Jaarverslag 2013 Samenvatting
40 jaar 40 years
ZOA WERELDWIJD
ZOA Wereldwijd AFGHANISTAN
JORDAN SUDAN
HAITI LIBERIA
ZOA in 2013
SOUTH SUDAN
MYANMAR PAKISTAN
YEMEN ETHIOPIA
• Zestien landen • Veertigduizend donateurs • 579 collectecontactpersonen en 16.755 collectanten brachten € 851.329 op • Totale inkomsten € 35.892.616 • 1024 medewerkers, waarvan 73 in Nederland, 34 uitgezonden medewerkers en de meerderheid lokale medewerkers
DR CONGO
BURUNDI
PHILIPPINES
THAILAND SRI LANKA
5
VOORWOORD
Beste lezer, Graag wil ik u vertellen over één van onze lokale medewerkers in Sri Lanka en één van de mensen die zij in 2013 mocht helpen. Mensen uit het dorp hadden ZOA’s medewerker gewezen op een volstrekt geïsoleerde vrouw. Ze zorgde niet meer voor zichzelf en haar kinderen, ze vervuilde en de kinderen gingen niet naar school. Onze collega bezocht de vrouw, en vond het inderdaad moeilijk contact te maken. Tot ze een ingeving kreeg. “Mag ik je haar borstelen?”, vroeg ze. Dat mocht. Terwijl de vrouw zichtbaar genoot van de aandacht en zorg die ze kreeg, begon ze te vertellen. Tijdens de burgeroorlog raakte ze haar echtgenoot kwijt. Tot op heden weet ze niet waar hij is en of hij nog leeft, al gaat ze er vanuit dat hij is overleden. Dankzij het contact dat ontstond ging deze verdrietige, eenzame vrouw zich openstellen voor hulp. Ze kreeg spullen om de dagelijkse zorg voor
zichzelf en haar kinderen op te pakken, zoals zeep en kleding. Verder kreeg ze een klein krediet en hulp bij het starten van een winkel. Het gaat nu heel goed met haar, en haar kinderen gaan naar school. Ik vind dit zo’n ontroerend verhaal! In het jaarverslag vindt u grote getallen; hoeveel inkomsten en uitgaven, hoeveel projecten en hoeveel mensen. Maar uiteindelijk zijn het allemaal door God geliefde mensen, naar wie wij – u en ik - onze hand uitsteken, die mogen weten dat zij niet alleen staan en hoop mogen hebben op de toekomst. Dank u wel voor uw betrokkenheid!
Johan Mooij algemeen directeur
Wat kunt u doen? Wij geloven in de kracht van gebed. Wilt u blijven bidden voor vluchtelingen en ontheemden? Voor wereldleiders en dictators? Voor hen die de beslissingen nemen en voor hen die onder geweld en machtsmisbruik lijden? Voor * scholen * kerken * bedrijven * hebben we allerlei leuke, concrete ideeën klaarliggen om samen in actie te komen. Neem contact met ons op en we denken graag met u mee. Voor veel van onze campagnes is de inzet van vrijwilligers essentieel. Help bijvoorbeeld mee tijdens Walk4Water, verkoop kruidnoten in uw kerkelijke gemeente of geef een uurtje van uw tijd als collectant. En ten slotte: mogen we uw blijvende financiële steun vragen?
7
INTRODUCTIE
ZOA in 2013 In 2013 stonden we stil bij het veertigjarig bestaan van ZOA. Het initiatief van vier jonge mannen in 1973 om Vietnamese bootvluchtelingen te helpen is uitgegroeid tot een organisatie die in zestien landen hulp verleent. Tijdens een ontmoeting met de vier oprichters van ZOA constateerden we samen dat de missie van de organisatie in die veertig jaar niet is veranderd. Die missie is nog altijd om hoop te brengen aan mensen die lijden als gevolg van natuurrampen en gewelddadige conflicten. We mochten dankbaar terugkijken en Gods zegen voor ons werk in de afgelopen veertig jaar herkennen. Hij heeft ons werk gezegend met de betrokkenheid van tienduizenden donateurs en honderden trouwe vrijwilligers. Ook heeft Hij zegen op ons werk gegeven, doordat we miljoenen mensen mochten helpen, van noodhulp naar wederopbouw.
Thailand De werkzaamheden in Thailand zijn na ruim dertig jaar overgedragen aan vluchtelingenorganisaties en andere internationale organisaties. Een bewogen moment, maar we hebben de stap gezet met vol vertrouwen op de capaciteiten van deze opvolgers.
Jordanië ZOA begon in 2013 met hulpverlening aan Syrische vluchtelingen in Jordanië, waarin we niet-geregistreerde vluchtelingen helpen met bijvoorbeeld dekens, pannen en matrassen. Ook bieden we psycho-sociale ondersteuning aan vrouwelijke vluchtelingen.
Filipijnen In november werden de Filipijnen getroffen door een super-tyfoon en een vloedgolf. Samen met onze collega’s van het Christelijk Noodhulpcluster – Dorcas, Red een Kind, Tear en Woord en Daad – ontvingen we 5,1 miljoen euro. Dat zijn
bedragen om stil van te worden! Aan het eind van het jaar was de hulp in volle gang.
Haïti en Pakistan De noodhulpprogramma’s die in 2010 zijn opgestart, zijn in 2013 afgerond. We mochten 4423 boerengezinnen in Haïti helpen met een nieuwe start. In Pakistan hebben we 13.858 gezinnen – ofwel zo’n honderdduizend mensen – kunnen helpen na de verwoestende overstromingen van zomer 2010.
Hulp, hoop en herstel in 2013 Op de volgende pagina's vindt u voorbeelden van wat we in 2013 mochten doen voor slachtoffers van rampen en conflicten. Het overzicht is niet volledig, informatie over onze andere programmalanden vindt u uiteraard op onze website. Het financieel jaaroverzicht begint op pagina 22.
ZOA in Afghanistan Techneuten voor Afghanistan Delftse studenten organiseerden een Happietaria – een tijdelijk restaurant, waarvan de opbrengst voor water in Afghanistan was. Organisator Martin Maayen: “Dit ZOA-project sprak ons als techneuten natuurlijk aan. Plus dat je met z’n allen wèl iets kan doen. Ook al is Afghanistan instabiel, met de opbrengst van 45.000 euro konden we een dorp iets geven waarmee ze verder kunnen.”
Twee waterpompen Abdulla Hedayat (een pseudoniem) heeft lang als vluchteling in Pakistan gewoond. Onlangs keerde hij terug naar Afghanistan. “Ik wil mijn land helpen opbouwen. Maar het is niet eenvoudig. Ik heb geen geld om een huis te bouwen, en drinkwater was een groot probleem. In ieder geval zijn er nu twee waterpompen gebouwd door ZOA, dat is essentieel voor dit dorp.”
9
Hunkeren naar vrede ZOA werkt sinds 2000 in Afghanistan. Duizenden vluchtelingen zijn inmiddels teruggekeerd, wat een grote belasting is voor de bevolking en de schaarse grondstoffen. ZOA richt zich op water en sanitaire voorzieningen, voedselzekerheid, capaciteitsopbouw van lokale overheden en - indien nodig – noodhulp.
de hygiënesituatie. In 101 dorpen zijn drinkwater- en irrigatievoorzieningen hersteld en gaven we voorlichting over vredesopbouw en geweldloze conflictoplossing. Het ontroerde ons dat omringende dorpen ons kwamen vragen om deze training ook bij hen te geven. De Afghanen zijn het geweld moe en hunkeren naar vrede!
2013 was geen gemakkelijk jaar voor Afghanistan. Vanwege de presidentsverkiezingen in 2014 en het vertrek van internationale militaire troepen was toenemende spanning voelbaar. Werkloosheid is een groot probleem, vooral onder jongeren, voor wie het een aantrekkelijk alternatief kan zijn om zich bij de Taliban aan te sluiten.
Het waterproject in Deh Sabz – waar ook de opbrengst van Walk4Water 2013 aan is besteed – loopt voorspoedig. Naast de aanleg van waterputten doen we ook veel aan hygiënevoorlichting. O.a. het toiletgebruik nam toe van 72% naar 97%, en kinderen dragen nu slippers tegen voetinfecties.
Toch kon ZOA dit jaar de geplande projecten uitvoeren. Onze uitstekende relaties op lokaal niveau zijn daarin essentieel.
In Noord-Afghanistan voeren we een ‘water voor vrede’-project uit. 2700 Gezinnen hebben nu toegang tot schoon drinkwater, en 32 vredesgroepen hebben inzicht gekregen hoe een rechtvaardige verdeling van water conflicten voorkomt.
In Uruzgan zien we duidelijke verbeteringen in
ZOA in Congo Heeft het zin? Jan de Putter, ZOA Business Ambassador, team Congo: “De vraag of ons werk wel zin heeft in een fragiel land als Congo, leeft helemaal niet bij me. Wat we vandaag doen, heeft vandaag zin. Als deze mensen weer op de vlucht moeten, hebben ze toch enkele jaren van rust en opbouw gekend. En bovendien ervaren dat er hoop is!”
God vergeet niemand Egera Yalala (38) is gevlucht, in 2002 teruggekomen en heeft daarna nog geregeld met haar kinderen in de bossen rond Lulinda geschuild tegen geweld. Alle inkomsten uit de visserij vielen stil. “Maar God vergeet nooit iemand en Hij zond ZOA. Het visserijproject betekent veel voor ons dorp. Zelf heb ik nu een inkomen uit visverkoop.”
11
Wederopbouw in kwetsbare vrede ZOA werkt sinds 2008 in de Democratische Republiek Congo. De gezinnen zijn heel kwetsbaar voor extreme armoede, omdat zij nauwelijks reserves hebben, en omdat door de jaren van ontheemding veel kennis en vaardigheden verloren zijn gegaan. De aanwezigheid van gewapende groepen blijft het leven van de Congolezen beïnvloeden. Ook in 2013 was er sprake van periodes van oplaaiend geweld, en moest ZOA-staf eenmaal evacueren. Gelukkig kon ZOA ook in die periodes haar werk voortzetten, vooral omdat we ons werk via vijftien lokale organisaties uitvoeren. Zij kunnen werken in gebieden die voor buitenlandse organisaties te gevaarlijk zijn. Bovendien dragen we zo bij aan capaciteitsopbouw van middenkader, wat voor de toekomst van Congo zo hard nodig is. We waren erg blij met de manier waarop deze organisaties het werk hebben voortgezet tijdens ZOA’s afwezigheid!
In de districten Fizi en Lubero hebben we duizenden gezinnen kunnen helpen met herstel van hun inkomensvoorziening: door landbouwgereedschappen, zaaigoed, visgerei en geiten te verstrekken, financiële steun te bieden aan kleine ondernemers en dorpsspaarsystemen op te zetten, kwam economisch herstel op dorpsniveau op gang. Alle initiatieven gingen gepaard met training. In het Uvira-district, direct aan de grens met Burundi, zijn we in 2013 een nieuw programma gestart in zestien dorpen. We ondersteunen 3359 kleine boeren. Ook zijn we twintig spaargroepen gestart, waaraan vooral alleenstaande moeders en werkloze jongeren deelnemen, die zich voorbereiden een bedrijfje te starten. Voor 532 kinderen van alleenstaande moeders betaalden we schoolgeld en lesmaterialen zodat zij naar school kunnen.
ZOA in Jemen Geïnspireerd op het evangelie Een Nederlandse ondernemer steunt ZOA’s programma in Jemen vanuit zijn eigen stichting Mitswah. Waarom? “Geïnspireerd op het evangelie en dit citaat van Franklin Roosevelt: ‘De test van onze vooruitgang is niet of we meer kunnen toevoegen aan de rijkdom van mensen die al veel hebben, maar of we voldoende kunnen geven aan diegenen die te weinig hebben’.”
Fatima uit Hawm, Arhab (50) Haar gerimpelde gezicht verraadt een moeilijk leven. “Sinds de conflicten in 2011 is het moeilijker geworden. Er is minder werk en voedsel en brandstof is duurder geworden. Water is schaars. We zijn afhankelijk van regenwater, en om het te halen moet ik een half uur lopen. Een betrouwbare waterbron in mijn dorp betekent een grote verandering.”
13
Herstel van dagelijks leven In het spoor van de Arabische lente ontstonden ook in Jemen politieke conflicten in 2011. Daaronder gaat echter een veelvoud van andere problemen schuil in dit zeer arme land. Niet alleen is Jemen het meest waterschaarse land ter wereld en is meer dan de helft van de bevolking ondervoed, maar ook wonen er grote groepen vluchtelingen uit andere landen in het toch al overbevolkte land, is er sprake van gewelddadige conflicten tussen verschillende stammen en worden schaarse hulpbronnen uitgeput. ZOA werkt in Jemen sinds 2012. We richten ons op dorpen die hebben geleden onder de geweldsuitbarstingen in 2011 in de regio’s Arhab en Bani Garmouz. De gevechten tussen het regeringsleger en gewapende stammen zijn inmiddels afgenomen, hoewel de situatie gespannen blijft.
Gezinnen die zijn gevlucht vinden het moeilijk om terug te keren naar hun dorpen, vanwege de verwoesting die ze daar aantreffen. Water is een eerste levensbehoefte, en bovendien van belang voor boeren om hun gewassen te verbouwen. ZOA richt zich daarom op herstel van watervoorzieningen, en verbetering van de regenwateropvang. Hierbij betrekken we werkloze jongeren, die getraind worden in het onderhoud van de voorzieningen en in zakelijke vaardigheden, waarna ze een eigen bedrijfje kunnen beginnen. Daarnaast geven we voorlichting over de verbetering van hygiĂŤne via de vrouwen. In 2014 willen we starten met kleinschalige naai- en business training voor vrouwen, om hen te helpen meer zeggenschap over hun eigen leven te krijgen.
ZOA in Thailand Scholen Nijkerk in actie Zes scholen van de Hervormde schoolvereniging Nijkerk spaarden voor vluchtelingkinderen in Thailand het mooie bedrag van 4.655 euro bij elkaar. Voorlichter Bert Koster: “Ik neem vaak een schooltas mee van een Birmees kind, met boeken, schriften, pennen, een puntenslijper. Dat gebruiken kinderen in Nederland ook. Zo breng ik het leven van vluchtelingkinderen dichtbij.”
Belang van onderwijs Paw Cherry (32) is in 2001 als tiener uit Myanmar gevlucht. “Ik kon mijn school afmaken, en toen ben ik zelf onderwijzeres geworden. Ik heb als leerkracht ook veel bijscholing kunnen doen, zoals verdiepingsmodules, lesplanning en didactiek. Het goede niveau van het onderwijs hier is heel belangrijk voor het leven van de mensen in het kamp.” Op de foto rechts: Paw Cherry. Links ZOA-medewerkster Evelyne.
15
Prachtig werk goed overdragen Sinds 1984 was ZOA betrokken bij hulpverlening aan vluchtelingen uit Myanmar (destijds: Birma) in vluchtelingenkampen in Thailand. Het programma richtte zich vooral op onderwijs, waarbij in zeven kampen jaarlijks zo’n 30 à 40.000 kinderen naar school gingen. Het was een prachtig programma voor een groep vluchtelingen met weinig toekomstperspectief.
Sinds die tijd hebben we de overdracht zorgvuldig voorbereid. We hebben zelforganisaties in de kampen getraind in planning en management van het onderwijsprogramma. We hebben nationale en internationale organisaties bereid gevonden de werkzaamheden over te nemen, en we hebben hen geassisteerd in het werven van fondsen.
Toch besloten we in 2007 om het werk te gaan overdragen aan andere organisaties. De reden daarvan was dat we ons heroriënteerden op ons mandaat en onze toegevoegde waarde in bepaalde situaties. De conclusie was dat ZOA zich vooral richt op hulp en wederopbouw in gebieden waar een conflict heeft plaatsgevonden. In die complexe hulpverlening hebben wij ons als organisatie gespecialiseerd. De hulpverlening in Thailand – in een min of meer stabiele vluchtelingensituatie – kan echter ook door andere organisaties worden uitgevoerd.
Eind 2013 is het programma definitief overgedragen en sloot het ZOA-kantoor zijn deuren. Met dankbaarheid voor wat we in al die jaren mochten betekenen voor deze vluchtelingen, en met een gerust hart dat de werkzaamheden door capabele en gemotiveerde mensen zijn overgenomen. En vooral met een gebed in ons hart om vrede voor Myanmar en een veilige terugkeer van de vluchtelingen.
ZOA in Zuid-Sudan Draagt Elkanders Lasten Het Reformatorisch Dagblad heeft met stichting Draagt Elkanders Lasten actie gevoerd voor ZuidSudan (deels ZOA, deels MAF). Journalist Ab Jansen schreef na een bezoek indringende reportages, fotograaf Jaco Klamer bracht de Zuid-Sudanezen door zijn foto’s dichtbij. De RD-lezers reageerden massaal; de eindopbrengst gaat richting de vijfhonderdduizend euro. Wat een betrokkenheid!
Chiefs sluiten vrede Lokale conflicten kunnen diepe wonden trekken, terwijl mensen elkaar juist nu nodig hebben. ZOA organiseerde een vredesopbouwtraining in Kolnang, waar diverse leiders aan deelnamen. Twee lokale leiders, Mayom en Alier, realiseerden zich tijdens de training wat er tussen hen was gebeurd waardoor zij al negen maanden niet met elkaar spraken. Zij realiseerden zich ook dat hun conflict gevolgen kon hebben voor het dorp. Ze spraken hier uitgebreid met elkaar over en begroeven de strijdbijl.
17
Trouw blijven in donkere tijden Het einde van 2013 wierp een donkere schaduw over de jonge natie Zuid-Sudan. Conflicten binnen de regering resulteerden in conflicten binnen het leger en tussen bevolkingsgroepen, uitlopend in gevechten en moordpartijen. Opnieuw sloegen honderdduizenden op de vlucht. ZOA is betrokken bij de hulpverlening in ZuidSudan sinds 1998. Sinds de onafhankelijkheid in 2011 hebben we bijgedragen aan herstel van dit jonge land, met aandacht voor voedselzekerheid, water en sanitaire voorzieningen, onderwijs en capaciteitsopbouw. Het dagelijks leven is echter zwaar voor Zuid-Sudanezen, met hoge prijzen voor dagelijkse benodigdheden, waaronder voedsel. ZOA kon in Central Equatoria een groot voedselzekerheidprogramma succesvol afronden. Het wordt echter lastig om fondsen te werven
voor wederopbouwprogramma’s, omdat de nadruk meer op noodhulp komt te liggen voor bijvoorbeeld Jonglei en de grensstreek met EthiopiÍ. ZOA is daarom extra blij met de start van een enthousiast Business Ambassadors-team dat zich heeft verbonden aan Central Equatoria. In Bor en Terekeka richtten we ons op boerengroepen, vredesopbouw en water voor vee en landbouw. We werkten samen met vele gemotiveerde Zuid-Sudanezen, die zich inzetten voor de opbouw van hun land. Dat we de activiteiten op hebben moeten schorten vanwege het geweld, is dan ook in-verdrietig voor deze mensen die het beste willen voor hun gezinnen en hun land. Het ZOA-team in Zuid-Sudan blijft eens te meer toegewijd aan hulp, hoop en herstel voor de lijdende bevolking van dit prachtige land.
Start noodhulp in 2013 Women for Syria Zes vooraanstaande christelijke vrouwen uit politiek, kerk en media vroegen in juni om aandacht voor de uitzichtloze situatie van Syrische vluchtelingen. Zij bezochten ZOA’s programma ter ondersteuning van vluchtelingvrouwen, werden zeer geraakt en deelden hun ervaringen via hun eigen netwerk. De Syrische vrouwen die ver van ons bed lijken, kwamen zo dichtbij.
Concert voor de Filipijnen De vijf christelijke organisaties van het Noodhulpcluster werkten samen om geld te werven voor hulpverlening op de Filipijnen. De samenwerking werd bekroond met een benefietconcert in Houten, dat tegelijkertijd werd uitgezonden op Groot Nieuws Radio. Een prachtige avond, met de medewerking van vele artiesten en gulle en warme reacties van onze donateurs.
19
Door de nood geroepen Twee heel verschillende noodhulpacties zijn we gestart in 2013. De ene na een ruime voorbereidingstijd, in een situatie van burgeroorlog en geweld. De andere na een plotselinge desastreuze natuurramp. In beide gevallen werden we geraakt door de betrokkenheid, het gebed en de giften van onze achterban, die samen met ons naast slachtoffers van rampen en conflicten wil staan.
ZOA in JordaniĂŤ
ZOA in de Filipijnen
In februari startten we met hulpverlening aan Syrische vluchtelingen, in samenwerking met Dorcas. We distribueerden matrassen, dekens, kookgerei en voedsel in de grensstad Mafraq. We kwamen vervolgens in contact met de organisatie Arab Woman Today. Samen met hen ontwikkelden we een programma voor niet-geregistreerde vluchtelingen in een andere grensstad, Irbid. Ook hier konden we pas aangekomen vluchtelingen helpen met noodzakelijke goederen. Daarnaast ontwikkelde Arab Woman Today een workshop voor Syrische vrouwen, waarin met veel liefde en aandacht met hen werd gesproken over omgaan met verlies en verdriet. Bijzondere bijeenkomsten die veel los maakten, en waarin de letterlijke arm om iemand heen veel mocht betekenen.
Na de verwoestende tyfoon Hayan op 8 november kwam een grootschalige hulpactie op gang. Onze Nederlandse achterban doneerde ruimhartig, en samen met onze collegaorganisaties Dorcas, Red een Kind, Tear en Woord en Daad konden we voedsel en goederen distribueren en starten met huizenbouw. De Filipijnen toonden grote veerkracht waarmee ze aan de wederopbouw begonnen, ondanks het grote verdriet om het verlies van geliefden, huis en inkomen. De plannen zijn om in 2014 door te gaan met huizenbouw, en te beginnen met herstel van mogelijkheden om een inkomen te verdienen.
Terug naar zelfredzaamheid Grote dromen beginnen klein Esther Omesse (Haïti) kreeg in 2011 een kleine lening om een cassavemolen te starten. Daarmee is ze zo succesvol, dat ze ernaast ook een winkel met snacks en drinken heeft geopend. “Over vijf jaar hebben we ons ‘Family Omesse-complex’, met een grote winkel en boven een schoonheidssalon”, vertelt een ambitieuze en dankbare Esther. Op haar winkel staat: ‘Sel Dye’ – Alleen God.
Positieve veranderingen Ghulam (Pakistan) is voorzitter van het Dorpscomité, en leerkracht aan de pas gestarte school. “Er zijn zoveel positieve veranderingen sinds 2010”, vertelt Ghulam, “we weten meer over landbouw, over gezondheid en hygiëne, we zijn de school gestart met elkaar, en als er problemen zijn, lossen we dat met elkaar op.”
21
Noodhulp afgesloten: Haiti en Pakistan In 2010 zijn we twee noodhulpcampagnes gestart: na de aardbeving in Haïti in januari, en na de overstromingen in Pakistan, in augustus. In beide landen mochten we helpen met noodhulp na de ramp, en met de wederopbouw in de drie jaren daarna. Eind 2013 hebben we beide programma’s afgesloten.
vaak boven dat niveau. In die drie jaar werken we ernaar toe dat mensen weerbaarder zijn voor het geval een nieuwe ramp zich voordoet. Na drie jaar gaat het mandaat van ZOA - ‘hulp aan slachtoffers van rampen’ over. Dan is het moment gekomen onze werkzaamheden over te dragen aan andere, veelal lokale, organisaties.
De insteek in noodhulpprogramma’s is om drie jaar te blijven. De schade bij rampen is vaak heel divers. Huizen, scholen, ziekenhuizen, wegen en bruggen zijn kapot. Vakmensen – timmerlieden, leerkrachten, verpleegkundigen – zijn deels omgekomen. Bronnen van inkomsten – gewassen op het veld, goederen in winkels, bedrijfspanden en materialen – zijn kapot of verdwenen. Als ZOA willen we mensen nabij zijn in de zware periode van herstel. Na drie jaar mogen we over het algemeen constateren dat mensen weer op het niveau zitten van voor de ramp en
ZOA in Haïti In totaal hebben we 5.700 gezinnen kunnen helpen om hun bestaan weer op te pakken. Het wederopbouwprogramma richtte zich op drie onderdelen: ontwikkeling van kleinschalige economische initiatieven, van middelgrote bedrijven en van duurzame landbouw. Al deze onderdelen droegen bij aan herstel van een ´normaal leven´: meer inkomen, meer banen en betere landbouwopbrengsten. Het herstel is zichtbaar; er lopen jonge geitjes rond, mensen kunnen hun kinderen naar
school sturen. De dorpen hebben zaadbanken, kwekerijen en goede opslagruimtes voor hun oogst. De weerbaarheid van deze Haïtianen om toekomstige tegenslagen – zoals nieuwe tropische stormen - het hoofd te bieden, is sterk toegenomen.
ZOA in Pakistan Pakistan is een land met grote tegenstellingen tussen arm en rijk. De armste mensen wonen in de kwetsbare gebieden naast de rivier, en waren dus het hardst getroffen. Naast de 753 huizen die we bouwden, hebben we ook 13.858 gezinnen (ong. 100.000 mensen) kunnen helpen met verbetering van de landbouw. Ook zijn er 250 zelforganisaties van boeren gestart. Samen inkopen of verkopen vermindert de afhankelijkheid van tussenhandelaren. Vrouwen kregen training in hygiëne en de verbouw van groente. Deze zo hard getroffen gezinnen hebben weer een nieuwe start kunnen maken.
ZOA in Nederland “Afghanistan is kouder” “Koud, nou èn?” De Walk4Water-deelnemers lieten zich niet afschrikken door de ijzige koude. In Afghanistan kan het nog veel kouder zijn, was de algemene opinie. Vrolijk en stoer liepen ze daarom hun sponsortocht met - deels - een volle jerrycan. Samen met W4W in Bunschoten-Spakenburg en Middelharnis haalden ze 120.000 euro op voor ZOA in Afghanistan.
Samen met vrijwilligers! ZOA stond in 2013 stil bij haar veertigjarig bestaan. In november hielden we een concert voor onze vrijwilligers, aan wie we als organisatie zoveel te danken hebben. Samen met hen mochten we God danken voor zijn nabijheid in de afgelopen jaren, en bidden om zegen voor de toekomst.
23
Bewustwording en fondsenwerving ZOA heeft meer te doen in Nederland dan alleen fondsenwerven. Het staat zelfs in onze statuten: naast hulpverlening aan slachtoffers van rampen en conflicten hebben we ook tot doel de Nederlandse samenleving bewust te maken van problematiek rondom vluchtelingen, ontheemden en slachtoffers van rampen.
We bieden o.a. een blik op onze doelgroep via onze website, met presentaties op scholen en in kerken, door het ZOAmagazine, onze Facebookpagina (zoa_nl), tijdens Walk4Water en de kruidnotenverkoop en via interviews op de radio en in de krant.”
Bewust, en dan?
Bewustwording en voorlichting staat natuurlijk in nauw verband met fondsenwerving. Wat niet weet, wat niet deert – die volkswijsheid gaat ook op voor de situatie van vluchtelingen, die zich immers grotendeels aan ons beeld onttrekt. Daarom is vertellen en laten zien één van de belangrijkste middelen die we gebruiken om bewustwording tot stand te brengen. Dat doen we via allerlei kanalen en op allerlei manieren, want niet iedereen wordt op dezelfde manier geraakt.
Weten wat er aan de hand is en het lijden van je medemens zien, kan een machteloos gevoel geven. ‘Wat kan ik daar nou aan doen?’ Juist als christelijke organisatie laten we het daarom niet bij informeren. We verwijzen ook naar Gods oproep recht te doen en zorg te dragen voor de kwetsbaren. Wij doen ons werk in het bijbels perspectief van Gods Koninkrijk, dat verzoening en herstel in volle omvang zal brengen. In dàt perspectief zijn we verre van machteloos. Vanuit die overtuiging durven we onze donateurs dan ook vrijmoedig om steun
te vragen. En we zijn dankbaar voor de betrokkenheid en de respons die we ook in 2013 mochten ervaren. We zijn dankbaar voor de 579 collectecontactpersonen en de 16.755 collectanten die 851.329 euro ophaalden bij de huis-aan-huis collecte. We zijn dankbaar voor de dertien kantoorvrijwilligers die vele kosten besparen door hun talenten ter beschikking te stellen. We zijn dankbaar voor de ong. 40.000 donateurs, kerken, scholen en bedrijven die met grote en kleine bedragen de hulpverlening mogelijk maken. Zo kijken we dankbaar terug op 2013 en vol vertrouwen naar het komende jaar.
24
Onze financiën in 2013 Inkomsten In 2013 zijn de totale inkomsten van ZOA gestegen tot meer dan 35,8 miljoen euro*. In 2012 was dat 34 miljoen euro, in 2011 32,5 miljoen euro. Hoe is dit bedrag opgebouwd en welke ontwikkelingen konden we in 2013 constateren? De inkomsten komen uit drie verschillende bronnen: 1) onze eigen fondsenwerving in Nederland, 2) andere fondsenwervende instellingen (dat noemen we acties derden) zoals EOMetterdaad, stichting Draagt Elkanders Lasten en de Happietaria’s, en 3) institutionele donoren – zoals het ministerie van Buitenlandse Zaken, de Europese Unie en USAID – en partnerorganisaties zoals Woord en Daad, Dorcas en TEAR Australia.
In 2013 zijn de inkomsten uit de eigen fondsenwerving fors gestegen, van 6,8 miljoen naar 8,9 miljoen euro. De forse stijging is met name terug te voeren op de ruime giften die we voor Jordanië en – vooral – de Filipijnen mochten ontvangen. We zijn echter heel blij met de constatering dat ook de reguliere giften op peil bleven. Dat betekent dat onze donateurs extra hebben gegeven aan de noodhulpcampagnes, zonder dat dit ten koste ging van de algemene giften.
dankbaar voor die 579 collecte-contactpersonen en 16.755 collectanten, die zich hebben ingezet en dit mooie bedrag van hebben opgehaald. In vergelijking met 2012 is het CBF-percentage gelijk gebleven op 17,4 procent, ruim onder het gestelde maximum van 25 procent. Het CBF-percentage ziet op de kosten die worden gemaakt voor de eigen fondsenwerving. Dat betekent dat we voor elke 17,40 euro die we investeren in fondsenwerving, honderd euro aan inkomsten werven.
De huis-aan-huis campagne bracht minder op dan begroot: 851.329 euro in plaats van de begrote 920.000 euro. Kritieke factor hierbij is dat het moeite kost collecte-contactpersonen en collectanten te werven en vast te houden. De opbrengst per collectebus blijft al jaren gelijk, zodat iedere collectant meer of minder hier duidelijk verschil maakt. We zijn dan ook heel
* In de tabel ‘Inkomsten en uitgaven’ op pagina 26 vindt u het bedrag 44.119.707 euro. Dit zijn onze eigen inkomsten plus 8,2 miljoen euro. Deze 8,2 miljoen euro is door het ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van MFS-2 aan ZOA overgemaakt als penvoerder van het Dutch Consortium for Rehabilitation. ZOA heeft dit bedrag doorgestort aan de partnerorganisaties
25
SAMENVATTING FINANCIËN
van dit consortium, CARE Nederland, Save the Children Netherlands en HealthNet TPO.
Uitgaven In 2013 was het percentage van onze uitgaven dat in datzelfde boekjaar aan de doelstellingen werd besteed: 91,2 procent. Dit percentage is
35000
Inkomsten MFS-2) 2009 - 2012(x € 1000) Inkomsten ZOAZOA excl.(excl. MFS-2 partner inkomen Income ZOA MFS-2) excl. MFS-2 Inkomsten ZOA (excl. 2009partner - 2012income (x € 1.000) 35000 35000
0000
30000 30000
25000
25000 25000
0000
20000 20000
15000
15000 17.314 15000
0000
10000 10000
5000
2.109 5000 5000 6.599
0
0 0 2009
een lichte daling ten opzichte van vorig jaar, toen het 92,4 procent was. Dit ligt voornamelijk in een iets andere toewijzing van de kosten dan in voorgaande jaren. Kosten gemaakt om fondsen te werven bij scholen en kerken vallen vanaf 2013 geheel onder fondsenwervende kosten. In eerdere jaren vielen deze kosten
94%
92%
90% 18.811 17.314 18.811
18.811 23.405
23.405 25.729 25.729
25.729 25.870
88%
1.162 1.162 2.109
1.162 816 816
816 1.503 1.503
1.503 610
6.599 8.504 8.504
8.504 8.136 8.136
8.136 6.798 6.798
6.798 8.897
2009 2010 2010
2010 2011
2011 2012 2012
2012 2013
Projectfinanciering doorgrants institutionele donoren, Project Projectfinanciering door institutionele donoren, partnerorganisaties en fondsen Action 3rd parties partnerorganisaties en fondsen Andere fondsenwervende instellingen (‘acties derden’) Own fundraising Andere fondsenwervende instellingen (‘acties derden’) Uit eigen fondsenwerving Uit eigen fondsenwerving
86%
0
grotendeels onder ‘voorlichting’, als één van ZOA’s doelstellingen. Zie de staafdiagrammen voor de ontwikkeling van de percentages in de afgelopen jaren.
De algemeen directeur
Johan Mooij was gedurende het hele jaar 2013 fulltime in dienst als algemeen Besteed aan de doelstelling 2009 - 2012 directeur. Zijn totale bruto jaarinkomen was Spent on objectives as % of total expenditures 94% 106.557 euro en de totaal bruto bezoldiging 94% aan de doelstelling 2010 - 2013 Besteed inclusief werkgeverslasten zoals pensioen en verzekeringen bedroeg 135.067 euro. 92% 92% Het brutosalaris is toegekend door de beloningscommissie van de Raad van Toezicht. 90% 90% Het ligt op 76 procent van de maximale inkomensnorm van 140.046 euro zoals 88% die is vastgesteld door de Vereniging van 88% 91,0% 91,7% 92,4% 90,9% 91,2% 91,0% 91,7% 92,4% 91,7% 92,4% 91,2% 91,0% Fondsenwervende Instellingen. 86% 86%
2010
00
2009 2011 2010
2010 2012 2011
2011 2013 2012
In 2013 realiseerde ZOA een iets lager percentage bestedingen aan de doelstellingen. In 2013 besteedde ZOA 91,2% (2012: 92,4%) van de totale uitgaven aan de doelstellingen.
2012 2013
26
SAMENVATTING FINANCIËN
Officieel jaarverslag en accountantsverklaring Dit document is een publieksversie afgeleid van het officiële jaarverslag 2013 van de Stichting ZOA. Het volledige (Engelstalige) jaarverslag is beschikbaar via www.zoa.nl.
De jaarrekening 2013 is opgesteld overeenkomstig de RJ650 Fondsenwervende Instellingen. Bij het opstellen van de jaarrekening 2013 en deze publieksversie is tevens rekening gehouden met de richtlijnen van het CBF.
ZOA heeft op 22 april 2014 bij haar officiële jaarrekening 2013 een goedkeurende accountantsverklaring ontvangen van de KPMG Accountants N.V. Voor deze verklaring wijzen wij naar de officiële jaarverslag 2013 (pag. 121).
BALANS (€) ACTIVA
31-12-2013
31-12-2012
Materiële vaste activa Grond
Gebouw tabellen Kantoorinventaris en apparatuur Transportmiddelen in programmalanden
349.000
-
1.062.927 208.218 379.940
326.417 222.727 612.278
Vorderingen Liquide middelen
2.000.085 10.559.073 10.697.247
1.161.422 5.919.357 15.148.776
Totaal activa
23.256.405
22.229.555
27
SAMENVATTING FINANCIﾃ起
PASSIVA
31-12-2013
31-12-2012
5.396.167
5.396.167
Reserves en fondsen Continuﾃｯteitsreserve
tabellen
Bestemmingsreserve Programmagarantie Disaster Response Overige
356.228 676.453 267.529 1.300.210 4.502.099 11.198.476
Programmafondsen Schulden op korte termijn Belastingen en sociale premies Vooruitontvangen bedragen Overige schulden en overlopende passiva
Totaal passiva
284.541 631.006 276.114
187.414 8.541.997 3.328.518
1.191.661 3.385.929 9.973.757 158.872 7.171.316 4.925.610
12.057.929
12.255.798
23.256.405
22.229.555
28
SAMENVATTING FINANCIﾃ起
STAAT VAN INKOMSTEN EN UITGAVEN (竄ｬ) INKOMSTEN
Werkelijk 2013
Budget 2013
Werkelijk 2012
Inkomsten uit eigen fondsenwerving Huis aan huis collecte
851.329
920.000
925.207
Nalatenschappen
247.376
375.000
347.531
Contributies, donaties, giften en schenkingen
7.797.962
5.282.011
5.525.040
Inkomsten uit acties van derden
8.896.667
6.577.011
6.797.778
610.304
1.000.000
1.502.718
Projectbijdragen Projectbijdragen overheden verstrekt aan MFS-2 partners
8.227.091
8.175.164
8.091.621
Projectbijdragen overheden en andere donoren
25.870.133
31.913.924
25.729.483
34.097.224
40.089.088
33.821.104
Rente-inkomsten
102.726
230.000
250.414
Koersresultaten en overige inkomsten
412.786
-
144.982
44.119.707
47.896.099
42.516.996
Som der inkomsten
29
SAMENVATTING FINANCIﾃ起
UITGAVEN
Werkelijk 2013
Budget 2013
Werkelijk 2012
Besteed aan doelstellingen Besteed door MFS-2 partners Eigen bestedingen aan doelstellingen
tabellen
8.227.091
8.175.164
8.091.621
28.769.583
35.602.689
29.698.406
Bestedingen in het buitenland
Voorbereiding en coﾃｶrdinatie vanuit Nederland Voorlichting/bewustwording Totaal besteed aan doelstelling
36.996.674
43.777.853
37.790.027
2.237.078
2.231.116
2.032.294
600.068
1.128.318
1.042.765
39.833.820
47.137.287
40.865.086
Kosten fondsenwerving Kosten eigen fondsenwerving (CBF kostenratio) Kosten acties van derden Kosten verkrijging subsidies
1.549.273
17,4%
1.235.650
18,8%
1.182.625
80.373
85.573
84.356
198.227
322.503
223.203
17,4%
1.827.873
1.643.726
1.490.184
1.233.296
1.150.341
1.211.190
Som der uitgaven
42.894.989
49.931.354
43.566.460
Overschot/tekort
1.224.718
-2.035.255
-1.049.464
Beheer en administratie
SAMENVATTING FINANCIﾃ起
30
31
SAMENVATTING FINANCIﾃ起
Per saldo onttrokken/toegevoegd aan:
Werkelijk 2013
Budget 2013
1.116.170
Fondsen
Werkelijk 2012
-1.920.255
-985.680
Reserves Continuﾃｯteitsreserve
-
-
175.677
Programmagarantie
71.686
-
-87.984
Noodhulp
45.447
-115.000
-148.632
Overige bestemmingsreserve
-8.585
-
-2.845
Totaal mutatie reserves en fondsen
108.548
-115.000
-63.784
1.224.718
-2.035.255
-1.049.464
32
SAMENVATTING FINANCIËN
TOEREKENING VAN KOSTEN 2013 Toerekening van kosten 2013 (€)
Doelstelling Programma’s
Eigen programma’s/projecten
Fondsenwerving
Coördinatie Voorlichting
Eigen
Derden
Kosten van Projectbeheer en bijdragen administratie
Totaal 2013
Budget 2013
Totaal 2012
20.376.400
-
185.141
-
-
-
-
20.561.541
26.249.933
22.633.625
Salarissen en sociale lasten
7.801.502
1.774.150
349.421
619.785
57.503
114.951
959.181
11.676.493
13.182.994
10.556.154
Directe kosten (campagnes,
-
-
-
795.146
12.264
62.105
-
869.515
787.750
717.606
Huisvestingskosten
-
53.670
7.084
13.708
1.616
3.221
28.191
107.490
48.367
48.534
Kantoor en overige algemene kosten
-
350.039
49.499
104.032
6.994
13.968
126.711
651.243
747.330
825.179
Controlekosten en Jaarrekening
-
-
-
-
-
-
87.059
87.059
90.000
98.390
591.681
59.219
8.923
16.602
1.996
3.982
32.154
714.557
649.816
595.351
28.769.583
2.237.078
600.068
1.549.273
80.373
198.227
1.233.296
34.667.898
41.756.190
35.474.839
8.227.091
8.175.164
8.091.621
telemarketing etc.)
Afschrijving en Rente Totaal Bestedingen door MFS-2 Partners Totaal inclusief MFS-2
8.227.091 36.996.674
42.894.989 49.931.354 43.566.460
ZOA Postbus 4130 7320 AC Apeldoorn T 055 36 63 339 E info@zoa.nl
Tekst: ZOA Fotografie: Carel Schutte (p. 3), Grzegorg Litynski (p. 4), Liesbeth Verduijn (p. 7), Jaco Klamer (p. 15, l), Jonneke Oskam (p. 17, l), Studio J&J (p. 20, l), Dolf Hoving (p. 28). Overig: ZOA Vormgeving: IDD concept communicatie creatie, www.idd.nu Druk: drukkerij de Bunschoter
WWW.ZOA.NL GIRO 550
40 jaar 40 years