2015
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
Nagroda im. Kazimierza Wyki przyznawana jest w dziedzinie krytyki literackiej, eseistyki i historii literatury. Bardzo wysoko oceniana zarówno przez teoretyków literatury i sztuki, jak i samych twórców, należy obecnie do nielicznych w tym zakresie nagród w Polsce. Ustanowienie nagrody było wyrazem hołdu dla prof. Kazimierza Wyki, wybitnego historyka literatury, krytyka, eseisty, znawcy sztuki, animatora życia kulturalnego, humanisty o niezwykłej energii i artystycznej wyobraźni, twórcy krakowskiej szkoły krytyki. Ideą nagrody jest wyróżnienie wybitnych dokonań literackich i artystycznych twórców, którzy w swojej działalności nawiązują do świata wartości i zakresu zainteresowań prof. Kazimierza Wyki. Nagroda im. Kazimierza Wyki nie tylko utrwala postać wybitnego humanisty, znawcy literatury i artysty słowa, ale przypomina również o wadze humanistycznego powołania, w czasie niezbyt mu sprzyjającym. W styczniu 2015 roku przypada 40. rocznica śmierci prof. Kazimierza Wyki.
Laureatem Nagrody im. Kazimierza Wyki w 2015 roku został:
Andrzej Mencwel
fot.: © Krzysztof Dubiel/Instytut Książki
historyk, antropolog kultury, krytyk literacki, eseista, publicysta
Urodzony 11 września 1940 roku w Tarnobrzegu. Członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, był dyrektorem Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, członek: rad naukowych Instytutu Kultury Polskiej i Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych, Rady Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Rad Programowych Instytutu Adama Mickiewicza, Festiwalu Nauki, Centrum Sztuki Współczesnej, Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka, Association Internationale des Critiques Litteraires, Kapituły Nagrody Naukowej im. Jerzego Giedroycia; przewodniczący Zespołu Humanistycznego Ministra Edukacji Narodowej. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, w 1976 roku uzyskał stopień doktora za rozprawę o Stanisławie Brzozowskim – „Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myśli
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
krytycznej” (1976). W 1990 roku uzyskał habilitację na podstawie książki „Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego” (1990). Publikował w pismach: „Współczesność”, „Nowa Kultura”, „Twórczość”, „Dialog”. Był redaktorem tygodnika „Literatura”, po 1980 roku – pisał do czasopisma „Meritum”. Autor i współautor licznych publikacji, książek i podręczników. Laureat nagrody Polskiego PEN-Clubu im. Jana Strzeleckiego (1998), odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Uniwersytetu Warszawskiego, Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”. Najważniejsze publikacje: „Sprawa sensu” (1971), „Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myśli krytycznej” (1976), „Widziane z dołu” (1980), „Spoiwa. Refleksje krytyczne” (1983), „Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku” (1997), „No! Io non sono morto… Jak czytać „Legendę Młodej Polski” (2001), „Kaliningrad, moja miłość” (2003), „Wyobraźnia antropologiczna” (2006).
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
Laureaci Nagrody im. Kazimierza Wyki w latach poprzednich 1980 r.
Jerzy Kwiatkowski – historyk literatury, krytyk literacki (zm. 30 xii 1986 r.)
Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem m.in. prof. Kazimierza Wyki. Pracownik naukowy Instytutu Badań Literackich PAN. Profesor od 1985 roku. Współpracownik wielu periodyków poświęconych literaturze. Zajmował się głównie poezją polską XX wieku od Młodej Polski po lata osiemdziesiąte.
1981 r.
Jan Błoński – krytyk, historyk literatury, eseista, tłumacz (zm. 10 ii 2009 r.)
Studiował filologię polską pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki. Literaturę XX wieku, którą się zajmował, interpretował jako wyraz współczesnej świadomości historycznej i kulturowej, samowiedzy intelektualnej i artystycznej. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał za „całokształt twórczości krytyczno-literackiej i naukowej, odznaczającej się wybitnymi walorami poznawczymi i pisarskimi, stanowiącej poważny wkład do literatury ostatniego trzydziestolecia i nawiązującej do dzieła patrona nagrody”.
1982 r.
– nagrody nie przyznano
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
1983 r.
– nagrody nie przyznano
1984 r.
Zygmunt Greń – krytyk teatralny i literacki, eseista (zm. 24 viii 2012 r.)
Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał „za całokształt wieloletniej twórczości eseistycznej i krytycznoliterackiej o wysokich walorach artystyczno-poznawczych i edukacyjnych, kontynuującej zwłaszcza w dziedzinie teatru dzieło Kazimierza Wyki”.
1985 r.
Marian Stępień – krytyk, historyk literatury
Studia polonistyczne ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1976 roku profesor nauk humanistycznych. W badaniach historyczno-literackich początkowo zajmował się polskim romantyzmem, następnie skoncentrował się na nurtach lewicowych w polskiej literaturze i krytyce literackiej końca xix i xx wieku. Nagrodę otrzymał za „całokształt osiągnięć w dziedzinie krytyki i eseistyki kulturalnej, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji nurtu lewicowego w literaturze”.
1986 r.
Leszek Bugajski – krytyk literacki, felietonista
Jego zainteresowania krytycznoliterackie koncentrują się wokół współczesnej prozy polskiej. W swoich pracach podjął próbę rozrachunku ze światopoglądem swojego pokolenia. Jest zwolennikiem nowocześnie rozumianego realizmu. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał za „twórczość kontynuującą zainteresowania patrona nagrody”.
1987 r.
Stanisław Burkot – historyk literatury, krytyk literacki
Absolwent filologii polskiej krakowskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, gdzie podjął pracę naukową i dydaktyczną. Współpracował z wieloma periodykami poświęconymi literaturze: „Ruchem Literackim”, „Miesięcznikiem Literackim”, „Zdaniem”, „Pismem”. Przedmiotem badań
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
prof. Stanisława Burkota jest powieściopisarstwo polskie XIX wieku oraz polska literatura współczesna. Nagrodę otrzymał za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie krytyki literackiej i historii literatury xx wieku”.
1988 r.
– nagrody nie przyznano
1989 r.
Franciszek Ziejka – historyk literatury i kultury polskiej
Od 40 lat związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, w latach 19992005 był rektorem tej uczelni. Owocem jego badań są m.in. „Złota legenda chłopów polskich”, „W kręgu mitów polskich”, „Paryż młodopolski”. W swoich poszukiwaniach uwzględniał m.in. źródła francuskie i portugalskie dotyczące spraw polskich. Był wykładowcą uniwersytetów w Aix-en-Provence, w Lizbonie i tzw. „Nowej Sorbony” w Paryżu. Uhonorowany Nagrodą im. Kazimierza Wyki „za eseistykę poświęconą kulturze i literaturze xix i xx wieku”.
1990 r.
– nagrody nie przyznano
1991 r.
Jerzy Jarzębski – krytyk i historyk literatury
Zajmuje się literaturą współczesną, głównie twórczością Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza i Stanisława Lema. Jego praca doktorska poświęcona prozie Witolda Gombrowicza została wyróżniona przez Polską Akademię Nauk Nagrodą im. Aleksandra Brücknera oraz Nagrodą Fundacji Kościelskich. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał „za twórczość o oryginalnej koncepcji krytycznej i wysokim stopniu erudycji i dociekliwości w interpretacji literatury współczesnej”.
1992 r.
Stanisław Balbus – literaturoznawca, eseista, tłumacz i krytyk literacki
Pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako publicysta debiutował w 1966 roku w „Ruchu Literackim”. Publikował w większości
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
pism literackich, m.in. w „Twórczości”, „Tygodniku Powszechnym”, „Życiu Literackim”, „Nagłosie”, „Kulturze Niezależnej”, „Brulionie”. Jest autorem ok. 120 publikacji, z czego 50 ma charakter naukowy. Wśród publikacji naukowych prof. Stanisława Balbusa wyróżnia się praca pt. „Poezja w czasie marnym: o metafizyce i historiozofii w poezji Tadeusza Nowaka”. Za tę pracę oraz za całokształt dorobku krytycznoliterackiego otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki.
1993 r.
Zbigniew Herbert – poeta, dramaturg, eseista, tłumacz (zm. 28 vii 1998 r.)
Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie studiował prawo. Podczas okupacji hitlerowskiej był zaangażowany w działalność konspiracyjną Armii Krajowej. Współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym”, miesięcznikiem „Twórczość”, był członkiem redakcji miesięcznika „Poezja”. Odbył szereg podróży po Europie i Stanach Zjednoczonych, wygłaszając cykl wykładów o literaturze polskiej i europejskiej. Pracował jako „visiting professor” na Uniwersytecie w Los Angeles. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał za całokształt dorobku artystycznego i eseistycznego, ze szczególnym uwzględnieniem tomu esejów „Martwa natura z wędzidłem”.
1994 r.
Włodzimierz Maciąg – literaturoznawca, krytyk literacki, eseista i prozaik (zm. 13 ix 2014 r.)
Autor znaczącej i wysoko ocenianej przez środowisko literackie pracy „Nasz wiek XX. Przewodnie idee literatury polskiej 1918-1980”. „W książce swojej Maciąg miał odwagę podjąć próbę syntetycznego ujęcia dramatu jednostki ludzkiej w XX wieku, z utratą przez nią suwerenności, integralności i tożsamości, ale też z jej mężnymi próbami ocalenia tych wartości humanistycznych” – napisał profesor Henryk Markiewicz. Za wymienioną pracę otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki.
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
1995 r.
Mieczysław Porębski – historyk i teoretyk sztuki, krytyk, eseista (zm. 10 ix 2012 r.)
Autor wielu publikacji książkowych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z Uniwersytetem związał się w roku 1968. Debiutował w „Twórczości” Kazimierza Wyki. Prof. Wyka również był recenzentem pracy doktorskiej Mieczysława Porębskiego – „Malowane dzieje”. „Przekonanie, że pisanie o sztuce może być również literaturą uwidoczniło się w fundamentalnej pracy Profesora „Granice współczesności”. Wiara, że pisze się i maluje dla pielęgnowania, rozszerzenia świadomości i rozumienia kultury – połączyła Wykę i Porębskiego” – powiedział Jan Józef Szczepański. Nagrodę otrzymał „za całokształt eseistyki i krytyki literackiej”.
1996 r.
Jan Pieszczachowicz – krytyk literacki, publicysta
Absolwent polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczeń prof. Kazimierza Wyki. Debiutował na łamach tygodnika „Współczesność”. Współpracował z „Kulturą”, „Miesięcznikiem Literackim”, „Nowymi Książkami”, „Twórczością”, „Życiem Literackim”, „Dialogiem”, „Nurtem”, „Odrą”. Kierował czasopismem „Student”, był współzałożycielem i redaktorem naczelnym miesięcznika „Pismo”, prezesem Oddziału Krakowskiego i członkiem Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich. Autor znaczących pozycji o literaturze współczesnej: „Walka z niebytem”, „W labiryncie XX wieku”, „Koniec wieku: szkice o literaturze”, „Edward Stachura – łagodny buntownik”. Nagrodę otrzymał „za całokształt dokonań w zakresie krytyki literackiej i artystycznej”.
1997 r.
Jacek Łukasiewicz – poeta, eseista, krytyk literacki, historyk literatury
Debiutował w prasie w 1952 roku, zaś jego pierwsza książka – tomik poetycki „Moje i twoje” – ukazała się siedem lat później. Przedmiotem zainteresowania Łukasiewicza jako krytyka jest powojenna
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
poezja polska. Autor szkiców krytycznoliterackich: „Szmaciarze i bohaterowie”, „Zagłoba w piekle”, „Laur i ciało”, „Republika mieszkańców”, „Mieczysława Jastruna spotkania w czasie”. Znaczącą pozycją w dorobku Profesora jest praca poświęcona Mickiewiczowi. „Mickiewicz” – to jednocześnie tradycyjna, lecz frapująca i ciekawa literacko opowieść o życiu i twórczości poety, jak też rzetelne opracowanie naukowe. „Łukasiewicz łączy w sobie – choć nigdy nie był uczniem Wyki – takie cechy pisarskie, jakie posiadał Profesor i jego następcy” – powiedział Stanisław Balbus. Nagrodę otrzymał „za całokształt twórczości krytycznej i eseistycznej”.
1998 r.
Marian Stala – historyk literatury, krytyk literacki
Absolwent polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik naukowy w Instytucie Filologii Polskiej UJ. Znawca najnowszych nurtów współczesnej literatury polskiej. Marian Stala ukończył studia już po śmierci prof. Kazimierza Wyki. Mimo to można go zaliczyć do najmłodszych uczniów Profesora. Jest Jego „znaleziskiem”. Profesor odkrył go na olimpiadzie polonistycznej. „Nie chciałbym demonizować swojej znajomości z profesorem Wyką. Mogę tylko powiedzieć, że kiedyś w młodości minąłem się z kimś wyjątkowym. To zdarzenie pozostało we mnie i pewnie będzie tkwiło do końca” – powiedział Marian Stala. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał „za całokształt twórczości krytycznej i eseistycznej”.
1999 r.
– nagrody nie przyznano
2000 r.
Tadeusz Nyczek – krytyk literacki, teatralny i plastyczny
Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 19701971 kontynuował studia na wydziale reżyserii PWST w Warszawie. Współpracownik wielu pism literackich, teatrów, galerii. Autor m.in. prac: „Teatr Pleonasmus. Monografia teatru otwartego”, „Lakierowanie
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
kartofla i inne teksty teatralne”, „Rozbite lustro, Zdzisław Beksiński”, „Plus nieskończoność”. Nagrodę otrzymał za „całokształt twórczości eseistycznej i krytycznoliterackiej”.
2001 r.
Maria Janion – historyk i teoretyk literatury, eseistka, krytyk literacki
Filologię polską studiowała na Uniwersytecie Łódzkim i Uniwersytecie Warszawskim. Pracę naukową rozpoczęła w Instytucie Badań Literackich PAN, gdzie w 1963 roku otrzymała tytuł profesora. „Nie sposób uniknąć oczywistości: Maria Janion jest dziś najwybitniejszą badaczką największej epoki literatury polskiej – romantyzmu. (…) rozpatrywała tę epokę najczęściej w różnych przekrojach problemowych, jak mit niepodległościowo-powstańczy, historyzm, wizja przyrody, kondycja kobiety, filozofia zła, fantastyka grozy, dziedziny marzenia sennego, obłędu i śmierci, a więc zarówno w wymiarach historycznych i politycznych, jak egzystencjalnych i metafizycznych” – powiedział Henryk Markiewicz. W swych rozważaniach przekracza granice dyscyplin humanistycznych stawiając coraz częściej pytania o duchową kondycję Polaków w świecie pomieszania kultur: wysokiej i niskiej, elitarnej i masowej, kontemplacyjnej i ludycznej. Nagrodę otrzymała za „całokształt twórczości krytycznoliterackiej”.
2002 r.
Michał Głowiński – wybitny krytyk i teoretyk literatury, eseista, pisarz
Urodził się w 1934 roku w Pruszkowie. Mieszka i pracuje w Warszawie. Należy do najwybitniejszych przedstawicieli humanistyki polskiej. Zajmował się m.in. badaniem współczesnych funkcji tradycji literackich, narracyjnych, językiem poetyckim i zjawiskami komunikacji literackiej. Największą popularność przyniósł mu cykl prac, w których dogłębnie zanalizował zjawisko komunistycznej nowomowy: „Nowomowa po polsku”, „Marcowe gadanie”, „Peereliada”. Dał się poznać jako znakomity eseista i autor wspomnień z czasów okupacji niemieckiej „Czarne sezony”, „Magdalenka z razowego chleba”. „Ma odkrywczego i wynalazczego
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
ducha, przeciera nieznane szlaki, otwiera nowe perspektywy. Należy do ludzi znanych i rozpoznawalnych poprzez swoją działalność, bo nie uchyla się od roli intelektualisty i to takiego, który zabiera głos na tematy trudne i jest przez współczesnych wysłuchiwany” – powiedział Ryszard Nycz. Nagrodę otrzymał za „całokształt twórczości krytycznoliterackiej”.
2003 r.
Jan Prokop – literaturoznawca, tłumacz
Urodził się 16 lipca 1931 roku w Częstochowie. Studia w zakresie filologii romańskiej i polskiej rozpoczął na Uniwersytecie Warszawskim, od 1951 roku kontynuował je na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1953 roku ukończył trzyletnie studium filologii polskiej. W 1955 roku uzyskał magisterium z filologii romańskiej. Od 1955 roku pracował w Krakowskiej Pracowni Reedycji „Bibliografii Polskiej” Karola Estreichera w Zakładzie Historii Nauki i Techniki PAN. W 1960 roku został pracownikiem naukowym Instytutu Badań Literackich PAN. W 1967 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy pt. „Z przemian ideowo-artystycznych w literaturze polskiej lat 1907-1917”, której promotorem był prof. Kazimierz Wyka. Wykładał literaturę polską na Université de Montréal. W 1976 roku został członkiem Polskiego PEN Clubu. Habilitował się w 1977 roku. W latach 1977-1987 wykładał na Universita di Torino we Włoszech, gdzie otrzymał tytuł professore associoato. W latach 19871990 wykładał na wydziale filologii romańskiej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1989 roku jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1993 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.
2004 r.
Przemysław Czapliński – krytyk i teoretyk literatury
Jeden z najwybitniejszych znawców polskiej literatury współczesnej. Urodził się 6 listopada 1962 roku. Jest absolwentem Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, od czasu studiów naukowo związany z macierzystą uczelnią. Tytuł doktora uzyskał w 1992 roku, broniąc pracy na temat manifestów literackich
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
w dwudziestoleciu międzywojennym. W 1998 roku – w rok po obronie pracy habilitacyjnej – otrzymał tytuł profesora UAM. Tytuł profesora zwyczajnego odebrał w 2002 roku. Działalność naukowa i zainteresowania profesora Czaplińskiego skupiają się wokół historii i teorii literatury oraz krytyki literackiej. Nagrodę otrzymał za „całokształt twórczości”.
2005 r.
Teresa Walas – krytyk literacki, eseistka, literaturoznawca
Urodzona 24 grudnia 1944 roku w Krakowie. Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskała tytuł doktora, obroniła pracę habilitacyjną, a w 2004 roku otrzymała tytuł profesora. Działalność naukowa i krytyczna profesor Teresy Walas obejmuje literaturę okresu Młodej Polski, badania teoretyczno-literackie oraz studia nad literaturą XX wieku, w tym także literaturą popularną. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymała za książkę „Zrozumieć swój czas. Kultura polska po komunizmie”.
2006 r.
Aleksander Fiut – historyk literatury, eseista i krytyk literacki
Urodził się 24 czerwca 1945 roku w Żywcu. Absolwent polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studiował pod kierunkiem Kazimierza Wyki, Henryka Markiewicza i Jana Błońskiego. Ogromny wpływ na rozwój naukowy laureata miało spotkanie z Czesławem Miłoszem. Zafascynowany jego osobowością i dziełami, rozpoczął trwające niemal trzy dekady studia nad twórczością poety. Uważany jest za najwybitniejszego w świecie znawcę życia i twórczości Miłosza. Nagrodę przyznano „za całokształt osiągnięć krytyczno-literackich w dziedzinie literatury najnowszej, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad życiem i twórczością Czesława Miłosza”.
2007 r.
Włodzimierz Bolecki – historyk i teoretyk literatury
Urodzony 13 kwietnia 1952 roku w Warszawie. Absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1996 roku otrzymał tytuł pro-
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
fesora. Pracuje w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, jest kierownikiem Pracowni Poetyki Historycznej. Autor kilkunastu książek, opracowań edytorskich, kilkudziesięciu artykułów w publikacjach polskich i zagranicznych, redaktor wielu książek zbiorowych. Specjalizuje się m.in. w takich zagadnieniach jak: poetyka historyczna, historia literatury XX wieku, literatura emigracyjna, teoria i historia form narracyjnych, intertekstualność, stylistyka, recepcja, metodologia badań literackich, problemy modernizmu i postmodernizmu. Nagrodę im. Kazimierza Wyki przyznano za książkę „Inna krytyka”.
2008 r.
Piotr Śliwiński – historyk i krytyk literacki
Urodzony w 1962 roku. Profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor wielu artykułów i książek krytycznoliterackich. Szkice i recenzje, poświęcone głównie poezji, publikuje m. in. w „Res Publice Nowej”, „Znaku”, „Tygodniku Powszechnym”, „Kresach”, „Nowych Książkach”. Od lat współpracuje z radiem i telewizją. Redaktor „Polonistyki” i „Poznańskich Studiów Polonistycznych”, juror w wielu konkursach. Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał za działalność krytyczną ze szczególnym uwzględnieniem książki „Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce”.
2009 r.
Marek Zaleski – historyk i krytyk literacki
Urodzony w 1952 roku. Pracownik w Instytucie Badań Literackich PAN, od 2006 roku pracuje również na Uniwersytecie Warszawskim w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych. W latach 1987-2007 współredaktor „Res Publiki” i zastępca redaktora naczelnego „Res Publiki Nowej”. Juror nagrody „Nike” w latach 2005-2007. Autor książek „Przygoda drugiej awangardy” (1984, 2. wyd. 2000), „Mądremu biada?” (1990), „Formy pamięci” (1996, 2. wyd. 2004), „Zamiast. O twórczości Czesława Miłosza” (2005) oraz „Echa idylli” (2007). Laureat Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1990) oraz Nagrody Literackiej Gdynia w dziedzinie eseju
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
(2006). Nagrodę im. Kazimierza Wyki otrzymał za wieńczącą jego dotychczasowy dorobek eseistyczny książkę pt. „Echa Idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności”.
2010 r.
Krzysztof Uniłowski – krytyk literacki
Urodzony w 1967 roku. Pracownik naukowy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Redaktor kwartalnika literackiego „FA-art” – z pismem związany od pierwszego numeru (1988). W 1997 roku otrzymał II nagrodę w ogólnokrajowym konkursie Fundacji K. i M. Górskich w Toruniu na pracę z teorii i historii literatury. Laureat nagrody im. Ludwika Frydego dla najlepszego młodego krytyka za 1998 rok. Autor kilku książek krytycznoliterackich i literaturoznawczych m.in.: „Skądinąd. Zapiski krytyczne” (1998), „Polska proza innowacyjna w perspektywie postmodernizmu” (1999), „Koloniści i koczownicy. O najnowszej prozie i krytyce literackiej” (2002), „Granice nowoczesności. Polska proza i wyczerpanie modernizmu” (2006), „Kup Pan książkę!” (2008). Wespół z Dariuszem Nowackim opracował antologię najnowszej krytyki literackiej „Była sobie krytyka. Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych” (2003).
2011 r.
Michał Paweł Markowski – krytyk, publicysta i tłumacz
Urodzony w 1962 roku. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przekładał m.in. Derridę, Foucaulta, Rorty’ego, Pereka, Deleuze’a, Nancy’ego, Edmunda White’a. Jako wydawca opublikował 4 tomy „Pism Rolanda Barthesa”. Zredagował (i częściowo przełożył) tom esejów Marcela Prousta „Pamięć i styl” (2000). Opracował pierwsze polskie wydanie „Fragmentów Friedricha Schlegla” (2009). Jest członkiem redakcji amerykańskiego czasopisma „The Slavic Review”. Współredaguje „Magazyn Literacki Książki w Tygodniku”. Dyrektor artystyczny Festiwalu „Conrad Festival” w Krakowie. Jest autorem i edytorem ponad 20 książek poświęconych filozofii literatury i kultury. Ostatnio opublikował: „Życie
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
na miarę literatury. Eseje” (2009), „Słońce, możliwość, radość. Eseje” (2010), „Powszechna rozwiązłość. Schulz, egzystencja, literatura” (2012) oraz „Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki” (2013). Laureat wielu nagród, między innymi Nagrody „Literatury na Świecie” w dziedzinie kompartystyki (1998), Nagrody Fundacji Kościelskich (2000), Nagrody Polskiej Akademii Nauk im. Aleksandra Brücknera (2000), trzykrotnie Nagrody Ministra Edukacji Narodowej (1998, 2001, 2005). Dwukrotnie (2000, 2005) nominowany do nagrody Jana Długosza za najlepszą polską książkę humanistyczną. Od 2010 roku mieszka i wykłada literaturę polską w Chicago.
2012 r.
Krystyna Czerni – krytyk i historyk sztuki
Urodzona 14 grudnia 1957 roku w Gliwicach. Od 1960 roku mieszka w Krakowie, gdzie w 1983 roku ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od uzyskania dyplomu związana z Instytutem Historii Sztuki UJ. Autorka ponad 300 recenzji, esejów, wywiadów oraz tekstów naukowych publikowanych m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Odrze”, „Res Publice”, „Kresach”, „Znaku”, „Przekroju”, czasopismach specjalistycznych oraz katalogach wystaw. W latach 80. XX wieku jej artykuły towarzyszyły ruchowi kultury niezależnej. W latach 1992-1996 była członkiem redakcji miesięcznika „Znak”, gdzie redagowała dodatek poświęcony kulturze współczesnej. W Telewizji Kraków zrealizowała ok. 60 odcinków autorskiego cyklu „Album Krakowskiej Sztuki” (rozmowy z artystami Krakowa), kilkanaście odcinków magazynu sztuk plastycznych „Sztukateria”, jest także autorką wielu scenariuszy telewizyjnych i reportaży kulturalnych.
2013 r.
Andrzej Franaszek – krytyk literacki, publicysta
Urodzony w 28 kwietnia 1971 roku. Redaktor działu kultury w „Tygodniku Powszechnym”, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Zajmuje się twórczością współ-
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
czesnych pisarzy polskich. Laureat Nagrody Fundacji im. Kościelskich w 2011 roku oraz Nagrody Nike Czytelników „Gazety Wyborczej” za książkę „Miłosz. Biografia” (2011). Opublikował także m.in. książki „Ciemne źródło. Esej o cierpieniu w twórczości Zbigniewa Herberta” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike w 1999 r., 2. wyd: 2008) oraz „Przepustka z piekła. 44 szkice o literaturze i przygodach duszy” (2010), autor licznych szkiców, a także scenariuszy filmów dokumentalnych. Mieszka w Krakowie.
2014 r.
Małgorzata Szpakowska kulturoznawca, krytyk literacki, historyk literatury
Urodzona 18 maja 1940 roku w Warszawie. Wieloletnia redaktor miesięcznika „Dialog”, profesor w Zakładzie Historii Kultury na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN Clubu oraz jury Nagrody im. Jana Józefa Lipskiego. Badaczka m.in. twórczości S. I. Witkiewicza i S. Lema. Autorka kilkunastu książek z zakresu historii kultury, obyczaju, antropologii ciała. Nagroda im. Kazimierza Wyki przyznana za książkę „Wiadomości Literackie prawie dla wszystkich” (2012). Publikacja ta jest panoramą intelektualną, literacką i obyczajową Polski XX-lecia międzywojennego opracowaną na podstawie analiz czołowego pisma tamtego okresu, słynnych „Wiadomości Literackich”. Nagroda im. Kazimierza Wyki przyznana została za książkę „Wiadomości Literackie prawie dla wszystkich” (2012).
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015
www.wyka.malopolskanagroda.pl
Nagroda im. Kazimierza Wyki 2015