19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλ. Ετ. Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής Υγείας, Καρδίτσα 2007

Η Σεξουαλική Υγεία του Παιδιού και ο Ρόλος της Οικογένειας

Μαργαρίτα Γερούκη, Eκπ/κος Πρωτοβάθμιας, Πτυχίο & Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Υγείας, Υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, Τμήμα Εφαρμοσμένων Επιστημών της Εκπαίδευσης www.mv.helsinki.fi/gerouki margarita.gerouki@helsinki.fi

Ορισμοί Σεξουαλικότητα: ο τρόπος με τον οποίο αποδεχόμαστε τον προσωπικό γενετικό προσδιορισμό του φύλου. Σεξουαλική Υγεία: η σωματική, συναισθηματική και κοινωνική διάσταση της σεξουαλικότητας που συμβάλει στην συνολική καλή εικόνα της υγείας και ευεξίας του ατόμου. Σεξουαλική Αγωγή: η δια βίου προσπάθεια απόκτησης πληροφοριών και διαμόρφωσης συμπεριφορών, αντιλήψεων κι αξιών γύρω από την ταυτότητα του φύλου, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την οικειότητα. Οικογένεια: θεσμοθετημένη βίο-κοινωνική μονάδα που αποτελείται από δύο τουλάχιστον ενήλικα άτομα ετερόφυλα και μη συγγενικά εξ αίματος που έχουν συζευχθεί καθώς και (τα κατιόντα μέλη) τέκνα αυτών, "πυρηνική οικογένεια".

Οι Συνέπειες της Ακατάλληλης / Ανεπαρκής Σεξουαλικής Διαφώτισης για τους νέους •

Είναι απροετοίμαστοι για της φυσικές και συναισθηματικές αλλαγές που έρχονται με την εφηβεία.

•

Δραστηριοποιηθούν σεξουαλικά πριν είναι ακόμη έτοιμοι ούτε να απολαύσουν τη συνέρευση αλλά ούτε να αναλάβουν τις ευθύνες του εαυτού τους αλλά και του συντρόφου τους.

•

Είναι απροετοίμαστοι και να έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τις σεξουαλικές σχέσεις, ενώ ταυτόχρονα να μην έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες εκείνες που θα τους επιτρέψουν να επικοινωνήσουν και να διαπραγματευτούν με τους συντρόφους τους ζητήματα όπως για παράδειγμα η αντισύλληψη.

•

Δημιουργήσουν ακατάλληλες ή και μη συναινετικές σχέσεις και σεξουαλική δραστηριότητα.

•

βιώσουν συναισθηματικό άγχος και να μετανιώσουν για αποφάσεις τους.

•

Μη είναι ενημερωμένοι για υπηρεσίες υγείας και βοήθειας.

•

Πρέπει να αντιμετωπίσουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη (με τις συνέπειές της) ή έκτρωση (με τις δικές της συνέπειες).

•

Μη γνωρίζουν ότι κινδυνεύουν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή πώς να τα αποφύγουν που μπορεί να έχει συνέπειες και στη σεξουαλική τους υγεία και στη γονιμότητά τους στο μέλλον.

Σεξουαλική Υγεία των Νέων - Έρευνες γύρω από την ελληνική πραγματικότητα. Οι περισσότερες πληροφορίες γύρω από τα ζητήματα σεξουαλικής αγωγής προέρχονται από τα ΜΜΕ και τους φίλους, ενώ μόνο το 20% των εφήβων μιας έρευνας και το 16% μιας άλλης δηλώνουν τους γονείς τους ως πηγές πληροφόρησης για τα θέματα αυτά. Όσο αφορά τους εφήβους το 33,5% των δεκαπεντάχρονων αγοριών και το 10% των κοριτσιών αντίστοιχα στην Ελλάδα έχει ήδη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Οι νέοι (αλλά και οι μεγαλύτεροι) αγνοούν βασικά πράγματα γύρω από το σεξ και τις σεξουαλικές σχέσεις. Μία στις τέσσερεις Ελληνίδες γενικά, και μία στις δέκα στην ηλικιακή ομάδα 16-24, έχει καταφύγει στο παρελθόν σε τουλάχιστον μία διακοπή κύησης καταδεικνύοντας την έκτρωση ως βασικό μέσο ελέγχου των γεννήσεων στην Ελλάδα. Ένα στα οκτώ κορίτσια και ένα στα δέκα αγόρια μπορεί να είναι θύματα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης πριν την ηλικία των 18 ετών. Στην Ελλάδα ο αριθμός των νέων μολύνσεων από τον HIV το 2005 παρουσιάζει αξιοσημείωτη αύξηση, η οποία υπερβαίνει το 18% σε σχέση με το 2004 και αγγίζει το 30% σε σχέση με το 2002.

Ο ρόλος της οικογένειας Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τα παιδιά τους ώστε να καθυστερήσουν την έναρξη σεξουαλικών σχέσεων. Επίσης τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια επιθυμούν να συζητούν οι γονείς μαζί τους τα θέματα γύρω από τη σεξουαλικότητα από μικρή ηλικία. Οι περισσότερες έρευνες στην Ελλάδα δείχνουν ότι οι γονείς θεωρούν τους ίδιους ως τα καταλληλότερα πρόσωπα για να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά σε ζητήματα σεξουαλικότητας χωρίς όμως, κι αυτό θα πρέπει να το τονίσουμε, να αγνοούν ή υποτιμούν και το ρόλο του σχολείου σε αυτό το τομέα. Όταν όμως οι ίδιοι γονείς ρωτήθηκαν εάν υπάρχει στο σπίτι τους κάποιο παιδικό βιβλίο σεξουαλικής αγωγής σχεδόν οι μισοί (46%) απάντησαν αρνητικά ενώ το 40% δήλωσε ότι δεν υπάρχει στο σπίτι τους κανένα έντυπο ενημερωτικό για το AIDS ή τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ελληνίδες, μητέρες παιδιών προσχολικής ηλικίας σε ποσοστό μόλις 6% ήταν σε θέση να απαντήσουν ολοκληρωμένα σε ερωτήσεις των παιδιών τους που αφορούσαν την σύλληψη και αναπαραγωγή ενώ στην ίδια έρευνα μόνο το 23% μπορούσε να περάσει το μήνυμα ότι το ανδρικό σπέρμα είναι εξίσου σημαντικό στην τεκνοποίηση. Οι γονείς αντιμετωπίζουν διαφορετικά τα αγόρια από τα κορίτσια παιδιά τους. Η τάση αυτή είναι έκδηλη κι όταν οι γονείς συζητούν με τα παιδιά τους θέματα σεξουαλικότητας και σεξουαλικής συμπεριφοράς. Οι γονείς δεν αναφέρονται στα ίδια θέματα ούτε επεκτείνονται το ίδιο και το φύλο του παιδιού τους προσδιορίζει ως ένα μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο της συζήτησης.

Συμπεράσματα - Προτάσεις Οι περισσότεροι γονείς σήμερα αναγνωρίζουν την σημασία της σεξουαλικής αγωγής για την ολοκληρωμένη κι αρμονική ανάπτυξη των παιδιών τους. Το γεγονός της ύπαρξης ή μη, άμεσης σεξουαλικής αγωγής από την πλευρά των γονιών προς τα παιδιά τους δε σημαίνει ότι ένα πλήθος μηνυμάτων γύρω από τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική συμπεριφορά δε μεταφέρεται έμμεσα από τις πράξεις, τις κουβέντες και τις συμπεριφορές μέσα στην οικογενειακή καθημερινότητα. Για να μπορέσουν να δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες επικοινωνίας οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν αυτή την επικοινωνία. Είναι σημαντικό να τονιστεί η σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στην οικογένεια και το σχολείο για αυτά τα ζητήματα. Προγράμματα σεξουαλικής αγωγής που οργανώνονται από τους σχολικούς φορείς και απευθύνονται τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά είναι δυνατό να βοηθήσουν προς αυτή τη κατεύθυνση.

Το χαμόγελό τους μας ενώνει! Ευχαριστώ