Slim 7 2014 by Marc Florquin

Slim

ÂŠFeliXart Museum

O N D E R W I J Z E N I N V L A A M S - B R A B A N T - B A S I S E N S E C U N DA I R - S C H O O L J A A R 2 014 -2 015

Ontdek: 10 Musea met pit Het vernieuwde MOS De aansluiting op de arbeidsmarkt Bezoek het belevingscentrum'14-18'

Beste leerkracht, Als nieuwbakken gedeputeerde voor onderwijs vlieg ik graag met jullie het nieuwe schooljaar in. Een schooljaar waarin jullie opnieuw voluit kunnen rekenen op de steun van de provincie Vlaams-Brabant. Studiedagen, interactieve tentoonstellingen,

inhoud

vormingen, … het staat weer allemaal op het programma. Om-

dat we als provincie geloven in de kracht van goed onderwijs. We weten allemaal hoe bepalend het onderwijs is in je levensloop. Het onderwijs als springplank naar de arbeidsmarkt is een

MYDC: GEEF JOUW LOGISTIEKE LESSEN KLEUR Ontdek hoe je in jouw klas aan de slag kan met het spel My Distribution Center.

P18

EUROPE DIRECT VLAAMS-BRABANT Ontdek snel welke gratis publicaties Europe Direct voor jou heeft.

hot topic. Initiatieven zoals de doe-beurs of de inspiratiedag ‘aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt’ zijn daarom niet weg te slaan uit deze nieuwe SLIM. Maar onderwijs is meer dan dat. De ontplooiing van leerlingen tot zelfbewuste jongvolwassenen is een belangrijke pijler van het

KORTJES Leuke dingen om als leerkracht of met je klas te ontdekken.

P10

onderwijs. En mag zeker niet ondergesneeuwd raken door de aandacht die er is voor de overgang naar de arbeidsmarkt. Wist je bijvoorbeeld dat er ook nu nog teveel les wordt gegeven vanuit man-vrouw-stereotypen? Lees hier meer over in het artikel over gender en diversiteit.

Onderwijs bereidt onze leerlingen voor op hun toekomst. Levenslessen trekken uit het verleden is hierbij onlosmakelijk ver-

GESCHIEDENIS VAN HET BELEVINGSCENTRUM ’14-‘18 Waarom is het Belevingscentrum net in Tildonk geopend? Wat is de geschiedenis van het Urselinnenklooster? En wat betekende de oorlog voor Vlaams-Brabant?

bonden. Daarom zet ik graag het Belevingscentrum ’14 - ‘18 te

P12

Tildonk in de kijker. Dit Belevingscentrum ’14-’18 trekt voluit de interactieve kaart zodat leerlingen van alle leeftijden kunnen beseffen welke impact de Eerste Wereldoorlog in Vlaams-Brabant had. Ik wens jullie veel leesplezier en een boeiend schooljaar!

Marc Florquin, Gedeputeerde voor onderwijs

September 2014 Dienst onderwijs, 016-26 73 45 www.vlaamsbrabant.be/onderwijs Marc Florquin, gedeputeerde voor onderwijs, marc.ﬂorquin@vlaamsbrabant.be

Waarom deze thema's zoveel impact hebben en tips om uw schoolcultuur gendervriendelijk te maken.

10 MUSEA MET PIT Vlaams-Brabant heeft heel wat musea op zijn grondgebied. Ontdek welke leuke dingen je met je klas kan doen. En je moet er zelfs niet ver voor gaan.

P19 P20

MOS Ontdek het vernieuwde MOS

KLEUR BEKENNEN Vernieuwing, verandering, maar nog steeds sterke mondiale vorming.

LERARENDAG WOI

ZUIDDAG

Wil je als leerkracht meer te weten komen over WOI neem dan deel aan één van de lerarendagen.

Werken jouw leerlingen mee om het leerlingen in het zuiden makkelijker te maken?

STUDIEDAG: AANSLUITING ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

P22

Wil jij ontdekken hoe andere scholen omgaan met de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt?

P15 COLOFON Redactie: Steven Andries, Erik Asselman, Kim Baeten, Marijke d’Hertefelt, Ruben Donvil, Pieter Jan Ghysen, Herwig Kevelaerts, Martine Nuyts, Marleen Roosens, Els Salembier, Famke Soenen, Ann Thienpont, Wivina Vandersteen, Evelien Vanhelmont. Foto's & illustraties: Lander Loeckx, v.u. Marc Collier, provinciegrifﬁer, Provincieplein 1, 3010 Leuven, ondernemingsnummer 0253.973.219

GENDER EN SEKSUELE DIVERSITEIT OP SCHOOL

P16

OP DE BOERDERIJ Jong en oud, iedereen kan genieten van buiten zijn, van werken in de natuur. Boeren met klasse ontvangen je graag op hun werkplek.

P24

OUDERBETROKKENHEID Houden jullie rekening met alle dimensies van ouderbetrokkenheid? Ontdek het snel.

MOBILITEIT Een pakkende lezing voor het secundair onderwijs of een boeiend theaterstuk voor het lager onderwijs. Ontdek snel de data want de plaatsen zijn beperkt.

IN FORM VOOR UNI-FORM Stages en bijgevolg stageformulieren een kluwen van verscheiden documenten waar nu een uitweg voor geboden kan worden.

©Jeroom

IN DE KIJKER

9:48:36 20/12/2013 12:35:04 17/07/2014 1 Naamloos-1 Naamloos-1 1

Rondleidingen provinciehuis

Naaml Naamoos-1

loos-1 1 1

©Jeroom

Ik zie je graag!

20/12/2013 17/07/ 2014

12:35:0 9:48:3 4

Goed zichtbare fietsers zijn minder vaak betrokken in een verkeersongeval. De provincie biedt met de campagne ‘Ik zie je graag’ aan alle secundaire scholen die de zichtbaarheid van hun jonge fietsende leerlingen op de weg willen bevorderen gratis campagnemateriaal. Secundaire scholen kunnen een gratis pakket aanvragen (zolang de voorraad strekt): 120 reflecterende fietsplaatjes van het knuffelbos, 4 posters, 4 V-borden en 25 fietslichtjes. Elke school die een pakket bestelt, krijgt een leuke attentie. Meer informatie over zichtbaarheid en aanvragen van gratis campagnepakket via www.vlaamsbrabant.be/ikziejegraag

Wist je al dat je het provinciehuis met je klas kan bezoeken. Voor leerlingen vanaf het 4de leerjaar lager onderwijs is er een interactief spel waarbij ze het reilen en zeilen van de provincie ontdekken. Maar ook leerlingen uit het secundair onderwijs kunnen het provinciehuis bezoeken. Wil je meer te weten komen, of je klas inschrijven, surf dan naar

DOE-BEURS 2015 Van 10 tot 12 februari 2015 gaan de deuren van de Brabanthal weer open voor de jaarlijkse doe-beurs.

www.vlaamsbrabant.be/rondleidingen. Wil jij je leerlingen laten kennismaken met meer dan 50 verschillende beroepen? Schrijf je klas dan snel in door een mailtje te sturen naar kim.baeten@ vlaamsbrabant.be. Vermeld in je mail de gegevens van de school, met hoeveel leerlingen je wil komen en hoe je de beurs bezoekt: met het openbaar vervoer, met de fiets, met auto’s, met een eigen (gehuurde) bus. Vergeet zeker niet om te zeggen op welk moment je het liefst komt. Dinsdag 10/02 van 13 – 16 uur, woensdag 11/2 van 9 – 12 uur of donderdag 12/2 van 9 – 12 uur of van 13 – 15.30 uur. Schrijf je in via mail: kim.baeten@vlaamsbrabant.be

ijk n frisse k ? e e r o o v tijk tijd r wijsprak e d n o je op

Rondleiding PEC 17/10/2014 - Leuven

Word nu fan op facebook

Ben je op zoek naar nieuw educatief materiaal om te gebruiken in je klas? Ga eens langs bij de educatieve collectie van de provincie en ontdek wat je er allemaal gratis kunt lenen. Op 17 oktober (om 15.00 uur) wordt er naar goede gewoonte een rondleiding georganiseerd.

en ontdek als eerste leuke activiteiten die in Vlaams-Brabant georganiseerd worden voor uw school.

www.facebook.be/slimonderwijzen

nZe OntdeK O Ieve cOllectIe t a le educ PrOvIncIa Onl Ine rese

v.u.: Marc

Collier, provincieg

en PPW en verl eng rver en

riffier, Provincie

Vlaams-Br

abant, Provinciep

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

techniek en • Wetenschap, • Taalstimulering he vorming muzisc • Cultuur en vorming emotionele g en wereld • Sociaal ijke vormin • Maatschappel gen eren en verlen Online reserv en.be /pbib ppw.kuleuv

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

e-14.indd

PEC-affich

lein 1, 3010

Leuven. (Ondernem

.Kul euve

ingsnumm

er: 0253-973

n.Be /PBI

-219)

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

- Pec@ vla 26 77 19 tIe: 016InFO rMa

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

aMs Bra

Ban t.Be

- WWW.vla

iaal i.v.m.: educatief mater Uitlening van wiskunde techniek en • Wetenschap, • Taalstimulering he vorming muzisc • Cultuur en vorming emotionele g en wereld • Sociaal ijke vormin • Maatschappel gen eren en verlen reserv Online en.be /pbib ppw.kuleuv

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

aMs Bra

Ban t.Be

Wil je graag deelnemen, schrijf dan in via pec@vlaamsbrabant.be. Enkel in 2014 kan je nog een gratis ontleningskaart verkrijgen, vanaf 2015 kost deze 25 euro per jaar. Profiteer van een laatste jaar gratis lenen!

/Pec

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

techniek en • Wetenschap, • Taalstimulering he vorming muzisc • Cultuur en vorming emotionele g en wereld • Sociaal ijke vormin • Maatschappel gen eren en verlen reserv Online en.be /pbib ppw.kuleuv

iaal educatief mater Uitlening van wiskunde

i.v.m.:

d aan m e Elk euws! ni

DigiSlim

Wil je altijd op de hoogte blijven van het onderwijsaanbod binnen de provincie Vlaams-Brabant? Aarzel dan niet, schrijf je in op w w w.vlaamsbrabant.be / digislim en ontvang elke maand een mail met de laatste nieuwtjes.

10:04:13

BASIS

SECUNDAIR

Geschiedenis

van het Belevingscentrum ’14 -’18 in Tildonk Tot honderd jaar geleden draafden in het klooster van Tildonk (Haacht) de zusters Ursulinen rond. De zusters zorgden voor onderwijs en het internaat trok meisjes uit gans Europa aan, van Engeland tot Polen. Enkele weken na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kwamen de zusters terecht in een precaire situatie die ze nauwgezet beschreven hebben in de ‘Annalen van Tildonk’. Hun leven veranderde drastisch toen de Duitsers bij hen hun intrek namen om de aanval op Antwerpen te coördineren.

Op het gelijkvloers van het voormalige klooster werden naar aanleiding van de 100ste verjaardag van het begin van de Eerste Wereldoorlog een aantal ruimtes ingekleed om de bezoeker te laten kennis maken met het nog relatief onbekende provinciale oorlogsverhaal. Binnen de Vlaams-Brabantse oorlogsgeschiedenis kunnen we eigenlijk twee periodes ontdekken. Omdat de bewegingsoorlog door de provincie trok, kunnen we echt spreken van een invalsperiode, gevolgd door een bezettingsperiode. Het centrum werd dan ook zo opgedeeld. De opdeling komt overeen met de twee vleugels van het gebouw. Je gaat als het ware verder in de tijd naarmate je vordert tijdens je bezoek.

INTERACTIEF Het was nooit de bedoeling om een klassiek museum te maken met honderden voorwerpen. We wilden de mensen eerder rechtstreeks betrekken en emoties opwekken. Daarom laten we allereerst twaalf getuigen aan het woord: een generaal, een Duitser, een Rode Kruisverpleger, een landbouwer, een jong meisje en uiteraard een kloosterzuster, ze zijn er allemaal. Zij doen hun verhaal in de eerste ruimte van het Belevingscentrum. Tegelijk kan je kijken naar een animatie die op een aantrekkelijke manier weergeeft hoe onze provincie in de oorlog betrokken werd. In de volgende ruimtes gaan we dieper in op de bezettingsperiode. Daar staan vooral vrijheidsbeperking en voedselschaarste centraal met steeds de nadruk op het menselijke karakter. Mensen moesten toelatingen krijgen voor alles en nog wat en ze hadden niet te kiezen wat en hoeveel er dagelijks op hun bord lag.

VERSCHILLENDE THEMA'S Het verhaal in de provincie is toch uitzonderlijk en nog zo ongekend in het grote verhaal. Op slechts twee maanden tijd (augustus en september 1914) werd de provincie meermaals het slachtoffer van militaire gebeurtenissen met telkens hun impact op de bevolking. Bovendien liggen in onze provincie op slechts een twintigtal kilometer van elkaar twee Martelaarsteden: Aarschot en Leuven. Ook de rest van de provincie had zwaar te lijden onder de Duitse doortocht met de beschuldiging van francs-tireurs of vrijschutters in de steden en de dorpen. Aan de hand van verschillende thema’s zoals o.a. het oorlogsgebeuren, ontspanning tijdens de bezettingstijd, vluchtelingenstromen en de bevrijding wordt het provinciale oorlogsverhaal uit de doeken gedaan in het boek

‘WOI in Vlaams-Brabant’, dat eveneens vanaf nu voor 2 euro te koop is. Daarnaast verschijnt er een themanummer in het tijdschrift Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV), is er een gratis inspiratiegids voor het lager onderwijs ontwikkeld en is er vanaf oktober een educatief pakket voor het Belevingscentrum '14-'18. Het oorlogsverhaal van de provincie Brabant/Vlaams-Brabant, is een uniek en nooit te vergeten verhaal van zovele duizenden mensen.

INFO Ruben Donvil, 016-26 76 24, ruben.donvil@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant14-18.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MONIQUE SWINNEN

TEN OORLOG ... PER FIETS! Wie de verhalen in het Belevingscentrum ook ter plaatse wil ontdekken, moet de fiets op. Toerisme Vlaams-Brabant maakte drie historische fietsroutes langs belangrijke locaties door de deelnemende gemeenten. Op de Dijlelinie Fietsroute en de Getelinie Fietsroute zie je per gemeente vijf informatiepanelen die je wegwijs maken in wat er op die plaats tijdens de oorlog gebeurd is. De Dijlelinie Fietsroute komt vlakbij het klooster van Tildonk voorbij en is een ideaal vervolg van je bezoek. De Getelinie Fietsroute loopt tussen Halen en Tienen. Daarnaast is er ook de Brabantse Kouters Fietsroute, die lichtjes anders opgevat is. Met drie kortere fietslussen kan je daar de verschillende gemeenten doorkruisen met de historische informatie in de hand. Toerisme Vlaams-Brabant ontwikkelde daarvoor een fietskaartenpakket, dat voor de luttele prijs van 2 euro te koop is in het Belevingscentrum ‘14-’18 en via www.vlaamsbrabant14-18.be

SECUNDAIR

Studiedag: Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt Hoe zorgt een school er voor dat onderwijs en arbeidsmarkt op elkaar aansluiten? Wil je jouw ervaring delen met anderen of net meer te weten komen hoe anderen er werk van maken? Of wil je nieuwe materialen en methodieken ontdekken rond (werk)attitudetraining, talent(h)erkenning, werkplekleren en zo veel meer?

09.30 uur - Inleiding 09.45 uur - Hoe maak je kans op financiële ondersteuning voor jouw initiatief? 10.15 uur - Workshops van o.a. VOKA, VDAB, GTB Vlaams-Brabant, Limits vzw, … 11.45 uur - Lunch 12.30 uur - Speeddate met scholen met o.a.:

Kom op 16 OKTOBER tijdens onze STUDIEDAG in het PROVINCIEHUIS IN LEUVEN proeven van tal van workshops, luister hoe de provincie jouw school financieel kan ondersteunen en neem deel aan de speeddate met scholen die getuigen over hun ervaring. De studiedag is GRATIS en richt zich tot leerkrachten, directeurs, CLB-medewerkers,... van het secundair onderwijs( ASO, TSO, BSO, BuSO, DBSO) en volwassenenonderwijs. Iedereen is welkom!

PROGRAMMA

• An Berckmans en Melissa Provoost van het PISO Tienen over de Infodag laatstejaars • Guy Prenen van het Damiaaninstituut Aarschot over de samenwerking met RTC en ASCO Zaventem • Maggy Vankeerberghen van KTA Halle over de samenwerking met Audi • Katrien Houben van D’Hek Landen over het belang van een stagevisie voor TSO en BSO

INFO Evelien Vanhelmont, 016-26 73 46, evelien.vanhelmont@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/praktijkdag

13.30 uur - Koffiepauze 14.00 uur - Workshops van o.a. Arktos, VDAB, RESOC, Dienst Beroepsopleiding, consortium volwassenenonderwijs L4, …

BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MARC FLORQUIN

15.30 uur - Einde

BASIS

SECUNDAIR

lerarendagen woi Lerarendag WOI basisonderwijs in het Belevingscentrum ’14-’18 in Tildonk - 4 oktober

Wieje aan vraagt Wil graagleerkrachten kennismaken met het WOI aanbod in Leuven en het Pajothoe ze Dan kijken naar kinderen tenland? zullen de volgende 2 lerarendagen je zeker interesseren! in kansarmoede, krijgt vooral DE LERARENDAG WOI VOOR HET BASIS- EN SECUNDAIR ONstructurele kenmerken van DERWIJS IN ROOSDAAL OP 4 OKTOBER met o.a. een bezoek aan kansarmoede als antwoord: de interactieve expo Pajottenland Zennevallei 14-18, een vertelbusrit bedreiging van ﬁnancieel met Marc detekort, Bel, en een speelse kennismaking met de inspiratiegids … gezondheid, voedseltekort, ‘Klein in de Groote Oorlog’.

… genieten van verteltheater Wie luistert naar hoe de van Hikke Takke Toe?

Wie luistert naarWOI hoeSECUNDAIR de DE LERARENDAG ONDERWIJS IN LEUVEN OP 5kansarme OKTOBERzijn 2014basisschool met oa een app-wandeling doorheen Leuven, de bibliotheektoren het Ladeuzeplein heeft ervaren,op krijgt een ander waar je de brand van Leuven herbeleeft het martelarenplein verhaal teenhoren: verstoordemet zijn bewogen geschiedenis. identiteitsontwikkeling, stress, INSCHRIJVEN KAN VIA: cognitieve dysfuncties, … http://canoncultuurcel.be/groote-oorlog-vlaams-brabant

verhaal te horen: verstoorde Kom dan zeker naar de lerarendag die in samenwerking met Caidentiteitsontwikkeling, non Cultuurcel en Lerarenkaartstress, wordt georganiseerd. cognitieve dysfuncties, … Wil je graag het volledige programma in detail ontvangen? Mail dan naar els.salembier@vlaams-brabant.be. INSCHRIJVEN KAN VIA: http://canoncultuurcel.be/groote-oorlog-vlaams-brabant

Lerarendag WOI in Roosdaal (4-10-2014) en Leuven (5-10-2014)

Wie leerkrachten Wil jeaan graag meer te wetenvraagt komen over WOI in onze regio en: hoe ze kijken naar kinderen … samen met Marc de Bel gaan fietsen langs de oude oorlogsliin kansarmoede, krijgt vooral nie waarbij je her en der halthoudt om te luisteren naar passages structurele kenmerken van uit zijn boek Ule? kansarmoede als antwoord: … een bezoek brengen aan het nagelnieuwe ‘Belevingscentrum ﬁnancieel tekort, bedreiging van ’14-’18’ in het past gerenoveerde Ursulinenklooster in Tildonk? gezondheid, voedseltekort, … kansarme zijn met basisschool … kennismaken de inspiratiegids ‘Klein in de Groote Oorheeft eenmee ander log’ en ervaren, een gratis krijgt exemplaar naar huis nemen

Geef uw logistieke lessen kleur via

Meer info over de lerarendagen vind je ook in de WOI-bijlage bij het septembernummer van Klasse

INFO Els Salembier, 016-26 74 78, els.salembier@vlaamsbrabant.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TOM DEHAENE

Ben jij als leerkracht logistiek geïnteresseerd om de praktijk van een magazijnwerking wat meer naar jouw klas te brengen? Reeds 20 Vlaamse scholen maken hiervoor gebruik van My Distribution Center (MyDC).

Dit logistieke spel werd ontwikkeld door de Thomas More hogeschool en vormt een educatieve logistieke leeromgeving die de stap tussen theorie en praktijk wil verkleinen door een zo realistisch mogelijke magazijnomgeving tot in het leslokaal te brengen. Vanaf 1 oktober 2014 kunnen Vlaams-Brabantse scholen met een opleiding logistiek of een logistieke component in het lessenpakket, terecht bij RESOC Leuven en Halle-Vilvoorde om dit logistieke spel MyDC te lenen. Dit gebeurt i.s.m. RTC Vlaams-Brabant, de Provincie Vlaams-Brabant en alle partners van de werkgroep arbeidsmarkt van het Logistiek Platform Vlaams-Brabant. MyDC geeft leerlingen meer inzicht in de verschillende functies en afdelingen binnen een distributiecentrum, zoals aankoop, orderbeheer, goederenontvangst, voorraadbeheer, locatiebeheer, orderpicking, opslag en verzending. Dit gebeurt op twee wijzen: via een didactische e-learningomgeving, en via een realistische spelomgeving.  Binnen de digitale e-learningomgeving leren de leerlingen het distributiecentrum en haar processen kennen via interactieve modules, beeldmateriaal, tools en testen over de verschillende afdelingen binnen het distributiecentrum MyDC.

 De realistische spelomgeving bestaat uit een plattegrond van een magazijnomgeving, goederen en miniatuurheftrucks, zodat de leerlingen de opgedane kennis kunnen toepassen in het distributiecentrum, de flow van de goederen kunnen opvolgen en eventueel kunnen bijsturen waar er iets misloopt. Er zijn twee exemplaren beschikbaar en er zal worden gewerkt via een uitleensysteem van 3 weken. Leerkrachten zijn verplicht om eerst zelf een ééndaagse opleiding rond MyDC te volgen alvorens zij het spel kunnen lenen. Deze opleidingen vinden plaats bij Thomas More Hogeschool in Geel. Zowel de opleiding, als het lenen van MyDC, zijn gratis. De juiste data voor de opleidingen, en meer informatie betreffende het uitleensysteem en de uitleenvoorwaarden, zullen vanaf september worden gecommuniceerd op de website van RTC Vlaams-Brabant. Ook de inschrijvingen voor zowel de opleiding als het uitlenen van het spel, verlopen via het gekende RTC-kanaal.

INFO Pieter-Jan Ghysens, Bruggenbouwer Logistiek bij RESOC Leuven en Halle-Vilvoorde, 016-26 74 47, pieterjan.ghysens@vlaamsbrabant.be www.rtcvlaamsbrabant.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MARC FLORQUIN

SECUNDAIR

‘Gender’ en ‘seksuele diversiteit’: het zijn vormingsonderwerpen die in de lift zitten. Meer en meer scholen zien in hoe breed en positief de impact is van aandacht voor deze onderwerpen.

INSPIRATIEBOOST GENDER

ZELFBEELD

Of we het nu leuk vinden of niet, ook anno 2014 zitten we boordevol m/v-stereotypen. Die stereotypen sturen deels ons doen en laten, en dus ook ons lesgeven. Dat gebeurt meestal onbewust. Tariq, de driejarige kleuter die net gevallen is, sussen we met de woorden: ‘Stop met wenen, stoere jongens wenen niet!’ Zo vertellen we Tariq niet alleen dat hij moet stoppen met wenen, maar ook dat jongens stoer zijn en niet horen te wenen. Jongens belonen we gemiddeld veel meer dan meisjes voor zelfstandigheid, initiatief, kracht, durf,… Meisjes geven we onbewust meer complimentjes voor hun behulpzaamheid en hun mooie, nieuwe kleren.

Kinderen en jongeren zijn volop op zoek naar hun eigen, unieke identiteit en tegelijk naar hun plaats in de groep. Die twee gelijklopende processen botsen wel eens. Immers: iedereen wordt anders geboren, maar als samenleving doen we – kort door de bocht – alsof er maar twee soorten mensen zijn: mannen en vrouwen. Vreemd genoeg beantwoordt niemand van ons voor de volle 100 procent aan de eigenschappen van één van deze categorieën. Voor veel mensen is dat geen probleem. Voor even veel anderen is dat wel zo. Heel wat vrouwen vinden zich te dik, bijvoorbeeld. Mannen hebben daar veel minder last van, terwijl net meer mannen te dik zijn (volgens BMI-norm). Mannen hebben dan weer vaker last van voortdurende prestatiedruk: het ideaalbeeld is sterk en succesvol.

Kinderen en jongeren leren ook voortdurend aan elkaar hoe ze een ‘echte’ jongen of een ‘echt’ meisje moeten zijn. ‘Jij mag hier niet meedoen, het is hier enkel voor meisjes’: Myrthe maakt Yanis duidelijk dat de poppenhoek enkel voor meisjes is. Met ‘doe eens niet zo janetterig’ en ‘je gooit als een meisje’ wordt aan een jongen in het secundair onderwijs duidelijk gemaakt dat vrouwelijk gedrag niet wordt getolereerd.

TALENTEN ONTPLOOIEN EN STUDIEKEUZE Dit alles heeft onder andere een effect op de ontplooiingskansen van kinderen. Jongens krijgen doorgaans een ‘blauwe’ opvoeding: we stimuleren gedrag dat we als mannelijk beschouwen en negeren of bestraffen gedrag dat we als vrouwelijk beschouwen. Bij meisjes gebeurt net het omgekeerde. Dat grotendeels onbewuste systeem zorgt ervoor dat kinderen veel minder kans krijgen om talenten te ontplooien die - stereotiep gezien - niet bij hun geslacht horen. Op zijn beurt speelt dit alles een grote rol bij de studiekeuzes die kinderen en jongeren maken. Twee belangrijke factoren daarbij zijn immers de inschatting van je eigen talenten en het beeld dat je hebt van verschillende studies en beroepen. Ook dat beeld is vaak ‘gegenderd’: veel beroepen en studies worden stereotiep aan één van de geslachten gelinkt. De gevolgen voor de arbeidsmarkt zijn niet min.

We hebben het dan nog niet eens over diegenen die al opgroeiend vaststellen dat hun eigen unieke ik sterk afwijkt van de verwachtingen gekoppeld aan hun geslacht. De wat vrouwelijke jongen is al snel een ‘janet’ of ‘homo’, het stoere meisje is een ‘manwijf’. Deze jongeren hebben over het algemeen een (veel) lager zelfbeeld, dat dag in dag uit wordt gevoed door 1000 speldenprikken met als boodschap: ‘Jij bent niet oké.’ Het zal niet verwonderen dat deze jongeren doorgaans ook minder goed presteren op school. Dan zijn er nog de jongeren die helemaal niet in het m/v-plaatje passen en daar dagelijks last van hebben: transgenders. De cijfers voor welbevinden en zelfmoordgedachten in deze groep zijn dramatisch.

HOLEBI’S Gemiddeld op de leeftijd van 10 à 12 jaar beseffen kinderen of ze op jongens, op meisjes of op beide geslachten verliefd worden. De meeste kinderen hebben op die leeftijd helaas nog nooit les gehad over holebi’s. In tegendeel: holebi’s worden op de basisschool nog vaak doodgezwegen. ‘De kinderen zijn daar te jong voor’ en ‘ik ben bang van de

reactie van mijn leerlingen en hun ouders’ zijn twee vaak aangehaalde argumenten. Het doet wat denken aan de tijd toen we jonge meisjes op voorhand niets vertelden over die eerste keer dat ze ongesteld zouden worden. Nu zijn het de kinderen die verliefd worden op iemand van het eigen geslacht die zich een ongeluk schrikken. ‘Toch niet ik? Help! Ik ben abnormaal!’ Het hoeft nochtans niet moeilijk te zijn: kleuterjuf Anne heeft in haar prentenset van trouwende koppels ook één homo- en één lesbisch koppel. Zo zien kleutertjes dat deze relatiewijze bestaat en meer hoeft dat niet te zijn. Aan leuke lessen en didactisch materiaal over het onderwerp, zowel voor de basisals de secundaire school, is er geen gebrek. De wil en de durf om het onderwerp op te nemen, ontbreekt des te vaker.

DE HELE SCHOOLCULTUUR In oktober 2012 ondertekende het brede onderwijsveld een engagementsverklaring waarin iedereen beloofde het onderwijs genderbewuster en holebivriendelijker te maken. Steeds meer scholen doen hiervoor inspanningen en merken hoe aandacht voor deze thema’s bijdraagt aan een positieve, open, diversiteitsvriendelijke schoolcultuur en een brede ontwikkeling van elk kind. Dat resultaat komt er echter niet alleen door wat lesjes te geven. Even belangrijk – of nog belangrijker – zijn onze dagdagelijkse manier van lesgeven, de interactie met de kinderen, het werken beeldmateriaal dat we gebruiken, de inrichting van ons klaslokaal,… De schoolcultuur genderbewuster maken impliceert dat je ook werkelijk alle elementen van de schoolcultuur aanpakt. Alle begin is moeilijk, in het bijzonder voor een thema als dit. Dankzij het project ‘Gender en seksuele diversiteit in het onderwijs’ kan çavaria dit schooljaar gratis vormingen en begeleidingstrajecten aanbieden aan scholen. Alle coaching wordt gegeven door Steven De Baerdemaeker, die zelf 10 jaar voor de klas stond in Brussel en veel ervaring met en kennis over het onderwerp heeft. Voor elke school wordt op maat gewerkt. Meer info vind je op cavaria.be/vormingen/ onderwijs.

Gender en seksuele diversiteit op school Op VRIJDAG 24 OKTOBER 2014 organiseert de provincie een inspiratieboost over “Gender en seksuele diversiteit op school” in het PROVINCIEHUIS IN LEUVEN. PROGRAMMA 08:45 uur - Onthaal met koffie 09:15 uur - Verwelkoming door Marc Florquin, gedeputeerde voor gelijke kansen en onderwijs 09.30 uur - “Gender en seksuele diversiteit op school: waarom en hoe”, Steven De Baerdemaeker, gedetacheerd leerkracht voor het project “gender en seksuele diversiteit in het onderwijs”, çavaria 11:00 uur - Koffiepauze en netwerkmoment 11.30 uur - “Opmaak van een schoolbeleidsplan” door Geert Verduyn, leerkracht PIVA Oudenaarde 12:00 uur - Standenmarkt met verschillende deelnemers Online Inschrijven kan vanaf 15 september 2014 op www.vlaamsbrabant.be/inspiratieboost Deelnemers krijgen gratis de geactualiseerde educatieve map "Gender in de blender"

INFO Wivina Vandersteen, 016-26 73 94, wivina.vandersteen@vlaamsbrabant.be www.genderindeblender.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MARC FLORQUIN

BASIS

SECUNDAIR

Twee jaar geleden organiseerde de provinciale dienst cultuur voor de eerste keer een educatief platform voor musea. Educatieve medewerkers van de vele musea denken na over hoe ze met het museumaanbod in Vlaams-Brabant nog beter op de verwachtingen van leerkrachten en leerlingen kunnen inspelen, en hoe ze ook het buitengewoon onderwijs hierbij kunnen betrekken. We laten jullie graag kennismaken met de leden van ons educatief platform.

Felixart: voor beeldende kunst, erfgoed en biodiversiteit

Met Mudie de muis naar in het Stadsmuseum “De Hofstadt” Diest

De magie van het Lambiekbier in Beersel

In het FeliXart Museum in Drogenbos valt er heel wat te beleven rond kunst, erfgoed en natuur. Er zijn aangepaste activiteiten op maat van de 3e kleuterklas en het lager onderwijs. De kinderen worden ondergedompeld in de wereld van de moderne beeldende kunst en leren op een interactieve manier kijken naar kunst. De rondleiding wordt gecombineerd met een creatieve workshop. Leerlingen van het secundair onderwijs ontdekken de tentoonstelling in kleine groepjes aan de hand van een ‘kijkwijzer’. Je kan ook onze zoektocht doen, een heuse ontdekkingstocht door het museum aan de hand van een opdrachtenboekje. Alle activiteiten duren 1u30. Info & reservatie: www.felixart.org info@felixart.org tel.02-377 57 22

Mudie de muis woont al heel lang in het museum en hij wil het graag aan iedereen tonen. Wandel, kijk en luister naar zijn verhaal. Via een zoektocht en letterspel ontdekken de leerlingen wat er allemaal te zien is in het huis van Mudie. Ze voeren opdrachten uit en krijgen een beloning. Voor de 1ste, 2de en 3de graad lager onderwijs. 2,50 euro per persoon (max. 20 leerlingen) / als de klas kleiner is dan 20 personen: 50,00 euro voor de museumgids / 2u. Info & reservatie: stadsmuseum@diest.be tel. 013-35 32 09

Het bezoekerscentrum De Lambiek in Beersel heeft heel wat te bieden. ‘De magie van het Lambiekbier’ richt zich tot de derde graad van de basisschool. We nemen de kinderen mee op een ontdekkingstocht doorheen de wereld van het Lambiekbier. Een film licht een tipje van de sluier. Via voeldozen ontdekken de kinderen de ingrediënten van het Lambiekbrouwen. Het puzzelen van oude ambachten brengt hen in relatie met het verleden, heden en de toekomst en het maken van een lavalamp wekt verwondering en brengt hen dichter bij de wereld van de alchemie. Tot slot wordt aan alcoholpreventie gewerkt en wordt op de gevaren van alcoholgebruik geduid. Dit doen we aan de hand van een Japans verteltheater, de kamishibai. Info & reservatie: www.delambiek.be www.toerismebeersel.be

Ontdek de geschiedenis in het Stedelijk Museum Aarschot

Once upon a Castle in het Kasteel van Gaasbeek

Duik in het SPORTIMONIUM in Hofstade

Over overgrootmoeder. De leerlingen maken kennis met voorwerpen uit het dagelijkse leven in overgrootmoederstijd (eind 19de – begin 20ste eeuw). Het spel wordt gespeeld in duo’s. Elk duo krijgt een foto van een voorwerp. Deze foto is de moderne versie van een voorwerp uit die tijd. De voorwerpen van vroeger vinden de leerlingen in het museum. De leerlingen maken een knutselwerk waarmee ze kunnen aantonen waarvoor het voorwerp vroeger gebruikt werd. Voor de eerste graad lager onderwijs / enkel op dinsdag.

In 2014 betovert het Britse kunstenaarscollectief Wildworks het Kasteel van Gaasbeek en zijn bezoekers. Het kasteel laat zijn eeuwenoude herinneringen op je los. Je leeft mee met de tragiek van Egmond, ontmoet de excentrieke wereldverbeteraar Paul Arconati en de gepassioneerde markiezin Arconati Visconti, die het kasteel omtoverde tot een renaissancedroom. We reizen door verschillende tijdsperiodes en ontdekken op een interactieve manier hoe deze figuren leefden op het kasteel en daarbuiten. Een avontuurlijk project voor jong en oud! Naast de rondleiding kan je ook een atelier reserveren. Atelier en rondleidingen sluiten mooi aan en worden aangeboden vanaf de 2de kleuterklas tot en met het 6de leerjaar. Voor het secundair en hoger onderwijs kan je enkel een rondleiding reserveren. Er zijn ook rondleidingen op maat, aangepast aan de doelgroep.

In de vroegere kleedkamers van ‘Hofstade-plage’ vertellen honderden objecten en leuke beeldfragmenten de geschiedenis van sport. De eerste olympische vlag werd ondergebracht in de Olympische Passage, hier wandel je door de olympische geschiedenis, van de spelen ter ere van Zeus tot nu. Maar er is meer… in het Sportimonium ga je met je klas ook sportief aan de slag. Tien speelse proeven brengen de conditie van je leerlingen in kaart. Ook benieuwd naar de resultaten? Vergelijk ze met die van snowboarder Seppe Smits of andere topatleten. Kegelen, trabol, beugelen en tal van andere traditionele sporten ontdek je in de volkssportentuin.

Wonen in de oorlog. Een informatief spel over het leven in Aarschot voor en tijdens WO I en II. De bedoeling is: ervaren hoe het was in Aarschot te leven tijdens de oorlog. Komen ze zonder kleerscheuren door de oorlog met zijn bombardementen, terreur en verzet? Voor de tweede graad lager onderwijs / enkel op dinsdag.

Info & reservatie: www.kasteelvangaasbeek.be educatief.gaasbeek@vlaanderen.be tel. 02-531 01 40

Demertentoonstelling. Bij deze interactieve tentoonstelling ontdekken de leerlingen het leven in en om de Demer, van vroeger en nu. Het kloppende hart is een jeugdlabo waarin de leerlingen experimenten uitvoeren over water, fauna, flora en techniek. Voor de derde graad lager onderwijs. Duur: 2 uur.

Dankzij het ruime educatieve aanbod is een bezoek aan het Sportimonium een aanrader voor zowel basisonderwijs, secundair onderwijs als hoger onderwijs. Voor leerlingen buitengewoon onderwijs stellen we graag een programma voor op maat van de klas. Info & reservatie: www.sportimonium.be www.facebook.be/sportimonium info@sportimonium.be tel. 015-61 82 22

Info & reservatie: minimum 2 weken op voorhand via tel. 016-56 84 51

9 5

Het MOT, een echt doe-museum! Het MOT (Museum voor de Oudere Technieken) in Grimbergen is meer dan een museum. De nadruk ligt er op het zelf doen en zelf ondervinden. Want door al onze zintuigen aan te spreken, onthouden we beter! Het is een actief en technisch museum, waar alles draait rond de kracht van water, wind en spieren. Kleuters, kinderen en jongeren steken hun handen uit de mouwen en gaan zélf aan de slag. In ons ruime aanbod voor scholen vind je als leraar gegarandeerd ateliers, doe-bezoeken, een speurtocht of een doe-wandeling die aansluiten bij je lespakket. Er zijn workshops die volledig worden begeleid door een educatief medewerker van het MOT. Andere activiteiten worden enkel ingeleid en daarna verder begeleid door de leerkracht. Info & reservatie: www.mot.be info@mot.be of tel. 02-270 81 11

Fiets met de Gallo-Romeinen door Tienen! Deze fietstocht van 17,5km vertrekt aan museum 'het Toreke' en leidt je door de stad en door de velden langs de archeologische vindplaatsen. Je komt voorbij de Gallo-Romeinse vicus, het badhuis, het grootste GalloRomeins grafveld van de Benelux en natuurlijk ook de drie tumuli. Je komt te weten waar de prachtige mozaiekvloer in het museum precies werd opgegraven en je raakt als het ware het roemrijke verleden van de GalloRomeinen in Tienen aan. Er zijn verschillende mogelijkheden om de fietstocht te plannen. Je kan hem zelfs fietsen met een echte Gallo-Romein als gids en aanvoerder. Zo kom je op een erg leuke manier meer te weten over het Gallo-Romeins verleden. Handig om te weten is dat museum 'het Toreke' een cultuurschakel is en dus voor klasgroepen gratis bereikbaar met De Lijn. Info & reservatie: www.erfgoedsitetienen.be

Van je klaslokaal naar de ridderzaal van het Kasteel van Horst

Het Kasteel van Horst heeft alles in huis om een schoolbezoek tot een onvergetelijke ervaring te maken: boeiende verhalen, ©Herita, foto: Stefan Dewickere kasteelbewoners die tot de verbeelding spreken, interactieve rondleiding op maat van de kinderen en een prachtige omgeving. Kleuters vanaf de 2de kleuterklas ontdekken wie er woonde in het Kasteel van Horst en hoe deze kasteelbewoners er leefden. De 1ste graad lager onderwijs gaat de uitdaging aan om page te worden in Horst. We dompelen hen helemaal onder in het thema ridders. Feesten, dat mogen de leerlingen van de 2de graad lager onderwijs doen, want Horst was en is een écht feestkasteel. De leerlingen van de 3de graad lager onderwijs gaan dan weer op pad als restauratieteam, want ons Kasteel heeft dringend hulp nodig. Ontdekken, beleven en doen staan steeds centraal in deze interactieve rondleidingen. Bij elk schoolbezoek hoort een digitaal pakket dat gebruikt kan worden voor en na het bezoek aan ons kasteel. Info: www.herita.be/kasteelvanhorst/scholen

BASIS

OP DE BOERDERIJ

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika: POP UP WORKSHOPS in hartje Brussel Je weet waarschijnlijk dat het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (Tervuren) voorlopig gesloten is voor grote renovatiewerken. Maar wist je dat het museum toch zijn scholenwerking blijft verderzetten, op 3 locaties in het centrum van Brussel? Studio Congo in BOZAR ontvangt leerlingen van het lager onderwijs in een gezellige ruimte gemaakt uit verschillende creatieve en leermodules. Actief aan de slag ontdekken kinderen heel wat over natuur en cultuur in Congo. Tijdens de workshop Groene aarde in het Museum voor Natuurwetenschappen maken de leerlingen vanaf het 3de jaar secundair onderwijs kennis met enkele basisprincipes van de landbouw in Afrika en met de teelten die naargelang de klimatologische en geologische omstandigheden van elke regio erg kunnen verschillen. Vervolgens kruipen ze in de huid van een landbouwer en zetten hun verworven kennis om in de praktijk. Het thema van de kolonisatie en dekolonisatie van Congo komt aan bod in het BELvue Museum. Leerlingen van het 5de en 6de jaar secundair onderwijs combineren opzoekingswerk in de permanente tentoonstelling van het BELvue Museum met een historische wandeling in de omgeving van het Koninklijk Paleis en de Matongewijk. De vorming voor leerkrachten geeft heel wat informatie om in de klas verder aan de slag te gaan over het thema. A la carte programma’s kunnen altijd aangevraagd worden in het kader van de vorming van toekomstige leerkrachten. Info & reservatie: www.africamuseum.be/popupmuseum reservations@africamuseum.be tel. 02-769 52 00

INFO Els Salembier, 016-26 74 78, els.salembier@vlaamsbrabant.be

BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TOM DEHAENE

SECUNDAIR

Wat is er leuker dan een uitstap naar de boerderij? Het netwerk ‘Boeren met Klasse’ bundelt 72 landen tuinbouwbedrijven die, na afspraak, hun deuren openzetten voor groeps- en klasbezoeken. Ontdek de deelnemende bedrijven via www.vlaamsbrabant.be/boerenmetklasse De boerderij is een rijke leeromgeving

Witloofbox

Een boerderijbezoek is de ideale manier voor kinderen en jongeren om op een levensechte manier te leren over de productie van voedsel. Ook techniek, milieu en natuur komen aan bod. Op een avontuurlijke en speelse manier krijgen ze correcte informatie over hedendaagse landen tuinbouw.

Vanaf maandag 6 oktober 2014 kunnen Vlaams-Brabantse basisscholen en initiatieven van buitenschoolse kinderopvang zich inschrijven voor een gratis witloofbox. Met de teeltkit, handleiding en lesmateriaal kan je op een eenvoudige en speelse manier zelf witloof telen in de klas. Na 3 tot 4 weken, vlak voor de kerstvakantie, kunnen de witloofkropjes geoogst en geproefd worden. Durf jij met je leerlingen een heerlijk gerechtje te maken? Opgelet: het aantal boxen is beperkt!

Alle zintuigen worden geprikkeld Een boerderijbezoek biedt volop de kans om te beleven. De geur van ingekuilde voedergewassen of van de stal opsnuiven. Proeven van het vers geplukte fruit. Voelen aan de vacht van een koe. Getuigen zijn van de geboorte van een kalfje. Ritselend graan, zoemende bijen, een ronkende tractor… Je beleeft het leven en werken op de boerderij.

Elk bedrijf is uniek De 72 bedrijven uit het netwerk verschillen van elkaar door hun specialisatie in uiteenlopende teelten en diersoorten. Je vindt er boerderijen met runderen, varkens, wijngaardslakken of zelfs ezels. Er zijn akkerbouwers, fruittelers, wijnbouwers, telers van miniwitloof, sappige druiven … Bovendien leeft elke boerderij volgens de seizoenen en kan je ze gerust tweemaal bezoeken. Om de hoek van elke school vind je wel een deelnemend bedrijf.

INFO Dienst landbouw, 016-26 72 72, landbouw@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/boerenmetklasse www.vlaamsbrabant.be/witloofbox

Gevulde witloofbootjes

Recept

Ingrediëntenlijstje voor 20 witloofbootjes:  4 stronkjes witloof

 300 gram krabsalade

 10 kerstomaatjes

Materiaal:  mesje  snijplankje  eetlepel

Benodigde tijd: < 30 minuten Bereiding: Maak de stronkjes witloof schoon en neem 20 mooie blaadjes van de stronkjes. Was de kerstomaatjes en snijd ze in 4. Vul elk witloofblaadje met een eetlepel krabsla en leg er 2 partjes kerstomaatjes op. Zet de witloofbootjes op een bordje. TIP: Je kan de krabsalade vervangen door zalmsalade, tonijnsalade of eiersalade.

BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MONIQUE SWINNEN

SECUNDAIR

In form voor Uni-form

GEBRUIKERS AAN HET WOORD

een stagerapporteringsinstrument voor de zorgsector De zorgsector is een sector met heel wat jobs en de vraag naar extra personeel neemt nog toe. Vanuit diverse hoeken probeert men de instroom in de sector te verhogen om tegemoet te komen aan toekomstige personeelsbehoeften. En dit heeft effect. Het aantal leerlingen in de zorgopleidingen stijgt, ook in onze provincie.

Stages zijn een belangrijke component in deze opleidingen. In Vlaams-Brabant gaat het in het secundair onderwijs alleen al over 1.500 leerlingen die tijdens het schooljaar verschillende stages doorlopen bij woonzorgcentra, kinderdagverblijven, thuiszorgorganisaties, … Natuurlijk moeten de zorginstellingen hiervoor de nodige begeleiding voorzien en dit is niet altijd eenvoudig! STAGEFORMULIEREN Werkgevers krijgen verschillende scholen over de vloer en worden dus geconfronteerd met een veelheid aan stageformulieren met elk hun eigen vereisten. Hun personeel is niet altijd opgeleid om stagiairs op een goede manier te begeleiden. Voorts signaleren scholen dat ze heel wat tijd steken in het ondersteunen van stagementoren op de werkvloer. Voor scholen is een kwaliteitsvolle stage immers van groot belang. Daarom besloot RESOC1 in 2013 het stage-instrument Uni-form in te voeren in Vlaams-Brabant om scholen en werkgevers te ondersteunen in die stagebegeleiding. RESOC krijgt hiervoor steun van de provincie en RTC Vlaams-Brabant. Uni-form is niet nieuw. De provincie Limburg ontwikkelde dit instrument voor het technisch en beroepsonderwijs en voor het volwassenenonderwijs voor het studiegebied personenzorg.

Binnen Regionaal Sociaaleconomisch Overlegcomité (RESOC) wordt overleg gepleegd over het werkgelegenheidsbeleid en over de economische ontwikkeling in de twee arrondissementen Leuven en Halle-Vilvoorde. 1

Het stage-instrument Uni-form houdt allereerst in dat alle scholen hetzelfde evaluatieformulier gebruiken, met bijhorende uniforme feedbackbladen en activiteitenlijsten. Aan de ontwikkeling van de documenten van Uni-form is in Limburg een proces voorafgegaan waarbij werkgevers, scholen en pedagogische begeleidingsdiensten netoverschrijdend samen aan de stageformulieren hebben gewerkt. De documenten zijn gekoppeld aan de leerplandoelstellingen en bevorderen het competentiegericht evalueren. Deze documenten zijn per studierichting terug te vinden op www.uni-form.be. Het instrument wordt regelmatig geactualiseerd en is daarom ook nooit definitief af. Al 22 scholen uit Vlaams-Brabant doen ondertussen mee of plannen in de nabije toekomst te starten met Uniform. De impact van het instrument wordt dus steeds groter. En de deelnemende scholen blijken tevreden. We hopen natuurlijk ook de enkele scholen die nog niet meedoen te overtuigen! VORMING Daarnaast worden er op basis van dit instrument gezamenlijke vormingen georganiseerd voor stagebegeleiders van scholen en stagementoren op de werkvloer. Door deze vorming leren mentoren in het werkveld stagiairs beter begeleiden in hun leerproces (o.a. via het formuleren van concrete feedback) en worden de verwachtingen van scholen en werkgevers beter op elkaar afgestemd. In september 2014 starten voor de derde keer mentorenopleidingen voor zowel stagementoren uit het werkveld als stagebegeleiders uit het onderwijs. Door de gemengde groepen leren werkveld en onderwijs elkaar beter kennen buiten de context van een effectieve stage en dit blijkt echt een meerwaarde. In het voorjaar van 2015 worden nieuwe opleidingen gepland. Uni-form verhoogt de kwaliteit van de stages en zorgt voor een betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

“Als woonzorgcentrum in Leuven krijgen we heel wat scholen over de vloer in het kader van stages. Het gaat zowel over volwassenenonderwijs, secundair onderwijs als hoger onderwijs. Elke school bracht tot voor kort een eigen bundel met papieren mee om hun leerlingen te evalueren. We zagen op de duur door het bos de bomen niet meer! We waren dus al langer vragende partij voor een eenvormig stagedocument. We zijn dan ook blij dat RESOC hierin een initiatief heeft genomen. Ook het aanbod van de mentorenopleiding vinden we heel belangrijk. We proberen vanuit ons woonzorgcentrum alle mensen die als mentor optreden in onze instelling dit te laten volgen. De inhoud van de opleiding voldoet aan onze verwachtingen en biedt echt wel een houvast voor onze werknemers in het begeleiden van stagiairs. Als we willen dat er kwalitatieve mensen instromen in onze sector, moeten we als sector onze verantwoordelijkheid opnemen en meewerken aan een goede basisopleiding. Rudi Logist, Dagelijks verantwoordelijke, Woonzorgcentrum Dijlehof

“Onze school is vanaf september 2013 gestart met Uni-form. We zagen er vrijwel onmiddellijk de meerwaarde van in. We vinden de documenten inhoudelijk erg goed. De doelstellingen van het leerplan vinden we terug en het is ook handig dat bij wijzigingen in het leerplan de documenten worden aangepast. Af en toe merken we nog een aantal schoonheidsfoutjes naar vormgeving toe en wat het digitale aspect betreft, maar we krijgen altijd goede ondersteuning vanuit RESOC. Met vragen kunnen we altijd terecht bij Koen Neyens. Het is wel noodzakelijk om een vorming te krijgen om het instrument op een juiste manier te leren gebruiken. Ook van de mentorenopleidingen zijn we erg tevreden. We moedigen onze stageplaatsen aan om deze te volgen. De werkvloer reageert over het algemeen positief op het instrument. En we merken nu al een verschil in feedback op de stagevloer. Ook voor de stagebegeleiders in de school is de opleiding interessant. De mentorenopleiding helpt om leerlingen objectiever te beoordelen.” Katrien Van Dijck, leerkracht en stagebegeleidster, GITO Tervuren

INFO Koen Neyens, Coördinator Uni-form Vlaams-Brabant, RESOC, 016-26 74 44, koen.neyens@vlaamsbrabant.be

BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MARC FLORQUIN

BASIS

SECUNDAIR

BASIS

SECUNDAIR

GRATIS

publicaties verdeeld door Europe Direct Vlaams-Brabant AANBOD VOOR HET BASISONDERWIJS

Na dertien jaar is Milieuzorg op School (MOS) aan vernieuwing toe met een nieuw logo en een nieuwe invalshoek.

 Boekje ‘Europa mijn thuis’ - De blog van Sam en Alex Informatie over de geschiedenis van de Europese eenwording, over de lidstaten en thema’s zoals landbouw, de euro, leefmilieu, …voor leerlingen vanaf het 4de leerjaar. Spelend leren met kaart en quiz.

MOS

 Werkboekje voor de (jonge) leerlingen en wandkaart ‘Eenheid in verscheidenheid’ Informatie over elke lidstaat van de Europese Unie, aan de hand van symbolen. Een ludieke manier om geschiedenis, literatuur, kunst, gastronomie en reizen in de EU te introduceren bij het jonge publiek.  Stickerpuzzel ‘Bouw mee aan de Europese Unie’ Voor de leerlingen van de derde graad. Eén stickerkaart per leerling met informatie over de hoofdstad, de oppervlakte, het inwoneraantal, het toetredingsjaar tot de EU, de officiële talen, een afbeelding van de vlag en een typerend symbool van alle (kandidaat-) lidstaten van de Europese Unie. De leerlingen plakken de landenstickers van het vel op de kaart en leren spelend bij. AANBOD VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS  Didactisch pakket ‘Europa onder de loep’ Voor de derde graad secundair onderwijs (16+). Het pakket bestaat uit een didactisch dossier voor de leerlingen en een aparte publicatie voor leraren, met bijkomende informatie en oplossingen bij de oefeningen.

duurzame scholen straffe scholen

Het MOS-project heeft zich meer dan bewezen. Bijna 80% van de basis- en secundaire scholen in Vlaanderen werkt aan milieuzorg. Maar na dertien jaar kijken we met z’n allen anders naar de toekomst van onze planeet. We moeten duurzamer denken en leven.

MOS wordt de nieuwe merknaam van … MOS.

Een duurzame toekomst voor onze planeet begint bij het maken van bewuste keuzes, door ieder van ons. Scholen die hieraan meewerken, profileren zich als MOS-school door zich op de groene kaart te zetten. Al meer dan 100 scholen deden dit.

(nog meer) Op maat van de school

Scholen kunnen een traject doorlopen. Hierbij gaat de MOS-begeleider dieper in op de specifieke noden van de school. De MOS-werkgroep wordt actief ondersteund bij de vertaalslag naar het hele leerkrachtenteam. Op die manier wordt een optimaal draagvlak gecreëerd die blijvende verandering mogelijk maakt. Voor scholen die niet voor een traject kiezen blijven de MOS-begeleiders uiteraard een klankbord en aanspreekpunt.

i 18

INFO Marleen Roosens, 016-26 74 16, europedirect@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/europedirect BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE MONIQUE SWINNEN

Meer thema’s

De vijf MOS-thema’s waar scholen rond kunnen werken – afval, energie, mobiliteit, natuur en water – volstaan niet meer. Ze worden aangevuld met thema’s die bij de jongeren leven, bijvoorbeeld gezondheid, voeding, techniek (STEM) en klimaat. Een nieuwe, interactieve website zal de scholen inspireren en ‘voeden’.

OUDE MOS MOS = Milieuzorg Op School

NIEUWE MOS MOS = MOS

Milieuzorg

Duurzame ontwikkeling

Vijf thema’s: afvalpreventie en duurzame materialen, water, energie, natuur, mobiliteit.

Actuele duurzaamheidsthema’s zoals klimaat, voeding, commons, techniek,…

Teken de milieubeleidsverklaring

Zet je school op de Groene Kaart en maak deel uit van de MOS-community.

Korte begeleiding in functie van het logo

Meerdere begeleidings- en vormingssessies op vraag en op maat van de school.

Externe motivator: Logosysteem

Interne motivator: Zorg voor de planeet.

Externe evaluatie van de school door een logocommissie

Zelfevaluatie door de school

MOS-vlag

MOS-label

Eco-School (groene vlag), enkel voor logo-3 school.

Elke school kan zich kandidaat stellen voor Eco-School (groene vlag).

Themabundels en lespakketten.

Inspiratiefiches en goede praktijkvoorbeelden.

Word Eco-School!

Vanaf dit schooljaar kunnen alle scholen zich kandidaat stellen voor een internationaal label. Deze Eco-Schools krijgen toegang tot een internationaal netwerk van scholen.

P.S.

Het logoverhaal dooft uit. Voor het secundair onderwijs reeds vanaf dit schooljaar, basisscholen die de voorbije 5 jaar een luik van het MOS-logo behaalden, hebben nog 4 jaar om hun logo-traject alsnog te vervolmaken.

MOS mag gezien worden

MOS-scholen verwerken het MOS-icoon en het MOS-schoollogo in de eigen communicatie over hun MOS-werking. Zo tonen ze hun engagement in de MOS-community.

INFO Basisonderwijs: Ann Thienpont, 016-26 72 37 ann.thienpont@vlaamsbrabant.be Herwig Kevelaerts, 016-26 72 57, herwig.kevelaerts@vlaamsbrabant.be Secundair: Philippe Moreau, 016-26 72 36, philippe.moreau@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/mos - www.mosvlaanderen.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TIE ROEFS

duurzame school straffe school

BASIS

SECUNDAIR

in een nieuwkleedje In september 2014 start Kleur Bekennen met een nieuw programma voor de komende vijf schooljaren. Het schooljaar 2014-2015 zal een overgangsjaar zijn waarin het nieuwe programma verder uitgerold wordt. We zetten de belangrijkste veranderingen even op een rijtje. In DOELGROEP september 2014 start Kleur Bekennen met een nieuw programma voor de komende WAARVOOR KAN JE BIJ vijfWe schooljaren. Het schooljaar 2014-2015 zal een overgangsjaar zijn waarin het nieuwe KLEURBEKENNEN NOG TERECHT? trekken onze doelgroep terug open. Waar we ons de voorgaande jaren richtten tot de 10programma verder uitgerold wordt. We zetten de belangrijkste veranderingen even op een 18 jarigen, gaan we vanaf september een focus ADVIES & BEGELEIDING rijtje. leggen op de 12-18 jarigen met een opening

De provincie Vlaams-Brabant zet 2 educatieve medewerkers in om de scholen te ondersteunen. Je kan bij hen terecht met al je vragen over werken aan wereldburgerschap in de klas. De educatieve medewerkers komen graag bij jouw langs om samen te bekijken hoe je mondiale thema´s het best aanpakt en hoe je collega´s kan betrekken. Des te groter het draagvlak in jouw school, des te groter de kans op succes!

naar de 3-12 jarigen. Dit heeft vooral gevolgen voor het basisonderwijs: Kleur Bekennen Kids komt te vervallen.

FINANCIËLE ONDERSTEUNING

9de ZUIDDAG: AMBTENAAR VOOR ÉÉN DAG De negende Zuiddag (Work for Change) vindt plaats op DONDERDAG 16 OKTOBER 2014. Meer dan 12.000 studenten uit Vlaanderen en Brussel ruilen die dag de schoolbanken voor de werkvloer. In ruil voor hun arbeid krijgt een jongerenproject in Palestina - ‘Drama en Dromen’ van Broederlijk Delen van de deelnemende werkgevers een bedrag van 50 EUR per student. Solidair en bewust brossen heet dat! Ook de provincie Vlaams-Brabant neemt traditiegetrouw deel aan de Zuiddag en zal een dertigtal ‘eendagsvacatures’ aanbieden. De vacatures zijn verspreid over de verschillende diensten en provinciale instellingen. Studenten met een ambtenarenmentaliteit, groene vingers, technische kwaliteiten of politieke feeling kunnen vanaf 1 september solliciteren via de jobbank van de Zuiddag: jobbank.zuiddag.be. Wij heten ze graag welkom!

i 20

INFO Sabrina Claes of Steven Andries, 016-26 73 49, ontwikkelingssamenwerking@vlaamsbrabant.be www.zuiddag.be BEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TIE ROEFS

De huidige subsidieregels voor mondiale projecten en wereldburgertrajecten verdwijnen. Er zal gewerkt worden met projectoproepen. Dit is de enige manier om nog een financiële impuls te ontvangen. De criteria voor deelname aan de eerste projectoproep (schooljaar ‘14‘15) zijn in grote lijnen gelijk aan die van het vroegere wereldburgertraject.

EDUCATIEF MATERIAAL & KWALITATIEVE WORKSHOPS Ook voor educatieve materialen ben je bij ons terug aan het juiste adres. In de loop van het schooljaar ‘14-‘15 zal er in onze provincie immers opnieuw een documentatiecentrum geopend worden. Voor een goed ondersteunend educatief pakket moet je in de toekomst dus niet langer meer naar Gent of Antwerpen. De databank met workshops wordt bovendien aangevuld met de workshops voor het basisonderwijs, zodat je op één plek een duidelijk overzicht hebt van goede workshops voor in je klas.

Je ontvangt de eerste projectoproep eind augustus 2014, samen met het reglement en een aanvraagformulier. De projectoproep zal gelden voor projecten in het 2e en 3e trimester. Voor het 1e trimester zal er volgend schooljaar dus uitzonderlijk geen financiële ondersteuning zijn. Vanaf het schooljaar ‘15-‘16 is dit wel terug het geval. Je kan inschrijven voor de eerste oproep tot en met 31 oktober 2014.

NASCHOLINGEN

NIEUW ACCENT: VERANKERING

Er worden nog steeds nascholingen georganiseerd in samenwerking met educatieve organisaties. Daarnaast is er een vast nascholingsaanbod met nascholingen die op elk gewenst moment en in elke gewenste vorm op school kunnen gegeven worden.

Vanaf september zetten we in op een grotere verankering van wereldburgerschap binnen de school en zal er nog meer aandacht besteed worden aan kwaliteit. De nieuwe wijze van financiering is eveneens gebaseerd op de keuze om meer gewicht te geven aan verankering van wereldburgerschap binnen de school.

INFO Pieter Gasia of Katrijn Machiels, 016-26 73 22, kleurbekennen@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/kleurbekennen, www.kleurbekennen.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TIE ROEFS

BASIS

SECUNDAIR

Ouder

betrokkenheid Het Provinciaal Integratiecentrum ondersteunt schoolteams in het verbeteren van de ouderbetrokkenheid. Als instrument gebruiken zij de zeven dimensies van Samaey en Vettenburg.

Ouderbetrokkenheid, een houding Ouderbetrokkenheid slaat op de verbondenheid tussen de ouders en de school en op de ruime interesse van ouders en school voor elkaar. Betrokkenheid is vooral een houding, een attitude. Ouderbetrokkenheid is ook een wederzijds begrip: het gaat over de betrokkenheid van ouders op de school/het onderwijs. Omgekeerd gaat het ook over de betrokkenheid van de school/het onderwijs op ouders.

5. Competentiedimensie: voelt/is de school (zich) competent om te werken aan een krachtige samenwerking tussen ouder en school? 6. Gedragsdimensie: wat doet de school/de leerkracht concreet om ouders te betrekken bij de schoolloopbaan van hun kind? 7. Tijdsdimensie: hoeveel tijd besteedt de school/de leerkracht aan het werken aan een goede samenwerking tussen ouders en school? Een breed beeld

Willen we ouderbetrokkenheid in kaart brengen, dan hebben we nood aan een model dat ruimer kijkt dan het gedrag van ouders en de school.

Nadenken over de betrokkenheid van ouders of van de school aan de hand van bovengenoemde vragen levert een multidimensionele analyse van de situatie op.

Hoe is de school betrokken op de ouders?

Waarvoor is deze analyse nuttig?

Om een goede ouderbetrokkenheid te realiseren, is het belangrijk dat ook de school betrokken is op de ouders van de leerlingen. Ouderbetrokkenheid is immers een wederzijds begrip. Daarom hebben we het oorspronkelijke model ook gespiegeld op de school.

De school kan een dergelijke analyse maken om haar ouderbeleid breed te screenen en te heroriënteren. Maar ook de betrokkenheid van een specifiek oudermoment of een specifieke ouder kan geanalyseerd worden om te zien hoe men kan remediëren.

In welke mate is de school betrokken op de ouders?

Ervaart de school de betrokkenheid van ouders als problematisch, dan kan ze aan de hand van deze dimensies een zicht krijgen op waar de problemen liggen. Hebben de ouders misschien negatieve gevoelens tegenover de school (emotionele dimensie)? Of zijn ze onvoldoende overtuigd van de rol die ze kunnen spelen in de schoolloopbaan van hun kind (overtuigingsdimensie)? Voelen ze zich niet competent om hun kind te ondersteunen (competentiedimensie)?

1. Kennisdimensie: wat weet de school/de leerkracht over de ouders van hun leerlingen? En tegelijk: kent de school al dan niet de kanalen om meer te weten te komen over de ouders van zijn leerlingen? 2. Emotionele dimensie: welke gevoelens overheersen bij de school/de leerkracht in de relatie met de ouders? 3. Rationele dimensie: welke kosten-batenanalyse maakt de school om zich al dan niet in te zetten voor alle ouders van hun leerlingen? De school gaat na wat het haar ‘opbrengt’ en wat het haar ‘kost’. 4. Overtuigingsdimensie: is de school ervan overtuigd dat ze een rol te spelen heeft in het vormgeven van een krachtige samenwerking tussen ouder en school?

Ervaart de school haar eigen betrokkenheid op de ouders als problematisch, dan kunnen de verschillende dimensies ook hier meer inzicht bieden in de situatie. Hebben we als school voldoende zicht op de sociaal-economische situatie, de migratiegeschiedenis… van de ouders (ken-

De 7 dimensies van ouderbetrokkenheid Daarom hanteren we het model met zeven dimensies van ouderbetrokkenheid van Samaey en Vettenburg.

nisdimensie)? Voelen we ons competent om aan een goede samenwerking te werken (competentiedimensie)? … Wie de betrokkenheid van ouders of de school wil beïnvloeden, kan het best inwerken op alle dimensies.

In dit model vormt het gedrag van ouders slechts twee van de zeven dimensies:

Duurzaam werken aan de betrokkenheid veronderstelt • een multidimensionele analyse maken; • en multidimensionele oplossingsstrategieën aanwenden. We merken in de praktijk dat er tijdens het werken aan meer betrokkenheid bijna automatisch ingespeeld wordt op de kennisdimensie. Zo wordt bijvoorbeeld al snel vertrokken vanuit de veronderstelling : als de ouders maar meer weten over de school, de klaspraktijk, het onderwijs in het algemeen, dan zullen ze zich ook meer betrokken voelen… Dat klopt helaas niet: er is meer nodig dan alleen kennis (cf. de andere dimensies).

de gedragsdimensie

de tijdsdimensie.

Het model gaat eveneens na:

Ook de gedragsdimensie is een dimensie waar we spontaan aandacht voor hebben: Ouders worden aangemoedigd de agenda dagelijks te ondertekenen, ze moeten een papier ondertekenen waarop ze verklaren aanwezig te zullen zijn op alle oudercontacten, ... Dat ouders het vooropgestelde gedrag vertonen, garandeert echter niet dat ze ook echt betrokken zijn bij het onderwijs van hun kind. Een ondertekende agenda kan er evengoed op wijzen dat een ouder snel zonder iets te lezen of te begrijpen zijn handtekening op de juiste plaats zet. Het gaat dus niet alleen om wat ouders doen maar ook (of vooral) over hoe ouders bepaalde dingen doen. Het is niet altijd mogelijk om bijvoorbeeld tijdens één oudermoment in te werken op alle dimensies van ouderbetrokkenheid. Daarom is een diversiteit aan oudermomenten nodig. Diverse oudermomenten zijn sowieso nodig om tegemoet te komen aan een ouderpubliek dat bijna altijd heel divers is samengesteld.

wat de ouder weet over onderwijs (kennisdimensie);

welke gevoelens de ouder heeft in de relatie tot de school (emotionele dimensie);

de kosten en de baten die de ouders afwegen om zich op een gegeven ogenblik al dan niet in te zetten voor de school (rationele dimensie)

de mate waarin de ouder overtuigd is dat hij een (positieve) rol kan spelen in de schoolloopbaan van zijn kind (overtuigingsdimensie)

de mate waarin de ouder zich competent voelt of competent is om zijn kind te ondersteunen (competentiedimensie).

INFO Martine Nuyts, 016-26 73 58, martine.nuyts@vlaamsbrabant.be, pric@vlaamsbrabant.be BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TIE ROEFS

BASIS

SECUNDAIR

GRATIS

VOORSTELLINGEN schooljaar 2014-2015

STAND UP IN HET VERKEER Theatervoorstelling voor 2de graad lager scholen in Vlaams-Brabant Voor leerlingen van de 2de graad van het basisonderwijs biedt de provincie Vlaams-Brabant gratis de theatervoorstelling ‘Stand up in het verkeer’ aan. Thema’s zijn : zichtbaar zijn, gordeldracht, verkeersgedrag als fietser en voetganger en technische staat van de fiets. De voorstelling met live muziek duurt 45 minuten. Op 13, 22, 23, 27, 29 en 30 januari 2015 worden voorstellingen gratis aangeboden aan de lagere scholen van Vlaams-Brabant in het Provinciehuis te Leuven en in het Provinciaal Instituut voor Vorming en Opleiding (PIVO) te Asse-Relegem.

VERKEERD MOMENT, VERKEERDE PLAATS Lezing voor tweede en derde graad secundair onderwijs voor scholen uit Vlaams-Brabant Op basis van het boek ‘Verkeerd moment, verkeerde plaats’ vertelt auteur Luc Descamps het aangrijpend verhaal van Eva, een 18-jarig meisje dat slachtoffer wordt van een verkeersongeval en haar moeizame strijd om de draad van het normale leven weer op te pakken. De auteur bespreekt na de voorstelling met de leerlingen onderwerpen als het gebruik van alcohol, gordeldracht en verkeersgedrag. Op 19, 20 januari en 2, 3, en 24 februari 2015 worden gratis lezingen aangeboden aan de secundaire scholen van VlaamsBrabant in het Provinciehuis te Leuven en in het Provinciaal Instituut voor Vorming en Opleiding (PIVO) te Asse-Relegem.

MEER INFO Kristy Bamps, 016-26 78 35, kristy.bamps@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/mobiliteit BELEIDSVERANTWOORDELIJKE: GEDEPUTEERDE TOM DEHAENE