ibig ngayong kolehiyo, o sa pagbagsak sa klase, o sa hindi makuha ang ninanais ng mga magulang para sa kanila. Naitatanong ko tuloy minsan sa aking sarili kung nasaan ang takot nila para sa isang pamantasang mataas ang bayarin, mula sa tuition fee, bayarin tuwing field trip, hanggang sa presyo ng blue book at pagkain. Madalas kasi, hanggang ningas-kugon lang tayo. Natatakot din kaya sila sa komersyalisasyon ng edukasyon at kalusugan? Natatakot din kaya sila sa isang kinabukasang puno ng pangaabuso at kalupitan? Siguro. Ang dami-daming nagsasabi ng pagbabago at pagsulong sa isang bayang mas maunlad — kahit dito pa lang sa pamantasan natin eh. Ngunit minsan, pakiramdam ko, mas maraming tao ang natatakot sa hamong kailangan nilang gawin para mabago ang lipunan. Bagamat gusto nilang magkaroon ng pagbabago, sa loob-loob ay ayaw naman nilang baguhin ang kanilang mga sarili. Siguro, natatakot sila sa ideya na kailangan nilang magsakripisyo para sa mas nakakarami. Laging naroon ang takot sa kanilang mga puso na kapag tumulong sila sa iba, marahil ay iwanan naman sila mag-isa at mahina. Malamang ay natatakot din silang banggain ang mga kaaway, katulad ng iba’t ibang administrasyon at mga kumokontrang pangkat sa pamantasan at lipunan. Ganoon naman talaga ‘di ba? May mga taong abante nang abante at tatalikod na lang kapag may humarang sa kanila, iiwan ang lahat makaiwas lamang sa gulo. Gusto ng pagbabago, pero dapat ay kaunti o wala silang isakripisyo. Napakarami mang inhibisyon, ang takot sa isang ideya ay dapat nagtutulak sa atin para labanan ito. Ang isang ideya ng mataas na tuition sa UP ay dapat nilalabanan ng ideyang libre dapat ang tuition. Ang pagkatakot ay dapat napapalitan ng aksiyon at hindi ng patuloy na pagtago at pagka-inutil ng mga mamamayan para tumindig at lumaban. Hindi dapat ito manatiling IPAGPATULOY SA PAHINA 12

EDITORIAL 15

Volume 28 Numbers 16-17 Monday | May 11, 2015

AGPASIYA NA ANG MGA ISKOLAR ng Bayan sa landas na sisimulang tahakin ng pamantasan sa susunod na taon. Tapos na ang halalan, at hudyat na ito ng pagtaas ng hamon mula sa mga estudyante patungo sa susunod na hanay ng mga lider estudyante ng pamantasan.

EDITOR-IN-CHIEF Angelo Dennis Aligaga Agdeppa ASSOCIATE EDITOR FOR INTERNAL AFFAIRS Patrick Jacob Laxamana Liwag ASSOCIATE EDITOR FOR EXTERNAL AFFAIRS Elizabeth Danielle Quiñones Fodulla

Sa kasalukuyan, ang mga Iskolar ng Bayan ay nilalapastangan ng mga polisiyang kumikiling lamang sa kakaunti. Nakalulungkot na ang mga polisiyang ito ay nanggaling pa sa administrasyon ng pamantasang dapat ay nagbibigay lunas sa mga problemang kinakaharap ng mga pinamumunuan nito. Dagdag ito sa mas malaking insulto sa kabataan at sa malawak na hanay ng mga mamamayang pinahihirapan ng mga polisiyang ibinababa naman ng pamahalaang pambansa. Ang pagkakaroon ng Socialized Tuition System (STS) ay isang halimbawa ng isang baluktot na polisiyang nagbibigay ng bangungot sa mga Iskolar ng Bayan. Ang iskemang ito rin ang simbolo na may kaakibat na presyo ang karapatang mag-aral. Minamantsahan din nito ang imahe ng pamantasan bilang isang pampublikong unibersidad dahil ipinagkakait ng iskemang ito ang dapat na libreng edukasyon para sa mga mahihirap. Isa ding epekto ng mapangaping polisiya ang ‘di pagapruba ng pamahalaan sa hinihinging dagdag badyet ng UP dahil nais lumisan ng gobyerno sa kanilang mandato sa mga kabataan. Sa ganitong pikit-matang desisyon, makikita na boluntaryong inabandona ng pamahalaan ang sarili nitong pamantasan at hinayaan itong mapilitang gamitin ang mga dispalinghado at napag-iwanang pasilidad. Ang mga nasabing manipestasyon ay isang maliit lamang na parte ng isang malaki at organisadong makinarya na kasalukuyang pananamantala sa mga mamamayan at iskolar ng bayan. Sa likod ng mga suliraning ito, isang matinding hamon sa susunod na konseho ang pangunguna sa mga paglaban sa mga anti-estudyanteng polisiyang nabanggit. Ang mga bagong lider-estudyante ay dapat na maging epektibo sa pagbibigkis sa mga tinig ng mga pinamumunuan nito. Kaugnay nito, pinakaepektibong magkaroon ng kolektibong aksyon mula sa kalipunan ng mga mamamayan at estudyante upang igiit ang kanilang hinaing at maatim ang ninanais. Hamon sa bagong konseho ang pagturo sa mas malawak na hanay ng mag-aaral na ang isang katangian ng Iskolar ng Bayan ay ang pagkakaroon ng kaalaman at pakialam sa mga isyu

MANAGING EDITOR Carlo Rey Resureccion Martinez ASSISTANT MANAGING EDITOR Jennah Yelle Manato Mallari NEWS EDITOR Ronilo Raymundo Mesa FEATURES EDITOR Angelica Natividad Reyes CULTURE EDITOR Jamilah Paola dela Cruz Laguardia GRAPHICS EDITOR Lizette Joan Campaña Daluz NEWS CORRESPONDENTS Ezra Kristina Ostaya Bayalan Adolf Enrique Santos Gonzales Eunice Biñas Hechanova Gayle Calianga Reyna JOANNE PAULINE RAMOS SANTOS

FEATURES CORRESPONDENTS Liezl Ann Dimabuyu Lansang CULTURE CORRESPONDENTS Jose Lorenzo Querol Lanuza Thalia Real Villela

Bagtasin ang mga Hamon ng lipunan. Sa loob ng ilang taon, pinilit itong itaguyod ng mga naunang konseho, ngunit sa huli ay nananatiling hati ang komunidad sa isyu ng komersyalisasyon sa edukasyon. Katumbas ng hamong ito ay ang hamong pakilusin ang mga kabataan, at hindi makulong sa paglabas ng impormasyon ukol sa isang isyu. Kasama nito, matinding hamon din ang paghimok sa mga hindi nakasundo noong eleksyon upang sumama sa pagtindig at humanay tungo sa iisang direksyon. Isang esensyal na salik sa pagiging epektibo ng konseho ay ang

maiwasan ang mababaw na tunggalian at isulat ang pinakamatalas na linya, kasama ang pinaka-epektibong aksyon para sa isyu. Ang mga hamong ito ay kayang usungin kung susupilin ng mga bagong lider-estudyante ang kanilang pansariling interes at tuwirang bibigyang atensyon ang pagsulong sa mandato at interes ng mga iskolar ng bayan. Mahalaga din na itatak sa kamalayan ng mga mag-aaral na hindi dapat ikatiwala sa konseho ang kalahatan ng mga aksyong pakikibaka sapagka’t kawangis sa konseho ang kanilang

ANG ISANG KRITIKAL AT MATAPANG NA KONSEHO, KASAMA ANG KOLEKTIBONG AKSYON MULA SA MABALASIK NA MAMAMAYAN ANG MAGTATANGGAL SA MGA POLISIYANG GUMAGAROTE SA SAMBAYANAN. pagkakaroon nito ng pagkakaisa. Kung susuriin ang nakaraang konseho, mahihinuha na sinubukan nitong umakto bilang isang lupon ngunit, sa harap ng maraming puri at galak, may bahid pa rin ng kulay sa likod nito. Naging daan ito upang manatiling hati ang konseho dahil pinipiling i-sabotahe ng isang partido ang kabila sa paraan ng hindi pagsali nito. Bagamat tumutulong sa publisidad, ito na lang din ang nagiging hangganan nito. Kaugnay nito, ang pagkakaroon ng payapa at kaaya-ayang relasyon sa loob ng konseho ay mahalaga upang

RESIDENT ILLUSTRATORS Daniel John Galinato Estember Princess Pauline Cervantes Habla Joanne Pauline Ramos Santos RESIDENT PHOTOJOURNALIST Jenny Mary Camama Dagun OFFICE 4th Floor Student Center Building, University of the Philippines Manila, Padre Faura St. corner Ma. Orosa St., Ermita, Manila 1000 EMAIL themanilacollegian@gmail.com WEBSITES issuu.com/manilacollegian www.facebook.com/themanilacollegian www.twitter.com/mkule themanilacollegian.tumblr.com MEMBER

College Editors Solidaridad - UP Systemwide Alliance of Student Publications Guild of the and Writers’ Organizations Philippines

The Cover

pananagutan sa pagbagtas sa mga hamong kinakaharap ng pamantasan at lipunan. Sa ilalim ng hughog na sistema, pahigpit nang pahigpit ang pagsakal nito sa kanyang mga nasasakupan. Upang pumatas, dapat waglit sa konseho ang pagtitiklop at pagbabaliwala. Ang isang kritikal at matapang na konseho, kasama ang kolektibong aksyon mula sa mabalasik na mamamayan ang magtatanggal sa mga polisiyang gumagarote sa sambayanan.

Illustration by Maria Catalina Bajar Belgira

BIYAHE NG BAYAN

K U LT U R A N G J E E P N E Y B I L A N G R E P L E K S Y O N N G L I P U N A N JOSE LORENZO QUEROL LANUZA AT JOSEF BERNARD SORIANO DE MESA DIBUHO NI PAULINE SANTIAGO TIOSIN “Oh kaliwa, kaliwa. Kasya pa isa. Konting usog pa, makikisuyo na!” Konting usog na lang, mamamatay na lahat ng nakasakay sa sobrang sikip at init. Pero wala ka namang magagawa kung hindi tiisin lahat ng ito lalo na’t kung huli ka na sa klase, trabaho, o lakad. Mula noon, ang mga jeep ang ginawang pangunahing moda ng transportasyon ng mga Pilipino. Ito raw ang tatak ng pagiging Pilipino ayon sa karamihan. Ngunit kung iyong lubos na iisipin, hindi jeep ang tatak ng pagiging Pilipino, kung hindi ang kultura na makikita sa pagsakay nito.

“Bayad Po. Pakisuyo” Kanina ka pang nag-aabang ng jeep sa may kanto. Wala pang dumaraang jeep na papunta sa iyong paroroonan, at kung meron man, lagi itong puno. Pahirapan talaga ang paghagilap ng jeep. Minsan, nilalagpasan ka lang, tila ba parang hindi ka napapansin. Hulog na ng langit ang makatunton sa bakanteng jeep. Iyon nga lang, mamumuti ang mata mo sa paghihintay na mapuno ang jeep, lalo na’t kung magkakatabi ang mga jeep na nag-aabang ng pasahero. Kahit magkakadikit na halos ang mga tuhod, at magkakapalitan na kayo ng mukha ng katabi mo ay pipilitin pa rin ng barker na maka-sampu sa magkabilang bangko. Uubusin ng paghihintay ang iyong oras, at ang iyong pasensya. Buo naman ang bayad mo, pero kalahati lang ng puwit mo ang nakaupo. Katulad ng pagsiksik at paghahanap mo ng pwedeng maupuan sa loob ng jeep, ikaw rin ay naghahanap ng pwesto mo sa lipunan. Pero siyempre, kakailanganin mong magbayad— magbigay ng kontribusyon. Hindi maaaring magkaroon ka ng parte o pwesto nang hindi ka nakapagbibigay ng kahit na ano. Huwag mo na ring alalahanin kung sobra man ang iyong naibigay dahil ibabalik din naman ito sa’yo. “Barya lang po sa umaga.” Iyan ang laging paalala sa mga pasaherong sasakay ng jeep. Araw-araw, may makikita kang sign board na nagpapaalalang “barya lang sa umaga” pero nakukuha pa rin ng karamihang magabot ng isang daang piso at umaasang masusuklian nang mabilis at tama. Minsan, mapapakamot na lang si Manong Driver at hihinto sa gitna ng kalsada para humingi ng pamalit sa kasamahan niyang kapwa ring namamasada. Maaaring kasalanan ng pasahero dahil hindi siya naghanda ng barya. Maaari rin namang kasalanan ng drayber dahil wala siyang naitabing panukli. Kung iyong iisipin, walang panukli ang mga drayber sa umaga dahil ang munting

kinikita nila kada araw ay sapat lamang para sa kanilang araw-araw na gastusin. Ibig sabihin, ang konsepto ng “barya sa umaga” ay isang manipestasyon ng kahirapan. Makikita na may politikal na relasyon ang drayber at ang kanyang mga pasahero. Nakasalalay ang ikabubuhay ng drayber sa kanyang mga pasahero, at nakasalalay naman sa drayber ang buhay ng kanyang mga pasahero. Balot man sa usok ng tambutso’t sigarilyo, ang pagsakay sa jeep ay pagkakataon para matanaw sa paligid ang iba’t ibang pangyayari sa lipunang ating ginagalawan. At habang tinatahak ang mga baku-bakong mga daanan ay ang pagtakas ng mga Pilipino sa realidad sa pamamagitan ng pagnakaw ng idlip sa lipunang kailanma’y hindi natutulog.

“Saan Bababa?” Minsan ba’y naisip mo kung bakit mas nauuna ang pagbanggit ng iyong bababaan kaysa sa lugar ng iyong pinanggalingan? Sa sikolohiyang Pilipino, meron itong karampatang pakahulugan. Para sa karamihan ng mga Pilipino, ang patutunguhan mo ay mas importante kaysa sa kung saan ka nanggaling. Hindi na mahalaga kung ano ang iyong kinalakhan, basta’t mabuti ang iyong hinahangad, hindi mag-a-atubiling tulungan ka ng ibang tao lalong-lalo na’t kung ang pangarap na nais mong makamtan ay para sa ikabubuti ng iba. Iba’t ibang tao ang iyong makakatabi. Iba-iba ang nais paroonan; may kanyakanyang bitbit, at estado sa buhay. Ang katabi mo’y maaaring isang balikbayan, manggagawa, o estudyante; may kanyakanyang pangarap sa buhay. Sa loob ng jeep, magkikita-kita ang mga taong may kanya-kanyang landas, may kanyakanyang daloy sa buhay. Sa pagsakay mo ng jeep, lahat kayo ay pantay-pantay. Lahat kayo’y pasahero, umaasang hindi mahuli sa paroroonan. Inilalagay ka sa antas ng samu’t saring mga personalidad para makita mong pantaypantay kayo sa laro ng buhay. Kahit may pagkakaiba ay nakukuha niyong magkaisa maski kahit katiting lang na tulong tulad ng sa pag-abot ng bayad. Sa loob ng jeep, sa maikling panahon ay nagkakaroon ng pagkakaisa. At ang pagkakaisang ito ang magdadala sa bawat isa sa kanyang paroroonan.

“Para Ho!” Hilahin man ang lubid na magpapailaw sa bumbilya, tapikin man ang kisame, o simpleng pagsabi ng “Para na ho” ay makakawala ka na sa kinasapitan mong pagbaybay. Pasalamatan mo man ang manang katatapos lang mag-rosaryo, ang suot mong pulseras na pampasuwerte, o ang diskarte ng inyong drayber na mailayo kayo sa kapahamakan, ang importante’y nakababa ka’t nakarating ka sa dapat mong

paroonan. Dahil sa bangis ng lungsod, may mga pagkakataong nangyayari ang hindi inaasahan at hindi kanais-nais. Sa tulin minsan ng takbo ng jeep ay hindi maiiwasang mag-beat the red light o makabunggo. Pagkalapit ng pulis, nasayang lang ang oras mo sa pagkawala ng lisensya ng inyong tsuper. Kapag lumabas naman ang may-ari ng kotseng nagasgasan ng inyong jeepney, hindi maiiwasang kabahan lalo kung magtaasan sila ng ulo’t magbangayan. Ang mga jeep namang hindi agad umaalis ay mainam na pook para sa mga masasama ang loob. Gamay nila kung aling alahas ang binili mo lang sa ukay at alin ang puwedeng isangla. Pagkabenta’y maaaring ipambili lang nila ito ng rugby o shabu na kanilang pantakas sa malagim na realidad. Pero maaaring ipangkain nila at ng kanilang pamilya, hindi mo na rin malalaman ang kanyang kwento dahil kumaripas na siya ng takbo. May ilan ding mandudura o di kaya’y magtatapon ng kung anomang likido sa iyong damit. At habang abala kang nagtatanggal ng dumi ay pinupunit na pala ng katabi mo ang iyong bag. Malalaman mo lang na nanakawan ka pag-uwi mo. Kung minsan, may makakasabay kang manunutok ng ice pick at labag sa loob kang mapapasukong magbigay ng kalupi at phone. Ligtas ang hininga mo kung hindi ka materyalistiko. Lagot ka kung wala kang inabot. Ikaw na ang nawalan, ikaw pa ang gagastos kapag sinugod ka sa ospital. Silang mga nakakagawa ng masasamang gawain ay biktima rin ng isang malupit na lipunan. Hindi mahuhulihan ng lisensya ang nagmamadaling tsuper kung sa ganitong paraan lang niya nakikitang makararami siya ng kita. Hindi sila mapipilitang mangupit kung wala silang makain sa araw-araw. Hindi sila mapapakapit sa patalim kung hindi sila pinagkaitan ng karapatan. Naghahasik sila ng takot na bitbit nila buong buhay pagkat ang bigat ng inhustisya’y siyang nagpamanhid sa kanila. Kung nagiging normal lang itong tagpo sa paligid ay ganito rin ang magiging mentalidad ng mga sumasakay sa jeepney. Na mas pipiliin na lamang ng pasaherong ingatan ang sarili kaysa sa silipin kung ano ba talaga ang tunay na dahilan kung bakit naitulak ang mga hindi mabigyang-boses sa ganitong klaseng pamamalakad. Ang pagsakay ng jeep ay pagsabak ng Pilipino sa lipunan. Gaano man kalubak at kahaba ang daang tatahakin, basta’t merong pagkakaisa at tiwala sa isa’t-isa, makakarating pa rin ang tao sa kanyang paroroonan. Gaano man kainit at kasikip ang jeep, basta’t marunong magtiis, lahat ay malalampasan ng Pilipino. At katulad ng isang drayber ng jeep, ang lipunan ay nangangailangan ng isang mabuting lider na dadalhin ito sa ginhawa.