ZOA NR. 4 | OKTOBER 2015 | KOSTPRIJS € 0,39
MAGAZINE
Een onzichtbaar drama Thema: Jemen • Voedsel voor Syrische vluchtelingen Nepal na de aardbeving • Burundi na de verkiezingen Fotoverslag Op de Vlucht • Doe mee met de kruidnotenactie!
ZOA
HULP | HOOP | HERSTEL
ZOA
HULP | HOOP | HERSTEL
ZOA
VOORWOORD
Functie Unitmanager Fondsenwerving en Voorlichting Nederland Werkt bij ZOA sinds 1 januari 2014 Favoriet ZOA-land Tja. Misschien Liberia, het eerste ZOA-land dat ik bezocht. Zuid-Sudan heeft me ook geraakt. Of Ethiopië, waar ik mensen ontmoette die lang in een kamp hadden gewoond en nu hun leven weer opbouwden (zie foto).
2 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Leuk weetje Ik studeer part-time theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven, België
ZOAten: u r k idno an d meer lekker
W
at zou het betekenen om op de vlucht te moeten? Heeft u er wel eens over nagedacht? De laatste tijd probeer ik het me voor te stellen. Dan kijk ik rond naar wat ik allemaal heb. Een mooi huis, heerlijke tuin, een plek waar ik me thuis voel. Door het werk bij ZOA komen de verhalen van vluchtelingen heel dichtbij. Osama uit Syrië had ook een mooi huis met een prachtige boomgaard. Hij had het prima voor elkaar. Toch moest hij het achterlaten toen hij zich niet wilde melden bij het leger. Met die beslissing wist hij dat hij moest vluchten. Hij wilde leven en voor z’n gezin zorgen. Ze gingen op de vlucht en hoorden later dat het huis en boomgaard in brand was gestoken en met de grond gelijk gemaakt. Niets meer over. De toekomst? Eén zwart gat. Op de vlucht. Osama en zijn gezin zijn niet de enigen. Wereldwijd zijn er op dit moment 60 miljoen mensen op de vlucht. Dat is bijna 4 keer het aantal mensen dat in Nederland woont. Het duizelt me. Hoe moeten we al die mensen helpen? Waar moeten we beginnen? Het is misschien een rare vergelijking, maar zouden de discipelen zich ook niet net zo radeloos gevoeld hebben toen ze de grote schare zagen, en Jezus hen de opdracht gaf: ‘Geven jullie hen maar te eten’. Dat is toch onmogelijk met slechts één
lunchpakketje? We weten hoe het afliep. Volgens mij leert Jezus ons hier dat we onze middelen in Zijn handen moeten leggen, ook al is het in onze ogen te weinig, en op Hem te vertrouwen. Dan gebeuren er wonderen. Deze zomer kregen Syrische vluchtelingen in Jordanië een SMS van de Wereldvoedselorganisatie dat er geen voedselpakketten meer zouden worden uitgedeeld. Complete wanhoop. Syriërs mogen niet werken in Jordanië en zijn volledig afhankelijk van anderen. Wat doe je dan? Terug naar Syrië is zelfmoord, blijven betekent de hongerdood, en de oversteek naar Europa is ook niet zonder gevaar. ‘Geven jullie hen maar te eten’ klinkt de opdracht van Jezus. Wij deden een oproep aan u, onze trouwe achterban, om ons middelen te geven zodat we 1500 gezinnen (circa 9000 mensen) een voedselpakket konden geven voor één maand voedsel. Dankbaar zagen we het wonder gebeuren dat we zoveel ontvingen om deze gezinnen zelfs twee maanden te kunnen voeden! Wonderen gebeuren nog steeds. Dank voor uw betrokkenheid, uw gebed, uw inzet, uw gift! Samen mogen we tekenen van Hoop oprichten. Wij gaan in vertrouwen door. Doet u mee? Ard-Jan Gijsbertsen
6
10
16
• 6-9
• 10-15
• 16-17
OP DE VLUCHT
THEMA: JEMEN, ONZICHTBAAR DRAMA
(GEEN) ETEN VOOR SYRISCHE VLUCHTELINGEN
21
18
INHOUDSOPGAVE
IN DIT NUMMER O.A.:
24
• 18-19
• 21
• 24
BURUNDI NA DE VERKIEZINGEN
HET VERHAAL VAN LALIT UIT NEPAL
EEN NEDERLANDSE BOER IN SRI LANKA
ten kruidno.nl actie
COLOFON Adres: Sleutelbloemstraat 45, 7327 AJ Apeldoorn Postbus 4130, 7320 AC Apeldoorn T 055 36 63 339 I www.zoa.nl E info@zoa.nl NL46 INGB 0000 0005 50 NL02 RABO 0387 5120 12
Redactie: Siebrand Wierda (hoofdredacteur), Els Sytsma (eindredactie) Aan dit nummer werkten verder mee: Henrieke Buit, Ard-Jan Gijsbertsen, Geke Kieft, Samantha Melis
Druk: drukkerij De Bunschoter © ZOA. ZOA staat positief tegenover het kopiëren of vermenigvuldigen van artikelen, mits met bronvermelding. Graag ontvangen wij een bewijsexemplaar. Adressenbestanden van ZOA worden niet uitgeleend of doorverkocht.
3
Vormgeving: IDD | www.idd.nu
Fotografie: Coverfoto en overige foto’s Jemen: Maarten de Wolf. Foto’s van Op de Vlucht: Daan Meeusen, Johanneke de Koning (studio J&J), Marianne Sijtsma. Foto achterpagina: Jaco Klamer. Overig: ZOA en privécollecties.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
ZOA-magazine is een periodieke uitgave van ZOA. Oplage: 35.800 ISSN: 1871-0727 KvK: 41009723
ZOA IN NEDERLAND
Allerlei mensen zetten zich in voor ZOA, op gebruikelijke en ongebruikelijke wijze. Een aantal daarvan laten we hier zien. We genieten van alle creativiteit en zijn dankbaar voor uw inzet. Ook een actie gedaan? Laat het weten! Een foto erbij vinden we leuk.
Groene energie en ZOA Het energiecollectief SamSam wil de wereld een stukje beter wil maken. Ze verkopen groene energie en besteden een deel van de opbrengst aan goede doelen. Vorig jaar konden ze zesduizend euro overmaken voor hulp in Noord-Irak, dit jaar verbinden ze zich aan herstel van de economie in Liberia na de ebola-epidemie. Doe mee met SamSam, bespaar op je groene energie én help mee om meer mensen een betere toekomst te geven! www.samsamcollectief.nl
4 | NR. 4 | OKTOBER
2015
In Oud-Beijerland sjouwden ze als vanouds met jerrycans vol water, zoals zoveel mensen en vooral kinderen in ontwikkelingslanden dat dagelijks moeten doen. Met elkaar haalden ze 2426 euro op. Bas de Koning, Sjaak Wildeman, Rien Mourits en Sjaak Streefkerk: bedankt voor de organisatie!!!
JONG GELEERD…
Vijftien kinderen van de hervormde en gereformeerde kerk sliepen in juli een nacht in een doos van karton en ducttape. Krotjesnacht, noemden ze het, om te ervaren wat vluchtelingen meemaken. Op de foto: Senna, Dominique, Mirjam en Sippora. Ze haalden met hun actie € 1351,10 op voor hulpverlening aan vluchtelingen.
Hallo! Mijn ouders hebben 100 euro naar u overgemaakt voor hulp aan Nepal. Ik heb geurzakjes gemaakt en ben die gaan verkopen. Eerst heb ik heel veel zeep geraspt en daarna de zakjes versierd. Ik heb een foto bijgevoegd! Hartelijke groetjes, Annemijn Meijwaard
Move your MOUNTAIN Move Your Mountain heeft inmiddels de eerste reizen naar Zwitserland achter de rug, waar ze Nederlandse vrouwen uitdagen, inspireren en opbouwen. Tijdens deze reizen verbinden ze ook zich aan het mooie project om Congolese tienermoeders te helpen een inkomen te verdienen. Na de eerste reizen maakten ze 1249 euro over. Vrouwen voor vrouwen, prachtig! www.moveyourmountain.nl
Iedereen heeft recht op goed onderwijs. Daar zetten de leerlingen van het Gomaruscollege in Drachten zich voor in. En wat een prachtige opbrengst voor hun leeftijdgenoten in Uganda!
Onderzetter De 78-jarige Evert Sytsma uit Ommen (en ja, voor de oplettende lezer: dit is de vader van de eindredacteur) maakt onderzetters met pentekeningen, en verkoopt ze voor drie euro per stuk. Op die manier heeft hij al meer dan honderd euro voor vluchtelingen en ontheemden ingezameld. Leuk!!
45 jaar getrouwd Ook John en Bep van Kleef vroegen t.g.v. hun 45-jarig huwelijksjubileum een gift voor ZOA. Dat leverde het mooie bedrag van 725 euro op. Het mooie was dat de camping Casa Familia, waar de feestweek en receptie plaatsvond, gratis het chalet en de verzorging van de familiedag, zoals het opzetten van twee tenten en de schoonmaakkosten - aanbood, ten behoeve van ZOA. Al met al kon het jubilerend echtpaar tweeduizend euro overmaken! Meneer en mevrouw Van Kleef: van harte gefeliciteerd met uw jubileum en dank aan u en aan Casa Familia!
Pop Roosje
WIE T VERKOOP E T S E E M DE ZAKKEN?
Honderd!
Mevrouw Koehler uit Amerongen werd op 24 juni jl. 100 jaar. Zij gaf een receptie en vroeg haar familie en vrienden in plaats van cadeaus om een enveloppe met inhoud, bestemd voor Women for Syria. De opbrengst van dit cadeau was 1595 euro! Mevrouw Koehler, gefeliciteerd met deze bijzondere verjaardag, en heel hartelijk dank voor uw gift!
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Een dame van 94 jaar kocht op de lentemarkt een popje. Vlak daarna vond de aardbeving in Nepal plaats. Zij bedacht om het popje een naam te geven, en een lijst aan te leggen waarop mensen voor 50 cent de naam konden raden. Bestemming van het geld: Nepal. Veel bewoners, personeelsleden, familie, en broeders en zusters uit de kerkelijke gemeente deden mee. Uiteindelijk heeft de actie € 158,09 opgebracht. Iemand was zo vriendelijk dat bedrag te verdubbelen tot € 316. De naam van het popje was Roosje. De winnaar, een van de personeelsleden van het verzorgingstehuis, kreeg het popje cadeau. Prachtig initiatief!
ZOA IN NEDERLAND
...IS OUD GEDAAN
5
ZOA IN NEDERLAND
Fotografie: Studio J&J, Marianne Sijtsma, Daan Meeusen
Op de vlucht. De meesten van ons weten gelukkig niet hoe dat is. De deelnemers van Op de Vlucht gingen op 19 en 20 juni jl. de uitdaging aan en leefden 24 uur als vluchteling. Een ervaring die er nogal inhakte. Op deze pagina’s vindt u verhalen van deelnemers. Op de volgende pagina’s vindt u een fotoverslag.
“Of het leuk was om 24 uur als vluchteling te leven? Deze vraag is afgelopen week vaak aan mij gesteld. Nee, het was niet leuk. Het was niet leuk om 105 minuten in een rij te staan om een stempelkaart te krijgen. Het was niet leuk om persoonlijke eigendommen kwijt te raken aan corrupte militairen. Het was niet leuk om een nacht lang onder een bouwzeil te liggen terwijl het stroomde van de regen en koude bonen smaken nergens naar. De uitzichtloosheid, verveling, honger en constante dreiging van gevaar waren ook niet leuk. Het was confronterend om te beseffen dat deze ervaring voor miljoenen (!) mensen geen spel van 24 uur maar een realiteit van jaren is.” Ruben Vlot (26)
6 | NR. 4 | OKTOBER
2015
“Angst. Verdriet. Enige woede. Het gevoel van machteloosheid is overheersend, vooral wanneer er zó hard tegen je wordt geschreeuwd dat je elk woord, een voor een, door merg en been voelt gaan. Zodra er ‘bewakers’ in de buurt zijn denk je eigenlijk na bij elke beweging die je maakt, bang om iets fout te doen. Bang om alles wat je nog hebt te verliezen.” Marit van Gool (17)
“Bij het ‘vluchtelingenkamp’ aankomen voelde als een opluchting. We hebben het gered! En toen opnieuw wachten. Lang wachten, terwijl we met onze neus vooraan stonden. Waarom wachten? Waarop wachten? Een ‘registratietent’ waar je wel (schreeuwerig) geluid uit hoorde, maar niet kon zien wat er gebeurde. Er werd een paar keer silence geroepen. Een vader kwam vragen of we zijn zoon hadden gezien, hij was hem in de drukte kwijtgeraakt. Hij werd hardhandig uit de tent verwijderd en bleef ontredderd heen en weer lopen.” Roger Dragstra (44)
“Toen ik in de tent lag te slapen zonder mijn kinderen, bedacht ik me hoe verschrikkelijk dit moet zijn voor vluchtelingen. Je hebt het koud, honger, moe en weet niet wat er komt. Je weet niet hoeveel dagen je je kinderen niet meer zult zien. Misschien zal je ze wel nooit meer zien.” Sunita Biharie (34)
ZOA IN NEDERLAND
“Terwijl ik stond te wachten, regende het. Op de foto van de Iraakse vrouw leken het wel tranen. Ik wilde ze wegvegen, maar ze kwamen net zo hard terug. Voor deze mensen heb ik meegedaan met Op de Vlucht.. Om even tussen de tranen door, in alle uitzichtloosheid, een beetje hoop te geven.” Margit Boskamp – Maclean (35)
“We vonden het heftig om te horen dat mensen die alles kwijt zijn zelfs sommige hulpverleners niet kunnen vertrouwen. Er bestaan ‘hulpverleners’ die vluchtelingen misbruiken, verkrachten of mishandelen. Na het horen van al deze verhalen is het helemaal niet meer vanzelfsprekend dat een vluchteling vertrouwen in iemand heeft.” Noortje (18), Daisy (19) en Laura (18)
De 172 deelnemers aan het evenement lieten zich sponsoren voor hun deelname. In totaal bracht het evenement 47.561 euro op, ofwel het indrukwekkende gemiddelde bedrag van 276,52 euro per persoon.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
“‘Telefoon uit. Lach niet. Als vluchteling heb je niks te lachen.’ We worden direct hard aangepakt. Bij het intekenen moet ik 3 euro betalen. Geen idee waarvoor. Sommigen hoeven niets te betalen, anderen 6 euro. Niet gepast? Jammer dan, geen geld terug.” Marieke Gorkink (49)
7
FOTOVERSLAG
Na aankomst op station of parkeerplaats werden bekenden uit elkaar gehaald. Groepjes ‘vluchtelingen’ werden op pad gestuurd door Apeldoorn.
Eenmaal aangekomen bij het kamp was de opluchting maar van korte duur. Bij de registratie werden de deelnemers geïntimideerd en afgeperst. Telefoon en meegebracht eten werd afgepakt.
Bedankt!! Alle deelnemers: ontzettend bedankt voor jullie deelname, moed en betrokkenheid. Het waren 24 indrukwekkende uren, waarin we hebben gelachen, gehuild èn heel veel geld hebben opgehaald voor hulpverlening.
Niet afgebakken afbakbrood en blikjes zonder etiket. Honger maakt rauwe bonen zoet…
8 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Heel anders dan in een echt vluchtelingenkamp waren hier geen kinderen. Alleen de 13-jarige acteur Pepijn was wanhopig op zoek naar zijn vader. Later op de avond kon zijn vader Bas hem gelukkig in de armen sluiten. Allemaal geënsceneerd, maar het maakte toch veel indruk.
Om twee uur klonken zware knallen, en luid geschreeuw. De deelnemers – net in hun eerste slaap – moesten verzamelen op een open plek. Daar keken ze een korte film waarin vluchtelingen uit Irak over hun leven vertelden. De rest van de nacht verliep rustig.
Deelnemer en zangeres Elise Mannah schreef tijdens Op de Vlucht een indrukwekkend lied: ‘Home is where the heart is. Maar waar is mijn hart?’ Daar sta je dan. Koud, alleen en verloren.
Onder je huid (reacties na
Zaterdagmiddag konden de deelnemers het eten terugkopen dat op vrijdag van ze was afgepakt. Oneerlijk, ja. Realistisch? Ook.
Soldaten vielen een vrouw lastig. Een aantal deelnemers liet dat niet gebeuren en ging het gevecht aan.
aflo op)
kheid van de “Vanmorgen schrok ik van de vriendelij ook ineens er me de Voel BP. de bij w koffiemevrou uur als 24 emotioneel van. Kennelijk kruipen die .” huid je vluchteling ook aardig onder Roger Dragstra (44) Laat staan dat “Het was máár 24 uur als vluchteling.. p moet leven. het echt is en dat je tien jaar in zo’n kam andeld, mish os, chtlo Je maar een nummer bent, uitzi gekleineerd, bang... En dat ik dit Ik ben blij dat we hebben doorgezet. je anders naar mocht ervaren. Ik ga vanaf nu een stuk elf kijken.” mez naar de wereld, naar de mensen en Denise Kroeze (23) den voor “Vanochtend in de kerk werd er gebe momenten alle ten scho vluchtelingen, en meteen het vechten ik, isbru htsm mac het d: weer door je hoof ijskoud t met de militairen, het midden in de nach En dan is. ing meld buiten zitten omdat er een bom in echte sen men de dat ende in je achterhoofd houd en.” hebb rder zwaa veel kampen het nog Sjoerd Benschop (16)
9
Op www.opdevlucht.nl vindt u een gefilmd overzicht, het lied van Elise Mannah en informatie over volgend jaar. Op www.facebook.com/opdevlucht vindt u nog veel meer foto’s en verhalen van deelnemers.
chtelingen “Vluchtelingen zíjn geen probleem...vlu na ‘Op de me ik die g vraa De ! hèbben een probleem ssing?” oplo de van zijn deel ik kan hoe is: Vlucht’ stel Harriët Poel (41)
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
hoede. “Als ik bij de stalling kom, ben ik op mijn mij je oort Ik verwacht dat de dame in het kant . steld inge heb op afsnauwt. Gek, hoe ik mij daar mijn door wind de it waa en En dan zit ik op de fiets groot goed.” haren. Vrijheid en veiligheid. Wat een Marieke Gorkink (49)
ACHTERGROND
Tekst: Els Sytsma | Foto: Maarten de Wolf
IMMENS in de marge LIJDEN van het nieuws ‘Werken jullie in Jemen? Wat is daar dan aan de hand?’ Syrië, Irak, Afghanistan, dat weten de meeste mensen wel. Maar Jemen?
J
emen wordt al jaren verscheurd door interne strijd. In 2011 vond een revolutie plaats en verdween de president die al 33 jaar aan de macht was. De nieuwe president werd Abd al-Rab Mansur Al Hadi. Sinds begin 2012 werkt ZOA in Jemen, ter ondersteuning van het prille herstel. Veel dorpen en watervoorzieningen waren verwoest, zodat het voor ontheemden moeilijk was om terug te keren.
Jemen is echter altijd één van onze ‘moeilijkste’ landen geweest. In grote delen van het land heerste wetteloosheid, waardoor stammenstrijd kon oplaaien en criminele groeperingen vrij spel hadden. Ontvoeringen, zoals die van het Nederlandse journalistenkoppel Judith Spiegel en Boudewijn Berendsen, waren vooral voor Westerlingen een groot risico. Anders dan je misschien zou denken was het voor vrouwelijke collega’s veiliger dan voor mannen. Zolang ze zich maar in de alles bedekkende niqab hullen, is immers niet zichtbaar dat ze buitenlands zijn.
JEMEN IN CIJFERS • 25 miljoen inwoners • 21,1 miljoen mensen afhankelijk van humanitaire hulp, waarvan: • 9,9 miljoen kinderen en • 1,3 miljoen ontheemden. Bron: Yemen Humanitarian Situation Report UNICEF, 18 augustus 2015 Wakker liggen “Als hulporganisatie willen we niets liever dan er voor de Jemenieten zijn”, vertelt directeur Johan Mooij. “Tegelijk ben ik als directeur eindverantwoordelijk voor de veiligheid van mijn medewerkers. Dat brengt een bepaalde worsteling teweeg waar ik wel eens wakker van lig.”
10 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Ondanks de moeilijke situatie is er toch veel werk verzet. Gefinancierd door de Nederlandse ambassade en door Happietaria’s in Amsterdam en Delft voerden we een groot watervoorzieningenproject uit, we waren betrokken bij vakopleidingen voor kansarme jongeren en boden vrouwen training en kredieten om eigen inkomsten te verdienen. In de loop van 2014 verslechterde de veiligheidssituatie verder, toen de Houthi’s, een bevolkingsgroep uit het noorden van het land, met veel geweld delen van Jemen onder controle kregen en ook de hoofdstad Sana’a innamen. ZOA’s landenvertegenwoordiger in Yemen merkte in eerste instantie verrast op dat
zien we juist nu grote nood ontstaan door de gevechten en door schaarste van goederen.” Trouw, het is een van onze kernwaarden. Ook willen we graag de allerkwetsbaarsten helpen, hen die tussen wal en schip dreigen te vallen. Daarmee stellen we hoge eisen aan onszelf, en kiezen we niet de gemakkelijkste weg. “Maar Jemen is wel één van de plaatsen waar we ons geroepen weten er te zijn om dit immense lijden te verlichten en naast mensen te staan,” stelt Johan Mooij.
“Het is voor mij geen optie om niets te doen”
Wat kunnen we doen, in zo’n complexe situatie, op afstand, terwijl bombardementen dood en verderf zaaien? Corine Verdoold, landendirecteur van ZOA’s Midden-Oosten kantoor: “Het is te onveilig om regelmatig over straat te gaan. Dat heeft gevolgen voor de voortgang van ZOA’s projecten, omdat reizen slechts zeer beperkt mogelijk is. Tegelijkertijd
Hoewel Jemen slechts een plaats vindt in de marge van het nieuws, willen wij het lijden van de Jemenieten niet vergeten, en blijven we doen wat we kunnen om hen te helpen.
11
Grote nood Sindsdien is zij nog één keer een korte periode terug geweest. “Maar in maart 2015 begon een coalitie onder leiding van Saudi Arabië met bombardementen om de Houthi’s te verdrijven. Nu is het
voor iedereen onveilig en heb ik het land moeten verlaten. Ons team van vier lokale medewerkers stuur ik op afstand aan vanuit Jordanië.”
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
het voor haar veiliger werd. “Eerst was het geweld gericht op buitenlanders. Nu vochten ze met elkaar en letten niet meer op mij.” Dat neemt niet weg dat ze in augustus 2014 hals over kop moest evacueren vanwege de oprukkende troepen.
“Het is voor mij geen optie om niets te doen”, vertelt Corine Verdoold. “Elk slachtoffer, elke persoon die is getroffen door dit conflict ondervindt lijden. Soms kunnen wij denken dat we onze resultaten niet hebben bereikt, maar als we die éne persoon hebben kunnen helpen, maakt dit voor hem of haar wèl het verschil. Ik heb geleerd blij te zijn als ik iets voor die ene persoon heb kunnen betekenen.” In juni konden we beginnen met nooodhulpdistributies aan zo’n duizend gezinnen. Het gaat om pakketten met dekens, hygiënematerialen, jerrycans en waterfilters. Ook vullen we grote waterreservoirs met water dat door vrachtwagens gebracht wordt. In de gebieden waar veel ontheemden verblijven, is namelijk een groot gebrek aan water ontstaan. Ook loopt nog altijd een beroepsopleiding voor jongeren. Tijdens hun opleiding worden zij onder andere ingezet bij de aanleg en onderhoud van watervoorzieningen, en leren zij hoe zij na hun opleiding voor zichzelf kunnen beginnen als bijvoorbeeld loodgieter of lasser.
INTERVIEW MET...
Tekst: Els Sytsma | Foto: privécollectie Aldrik Gierveld
ALDRIK GIERVELD:
12 | NR. 4 | OKTOBER
2015
“IK HOUD VAN JEMEN” “Ik ging op een rare manier weg uit Jemen. Afgelopen februari was ik in Nederland voor de jaarlijkse ambassadeursconferentie, en vervolgens ben ik vanwege de veiligheidssituatie nooit meer terug in Sana’a geweest.” Aldrik Gierveld valt even stil en knikt voor zich uit. Jemen haalt in Nederland alleen maar het nieuws met gevechten, bombardementen en verschrikkelijke ondervoeding. Maar: “Het liefst zou ik zo snel mogelijk teruggaan. Ik houd van dat land.” Zo’n uitspraak roept wel vragen op. Gierveld, tot 1 juli 2015 Nederlands ambassadeur in Jemen, legt het graag uit.
STRIJD IN JEMEN •N a Saudi-Arabië is Jemen het grootste land van het Arabisch schiereiland. •H et merendeel van de 25 miljoen inwoners is straatarm. •P resident Ali Abdullah Saleh trad af in 2011 en werd opgevolgd door Abd al-Rab Mansur Al Hadi. •D e Houthi’s, een gewapende rebellengroepering, krijgen nu steun van Saleh, en van Iran. •D eze Houthi’s hebben in 2014 de hoofdstad Sana’a ingenomen. President Al Hadi is uitgeweken naar Aden. • Vanaf maart 2015 steunt een militaire coalitie van tien landen onder leiding van Saudi-Arabië de regering van president Hadi. Zij bombarderen de Houthi-rebellen. Er zijn meer dan 4000 bommen gevallen en meer dan 1900 burgers omgekomen. (Bronnen: Wikipedia.org, Human Rights Watch)
I
k ken het land, ik weet hoe het eruit ziet, hoe mooi het is en hoe aardig de mensen zijn. Ik ken mijn staf. Het doet me daarom veel verdriet wat ik nu over Jemen hoor en zie, en als ik van mijn medewerkers hoor over de nare dingen die ze zien en meemaken.. Jemen is een land met veel potentieel, het zou absoluut niet zo arm hoeven zijn. Natuurlijk is het land erg droog, maar er is olie en gas. Niet zoveel als in de omringende landen, maar voldoende. De voormalige president Saleh en de elite om hem heen hebben het land echter volledig naar hun hand gezet en zijn schatrijk. Als hij Jemen goed had bestuurd, had het er niet zo slecht aan toe hoeven zijn. Er zijn ongelooflijk veel wapens bij Saleh. Als ze die bedragen toch eens anders besteed hadden… De VN zegt ook dat het één van de meest corrupte regimes van de wereld was.
Achteraf bezien is er één grote fout gemaakt in 2011, en dat is dat Saleh niet is gedwongen het land te verlaten. Het leger staat aan zijn kant, en hij gebruikt de Houthi’s, een rebellengroep uit het noorden, om het land opnieuw te onderwerpen.
“Arme, arme bevolking” Het is zo triest. Je ziet het land afglijden. Ik denk niet dat de Houthi’s het gehele land blijvend kunnen overnemen, daarvoor zijn ze getalsmatig te klein. Maar mijn angst zit erin dat andere Jemenieten zich uit verzet tegen de Houthi’s gaan aansluiten bij Al Qaeda of IS, en dat het land dan steeds verder uit elkaar getrokken wordt. En dan denk ik: arme bevolking. ZOA werkt sinds 2012 in Jemen. O.a de Nederlandse ambassade heeft dit werk gefinancierd voor de aanleg van waterreservoirs. Heeft het wel zin om hulp te bieden terwijl het land weg lijkt te glijden? Nederland geeft al veertig jaar hulp aan Jemen. Als het land goed was bestuurd,
was dat allang niet meer nodig. Waarom geven we dan nog? Het alternatief is nu de stekker eruit trekken. Maar dat zou nare gevolgen hebben. Het is ook een humanitaire opgave. Een voorbeeld: we steunen klinieken voor zwangere vrouwen, op dit moment zijn er nog tien van de veertien open. Daar worden vrouwen gered die anders zouden sterven vanwege complicaties tijdens zwangerschap of bevalling. Geen persoonlijk verdriet dus, maar het geluk van een moeder en haar pasgeboren baby. Ik bedoel maar: hulp is tastbaar. Daar moet het trouwens niet bij blijven, het moet deel uitmaken van een bredere ontwikkeling. Zoals het ‘veilig drinkwater-project’ dat ZOA met financiering van de ambassade heeft uitgevoerd. Dat betekent enorm veel voor jonge meisjes en vrouwen. Als er geen water in de buurt is, zijn zij de waterdragers. Als er wel water is, kunnen ze naar school. Wat het op lange termijn betekent dat meisjes geschoold zijn – voor hun gezondheid, voor de economie, voor de opleiding van hùn kinderen later – daarover zijn genoeg gegevens voorhanden. We moeten het land niet in de steek laten. Nederland is vanwege onze jarenlange verbondenheid met het land ontzettend geliefd in Jemen. Ooit zal de situatie draaien, en dan zijn wij er om hen bij te staan richting de toekomst.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Na het aftreden van Saleh in 2011 werd Hadi als president aangesteld, en begon een constructief proces van democratisering door middel van een nationale dialoog. Daarbij zijn alle bevolkingsgroepen actief betrokken. Eén van de oplossingen was dat het land naar een federale structuur zou gaan. Ik denk dat dat goed was geweest, om recht te doen aan alle interne verschillen die land kent. Maar het zou betekenen dat Saleh en zijn kliek, die eraan gewend waren alle
touwtjes vanuit de hoofdstad in Sana’a in handen te hebben, een groot deel van hun invloed zou verliezen. Dus ondanks dat ook Saleh bij de dialoog was betrokken, heeft hij zich er niet aan gecommitteerd.
13
Foto: Maarten de Wolf
ZOA
HULP | HOOP | HERSTEL
ZOA
HULP | HOOP | HERSTEL
“This is one of few ways we can practice humility: to choose always the hardest.� Mother Teresa, The Joy in Loving: A Guide to Daily Living
VOEDSELHULP
Tekst en foto’s: Geke Kieft
Voedseldistributies in Jordanië
Osama en zijn dochter Doha
De vluchtelingencrisis, ook in Europa, is de afgelopen tijd een groot thema in de media. Duizenden mensen wagen de oversteek via de Middellandse Zee of over land om de grenzen van Europa te bereiken. De gevolgen zijn enorm. Alleen al deze zomer stierven 2.500 mensen bij een poging de zee over te steken in een overvolle, onbetrouwbare boot nadat ze daar gemiddeld duizend euro per persoon voor hebben betaald.
16 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Uittocht Tegelijkertijd zijn de aantallen vluchtelingen die Europa bereiken slechts een fractie van het aantal vluchtelingen dat in de regio een toevlucht zoekt. Sinds de oorlog in Syrië in maart 2011 begon zijn al velen de grenzen overgestoken naar de buurlanden. De VN verwacht dat aan het einde van 2015 ruim 4 miljoen mensen het land hebben verlaten, op een bevolking van 23 miljoen. Dit is de grootste uittocht sinds de genocide in Rwanda, 20 jaar geleden. Stedelijke vluchtelingen Sinds 2013 ondersteunt ZOA stedelijke Syrische vluchtelingen in de Jordaanse stad Irbid en het nabijgelegen Al Husn. Jordanië kent 630.000 officieel geregistreerde Syrische vluchtelingen. Ruim 85% daarvan leeft niet in de vluchtelingenkampen, maar in de steden. In kleine appartementen, garageboxen en kelders, wonen de
gezinnen tussen de Jordaanse bevolking. Bijna onzichtbaar maar des te kwetsbaarder, zeker nu de reserves van mensen beginnen op te raken. In juli 2015 kondigde het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties aan dat de voedselhulp aanzienlijk zal worden verminderd. Na augustus stopt de voedselhulp aan stedelijke vluchtelingen in Jordanië, totdat er weer geld beschikbaar is. Massale reactie Toen we dat hoorden, startten we deze zomer direct een actie om Syrische vluchtelingen te ondersteunen met voedselhulp. Daaraan gaven jullie massaal gehoor. Hoewel het vakantietijd was, ontvingen we binnen twee weken 166.919 euro!
dhulpactie in juli 2015.
Banner gebruikt bij de noo
Daarmee konden we tot nu toe al 1500 gezinnen voedselhulp geven voor twee maanden. Daarnaast ontvangen nog eens 400 zojuist gearriveerde families hulpgoederen als matrassen, kussens, dekens, keukenspullen en hygiëne-artikelen. De lokale organisatie ACCTS organiseert deze distributies in samenwerking met vier kerken en een moskee in de stad Irbid en het aangrenzende Al Husn.
09:48 uur
De dozen en tassen met voedsel staan al opgestapeld in de kerk. Samen met vier kerken en een moskee organiseert de lokale organisatie ACCTS de distributies van de voedselpakketten. Het voedselpakket bevat houdbare producten waarmee een gezin van zes personen een maand kan leven: o.a. rijst, spaghetti, linzen, olie, tonijn.
10:07 uur
Geduldig wachten de vluchtelingen totdat hun naam wordt omgeroepen. Veel vluchtelingen komen uit steden waar grote gevechten hebben plaatsgevonden: Dara’a, Aleppo en Damascus en namen op de vlucht meestal niet meer mee dan wat ze konden dragen.
10:32 uur
Door per distributie maximaal 100 mensen uit te nodigen verloopt het rustig en geordend. Van tevoren is iedereen ingelicht over de distributie en bij aankomst tekenen ze voor ontvangst, na het vertonen van hun papieren.
12:47 uur
Osama en zijn dochter Doha (3) pakken in hun huis de doos uit. Samen met Nouha en hun vier dochters woont Osama al anderhalf jaar in Jordanië. Hun huis in Dara’a in Syrië is volledig verwoest. NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Doha is nog te jong om naar school te gaan maar haar oudere zussen Toka en Aya zouden maar al te graag willen. Door gebrek aan geld voor transport kunnen zij helaas niet gaan. Het grootste gedeelte van de dag brengen de kinderen thuis door.
17
HOE GAAT HET NU IN...
BURUNDI
POLITIEKE TEGENSTANDERS:
18 | NR. 4 | OKTOBER
2015
SAMEN VOOR VREDE
Op 21 juli vonden eindelijk, na veel uitstel, de presidentsverkiezingen in Burundi plaats. Na maanden van protesten, een mislukte staatsgreep, harde politieoptredens en vele geruchten, is de zittend president herkozen voor zijn omstreden derde ambtstermijn. In aanloop naar de verkiezingen verlieten internationale donoren het land. Hoe verging het ZOA’s programma? - Door Samantha Melis, Program Advisor ZOA Burundi
D
e onlusten rondom de verkiezingen hebben hun tol geëist: er zijn meer dan 250.000 mensen gevlucht, de onafhankelijke media zijn vrijwel verdwenen, en er zijn, naar schatting, tachtig doden en honderden arrestaties en vermissingen te betreuren. De verkiezingen zijn doorgegaan zonder EU-waarnemers. De verkiezingsuitslag wordt daarom niet geaccepteerd door veel Westerse landen. De weken voorafgaand aan de grote verkiezingsdag waren de nachten lang: schoten en granaatexplosies waren van ver te horen, maar niemand die wist wie er schoot, of op wie er geschoten werd. Het onderscheid tussen politie, de inlichtingendienst en gewapende individuen is soms moeilijk te maken. Tijdens de verkiezingsperiode was de luide stilte van onafhankelijke media goed te horen. De geruchtenstroom had hierdoor vrij spel: een dreigende nieuwe genocide, militair ingrijpen van Rwanda, gewapende rebellen – alles was mogelijk. Maar afgezien van enkele incidenten, waaronder enkele granaataanvallen, en nachtelijke intimidaties, hebben de doemscenario’s zich gelukkig niet voltrokken. Hier zijn we dankbaar voor.
Rond de verkiezingen in 2010 was Cibitoke het toneel van politieke onrust, en speelden jongeren van de politieke partijen een duidelijke rol. Dit jaar was het anders; de jongeren van het project organiseerden twee keer per week een gezamenlijke meeting om de verkiezingscampagne te bespreken en eventuele problemen aan te kaarten. Tolerantie was het sleutelwoord. Een groepje van drie jongeren, één van de regeringspartij en twee van oppositiepartijen, gingen samen op pad om de verkiezingscampagnes te observeren. Ze kwamen elke dag samen om de kalender en eventuele geruchten te bespreken. Wanneer één persoon hoorde dat iemand van een andere partij aangevallen zou kunnen worden, werd meteen actie ondernomen om het te voorkomen. De lokale autoriteiten werden daarbij ook betrokken. Pas na die dagelijkse check-up en samenwerking gingen ze hun eigen campagnes voeren. Wanneer we dit vergelijken met een aantal andere provincies, zien we dat daar meer incidenten en intimidaties hebben plaatsgevonden. Het project heeft een grote impact gehad en bijgedragen aan de relatieve rust rond de verkiezingen in Cibitoke. Geweldig om te constateren!
Ook de economische toekomst is onzeker. In het op één na hongerigste land ter wereld trekken de internationale donoren zich terug; directe hulp aan overheidsinstellingen is stopgezet. Gelukkig gaan de projecten voor de bevolking door. Maar hoe lang kan de overheid zich overeind houden? Hoe lang kunnen ze de salarissen van functionarissen, de politie en het leger betalen? Wat gebeurt er als er geen geld meer is? Voordat de onrust begon werkte ik al bijna 2,5 jaar in Burundi. Het is een prachtig land met geweldige mensen. Ook het ZOA-team en de lokale partners zijn me erg dierbaar. Er was duidelijk vooruitgang geboekt met het verbeteren van het levensonderhoud en het oplossen van conflicten op lokaal niveau. Maar nu is er een onzekere periode begonnen, waar de consequenties niet te overzien zijn. Het doet me pijn te zien dat een situatie zo sterk kan veranderen. Ondanks dat het niet altijd makkelijk is, heb ik hoop dat Burundi op een vreedzame manier verder kan gaan. ZOA zal in ieder geval zich sterk blijven maken voor de bevolking, want bij hen ligt de kracht van de toekomst.
19
De president is herkozen, en zijn omstreden derde termijn is een feit. Opnieuw breekt er een periode aan van grote onzekerheid; aanslagen op belangrijke personen, verhalen van
martelingen van politieke gevangenen, de verdwijning van jeugd in sommige buurten van Bujumbura, de sporadische onrust in de nacht, de vele wapens die in omloop zijn, en de geruchten van getrainde rebellen in Congo en het Kibira Park.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Bedankt Het werk van ZOA in de twee programmagebieden Makamba en Cibitoke is ‘gewoon’ doorgegaan, ook al hadden andere organisatie het werk tijdelijk stilgelegd. Onze collega’s hebben zich honderd procent ingezet om ervoor te zorgen dat de mensen die wij helpen niet nog meer geraakt worden. In het projectgebied van Makamba is het, ondanks de geruchten over rebellen in de provincie, tamelijk rustig gebleven. Maar met name het werk met politieke jongeren in Cibitoke was uiterst belangrijk in deze onstuimige periode. De gouverneur van de provincie heeft ZOA en de lokale partner MiPAREC hiervoor nadrukkelijk bedankt!
ZOA-staf kon tijdens de onlusten voor de verkiezingen niet de straat op.
NIEUWS BUITENLAND
TERUGBLIK HULPVERLENING EBOLA Syrische vluchtelingen Wat een hartverwarmende bewegingen kwamen er op gang afgelopen maanden. In heel Europa stonden mensen met borden op stations: Welcome refugees! Vanuit diverse landen, ook vanuit Nederland, vertrokken mensen naar de Griekse eilanden om hulp te verlenen aan arriverende bootvluchtelingen. Water, eten, een warme slaapzak: wat een mooie, ontroerende initiatieven!
U heeft vorig jaar massaal gedoneerd om hulp te kunnen verlenen tijdens de ebolacrisis in West-Afrika. Deze hulp heeft voor vele gezinnen een enorm verschil gemaakt. Niet alleen hebben we levens kunnen redden, maar ook stonden we naast de slachtoffers terwijl zoveel mensen hen juist toen, uit angst, in de steek lieten. Op www.zoa.nl/liberia-verder-na-ebola vindt u een verslag en een filmpje van wat we in dat jaar mochten doen. Ook leest u daar meer informatie over het herstelproject, waarmee de kwetsbare economie weer wordt opgebouwd.
Veel van deze bootvluchtelingen komen uit Syrië. In Jordanië en andere landen in de regio helpen wij deze groep al sinds 2013. Als ZOA blijven wij ons dáár inspannen. De aantallen vluchtelingen aldaar zijn onvoorstelbaar en de nood is enorm. Wij zijn diep geraakt door de vele manieren waarop u deze mensen helpt: door financiële steun aan onze hulpprogramma’s in de regio, door praktische hulp in Griekenland of Nederland of door uw gastvrijheid aan te bieden aan mensen in uw woonplaats. Samen geven we handen en voeten aan onze opdracht onze naaste te helpen. Dank u wel!
Myanmar 20 | NR. OKTOBER 4 | OKTOBER 2011 | NR. 2015 2
OPNIEUW OVERSTROMINGEN Op 30 juli werd Myanmar getroffen door een cycloon. Dat is voor Myanmar niet zoveel bijzonders, maar deze was wel bijzonder krachtig en vernietigde huizen en landbouwgrond van honderdduizenden mensen. Veel mensen die ontheemd waren geraakt door problemen in hun oorspronkelijke regio wonen nu in het laaglandgebied aan zee. Juist zij, al eerder getroffen en extra kwetsbaar, raakten alles kwijt. We konden gelukkig helpen met voedseldistributie en herstel van sanitaire faciliteiten. Meer structurele hulp is in voorbereiding.
Start hulpverlening Eritrese vluchtelingen Eritrese vluchtelingen krijgen wat minder aandacht dan Syrische vluchtelingen. Maar ook de aantallen Eritrese vluchtelingen zijn de afgelopen jaren enorm toegenomen, vooral in buurland Ethiopië. Reden waarom de Ethiopische overheid ons heeft gevraagd hen te helpen. Zij hebben hulp nodig bij diverse problemen waar ze tegenaan lopen; de werkloosheid is hoog, en om bedrijfjes op te zetten, ontbreekt vaak het startkapitaal. Ook is er gebrek aan brandstof (bomen) en nemen de spanningen met de omringende bevolking toe. De hulp die wij mogen bieden is mogelijk gemaakt door het ministerie van Buitenlandse Zaken.
HULP HOOP HERSTEL VOOR...
LALIT EN MASALI (NEPAL)
Lalit en zijn vrouw Masali hebben tijdelijk onderdak gevonden onder een plastic zeil vol gaten. Dit is verre van voldoende om hen te beschermen tegen de regen. Hun huis is volledig ingestort na de aardbeving in april dit jaar. Twee geiten en een kleine koe kauwen op het vers gesneden gras dat het echtpaar zojuist heeft meegebracht uit het bos. Samen leven ze op hun kleine erf. Hun zoon en dochter zijn al uit huis. geiten uit de instortende schuur te slepen. Zodra de eerste beving voorbij was, volgden er nog vele naschokken. Drie dagen lang hadden we geen eten geen enkele rijstkorrel. We overleefden alleen op water. Ik sliep drie dagen niet. Herhaaldelijk dankte ik God dat de aardbeving in de loop van de dag kwam. Als het tijdens de nacht gekomen was, zou iedereen zijn gestorven. Het is alsof ik een nieuw leven heb gekregen!” “Alle mensen uit dit gebied hebben
Masali, de vrouw van Lalit: “We hebben dit hard nodig. Ik zal het zeil gebruiken om de gaten toe te dekken, zodat het niet meer lekt en we droog blijven tijdens de moesson. Water halen is ook een probleem, want het duurt ten minste twintig minuten om een liter water te halen, en als het druk is zelfs een uur. Dus de jerrycan met een deksel is heel erg welkom.”
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Lalit heeft hout meegenomen om op te koken en een aantal takken om hun tijdelijke onderkomen mee te verstevigen. Hij begint te praten over de aardbeving: “Ik was op dat moment buiten en probeerde mijn bijl te repareren. Alles begon te schudden, het leek alsof mijn huis begon te dansen en toen bevroor ik, ik kon niets doen. De grond om me heen begon te kraken, ik moést naar een andere plaats, ik was bang dat ik in de scheuren zou kunnen vallen.” “Mijn vrouw was dapper genoeg om de
een veilige plek gevonden, niemand is overleden. Wel zijn alle huizen beschadigd en onbewoonbaar geworden. Ik ben erg bang voor de aardverschuivingen die plaatsvinden. Ik verwacht niet lang meer te leven. Ik ben al oud. Het enige wat ik nodig heb is goed onderdak en voedsel. Maar juist dat is een probleem. Dus ik ben erg blij dat hier hulp wordt geboden om onderdak en andere materialen te brengen zoals jerrycans en zeep. We hebben dit echt nodig. Ik had niet verwacht dat iemand hier zou komen om ons te helpen.”
21
REPORTAGE
NEPAL
De grootste aardbeving sinds 80 jaar
22 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Om 11:56 uur lokale tijd, 25 april 2015, werd Nepal getroffen door een aardbeving die gebouwen, wegen en voorzieningen volledig verwoestte. De aardbeving had een sterkte van 7,9 op de schaal van Richter. Een tweede aardbeving trof Nepal op 12 mei. De bevolking leeft in angst door de zware aardbevingen en de meer dan honderdvijftig naschokken die ze tot twee weken na de aardbeving hebben gevoeld. Het aantal dodelijke slachtoffers wordt geschat op negenduizend mensen, en acht miljoen mensen zijn op een andere manier getroffen. Het is de ergste aardbeving in Nepal in tachtig jaar. Onderzoeksteam ZOA is onderdeel van het Christelijk Noodhulpcluster, waar ook Dorcas, Tear, Red een Kind en Woord en Daad deel van uitmaken. Samen besloten we dat we bij deze ramp in actie moesten komen. Enkele dagen na de ramp ging namens het cluster een team op onderzoek uit in Nepal. De leidende vraag was: “Waar liggen de hoogste noden in de komende periode en op welke manier kunnen we hieraan bijdragen?” Noodhulpcoördinator John Buijs was onderdeel van dit onderzoeksteam (zie kader). De conclusie was dat slachtoffers in Nepal het meest behoefte hebben aan tijdelijk onderdak, werkgelegenheid en psychosociale hulp, met name de getroffenen in de afgelegen gebieden. Warme reactie U heeft ruimhartig gegeven na de oproep te doneren voor Nepal. ZOA ontving meer dan 1 miljoen euro om de slachtoffers van
deze ramp bij te staan. Daarmee hebben we veel nood kunnen lenigen! Snel en doeltreffend ZOA heeft contact met enkele internationale partnerorganisaties die al jarenlang actief zijn in Nepal. In Nepal werken we samen met World Concern, World Renew en Mission East. Via hen kunnen we snel en gericht hulp bieden op de plaatsen waar het hardst nodig is. In de noodfase bestond de hulp uit het uitdelen van levensmiddelen, materialen voor tijdelijk onderdak, medische zorg en artikelen voor persoonlijke verzorging. In het district Sindhupalchok, één van de zwaarst getroffen gebieden, heeft u noodhulp mogelijk gemaakt voor 1100 gezinnen. In de districten Nowekat en Ramechhap verstrekten we materialen voor tijdelijk onderdak voor 1300 gezinnen.
In slechts 90 seconden veranderde hun leven volledig. Sindsdien woonden ze onder een stuk zeil. Dankzij u heeft Anita en haar gezin een thuis, ze kijken met hoop naar de toekomst.
In een aantal gevallen wordt de hulp geboden door kerken en kleine lokale organisaties. Met uw geld kunnen zij hulpgoederen inkopen om vervolgens te distribueren. Deze kerken en organisaties dienden eerst een plan in wat vervolgens werd beoordeeld. Door deze kleine fondsen te verstrekken konden ook mensen worden geholpen op de meest ontoegankelijke plaatsen.
BLOG
John Buijs • Noodhulpcoördinator
Dankwoord Vanuit Nepal ontvingen we een dankwoord dat we graag aan u doorgeven: Jullie steun betekent ontzettend veel en zorgt ervoor dat de dorpen die het hardst zijn getroffen hun leven weer kunnen opbouwen. Zelfs maanden na de aardbeving klonterden families nog samen onder een stuk zeil; blootgesteld aan de hevige weersomstandigheden en risico lopend op diefstal en geweld. Dat is niet hoe een gezin zou moeten leven. Maar dankzij jullie zien vele families weer een sprankje hoop. Door de materialen die zij ontvangen, zoals golfplaten, kunnen zij een tijdelijk onderkomen bouwen. Door u zitten zij veilig en warm. Hartelijk dank!
Vrijdag 8 mei 2015
23
Lees ook het verhaal van Lalit en zijn vrouw Masala, op pagina 21.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Elke ramp is ook een kans! Er is namelijk zoveel overhoop gehaald dat mensen open staan voor nieuwe manieren en ideeën. Veel Nepalezen die je vandaag spreekt over huizenbouw zullen bijvoorbeeld beamen dat het roer om moet en dat er veel veiliger gebouwd moet worden. Vóór de aardbeving was daar moeilijk aandacht voor te krijgen. Hier kan gebruik gemaakt van worden. Wat mij betreft is training en voorlichting over ‘hoe de kans op schade bij aardbevingen te verkleinen’ een verplicht onderdeel van elk programma. Denk aan aardbevingsbestendig bouwen, waarschuwingssystemen via radio en SMS, preventie van aardverschuivingen. De deur staat nu even open, laten we daar flink gebruik van maken voordat hij weer dicht gaat en iedereen weer met andere dingen bezig is.
DE ONDERNEMER
Tekst: Henrieke Buit
ADRIAAN VAN DOORN ‘Je gunt die boeren ook een kans’ Adriaan van Doorn was jarenlang melkveehouder op de Kornhoeve in Almkerk. Nu hij zijn boerderij heeft verkocht, helpt hij collega-boeren in Sri Lanka bij het ontwikkelen van hun bedrijf. In juni bracht hij samen met ZOA-vrijwilliger Anne Kloosterman een bezoek aan het land.
24 | NR. 4 | OKTOBER
2015
Wat was je indruk van de manier waarop in Sri Lanka wordt geboerd? Een deel van Sri Lanka is heel ontwikkeld, maar het gebied waar ZOA werkt is achterop geraakt door de oorlog. Het gaat er daar heel primitief aan toe. De boeren ontbreekt het aan middelen en kennis om de melkproductie omhoog te brengen. Het is te vergelijken met de situatie in Nederland meer dan 100 jaar geleden. De koeien produceren gemiddeld één tot anderhalve liter melk per dag. In Nederland is dat nu zo’n twintig tot vijfendertig liter. Kon je je kennis en ervaring als melkveehouder kwijt? Een hogere melkproductie begint bij een koe die aanleg heeft om veel melk te produceren, en bij goede voeding. Ik ben nu in gesprek met ZOA over het telen van voedingsrijke gewassen en een vruchtbare bodem. Er liggen kansen, want nu wordt een groot deel van de melk in
Sri Lanka geïmporteerd. De overheid wil dat Sri Lanka zelfvoorzienend wordt, en de melkprijs ligt hoog. Om die kansen te benutten moet er wel wat gebeuren. De reis was mooi, maar het is pas zinvol als er ook wat wordt gedaan met onze ervaringen. Zie je toekomst voor de boeren in Sri Lanka? Ik denk dat we de bevolking en vooral de jeugd moeten helpen om zich te ontwikkelen. In het oosten van Sri Lanka zie je dat de jeugd van het platteland naar de stad trekt. We moeten hen een kans geven om een bestaan op te bouwen op het platteland. Ik heb in Sri Lanka een jonge inseminator ontmoet die op zijn eigen bedrijf een melkopbrengst van tien liter per koe wist te realiseren. De jongere generatie wil een stap verder, dat biedt mogelijkheden!
Vrijwilliger Anne Kloosterman begeleidde het bezoek van Adriaan aan Sri Lanka. Hij woonde en werkte anderhalf jaar in Sri Lanka en is al drie jaar bij ZOA betrokken als vrijwilliger. Anne kijkt terug op een goede reis: “Adriaan was een leuke reisgenoot. Hij stelde zich open op, mengde zich snel in discussies.” Anne vervolgt: “Zo’n reis met een expert heeft meerwaarde, sommige adviezen zijn al opgevolgd door het team in Sri Lanka!” Wilt u als ondernemer zich inzetten voor slachtoffers van conflicten en rampen, net als Adriaan? Neem dan contact op met Ard-Jan Gijsbertsen, unitmanager Fondsenwerving en Voorlichting: a.gijsbertsen@zoa.nl / 06 1 740 2605
VRAAG & ANTWOORD In juli schreven we dat Syrische vluchtelingen per sms bericht ontvingen over het uitblijven van voedselhulp. We ontvingen de volgende vraag: “Wat een vreemd bericht. Ze hebben geen eten en wel een mobiele telefoon? Dus ze kunnen wel beltegoed kopen, maar geen eten?“ We vroegen Corine Verdoold, directeur van ZOA’s regiokantoor Middle East, hoe dat zit. “De Syrische vluchtelingen leefden in relatieve welvaart, inclusief mobiele telefoon. Die hebben ze meegenomen toen ze op de vlucht sloegen. Ze gebruiken ‘m om te communiceren met achtergebleven familie en vrienden. Dit is ontzettend belangrijk voor hen, want natuurlijk is iedereen bezorgd over hoe het gaat met de mensen van wie ze houden. Tegelijkertijd zijn Syriërs die achtergebleven zijn in Syrië wanhopig op zoek naar nieuws over hun eigen land, omdat ze vaak door de overheid eenzijdig worden geïnformeerd. Telefoneren tussen Jordanië en Syrië is niet duur. Ze houden de lijn open voor een maandbedrag van 2,50 euro. Dit staat niet in verhouding tot de kosten die ze hebben om voedsel te moeten kopen.” Heeft u ook een vraag over ZOA’s werk, laat het ons weten! Bel met het kantoor of stuur een mailtje aan Margaretha de Koning: m.dekoning@zoa.nl
OP DE VLUCHT De beelden van Aylan Kurdi op het strand bij Bodrum in Turkije hebben ons diep geraakt. Hij werd maar drie jaar. In zijn korte leven maakte hij nooit iets anders mee dan oorlog. Bootvluchtelingen waren in de jaren zeventig de aanleiding tot de oprichting van ZOA. Vanzelf zijn we daarom geraakt en alert op hun nood. Dat geldt voor hen die de Middellandse Zee oversteken. Dat geldt evenzeer voor zovele Rohingya’s en Bengalezen die voor de zomer voor de kust van Maleisië en Indonesië dobberden. Samen met onze betrokken achterban weten wij ons geroepen vluchtelingen te ondersteunen bij de haard van de problemen. In de regio dus. In de buurlanden van Syrië bijvoorbeeld, waar ettelijke miljoenen vluchtelingen wonen. En in Myanmar, dat eind juli tot overmaat van ramp werd getroffen door zware overstromingen. En in ruim tien andere landen in Afrika, Azië en het MiddenOosten. Met projecten die toegang geven tot water en sanitaire voorzieningen. Met ondersteuning in de voedselvoorziening. Met psychologische hulp voor getraumatiseerde vrouwen. Vlak voor de zomer deden 170 mensen mee met het splinternieuwe ZOAevenement Op de Vlucht. Zij kijken daardoor met andere ogen naar al die vluchtelingen die wij dagelijks zien in het nieuws. Mijn gedachten gaan tweeduizend jaar terug in de geschiedenis. Toen vluchtten een jonge vader en een jonge moeder met het kindje dat aan hen was toevertrouwd van Bethlehem naar Egypte. Het stemt mij hoopvol dat ook Jezus weet wat het is om op de vlucht te zijn. Ik bid of zijn koninkrijk komt. En intussen spannen u en wij ons gezamenlijk in om zovele vluchtelingen hulp, hoop en herstel te bieden. NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Siebrand Wierda Interim Hoofd afdeling Fondsenwerving en Voorlichting
25
LEESTIPS / RECEPT
SMOOTHIE UIT JEMEN Deze heerlijke drank wordt in Jemen traditioneel door pasgetrouwde stellen gedronken. Maar het is eerlijk gezegd een aanrader voor iedereen! Ingrediënten: Mix 1 mango, 1 banaan, 2 theelepels tahini of pindakaas, 5 à 6 ontpitte dadels, 2 theelepels honing, 125 ml melk en 4 à 5 ijsblokjes. Verdeel het over twee glazen en strooi er ongezouten, gehakte noten (cashews, pistache, walnoten, amandel), rozijnen en geraspte kokos overheen. (bron: www.shebayemenifood.com)
Over de landen waar ZOA werkt, is meer te vertellen dan we ooit in dit magazine zullen kunnen plaatsen. We geven u daarom tips over boeken, die u op een heel andere manier meenemen naar één van de landen waar ZOA werkt. Hebt u ook leestips? We ontvangen ze graag! e.sytsma@zoa.nl
LIEVE JORIS
26 | NR. 4 | OKTOBER
2015
De poorten van Damascus Het doet bijna pijn om dit boek over Syrië uit 1993 (herdruk in 2012) te lezen. De auteur verbleef een half jaar bij haar vriendin Hala in Damascus. Je leert Hala kennen, haar man Ahmed die vanwege zijn politieke overtuiging in de gevangenis zit, hun dochter Asma, die van voetbal houdt en de bazige oma. Ze vinden een weg om te kunnen leven onder de dictatuur van Assad en in een conservatief islamitisch milieu, terwijl ze inkopen doen in gemoedelijke winkeltjes of op de levendige souk (overdekte markt). We weten dat het huidige Damascus een oorlogszone is. Hoe het nu met de familie uit dit boek is, blijft een schrijnende vraag.
Tekst: Henrieke Buit
UITGEZONDEN
TSJEARD BOUTA
Functie: Landendirecteur Waar: Liberia Sinds: 2012 in Liberia, daarvoor werkzaam in Apeldoorn, Kabul en Khartoem. Met: Echtgenote Aaf en dochters Syts (10 jaar), Akke (8 jaar) en Brecht (5 jaar)
Welke gevolgen had de ebola-crisis voor jullie als gezin? Toen ebola in juli 2014 uitbrak, waren we op zomervakantie in Nederland. We hoefden Liberia dus niet hals over kop te verlaten. Na de zomervakantie ben ik weer naar Liberia gegaan, maar Aaf en de kinderen bleven achter in Nederland. We moesten last-minute een woning regelen, en de kinderen inschrijven op een Nederlandse school. Het lastige was dat we niet konden inschatten hoe lang de crisis zou duren. We hebben toen besloten dat we maximaal een jaar op deze
manier zouden leven. Ik kon af en toe naar Nederland komen. Ik was er zelf heel alert op dat ik geen ebola had, maar sommige mensen vermeden contact met ons. Al met al was het een behoorlijk intensieve periode, die gelukkig geen jaar, maar negen maanden duurde. En nu? Inmiddels wonen we weer met ons hele gezin in Monrovia. Liberia is in rustiger vaarwater gekomen. Het leven gaat verder. Misschien is het beter om te zeggen dat het overleven verder gaat. Volgens mij moet je niet onderschatten welke wissel de crisis op de mensen heeft getrokken. Heel veel mensen leven op het randje van bestaanszekerheid, er hoeft maar het minste te gebeuren of ze kunnen hun gezin geen eten geven. De situatie is er sinds de ebola-uitbraak niet beter op geworden. Ik zie het als onze opdracht om deze mensen te ondersteunen in de ontwikkeling van overleven naar leven.
27
In het afgelopen jaar werden de plannen doorkruist door de uitbraak van ebola. Hoe gingen jullie hier als team mee om? Vooral aan het begin was er grote onzekerheid. Zijn we als ZOA-medewerkers voldoende veilig? Wat kan ZOA doen tegen deze epidemie? Uiteindelijk was de
ebola-crisis voor het team een spannende, maar ook een goede periode. Het was hard werken, maar iedereen ging de ‘extra mijl’. We hebben duizenden mensen kunnen voorlichten over de ziekte, en veel zeep en emmers uitgedeeld. ZOA’s rol tijdens de crisis wordt door de mensen in Liberia enorm gewaardeerd. We zijn er daadwerkelijk voor de mensen geweest.
NR. 4 | OKTOBER 2015 |
Je hebt al heel wat ZOA-landen gezien. Hoe vind je het om in Liberia te werken? De mensen in Liberia zijn heel direct, en ze zijn in voor een grap. Het is leuk samenwerken met de Liberianen. Ik vind het erg leuk om leiding te geven aan een team van internationale en nationale medewerkers. ZOA werkt al sinds het einde van de burgeroorlog in 2003 in Liberia. Op het platteland werken we aan landbouw- en dorpsontwikkeling. De projecten lopen uiteen van marketingtraining tot het ondersteunen van therapiegroepen, waarin gewerkt wordt aan het herstel van onderling vertrouwen.
Nalaten is geven aan anderen, geven aan dat wat uw hart raakt.
NALATEN BRENGT HOOP.
GOED NALATEN
Over nalaten aan ZOA
Nalaten aan ZOA | 1
988.011-02 Boekje 210x180_FC_wtk.indd 1
ZOA
02-09-15 15:42
HULP | HOOP | HERSTEL
Wilt u eens doorpraten over uw nalatenschap? Vraag vrijblijvend onze nieuwe brochure aan of maak een afspraak met Yolenta Pater. U kunt haar bereiken per email: y.pater@zoa.nl, of telefonisch: 06 55 83 07 18.
WWW.ZOA.NL
ZOA
HULP | HOOP | HERSTEL