Proagri 163 sep web

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

September 2013 Nr / No 163 ISSN 1042–1558

Boer jy met bosluise?

Planttyd is hier:

Bakkies vir boere

Wildbedryf staan al sterker

Kies die regte misstrooier Plant reg en wen Planters sonder prysskok

Die boer se droom: Somer sonder onkruid Meganisasie | Gewasproduksie | Veeboerdery | Hulpbronbestuur

AgriTrader

Navrae: Liezel Grobler 051-410-0900 liezel@studbook.co.za www.tulicattle.co.za

In hierdie uitgawe Redakteursbrief

Voorblad it is nog steeds droog in die somerreënvalstreek van ons land. Op www.proagri.co.za berig ons steeds te veel oor brande en hulle hartseer gevolge. Ons verneem van streke waar daar as gevolg van die droë somer nie genoeg voer weggesit kon word nie.

Maar tog, saam met September kom daar altyd nuwe hoop. Al is die reën nog weke weg, vul die natuur se ontwaking my, en ek glo ook elke boer, met die afwagting dat alles môre beter gaan wees. As die doringbome met ’n vars groen skynsel beklee word, die jasmyn se geure die aandlug vul en die perskebome begin bot, dan maak ons reg vir die nuwe seisoen.

Hierdie uitgawe van ProAgri is propvol nuus oor tegnologie en kennis wat die nuwe seisoen vir jou makliker kan maak; van die regte manier om ’n mieliepit te plant tot masjiene wat vrugteboerdery in die Kaap versoet en ’n skoffelmasjien wat tussen die slaaiplantjies loop – ek vertrou die lente-uitgawe gaan goeie inspirasie bied.

D

Onthou om gereeld op YouTube by die ProAgri-videosblad te gaan kyk na ons jongste videos. Die Orsi van Inttrac, wat sy pad deur die sekelbos oopvreet, is nogal iets om te aanskou! Kontak ons gerus vir videoproduksies.

Annemarie Joubert > annemarie@proagri.co.za

Zuiderwint se Comeb-groenteskoffel is een van die meganisasie-oplossings wat groenteboere se pad aansienlik gladder kan maak. Lees meer daaroor op bl 20. Ons vergeet ook nie die ander groot arbeidsgebruiker in die landbou, naamlik die vrugtebedryf nie. Lees op bl 19 watter verskil Southtrade se boordplatform kan maak.

SMARTPUBLISHING FREE MEDIA SPECIALISTS

Blok C, Menlyn Woods, Spritestraat 291, Faerie Glen Tel: 0861-777-225

www.smartpublishing.co.za Business-to-Business: Agriculture ABC Apr – Jun 2013 39 169 average copies per month

Copyright © 2013. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

ProAgri

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 2 Kies die regte misstrooier 6 Valtrac: Só moet ’n mens mos sny!

9 RovicLeers haal die prysskok uit planttyd 11 LEMKEN bewerk en plant soos ’n droom 13 Rumax doen dit self Gewasproduksie 15 Daar’s ’n slang(-bos) in die gras 17 Pioneer sê: Plant reg en stroop sukses 19 Southtrade versoet die produksie van sagtevrugte 20 Zuiderwint wen die oorlog teen onkruid 23 Ocmis se balk- en kruipspuit veg saam teen die droogte Hulpbronbestuur 24 Boere wen nou nog meer met TLU SA 25 Mahindra Genio: ’n aangename verrassing 27 Verblyfreg: Wat van vee, water en krag?

Veeboerdery 29 Sit Tal-Tec in en kry klaar 31 Boer jy met bosluise?

35 Wildsimposium en -ekspo: Daar’s ’n roering in die riete Gereeld 38 Veilings 45 GeneGids 46 AgriTrader 55 Koop tweedehands Ondersteun ProAgri se adverteerders!

Die Johannesburg International Motor Show 2013 vind net elke tweede jaar plaas en bied die grootste versameling wiele bymekaar op een plek in suidelike Afrika.

Die skou is van 18 – 27 Oktober by Nasrec in Johannesburg. www.jhbmotorshow.co.za Kyk in hierdie uitgawe wat bied Tata, FAW en Nissan aan boere.

www.proagri.co.za

Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Joubert > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za

2

Verslaggewer Du Preez de Villiers > 082-598-7329 dupreez@proagri.co.za Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

6

Bemarkers: Klein advertensies Xander Pieterse > 079-524-0934 xander@proagri.co.za Adele van Tonder > 0861-777-225 adele@proagri.co.za

17

Uitleg & grafika Esta van Niekerk Advertensienavrae Engela du Plessis > 0861-777-225 engela@proagri.co.za

19

29

Rekeninge Ronel Keet > 0861-777-225 accounts@smartpublishing.co.za Verspreiding en intekening Marlien v d Westhuizen > 0861-777-225 marlien@smartpublishing.co.za

Smart Publishing Hoofbestuurder Anneke Claassen > 012-342-5141 anneke@smartpublishing.co.za Gedruktemediabestuurder Suzanne van Niekerk Sakebestuurder George Grobler

ProAgri 163 – September 2013

1

Meganisasie

Die artikel is ’n opsomming van die artikel wat in ProAgri se Werktuiggids 2013 gaan verskyn.

Vir besprekings in die Werktuiggids kontak Stefan by 082-381-7563

Kies die regte misstrooier is inry lande toe is van die vroegste dae af een van die boer se gereelde take. Doeltreffende, eenvormige, akkurate bemesting is immers ’n sleutelfaktor in doeltreffende gewasproduksie.

Gelukkig is die dae verby dat die boer en sy werkers elke wavrag mis met grawe moes laai, land toe ry en met grawe so egalig as moontlik oor die land moes uitsprei. Deesdae is daar ’n verskeidenheid strooiers beskikbaar waaruit die boer kan kies. Daar is misstrooiers en kunsmisstrooiers, driepuntgemonteerde en sleepmodelle, basiese en gevorderde presisiestrooiers en selfs floddertenkwaens waarmee miswater op die lande versprei word. Maar juis hierdie verskeidenheid bring die boer voor die vraag te staan: Watter strooier moet ek kies?

M

Watter strooier?

Die eerste besluit wat die boer moet neem is of hy die strooier wil gebruik om mis, flodder of kunsmis en kalk te strooi, en daarna hoe groot die strooier wat hy koop moet wees.

Hoe groot?

Die besluit oor grootte is eenvoudig en maklik. Die strooier moet pas by die grootte van die lande waarop mis gestrooi gaan word. Die natuur wag vir niks en as die boer se strooiertjie te klein is om sy bemesting voor die optimum planttyd af te handel, gaan sake skeefloop. Eweneens maak dit nie ekonomiese sin om ’n oorgroot strooier vir ’n klein stukkie grond te koop nie.

Voorts moet die strooier by die trekker pas wat vir strooiwerk beskikbaar is. Die vrag en aandrywing van die strooier se meganisme verg soms nogal 2

ProAgri 163 – September 2013

heelwat trekkerkrag, veral as dit teen hellings op gesleep moet word, en jou trekker moet sterk genoeg wees om die werk te doen, maar ook hier beteken ’n oorgroot trekker onnodige vermorsing.

Driepuntstrooiers Driepuntgemonteerde strooiers is bedoel vir kleiner werk. Hierdie soort strooiers word ook gebruik om fyn saad, soos gras, te plant en ’n goeie driepuntstrooier het ’n roerder wat sorg dat die materiaal nie in sy pens vasstamp nie sonder om dit fyn te maal of te beskadig. ’n Driepuntgemonteerde strooier kan kunsmis gewoonlik tot ’n wydte van sowat 36 meter versprei.

maak dat dit uitnemend geskik is vir die soort mis wat hy tot sy beskikking het: Beesmis, skaapmis, hoendermis, varkmis, modder of dik flodder, of kompos.

Sleepmisstrooiers wat in Suid-Afrika gebruik word, is in groottes van vier tot 26 ton, en dalk self meer, beskikbaar, en het doeltreffende veerstelsels om die struktuur te beskerm en om te help dat die mis nie in die bodem van die strooier vasstamp nie.

Daar is sleepstrooiers met verskillende vlakke van gevorderdheid beskikbaar – van heel basies tot geskik vir die mees verfynde presisie-boerderystelsel.

Die boer sal die een kies wat by sy sak

Sleepmisstrooiers Mis verskil en wanneer die boer ’n misstrooier koop, is dit wys om seker te

’n Driepuntgemonteerde strooier. www.proagri.co.za

wees aangesien dit swaar vragte moet vervoer en dikwels oor moeilike terrein moet beweeg. Dit moet baie goed gegalvaniseer wees, en moet maklik kan skoonmaak.

Die finale besluit: Daar is ’n paar vereistes waaraan elke strooier moet voldoen: • Suksesvolle gewasproduksie is afhanklik van eenvormige groei.

Elke plant moet die ’n Presisiekunsmisstrooier se horisontale selfde toegang tot draaiskywe met verstelbare kunsmiswerpers. sonlig, vog en voedingstowwe hê, dan behaal die boer die en sy boerderypraktyk pas. hoogste opbrengs. Daarom moet ’n ’n Belangrike ontwikkeling is dubbelstrooier akkuraat en eenvormig doelige misstrooiers waarvan die strooi. strooimeganisme maklik verwyder kan • Hoe beter en fyner kalibreerbaar ’n word om dit geskik te maak vir die inry strooier is, hoe nuttiger is hy vir die van kuilvoer of ander voer. Dit beteken boer omdat oorbemesting sowel as dat die boer in wese twee nuttige werkonderbemesting die boer se winstuie vir die prys van een kry. gewendheid benadeel.

• ’n Strooier moet so ontwerp wees dat Sleepkunsmisstrooiers dit nie ’n land onnodig vastrap nie.

Sleepkunsmisstrooiers is spesiaal vir Dit beteken groot wiele, breë wiele of korrelkunsmis of poeierprodukte soos baie wiele. ’n Meerwielige strooier kalk ontwerp. trap wel nie grond so vas nie, maar ’n Goeie sleepkunsmisstrooier is as dit nie ’n doeltreffende krinkstelsel geskik vir presisietoediening van sowat het nie, kan dit moeilik wees om knap 15 kg tot 8 000 kg per hektaar en het ’n te draai en ook die grondoppervlakte werkspoed van tot 15 kmu, sodat die beskadig terwyl dit draai. Maak seker werk vinnig voltooi kan word. dat die strooier wat jy koop doeltreffend kan draai.

Floddertenkwaens • Kunsmis, mis of kalk moet in breë Veral melkboere het dikwels misdamme bane toegedien word sodat die land waaruit miswater gepomp en met met so min beweging as moontlik behulp van floddertenkwaens oor die deeglik bemes kan word. ’n Onnodige lande gespuit kan word. heen-en-weer ryery is duur en trap Floddertenkwaens is in verskillende die land onnodig vas, wat produksie groottes beskikbaar met ’n verskeidenbenadeel. Die bane moet egter nie so heid toedieningsmetodes, waarvan die breed wees dat toediening onakkuboer die een vir sy omstandighede en raat geskied of te veel deur wind behoeftes moet kies. beïnvloed kan word nie. ’n Flodderwa moet • Die werktuig moet stewig gebou stewig en duursaam wees en min onderhoud verg. Die boer se taak is

•

•

•

•

•

•

•

•

•

’n Veelsydige presisiestrooier besig om kalk te strooi. www.proagri.co.za

om te boer; nie om ure lank om ’n aandagsoekende misstrooier te kloek nie. Boervriendelike strooiers se ghriespunte is byvoorbeeld in banke gerangskik om die boer tyd en moeite te bespaar.

Sommige strooiers en floddertenkwaens is groot en swaar. ’n Doeltreffende remstelsel is dus noodsaaklik, veral op plase met hellings.

Die strooier moet so ontwerp wees dat mis, kunsmis of kalk gladweg en sonder verstoppings of vertragings na die strooimeganisme gevoer word. In kleiner, driepuntgemonteerde strooiers met swaartekragvoer beteken dit skuins, gladde kante en in groot sleepstrooiers ’n kettingaangedrewe latvloer of vervoerbandvloer.

Kunsmis, kalk en mis het vretende eienskappe. Daarom moet alle dele van die strooier wat met die kunsmis of mis in aanraking kom bytbestand wees.

Ratkaste moet sterk en duursaam wees om doeltreffende diens oor ’n lang tydperk te lewer.

Dit is noodsaaklik dat ’n strooier of floddertenk maklik heeltemal leeggemaak moet kan word. Niks verniel ’n masjien meer as ’n klompie kunsmis wat in hom agterbly nie, en wanneer jy die masjien die volgende jaar weer wil gebruik, het daardie kunsmis gewoonlik so hard geword dat dit die meganisme kan stuit of beskadig.

Voordat die boer ’n strooier aanskaf, moet eers seker gemaak word dat die strooier geskik sal wees vir sy beskikbare trekkers. As die strooier se meganisme hidroulies aangedryf word, moet seker gemaak word dat die trekker die nodige hidrouliese koppelpunte en vloei het. ’n Trekker se hyser moet ’n driepuntgemonteerde strooier maklik kan optel.

As ’n strooier op die pad moet loop, moet dit met al die nodige ligte toegerus word om veiligheid te verseker.

Een van die belangrikste oorwegings by die keuse van enige werktuig, is die verskaffer. Maak seker dat die verskaffer betroubaar en geloofwaardig is en woord hou. Maak ook seker dat hy kundig is en genoeg landboukennis het om jou die regte raad te gee en dat hy opgeleide personeel het om jou strooier altyd aan die loop te hou met die minste moontlike staantyd. Daarvoor moet hy ook ’n voldoende voorraad onderdele in voorraad hê.

Met enige werktuig wat gekoop word, moet die handelaar die boer op die plaas kom help om dit in bedryf te stel en seker maak dat alles na wense verloop. As ’n handelaar dit nie wil doen nie, mag dit dalk wys wees om ’n ander verskaffer te oorweeg.

ProAgri 163 – September 2013

3

Meganisasie

Só moet ’n mens mos sny!

Met ’n Pöttinger-snyer voor en langs jou Valtra, wen jy en jou diere loshande! think I can safely say there is not a better mower.”

Hamish Muir behoort te weet waarvan hy praat, want hy doen al vier jaar lank kontraksnywerk met Pöttinger se Novadisc-snyers in die Estcourt/Winterton-omgewing. Die toerusting word deur Valtrac in Suid-Afrika versprei.

Hamish beskryf die Novadisc 265 waarmee hy nou sny as briljant. “Dit is goeie tegnologie wat goed werk.”

Robert Fick, wat ook in die sentrale dele van KwaZulu-Natal, onder meer met ’n Novocat 3507 TED, snywerk doen, sê hulle gebruik die Pöttinger-snyers elke dag in die hooimaakseisoen en hulle is baie betroubaar. Hy sê daar is baie snyers in die mark en van hulle is regtig duur. “Die Pöttingers is mededingend wat prys betref en jy kan nie sy snywerk klop nie.”

Nog ’n voermaakkontrakteur wat met groot lof van sy Novadisc-snyers praat, is Clive Mingay wat veral in die dele suid van Pietermaritzburg werk. Hy sê die snyers sny skoon en glad en het nie ’n probleem om kontoere te hanteer nie.

“I

Pöttinger ontwerp vir boere As familiemaatskappy is Pöttinger in voeling met sy boere se behoeftes. Die maatskappy sê die produksie van voer is en was nog altyd die grondslag vir die oorlewing van mens en dier en daarom sorg die maatskappy vir hoë gehalte voer deur die ontwikkeling van gevorderde tegnologie.

Elke Novacat- en Novadisc-skyfsnyer het ’n gladde pens met geboë sleë sodat dit so laag as wat jy wil kan sny sonder dat die veld beskadig word en sodat die snyer met die minste moontlike weerstand gesleep (of gestoot) kan word. Dit beteken ook minder trekkerkrag. Vir strawwe Suid-Afrikaanse toestande en kliplande kan boere hulle Pöttinger-snyers 50 mm hoër lig met hoogloopsleë.

Die hoër snit bevorder ook vinniger hergroei.

Die dae van snyers wat moet sukkel om agter die trekker die vasgetrapte gras op te tel, is verby. Die Novacat en Novadisc-snyers loop skuins agter of voor die trekker en as jy regtig vinnig wil werk en breë bane wil sny, skuins agter

EN voor die trekker.

Die snyskywe is so gevorm dat die gesnyde gras maklik en eenvormig deur die snyer gly en die geboë voorkant van die snystaaf sorg dat die grond onderdeur gly en die gras bo-oor.

Die snyers is ontwerp om ook swaar, lang gras wat al gaan lê het op te tel en om harde, droë gras netjies af te sny. Dit is moontlik as gevolg van die klein gaping tussen die bokant van die snystaaf en die teendraai-lemme.

Die snit is netjies, skoon en eenvormig danksy die optimale oorvleueling van die lemme se snypad.

Die lemme self word van die hoogste gehalte staal gemaak en dit is baie maklik om ’n lem te vervang. ’n Lemsleutel word gebruik om die veerknippie af te druk en woerts-warts die lemme te ruil.

Aan sommige skyfsnyers is dit ’n nagmerrie as ’n skyf of ratte gebreek het, want die hele staaf moet uitmekaar geryg word om een onderdeel te vervang. Danksy die Pöttinger se modulêre ontwerp kan elke skyf en rat met sy laers as ’n eenheid uitgehaal word.

Daar is ook ’n ingeboude meganiese wegbreekaksie wat verhoed dat die snystaaf beskadig word wanneer daar ’n klip of hoekpaal in die pad beland.

Die sentralemonteer-modelle van die Novacat-reeks verseker nog meer eenvormige drukking op die snystaaf met nog beter grondvolgvermoë.

6

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Die 3507 T het sy eie raamwerk wat op wiele loop en die snyer kan binne die raamwerk na hartelus kantel om kontoere na enige kant toe te hanteer.

Valtrac se wenprodukte is nou ook plaaslik van Riviersonderend af in die Wes- en Oos-Kaap beskikbaar.

Skakel Hans Jurie by 083-557-1368.

Nog goeie nuus is dat ’n boer nie sy trekker by die snyer hoef aan te pas nie; die snyers is almal so ontwerp dat hulle aan enige trekker kan pas met die verstelling van ’n paar boute.

Novadisc-reeks Van die Novadisc 225 tot die grootmeneer in die groep, die Novadisc 350, word agter die trekker gehaak. Die snyer self het ’n kantmontering en die hele snyaksie word vanuit die trekker se kajuit beheer. Vir rywerk tussen lande kan die snyer hidroulies regop gelig word.

Die snyer het ’n liggewig snystaaf sonder ’n slee aan die trekker se kant.

Die ratkas is agter die eerste snyskyf geleë. Dit beteken dat die snyer makliker kleiner draaitjies en hoekies en rowwe terrein kan hanteer sonder om te verstop.

Novacat-reeks Die Novacat-reeks het modelle wat skuins agter of reg voor die trekker gemonteer kan word. Die Novacat 225 tot 305, asook die 350, en die grootboet, die 442 wat 4,3 meter wyd sny, word skuins agter gehaak, maar met die interessante verskil dat die snyer in sy middel aan die monteerbalk geheg is sodat dit die grondglooiinge nog beter kan volg.

Alle bewegende dele aan die Pöttingersnyers is maklik bereikbaar en as gevolg van die modulêre ontwerp kan elke skyf as ’n eenheid uitgehaal word.

Die gewigsverspreiding en eenvormige drukking op die snystaaf maak van die sentrale montering ’n groot wenner onder boere. Daar is minder sleepweerstand, wat trekkerkrag spaar en enige skuinstes en ongelyke grond word lag-lag hanteer.

Die drukking kan ook verstel word om harde droë grond te hanteer sonder om teen hoë spoed te spring of sagte nat grond sonder om te begin ploeg.

Soos met al Pöttinger se ontwerpe word die boer se behoefte om sonder onderbrekings te werk vooropgestel. Dis selde nodig om aan die masjien te werk, maar as dit wel nodig word, is dit so vinnig en maklik as moontlik.

Al die bewegende dele is maklik toeganklik met die kantskerms wat byvoorbeeld opgeswaai kan word en die beskermende flappe wat maklik gelig kan word. Daarby is ’n gereedskapkissie met toerusting soos die lemsleutel sommer in die raamwerk ingebou.

Die Novacat-modelle wat voor die trekker loop, benodig natuurlik ’n trekker met kragaftakker en drie-punthyser wat voor gemonteer is. Die voorlopers sluit die bekende 266- en 306-modelle in, asook die nuwe 301-model wat vroeër vanjaar by SIMA bekendgestel is. Dié model spog met uitstekende nuwe grondvolgtegnologie bekend as alpha motion wat beteken dat die snystaaf so gemonteer is in ’n eie raamwerk dat dit gesleep en nie gestoot word nie en dus homself na gelang van die grondgolwinge met tot 12 grade opwaarts of 9 grade afwaarts kan rig.

Pöttinger het moeite gedoen om te

Die rubberrollers word aanbeveel vir die kneusing van lusern en klawer aangesien dit ’n egalige drukproses is. Albei die rollers het aandrywing. www.proagri.co.za

sorg dat die voorloopmodelle so lig as moontlik is deur byvoorbeeld aluminium-kantskerms te gebruik. Van die kragaftakker af het die snyer sy eie as wat na ’n ratkas toe loop en vrye beweging toelaat, sonder dat die trekker kan seerkry.

In die Novacat-reeks is daar nou ook die nuwe 3507 T (T vir trailed) beskikbaar. Die 3507 T is in ’n eksterne raamwerk gemonteer wat op sy eie wiele loop en beskik ook oor “alpha motion”-tenologie.

Die ontwerp laat ook die operateur toe om te sien presies waar hy werk.

As ’n boer nou werklik wyd wil sny kan Valtrac hom ’n kombinasie van linksagter-, voor en regsagter-snyers verskaf waarmee hy tot 8 meter wyd kan sny!

Kneus vir meer energie Pöttinger bied ook ’n keuse van kneusers aan wat gerieflik aan- of afgehaak kan word. Kneusing verkort die droogwordperiode van gesnyde gewasse aansienlik met ’n toevoeging van tot 10% energiewaarde. Daar is kneusers met V-vormige staal- of plastiekfleëls beskikbaar asook inmekaarpassende chevron rubberrollers.

Na snytyd is dit harktyd Harktegnologie het ook nie agtergebly nie. Die hele doel van ’n kraghark is om gesnyde materaal so vinnig, netjies en volledig as moontlik te herwin. ’n Pöttinger-kraghark se werkhoogte kan presies gestel word en dan spog die rotor ook nou met ’n drywende montering en verstelbare swaaiwieltegnologie wat sorg dat die hark teen enige hoek kan beweeg en alle materiaal oral netjies kan optel sonder dat die tande teen die grond vasslaan.

Gee jou diere die beste voer sonder sukkel. Praat met Attie de Villiers van Valtrac by 056-817-7308 of attiedev@valtrac.co.za. In KwaZuluNatal is Sameer Sheik die man om mee te praat by 033-346-1102.

ProAgri 163 – September 2013

7

Meganisasie

Goeie nuus!

Rovic Leers haal die prysskok uit planttyd

Kuhn Maxima II

ie prys van ingevoerde landboutoerusting het oor die laaste paar maande met tot 40% gestyg as gevolg van die daling in die rand se waarde. Dit is slegte nuus vir boere wat beplan het om voor die begin van die somerplanttyd toerusting te koop.

Marius Ras, bemarkingsdirekteur van Rovic Leers, het egter goeie nuus vir boere wat grootsaadplanters wil koop: “Ons het besluit om die wiel terug te draai en bied nou aan boere die geleentheid om ons Kuhn-reeks planters teen verlede jaar se pryse aan te koop.”

Marius sê die maatskappy het sy somme gaan maak en besluit om self die prysskok te absorbeer om boere te help.

Die aanbod geld tot die einde van November of totdat die voorraad uitgeput is. Die planters staan gereed by Rovic Leers se 120 handelaars wat regoor die land versprei is.

Kyk uit vir die Kuhn Maxima II konvensionele presisie-lugdrukplanter wat beskikbaar is in 4, 6 of 8 rye met ryspasiëring van 75 of 90 cm. Die stewige, veerbelaaide parallellogramme waarmee hierdie planter se lugdrukuitmeeteenhede aan die hoofraam gemonteer is verseker duursaamheid, stabiliteit en perfekte saadplasing. Selfs saad van verskillende groottes en vorms word deurgaans akkuraat uitgemeet vir eenvormige plantwerk.

Die Maxima II se geenbewerkingspasmaat is die Kuhn Maxima PDG PG-lugdrukplanter wat in weergawes van 4 tot 12 rye beskikbaar is met ryspasiërings van 45, 76 of 90 cm. Hierdie planter se groot, verstelbare skyfkouters van 18 duim sny gladweg deur plantreste. Twee verskillende soorte kunsmistoedieners is beskikbaar om voorsiening te maak vir verskillende grondtoestande en plantres-

Kuhn HGB-kombinasieplanter

Kuhn Maxima PDG PG

D

beladings. ’n Verstelbare v-tipe toetrapwiel verseker goeie kontak tussen saad en grond in alle omstandighede.

Ook ingesluit by die spesiale aanbod, is die Kuhn PPK-intreevlak meganiese plaatplanters geskik vir geenbewerking in 4 rye met ryspasiëring van 75 of 90 cm, asook die Kuhn HGB-kragegkombinasieplanters met ’n werkwydte van tot vier meter.

As jy die goue geleentheid wil benut om die planter van die toekoms teen verlede jaar se prys aan te skaf, skakel Marius Ras (hoofkantoor Kaapstad) by 021-907-1700 of Dewald van Dyk (Kaapstad) by 021-907-1700 of Albert Coetzee (Johannesburg) by 011-3966200 of Francois de Fleuriot (Pietermaritzburg) by 033-346-2727 of besoek www.rovicleers.co.za om uit te vind wie jou naaste handelaar is.

Kuhn PPK

Die spesiale aanbod val saam met die bekendstelling van Rovic Leers se nuwe embleem. Rovic Leers het in 1927 ontstaan toe Hans Martin Leers begin het om gehalte landboutoerusting, soos die bekende Rud Sack-ploeë, van Europa af in te voer.

In die sestigerjare het Rovic ’n redelike opskudding veroorsaak met sy plaaslik vervaardigde misstrooiers wat na Engeland uitgevoer is. Die twee maatskappye, Rovic en Leers, het in 2000 saamgesmelt en bied sedertdien ’n wye reeks plaaslik vervaardigde en ingevoerde toerusting aan boere.

In die nuwe embleem word die plaaslike produksielyn wat deur Rovic verteenwoordig word, in rooi aangedui en die invoerbeen wat spog met wêreldbekende name soos Krone en Kuhn, in grys. www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

9

Meganisasie

LEMKEN bewerk en plant soos ’n droom

Pieter Janse van Rensburg en sy vrou, Elsie, van Mpongwe, Zambië, in die koring wat so mooi staan nadat LEMKEN deur die land gedraf het. Die grond is voorberei en beplant met ’n Rubin 9-skotteleg van 6 m breed in kombinasie met ’n Solitair 9-planter. Die planter plant 48 rye met ’n spasiëring van 125 mm.

ambië is besig om blou te word en dit het niks met rugby te doen nie.

Boere, en veral Suid-Afrikaanse boere wat hulle daar gevestig het, het in hulle soektog na toerusting wat robuust en veelsydig is op LEMKEN afgekom en dié voortreflike Duitse vakmanskap word nou al meer daar gesien.

Pieter Janse van Rensburg is ’n SuidAfrikaner wat al twintig jaar in Mpongwe boer. Dit is ongeveer 120 km van Ndola af in die kopergordel van Zambië. Hy boer met mielies, saadmielies, sojabone, koring, skape en beeste. Hy plant 550 ha somergewasse aan en 230 ha koring onder besproeiing in die winter. Pieter het by Nampo besluit om vir hom ’n LEMKEN-skotteleg en -planter te koop.

Hy sê dit is soos die ou Colgateadvertensie: Alles in een!

Dit is juis die veelsydigheid van die LEMKEN-toerusting wat hom aanvanklik getrek het. Hy het ’n Rubin 9/600 KUA in kombinasie met ’n Solitair 9/600 KA-DS gekoop. Dit beteken dat die grondvoor-

Z

www.proagri.co.za

bereiding en plantwerk in een flink beweging plaasvind.

Die Rubin kan ook afsonderlik van die planter gebruik word vir ’n skottelbewerking en die planter kan hom die hele jaar dien aangesien dit van fynsaad tot grootsaad kan plant.

Pieter het die afgelope seisoen koring met die planter geplant en gaan nou ook sy sojabone daarmee insit. Hy sê hy was op soek na ’n planter wat die saad per vierkante meter die beste kon versprei en wat ’n eweredige saaddiepte kon gee en hy is baie tevrede met dit wat hy die afgelope seisoen beleef het.

Hy sê: “Hy maak ’n ongelooflike fyn saadbed, die saadverspreiding en die diepte van die saad is uitstekend en presies soos ek dit wou hê. Die eweredige opkoms en verspreiding van saad per vierkante meter was opmerklik.”

Pieter sê sy masjien is nog nuut, so hy is versigtig om hom uit te laat oor betroubaarheid, maar hy het nie enige ernstige probleme in die eerste seisoen ondervind nie. Hy glo ook met die tegniese ondersteuning van Afgri, wat die LEMKEN-toerusting in Zambië (en in Suid-Afrika) versprei, behoort hy nooit te sukkel met onderhoud en onderdele nie.

JP Smit (verteenwoordiger van Afgri in Zambië) en Pieter Janse van Rensburg is altwee ewe trots op die goeie werk wat Pieter se LEMKEN-toerusting die afgelope seisoen gedoen het.

nasie-as maak dit maklik om die Solitairplanter agter aan te haak. Die planter werk met positiewe lugdruk en kan met ’n eenvoudige verstelling letterlik enige saad perfek plant in ’n konvensionele of geenbewerkingstelsel.

Pieter beveel LEMKEN se toerusting met vertroue aan: “Dit gaan oor die gehalte van die masjiene, dit is verbruikersvriendelik, maklik om te kalibreer en die Duitse vakmanskap is briljant.”

Hoe dit werk Skakel Karel Munnik by 082-412-2577 Die Rubin skotteleg is ontwerp of stuur ’n e-pos na om plantreste met ’n vlakbewermunnik@lemken.co.za vir meer king in die boonste deel van die inligting. Besoek gerus ook grond in te werk, tot ’n diepte www.lemken.com om na die volledige van 12 cm. Dié bewerking help reeks toerusting te kyk. met die beheer van onkruid, die deurlugting van die grond en die roller sorg vir ’n gladde, Pieter Janse van Rensburg boer al 20 jaar egalige saadbed wat in Mpongwe in Zambië. ProAgri wou by goed is vir eenvormige hom weet hoe verskil die klimaat en saadplasing. grond van Suid-Afrika: Die eg het twee rye skottels wat skuins met “Ons reënval begin so om en by 15 November en ’n teenoorgestelde hoek hou aan tot einde Maart, begin April. Ons reënval teenoor mekaar in ’n oop is ongeveer 1 200 mm per jaar. Die somers is raam gemonteer is, sodat gematig en ons dag- en nagtemperatuur verskil die grond en plantmaterinie meer as so 10 aal goed gemeng kan tot 12˚C nie. word, sonder verstopDie kort winter is pings. Die skottels self is droog en nie te groot (620 mm) om die kontakarea te vergroot koud nie. Ek boer en 6 mm dik vir op rooigrond stewigheid. Elke skottel bekend as het sy eie drukveer wat Mpongwe Hutton help dat hy oor hinmet ’n kleipersendernisse soos klippe kan tasie van lig sonder om van rigting 20 - 25%.” te verander en dadelik weer kan inval.

Die Rubin se kombiProAgri 163 – September 2013

11

Meganisasie

Net die beste is goed genoeg vir wenmengers:

Daarom doen Rumax dit self

Programmeerbare plasmasnyers sorg vir die netjiese panele en uitgesnyde kunswerke op die voermengers. it het begin by ’n uitdaging om ’n hamermeule te bou wat minder stof maak en vinniger werk, ’n geleende ratkas en ’n groot klomp vernuf en geesdrif. Jaco Pieters het ’n jaar geneem om sy eerste hamermeule te bou, want hy moes dit in sy agterplaas in sy vrye tyd doen en elke onderdeel moes met die hand gemaak word.

Vandag, 14 jaar later, is Rumax ’n bekende en erkende naam in die voermaakbedryf en die fabriek op Worcester spog met wêreldstandaard toerusting wat ingewikkelde masjinering, soos ratte draai en uitsny, na kinderspeletjies laat lyk.

Die fabriek vervaardig ’n hele reeks mis- en kalkstrooiers, hamermeulens, pilmasjiene, konsentraat- en volvoer-

D

mengers, asook baalkerwers, almal in die kenmerkende helder Rumax-blou en -geel wat vir boere regoor die land al die kleure van gehalte geword het.

Jaco is ’n boorling van Namibië, maar het in Potchefstroom se wêreld groot geword. Sy tegniese loopbaan het by vliegtuigbou begin, maar hy het later landbou-opleiding ondergaan en klas gegee by ’n landboukollege. Hy het ook by ’n paar landboumaatskappye gewerk voor hy sy eie ding op versoek van boere in die Wes-Kaap begin doen het.

Hy is voortdurend besig met uitbreidings aan die fabriek, want dit is vir hom belangrik om soveel as moontlik van die onderdele self te maak om gehalte te verseker.

“Dit gaan daaroor om die ding self te

Hou hierdie

ruimte dop!

In die skuur kom ’n smeltery sodat staalonderdele (soos die geel ratkashulsel op die foto) gegiet kan word, asook ’n sandspuittonnel vir oppervlakvoorbereiding voor duursame poeierbestryking (powder coating).

Die slim freesmasjien is nie net akkuraat tot op die laaste fraksie van ’n millimeter nie; hy gaan haal nog self die regte gereedskapstuk vir die werk uit sy pens uit. www.proagri.co.za

Jaco Pieters glo daaraan om self waarde toe te voeg en die stukkies oorskietstaal gaan eersdaags in sy eie smeltery omskep word tot nuwe onderdele. doen. As jy alles self kan maak, het jy beheer oor die gehalte van die onderdele en die voorsiening van voorraad. Jy hoef nie vir ’n ander fabriek te wag wat jou bestelling onder op die lys sit nie.”

Jaco sê as ’n boer hom bel en toerusting bestel, wil hy vir hom presies kan sê wanneer hy sy masjien gaan kry.

Hy is tans besig om ’n groot skuur te bou waarin hy sy eie smeltery gaan oprig waardeur hy die afvalstaal gaan sirkuleer om uiteindelik die staalonderdele wat gegiet moet word, ook self te maak. En van die sand wat vir die gietvorms gebruik word, wil hy plaveisel maak.

Daar sal ook ’n sandspuittonnel opgerig word om die verfwerk vinniger en beter te doen.

Jaco sê dit is ’n langtermynbelegging, maar dit maak vir hom sin om waarde toe te voeg deur alles in-huis te doen en niks te vermors nie.

“Rumax is nie hier om oornag te verdwyn nie,” sê hy.

Vir meer inligting oor Rumax se reeks voermaakoplossings, besoek gerus www.rumax.co.za of skakel Jaco Pieters by 082-335-3970.

Rumax maak onderdele self vir beter beheer oor voorraad en gehalte.

ProAgri 163 – September 2013 13

se

-planters laat geenbewerking werk

Wenkenmerke: • Plant perfek deur enige plantreste, selfs in ongelyke grond • Akkurate saad- en kunsmisplasing • Presiese spasiëring en plantdiepte • Kalibreer maklik • Betroubare kardanasaandrywing verg min onderhoud • Duursame verseëlde laers verg net een smeerdiens per seisoen • Beskikbaar vir enige aantal rye en enige konfigurasie • Puik naverkoopdiens

Daar’s ’n Jumil-planter JM 7090/7080: Die groot boer se planter • Hou tot 4 428 kg kunsmis en 961 kg saad • Plaas 40 tot 1 400 kg kunsmis per hektaar akkuraat • Beskikbaar met hidroulies aangedrewe vakuumwaaier of plaatuitmeter

PERFEK JM 3090/3080: Die gewilde keuse • Tandemraam beskikbaar om twee planters aan een trekker te haak • Plant verstommend akkuraat • Beskikbaar met vakuumen plaatuitmeting

Hennie du Toit 082-850-3744 of 056-817-7210

www.croptech.co.za Oral beskikbaar: Bergville: Jan Vermaak

Bethal: Steve Meyer Bothaville: Nico Oelfken Brits: Bart Tijsen Butterworth: Fred Potgieter Dundee: Johan Pretorius Ermelo: Johan Hattingh George: Sidney Haddad Hartswater: Flip Bloem Heilbron: Bertus vd Westhuizen Hectorspruit: Henk Bezuidenhout Hoopstad: Hennie Roos Hopetown: Rudi Sutherland Kokstad: Wally Tolmay Kirkwood: Riaan Pretorius Ladybrand: Lodie Minns Modderrivier: Albie van Niekerk Mooirivier: Craig Webster Oos-Londen: Gerrit Potgieter Ottosdal: Louwrens Rudolph Pietersburg: Christo Kuilder Pietermaritzburg: Ian Clark Port Elizabeth: Roelou Beer Port Shepstone: Bryan Taylor Reitz: Francois Visser Riviersonderend: Theuns Human Standerton: Dolf Volschenk Tarlton: Bart Tijsen Thabazimbi: Justin Piha Tzaneen: Willem vd Vyver Winterton: Jan Vermaak

083-625-7512 083-538-2022 083-409-5334 082-960-5741 083-605-9440 071-213-5184 082-574-6219 082-255-6038 083-456-0629 058-852-1212 082-377-1933 053-444-1900 082-771-9906 083-457-6205 082-563-3607 082-451-4573 082-992-0276 082-450-4281 083-659-8286 083-388-5291 073-499-4735 084-277-2771 082-569-1914 082-320-4126 082-550-0543 083-305-4391 082-824-1821 082-929-5850 082-782-4908 083-414-4238 083-625-7512

vir jou plaas JM2670/2570: Stewige driepuntplanter

JM 3070/3060: Kontoere se baas • Plant 4 tot 11 rye • Beskikbaar met vakuum- en plaatuitmeting • 17-duim voorsnykouters JM 3060

• Beskikbaar in modelle van 3 tot 6 rye • Hou tot 530 kg kunsmis en tot 160 kg saad • Beskikbaar met hidroulies aangedrewe vakuumwaaier of plaatuitmeter • Trekkerkrag benodig: 45 kW vir die 3-rymodel; 75kW vir 6-rymodel

JM2570

Gewasproduksie

Daar’s ’n slang(bos) in die gras

Die spoedige behandeling van slangbos help om weiveldverliese vinnig te beperk. oere ly groot skade weens slangbos (Seriphium plumosum), ’n onbenutbare indringerfynbos, wat in die volksmond ook bekend staan as bankrotbos, vaalbos of Khoi-kooigoed. Vir boere wat met dié bos te doen kry, is bankrotbos sekerlik die mees gepaste naam. Dié boere sal getuig van slangbos se aggressiewe indringing van grasvelde.

Volgens prof Hennie Snyman, van die Departement Vee-, Wild- en Weidingskunde aan die Universiteit van die Vrystaat, het dié indringer reeds meer as die helfte van Suid-Afrika se grasveldbioom verdring. Bankrotbos kan ekonomies doeltreffende weiveld se weidingspotensiaal met tot 80% verminder. Hy sê: “Tweeduisend bankrotbosplante per hektaar verlaag die produksiepotensiaal van die veld met ongeveer 69%.”

B

Bekamp verliese Volgens Chris Richter, ’n probleemplantkenner van TerraCare, sal boere die vrugte van ’n goeie bekampingstrategie pluk aangesien dit weidingskapasiteit herwin. “Die geld wat ’n boer moet opdok om slangbos te vernietig, kan weer met die benutting van weiveld opgemaak word,” sê hy.

Dr Chris Reyneke, ’n beesboer naby

Potchefstroom, het oorlog verklaar teen die slangbos wat 350 ha van sy veld verdring het. Een van die maniere waarop hy oorwoekerde veld behandel het, was om korrelonkruiddoder vanuit ’n vliegtuig toe te dien. “Dié behandeling skud ’n boer se sak, maar dit is op die lang duur die moeite werd aangesien ’n boer tyd en veldkapasiteit wen. Dit is een van die mees doeltreffende maniere om slangbos vinnig uit te roei en verliese te beperk.”

Vir dié proses het hy Molopo 200 (GG Regnr L6111) gebruik. Dit is ’n selektiewe onkruiddoder wat ander boomspesies kan beskadig en dié gebiede waar dr Chris bome wou behou, kon dus nie uit ’n vliegtuig behandel word nie en die onkruiddoder is daar per hand toegedien.

Molopo kan in korrelvorm of as vloeibare konsentraat toegedien word. Korrels word meestal gebruik vir toediening vanuit ’n vliegtuig en die vloeibare konsentraat vir toediening met die hand.

“Kleiner dele van veld wat in ’n vroeë stadium van indringing is, kan ook maklik met hande-arbeid behandel word, aangesien enkele bossies bespuit kan word,” sê hy.

Benutting van weiveld Dr Chris het sowat R200 000 opgedok om slangbos met ’n vliegtuig uit te roei.

Hy sê egter dat die hoë insetkoste die moeite werd is, want binne die eerste jaar ná behandeling kon die weiveld

Dr Chris Reinecke en mnr Chris Richter van TerraCare by die slangbos pas nadat dit verlede jaar gedood is deur die toediening van onkruiddoderkorrels vanuit ’n vliegtuig. Die weiding is nou alles herwin.

SUKSESRESEP Chris Richter se resep vir suksesvolle bekamping van slangbos: • Kies die regte geregistreerde onkruiddoder volgens die plaas se behoeftes.

• Die regte dosis en konsentraat sal doeltreffendheid bepaal.

• Tyd van toediening is belangrik.

• Die metode van toediening moet geskik wees vir die terrein en omstandighede.

• Daar moet goeie toesig en beheer tydens toediening van onkruiddoder wees.

www.proagri.co.za

Slangbos is ’n onbenutbare indringerplant wat grasveld verdring en weidingspotensiaal met tot 80% verlaag. weer ten volle benut word. Só word veldkapasiteit optimaal benut en die skep die geleentheid om sy winsgrens te verhoog. “Om slangbos uit te roei, is steeds meer kostedoeltreffend as om weidingstekorte met die huur van grond aan te vul.”

Volgens dr Chris kan hy nou sy kudde verdubbel met die veld wat herwin is.

“Die wins wat ek met ’n groter kudde verdien, hou durende ekonomiese voordele in en vergoed vir die hoë insetkoste.”

Molopo beheer die groei van slangbos vir ongeveer vier jaar, en die enkele slangbosplante wat opkom word verder met die hand behandel.

Opvolgbehandeling André de Beer, ’n deeltydse beesboer in die Potchefstroom-distrik, het vier jaar gelede begin om slangbos met handearbeid uit te roei. André is ’n voorstander van opvolgbehandeling. “Bankrotbos se saad bly in die grond en ontkiem mettertyd, daarom is dit nodig om dit met ’n ysterhand te bestuur.”

Hy verduidelik dat sommige plante oorgeslaan word as daar per hand gespuit word. “Dit is hoekom opvolgbehandelings belangrik is.” Hy beskou die herwinning van groot dele van die weiveld as ’n wonderwerk. André het Molopo 500 (SC Regnr L5854) op sy plaas toegedien.

Albei produkte van Dow AgroSciences is geregistreer ingevolge Wet Nr 36 van 1947.

Kontak Johan Bothma van Dow AgroSciences by 082-321-6551 of Chris Richter by 082-458-4558 of stuur ’n e-pos na terracare@mjvn.co.za vir konsultasie oor indringerplante en die chemiese beheer daarvan.

ProAgri 163 – September 2013 15

Gewasproduksie

Pioneer dien die boer met saad, raad en daad:

Plant reg en stroop sukses lanttyd is op die drumpel en boere in die somerreënvalgebied maak reg om derduisende rand se saad en kunsmis aan die grond toe te vertrou in die vaste geloof dat hulle winsgewende oeste as loon vir hulle belegging gaan behaal.

Oor die reënval, wisselkoerse, olieprys en markaanvraag het die boer nie beheer nie, daarom moet hy alles waaroor hy wel beheer het presies reg doen om sy insetkoste so laag as moontlik te hou (sonder om af te skeep) en sy opbrengs so groot as moontlik te maak.

Die boer wat optimale opbrengs wil bereik, neem kennis van navorsingsresultate en benut die beskikbare tegnologie, sê Sakkie Koster, landboukundige van Pioneer, die saadmaatskappy wat jaarliks aan talle boere die saad, raad en diens verskaf om suksesvolle oeste te maak.

Proewe word elke jaar in al die onderskeie produksiegebiede aangeplant om te bepaal wat die boer se opbrengs kan benadeel of bevoordeel, sê Sakkie.

Kundiges hou hierdie proewe fyn dop om soveel as moontlik daaruit te leer en om hulle bevindinge aan boere beskikbaar te stel sodat hulle volhoubaarder en winsgewender kan boer.

Met hierdie kennis kan die boer heelwat van die klein jakkalsies wat groot skade aan ’n mens se beursie kan berokken, se tjank aftrap, sê Sakkie.

Van die resultate en aanbevelings wat boere sommer al hierdie komende plantseisoen met vrug kan gebruik, is die volgende:

P

Elke pit op sy plek Elke mielieplantjie moet ’n gelyke kans op vog, voedingstowwe en sonlig geniet, dan groei almal eenvormig tot gesonde, produserende meesterstukke. Daarvoor moet al die pitte presies ewe ver van mekaar af geplant word. As mielieplantjies nie presies ewe ver van mekaar af geplant word nie, kan dit ’n verlies van 220 kg/ha tot gevolg hê.

Daar moet ook nie haasbekrye wees nie. In die geval waar ’n pit elke 10 meter vermis word, was die opbrengsverlies 263 kg/ha of meer as vyf sakke mielies – en daardie haasbekplekke het net soveel duur kunsmis gevreet as die plekke waar plante gegroei het. Die boer moet dus seker maak dat sy plantspasiëring presies reg is en dat sy planter nie plekke oorslaan nie.

Vlak is verkeerd Proewe het aangedui dat, ongeag die pitgrootte, 6 cm die optimale plantdiepte in die Hoëveld is, sê Sakkie. Die opbrengsverskil tussen 4 cm en 6 cm is op agt plekke gemeet en dit was ’n allemintige 450 kg/ha – nege sakke mielies.

Die rede vir hierdie verskil is volgens Sakkie hoofsaaklik dat die vlak geplante

Presisieplant betaal Standaard-aanplanting is in ses proewe met presisie-aanplantings vergelyk, vertel Sakkie. Die gemiddelde verskil in opbrengs was 351 kg/ha in die guns van presisie-planters, wat ’n groot uitwerking op ’n mens se netto wins het. Die impak van presisieplantwerk is dus merkwaardig, en dit is noodsaaklik dat planters presies gekalibreer word.

Rywydte maak min verskil Volgens Sakkie het die verskil in rywydtes van 76,2 cm teenoor 96,5 cm nie ’n merkwaardige uitwerking op opbrengs gehad nie, alhoewel die 76,2 cm-rywydte ongeveer 5% beter as die

Deeglike proewe bewys dat plantspasiëring, die uitskakeling van haasbekrye, plantestand per hektaar en plantdiepte ’n belangrike uitwerking op opbrengs het. Daarom moet die boer die beste moontlike planter kies wat die akkuraatste plant en die maklikste gekalibreer kan word. www.proagri.co.za

96,5 cm-rye presteer het. Daar is ook geen verskil in opbrengs met enkel- of dubbelry-aanplantings by die 76,2 cmryspasiëring nie. Die boer kan dus sy rye gerus so wyd maak as wat sy beskikbare planter en ander werktuie vereis.

Mielies wat presies reg geplaas word sonder haasbekrye en op die regte diepte het die beste kans op sukses en uiteindelik geld in die boer se sak.

ProAgri 163 – September 2013

17

As mielies met die regte, eweredige plantspasiëring geplant word, kry elke plant genoeg plek vir weelderige wortelontwikkeling en ’n gelyke aanspraak op vog, voedingstowwe en sonlig vir optimale produksie.

mielies te warm kry om behoorlik te ontkiem. Op 4 cm diepte is die grondtemperatuur tussen 34 en 37°C. Die optimale ontkiemingstemperatuur heers by 6 cm teen 28 tot 30°C. Die mielies wat dieper geplant is, is ook minder blootgestel aan dag/nagtemperatuurskommelings. By hierdie proewe het die saad wat 6 cm diep geplant is, ook vinniger opgekom as die saad wat vlakker geplant was.

Die regte plantestand Die optimale plantestand vir ’n kultivar

18

ProAgri 163 – September 2013

verskil van streek tot streek en van land tot land, sê Sakkie. Die proefresultate van agt kultivars wat teen 40 000, 48 000 en 55 000 plante per hektaar geplant is, het getoon dat elke kultivar ’n optimale stand in ’n gebied het. As daar nie by hierdie optimale plantestand gehou word nie, kan die boer oesverliese ly.

Die boer moet dus die optimale stand vir elke kultivar op sy plaas, en heel waarskynlik vir elke land, bepaal. Hiermee behoort sy saadverskaffer hom te help. Die weervooruitsigte en die poten-

siaal van die spesifieke stuk grond sal uiteindelik die plant se prestasie beïnvloed. Hoe meer jare se data beskikbaar is om te gebruik, hoe betroubaarder sal die uiteindelike besluit oor plantestand wees.

Om die boer te help om sy planter vir die regte plantestand te kalibreer, het Pioneer ’n nuttige Saadspasiëringsgids beskikbaar gestel. Daarmee kan die boer akkuraat bereken hoe ver die pitte in elke moontlike rywydte van mekaar af geplaas moet word om enige verlangde plantestand te verkry. Dit kan ook gebruik word om te bepaal wat die plantestand op ’n reeds geplante land is. Die Saadspasiëringsgids bestaan uit ’n enkele plastiekplaatjie wat die boer aan sy kantoormuur kan ophang of in sy bakkie se paneelkissie kan saamry land toe.

Sakkie glo dat Suid-Afrika se boere hulle produksie baie meer wetenskaplik moet benader en aanbevelings deeglik op hulle eie plase moet toets om hulle boerderypraktykte so doeltreffend en winsgewend as moontlik te maak.

Vir meer inligting oor hierdie proefresultate en aanbevelings, skryf aan sakkie.koster@pioneer.com of skakel 083-678-8485. Pioneer staan reg om die boer te dien met winsgewende kultivars en diens. Skakel 012-683-5700 of besoek www.southafrica.pioneer.com vir meer inligting.

www.proagri.co.za

Gewasproduksie

Southtrade versoet die produksie van sagtevrugte

Die N.Blosi selfaangedrewe boordbestuurplatform wat deur Southtrade beskikbaar gestel word, gaan produktiwiteit in die vrugtebedryf tot nuwe hoogtes lig.

m groot, gesonde, sappige perskes, pere en nektariens te produseer, verg spesiale sorg. Kneusplekke en stukkende skilletjies wat ontstaan as plukkers vrugte laat val of nader hark omdat die leer te ver staan, beteken dadelik minder geld in die boer se sak.

Vrugteboordbestuur hoef egter nie ’n pynlike ervaring te wees nie. Southtrade, wat nou al 55 jaar lank in die Wes-Kaap

O

gesetel is, verstaan die behoeftes van die Boland se boere en hulle het spesialistoerusting beskikbaar wat almal se lewe makliker kan maak. ’n Nuweling in die boord is N.Blosi se selfaangedrewe boordbestuurplatform.

Nico Gericke van Southtrade sê: “Ons het die reeks platforms van 2010 af deeglik getoets op verskeie vooraanstaande vrugteplase en ons is tevrede dat die masjien betroubaar en robuust genoeg is om selfs die moelikste plaaslike omstandighede te hanteer.”

Die N.Blosi-platform is ontwerp om die vrugteplukproses te meganiseer, maar dit kan regdeur die seisoen gebruik word om al die handewerk makliker en vinniger te maak.

Snoeiwerk, veral met die hulp van die platform se lugdruksnoeistelsel, word nou kinderspeletjies, die uitdun van bloeisels geskied baie vinniger en akkurater en te danke aan die platform se verstelbare hoogte, kan dit vir ’n verskeidenheid ander take gebruik word, soos die span van skadunet.

Die dae van lere skuif, op en af klim en pluksakke is vir altyd verby.

Hoe dit werk Die N.Blosi het ’n betroubare dieselenjin met hidrostatiese aandrywing en hidrouliese kragstuur op die voorwiele.

Die vierwiel-aangedrewe modelle het ook onafhanklike agterwielstuur sodat hy op ’n tiekie kan draai en selfs kan krapstap om telkens presies op die regte plek te staan te kom. Hy het twee ratte wat hom vorentoe of agtertoe kan laat loop teen ’n maksimum spoed van 15 km/u.

Die platform word hidroulies opgelig en, afhangende van die model, kan die vloer tot 2,9 meter hoog lig, wat beteken

Dit gaan nie net oor oestyd nie, enige handewerk in die boord kan nou makliker, vinniger en meer akkuraat gedoen word. www.proagri.co.za

dat bome van vier meter hoog gemaklik bygekom kan word. Die platform se vloer kan ook na die kante uitskuif om die werksoppervlak te verdubbel. Die breedte hang van die model af, maar dit kan van 2,8 tot 3,6 meter uitskuif. In die ryposisie is die vloerbreedte ’n skrale 1,4 tot 1,8 meter.

In pluktyd word daar rollers op die vloer aangebring sodat die kratte in die middel tussen die werkers deur kan beweeg. Voor is ’n hidrouliese hyser wat kratte twee-twee na die platform optel en wanneer die kratte vol is, skuif dit na die agterste hidrouliese hyser wat dit op die wa laai.

Daar kan dus van die grond af en van die platform af gepluk word.

Snoeityd word makliker gemaak met ’n lugdrukaangedrewe snoeistelsel met netjiese houers waarin die skêre veilig gebêre kan word.

Boere glimlag breed Die boere wat nou al ’n seisoen of twee lank die vrugte gepluk het van die N.Blosi-platform kan nie uitgepraat raak oor die verhoging in produktiwiteit nie.

Benewens die feit dat daar nou nie meer lere geskuif hoef te word met ’n op- en afklimmery nie, is die werkers ook meer gefokus op die taak waarmee hulle besig is, omdat die platform heeltyd aan die beweeg bly.

Die werksomgewing is ook baie geriefliker en hulle is veiliger. Dit is ook moontlik om nou meer vroue te help om hulle inkomste aan te vul, omdat die werkslas ligter is.

Skakel Nico Gericke van Southtrade by 021-981-6044 of e-pos southtrade@iafrica.com om meer uit te vind oor die N.Blosi boordbestuurstelsel en ander oplossings vir die boord- en wingerdbedryf.

Die N.Blosi se kontroles is eenvoudig en gebruikersvriendelik. Let ook op die hidrouliese arm met rollers wat in pluktyd gebruik word om kratte te hanteer.

ProAgri 163 – September 2013

19

Gewasproduksie

Met Cesario Fugareu agter die trekker se stuur en Mirriam Mamfengu op die Comeb, het onkruid op Madeira Gardens nie ’n kat se kans nie.

Die Comeb kan nou ook in skoffeltyd kunsmis toedien reg langs elke groenteplantjie waar dit die beste benut kan word.

Zuiderwint wen die oorlog teen onkruid nkruid kry die koue vreesbewerasie as hulle net van die Comeb-groenteskoffel hoor. En ook geen wonder nie, want die doeltreffende skoffel knip onkruid se laakbare loopbane net daar kort.

In die mededingende groentebedryf kan boere nie bekostig dat onkruid hulle kwesbare groenteplantjies se kos en water steel nie, daarom moet groentebeddings skoongehou word.

Die tyd en arbeidskoste van handskoffelspanne het vir Betsie Zuidersma van Meyerton moedeloos gehad. Haar man, Tjasse Winter, is Europa toe om te kyk watter meganisasie-oplossings daar is.

Hy het teruggekom met ’n Comebskoffel, maar hulle het gou besef dat die werktuig nie vir Suid-Afrikaanse omstandighede geskik is nie. Soos Tjasse sê: “Die skoffel was nie Afrikabestand nie. Teenoor Europa se komposgrond, plant ons in beton!”

Die slytdele sou nooit hou nie en die masjien moes ook voorsiening maak vir Suid-Afrika se opgeërde groentebeddings, anders as in Europa waar hulle hoofsaaklik in plat rye (volgrond) plant.

In Suid-Afrika is die operateurs ook nie altyd so gesteld daarop om masjiene sagkens te hanteer nie en ’n ontwerp wat nie daarvoor voorsiening maak nie, se dae is gou getel.

Gelukkig is Tjasse ’n man wat landboumasjiene ken en vol planne is. Hy werk ten nouste saam met Dirk de Koster van Inttrac met die ontwikkeling van werktuie en was onder meer verantwoordelik vir die ontwerp van die welbekende Rhino-baallaaier. (Lees in ProAgri 158 meer oor dié voermaakoplossing.)

O

20

ProAgri 163 – September 2013

Hy het die skoffeleenhede met hulle ratkaste en aandrywing as grondslag geneem en ’n totaal nuwe, robuuste raamwerk gebou waarvan die deel met die skoffeleenhede hidroulies heen en weer kan skuif. Die operateur sit op die masjien en stuur hom sodat die skoffelwerk presies tussen die rye plantjies gedoen word.

Binne-in die skoffeleenheid is daar twee draaiende skywe waarop ’n dubbelry geboë lemme gemonteer is wat soos klein kapploegies deur die grond sny en deur die wortels van selfs die hardnekkigste vuilgoed in die land.

Daar is ’n paar basiese modelle wat voorsiening maak vir die meeste ryspasiërings en beddingwydtes, maar Tjasse kan die masjien aanpas na die boer se behoefte.

Ceaser Fugareu en sy seun, Cesario, van Madeira Gardens, wat op groot skaal groente en veral slaai naby Meyerton verbou, sê die Comeb-skoffels wat hulle aangekoop het, het ’n

groot verskil in die produktiwiteit op die plaas gemaak.

Selfs in die klipperige dele op die plaas doen die Comeb sy werk, maar om voorsiening te maak vir daardie enkele groot rots wat kan vasslaan, het Tjasse ’n breekbout ingebou sodat die masjien nie beskadig word nie.

Ceaser sê: “Dit gaan nie net oor die tyd en arbeid wat ons spaar en die doeltreffendheid waarmee die onkruid uitgehaal word nie – die masjien deurlug ook die grond, wat ons plantjies sterker en vinniger laat groei. Ons kan die verskil sien.”

Hulle plant in opgeboude beddings en die Comeb-model wat hulle gebruik het ook skottels aan die kant om die beddings op te erd so ver as wat die masjien beweeg.

Nou ook kunmis ’n Groot byvoeging wat groenteboere breed laat glimlag, is dat die Comeb ook nou ’n kunsmistoedingstelsel

Die Comeb kan aangepas word om die grond tussen groente- of kruierye van enige wydte onkruidvry te maak en te deurlug. www.proagri.co.za

bygekry het. Die stelsel is opsioneel en kan ook later op die masjien aangebring word.

Tjasse het die stelsel so ontwerp dat die kunsmis nie in die skoffelry geplaas word nie, want dit sal beteken dat die twee rye groente aan die buitekant afgeskeep word. Dit word in elke

plantry reg langs die plantjies toegedien.

Met ’n Comeb agter die trekker kan elke groenteboer nou die oorlog wen.

Onkruid word met een felle slag neergehaal terwyl die groentelinies alles kry wat hulle nodig het om groot en sterk te staan.

Betsie Zuidersma en Tjasse Winter van Zuiderwint Mechanisation beproef alles en behou die goeie sodat boere kan laat wen.

Skakel Tjasse Winter by 083-647-5343 of stuur epos na tjasse@zuiderwint.co.za vir meer inligting.

Besoek ook Zuiderwint se webwerf by www.zuiderwint.co.za.

In die skoffeleenheid is daar twee draaiskywe met lemme wat soos klein kapploegies werk. Let ook op die skyf wat beddings kan operd.

Alles is maklik bereikbaar vir onderhoudswerk.

Die FALC-beddingmaker bestaan uit ’n krageg en pre-operder (pre-ridger) in een. Dit is ’n nuwe manier van beddingvoorbereiding vir die plant of saai van gewasse.

Die ten volle verstelbare werktuig erd die saadbed op en maak die toplaag saai- of plantgereed in een bewerking. ’n Saaimasjien kan ook agter op die masjien gemonteer word. Beddings van tot 1,5 m wyd bo kan voorberei word.

Voordele: - minder grondbewerking (dus minder struktuurvernietiging), - minder trekkerkilowatt benodig (60 kW of met saaimasjien 80 kW), - vinniger bewerking (5 – 6 km per uur) - 10 tande sorg vir deeglike, eenvormige bewerking.

FALC Krag-êe van smal tot 6 m breed vir volleveldbewerking.

Daar is ook opsies om hyserarms agter te monteer vir die saai van volleveldgewasse.

Vir trekkers tot en met 240 kW.

www.zuiderwint.co.za FALC beddingmaker

Wye FALC krageg met sy roller.

Smal FALC krageg

Tjasse Winter 083-647-5343 / tjasse@zuiderwint.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

21

Vitamech bied aan: Die nuwe standaard in vinnige, akkurate plantwerk

Väderstad se Tempo plant blitsig en presies - Die unieke Gillstring-saaduitmeter gebruik ’n Power Shoot-tegniek om saad te plaas. (Kyk hieronder hoe dit werk.)

- Voorkom dubbelsaadplasing en haasbekrye selfs teen 15 km/u.

- Elke saaduitmeter word aangedryf deur sy eie 50 Watt stofdigte elektriese motor; geen dryfkettingprobleme meer nie. Die planter het sy eie kragopwekker wat van die trekker se kragaftakker af werk en ook krag verskaf vir die waaier en kunsmisvloei. Dit beteken dat minder trekkerkrag vereis word.

- Maklike elektroniese kalibrasie en akkurate monitering en verstelling tydens die plantproses is moontlik.

- Rye kan maklik indiwidueel na behoefte uit geskakel word.

- Elke saadbak hou 70 liter, wat beteken 20 ha se plantwerk met ‘n 8-ry planter sonder om te hervul.

- Elke planteenheid het ‘n mikrokorrelhouer van 17 liter vir plantstimulante, entstof of pesdoder wat in die saadry geplaas word.

- Die groot sentrale kunsmisbak is geskik vir grootsak- of massavulling.

- Tempo is geskik vir minimumbewerking; ryskoonmakers kan bygevoeg word en drukvere kan ’n bykomende 150 kg gewig op elke eenheid plaas.

- Tempo beweeg egalig en plant gelykmatig selfs in rowwe of ongelyke terrein.

Wat die Tempo-reeks anders maak:

3 4 2

5

So werk die Gillstring-saaduitmeter:

1 8 6

7 50 cm 9

1. Die saad kom in vanuit die saadbak.

2. Elke saadjie beland in ‘n gaatjie op die draaiende skyf deur ‘n lugdrukproses.

3. Drie skrapers sorg dat elke gaatjie net een pit in het.

4. ‘n Plaatjie keer die ekstra saad om deur te val in die saadbuis in.

5. ‘n Wiel blokeer die lugvloei na die skyf tydelik, sodat die pit laat los en in die kort (50 cm), reguit saadbuis afgeskiet word. Dit is Power Shoot.

6. ’n Sensor meet die afstand tussen die sade in die buis.

7. Die saad word op presies die regte plek teen hoë spoed in die grond ingeskiet, sonder dat vibrasies of hellings kan inmeng.

8. ’n Wielietjie met penne sorg dat elke gaatjie in die skyf skoon is om die volgende pit te ontvang.

9. ‘n Sagte drukwiel stuit elke pit op presies die regte plek en trap dit vas vir goeie grondkontak.

Skakel Jurie Swart 021-907-8025 / 083-375-8840 Louis van der Merwe 021-907-8000 / 072-626-8409 • Shaun Fourie 021-907-8021 / 082-803-1014

Gewasproduksie

Ocmis se balk- en klapspuit veg saam teen die droogte gekoop het, is 38 meter lank, maar die water se reikwydte is 44 meter. Die spuitkoppe wys agtertoe sodat die spuit se wiele altyd op droë grond loop. As die veld effens ongelyk is, balanseer die balkspuit homself om waterpas te hang.

Jan van Wyk van die plaas, Leeufontein, naby Wolmaransstad, en sy seun, Jacques, is ingenome met die Ocmis-spuit se basiseenheid, veral omdat al die staalgedeeltes heeltemal gegalvaniseerd is. s die voerprys die hoogte inskiet, moet ’n mens maar met voer begin boer,” meen Jan van Wyk van die plaas, Leeufontein, naby Wolmaransstad. Hy het die afgelope twee jaar altesaam net 200 mm reën gehad terwyl sy gemiddelde reënval meer as 450 mm per jaar behoort te wees.

Omdat Jan baie ondergrondse water op die plaas het en daar tans ’n uitstekende aanvraag na lusern is, het hy noodgedwonge besluit om dié gewas aan te plant om te probeer munt slaan uit die droogte.

“A

Italiaanse swier Ongeveer drie maande voor Nampo het Jan met Tobie van den Heever van Irrigation Unlimited begin onderhandel en die hoogtepunt was toe Jan sy pakket op Nampo kon gaan afhaal. Dit het bestaan uit die basiseenheid en twee karretjies, een met ’n kanonkop of klapspuit en een met ’n lineêre balkspuit.

“Ek kon dadelik die Europese vakmanskap in die spuite sien en ek was veral beïndruk met die gerief waarmee dit hanteer word.” Ocmis se fabriek is in die stad, Modena, in Italië, wat ook bekend staan as die “stad van enjins”, omdat Ferrari, Lamborghini en Maserati ook daar vervaardig word.

Jan het verskeie besproeiingsbehoeftes op sy plaas. Tans plant hy net lusern wat laag groei waarvoor die balkspuit baie geskik is omdat dit ook laag is

en ’n fyn sproei regstreeks op die gewas kan spuit. Die klapspuit aan die ander kant kan gestel word om verskillende sektore te benat en kan later ook gebruik word vir hoër gewasse soos mielies.

Reglynig, waterpas en lineêr Ek kan die opgevoude balkspuit maklik met my trekker tot langs die lusernland trek en dit in ’n japtrap opslaan,” vertel Jan. “Nou trek ek selfs die oopgevoude spuit en basiseenheid met die trekker bloot heen-en-weer langs die land om die verskeie stroke te benat.

“Sodra die basiseenheid en balkspuit of klapspuit op sy plek staan, word die ankervoete hidroulies in die grond vasgeskop. Die karretjie met die spuit word agter die trekker gehaak en 300 meter ver uitgesleep tot die waterpyp afgerol is.

“Wat my verstom, is die manier waarop die spuit homself leegmaak sodra die toevoerkraan toegedraai word.

Die balk sak self aan die een kant tot al die water by die spuite uitloop en dan sak die ander kant se arm om dieselfde te doen,” sê Jan met bewondering.

“Wat lekker is, is dat die watertoevoerpyp in ’n reguit lyn uitgetrek word en weer op presies dieselfde spoor ingetrek word, sodat jong gesaaides nie versteur word met ’n pyp wat in ’n boog ingetrek word nie.”

Die balk wat Jan saam met sy Ocmis

Die Ocmis-balkspuit rol statig en stadig oor die lusernland terwyl dit die grond deeglik benat. www.proagri.co.za

Toets is glo Jacques, Jan se seun, is die een wat in die tegnologie en tegniese besonderhede belangstel en hy het die fynere werkings van die spuite gou uitgepluis: “Vir die balkspuit pomp ons water uit die dam teen 36 000 liter per uur, wat net genoeg is om die spuit te voer. Die druk in die balkspuit is 1,5 bar en ons gebruik 4 mm-sproeikoppe. Ons werk dan volgens ’n tabel uit hoeveel water geplaas word. Elke sproeikop se grootte het ook ’n bepaalde kleur wat sake baie maklik maak. Tans spuit ons 50 mm water vir elf uur op die land wat 300 meter lank is.

Ons het selfs ’n reënmeter in die land gesit en die spuit is ongelooflik akkuraat.”

Alhoewel Jan nie vloeibare kunsmis, onkruiddoder of ’n plaagbeheerder deur sy spuit stuur nie, kan dit gedoen word omdat die stelsel se binnekant gegalvaniseerd is. Dit is net die turbine wat van aluminium gemaak is, maar ’n behoorlike spoelsessie na elke besproeiing sal verhoed dat die metaal weggevreet word.

“Ek moet ook sê dat ek baie beïndruk is met Irrigation Unlimited wat die Ocmis invoer. Ek sien regtig kans om nou baie meer lusern aan te plant met die Ocmis en as hierdie droogte nou nog langer gaan aanhou, is ek gereed vir hom,” sê Jan. Kontak vir Tobie van den Heever van Irrigation Unlimited by 082-658-6054 vir enige navrae.

Die balkspuit se filter is ’n stewige sif wat onlangs verhoed het dat ’n meerkat in die spuit beland.

ProAgri 163 – September 2013

23

Hulpbronbestuur

Kyk net hier: Boere wen nou nog meer met

TLU SA lke boer in die land geniet voordele wat TLU SA vir hom beding, of hy lid is of nie. Dit strek byvoorbeeld tot elke boer se voordeel dat die vordering van die gewraakte BEE Charter vertraag is omdat TLU SA geweier het om dit te onderteken.

So ook dien TLU SA elke boer in die land, of hy lid is of nie, deur sy betrokkenheid by werkgroepe soos Groenskrifwerkgroepe, waar hy daarin slaag om suiwerder denke in te dra sodat die aanvanklike ideologie nou ook moet plek maak vir ekonomiese werklikhede.

Paaie is baie belangrik vir boere om hulle produksiemiddels en produkte gladweg en sonder skade te vervoer.

Volgehoue druk deur TLU SA op die owerhede het tot gevolg gehad dat daar nou begin is om aan paaie te werk – tot die voordeel van al die boere in die land.

Elke boer geniet die voordele wat aksies soos hierdie meebring, selfs al betaal hy nie ’n sent ledegeld aan TLU SA nie. Maar wat van die lede wat wel ledegeld betaal en TLU SA so in staat stel om sy werk vir boere te doen? Hulle kan mos nie betaal en dan maar net dieselfde voordele geniet as die wat nie lid is nie?

Nee, sê Henk van de Graaf, TLU SA se assistent-hoofbestuurder: Kommunikasie, ’n mens kan darem tog nie dat net party mense betaal vir voordele wat almal geniet nie. Daarom bied TLU SA ’n groeiende reeks spesiale voordele wat lidmaatskap vir betalende lede dubbel en dwars die moeite werd maak. Van daardie voordele is die volgende:

E

• TLU SA se volledige bundel riglyne oor bykans elke aspek van boerdery word gratis net aan lede beskikbaar gestel.

Dit verstrek waardevolle inligting oor sake soos hoe ’n brandvereniging moet werk, wat om tydens ’n plaasbesetting te doen, hoe om ’n veiligheidsplan op te stel en nog meer.

• TLU SA-lede kry 60% afslag op professionele eiendomswaardasies wat deur Oranjekas gedoen word.

• Deur Oranjekas kan boere ook kosteloos en sonder risiko hulle BTWberekenings laat nagaan. Boere verwelkom hierdie diens omdat dit blyk dat daar dikwels te veel geld aan SARS oorbetaal word, en boere het al derduisende rande as gevolg van hierdie voordeel herwin. Tot vyf jaar se BTW kan hersien en selfs teruggeëis word.

• TLU SA-lede kwalifiseer vir afslag op hulle versekeringspremies deur Garrun-versekeringsmakelaars en TLU SA vind ook daarby baat.

24

ProAgri 163 – September 2013

Mahindra Genio: ’n aangename verrassing

• Lede van TLU SA wat nuwe lede werf, kry afslag op hulle eie jaarlikse ledegeld • TLU SA onderhandel tans met ’n laboratorium om vir lede watermonsters teen afslagpryse te ontleed. Elke besproeiingsboer sal weet hoe waardevol hierdie voordeel is.

Gróót nuwe voordeel Baie goeie nuus vir lede is die skitterende nuwe voertuigvoordeel waarvolgens ’n lid van TLU SA ’n reusagtige 5% korting kry op enige voertuig wat by Suri Montana gekoop word. Dit is die verskaffers van Mahindra, GWM, Citroën, Suzuki en Ssang Yong-voertuie.

Hierdie korting beteken R10 000 wat jy bespaar op ’n voertuig van R200 000 en dit is meer as drie jaar se TLU SA-ledegeld!

Maar dit is nog nie al nie – na elke vyftien voertuie wat deur TLU SA-lede gekoop is, is daar ’n trekking waarin een van die vyftien lede R10 000 se geskenkbewyse wen. Elke lid wat ’n voertuig koop, het dus ’n een-in-vyftien kans om hierdie prys te wen.

Hierdie voordeel alleen is al genoeg rede om lid van TLU SA te wees, glo die eienaar van Suri Montana, Jaco Liebenberg, wat self ’n boer is en dus ons boere se behoeftes en omstandighede ten volle verstaan. So belangrik is mede-boere vir Jaco dat hy ’n spesiale verkoopsman vir TLU SAlede aangestel het in die vriendelike persoon van Fanie Roos.

Lede wat hierdie skitteraanbod wil benut, sowel as boere wat nog lid wil word om ook al die voordele wat TLU SA bied te geniet, is welkom om met Henk van de Graaf te gesels by 012-804-8031 of koms@tlu.co.za. Besoek gerus ook www.tlu.co.za en slaan jou hande saam oor alles wat TLU SA vir ons land se boere doen.

Die Mahindra Genio bied die boer die beste van beide wêrelde: Dit is ‘n taai werkeselbakkie, maar bied gerief en gemak soos wat jy nie eers in ‘n koning se voorhuis sou verwag nie. www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur Opwindende verrassingspakkie – dis hoe dit voel om die Mahindra Genio te verken.

Van buite af moet ’n mens seker maar effens aan hom gewoond raak, alhoewel hedendaagse ontwerpers darem al leliker voertuie uitgedink het.

Maar klim in en ’n nuwe wêreld gaan voor jou oop. Wat jou eerste opval is die verrassend ruim kajuit. Engtevreeslyers het niks van hierdie bakkie te vrees nie en selfs die agtersitplek van die dubbelkajuit bied ruim, gerieflike sitplek met oorgenoeg beenruimte en maklike in- en uitklim – selfs vir groot ouens.

Alhoewel die Genio ’n taai en gewillige werkesel is, sal jy dit nie sê wanneer jy die gemak en gerief wat die bakkie bied aanskou en beleef nie. Die Genio bied alles wat ’n mens van die duurste, luuksste spogmotorkar sou verwag: Akkurate aanduiding van binne- en buitetemperatuur, ’n ritrekenaar wat jou sommer ook sê hoeveel diesel jy per kilometer gebruik en hoeveel kilometer jy nog kan ry met die diesel in die tenk, twee lugsakke, elektriese vensters, ’n radio/straalplaat/ geheuestokkiespeler met kristalhelder klank, wegvoubare armleunings vir die voorste sitplekke, elektries-beheerde vensters, ’n smukspieëltjie met grimeerliggies in die passasier se sonskerm, die gerieflikste sitgemak en doeltreffende lugversorging.

Voor die agtersitplek is twee wegvouskinkborde nes in ’n luukse vliegtuig, ruim kaartsakke waarin natuurlik ook inkleurboeke of plaaskaarte gebêre kan word en ’n aanstekersok vir wat jy ook al wil inprop.

Maak nie saak of jy voor of agter sit nie, dis oral baie lekker om in die Genio se kajuit te wees.

Maar hoe ry hy? Weer is jy aange-

’n

Die Mahindra Genio is ’n plaasbakkie wat sy vrag soos ’n man dra, maar sy bestuurder en passasiers in die grootste gerief vertroetel. naam verras om te vind dat die 2,2 liter M-Hawk-dieselenjin met turbo-aanjaer se 89 kW teen 4 000 opm met 290 Nm tussen 1 800 en 2 800 opm jou oorgenoeg wegtrekkrag, sleepkrag en rykrag gee. Jy skroom nie om ’n effens stadiger voertuig verby te steek nie, want as jy voet neersit, dan makeer dit voor – sonder dat die enjin een keer sy stem verhef.

Laai maar op. Daar is baie plek en met sy turbo-aangejaagde dieselenjin van 2,2 liter draf die Genio ewe fluks onder enige vrag. www.proagri.co.za

Die wye wringkragstrek sorg dat jy maklik stadig kan kruip vir plaaswerk en op die pad selde nodig het om ratte te verwissel. Tot hierdie kragtige werkverrigting dra natuurlik die feit by dat die Genio nie ’n groot, swaar bakkie is nie, alhoewel jy dit nooit sal sê wanneer jy sy binneruim en ruim bak aanskou nie.

Daar is oorgenoeg sitplek en laaiplek.

Met die Genio se dieseltenk van 74 ℓ kan jy 800 km ver ry.

Om die Genio te bestuur is ’n droom, al krink hy nie baie kort wanneer jy wil parkeer nie. Op die pad is hy lewendig en stabiel en sonder vrag glad nie stamperig soos ’n mens van ’n werkeselbakkie sou verwag nie. Maar laai hom en hy dra sy vrag soos ’n man sonder om te swik, te swaai of te kla.

Die Genio is met enkel- of dubbelkajuit beskikbaar, maar as ’n mens ’n vierwieltrekbakkie wil hê, sal jy ’n Scorpio moet koop.

Daar is niks (behalwe dalk sy uiterlike aanskyn) waarvoor ’n mens aan die Genio verskonings hoef te soek nie – en teen R200 000 (waarop TLU SA-lede 5% korting kry) is dit waarskynlik die beste bakkiewaarde wat ’n mens vir geld kan kry.

Praat vandag met Henk van de Graaf van TLU SA by 012-804-8031 of koms@tlu.co.za om te hoor hoe jy jou voordeel as lid van TLU SA kan benut om ’n verrassend voortrelike bakkie, of ander voertuig, aan te skaf. Blaai om vir meer inligting oor Suri Montana se aanbiedings.

ProAgri 163 – September 2013

25

GEMAAK VIR PAAIE WAT NOG NIE BESTAAN NIE

vanaf

R159 900

vanaf

vanaf

R164 900

R129 900

R10 000 kan gewen word deur ’n gelukkige lid van georganiseerde landbou!

H/A Mahindra Montana

Breedstraat 501, Montana Park, Pretoria Besoek gerus ons webblad by

www.surimontana.co.za vir ons volledige reeks fabrikate

Jacques Binedell 012-524-9000 / 076-599-7558 jacques@surimontana.co.za

Hulpbronbestuur

Verblyfreg: Wat van vee, water en krag?

Tiaan van Dyk gee inligting oor slaggate met betrekking tot die wetgewing oor verblyfreg (ESTA-wet). Verlede maand is die belang van ’n ooreenkoms uitgewys en hierdie maand word die regte van okkupeerders bespreek. erblyfreg is ʼn statutêre reg sowel as ʼn kontraktuele reg. Die reg kom tot stand die oomblik as toestemming aan ʼn persoon verleen word om op die plaas te kom woon, ongeag die rede hoekom hy op die grond mag kom woon.

Hoe groot die gebied is wat die okkupeerder vir verblyfdoeleindes mag gebruik, word nie in die wet voorgeskryf nie en hang af van wat tussen die okkupeerder en grondeienaar ooreengekom word. Behoorlike kaarte moet verkieslik gebruik word om die gebiede en groottes te identifiseer.

As die gebied eers vasgestel is, mag dit nie eensydig deur enigeen van die partye gewysig word nie. Dieselfde geld vir al die ander regte.

V

Wei- en plantregte Aard daarvan: Dit is slegs kontraktuele regte. Die ESTA-wet verleen nie outomatiese wei- en plantregte aan okkupeerders nie. As wei- en plantregte nie spesifiek met die grondeienaar ooreengekom is nie, het die okkupeerder nie wei- en plantregte op die plaas nie.

Omvang daarvan: Hoe groot die gebied is wat die okkupeerder vir weien/of plantdoeleindes mag gebruik, word nie in die wet voorgeskryf nie, en hang af van wat ooreengekom word tussen die okkupeerder en grondeienaar. Behoorlike kaarte moet verkieslik gebruik word om die gebiede en groottes te identifiseer. Watter tipe vee die okkupeerder mag aanhou of nie mag aanhou nie, asook wie die drade om die kamp waarin die okkupeerder se vee gaan wei, moet oprig en/of instand hou, moet ook in die verblyfooreenkoms ooreengekom word.

Skut van vee van okkupeerder Die grondeienaar of persoon in beheer mag okkupeerders se vee skut op voorwaarde dat die okkupeerder eers 72 uur www.proagri.co.za

kennis kry om die vee te verwyder. Die grondeienaar mag binne die 72 uur kennisgewingtydperk redelike stappe neem om skade deur die vee te voorkom. Die wet is egter vaag oor wat redelike stappe is en sal die eienaar sy oordeel moet uitoefen oor wat redelik en billik is ten opsigte van voorkomende stappe met inagname van die omstandighede van elke geval.

Die ironie is dat vee wat oortree en wat nie aan okkupeerders behoort nie, onmiddellik geskut kan word sonder dat daar 72 uur kennis gegee word.

Toegangsreg Aard daarvan: Toegang is net ʼn statutêre reg en samevallend met verblyfreg aangesien die okkupeerder noodwendig by sy huis moet kan kom.

Omvang daarvan: Die omvang van die toegangsroetes moet van so ’n aard wees dat die okkupeerder redelikerwys toegang vir voetgangers en voertuie het tot by sy woning. Hoewel die okkupeerder toegangsreg het, is daar geen duidelikheid in die wet oor wie hierdie toegangsroete moet onderhou en wie die koste daarvan moet dra nie. Dit moet derhalwe in besonderhede in die verblyfooreenkoms hieroor ooreengekom word.

As die okkupeerder toegangsroetes gebruik wat nie gemagtig is nie, tree die okkupeerder onregmatig op en kom dit ook neer op oortreding.

Waterregte Aard daarvan: Water is ʼn statutêre en grondwetlike reg. Water is ʼn lewensnoodsaaklike middel en die eienaar mag in geen omstandighede ʼn okkupeerder water ontsê nie. Ontneming van water is ʼn kriminele oortreding.

Omvang daarvan: Die okkupeerder moet voldoende skoon drinkwater hê vir huishoudelike verbruik en indien die okkupeerder vee mag aanhou, moet hy

noodwendig water vir vee kry. Die wet sê slegs dat die okkupeerder toegang tot water moet hê, maar sê nie wie dit moet verskaf of die waterinstallasies in stand moet hou nie.

Die korrekte prosedure is waarskynlik dat die grondeienaar die water aanvanklik beskikbaar moet stel en dan moet daar in die verblyfooreenkoms ooreengekom word wie hierdie waterbron en waterinstallasies gaan onderhou en op wie se koste. Dit is veral van toepassing indien die water byvoorbeeld verkry word deur middel van ʼn windpomp en/of ʼn elektriese pomp.

Elektrisiteit Aard daarvan: Dit is slegs ʼn kontraktuele reg en nie ʼn statutêre reg nie.

Omvang daarvan: Dit hang weer af van wat tussen die partye ooreengekom word in die verblyfooreenkoms. Indien die aanvanklike ooreenkoms tussen die grondeienaar en die okkupeerder bepaal het dat die okkupeerder elektrisiteit het of kan aanlê, dan is dit natuurlik weer deel van die verblyfvoorwaardes en kan dit nie eensydig weggeneem word nie.

As die okkupeerder nie aanvanklik elektrisiteit het nie, of daar nie op elektrisiteit ooreengekom is nie, dan is daar geen verpligting op die grondeienaar om elektrisiteit aan die okkupeerder te verskaf nie.

As die okkupeerder egter op sy eie koste elektrisiteit wil aanlê, kan die grondeienaar besluit of hy dit wil toelaat, al dan nie, en indien die grondeienaar dit wel toelaat, dan moet daar in die verblyfooreenkoms ooreengekom word oor die kraglyn se roete oor die plaas, die moontlike registrasie van enige serwitute, wie die kostes daarvan gaan dra en wie die maandelikse verbruikersrekening gaan betaal.

In die volgende uitgawe word die omstrede saak van begrafnisregte en besoekers bespreek.

Vir meer inligting kontak Tiaan van Dyk by 082-825-8876. Hierdie is ’n inligtingsartikel. Vir regsadvies, kontak asb ’n prokureur.

ProAgri 163 – September 2013

27

Cullinan Boere-unieterrein 4 & 5 Oktober 2013 GPS S25˚39.841 E28˚33.671

Vrydag 4 Oktober Spesiaal vir veeboere - Biosekuriteit: (Dr Faffa Malan) - Aangeplante weiding (Rudi Kuschke) - Veldbestuur (Prof Chris Dannhauser) - Voeding: Voer en lekke (Ulrich Muller) - Veehanteringsdemonstrasie (Phil Rawlins) Vashou van diere, versorging van pote, onthoring, stert knip, brandmerk, inspuitings en dragtigheidskandering.

- Demonstrasie van voermaaktoerusting: Van bemesting tot plant, sny, baal en kerf.

Feesdag - Saterdag 5 Oktober Kom kuier saam Uitstallings • vermaak • demonstrasies • landboutoerusting • lekker kos • biertuin Landbou-uitstallers welkom: Skakel Lynette by TLU SA 012-804-8031 Boere wat diere wil bring: Skakel Henri by 082-552-9428 E-pos: sentraal@tlu.co.za

ProAgri 30

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

deur Du Preez de Villiers krikwekkende getalle bloubosluise kan in ’n japtrap op ’n plaas verskyn, veral as die winter nie baie koud was nie en as daar goeie lentereën val. September is dus die tyd vir parasietbeheer. Dr Clint Austin van Bayer verduidelik hoe bosluisweerstand werk en wat boere moet doen om die parasiete se weerstand teen bestrydingsmiddels te breek.

Hy lig ook die sluier oor hoe Bayer te werk gegaan het om te bepaal hoe doeltreffend een van hulle bosluisbeheerprodukte is, wat ontwerp is om bosluise met ’n groeireguleerder te beheer sonder om hulle weerstandig te maak.

S

Gemiddelde aantal wagtende larwes en % vermindering

Bosluisweerstand Die bloubosluis, Rhipicephalus microplus en Rhipicephalus decoloratus, is enkelgasheer-bosluise wat gewoonlik op elke lewenstadium en oor geslagte met dieselfde aktiewe bestandeel soos piretroïedes, organofosfate en amidine beheer word omdat dit aanvanklik baie goed werk.

Soos wat met ewolusie gebeur, kan ’n aantal bosluise muteer om ’n geen te ontwikkel wat weerstandigheid bied teen die bepaalde aktiewe bestanddeel en die geen kan na die volgende geslag oorgedra word.

Sodoende bly slegs die weerstandige bosluise oorleef. Hulle teel aan en weldra sit die boer met ’n bosluisbeheermiddel wat heeltemal nutteloos is omdat die hele bosluisbevolking op sy diere daarteen bestand is. Dit is dus uiters belangrik om die aktiewe bestanddele op die plaas af te wissel om bosluise te verhoed om weerstandige gene te ontwikkel.

Bayer het ’n ander roete gevolg om bosluise te beheer: hulle het ’n groeireguleerder met die aktiewe bestanddeel, Fluazuron, ontwikkel, wat die bosluislarwe verhoed om te vervel en dit

sodoende steriliseer voordat die parasiet weerstandigheid daarteen kan opbou. Drastic Deadline eXtreme is aan die boere beskikbaar gestel en ’n merkwaardige studie is onderneem om die produk se doeltreffendheid te bepaal. Die middel bevat ook ’n ander aktiewe bestanddeel, Flumetrin, wat ’n kontakbosluisdoder is.

Die inheemse Rhipicephalus decoloratus (links) word tans deur die bloubosluis, Rhipicephalus microplus (regs), van Asië verdring, maar is net so skadelik vir veeboere.

Een, twee, drie...

Bayer het gaan bosluise tel. Clint en sy span navorsers is in Januarie 2012 na die Dohne-navor-singsinstituut naby Stutterheim in die Oos-Kaap waar die gewilde Dohne-Merino-skaap geteel is.

Hulle wou gaan uitvind wat die invloed is op bosluispopulasies op weiding waarop beeste wat met Drastic Deadline eXtreme behandel is, wei.

14 maande voor die studie begin het, in November 2010, is ses jong Bonsmara-beeste kunsmatig met 10 000 Rhipicephalus decoloratus- en 10 000 Rhipicephalus micropluslarwes elk besmet en in ’n kamp van sewe hektaar laat wei. Die diere is drie keer met bosluise gelaai, sewe dae uitmekaar en vir 14 maande op die veld gelos.

Dag 0 tot 254 26 Bonsmara-beeste is vir die eksperiment gebruik. Ses diere is sewe dae voor behandeling in die besmette weiding geplaas om te klimatiseer. Daar is 1 ml Drastic Deadline eXtreme per 10 kg l iggaamsgewig op dag 0 van die eksperiment op elkeen van die ses beeste gegiet. Daarna is die beeste op dag 63, 126 en 189 weer behandel.

Die bosluise is elke 28 dae op elk van die ses diere se hele liggaam getel. Slegs

volwasse volgesuigde en gedeeltelikvolgesuigde bosluise is getel, maar nie verwyder nie.

Die oorblywende twintig diere is in tien groepe van twee elk verdeel en as onbehandelde bosluisopspoorders gebruik. Die eerste paar is sewe dae voor die eerste behandeling van die ses behandeldes in die veld geplaas tot een dag voor die behandeling. Die volgende twee is op dag 28 en die oorblywende pare is elke 28 dae daarna in die veld geplaas. Die bosluisopspoorders is vir sewe dae in die veld gelaat voor hulle verwyder is.

Bosluise is sorgvuldig afgehaal en getel en geïdentifiseer.

Deur die duur van die studie is die minimum en maksimum temperature daagliks gemeet en met die vorige jaar s’n vergelyk. Flennielappe van 10 cm by 100 cm is 10 keer deur die loop van die 14 maande wat die studie geduur het 100 meter ver deur die veld getrek om bosluise wat op die gras sit en wag vir die kans om op beeste te klim te versamel om te bepaal hoeveel wagtende bosluise in die veld is.

Die telling op die flennielappe het op dag 28 met 40,7% verminder en daarna het die maandelikse telling met 84% tot 100% verminder.

Die tien pare speurdiere het ook indrukwekkende resultate getoon. Elke 28 dae het die telling op die diere tussen 93% en 98% en meer afgeneem.

200

Die proef het bewys dat: 1. Beeste wat gereeld met Drastic Dead line eXtreme behandel word is deeglik beskerm teen bloubosluise en die siektes wat hulle kan oordra.

2. Bloubosluispopulasies op weidings waarop beeste wat met Drastic Dead line eXtreme behandel is wei, word drasties verklein.

180 160 140 120 100 80

Vir verdere navrae kan dr Clint Austin by clint.austin@bayer.com gekontak word.

60 40 20 0

Dag 0

Dag 28

Dag 56

Dag 84

Dag 112

Dag 140

Dag 169 Dag 196

Dag 224 Dag 254

Maand en dag na aanvanklike behandeling

Vermindering (%) in die aantal larwes op die weiding in ’n kamp wat deur behandelde beeste bewei word. www.proagri.co.za

Verwysing: Parasitol Res. 2013 Aug;112 Suppl 1:67-79. doi: 10.1007/s00436-013-3282-x The Effects of a Pour-on Formulation of Fluazuron 2.5% and Flumethrin 1% on Populations of Rhipicephalus decoloratus and Rhipicephalus microplus Both on and off Bovine (Bonsmara Breed) Hosts. Fourie JJ, Liebenberg JE, Nyangiwe N, Austin C, Horak IG, Bhushan C.

ProAgri 163 – September 2013

31

Vee & Veilings

Boer jy met bosluise?

Oprigting, 53 mm sinkaluminiumdakplate, gegalvaniseerde kaplatte, ingenieurstekening en ingenieursertifikaat, en BTW ingesluit

Struktuur grootte Grootte (m) 9 x 20 x 3,6 12 x 25 x 4 12 x 50 x 4 15 x 30 x 4 15 x 40 x 4 18 x 30 x 4 18 x 40 x 4 20 x 30 x 4,5 25 x 30 x 4,5

Prys R93 000 R115 000 R194 000 R169 000 R214 000 R230 000 R326 000 R276 000 R436 000

Spesiale aanbod: 2 van 12 x 25 x 4 m – R194 000 Alle pryse terwyl voorraad hou

Tel 011-786-1043 of 072-450-3105 of internasionaal +27-11-786-1043 (Ons voer wêreldwyd uit) Faks: 086-570-1026 E-pos: steve@smstructures.com Webwerf: www.smstructures.co.za

Ons is by die SAOG geregistreer vir uitvoer

32

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Alles wat oop- en toemaak Lucas Sathsane is die tegniese voorman en is ook betrokke by die Beefmaster-stoet. Hy glimlag van oor tot oor as hy verduidelik hoe lekker die nek- en lyfklamp werk. “Ons het nie meer jong kalwers Tal-Tec se nek- en lyfklamp het ’n gedeelte wat kan losknip om op elke kritieke plek op ’n wat omdraai of by die bees se lyf by te kom. Hier wys Lucas Sathsane, tegniese voorman, en Philemon Monaheng, drukgang uitspring nie beesvoorman, wat alles oop en toe kan maak. en nie eers die sterkste bul kry dit nie reg om die ysters te buig nie.

Stoetboerdery wat daaraan glo om Om 100 gesinkroniseerde koeie op Ons kan hoewe knip, horings brand, dinge reg te doen, is Renostervalleieen dag kunsmatig te insemineer en elke onthoring, brandmerk, ent en dip sonder Beefmasters van Radium. Alhoewel die keer oor die drukgang te klim, het die sukkel, want oral om die lyfklamp is daar boerdery uit die stad bestuur word, is veearts se tyd baie gemors en teen die gedeeltes wat losgeknip kan word om die daar ’n sterk drywer om die jongste middag was hy gedaan. Sedert Tal-Tec se dier se lyf by te kom.” neigings na te volg sodat die tyd wat aan stelsel op die plaas is, maak die veearts Die nekklamp kan ook kalwers van so kritieke prosedures bestee word uiters net ’n hekkie oop en stap deur na die jonk as ses maande tot die grootste bul produktief en doeltreffend gebruik word. vers toe. se nek vasknyp sonder dat die dier ongePhilemon Monaheng woon op die maklik is. Die balk bo die nekklamp kan plaas en is aan die stuur van sake met Laat dit in die spesialis se hande afgedruk word sodat die dier nie sy kop die Beefmaster-stoet: “Die vorige houtDie boerdery het eers oorweeg om self kan opruk nie. drukgang en nekklamp het gemaak dat die ou drukgang te vervang en hulle eie “Brandmerk is ook ’n taak waarvoor ons hopeloos te veel tyd bestee het om nek- en lyfklamp te bou, maar toe hulle ek nou makliker kans sien,” sê Philemon. met die diere te werk, wat die diere baie die koste vir sweis, pype buig en die “Boere probeer die werk so ver as onrustig gemaak het en ook die mense meganiese onderdele uitsny bymekaar moontlik vermy, maar as jy jou diere wil wat die werk moet doen! Die groot bulle tel, het dit sommer baie meer sin behou, moet jy dit ongelukkig doen en het gereeld die houtsparre gebreek en gemaak om Tal-Tec se voltooide produkte klaarkry. Tal-Tec maak dit ’n fees om nou die nekklamp kon die beeste net nie stil aan te skaf! deeglik na ons diere om te sien en die genoeg hou vir al die prosedures nie.” ’n Aantal sorteerkrale, ’n swaaihek, beeste is ook baie rustiger.”

Omdat dit ’n stoetkudde is moet daar drukgang en ’n lyf- en kopklamp is bestel gereeld dragtigheidsondersoeke en KI om die waardevolle Beefmaster-beeste As jy jou werk met lekkerkry wil gedoen word om te verseker dat die se hantering maklik en veilig te maak. klaarkry, skakel die mense by Tal-Tec kudde op die hoogste vlak funksioneer.

Philemon sê: “Ons het in een Saterby 012-250-2188 of besoek “Doeltreffende dierehantering is ’n groot dagmiddag die stelsel opgerig en as ons www.taltec.co.za. gedeelte van ons sukses,” sê Philemon. vasgehaak het, het ons net die mense

Sit Tal-Tec in en kry klaar

’n

Renostervallei-Beefmasters het ’n spoggerige nuttige versameling van Tal-Tec se deugsame produkte. Links voor is die sorteerkampe, links agter is die sirkeldrukkraal wat na die drukgang loop en heel voor onder die dak kan die diere maklik en sonder sukkel in die nek- en lyfklamp hanteer word. Tal-Tec maak ’n mens lus om te boer. www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

33

Vee & Veilings

van Tal-Tec gebel vir vinnige, bruikbare raad.”

Tal-Tec het jare se ondervinding en het lank reeds aan elke moontlike ooglopende en onooglopende probleem gedink nog lank voor ’n boer hom dit kan verbeel.

Vee & Veilings

Wildsimposium en -ekspo:

Daar’s ’n roering in die riete

Die Wild-ekspo is vanjaar 11 jaar oud en het geesdriftiges van 9 tot 11 Augustus van oral oor na die Pretoria-skouterrein gelok om na die interessante vertonings en uitstallings van dienste en produkte te kom kyk. Wildbedryf Suid-Afrika en Care for Wild het ook ’n baie insiggewende simposium aangebied.

Du Preez de Villiers het die Simposium en Ekspo bygewoon.

Draf ’n wildkarkas kaf Die Suid-Afrikaanse Slagterskool het ’n insiggewende demonstrasie gelewer waar hulle ’n rooibokkarkas netjies afgeslag en die verskillende snitte aan die toeskouers gewys terwyl die eienskappe en gebruike van elke snit beskryf is. Hier wys Johan van der Merwe en Andries Moghoto van die SA Slagterskool hulle bedrewenheid. www.proagri.co.za

Trotseer sosiale media-jagters ’n Dame wat baie sterk staan in haar bedryf, is die wêreldbekende Adri Kitshoff, die hoofuitvoerende beampte van die Professionelejagtersvereniging van Suid-Afrika (PHASA), die grootste vereniging van sy soort in die wêreld. Sy is ook voorsitter van die Jagen Wildverenigings van Suid-Afrika (HAWASA). Sy het die sinergie tussen die vier pilare van die wildbedryf, naamlik wildboerdery, ekotoerisme, bewaring en jag, beklemtoon.

Alhoewel die jagbedryf wondere verrig vir die SuidAfrikaanse ekonomie en veral die bewaring van wild, is die gefokusde aanslag deur groen-aktiviste op haar en jagters in die algemeen, kommerwekkend. Sy streef egter steeds daarna dat Suid-Afrika die nommer een jagbestemming in die wêreld word.

Sy het beklemtoon dat jagters geensins verskonend hoef te wees nie, maar wel die verantwoordelikheid het om die goeie beeld van jag en jagters na buite uit te straal. “Jagters moet versigtig wees watter foto’s en videos hulle op Facebook, Youtube en ander sosiale media plaas sodat dat dit nie die beeld van die jagbedryf benadeel nie,” sê sy.

“Die hoeveelheid marginale grond wat wildboere in SuidAfrika benut, is drie keer meer as al die parke, wildtuine en bewaringsgebiede wat die regering besit. Indien daar egter nie ’n aansporing vir wildboere is om in wild te belê nie, gaan die jagbedryf tot niet gaan en die wilde diere uitsterf soos wat in Kenia gebeur het nadat daar ’n verbod op jag in die land geplaas is gedurende die 1970’s,” waarsku sy.

ProAgri 163 – September 2013

35

36

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Kevin Cooper (links) van Images of Afrika en Garry Cooper (regs) van Tags for Africa

Jou eie veiligheidskamer Talle boere besit Magnum-kluise wat al sedert 1982 boere se vuurwapens veilig hou. Gawie du Toit wys hoe jy jouself blitsvinnig in ’n instapkluis kan toesluit as daar gevaar op jou plaas dreig. Jy kan dan maklik weer die kluis van binne af oopmaak met die gerieflike hefboom.

Johnny Ackerman en Jaco Smit www.proagri.co.za

Gawie du Toit

Vee & Veilings

Uit Afrika Kevin Cooper (links) van Images of Afrika Taxidermist buite Krugersdorp is al 24 jaar aan die gang om jagters se spogoomblik vas te vang in iets tasbaars. “Die meeste van ons werk gaan oorsee, maar baie plaaslike biltongjagters gebruik ons ook vir opstopwerk. Wildboere verwys ook graag hulle kliente na ons.

Garry Cooper (regs) van Tags for Africa in Randfontein is nou amper ses jaar in bedryf. “Ons het ’n oorplaatjie ontwerp wat van ’n spesiale materiaal gemaak is om onder andere UV-beskerming teen sonstrale te bied en ons pennetjie is ook baie sterk. Ons is die enigste maatskappy wat sestien verskillende kleure plaatjies vervaardig. Ons vervaardig ook neusringe in nege verskillende kleure.”

Prof Melville Saayman “Ons het ’n hefboom” Prof Melville Saayman van die Universiteit van Noordwes het op die simposium gesels oor die toekoms van Ekotoerisme en die sake- en plesierpotensiaal wat die wildbedryf inhou.

“Die regering stel oor die algemeen net belang in ’n bedryf as dit kan werk skep. Omdat wildsplase in plattelandse gebiede is, het ons ’n goeie hefboom om mee te onderhandel. Ons kan nie stilbly daaroor nie. Die beleidmakers moet van ons weet sodat ons ernstig opgeneem kan word om die bedryf uit te brei.”

Prof Melville glo ook dat daar ’n reuse potensiaal in die wyer aspekte rondom die wildbedryf is: “Ons moet waarde tot ons wildprodukte toevoeg.

Daar kan nog baie skeppende idees rondom die gebruike van huide, horings, trofeë en vleis voortspruit. Dit geld ook vir ekotoerisme en die planne waarmee wildboere vorendag kan kom om toeriste op hulle plase te vermaak.”

Spesialisvoer Johnny Ackerman en Jaco Smit van Opti-Feeds in Lichtenburg het byvoeding vir wild bekend gestel.

Opti-Feeds is ’n filiaal van NWK en is al 25 jaar aan die gang. Hulle bedien die hele voerspektrum; hoenders, herkouers, suiwel, skape, vleisbeeste, voerkrale en het nou onlangs die wildmark betreë. “Gedurende die afgelope winter het die wildsboere ons baie goed ondersteun om hulle weiding aan te vul. Ons het ook ‘n noue samewerkingsooreenkoms met die bekende wildboer, Piet du Toit en het sy formules geneem om ons rantsoene te formuleer.”

ProAgri 163 – September 2013

37

38

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

39

HERMANUS

1ste ILE DE FRANCE PRODUKSIEVEILING namens Bossie Clarke

www.devoriledefranve.co.za

200 ILE DE FRANCE SKAPE * 30 ramme * 50 stoetooie * 200 kudde-ooie

(onder beskerming van Telersgenootskap) Onderdakveiling VRYDAG 18 OKTOBER 2013 om 11:00 te FIJNBOSCH, HERMANUS BEPALINGS EN VOORWAARDES Bankgewaarborgde tjeks of elektroniese oorbetalings op dag van veiling. BTW is betaalbaar. 1% op kontant hanteer sal gehef word.

Die reg tot byvoeging en/of weglating word voorbehou deur die afslaers.

Registrasie: Koper moet afskrif van I.D. en bewys van fisiese adres inhandig voor registrasie. Alle goedere word met ’n reserweprys verkoop en ’n reg bestaan om te bie deur of namens die eienaar of afslaers tensy anders aangedui. Die regulasies van die Wet op Verbruikersbeskermingswet 68 van 2008 beskikbaar by http://www.info.gov.za/view/DownloadFileAction?id=145414.

Besigtig veilingsreëls by www.bkb.co.za.

LIGGING Vanaf Hermanus (R43) na Stanford vir ± 11 km, draai links OF vanaf Stanford (R42) na Hermanus vir ± 6 km, draai regs. Volg BKB rigtingwysers.

Voornemende kopers is baie welkom om die veiling by te woon en ’n middagete na afloop van die veiling te geniet.

Met die N1 noorde toe, kan toepaslike vervoerreëlings met eienaar gereël word.

Verblyf - skakel vir Bossie!

PRESTASIES NAVRAE EIENAAR: Bossie Clarke, Hermanus 082-441-7748 VELDBEAMPTE: Jason Rademan, Caledon, 082-771-5845 VEILINGSKOöRDINEERDER: Etienne Büchner, Kaapstad, 082-825-3893

• Stoet het menige SA Kampioene geteel; • Huidiglik is 20 van die 30-topramme op die Nasionale vaarlys afkomstig van hierdie stoet; • Hierdie stoet het al verskeie kere die meeste punte by Nasionale skoue verower.

AFSLAERS Posbus 3, Paarl, 7620, Tel: 021-807-8900, Faks: 021-872-0691 Web: www.bkb.co.za Epos: bkb.weskaap@bkb.co.za Reg no. 98/12435/06

40

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

41

42 ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

43

Lemoenvlei Herefords

Die lewendige kalf spesialiste.

Bulle beskikbaar op Kuruman en Vryburg veilings.

Wicus Kruger 083-324-1535 44

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Vee & veilings

BELÊ IN GOUE GENE

Die Hugenoot is ’n ras geteel uit Afrika vir Suid-Afrika – met goud oor sy lyf en goud is sy are.

www.hugenootsa.co.za

Tel: 083-449-3227 witrots@hugenootsa.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

45

GEBRUIK SLEGS BULLE met die $X-brandmerk. Hulle beskik oor prestasiesyfers en u het die ondersteuning van die Genootskap.

AgriGids

Sussex Beestelersgenootskap van SA Tel: 051-410-0900 Epos: sussex@studbook.co.za Webblad: www.sussex.co.za

If you want to produce the most marketable tender meat per ha with the lowest cost & effort…

The Tuli is your natural choice

Tuli Cattle Breeder’s Society Posbus 270 Bloemfontein 9300 Tel: 051-410-0958 Faks: 086-218-8246 Epos: liezel@studbook.co.za www.tulicattle.co.za

Die 2013-Meganisasiegids kos R230 en kan bestel word by 082-828-9531 of koosleroux@live.co.za

46

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

The Sun Pays Bekostigbare songeisers Hoëdrukstelsels met 1,2 mm-vlek- Laedrukstelsels vanaf: vrye-staaltenks en hittepype vanaf:

Reservoir linings

Gratis aflewering 100km vanaf Cullinan

Mesh dams

50 liter, 6 buise R4 995 100 liter, 12 buise R8 495 150 liter, 18 buise R11 395 200 liter, 24 buise R13 995 250 liter, 30 buise

Pryse in groen: WINSKOPE 5 jaar waarborg

Groen-reeks laedruk songeisers Earth dam linings

Zink dams

072 279 3294

www.tatamatarps.co.za

Plastic Droppers

Sakkie 083-250-5363 sakkie@plasticdroppers.co.za

Solied met riwwe

Die oplossing vir die wild- en veebedryf, asook enige elektriese heining.

Plastic Droppers word gemaak van HDPE AAA+ graad (hoëdigtheid poli-etileen) en is: • Elektriese heining: skakel isolators uit • Sterk (2,9 kN) en getoets deur SABS • Sonbestand en vuur weerstandig Net R3 • Maklik om te hanteer en lig (170 g/m) per meter!

• Gemaak met riwwe vir netjiese drade • Beskikbaar in enige lengte -Patentnr: 2012/02679 -Model-/Ontwerpnommer: F2010/00430 • Trek nie skeef in son en hitte

Aflewering moontlik

R2 595 R3 395 R4 295 R5 295 R5 795

0860-SUNPAY (086-078-6729)

100 liter, 10 buise vanaf R2 595 150 liter, 15 buise vanaf R3 595 Pryse sluit BTW in

012-734-0915 sunpays@hotmail.com

2 jaar waarborg

www.thesunpays.co.za

Centurion Pest Control We will beat any written quotation Contact: 012 751 6522 072 395 1959 Call us for your free quotation

Management Division • Industrial • Domestic • Cockroaches • Fleas • Fish Moths • Ants • Ticks • Bedbugs • Rodents • Lawn treatments

Fumigation Division • Industrial • Domestic • Stacks • Borer Beetle • Thatch Lice • Dust Mites Freight Division • Holds • Cargo • Containers

www.plasticdroppers.co.za Vir al u plaasbenodigdhede sedert 1968 Verskuifbare beeskrale Baallaaiers en -vurke Skale en nekklampe Hooi-ringvoerders Kalfkanteltoestelle Selfvoerders Spuitdippe Landrollers Suipkrippe Laaibanke Fabriek: 033-263-1056 Kantoor: 034-325-9960 Faks: 086-548-4790 Sel: 082-871-0123

E-pos: info@nmreng.co.za / Webblad: www.nmreng.co.za

Ratsbrand Brand sonder sukkel, sonder vlam Die brandmerk van beeste word al strenger deur die owerhede toegepas. Die moeisame taak neem tyd en tyd is geld. Ratsbrand brandysters werk van die bakkie- of trekkerbattery. Geen vlam benodig nie en die merk is binne minder as 20 sekondes warm. Merk al drie letters op een slag. Toerusting om te onthoring ook beskikbaar.

Skakel Wynand Boshoff by 084-581-1599, wynand@ratsbrand.co.za of besoek www.ratsbrand.co.za www.proagri.co.za

Gelisensieerde Old Mutual-konsessiehouer onder FSP 703

Spesiale versekeringspakkette vir boere

0800 000 242

info@africaninvestments.co.za www.afrikabeleggings.co.za Vir gratis korttermynversekering-, lewensversekeringen beleggingsadvies!

BASSA Vervaardigers in:

Beton veewaterkrippe/ troughs

Oos-Kaap (Graaff-Reinet) Rory, 072-899-8891 KZN (Mooirivier) Rod 082-454-1236 Besigheidsgeleenthede OOP: Gauteng, Limpopo, Noord-Wes, Noord-Kaap, Wes-Kaap, Vrystaat en Mpumalanga (100% beleggingsopbrengs binne 2 jaar)

Skakel Rod 082-454-1236 ProAgri 163 – September 2013

47

AgriGids

Damvoerings Dam linings

AgriGids

BURNTAG • Vlekvrye staal brandysterstel vir die merk van vee-oorplaatjies.

• Brand permanente, sigbare Marieta: 082-319-0834 identifikasienommers 022-433-4879 in sekondes!

• Verhit met kersvlam

burntag43@gmail.com

Slaap rustig!

Laat FaunaTRACK jou vee dophou.

• FaunaTRACK, jou elektroniese skaapwagter waarmee jy jou vee van Kaap tot Kairo kan dophou.

• Elektroniese halsband • Selfonderhoudende plaaslike netwerk sorg vir kommunikasie tussen halsbande en die Internet.

• FaunaWEB verleen wêreldwye toegang tot jou stelsel.

Monitor self jou kudde, of laat ons dit doen.

Kontak Desmund by 082-414-3242 pro_buzz@mweb.co.za of besoek

www.faunaTRACK.co.za.

48

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Kom loer gerus in en skaf vir jou ’n skildery aan.

Jy kan ook jou eie fotos saambring en die skildery van jou keuse bestel.

Kyk gerus op www.trekkerskilder.co.za wat ek al vir vele van jou kollegas geskilder het.

Ek het ’n groot verskeidenheid afdrukke vir kinderkamers, kombuismure en meer teen R55 elk.

Daar is ook pragtige groetekaartjies waarmee u ’n spesiale geskenk kan komplementeer.

Vir die meer selektiewe koper is daar ook die versameling beperkte afdrukke van John Deere skilderye wat ideaal is vir die kantoormuur.

Vir meer inligting kyk asb op www.trekkerskilder.co.za Kontak my by 012-348-0079 of 082-318-3105 matie.botha@gmail.com

www.trekkerskilder.co.za

www.proagri.co.za

TRIPROD

AgriGids

Kom besoek my by Aardklop 2013 (In tent I)

Verskaffer van verskeidenheid vee- en landbou produkte

Ons bied ’n wye reeks entstowwe, veemedisyne en -middels, met kundige advies.

Ander produkte sluit in: • Winter-lek en lekblokke • Lek-konsentrate vir self meng • Saad : mielies, weiding gewasse soos lusern, rog, grasse, ens. asook kunsmis • Vee merktoerusting • Surrogaat melkprodukte • Voer: bees, skaap, vark, hoenders, volstruis, perde, khoi, forel en wild • Voer- en drinkbakke/ krippe • Troeteldiere: Kos en versorgingsprodukte

Kontak ons gerus of besoek ons : Tel: 051-447-2930 Harveyweg 86, Oranjesig, Bloemfontein

ProAgri 163 – September 2013

49

AgriGids

Tel: 012-548-4774 Fax: 086-545-9977 info@vivacraft.co.za ‘‘Complete grain handling and storage solutions’’.

50

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

AgriGids

Ontwerp en oprig van veehanteringsgeriewe

Skakel Ryno Keeve 078-460-3322 of e-pos keeve@lantic.net

www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

51

AgriGids

Cell: 083-254-4354 Fax: 086-571-8526 email: luelsa@blrprojects.co.za

Huishoudelike energiestelsel 1KW - 5KW

PWSHES-reeks

PWSHES is ’n kleinskaalse huishoudelike energie-berging-stelsel wat deur NARADA ontwikkel is.

Die kompakte eenheid gebruik sonkrag of krag uit die nasionale netwerk as toevoerbron. Die uitsetkrag kan wissel van 1 kW tot 5 kW en is veral geskik vir streke wat nie deur die nasionale kragnetwerk bedien word nie, of wat sukkel met ’n onstabiele kragtoevoer.

Die stelsel bestaan uit ’n sonkragbeheerder, stelselbeheerder, omskakelaar en li-ion- of VRLAbattery met ’n batterybeheer-stelsel (BMS) ingesluit en pas alles mooi netjies in een houer. Vir die omskakeling van skoon en omgewingsvriendelike hernubare energie na huishoudelike krag gaan jy nie ’n beter stelsel kry nie. Die stelsel bied die gebruiker die voordeel dat dit ’n doeltreffende, energiebesparende en bestendige elektriese kragbron is.

Samestellingsdiagram:

Fotovoltaïese paneel

sonpaneelbeheerder

stelselbeheerder

Tariewe: Grootte

Volts

omskakelaar BMS WS-toevoer

WS/GS Battery

Battery Kapasitiet

Energiestelsel Prys

kWh

PV Panele Prys

Totaal

Met Litiumbattery

1 kw 2kw

48 48

75 75

3KWH 3KWH

6 10

R44 200 R48350

R19 764 R32 940

R63 964 R81 290

met VRLAbattery

1kw 1kw 2kw 2kw

48 48 48 48

50 85 100 125

2KWK 6 3.5KWH 6 5 KWH 10 7.5KWH 10

R23 800 R25 150 R31 450 R33 550

R19764 R19 764 R32 940 R32 940

R43 564 R44 914 R64 390 R66 490

verbruiktoestelle

Kleinskaalenergiestelsel vir die huis

52

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

• • • • •

Wastewater Treatment Systems Does your septic tank smell?

Has your French drain failed?....Again?

Are you polluting the neighbour’s borehole water?

Are you compliant with the National Water act?

Would you really like to reuse your water?

• • • • • • • •

Each Scarab System is designed to comply with the National Water act is simple to install, maintain and operate requires NO chemicals (Ozone optional) uses minimal power is almost maintenance free produces clear and odourless water is modular to suit new loadings is sized from the single house to large estate.

AgriGids

Scarab Water Treatment

The Scarab System is: • Featured in the Dept of Water Affairs best practices guideline policy.

• Listed as a top 100 SA company for its technology in 2004, 2005 and 2006 and for receiving the Bio2Biz award in 2006.

• A preferred supplier to the Dept of Health - Rural Clinics (KZN).

• Featured on SABC Business Update.

Johan Carr

No more honey-suckers needed!!

Cell: 082-535-4576 Tel: 014-736-3463 Fax: 086-736-8267 Email: scarabwaterlimpopo@gmail.com Web: www.scarabsa.co.za

V EU nuwe R Mdimensie I L L I Ain Nverftegnologie VERF 5L

5L

Sedert 1980 Since

Vermillian BlackBerry pin: 20C6F59A

Spesiale fabrieksaanbiedinge!!!

Waterdigting Nanotegnologie Dak & plaveisel seëllaar vanaf

Vul krake en lekplekke, ingeboude sintetiese vesel, waterbasis super akrillies.

5L

Bk 96/16880/23

Verust

Roesvoorkomingsbehandeling, roes- en kiemdoder, verf regstreeks op roes, verdunnerbasis.

R189

99

Nou!

R499

20L

Nanotegnologie UV- en waterbestand lewensverwagting 10 jaar, super akrilies.

R57999

Muurverf binne en buite Lewensverwagting 10 jaar, UV- en waterbestand Super akriliese afronding, wasbaar.

R51999 20L Solar Aircon dakverf 10kg Kraakvuller Nou! R79999 R10999 5L Rooi/Grys OKSIED Nou! Hoëglans emalje vanaf R29999 R11999 5L 99

Isoleer koue en hitte, (kan temperatuur binne met 10 grade Celsius laat daal) keer uitsetting en inkrimping met nanotegnologie.

20L

Binne en buite, wit vuller afronding, vinnig droog.

Stoom en waterbestand, vlekbestand, standaard kleure beskikbaar.

Roeswerende staalonderlaag, vinnige droging, verdunnerbasis.

20L Veeldoelige akriliese PVA Binne-/buitemuurverf, roupleistermure, plafonne, 5 jaar lewensverwagting.

R25999

Super satyn muurverf 20L

Binne en buite, suede glansvoorkoms, lang leeftyd super satyn afronding, wasbaar.

www.vermillianpaint.com www.proagri.co.za

Volg ons op

R75999

Fabriek: 010-591-1010 012-335-4218 Eloffsdal: 012-335-0330 Elarduspark: 012-345-4273 PTA Wes: 012-327-2972 Gezina: 012-329-0101 Bon Accord: 087-830-2257 PTA-Noord: 012-546-3350 Frederika: 012-335-5446 Capital Park: 012-335-4124 Faks: 086-615-8613 Agente: Noord-Kaap: Nisan 081-044-9708 Natal: Johan Fouché 072-827-2044 Wes-Kaap: Jaques 084-091-4528 Afrika-agent: Jaco 082-706-5183 Vrystaat: John 083-628-5688

ProAgri 163 – September 2013

53

AgriGids 54

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za

Tweedehands

Wildswa

4 m Grondpadwa

4 Verskuifbare kompartemente Rubbermat vir gly Lug en dreineringsgate Agterdeur en kantdeur Dakdeure vir inspeksie 2 x 2,5 ton aste 3,5 ton remkop LED ligte 15’’ bande Spaarwiel ingesluit Natuurbewaring goedgekeur

5 Pilare 2,5 mm vloerplaat Trokvere LED ligte 15’’ bande Channel onderstel Agterhek swaai & skuif Middelhek verskuifbaar Kanthek 3,5 ton remkop 2 x 2,5 ton aste Spaarwiel ingesluit Rubberkaste R3 000 extra

R72 900 BTW ingesluit

R49 900 BTW ingesluit

3,2 m Rondeneus Dubbeldekker Sleepwa Nuwe ontwerp Sleepwa sleep gerieflik Klippe slaan nie terug na voertuig nie Ekstra laairuimte Kanthek 38 mm plank Mat vir gly Middelhek Agterhek swaai & skuif Spaarwiel ingesluit

R39 900

BTW ingesluit

TARLTON & BRITS

TD5 reeks

T8-reeks

T6000 reeks

T7000 reeks

TDD95DT High Clearance

Besoek ons webblad vir tweedehandse trekkers!

Volle reeks hooitoerusting

Kontak Dirk: 082-415-0149 / Koetoe: 083-626-6698 koetoe@tarltonnewholland.co.za

www.tarltonnewholland.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 163 – September 2013

55

Tweedehands 56

ProAgri 163 – September 2013

www.proagri.co.za