Rzeczy prozą pisane

Mariusz Bober

Rzeczy prozÄ… pisane Things written in prose

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane Things written in prose

Dedykuję moim MENTOROM Alanowi Stroganowskiemu – zm. 2011 I dedicate this book to my MENTORS To Alan Stroganowski – d. 2011

Copyright by Mariusz Bober 2012 Skład&łamanie: Przemysław T. Krupski Posłowie: Zdzisław Tadeusz Łączkowski Tłumaczenie na język angielski: Anna Widlarz Redakcja, projekt okładki: Mariusz Bober Proofreading wersji angielskiej: Marie-Anne Hall Zdjęcia Paryża: Róża Sawicka Zdjęcie autora: Tomasz Pietrzela Druk: ELPIL, Siedlce Wydawca: RaSIL – Konfraternia Kozirynek

ISBN 978-83-62217-17-5 Tu warto zajrzeć: www.stuk-puk.art.pl www.bel-canto.pl www.knowacz.pl www.rasil.home.pl/kozirynek www.youtube.com, szukaj: Mariusz Bober i Eryk Ostrowski w Klubie CIEPLARNIA Polihistor Dom Twórczej Kariery www.mariuszbober.wordpress.com bober.mariusz@wp.pl Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Radzyńskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych w Radzyniu Podlaskim.

Autor składa podziękowanie wszystkim tym, którzy pomogli w realizacji tej publikacji.

Kopiowanie tekstów i fotografii i ich rozpowszechnianie niekomercyjne i/lub komercyjne jest dozwolone pod warunkiem uzyskania zgody autorów oraz bez ingerowania w ich treść. Należy podać źródło i autora prac.

Dopuszcza się kopiowanie fragmentów przy cytowaniu lub pisaniu recenzji.

Copyright by Mariusz Bober 2012 Typesetting&page makeup: Przemysław T. Krupski Afterword: Zdzisław Tadeusz Łączkowski Translation into English: Anna Widlarz Editor: Mariusz Bober Cover design: Mariusz Bober Proofreading of the English version: Marie-Anne Hall Photographs of Paris: Róża Sawicka Photograph of the author: Tomasz Pietrzela Print: ELPIL, Siedlce Publisher: RaSIL – Konfraternia Kozirynek ISBN 978-83-62217-17-5 Please, feel welcome to visit also: www.stuk-puk.art.pl www.bel-canto.pl www.knowacz.pl www.rasil.home.pl/kozirynek www.youtube.com type the phrase: Mariusz Bober i Eryk Ostrowski w Klubie CIEPLARNIA Polihistor Dom Twórczej Kariery www.mariuszbober.wordpress.com bober.mariusz@wp.pl The publication has been co-financed by Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych in Radzyń Podlaski.

The author would like to thank all those who assisted in the creation of this book.

Copying the texts and the photographs included in this book as well as their non-commercial and/or commercial distribution requires their authors’ prior permission and shall be made on the condition that no changes are introduced to the content of this book. It is obligatory to provide the source and the name of the author of the copied materials. It is permitted to copy the fragments of this book for the purpose of quotation or review.

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Od autora Po 15 latach twórczej pracy przyszła chwila na wydanie się. Powiedziałem „tak”. Przyszła do mnie niespodziewanie. Delikatnie spłynęła jak pierwszy jesienny liść.

Potoczyła się jak czerwone soczyste jabłka, do kosza.

Okazja.

12 września 2010 o godz. 19.00 w Art Clubie Cieplarnia na słynnej ulicy Brackiej 15 w Krakowie z Erykiem Ostrowskim świętowaliśmy wspólny Jubileusz! I jakież było moje zaskoczenie, kiedy tego samego dnia o tej samej godzinie w Teatrze im. Juliusza Słowackiego odbywał się koncert urodzinowy ku pamięci Piotra Skrzyneckiego. Tego też dnia pierwszy raz znalazłem się w stworzonej przez niego i jemu podobnych „Piwnicy pod Baranami”. W tamtych czasach wysepki w morzu bestialstwa, szarzyzny, głupoty, łajdactwa, cynizmu, nietolerancji i przemocy. Taki napis widnieje w piwnicznej głębi – słowa Piotra Skrzyneckiego.

Po przekroczeniu progu tego miejsca pozostałem pod jego wrażeniem. My, którzy kochamy oddech Ducha i jemu się poddajemy. I już nie wiemy, czy to my, czy to przez nas się tworzy. I komu też dziękować i dłoń ściskać. Komu w części a komu w całości dedykować swoją twórczość. Człowiek chce powiedzieć, że to co robi jest dla niego ważne. Równie ważne jak dla analityka finansowego słupki cyfr i wykresy. I ciągle z tym przeświadczeniem, że w piersi jest znacznie więcej niż w tym przypadku słowem przekazać potrafimy.

Dzisiaj pochylasz się nad słowami. Weź je do siebie.

Nasyć się nimi. Wyjątkowo dziękuję Zdzisławowi T. Łączkowskiemu za inspiracje, które pomogły w napisaniu tej książki. Darkowi Magierowi za iskrę, w którą uwierzyłem i która nie zgasła. Tobie, który czynisz drgania we mnie i pozwalasz przeżywać świat czasami niemiłosiernie głęboko i delikatnie. Przeżywać świat w sposób absolutnie niewspółczesny. I mierzyć się z wrażliwością, którą poza słowami wyrazić mogę już tylko za pomocą muzyki. A wszystko to ponoć zawiera się tylko w jednym słowie. W słowie miłość. Dziękuję!

Mariusz Bober

6

Things written in prose

Mariusz Bober

From the Author After 15 years of my creative activity, the moment has come to publish my book. I said ”Yes”. The moment came to me all of a sudden. Delicately, it flowed down like the first autumn leaf. It rolled, like red, juicy apples, into the basket. An opportunity.

On September, 12, 2010, at 7 pm in Cieplarnia Art Club in the famous 15 Bracka Street in Kraków, together with Eryk Ostrowski we were celebrating our Jubilees!

And to my great surprise the same day and the same hour an anniversary concert in the memory of Piotr Skrzynecki was taking place in Juliusz Slowacki Theatre. And that very day has been the first time I found myself in Piwnica pod Baranami, created by him and like-minded people. In those times it was an island on the sea of savagery, dullness, imbecility, villainy, cynicism, intolerance and violence – these are Piotr Skrzynecki’s own words and the inscription down in the cellar’s depth. Having stepped over the threshold of this place, I remained impressed by it. We, who love the breath of the Spirit and submit ourselves to it. And who no longer know if this is we who create or if this is through us that creation comes. And who we should thank and shake hands with. To whom we should dedicate all our works and to whom only a part of them.

One would like to say that what he does is important to him. Equally important as the columns of numbers and charts for a financial analyst. And all the time we carry this conviction that much more hides in our hearts than we can convey, in this case, in words. Today you are bending over the words. Take them into you. Enjoy them to the full. I am especially grateful to: Zdzisław T. Łączkowski for the inspirations which helped me write this book; Darek Magiera for the sparkle I took belief in and which did not die down; You, who make me tremble inside and let me experience the world sometimes in a mercilessly deep and delicate manner; experience the world in an absolutely not contemporary way. And face the sensitivity which, if not in words, I can only express by music. And supposedly, all this is embraced by only one word. By the word love. Thank you!

Mariusz Bober 7

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Kilka słów od Tłumaczki Mariusz Bober napisał książkę piękną. Piękną i piekielnie trudną do przekładu. Zaproszenie do tegoż piekła przyszło pewnego dnia na moją skrzynkę e-mailową. Treść książki sprawiła, że piekło to wydało się miejscem bardzo intrygującym. Tak więc urządziliśmy sobie małe wyjście. Przechadzkę pod tytułem Inferno tam i z powrotem. Autor w roli przewodnika dookreślającego poszczególne elementy odwiedzanego świata, a tłumaczka jako twórca światów przystających.

Piekło to jest w swojej istocie miejscem bardzo onirycznym: częstokroć brak w nim połączeń przyczynowo-skutkowych, których moglibyśmy się spodziewać czytając prozę. Nie, tutaj rzeczy prozą pisane stają się i nikną. Zupełnie jak we śnie: jedna rzecz przechodzi w drugą, a dla śniącego (dla autora snu) zachodzące zmiany są zupełnie logiczne i naturalne.

Oddanie tej oniryczności wymagało przyjęcia pewnej strategii tłumaczeniowej. Jednym z jej elementów był wybór czasu Present Continuous zamiast Present Simple, by podkreślić, że rzeczy dzieją się tu i teraz, są wyjątkowe jak we śnie, najprawdopodobniej nigdy już się nie powtórzą. Ponadto, zamierzona tendencja do używania przedimków nieokreślonych (a/an 8

Things written in prose

Mariusz Bober

oraz przedimka zerowego dla rzeczowników w liczbie mnogiej) ma na celu uwydatnienie nieokreśloności opisywanych zjawisk.

Rzeczy prozą pisane łamią zasady gramatyki i ustalone spojenia znaczeniowe (kolokacje, powiedzenia). Ten zabieg uwalnia nowe znaczenia, daje większe możliwości, większą wolność do interpretacji. By poprowadzić czytelnika anglojęzycznego po zaułkach gier słownych zawartych w oryginale, przekład zawiera przypisy objaśniające „co śniący miał na myśli” w tych momentach owego snu, których język świata przystającego inaczej nie byłby w stanie wyrazić.

Zapraszam więc na wycieczkę do piekła i z powrotem (chyba, że się czytelnikowi spodoba tak bardzo, że zechce zostać na stałe).

Nie obowiązuje żaden kierunek zwiedzania.

Piekło czynne jest 24 godziny na dobę w dni, które na Ziemi zwą roboczymi, oraz w weekendy. Na zamówienie, przygotujemy także wysokiej jakości, koszmarne;) przewodniki audio w wersji polskiej i angielskiej.

A więc chodźmy!

9

Mariusz Bober

Rzeczy prozÄ… pisane

A few words from the Translator Mariusz Bober has written a beautiful book. A book that is both beautiful and hellishly difficult to translate. An invitation to this hell was sent to my email box one day and the content of the book made this hell seem truly intriguing. So we arranged a small outing together. An outing entitled Inferno Back and Forth. The author in the role of the guide, making additional comments on the particular elements of the world we were visiting and the translator as the creator of corresponding worlds.

In its very essence, this hell is quite an oneiric place: oftentimes it lacks cause and effect relationships, which we could expect while reading prose. No, here things written in prose come into existence and fade. Just as in a dream: one thing becomes another and the sleeper (the author of the dream) perceives the occurring changes as logical and natural in all ways.

To render the oneiric character of the book, a certain translation strategy needed to be assumed. One of its elements was the use of the Present Continuous instead of the Present Simple Tense in order to emphasise that the things are happening here and now, they are unique as in a dream and very unlikely to occur ever again. Also, an intentional tendency to use 10

Things written in prose

Mariusz Bober

the indefinite articles (a/an as well as the zero article before plural nouns) aims at highlighting the vagueness of the phenomena described in the book.

Things written in prose break grammar rules and established semantic joins (like collocations or sayings). Thanks to this, new senses are released, new possibilities and greater freedom of interpretation appear. To lead an Englishspeaking reader through the lanes of puns existing in the original, the translation includes footnotes which explain „what the sleeper meant” in those moments of the dream which the language of the corresponding world could not otherwise express.

So I invite you to go for a round trip to hell (unless you come to like it so much that you decide to stay for good). There is no obligatory sightseeing direction. Hell is open 24 hours a day: both on days which on the Earth are called weekdays as well as at the weekends. Upon request we can also prepare high quality nightmarish;) audio guides in English and Polish.

Let’s go then!

11

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Bracia i Siostry. Rówieśnicy. Odważni w snach upadli na duchu. Powstańcie grzyby po deszczu. Powstańcie zmordowani potem czoła. Padający ciałami na tapczany ziemi.

Ciałami okrywacie ciała swoje w westchnieniach. Zasypiacie. Budzicie się rano w objęciach czasu jaki pozostał wam do potu do ciała tapczanu. Powstańcie czajnik woła. Padniecie później wieczorem. Lecz teraz powstańcie dzień bliski. Czajnik się niecierpliwi. W oknach oczu dym łzawi.

Szyba skrzypi cierniem opada zasłona nocy. Zęby cietrzewia skwierczą na patelni płomienia kuchni gazowej. Żółtymi rurami do zaworów. Pstryk pstryk zapałka za zapałką. Iskra iskra jest ogień. Grzanki tosty jaja robią Bracia i Siostry z siebie. Miłujcie się wzajemnie wzajemnie kaleczcie swe rany. Powstańcie. Gorąca woda się chyli.

Wytoczcie dzbany i parowozy. Wznieście toasty i w drogę. Wieczorem tapczany ziemi czekają.

12

Things written in prose

Mariusz Bober

Brothers and Sisters. Peers. Brave in your dreams fallen in spirit. Rise mushrooms after a rain shower. Rise you exhausted by the sweat on your foreheads. You falling with your bodies on the couches of earth. With your bodies you cover your bodies in sighs.

You fall asleep. You wake up in the morning in the embraces of the time that was left for you until the sweat until the body of the couch. Rise, the kettle is calling. You will fall later in the evening. But now, rise, daytime is nigh. The kettle is getting anxious. In the windows of your eyes smoke is running with tears. The window pane is squeaking with the thorn the curtain of the night is falling.

Black grouse’s teeth are sizzling on the pan of the gas oven flame. Through the yellow pipes to the valves. Flick flick match after match.

Sparkle sparkle there the flame. Rusks, toasts and eggs Brothers and Sisters are making out of themselves 1. Love one another mutilate one another’s wounds. Rise. Hot water is leaning downward. Roll out jugs and steam engines. Raise glasses and hit the road. In the evening the couches of earth wait.

1 In the Polish version this sentence contains a pun which is untranslatable into English. Namely, the Polish expression “robić sobie jaja z kogoś/z siebie (samego)” means ‘to make fun of someone/yourself’ (the literal English translation would be ‘to make eggs out of someone/ out of yourself’). By adding also other food items (namely Pol. grzanki/ Eng. rusks and Pol. tosty/Eng. toasts) to the whole expression, the author plays with words and with the metaphorical meaning of the Polish expression (all the footnotes are provided by the translator).

13

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Była krucha jak wigilijny opłatek. Rozpuszczała się w ustach jak białe masło. Kiedy płakała rosy ustępowały jej pola. Kształt ramion sprawiał że płakały topole a wierzby plotły srebrne kosze na jej szaty. Strumyk ocierał się o jej stopy złociste miała. Talią bawiła się z linią horyzontu. Lało się białe wino. I była radość łąki i był śmiech ścieżki. Taka była bogini Wenus.

14

Things written in prose

Mariusz Bober

She was fragile as a Christmas wafer. She used to melt in the mouth as white butter sauce.

When she cried dews would leave the field to her. The shape of her arms made poplars cry and willows weave silver baskets for her robes. A brook brushed against the golden feet she had. With her waist she played with the line of the horizon. White wine was flowing. And there was the joy of a meadow and the laughter of a path. Such was the Goddess Venus.

15

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Chodził ulicami miasta. Nocą molestował samotne zielone ławki. Pragnęły go niczym pustynia wody. Później oddech westchnienie.

Po tym wstawał i odchodził.

16

Things written in prose

Mariusz Bober

He used to walk around the city streets. At night he molested lonely green benches. They desired him as a desert desires water. Then a breath a sigh. After this he would rise and leave.

17

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Chodziło o palenie brunatnych ciał niedźwiedzi. Na biegunach były to białe ciała niedźwiedzi. Brunatny albo biały dym ciał niedźwiedzi. Później ryk matek. Odchodziły dzieci.

18

Things written in prose

Mariusz Bober

It was about burning brown bodies of bears. At the poles these were white bodies of bears.

Brown or white smoke from the bodies of bears. Afterwards the roar of the mothers.

Their children were passing away.

19

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Czym prędzej w las czym prędzej sarno jeleniu.

Myśliwi idą. Psami się szczują. Strzelają do siebie śliną Waszych ciał. Jeszcze żywi jesteście a oni skóry Wasze już dzielą. Tobie boczek Tobie serce Tobie odchody zwierzyny zlęknionej.

20

Things written in prose

Mariusz Bober

Hurry, doe, stag, hurry into the forest. Hunters are coming. They are setting dogs on one another. They are shooting at one another with the saliva of Your bodies. You are still alive but they are already dividing your skins. For you the bacon, for you the heart, for you the dung of the frightened game.

21

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Dzban dzban. Odnaleziony w lesie akacji.

Pełen nadziei na skarby. Pełen własnych wnętrzności z gliny. Lepiony pod okiem mistrza chropowatym. Od spojrzeń ulicznych gapiów odrętwiałych z zimna. Lodowaci kloszardzi częstowali patyczkami z drewna.

Wołali dzbany dzbany patyczki do dzbanów.

Później odchodzili na wieki.

22

Things written in prose

Mariusz Bober

Jug jug. Found in an acacia forest. Full of hope for treasures. Full of its own innards made of clay. Moulded under the master’s eye, which was made rough by the stares of the onlookers numb with cold. Icy down-andouts were offering wooden sticks. They were calling jugs jugs sticks for jugs. Then they were going away forevermore.

23

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Był sobie Dziad z Babą. Mieszkali w chacie pod lasem gdzie żywot skromny swój wiedli.

Czasem Baba Dziada a czasem Dziad Babę po garbie okładał gdy żywot im się nie układał. Lecz mimo tych waśni zgodnie żyli.

Na zapiecku często kot chrapał. Przed chatą ławeczka stała na której wieczorami Dziad fajkę dymił a Baba głosem grzmiała. Czasem kot nogi im plątał. Mieli też ogródek a w nim pięć grządek. Był w nich porządek jak się patrzy. Baba pietruchy i kalarepy sadziła bo Dziad jeść lubił. On kozy doił i mleko cedził. Nocą Dziad z Babą pod pierzyną jedną spali. Żywot długo swój wiedli aż się przejedli. Dziad skrzepł bo kalarepa to krzepa a on za stary już był na takie numery.

A Baba jak to Baba grzmiała za dużo.

24

Things written in prose

Mariusz Bober

There was a Gaffer and a Hag. They lived in a cabin by a forest, where their modest lives they used to lead. When their life didn’t go well, the Hag would sometimes pummel the Gaffer in his back, or sometimes the Gaffer would do this to the Hag. But in spite of these scuffles, they lived at peace. Their cat often snored on the sleeping place behind the stove. In front of the cabin there stood a small bench where the Gaffer used to smoke his pipe and the Hag used to thunder with her voice. At times the cat tangled their legs2.

They also had a garden with five patches in it.

They were in tip-top order. The Hag planted parsley and kohlrabi because the Gaffer liked to eat. He milked the goats and strained their milk. At night the Gaffer and the Hag slept under one duvet. They lived their lives until they overate. The Gaffer solidified because kohlrabi is brawn3 and he was already too old for these kind of tricks. And the Hag like a Hag she thundered too much.

2 Polish „kot nogi im plątał” (Eng. ‘the cat would tangle their legs’) is a play on words created by the author which means that the cat would go between their legs and thus make them stumble (at times). „Kot nogi im plątał” is a pun as it is created on the basis of and corresponds with the existing Polish expression „nogi komuś się plączą” (Eng. ‘someone stumbles’). As these two expressions are not similar in English in the sense of their wording (‘the cat would tangle their legs’ and ‘to stumble’ as opposed to the Polish „nogi komuś się plączą” and „kot nogi im plątał”) their correspondence is not visible in English, which makes the pun untranslatable.

3 The original text contains an untranslatable play on the sound of words as the Polish counterparts of English ‘brawn’ and ‘solidify’ are similar in their form, namely the Polish equivalents are „krzepa” and „skrzepnąć”, respectively.

25

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Głaskałem Twoje włosy. Łopotały łany cielesnych doznań. Oddechem przeszywałaś moje usta dotykając szpiku kości. Bawiłaś się moją niewinnością płomiennym policzkiem płochliwym wzrokiem. Odchodziłaś w milczeniu kiedy dotykałem Twoich dłoni.

Woalą zieleni mamiłaś mnie w gąszczu trawy. Kropla po kropli wędrowała rosa uginały się pod ich ciężarem czerwone biedronki. Później uśmiechały się skrzydełkami. Na skórze pozostawały witraże szminki a obok nich skrzyły się opalone melodie chwili. Takie były noce wolne od surowego wzroku strażników.

Nie zdołali uwięzić ludzkiej radości.

26

Things written in prose

Mariusz Bober

I was stroking your hair. The fields of carnal sensations were fluttering. With your breath you used to pierce my lips touching the bone marrow. You were playing with my innocence fiery cheek skittish look in my eyes. You used to walk away wordlessly when I was touching your hand. By the veil of verdure you were beguiling me in thick grass. Drop by drop the dew would wander, red ladybirds used to bend under the drops’ weight. Then they were smiling with their small wings. On the skin stained glass would remain, made with lipstick, and beside the stained glass the suntanned melodies of the moment would sparkle. Such were the nights free from the guards’ harsh look. They failed to imprison human joy.

27

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Głowoskłonem biję o podłogę. Zaszczyty rozdają. Rozpachy i rozkopy metody skuteczne. Policzki roli nie grają. Po garbie nikt już dostawać nie chce.

28

Things written in prose

Mariusz Bober

Head bowing, I’m beating against the floor.

They are distributing honours. The jostles4 and kicks efficient methods. The cheeks don’t matter. No one wants to catch it in the neck any longer.

4 The original version of the text contains „rozpachy”, a neologism in the form of the noun which the author has derived from the Polish verb „rozpychać się” (Eng. ‘to jostle’). Analogically, the English noun ‘jostle’ has been created on the basis of the English verb ‘to jostle’.

29

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Gonitwa ust. Gonitwa rzęs. Wrzeszczy kocham Cię ladacznico. Za to że kochasz mój cień nie mnie. Za to że kochasz mój portfel ze straganu. Za ołowiany tors. Za zęby hieny cmentarnej. Za człowieka którym nie jestem.

A ona. Kocham Ciebie mój niewdzięczniku.

30

Things written in prose

Mariusz Bober

The chase of the lips. The chase of the eyelashes. Yells out I love You, hussy. For you love my shadow not me. For you love my wallet from the stall. For the lead torso.

For my hearse chaser teeth. For the man I am not. And she. I love you, my ingrate.

31

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Gwizd szelest jelenia cietrzewia. Gwizd szelest przezroczystych krzewów. Jagody maliny opętane wonnością lasu. Do kosza maszerują dłoń za dłonią. Zimą cienie wspomnień wiszą na belce. Wieczorami parzą się. Aromat babie lato unosi się napar. Las pozostał.

32

Things written in prose

Mariusz Bober

A whistle a rustle of a deer of a black grouse.

A whistle a rustle of transparent shrubs.

Blueberries raspberries possessed by the fragrance of a forest. Handful after handful they’re marching to the basket. In the winter the shadows of memories hang on a beam.

In the evenings they brew. The aroma the Indian summer the infusion hovers. The forest remained.

33

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Jak paciorek za paciorkiem toczyły się z góry baranie odgłosy. Ogony dinozaurów liczyły tylko arystokratyczne. Pozostałe staczały się do wanien. Przechodziły kwarantannę koloru. Namaszczone szansą odchodziły z nową datą przydatności.

34

Things written in prose

Mariusz Bober

Like bead after bead the sounds made by roams were tumbling down the mountain. Only the aristocratic tails of dinosaurs they were counting. The rest was rolling down to the bathtubs. They were kept in the quarantine of colour. Anointed with a chance they were going away with a new use-by date.

35

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Jeden mim drugi klown. Cyrkowa arena a na niej kuce w kagańcach bezpieczeństwa.

Widownia puszcza bańki z pop-cornu. Wiwat bat wiwat kopyto wiwat ostroga kowboja.

Uderzony szrapnelem w twarz, ociekający potem zgrzyt zawiasów wypadły akrobatki z asem w rękawie. Poleciały wióry strzelił bat i jak z procy wystrzeliły pod sufit areny.

36

Things written in prose

Mariusz Bober

One a mime, the other a clown. A circus arena and on it ponies in the straitmuzzles5. An audience is blowing popcorn bubbles. Viva whip viva hoof viva cowboy’s spur. Hit in the face with a shrapnel shell, the squeak of the hinges which is dripping with sweat, women acrobats with an ace up their sleeve.

Shavings flew up a whip cracked and just like from a slingshot the acrobats shoot up to the ceiling.

5 In the original text the author uses here the Polish expression „kagańce bezpieczeństwa” which is a neologism created by mixing the words „kagańce” (Eng. ‘muzzles’) and „kaftany bezpieczeństwa” (Eng. ‘straitjackets’). Thus, analogically, the English words ‘muzzles’ and ‘straitjackets’ were mixed in the translation to create the English counterpart: the neologism ‘straitmuzzles’.

37

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Języki złotych piór jedno po drugim wypadały z dumnych pawich skrzydeł. Przerzedzały się perspektywy na konkurs piękności.

Pozbawione swoich kolorowych pleców liczyły na osłonę przezroczystych szklanych ścian. A później osłupienie na szybie pozostawało zdziwienie bliskości ciała.

I tak oto powstała płaskorzeźba zdumionego pięknego pawia.

38

Things written in prose

Mariusz Bober

One after another the tongues of golden feathers were falling out of proud peacock wings. The prospects for a beauty contest were thinning. Deprived of their colourful backs6, the peacocks were counting on the protection of transparent glass walls. And afterwards astonishment on a pane, what was left was the amazement of body closeness.

And thereby a bas-relief of an astounded beautiful peacock was created.

6

’Back’ in the sense of a body part. Here in the plural form.

39

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Już nie liczę gwiazd. Policzone dni każdej są.

Policzone.

40

Things written in prose

Mariusz Bober

I no longer count the stars. Counted are the days of every single one of them. Counted

41

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Kamienie miłości uderzające o zbocze schodów.

Odłamki spadają za kraty więzień. Jeden za drugim. Złaknieni przestępcy o miłość wołają. Na nic kraty drzwi wyroki. Kamienie miłości wzrokiem sędziów uderzają prosto w twarz złoczyńców. Powstańcie powstańcie już.

42

Things written in prose

Mariusz Bober

The stones of love hitting against a slope of a stairway. The slivers are falling behind the prison bars. One after another. Ravenous criminals are calling for love. The bars doors verdicts are all for nothing. The stones of love through the looks cast by the judges are hitting straight into malefactors’ faces. Rise rise now.

43

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Kiedyś posiałem Nianię która lubiła strzelać z procy. Daleko dzień daleko noc a Niani jak nie było tak nie ma. Krasnale Wąsacze do pięt posypały Nianię welonem Śnieżki. Nuciła pieśń o utraconej miłości. Sepleniła przez zęby trzy zabawki trzy zabawki. Niania z procy lubiła strzelać. Nie odnalazłem jej. Posiałem ją gdzieś może kiedyś sama wyrośnie.

44

Things written in prose

Mariusz Bober

One day I lost a Nanny who liked to shoot from a slingshot. Daytime is far off night-time is far off and the Nanny is not around, just as she never was. Whiskered dwarfs sprinkled her with Snow White’s veil. She was humming the song about lost love. Three toys three toys, she was lisping through her teeth.

From a slingshot the Nanny liked to shoot. I didn’t find her. I lost her somewhere perhaps one day she will grow on her own7.

7 In the Polish text the author uses the verb „posiać” which can mean ‘to sow’ and (in colloquial language) ‘to lose’. The colloquial sense of the verb is primary from the beginning of this fragment, however at the end of it, the author makes a pun by referring to the other meaning of the word in the sentence: ‘I lost her somewhere perhaps one day she will grow on her own’.

45

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Koryto koryto. Chwała niech będzie. Korytom.

Złote ryje złote ryje. Korytom niech będzie niech będzie.

46

Things written in prose

Mariusz Bober

Manger manger. May the glory be to. Mangers.

Golden snouts golden snouts. To mangers may it be may it be.

47

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Malinowy barbarzyńca puścił pawia. Zostały mu w dłoni soczyste złote pióra. Blisko do ust. Co za rozkosz. Malinowy barbarzyńca na imię miał Maciuś.

48

Things written in prose

Mariusz Bober

A raspberry barbarian puked8. Golden juicy feathers were left in his hand. Close to his mouth. What a delight. The raspberry barbarian’s name was Maciuś9.

8 The original version contains an untranslatable pun: the Polish informal expression “puścić pawia”, which means ‘to vomit’, can literally be translated into English as ‘to let a peacock go’. Later in this fragment there is a reference to the feathers of this untranslatable ‘peacock’ :).

9 Maciuś is a diminutive form of the first name Maciej.

49

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Modliszki szyi penetrują głos języka. Stapiają swoje macki w kosmicznym uniesieniu z dziećmi Boga Ra. Powstają słońca gwiazdy wszechświaty rozlewające się drogi mleczne chodnikowymi płytami. I są schody wiodące do gardła. I pokarm skrzywionej łyżki raz za razem. Smacznego. I jest proces trawienia sumienny. Nie pozostaje nic prócz wydobywających się rzymskich rydwanów i krzyku gladiatorów. Odchodzą w rumianych skórach zwierząt. Odchodzą pokonani przez modliszki szyi.

50

Things written in prose

Mariusz Bober

The praying mantises of my neck are penetrating the voice of my tongue. In cosmic rapture they are fusing their tentacles with the children of God Ra. There come into existence the suns stars universes milky ways spilling over flagstones. And there are the stairs leading to my throat. And there is food of a bent spoon time after time. Enjoy your meal. And there is a digestion process, a conscientious one. Nothing is left except for Roman chariots and gladiators’ shouts.

They are going away in ruddy animal skins.

They are going away defeated by the praying mantises of my neck.

51

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Monotonne liście w kałuży. Obok pasą się święte barany. Pycha chciwość nienawiść.

Osiołek uparty też zrzędzi nad drugim korytkiem. Owies kiełkuje. Myśli-może w końcu coś z tego będzie. Owieczki z daleka ponoć jeszcze bardziej święte. Po kwarantannie skór. Są łyse. Dlatego bardziej święte.

52

Things written in prose

Mariusz Bober

Monotonous leaves in a puddle. Holy rams are grazing nearby. Pride greed hatred. A stubborn little donkey is moaning as well over the other manger. Oats are sprouting.

The donkey thinks – maybe something will come of it at last. From a distance sheep are said to be even more holy. After the quarantine of their skins. They are bald.

Therefore more holy.

53

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Na torbę Wezuwiusza. Wołali wyznawcy pastelowych sandałów. Oparte o progi bambusa. O korzenie spalonych glinianych mis w których kapłanki Bogini Słońca leczyły zranione stopy sierścią jaguara. Bolały rany ociekające krwią przeznaczenia. A później trwały w swoich hamakach z liści laurowych.

Aż przyszła pora deszczowa i odpłynęły tratwy stóp. Zostały bose.

54

Things written in prose

Mariusz Bober

For the bag of Vesuvius. The worshippers of pastel sandals called out. The sandals were leaned against the thresholds in a bamboo. Against the roots of clay burnt bowls in which the priestesses of the Sun Goddess would heal their feet wounded by the jaguar’s fur. Dripping with the blood of destiny, the wounds hurt. And then they would keep to their hammocks made of bay leaves. Until there came the rainy season and the rafts of feet floated away. The feet were left bare.

55

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Na wersalce siedział człowiek i myślał.

Pachniało nim w całym pokoju. Jak świeżym chlebem. Kruchy o pulchnym wnętrzu. Nic lepszego niż zatopić się w woni kromki prawdziwego człowieka.

56

Things written in prose

Mariusz Bober

A man was sitting and thinking on a sofa.

The whole room smelled of him. Like of fresh bread. Crisp and with a spongy inside.

Nothing better than to submerge yourself in the scent of a bread slice of a real man.

57

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Namaść mnie wonnością nieba. Mistrzu Nieodgadniony. Namaść mnie swoją piętą.

Dotknij różowym językiem. Kapłanie milczenia. Zasłaniający się niewyrażalnym językiem noworodka. Dotknij mnie. Namaść swoją obecnością. Nieodgadniony Mistrzu.

58

Things written in prose

Mariusz Bober

Anoint me with the fragrance of heaven. You, Master Unfathomable. Anoint me with your foot. Touch me with your pink tongue. You, the priest of silence. Shielding yourself with the inexpressible language of a newborn.

Touch me. Anoint me with your presence.

You, Unfathomable Master.

59

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Niewinne oczy dziecka wpatrzone w psie serce w jego niewinne oczy. Do czasu aż przychodził Zły i mówił-nie patrz w niewinne oczy psa są takie głupie. Ta ich głupia wierność do końca. Później spadają w czerwoną przepaść kanionu Kolorado.

A tam nic prócz cmentarzysk psiej wierności i ufności ich oczu.

60

Things written in prose

Mariusz Bober

The innocent eyes of a child gazing intently in a dog’s heart in its innocent eyes. Until the Evil One started coming and saying - don’t look in the dog’s innocent eyes they are so foolish. Their foolish faithfulness until the end. Later they are falling into a red abyss of the Grand Canyon. And nothing there save the graveyards of dogs’ faithfulness and the trust of their eyes.

61

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

O miłości jednym słowem niezręcznie.

Lawina może przytłoczyć. Wartka rzeka porwać może. Strumyk zbyt słaby motyl ulotny koliber za lekki. A jednak jest lawiną strumykiem kolibrem. Motylem jest miłość.

Motylem jest.

62

Things written in prose

Mariusz Bober

About love in one word - quite an embarrassing task. An avalanche can engulf. A swift river can carry away. A small stream too weak butterfly ephemeral10 hummingbird too light. And yet it is an avalanche small stream hummingbird. A butterfly – that’s what love is. A butterfly it is.

10 The original version contains an untranslatable pun: the Polish word „ulotny” means ‘ephemeral’ but because of its morphemic structure it also evokes the associations with flying (Polish „lot” means ‘a flight’).

As the word is used with reference to a bird (a hummingbird) and a butterfly, this double meaning becomes even more visible and evocative.

63

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Odkryłem barkę nieba. Kromkę chleba zatargałem pod stopy Syzyfa. Spojrzałem zmęczony kamień był góra jeszcze bardziej konała. On nie. Chlebem był.

64

Things written in prose

Mariusz Bober

I discovered a barge of heaven. A slice of bread I lugged to Sisyphus’ feet. I took a look there was the tired stone the mountain was dying even more. The stone wasn’t. Bread it was.

65

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Odniesione liry do muzy. Odniesione mimo wartkiego nurtu spojrzeń. Targały struny niemiłosiernie targały. Spojrzenia wredne.

Opadały przed nimi wszelkie szaty opadały.

Pozostawała niewinność... albo noc.

66

Things written in prose

Mariusz Bober

The lyres were carried back to the muse.

Carried back in spite of the swift current of glances. Which were plucking the strings mercilessly which were plucking. Mean glances. All the robes were falling down before them they were. What was left was innocence‌ or night.

67

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Odniosłem wrażenie że na półkę odejdę kiedy przyjdzie złoty czas. Pochłonie mnie motyl a ja się jemu poddam. Poddam się jego skrzydłom. Osunie się z nich na moją twarz gwiezdny pył i tak oto poznam Boga.

68

Things written in prose

Mariusz Bober

I had a feeling that I will put myself out to pasture when my golden period comes. A butterfly will devour me and I will succumb to it. I will succumb to its wings. From them the stardust will slide down on my face and thus I will come to know God.

69

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Bełkotem pijawek grymasem pieców hutniczych. Wylewa się ropa wosk z uszu pszczół. Nadlatują białe samoloty z kartek papieru i pikują na płycie lotniska.

Opadają pasem do dna. A później kłaniają się szczeniaki przekornie patrząc w buzie dziurawych butów. Wypatroszyli do ostatniego ćwieka buty podróżnych.

I oświadczy się kamień zamilknie oset a pasterz zadmie w fujarkę. Spadną grusze napełnią się kosze siną spuchlizną. A na koniec wszyscy zasną. Pokój niech będzie boskim niewiastom.

70

Things written in prose

Mariusz Bober

With the gibberish of leeches grimace of metallurgical furnaces. Pus wax from bees’ ears is pouring out. White planes made of paper sheets are coming flying and nosediving on the airstrip. They are descending to the bottom with the use of their belt. And later on puppies are bowing wilfully looking into the mouths of torn shoes. The travellers’ shoes were gutted to the last hobnail. And a stone will propose a thistle will fall silent and a shepherd will blow his pipe. The peartrees will fall down the baskets will become filled with livid swelling. And at the end they all will fall asleep. Peace be to divine women.

71

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Opatrzony list lakiem języka. Dociera do blaszanej puszki nadziei. Szczękające zęby listonosz wie kluczem kręci blaszane puszki nadziei. Później schody schody szczęki szczęki wypadających nadziei. Znowu pusto.

72

Things written in prose

Mariusz Bober

A letter sealed with wax of the tongue. It gets to a tin can of hope. Chattering teeth the postman knows with a key he twists the tin cans. Later stairs stairs jaws jaws11 of the hopes falling out. Emptiness once again.

11 The Polish equivalents of the English words ‘jaw’ and ‘chattering’ (as in ‘chattering teeth’) are ‘szczęka’ and ‘szczękające’, respectively.

As it can be seen, contrary to their English counterparts, the Polish words correspond with each other with regard to their form and sound, thus creating a pun which is untranslatable into English.

73

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Oto policentryczna wiedźma w butach adidasach poluje szczotką ryżową na myszy. Okiem drwali wyrywa deski podłogi tropiąc pisklaki. Potem kornik za kornikiem sznurowadła jej pożerał. Nie zauważyła... policentryczna wiedźma.

74

Things written in prose

Mariusz Bober

Here is the polycentric witch in trainers hunting for mice with a cleaning brush12.

With the eye of woodcutters she tears out the floor planks tracking the nestlings. Later on bark beetle after bark beetle was devouring her shoelaces. She didn’t notice... the polycentric witch.

12 For some odd reason, one of the most popular types of cleaning brushes is called „szczotka ryżowa” in Poland, which could be literally translated as ‘rice brush’. This very kind of brush is mentioned in the original version. Readers are kindly invited to google „szczotka ryżowa” in order to see the picture of this particular type of brush. Still, the relation with rice remains a mystery.

75

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Otuleni niebem. Zakochani w sobie patrzyli w swoje oczy. Ja tobie ty mi - miłość sobie wyznajemy. Aż nas śmierć nie rozdzieli wołali. Nie rozdzieliła ich kozetka babci.

Pozostała w kącie stała i kochała kozetka babci. Babcia też kochana jak to babcia.

Mlekiem z rana częstuje buty poleruje wnuczce jedynej. Kocha ją nad życie nad siebie kocha.

76

Things written in prose

Mariusz Bober

Wrapped in the sky. In love with each other they looked in each other’s eyes. I to you you to me - we declare our love to each other. Until death do us part - they called out. Grandma’s settee didn’t part them.

It remained in the corner stood and loved them the grandma’s settee. Grandma was also loved just like a grandma would be.

She treats them to milk in the morning she polishes the shoes of her only granddaughter.

She loves her more than life itself she loves her even more than herself.

77

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Paliłem ostatnio przemijające smugi słoni.

Indyjskich słoni. Pozostawał popiół poniewierający się po wodach Gangesu. Ryby muły niewidome lawą rzeki przepowiadały przyszłość świętym krowom. Wdzięczne im były.

78

Things written in prose

Mariusz Bober

Lately I have been burning the passing streaks of elephants. Of Indian elephants. What remained was the ash knocking about the waters of Ganges. Fish mules turned blind by the river lava were divining the future for sacred cows. They were grateful to them.

79

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Po kwarantannie skór przeszliśmy obojętnie obok naszych braci. Obok posągów miast a w nich ulic. Pozostał szept gronostajów wydobywający się z pękatych szaf zamożnych mieszczan. Schodami kamienic schodziły sztuczne lisy otulone szklanymi oczami między brodą a ramieniem kobiecego wazonu. Z piskiem opon zatrzymywały się okręgi kolczyków. Więdły uszy swądem palonych gum. Uczyniono mgłę zachwytu.

Zwierzęta były wolne.

80

Things written in prose

Mariusz Bober

After the quarantine of the skins we passed by our brothers indifferently. We passed by the monuments representing cities and streets inside them. What remained was the whisper of ermines coming from bulging wardrobes of well-to-do burghers. Down the stairs of tenement houses artificial foxes were walking, wrapped in glass eyes between the chin and the shoulder of a woman’s vase. With the screech of tyres the circles of the earrings were stopping. The ears were fading13 because of the stench of tyres burning. The mist of admiration was created.

The animals were free.

13 “Uszy więdną” is a Polish expression whose literal translation into English could be ‘the ears are fading’ where the verb ‘fade’ means ‘to lose strength’ and is used in Polish with reference to plants and flowers.

In Polish the phrase is used to describe an emotion one might feel when hearing something unpleasant or annoying like swearwords or someone singing out of tune. The sentence ‘The ears were fading because of the stench of tyres burning’ is an example of synaesthesia.

81

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Po wojnie nuklearnej na ziemi nie pozostało nic prócz wysypisk nadziei. Motłochu głupich żartów które zeszły na psy. Afisze spalono. Teatry zburzono. Pozostała nagość aktora i jego niewinne szczere serce.

Wyrwano rozruszniki sztuczne nerki. Z tego wszystkiego pozostawał człowiek albo wrak ciała.

82

Things written in prose

Mariusz Bober

Nothing save dumps of hope was left on earth after the nuclear war. Nothing save the mob of stupid jokes which went to the dogs.

The posters were burnt. The theatres were demolished. What remained was the nudity of an actor and his innocent sincere heart. The pacemakers artificial kidneys were pulled out. Out of all this there remained a human or a wreck of a body.

83

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Pochyliłem się nad pijaną butelką wina.

Szemrało morskie opowieści.

84

Things written in prose

Mariusz Bober

I leaned over a drunk bottle of wine. The wine was murmuring sea tales.

85

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Pojechał do nieba mój motyl skrzydlaty.

Złożony jako ofiara za skrzydła oczu.

Wpatrzone. I nic prócz ociekającej pychy kasztanów żywicy. Oto cmentarzyska motylich dłoni splecionych wiecznym snem z włosami drzewa. Ich wspólnotę odwiedzają jedynie ślepe krety gryząc więzy dozgonnej przyjaźni. Obojętne nieugięte w czynieniu ofiar niebu. Nieugięte ślepe krety.

86

Things written in prose

Mariusz Bober

My winged butterfly was driven to heaven.

It was sacrificed for the wings of its eyes.

Gazing. And nothing save the dripping haughtiness of resin chestnuts. Here are the graveyards of butterflies’ hands interwoven with the hair of a tree by an eternal dream.

Only blind moles visit their community, biting the ties of undying friendship.

Indifferent relentless in offering sacrifices to heaven. Relentless blind moles.

87

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Powróć do źródła miłości powróć już.

Wypędzony przez siebie samego. Zatopieni w miłości na zawsze będący na zawsze w niej. Otworzyłem oczy serce. Otworzyłem ciszę snów. Wszedłem wejdź i ty. Nie krępuj się swoim krzywym krokiem bo koślawe buty sprzedają. Nie prostuj ścieżek innych. Znasz powód ich zawiłości. Wejdź po swojemu wejdź i pozostań. Oddechem łomotu serca obróć fotel i usiądź wygodnie.

Zapal fajkę wybornego tytoniu zakrztuś się jak na prawdziwego mężczyznę przystoi.

Zakrztuś się. Wnet aromat poczujesz poczujesz aromat wnet. Znaczy tyle że Indianie w karty grają o skóry bizonie.

Krzyczą kości zostały rzucone szaty rozdane.

Wnet aromat poczujesz poczujesz aromat wnet. Zapach popsuty.

88

Things written in prose

Mariusz Bober

Return to the source of love, return now.

Banished by yourself. Sunk14 in love forever being forever in it. I opened my eyes my heart. I opened the quietude of dreams. I entered, enter you too. Don’t be embarrassed by your lopsided walk because they sell crooked shoes. Don’t make the paths of others straight. You know the reason why they are twisted. Enter in your own way enter and stay. With the breath of your heart’s pounding turn the armchair and sit down comfortably. Smoke a pipeful of prime tobacco choke as befits a true man. Choke.

Soon the aroma you shall feel you shall feel the aroma soon. It means just that the Indians are playing cards for buffalo hides. They are shouting the die is cast the robes given away.

Soon the aroma you shall feel you shall feel the aroma soon.

14 The first two sentences refer to a single subject. However the situation changes in the third sentence: here, the verb ‘sunk’ refers to a plural subject. In Polish, which is much more sophisticated than English in terms of inflection, the very form of a past participle or a verb in the imperative mood indicates if the subject it refers to is singular or plural. As this is not the case in English, a comment needs to be added or a subject inserted. Also, the pronoun ‘you’ in this fragment refers to a single subject.

89

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Pozłacane skarbonki nosa oddychają wczorajszym dniem. Wspominają spowiedź ławki. Szept wiatru o kant łodzi. Szelest tataraku o krawędzie okręgów wody.

Słomiane okręty topią swój zapał o dalekich podróżach. Cieszy się horyzont ze spokoju.

Z ciszy sennych portów. Zgasły morskie lornety a z nimi wścibski wzrok marynarzy.

90

Things written in prose

Mariusz Bober

Gilded moneyboxes of the nose are breathing yesterday. They are recalling the confession of a bench. The whisper of the wind against the edge of a boat. The rustle of sweet flag against the edges of water circles. Straw vessels are drowning their enthusiasm about distant travels. The horizon is enjoying the peace. The quietude of sleepy ports. Naval binoculars went out together with the nosey look in the seamen’s eyes.

91

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Przetoczyłem głowę z nocnego tapczanu we wschodzący poranek. Obejrzałem w tafli zachodzącego księżyca blask snu. Miał kolor różowy. Opadły z niego polarne włosy niewiasty. Mroźne dłonie miała. Czułem jej dotyk po moich plecach odchodziły spojrzenia. Jeszcze zostawiłem rysę na ustach. Zamieniła się w obłok i odleciała.

Pochłonął mnie wschodzący poranek.

Na imię miał. Rozkosz Tulipana.

92

Things written in prose

Mariusz Bober

I rolled my head from the night couch into the rising morning. I watched the glow of a dream in the surface of the setting moon.

It was pink in colour. The polar hair of a woman fell down from it. Frosty hands she had. I felt her touch on my back the looks were going away. I left the scratch on the lips.

She changed into a cloud and flew away. The rising morning devoured me. Its name was.

The Delight of the Tulip.

93

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Przyszła stuletnia jesień. Z drzew opadają brodate liście. Ryjąc w ziemi głębokie bruzdy.

W nich ranione dżdżownice. Za chwilę pikujące z jazgotem gawrony. Krew na ziemi.

Zapowiada się długa czerwona jesień.

94

Things written in prose

Mariusz Bober

A hundred years’ autumn has come. Bearded leaves are falling from trees. Digging deep furrows in the earth. Inside them wounded earthworms. In a while rooks swooping with clamour. Blood on the earth. It seems like a long red winter is coming.

95

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Pulsujący oddech piersi popycha jedno po drugim żebro krzesła. Upadło spienieniem pleców na taflę podłogi. Łomot grzmot połamanych kości. Szkielet oparcia pozostał zmartwiony. Pogrzebany zostanie.

A później popiół wiatr... pozostało jedwabne wspomnienie.

96

Things written in prose

Mariusz Bober

The pulsating breath of the chest is pushing one rib of the chair after another. The foaming of the backs made the chair fell down on the surface of the floor. A thud thunder of broken bones. The skeleton of a backrest remained worried. Buried it shall be. Later on ash wind‌ there remained a silky memory.

97

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Rzeczy prozą pisane. Do bólu do cierpienia. Do nieznoszenia siebie wzajemnie. Wyżymając siebie wzajemnie. Wyżymając pościel wyżymając siebie. Ukradkiem jeszcze Tamiza Ren Wisła płyną ludzkimi odchodami ekologicznymi odpadami zdrowej żywności.

Ekologiczni my humanitarni w swoich przybytkach. Odważni skwarką Chopinem i Słowackim znudzonym Zygmuntem Warszawy. Prozą toczone sny. Trajektorią lotu myśli dopadają potu pióra. Chusteczki sól cedzą. Do obiadu złudzeń do kotletów martwych czerwonych buraczków. Krwią przypłaciły. Ekologiczny obiad. Rzeczy prozą pisane.

98

Things written in prose

Mariusz Bober

Things written in prose. To the point of pain suffering. To the point of aversion to one another. Wringing one another. Wringing bedclothes wringing themselves. Furtively the Thames the Rhine the Vistula still flow with human faeces environmentally friendly health food waste. We, environmentally friendly humanitarian in our abodes. Brave by our greaves Chopin Słowacki bored Warsaw’s Sigismud. Dreams seeped with prose. Following their flight trajectory thoughts seize the sweat of a pen. The handkerchiefs strain salt. For a dinner of illusions for cutlets dead red beetroots. They paid with their blood. An environmentally friendly dinner. Things written in prose.

99

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Sekcja wykazała brak duszy. Serce słowika.

Wątroba świni. Język gończego psa. Mózgu nie było. Ciało przypominało kołderkę snów.

A nogi, jak to nogi. Koślawe i owłosione.

To jakiś japiszon z ery przedlodowcowej.

Znaki szczególne: w przełyku znaleziono papierek po lodach „Coral”.

100

Things written in prose

Mariusz Bober

The autopsy showed the lack of soul. The heart of a nightingale. The liver of a pig. The tongue of a hound. There was no brain. The body resembled a small duvet of dreams.

And the legs, like legs. Crooked and hairy.

It’s some yuppie of the pre-glacial age.

Distinguishing marks: ‘Coral’ ice cream wrapper was found in the gullet.

101

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Skamieniałe spojrzenie chleba zaprzepaściło nadzieje na śniadanie. I stały się suchary pochlebstw sprzedawanych na stoiskach próżności. Stare, pomarszczone twarze kupców wciskają kit do ram oczu.

Uśmiechem dodając pulchność i aromat z przeszłości. Uwierzyć mamy. Takie prawo bezlitosne.

102

Things written in prose

Mariusz Bober

Fossilized bread’s glance squandered the hopes for a breakfast. And there were the rusks of flattery sold on the stalls of vanity. Old, wrinkled faces of merchants are pressing putty into eye frames. By means of their smiles they are adding softness and aroma from the past. We are supposed to believe.

Such a merciless law.

103

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Skowronie serce gdy TY Gawronie mój miły pióra swe liczysz. Potworze czarny jak smoła. Ja jestem delikatna ty jesteś potwór.

Stary trupie. Padalcu. Pióra liczysz. Egoista z Ciebie mój miły Panie. Gawronie. Nie zauważasz moich zalotów. Serca mojego skowronka. Twoje gawrona. Wszystko przez pióra. Czarne Twoje gawrona.

104

Things written in prose

Mariusz Bober

The heart of a lark when YOU my dear Rook count your feathers. You a monster black as tar. I’m delicate you’re a monster. You old goner. You blindworm15. You count your feathers. You’re an egoist my dear Lord. You rook. You don’t notice my wooing. Nor my heart of a lark. Your heart is of a Rook. All because of the feathers. Your black feathers of a rook.

15 The Polish version contains an untranslatable pun, namely the Polish word „padalec” (Eng. ‘blindworm’) does not only mean an animal but it can also be used in a similar sense as English ‘scumbag’.

105

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Spadające gwiazdy świadomości. Do dna do dna piły radość bukietów ze skrzydeł tęczy.

Później kręciły warkocze z trawy. Patrzyły na nie delikatne brzozy. Niewinne były.

106

Things written in prose

Mariusz Bober

Falling stars of consciousness. To the bottom to the bottom they were drinking the joy of bouquets from the wings of a rainbow. Then they were spinning grass plaits. Delicate birches were looking at them. Innocent they were.

107

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Ślubowałem Ci miłość dozgonną ślubowałem.

Zabrakło wkrętów by przytwierdzić ją do ściany. Upadła z hukiem o blat kawy.

Posypał się grad ziaren dachówki popękały.

Dozgonna miłość zjechała po stromym dachu życia na same dno. Później był letarg.

Hibernacja konserwacja. Otworzyli jacyś ludzie po wielu wiekach otworzyli. Wydobył się odór dozgonnej miłości.

108

Things written in prose

Mariusz Bober

I vowed lifelong love to you I vowed. I ran out of screws to fix it to the wall. It fell down with a bump and against the table top of coffee. The hail of grains rained down roof tiles cracked. The lifelong love went down the steep roof to the very bottom. Then there was lethargy. Hibernation preservation.

Some people opened it ages later they opened it. A stench of lifelong love came out.

109

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

W przyszłości życie ugnie się pod ciężarem moich kroków. W przyszłości tamy odejdą.

Rzeka popłynie. I stanie się wiosna. Rzeka wyleje obfitością kaczeńców i zaleje błękitne łąki niebios. I stanie się siedmiokrotna tęcza nieba. Zatańczą na niej Aniołowie. I tak oto stała się Miłość.

110

Things written in prose

Mariusz Bober

In the future life will bend under the weight of my steps. In the future dams will come away. The river will come to flow. And the spring will dawn. The river will overflow with the abundance of marsh marigolds and will flood blue meadows of the heavens. And a sevenfold rainbow of the sky will emerge.

Angels will dance on it. And thereby Love came into existence.

111

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Ulepieni z gliny i wosku. My ulepieni. Na obraz i podobieństwo spadających żołędzi.

Spadających. Monumentalnie wieczni jak popiół zanurzany w oceanie. Obojętnie jakim.

Poczęci z gliny i wosku. My.

112

Things written in prose

Mariusz Bober

Modelled from clay and wax. We, the modelled. In the image and after likeness of falling acorns. Of the falling ones.

Monumentally eternal as ash immersed in an ocean. No matter in which one. Conceived from clay and wax. We.

113

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Ułożyłem nowe plastry nieba. Sączyła się z nich krew chrabąszczy. Skarabeuszy. Egipskich ciemności nie zapomniały. Noc otuliła ich srebrną woalą księżyca. Przeżyją wszystkich egipskie chrabąszcze. Przeżyją.

114

Things written in prose

Mariusz Bober

I laid new pieces of the sky. The blood of chafers was oozing from it. The blood of scarabs. They didn’t forget the Egyptian darkness. The night wrapped them in a silver veil of the moon. Egyptian chafers will outlive everyone. They will.

115

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

W okolicy złamanego grosza stał staruszek z podartym rondem kapelusza. Rozmawiając z mchami majaczył ludzkie prawdy. Dymiąc w ich usta wczorajsze śniadanie. Oddech miał ciężki niczym stalowe mosty. Rozpiętość uśmiechu i życzliwość wielka jak złote łany pustyni Gobi. Szczerzący nagie pięty rozmodlone kolana. Ukradkiem spoglądał ucho naginał lecz mchy zielenią milczały.

116

Things written in prose

Mariusz Bober

In the vicinity of a plugged nickel stood an oldie with a tattered hat brim. Talking to the mosses, he would rave human truths.

Smoking yesterday’s breakfast in their mouths. His breath was heavy like steel bridges. A great smilespan and kindness like golden fields of the Gobi Desert. Baring his bare feet knees deep in prayer. He would glance furtively he would bend his ear but the mosses remained silent with their green.

117

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

W opasłych tomiskach mózgu Pan Cogito kwiatki sadzi. Bursztynowe posadzki bursztynowa komnata. Zjedzone bo przypominały karmel. Nie ma czego szukać.

Naiwni.

118

Things written in prose

Mariusz Bober

In the bulky volumes of his brain Mr Cogito is planting flowers. Amber flooring amber chamber. Eaten because they resembled caramel. There’s nothing to look for. Naive ones.

119

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

W skórce swej dłoni krople deszczu przynosisz.

Ja niczym sikorka piję życie z Twoich dłoni. I tak umieram mój miły. Umieram.

Twe dłonie dziurawe. Nie ma żabiej błony między palcami. Ludzkimi do reszty. Bez reszty oddany mojemu sercu. Umieram mój miły. Umieram. Z pragnienia błony palców Twoich. Przelewa się życie moje a Ty nic.

Bezsilny jesteś. Umieram. Umarła. Bezsilny byłem.

120

Things written in prose

Mariusz Bober

In the little skin of your hand raindrops you are bringing. Like a small tit I am drinking life from your hands. And thereby I am dying my dear. I am dying. Your leaky hands. There is no frog web between your fingers. Human through and through. You, thoroughly devoted to my heart. I am dying my dear. I am dying. Of the craving for the web of your fingers. My life is spilling through and you are doing nothing. You are powerless. I am dying. She died. I was powerless.

121

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Widziałem jak modliszka zza pazuchy czerpała modlitwę srebrnego konia. Oniemiała ziemia prostotą dźwięków. Był taniec i zgrzytanie sztućców o miedziane misy.

I była radość do szpiku kości. Był też kronikarz z przeszłości. Przybył zdumiony słowami zaklęć cudownych jakich jeszcze nie słyszał. Różnorodnością splotów ciał kobiet i ciał drzew. I było słońce i była gęstwina lasu. Tylko nas tam nie było. My zawsze jacyś nieobecni w wydarzeniach dni naszych.

122

Things written in prose

Mariusz Bober

I saw a praying mantis culling from its bosom a prayer of a silver horse. The earth became speechless with the simplicity of the sounds. There was dance and the rasping of the cutlery against copper bowls. And there was joy to the marrow. There was also a chronicler from the past. He arrived astounded by the words of the wondrous spells which he hadn’t heard before. By the variety of the convolutions of the bodies of women and trees. And there was the sun and the thicket of a forest. Only we were not there. We always somehow absent from the events of our days.

123

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Widziałem jelenia który umierał w biegu.

Widziałem wiewiórkę rudą ze starości.

Konała w rudzie żelaza. I orła który stracił swoją wolność. Wdarły się w jego przestrzeń stalowe ptaki. Niby wieczne choć czasami padają z hukiem umierających ciał o ziemię.

I konia z wypalonym bokiem. Umierał z bólu czerwoności rozpalonego żelaza. Umierał.

124

Things written in prose

Mariusz Bober

I saw a deer that was dying while running. I saw a squirrel red of old age. It was dying in iron ore16. And an eagle that lost its freedom.

Steel birds intruded into its space. Seemingly everlasting but at times they fall with a bump of dying bodies against the ground. And a horse with one side branded. It was dying of the pain from the red of the hot iron. It was dying.

16 The original version of the text contains an untranslatable pun: the Polish counterparts of the English words ‘red’ and ‘ore’ are identical in form, namely „ruda”.

125

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Wytrącone z równowagi dłonie krzyczały pomocy.

126

Things written in prose

Mariusz Bober

Thrown off balance the hands were calling for help.

127

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z ewangelicznego stropu nieba Anioł zygzaki śle. Pocztą pantoflową.

128

Things written in prose

Mariusz Bober

From an evangelical ceiling of heaven an Angel is sending zigzags. Through the grapevine.

129

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z kości swoich dłoni wypuściłem Twoje życie. Łkało jak szalone.

130

Things written in prose

Mariusz Bober

Out of the bones of my hands I released your life. It was sobbing like mad.

131

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z matecznika wspomnień wychylił się niedźwiedź brunatny ze starości. Opuścił nos zatapiając się w aromacie swojego ciała.

Pełne było jego dzieci kosmatych. Skosztował jedno po drugim w pieczeni zębów swoich.

Odszedł przejęty to nie były jego dzieci.

132

Things written in prose

Mariusz Bober

A bear brown of old age leaned out from a lair of memories. It lowered its nose immersing itself in the aroma of its own body. Which was full of its furry children. It tasted them one after another in the roast of its teeth. It went away troubled they weren’t its children.

133

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z nieustających gejzerów ziemi wydobywają się pytania. Sączone uciskiem skał. Szczelina szczelinie podaje echo głos. Plotkują sobie o swoim ucisku. Obwiniają siebie za nadmierne obżarstwo otyłość i ciężar którego nie umieją znieść. Wydobywa się ciecz ich refleksji zadumy nad ich własną słabością. Kiedyś przestaną nim sen uniesie ich ciała nim skruszone resztki skał opadną pytaniami nim wzniosą się na obłoku własnych dusz.

Szczeliną do góry. A tam będą czekać na nie poławiacze błękitnych pereł z drewnianymi workami wysłanymi jedwabiem. I spoczną w pościeli wiecznego muzeum.

134

Things written in prose

Mariusz Bober

From the relentless geysers of the earth questions are coming up. Oozed out by the embrace of the rocks. A cleft is passing an echo a voice to a cleft. They are gossiping together about their embrace. They are blaming each other for excessive gluttony obesity and the weight which they cannot bear. The liquid of their reflection of the musing about their own weakness is trickling. One day they will stop before sleep carries their bodies before the crumbled remains of the rocks fall with the questions before they rise on the cloud of their souls.

With a cleft upwards. And there will be blue pearl divers waiting for them with wooden sacks padded with silk. And they will rest in the bedclothes of an everlasting museum.

135

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z odwagą oddychającego zegara śpiesznie podążał do pracy łona. Tam odejdzie wpatrzony teraz w toń jej herbaty. Zastygła na jego oczach z prędkością skoku jaguara.

Nie zdążyła. Jego niezaspokojone pragnienie rozbiło się o zmrożoną taflę granulatu.

Rozlały się perły a on skonał.

136

Things written in prose

Mariusz Bober

With the courage of a breathing clock he quickly headed for work’s bosom. There he will go away gazing now into the depths of her tea. She halted before his very eyes with the speed of a jaguar’s jump. Not in time. His unquenched thirst crashed against a frozen surface of granules. The pearls spilled and he died.

137

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z pieca wyjęto dwa niezobowiązujące do niczego stosy śledzi. Śmierdziało jak cholera.

Poza tym wszystko było w porządku. Tylko jakoś kucharz nietęgą minę miał. Śledź jak to śledź zawsze do czegoś a tu kucharz abstynent. Śledź honorowy zjeść się nie dał.

138

Things written in prose

Mariusz Bober

Two not obliging to anything piles of herrings were taken from the oven. They bloody stank.

Apart from this, everything was fine. Only some cook had a long face. A herring like a herring always with something and there you have him - a cook-teetotaller. An herring of honour didn’t let itself be eaten.

139

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Z ubiegłej epoki pozostały stare gramofony.

Kilka starych czarnych płyt z otworami na kolorowe paciorki. Skrzętnie całowane przez złotopękatą ropuchę. Strzegła skarbu księcia który rzekomo zapomniał jej uwolnić.

Ropucha uwierzyła w kolorowe paciorki i ubiegła epokę. Konserw-Artystka z ropuchy tej.

140

Things written in prose

Mariusz Bober

Old gramophones remained after a bygone era. A few old black records with holes for colourful beads. Scrupulously kissed by a golden-bulky toad. It guarded the treasure of a prince who allegedly forgot to set the toad free. It believed in the colourful beads and the bygone era.

A Conserv-Artist it was.

141

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Niespokójny. Twoja bądź wojna Twoja nie nasza. Chleba naszego powszedniego raki dają nam uciec jeszcze. I nie wody pokłosie ale budź nas na pokuszenie ale baw nas do rana i prowadź pewnie do domu. Ojcze nasz jest ten który nas zwodzi na pokuszenie.

Ale nie budź nas ale baw nas do rana. Od pokuszenia wybaw nas Panie.

142

Things written in prose

Mariusz Bober

Unpeaceful. Thy war be done Thine not ours.

Our daily bread crayfishes still let us escape.

And not the water’s harvest but wake us to temptation but please us until dawn and lead us safely to our abodes. Our Father is the one who leads us into temptation. But do not wake us but please us until dawn. Lord, deliver us from temptation.

143

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Zsuwałem się powoli z Twoich policzków niczym rozsypywany sznur pereł. Stoczyłem się jak purpurowa łza otoczyły mnie doliny Twojego nagiego ciała. Wzmógł się potok.

Ryby pląsać zaczęły czarodziejskie tańce.

Skrzypiała podłoga a na niej my na odległość zmiażdżonych łez. Na odległość nieostrego wzroku. Na odległość wyczuwalnego bicia skowronka. Kwilił pieśń serca robiąc na drutach malutkie gniazdko. Obok wiosenne liście kołysały jego nadzieje. Piękne nieprawdaż? Łza do łzy serce do serca.

I uplótł malutkie buciki na dary losu. Skinął okiem za burtę – przypływ był. A on pełen owej nadziei kołatał echo. Wysyłał modlitwy plącząc pazurki. On mały skowronek on pełen zachwytu.

144

Things written in prose

Mariusz Bober

I was sliding slowly down your cheeks like a string of pearls being scattered. I rolled down as a purple tear the valleys of Your naked body surrounded me. The brook rose. The fish started to do witchy dances. The floor was creaking and on it we at a distance of crushed tears. At a distance of blurred vision.

At a distance of a perceptible pulse of a lark.

It was twittering a heart’s song knitting a tiny nest. Nearby spring leaves were rocking its hopes. Beautiful, isn’t it? Tear to tear heart to heart. And it weaved tiny shoes for the gifts of fortune. It nodded its eye overboard – the tide came in. And the lark full of this hope was rattling the echo. It was sending prayers tangling its little claws. It a little lark it full of admiration.

145

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Zwierciadło powiedziało że jest piękny jak róża w ogrodzie. Powiedziało korzenie łodyga liście piękniejsze od słońca. Skrępowane słońce skrępowane. Promienie dłoni zdziwienie słoni słoni słoni jąka się lecz nic to nic...

146

Things written in prose

Mariusz Bober

The looking glass said that he was beautiful as a rose in the garden. It said the roots the stem the leaves more beautiful than the sun.

Hampered sun hampered17. The beams of hands the amazement of elephants elephants elephants he stutters but it’s nothing nothing...

17 The past participle form and the past simple form of the English verb ‘to hamper’ are identical (‘hampered’), which may lead the reader to understand the phrase in the following way: ‘hampered sun [did what?] hampered’, which is not the intended meaning here. In fact, both words ‘hampered’ are past participle forms put in an unusual order to mirror the unusual word order in the Polish version. In Polish the two forms derived from the verb „skrępować” (Eng. ‘hamper’) are different: they are „skrępowany” and „skrępował”, respectively. Therefore, contrary to the English version, only one reading is possible in the case of the Polish text.

147

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Zwierciadło powiedziało że odejdę. Że stanę na szczycie wieży. Będzie rozkaz rozwinąć szal wstęgę kroków w przestrzeń. Dalej będzie rozkaz idź. I pójdę jak każdy kto pozostawia własny cień. Odejdę jak Oni odchodzą.

W ciszy. W milczeniu. Z rysą na skroni dnia.

Odejdę.

148

Things written in prose

Mariusz Bober

The looking glass said that I would go away.

That I would stand on the top of a tower.

There will be an order to unwind a shawl a band of steps into space. Then there will be an order go. And I will go as everyone who leaves his own shadow. I will go away as They do. In quietness. In silence. With a scratch on a temple18 of a day. I will go away.

18

’Temple’ in the anatomical sense of the word.

149

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Zwierciadło powiedziało że odejdę na wieki.

Spocznę w pokoju na wieki.

150

Things written in prose

Mariusz Bober

The looking glass said that I would go away for ever. I would rest in peace for ever.

151

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Mała saga Proza polska ostatnich lat przeżywa istną rewolucję. Staje się skrótowa lub obszerna. Nie mówiąc już o języku, który często daleki jest od jego piękna. Łączy z sobą często esej, dziennik, czystą informację, publicystykę, prozę poetycką, a nie rzadko i zwyczajny bełkot. Proza realistyczna, psychologiczna, taka, jaką m.in. uprawiali Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Wojciech Żukrowski czy nawet Jan Dobraczyński – znika, zniknęła. Proza światowa też przeżywa coś w rodzaju kryzysu, chociaż bywa on inny, niż u nas. Na przykład w Stanach Zjednoczonych pojawiają się książki – sagi.

Nie takie, które przekazała nam historia literatury, ale sagi tzw. współczesne. Skrótowe, choć epickie. Już może nie legendarno – historyczne. Nie o wybitnych rodach, ale o człowieku, ludziach, często zwykłych. Jeśli idzie o polską prozę współczesną, o prozatorskie książki, wybitne, które mógłbym nazwać w jakiejś mierze sagami to są to m.in.: „Świat nura” Aleksandra Kościówa (książka obfita objętościowo) czy Andrzeja Czcibora - Piotrowskiego „Straszne dni” (objętość normalna, jak bywało w książkach prozatorskich).

Myślę, że w pewnej mierze do książki – sagi (jest ona jednak bardzo skrótowa objętościowo) można by zaliczyć prozę Mariusza Bobera pt. „Rzeczy prozą pisane”. U Bobera najważniejszy jest człowiek: „Bracia i siostry. Rówieśnicy”.

Nie tylko zresztą rówieśnicy. Ważny jest ich dramat ludzki. To wszystko, co towarzyszy człowiekowi z chwilą jego narodzin. Ból, cierpienie, niedosyt, jakieś krople radości, małe szczęście i poszukiwanie dla siebie miejsca w świecie pełnym chaosu i barbarzyństwa.

Poszukiwanie prawdy o sobie, aż do bólu.

152

Things written in prose

Mariusz Bober

„Dzban, dzban. Odnaleziony w lesie akacji. Pełen nadziei na skarby”. Lecz co z tym skarbem czyni człowiek, który staje się barbarzyńcą? Co czynimy z darem piękna, szlachetności, naszym trwaniem? Czy bliskość człowieka do człowieka, wyciągnięcie dłoni do drugiej osoby to obowiązek, powołanie? A może jeden z największych darów, które otrzymaliśmy i z których będziemy zdawać kiedyś rachunek sumienia?

Bober metaforycznie, ale i bardzo zwyczajnie, jako artysta pyta o te wszystkie przesłania. Pyta, gdyż pytania są sensem sztuki. Miłość...wobec niej Pisarz staje jak gdyby bezbronny. Nie dlatego, że jest mu ona obca. Ale może z jej nadmiaru i czystości, o którą jakże trudno w świecie pośpiechu, materializmu i fałszu.

Godne podkreślenia u Mariusza Bobera jest to, że pisarz wierzy w sztukę i jej ocalenie, którą niesie człowiekowi; wierzy, że trzeba iść i iść, nigdy ustawać. „Dalej będzie rozkaz idź”.

Działalność Mariusza Bobera budzi wręcz podziw i dla jego poświęcenia się kulturze w ogóle, literaturze, dla jego miłości do tradycji literackiej i oddaniu się poprzez sztukę człowiekowi, który dzisiaj, zwłaszcza dzisiaj, bardzo potrzebuje piękna, aby ocalić siebie i swoją duszę; aby ocalić ekologię swojej duszy.

Zdzisław Tadeusz Łączkowski Warszawa, 6.02.2009 153

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Little Saga Polish prose of the recent years is undergoing a genuine revolution. It is becoming concise or voluminous, not to mention its language, which is often far from being beautiful. It frequently combines features of essay, diary, pure information, journalism, poetic prose and not so seldom – plain gibberish. Realistic, psychological prose, which was written by Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Wojciech Żukrowski or even Jan Dobraczyński is disappearing, has disappeared. International prose is also going through a kind of crisis, although the nature of this crisis tends to be different than in Poland. For instance, in the United States the type of books that are being published nowadays are sagas. Not the kind of sagas which were passed on to us by the history of literature but the so-called contemporary sagas. Concise though epic. Perhaps no longer legendary and historical. Not about esteemed dynasties but about a man, about people, often common ones. Speaking about Polish contemporary prose, about prose books, the outstanding ones, which could be called sagas to some extent, these would be, for example, „Świat nura” by Aleksander Kościów (quite bulky in terms of volume) or “Straszne dni” by Andrzej Czcibor-Piotrowski (normal volume, just as it used to be with prose books).

I think that to a certain degree ‘Things Written in Prose’ by Mariusz Bober could be counted as a saga-book (although a very concise one). Man is most important in Bober’s writing: ‘Brothers and Sisters. Peers’. Not only peers for that matter. What is significant is their human drama.

All this which accompanies a man from the moment of his birth. Pain, suffering, insufficiency, some drops of joy, glimpses of happiness 154

Things written in prose

Mariusz Bober

and the search for the place for himself in the world full of chaos and barbarism. Searching for the truth about himself to the point of pain. ‘Jug jug. Found in an acacia forest. Full of hope for treasures’. But what does a man, after becoming a barbarian, do with this treasure? What do we do with the gift of beauty, righteousness, our existence? Is closeness between one person and another or lending a hand to another person a duty, a calling? Or maybe is it one of the greatest gifts which we received and one day we will have to examine our consciences as to how we used it?

Metaphorically, but also quite plainly, Bober, as an artist, asks about all these motifs. He asks since the questions are the sense of art. Love... in the face of it the Writer stands, as it seems, vulnerable. Not because it is unfamiliar to him.

But perhaps because of its excess and purity, which is so hard to find in the world of haste, materialism and hypocrisy. What is noteworthy in Mariusz Bober’s literary works is his belief in art and the salvation it brings to a man; he believes that one has to keep going and never stop. ‘Then there will be an order go’.

Mariusz Bober’s activity in fact stirs admiration for his dedication to literature and culture in its broad sense as well as for his love to literary tradition and service to a man through art. The more so that today, especially today, one is in great need of beauty to save oneself and his soul; to save the ecology of his soul.

Zdzisław Tadeusz Łączkowski Warsaw, 6.02.2009

155

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Mariusz Bober ur. w 1976 r. w Radzyniu Podlaskim Działalność twórcza od 1995 r. Wydał „Pseudoporadnik. Jak stworzyć dobry wieczór autorski.” W poczekalni na wydanie kilka innych publikacji. Pierwsza grupa literacka: „Szara Naga Jama” – Kraków. Obecnie „Konfraternia Kozirynek” – Radzyń Podlaski. Uczestnik Turniejów Jednego Wiersza (Grand Prix w 2002 za wiersz „Bezdomność”). Juror konkursów literacko-artystycznych. Klawiszowiec w zespole „Clayster” (nie istniejący już zespół).

3 płyty demo improwizacji fortepianowych.

Pisze: eseje, felietony, artykuły prasowe, wiersze, mikropowieści, opowiadania, prozę poetycką, recenzje, wywiady.

Autor wywiadów m.in.: z prof. Henrykiem Skolimowskim, Januszem Kapustą, Wojciechem Konikiewiczem, dr Dominikiem Burakowskim, Markiem Raduli, Leszkiem Cichońskim, Włodzimierzem Nahornym, Neilem Zazą, Rickiem Jarow, Michałem Staszczakiem, Anną Wyszkoni (Łzy), Ewą Błaszczyk, Jackiem Dewódzkim, Katarzyną Łochowską, Adamem Kulikiem, Dominiką Ziemnicką, Markiem Polakiewiczem i innymi.

156

Things written in prose

Mariusz Bober

Związany z: Radzyńskim Magazynem Społeczno-Kulturalnym „GROT”. Na jego łamach opublikował ponad 200 artykułów o tematyce społeczno-kulturalnej. Prowadził m.in.: autorską rubrykę kulturalną pt.:”Strefa Kulturalna”.

Tworzył i redagował „Myśl Twórczą” Pismo Ludzi Kreatywnych. Kwartalnikiem Kulturalnym „Kozirynek”. Nagroda „Niestrudzony dla Kultury” Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za współtworzenie pisma. Redagował biuletyn Klubu Ludzi Sukcesu. „RzeczPospolitą Kulturalną” wydawnictwa BrandBook London Publishing Ltd. „Wspólnotą Powiatową” na jej łamach w autorskiej rubryce „Radzyń Kulturalny”. „iledzisiaj.pl” Publikował w: „Podlaski Kwartalnik Kulturalny”, „Grot”, „Kozirynek”, „RzeczPospolita Kulturalna”, „Myśl Twórcza”, „Arkusze literackie”, „Antologia wschodnich grup poetyckich”, „Szafa”, „Krytyka Literacka”, „Wspólnota Powiatowa”, serwisach internetowych: www.iledzisiaj.pl, ww.radzyniacy. pl, www.radioradzyn.pl, www.knowacz.pl, oraz na autorskim blogu www.mariuszbober. wordpress.com.

Filmy: statysta w „Pianiście” Romana Polańskiego.

Wypowiedzi w: „Polityka”, „Kariera”, „Wegetariański Świat”, „Interia.pl”, „Katolickie Radio Podlasia”, „Radio Lublin”. W 2008 i 2011 roku w audycji „Słowa” na antenie „Radia Rzeszów” teksty autora czytali Beata Zarębianka oraz Przemysław Tejkowski.

157

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Współpracuje z Impresariatem Artystycznym „Bel-Canto” Ewy Korczyńskiej. Występował u boku takich artystów jak: Jerzy Trela, Przemysław Tejkowski, Janusz Tomecki, Alicja Płonka, Jan Michalak, Ewa Korczyńska, Odys Korczyński i innych.

Animator kultury. Twórca unikalnych, autorskich wieczorów poetyckich ( do 2011 – ok.

25). Amatorsko fotografuje i maluje. Od 1995 prowadzi dziennik (do 2011 roku 43 tomy).

Pasjonuje go życie i twórczość artystyczna Dalidy.

Uczestnik sesji inaugurującej powstanie Niezależnego Instytutu Harmonii i Dźwięku.

Prowadził autorską audycję „Pozytywnik Twojego Radia 6 Plus” w lokalnym radiu Twoje Radio 6 Plus. Współpracuje z Radzyńskim Ośrodkiem Kultury i Rekreacji. Sympatyzuje ze Staromiejskim Domem Kultury w Warszawie. Uczestnik konsultacji literackich. Od lat współpracuje ze Zdzisławem T. Łączkowskim (Stowarzyszenie Kultury Europejskiej).

W 2010 wraz z Karolem Samselem założył nieformalną i efemeryczną grupę literacko-artystyczną pod nazwą „Promieniści” nawiązującą do idei Tomasza Zana.

Członek międzynarodowego leksykonu osobistości szwajcarskiego wydawnictwa „Hubners Who is Who”. Tradycja leksykonu sięga 1849 roku.

Współzałożyciel Radzyńskiego Stowarzyszenia dla Kultury „Stuk-Puk”.

Członek Stowarzyszenia Polskich Wynalazców 158

Things written in prose

Mariusz Bober

i Racjonalizatorów.

W 2011 zaakceptowana kandydatura na członka Polskiego Stowarzyszenia Kultury Europejskiej z siedzibą w Wenecji.

Właściciel „Polihistora” Domu Twórczej Kariery.

Twórca Klubu Kreatywnego.

Z wykształcenia: technik mechanik, hotelarz, pedagog, doradca zawodu.

Zawodowo: redaktor, coach twórczej kariery.

www.whoiswho.com.pl 159

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Mariusz Bober b. 1976 in Radzyń Podlaski Creative activity from 1995. Mariusz Bober has published „Pseudoporadnik. Jak stworzyć dobry wieczór autorski” . A number of other works are still waiting to be published. The first literary group that Mariusz Bober belonged to was Szara Naga Jama in Kraków. At present he belongs to Konfraternia Kozirynek, a literary group in Radzyń Podlaski. Mariusz Bober has been awarded a Grand Prix for the poem „Bezdomność” in Turniej Jednego Wiersza . He is a jury member in artistic and literary competitions. He also played the keyboard in Clayster (the band no longer exists) and has recorded 3 demo albums with his piano improvisations.

Mariusz Bober writes: essays, features, newspaper articles, poems, micronovels, stories, poetic prose, reviews, interviews.

Among others, he interviewed: Prof. Henryk Skolimowski, Janusz Kapusta, Wojciech Konikiewicz, Dr Dominik Burakowski, Marek Raduli, Leszek Cichoński, Włodzimierz Nahorny, Neil Zaza, Rick Jarow, Michał Staszczak, Anna Wyszkoni (member of the band Łzy), Ewa Błaszczyk, Jacek Dewódzki, Katarzyna Łochowska, Adam Kulik, Dominika Ziemnicka, Marek Polakiewicz.

Associated with: Radzyński Magazyn Społeczno-Kulturalny GROT, in which he has been writing his own cultural column entitled „Strefa Kulturalna” and published over 200 articles on socio-cultural topics. He has created and 160

Things written in prose

Mariusz Bober

edited „Myśl Twórcza” Pismo Ludzi Kreatywnych and he has been associated with Kwartalnik Kulturalny „Kozirynek”. For his contribution to the magazine, he has been awarded the „Niestrudzony dla Kultury” prize by Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (the Association of Polish Writers). Mariusz Bober is also a former editor of the Klub Ludzi Sukcesu bulletin. In addition, he has been associated with: RzeczPospolita Kulturalna, published by BrandBook London Publishing Ltd., the Internet portal iledzisiaj.pl and Wspólnota Powiatowa, in which he has been writing his own column entitled „Radzyń Kulturalny”.

The literary works by Mariusz Bober have been published in: Podlaski Kwartalnik Kulturalny, Grot, Kozirynek, RzeczPospolita Kulturalna, Myśl Twórcza, Arkusze literackie, Antologia wschodnich grup poetyckich, Szafa, Krytyka Literacka, Wspólnota Powiatowa, on the websites www.iledzisiaj.pl, www.radzyniacy.pl, www.radioradzyn.pl and www. knowacz.pl, as well as on www.mariuszbober.wordpress. com, the blog devoted to his creative activity.

Films: Mariusz Bober played an extra in The Pianist by Roman Polański.

Mariusz Bober’s comments have been published in Polityka, Kariera, Wegetariański Świat, Interia.pl, Katolickie Radio Podlasia, Radio Lublin. In 2008 and 2011 his literary works were read by Beata Zarębianka and Przemysław Tejkowski in the programme „Słowa” on „Radio Rzeszów”.

161

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Mariusz Bober works with Ewa Korczyńska’s Impresariat Artystyczny „Bel-Canto” and has performed with such artists as, for example, Jerzy Trela, Przemysław Tejkowski, Janusz Tomecki, Alicja Płonka, Jan Michalak, Ewa Korczyńska, Odys Korczyński.

Organiser of cultural activities. Initiator of unusual poetry evenings (about 25 until 2011).

Amateur photographer and painter. Since 1995 he has been writing a diary, which until 2011 comprised of 43 volumes. He is passionate about Dalida’s life and artistic activity.

Participant of the inaugural session of Niezależny Instytut Harmonii i Dźwięku (Independent Institute of Harmony and Sound).

Mariusz Bober has hosted „Pozytywnik Twojego Radia 6 Plus”, his own radio programme broadcasted on the local Twoje Radio 6 Plus.

He works with Radzyński Ośrodek Kultury i Rekreacji (Radzyń Centre for Culture and Recreation). A friend of Staromiejski Dom Kultury w Warszawie (Old Town Cultural Centre in Warsaw). He participates in literary consultations. He has been working for many years with Zdzisław T. Łączkowski, a member of Stowarzyszenie Kultury Europejskiej (European Society of Culture).

In 2010 Mariusz Bober and Karol Samsel started Promieniści, an informal and ephemeral artistic and literary group referring to Tomasz Zan’s ideas.

Mariusz Bober has been included in the International Who’s Who, published by the Swiss 162

Things written in prose

Mariusz Bober

publishing house Hubners Who is Who. The tradition of the lexicon dates back to the year 1849.

Co-founder of Radzyńskie Stowarzyszenie dla Kultury „Stuk-Puk” .

Member of Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów. (Association of Polish Inventors and Rationalizers).

In 2011 he was accepted as a member of the Polish section of the European Society of Culture, located in Venice.

Owner of „Polihistor” Dom Twórczej Kariery .

The initiator of Klub Kreatywny .

By education: mechanical technician, hotelier, educator, career advisor.

By profession: editor and creative career coach.

www.herbaciarniasowa.pl 163

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Anna Widlarz tłumacz ustny i pisemny z języka polskiego na język angielskiego i z angielskiego na polski. Magister Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Z pasją przekłada zagranicznych nauczycieli na warsztatach rozwoju osobistego oraz tłumaczy ustnie tematy związane z psychologią i terapią, muzyką, szeroko rozumianą kulturą (a w szczególności kulturą Indii), polityką oraz zdrowiem i zdrowym trybem życia. Pisemnie najchętniej przekłada prace z dziedziny etnografii, publicystykę, literaturę, dramat, ale zabiera się też za bardziej “konkretne” treści jak na przykład dokumentacje firmowe czy specyfikacje techniczne.

Uwielbia pracę z głosem oraz ustną interpretację tekstu: napisała monodram na podstawie książki Bóg rzeczy małych Arundhati Roy i zagrała w nim Ammu, matkę Rahel i Esthy; przetłumaczyła także na angielski fabułę i dialogi gry komputerowej Blind Shot, po czym udzieliła swojego głosu Nicole - głównej bohaterce gry. Podczas studiów, współtworzyła i współprowadziła audycję na temat najnowszej polskiej poezji, nadawaną na falach Radia eX-FM (dzisiejsza Radiofonia) oraz współprowadziła dwie dwujęzyczne (polsko-angielskie) audycje o muzyce i poezji w Radiu Alfa i Radiu eX-FM. Ponadto, pisała do anglojęzycznego dziennika The Krakow Post.

W czasie wolnym (który paradoksalnie mija 164

Things written in prose

Mariusz Bober

najszybciej) eksploruje okolice z perspektywy rowerowej, gra na djembie i karimbie, pisze piosenki i wymyśla melodie, chodzi na koncerty, warsztaty i powoli “zaludnia” przyjaciółmi Warszawę, do której właśnie zaniósł ją the wind of change.

Kontakt: annawidlarz@wp.pl Facebook: Anna Widlarz (ta ruda) Foto Grzegorz Palus

165

Mariusz Bober

Rzeczy prozą pisane

Anna Widlarz English to Polish and Polish to English translator and interpreter, holding an MA Diploma in English Studies (Jagiellonian University, Kraków). She passionately interprets for foreign teachers at personal growth workshops and translates orally topics related to psychology and therapy, music, culture in a broad sense (and the culture of India in particular), politics as well as health and healthy lifestyle issues. With regard to texts, her favourites are ethnographic essays, journalistic writing, literature and drama but she also puts her hands on more ‘matter-of-fact’ content like corporate documentation or technical specifications. She relishes oral interpretation of literature and work using her voice: she wrote a monodrama on the basis of the book The God of Small Things by Arundhati Roy and acted the part of Ammu in the play; she has also translated into English the scenario and dialogues of the computer game Blind Shot and voiced Nicole – the main female character in the game. As a student, she has co-authored and co-hosted the programme on the latest Polish poetry on Radio eX-FM (currently Radiofonia) and co-hosted two bilingual (Polish-English) programmes about music and poetry on Radio Alfa and Radio eX-FM. Apart from this, she has also written for The Krakow Post, an English-language weekly.

In her leisure time (which paradoxically doesn’t go by lazily at all) she explores the surroundings from her bike’s perspective, plays djembe and karimba, writes songs and melodies, goes to concerts, workshops and slowly ‘peoples’ a new city with new friends, as the wind of change brought her to Warsaw.

Contact: annawidlarz@wp.pl Facebook: Anna Widlarz (the redhead) Photo by Grzegorz Palus 166