ProAgri 243

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Mei / May 2020 No / Nr 243 ISSN 1042 - 1558

John Deere vervang raaiwerk met feite

Gratis / Free

Wild:

Boer vir die toekoms

Weidings vir die winter

maak planne vir Afrika lees meer op bl 3 www.agri4all.com

www.proagri.co.za

Mkushi

Redakteursbrief

Op ons voorblad

E

k haal vandag my hoed af uit respek vir ons boere wat deur hierdie hele tyd voortgegaan het met produksie en maniere gevind het om produkte by die markte en winkels af te lewer.

Ek haal my hoed af vir die res van die voedselwaardeketting wat daarin geslaag het om die rakke in die winkels vol kos te hou die afgelope twee maande.

Ek haal my hoed af vir landbouorganisasies en andere wat opstaan en vir die ANC-ministers duidelik laat verstaan dat hulle nie kan voorskryf wie hulp mag ontvang nie.

Ek haal my hoed af vir mense wat uit hulle pad gaan om boere te ondersteun deur regstreeks by hulle te koop.

Ek haal my hoed af vir groot instansies wat bereid is om mense ’n kans te gee om later paaiemente in te haal, verhuurders wat skade ly omdat huurders nie kan betaal nie en almal wat uitreik om mekaar te ondersteun.

Ek wens ons kon meer doen om ander klein ondernemings te help wat nie hulle deure sal kan oopmaak na hierdie krisis-

tyd nie. Daar is geen politieke wil om diegene te ondersteun wat die ratte van die ekonomie laat draai nie.

Van die regering se kant af is daar meer struikelblokke as hulp en ek glo die tyd was nog nooit so ryp soos nou om die kaders na ’n wêreldhof toe te vat vir “Misdaad teen die mensdom” nie. Om die uitdeel van kospakkies toe te vertrou aan betaalde ampsdraers wat reeds gevang is met gesteelde kospakkies in hulle voertuie, is ’n misdaad. Om mense te keer om sopkombuise in hulle buurte oop te maak of kos by mense in hulle omgewing af te laai, is ’n misdaad.

Onthou die bose sal oorwin as goeie mense stilbly.

Kom ons vind nog maniere om mekaar te ondersteun. Ons doen wat ons boere die beste doen en dit is om ’n plan te maak!

Die hakke klap miskien nie op Nampopark nie, maar die ProAgri-groep het in April drie-miljoen mense aanlyn en deur ons tydskrifte bereik, en ons adverteerders getuig van baie navrae, belangstelling in hulle produkte en ek glo, ook aankope.

Lees lekker en boer slim!

Annemarie Bremner > annemarie@proagri.co.za

Inhoudsopgawe / Contents Voorbladartikel 3 Reinke: Ontmoet die nuwe enjinaangedrewe Mini-spilpunt Meganisasie 5 Katoen: Orthman pluk die stoppels uit 6 John Deere vervang voorgevoel met feite 11 Isuzu: mu-X bied nuwe voorkoms, gerief en veiligheid 15 Worldfocus se groeimiddels bespaar tyd en verhoog opbrengs

3

5

6

Gewasproduksie 16 Bloubessieboerdery groei sterk in SA

16 Vee en wild 8 Plant winterweidings vir wenkuddes 21 Wildboere: Boer vir die toekoms Gereeld 28 Stap saam deur NAMPO 34 www.proagri.co.za

8

21

Reinke hou aan om met nuutskeppings vorendag te kom vir Afrika.

In hierdie uitgawe stel ons die enjinaangedrewe Mini-spilpunt bekend. Lees meer op bl 3.

ProAgri Posbus 72707, Lynnwoodrif / Rossouwstraat 577 Die Wilgers, Pretoria 079-515-8708 www.proagri.co.za Copyright © 2013. All rights r­ eserved. No m ­ aterial, text or p ­ hoto­graphs may be r­ eproduced, copied or in any other way t­ ransmitted without the written consent of the publisher. O ­ pinions ­expressed are not n ­ ecessarily those of the publisher or of the e ­ ditor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their r­ espective o ­ wners.

ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Business-to-business: Agriculture ABC Jan - Mar 2020 39 363

ProAgri Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 >annemarie@proagri.co.za Verslaggewers Du Preez de Villiers > 082-598-7329 >dupreez@proagri.co.za Benine Ackermann > 073-105-6938 >benine@proagri.co.za Jaco Cilliers > 071-893-6477 > jaco@proagri.co.za Bemarkingsbestuurder: Diane Grobler > 082-555-6866 >diane@proagri.co.za Bemarkers: Xander Pieterse > 079-524-0934 >xander@proagri.co.za Tiny Smith > 082-698-3353 >tiny@proagri.co.za Anelda Strauss > 074-424-0055 >anelda@proagri.co.za Gerhard Potgieter > 083-320-8135 >gerhard@proagri.co.za Johan Swartz > 071-599-9417 >johan@proagri.co.za Uitleg en ontwerp Esta van Niekerk Navrae Engela Botha > 073-663-1234 >engela@proagri.co.za Kantoorassistent Janita du Plessis > 079-515-8708 janita@proagri.co.za Rekeninge Ronel Keet > 084-088-0123 >accounts@proagri.co.za Verspreiding en intekening Nita Volmer-van Zyl > 079-515-8708 >versprei@proagri.co.za Sakebestuurder George Grobler

ProAgri 243 – Mei / May 2020 1

bied oplossings vir Afrika: deur Annemarie Bremner

Ontmoet die nuwe enjinaangedrewe Mini-spilpunt Die nuwe enjinaangedrewe Mini-spilpunt van Reinke is ideaal vir dele waar kragtoevoer ontbreek of onbetroubaar is.

’n

Spilpunt bly die koning van besproeiingstelsels, maar gebrekkige toegang tot betroubare kragvoorsiening of duur krag en lae waterdruk keer dikwels voornemende spilpunteienaars om tot die groot voorwaartse stap oor te gaan.

Met Reinke se nuwe enjinaangedrewe Mini-spilpunt (EDMP = Engine Driven Mini Pivot), kan ’n Karooboer nou in die haaie vlakte lusern vir die skape gaan plant sonder om te sukkel om Eskom daar te kry. Hy vat net ’n kannetjie petrol saam, sit die enjin aan die gang en kyk hoe groei sy drie hektaar voedsame lusern.

As hy wil, kan hy ook die sleepbare spilpunt-opsie neem en dan met een spilpunt meer as een kleiner land aan die gang hou of volgens seisoenale vereistes verskuif.

Die groot voordeel van die enjinaangedrewe spilpunt teenoor ’n wateraangedrewe spilpunt is dat daar nie soveel waterdruk hoef te wees nie.

Die Mini-spilpunt het nie ’n beheerpaneel nie, maar bied ’n keuse van ratkaste wat die spoed en dus toedieningsvolume bepaal. Die ratkas kom in lae spoed, standaard spoed of hoë spoed.

Afhangend van die ratkasverhouding, sal die spilpunt vinniger of stadiger loop teen dieselfde enjinomwentelinge per minuut.

Die krag agter die Mini-spilpunt is ’n 4-kW petrolenjin en met die 22,7 liter brandstof in die tenk, sal die spilpunt minstens 16 uur aaneen kan loop, selfs as die boer die enjin teen volspoed laat hardloop. Vir besproeiing sal die enjin nie naastenby so hard werk nie. ’n Staaldeksel beskerm die enjin teen die elemente.

Reinke se kundiges kan die boer

www.proagri.co.za

Verskillende ratverhoudings in die ratkaskeuses bepaal die spoed waarteen die Mini-spilpunt loop en daar is geen verdere beheer nodig nie. Daar is ook geen kabeldiefstal nie! help om die regte spanlengte, oorhanglengte, wielgrootte, aandrywing en spuitpakket te kies. Reinke-handelaars sal dan die spilpunt kom bou. Reinke kan die boer ook van pompe en pype voorsien.

Spanlengtes wissel tussen 41,8 m tot 65 m en oorhanglengtes van 12,8 m tot 32 m. Altesaam is die Mini-spilpunt dus nie langer as 97 meter nie.

Die Mini-spilpunt is die jongste in

’n Staaldeksel beskerm die ReinkeMini-spilpunt se enjin teen die elemente en al wat nodig is om jou spilpunt aan die loop te kry, is ’n bietjie petrol in die tenk.

Reinke lei spilpunttegnologie Reinke is die enigste spilpunt wat van hoësterktestaal vervaardig word. Met goeie ingenieursvernuf is ’n besproeiingstelsel geskep wat onwrikbaar stewig is, maar ook liggewig. Die staal is tot 50% stewiger as dié in mededingende spilpunte, maar die spilpunt self weeg tot 20% minder.

In 1968 het Reinke die hele spilpuntbedryf op sy kop gekeer met die bekendstelling van die eerste omswaaibare elektries-aangedrewe spilpunt met ’n sleepring wat aanhoudende rotasie moontlik maak. Reinke was ook die eerste spilpunt met ’n span van meer as 30 meter.

Vandag is Reinke steeds aan die voorpunt van nuutskeppings met die Reinke-presisiebestuurbeheerpanele, -afstandmonitering en -beheer deur ReinCloud, sleepbare spilpunte en ’n buigbare driewielbasis wat verseker dat elke toring deurgaans stewig op Moeder Aarde stap.

Voorbladartikel

’n hele reeks besproeiingsoplossings wat Reinke aan boere al die pad van Nebraska in Amerika af bied, maar net hier in Suid-Afrika is al die onderdele, diens en kundigheid wat die boer kan benodig in ’n japtrap beskikbaar.

Reinke tem Afrika Reinke is al vir baie jare deel van landbou in Afrika en is van 2017 af volstoom in Suid-Afrika na ’n tydperk van afwesigheid. By die pakhuis in Durban word daar volledige stelsels aangehou en daar is ’n uitgebreide onderdeleafdeling. Dit beteken onmiddellike, flinke diens oral in Afrika.

“Ons sou nooit die groei kon bereik wat ons reeds bereik het sonder die regte mense nie,” sê Patrick Ellis, Reinke SA se bestuurder.

Reinke SA se toegewyde, kundige span in die pakhuis word deur Dhliep Bissessar gelei en die sterk tegniese bystand en naverkopediens waarop boere kan reken, geskied onder die wakende oog van Jaco Scheepers as tegniese verkoopsbestuurder en Paul van den Berg as tegniesedienste-ingenieur.

Reinke SA se spilpunte skep vrugbare oases onder die Afrikason in Angola, Namibië, Zambië, Zimbabwe, Mauritius, Nigerië, Botswana, Sudan, Algerië, Senegal en Suid-Afrika self.

Patrick sê: “Dit gaan goed met Reinke SA en ons het oor die afgelope twee jaar merkwaardige groei getoon.

Dit gaan nie net oor die uitstekende gehalte van die toerusting en die bekostigbaarheid van ons stelsels nie, maar ook omdat ons verstaan dat ons kliënte se sukses ook ons sukses is!”

Kontak Patrick Ellis by 031-350-4525 of patrickellis@reinke.com en besoek www.reinke.com vir besproeiingsoplossings uit die boonste rakke.

ProAgri 243 – Mei / May 2020 3

Meganisasie

Knyp, pluk en siedaar! deur Annemarie Bremner

Orthman

pluk die stoppels uit Knyp, pluk en siedaar! Die katoenstoppels lê almal plat.

D

ie katoenbedryf in die Thabazimbiomgewing het onlangs ’n groot hupstoot gekry met nuwe oesmeganisasiemetodes en ’n pluismeule, maar die katoenplantery het ’n ander uitdaging gebring. ’n Katoenstoppel wat na strooptyd in die land regop bly staan is ’n ander ding as die mielie-, koring en selfs garsreste waaraan die besproeiingsboere in die omgewing gewoond is. ’n Katoenplant word in een seisoen ’n boom en die stam wat na stroop agterbly is nie ’n trekkerband se maat nie. Met enige bewerking wat jy agterna in die spilpuntlande wil doen moet jy jou maar reghou vir ’n stel nuwe bande.

Of jy kan Orthman se stoppeltrekker (Stalk Puller) aanskaf.

“Daar is nie ’n ander ding waarmee jy ’n katoenstoppel kan uithaal nie,” sê Johan de Klerk, wat ’n paar duisend hektaar onder kantoen het.

Hy sê hy het vroeër probeer om die stoppels met ’n skeurploeg uit te ploeg (te rip), maar dit is ’n grondbewerking wat trekkerkrag vra en brandstof eet en dan moet jy gewoonlik agterna met ’n skottelaksie deurgaan voor jy met

jou hoofbewerking vir plantvoorbereiding kan begin.

Die Orthman werk vinnig en vra bitter min trekkerkrag.

Só werk dit Johan sê reg agter die stroper loop daar eers ’n snyer (slasher) om die bosse af te kap en dan gebruik hy sy kleinste trekker om reg agter die snyer in die rondte te ry met die 6-ry Orthman. Die trekker se wiele pas tussen die rye, so daar is geen skade nie.

Johan-hulle plant 91 cm uitmekaar (drievoetrye), want dit lewer beter produksie en beperk bolvrot.

Die Orthman het ’n stel gepaarde 61 cm (24”) skottels wat bo-op die grond loop. Die pare is skuins geplaas dat hulle aan die onderkant teen mekaar loop om ’n V te vorm. Hulle volg die plantrye en die masjien rig homself met behulp van die skottels. Aan die buitekant van die skottels is vastrapaandrywers wat die skottels aan die draai hou.

Dan is dit ’n geval van knyp en pluk en siedaar! Elke stoppel lê plat op die grond.

Johan sê as jy agter die masjien aan ry lyk dit amper soos strome water wat deur ’n boot opgeskiet word.

“Aan die begin het ons stadig gery, want jy is mos maar onseker, maar ons het gou agtergekom jy moet voet in die hoek sit,” spot Johan. Die masjien werk op sy beste teen 12 km/u, want dan is daar nie ’n kans vir verstoppings nie.

Hy sê as jy agterkom een ry gee moeilikheid dat die stoppels nie mooi uittrek nie of vashaak, is dit gewoonlik ’n geval dat die skottels bietjie afgewerk is sodat die onderkante nie mooi teen mekaar Johan de Klerk van Thabazimbi sê hy geloop nie. Jy kan dit met ’n bruik die Orthman 5 SP Stalk Puller om eenvoudige verstelling regbrandstof en trekkerbande te bespaar.

www.proagri.co.za

’n Katoenplant kan ’n penwortel van tot ’n meter lank hê, maar met die Orthman-skottels se grypaksie word die stoppel met wortel en al uitgepluk. maak. Die plukhoek kan ook gestel word van regop tot skuins uit die grond uit.

Hulle het die masjien nou vir die tweede seisoen gebruik en Johan sê die onderhoud is minimaal. “Orthman gebruik ongelooflike dik ysters en goeie laers – daardie ding breek nie sommer nie,” sê hy.

Orthman is bekend vir sy strookbewerkingtoerusting vir bewaringsbewerking. Aangesien die stoppeltrekker nie die grond versteur nie, pas dit soos ’n handskoen in enige bewaringsbewerkingstelsel in.

Dit is belangrik dat die stelle skottels teen mekaar bly loop en dit is eenvoudig om die verstelling (1) te doen in geval van slytasie of as die skottels bietjie weg van mekaar beweeg het. Die aggressiwiteit of hoek van bewerking kan ook gestel word (2) deur die bout agter na ’n volgende gaatjie te verskuif.

AFGRI versprei die werktuie in die gebied. Om uit te vind waar jou naaste verspreider is, of om enige verdere tegniese inligting te kry, praat met Brian Nieuwoudt by 076-283-0766 of 012-9402155.

Op www.orthman.com is nog inligting oor die stoppeluittrekker en hulle werktuie. Kyk ook op www.proagri.co.za na ’n video oor die werking van die Orthman Stalk Puller.

ProAgri 243 – Mei / May 2020 5

Meganisasie

John Deere vervang voorgevoel met feitelike databasisontledings deur Du Preez de Villiers

՚n

Boer se loopbaan strek oor ongeveer 40 jaar en elke seisoen neem hy omtrent 140 belangrike boerderybesluite. Hy het dus 40 kanse om sy plaas te verbeter. Dit is die mening van Nate Heinrich, John Deere se bestuurder: Presisielandbou, Produkbemarking en Nuutskeppings. Hy is gestasioneer in Urbandale, Iowa, in die VSA, by John Deere se nuwe Intelligent Solutions Group-(ISG)-kantoor.

“Oor die afgelope 180 jaar moes hierdie besluite berus op oorlewering, kopkrap, deur notas blaai of met mense praat wat die boer vertrou, soos sy werkers op die lande of konsultante,” sê Nate. “John Deere is vanjaar 183 jaar oud en ons fokus deurlopend daarop om ՚n boer se ingewikkelde besluite eenvoudiger te maak. Daarom is dit belangrik om die data wat in sy lêer in die kantoor is te digitaliseer en as hefboom te gebruik om hom te help om jaar na jaar beter en slimmer keuses te maak.”

In John Deere se nuwe era van FarmForward 2,0 word hierdie besluite met behulp van kunsmatige intelligensie, outomatisasie en verbindbaarheid feitlik heeltemal uit die boer se hande

geneem, sodat hy meer tyd het om op belangriker dinge soos markpryse en toekomstige strategieë te besin.

Daarom het John Deere se kliënte se behoefte aan outomatisasie oor die afgelope drie jaar dramaties gegroei.

Die sleutel tot hierdie tegnologie is die bedryf wat sensors vervaardig om byvoorbeeld peste en plantsiektes te herken. ՚n Oneindige aantal sensors kan vervaardig word om enige probleme in ՚n land te identifiseer. Sensors op hulle eie beteken egter nie veel nie en John Deere se sterk punt is om die sensors en vertolkingstoerusting saam te voeg. Kunsmatige intelligensie, robottegnologie en sensors moet dus saamwerk om iets vir die boer te beteken. Soos John Deere se toerusting oor landerye beweeg, word daar afgetas, gedokumenteer en opgeneem.

Wêreldwyd praat ons van triljoene waarnemings.

Tavonga Siyavora, programbestuurder by John Deere, sê dat die vordering in presisielandbou op lae gebou word.

“Elke nuutskepping is ՚n verbetering op die vorige en aangepas om tred te hou met die eise en toekomstige uitdagings wat ons kliënte – moderne boere

– stel. Met die hulp van kunsmatige intelligensie en die versameling en ontleding van data vandag, is die vermoëns van John Deere se masjiene en toerusting so gespesialiseerd dat hulle inderwaarheid hulleself verbeter en opbou,” sê hy.

Nate Heinrich van Presisielandbou en Nuutskeppings, by John Deere Intelligent Solutions Group, het tydens die onlangse AAT-kongres en -ekspo in Pretoria boere gaande gehad met sy blik op die toekoms van datategnologie.

Monet van Eeden, digitalebemarkingspesialis by AFGRI; Etienne Meyer, bemarkingsbestuurder van AFGRI; Wayne Spaumer, tegnologiespesialis en presisielandboubemarker by John Deere, en Nate Heinrich, presisielandboubemarker en Nuutskeppings by John Deere, by die nuwe John Deere 8R 6

ProAgri 243 – Mei / May 2020 NAMPO

www.proagri.co.za

Lariska Hallat, bemarkings- en kommunikasieverteenwoordiger, en Tavonga Siyavora, programbestuurder vir nuwe produkte by John Deere, is baie trots op hulle outonome hommel-prototipe.

Onderskei tussen onkruid en gewasse ՚n Voorbeeld hiervan is hulle konsep, Exact ApplyTM. John Deere het in 2017 Blue River Technologies, ՚n maatskappy wat spesialiseer in rekenaarmonitering en masjienleer, in Kalifornië gekoop om in alle erns in kunsmatige tegnologie in landbou te belê. Hulle het ՚n stelsel gebou wat onkruid tussen gewasse kan identifiseer om onkruiddoder slegs daarop te spuit. Kunsmatige intelligensie, sensors en presisiespuittegnologie is saam ingespan om hierdie ongelooflike deurbraak te maak. Die toetse het gewys dat ՚n boer hiermee tot 90% op sy chemiese middels kan bespaar.

John Deere se selfaangedrewe spuite het meer as 400 sensors wat teen ՚n blitsige spoed agronomiese en masjiendata bymekaarmaak. In piektye kan tot agt MB data per sekonde na John Deere se operasionele sentrum gestuur word. Hierdie data ondersteun die boer om kritieke keuses te maak, gee hom ՚n blik op sy landerye en gee ook inligting aan die handelaar om voorkomende herstelwerk te kan doen voordat ՚n masjien breek. “Hierdie ekosisteem gaan net groter en al hoe beter word. Die toekoms is voorwaar in 5G-tegnologie om al hierdie data in die wolk te kan dra en vervoer,” sê Nate.

John Deere wil die bestaande patroon van boerdery verander. Die boer gaan

Wayne Spaumer, Lariska Hallat en Tamlyn Porter, John Deere mediaspesialis, spog met modelle van die toekennings wat John Deere verlede jaar ontvang het. www.proagri.co.za

nie meer na lande, of hektare, of gebiede, of plantrye, of selfs na vierkante meter verwys nie. Hy moet sy bestuur verfyn sodat hy op die enkele plant kan fokus. “Ons werk in daardie rigting met die Exact ApplyTM-tegnologie en Exact EmergeTM (die presisieplantegnologie wat deur planters ingespan word). Ons wentel af om al die dataverwerking regoor die produksieseisoen op plantvlak te doen. Dit is wat die toekoms van ons verwag,” sê Nate.

“Daar is wel ՚n reuse uitdaging. Die boer moet steeds sy boerderyskaal handhaaf terwyl hy nou op plantvlak fokus en dit is waar ons tegnologie inkom.” Op 1 000 hektaar kyk jy na 4-miljoen plantjies en op ՚n koringland is dit 50 000-miljoen. John Deere se oplossing is om sy kliënte se boerderye deur dit alles te optimiseer om dieselfde produktiwiteit te handhaaf.

Nate sê: “Elke saadjie gaan in die toekoms sy eie adres hê. Vandag werk ons al met x- en y-koördinate wat vertel presies waar die saadjie in die land geplant is, maar in die toekoms gaan hy ՚n z-koördinaat ook hê wat sy diepte onder die grondoppervlakte voorstel.” ՚n Slim hommel Die Exact ApplyTM-konsep werk ook uitstekend op hommels en John Deere het ՚n prototipe gebou wat hulle onlangs by die ATT-kongres en -ekspo in Pretoria ten toon gestel het.

Die hommel is heeltemal outonoom.

Dit styg self uit sy nes op om die landerye te gaan aftas vir ՚n bepaalde onkruid. Die besonderhede word dan gedokumenteer en wolk toe gestuur.

Die hommel keer dan terug na die nes waar ՚n groot tenk chemikalieë gereed staan om sy 10,6 liter tenk te vul terwyl die battery terselfdertyd geruil word indien nodig. Die onbemande vliegtuig se spuitpad word geoptimiseer en hy kan 30 minute in die lug bly. Sy roetes en spuitpunte kan dan ook op die

Wayne Spaumer wys die 5055E met ՚n JD-telelink vir kleinboere. Met die meegaande toep kan die eienaar die enjintemperatuur, werksure, hektare gewerk en brandstofvlak op sy slimtoestel lees met behulp van ՚n simkaart, goedkoop kontrolekas en harnas. plantkaarte aangebring word. Later kan verskillende chemiese middels vir verskillende peste en plae onder die nes gehou word sodat die hommel dienooreenkomstige spuitstowwe kan toedien.

John Deere skrik nie vir dataprobleme nie “Ons plig is om seker te maak dat ons werktuie in alle omstandighede hulle werk doen,” sê Nate. “As die masjien sy dataverbinding verloor, moet ons seker maak dat dit onverpoosd kan voortgaan en sy taak verrig. Die tegnologie en databergingsvermoë aan boord kan ՚n masjien maklik daardeur dra. Tweedens is John Deere ՚n groot organisasie en ons neem dataprivaatheid en -sekerheid baie ernstig op. Ons gebruik die beste internasionale diensverskaffers soos Amazon Web Services om die boere se data te berg.”

Slimmerwordende masjiene John Deere se Machine Sinc stel die verskillende werktuie op dieselfde land in staat om met mekaar te praat, sodat die trekkers weet wie wat waar geplant het en watter riglyne gevolg is. “Met meer gevorderde kommunikasie gaan ons op ՚n punt kom waar die planter die spuit slimmer maak, wat die stroper slimmer maak, wat die grondbewerkers slimmer maak,” sê Tavonga.

Kontak gerus jou naaste John Deere-handelaar vir meer inligting oor hulle datarewolusie en produkte.

ProAgri 243 – Mei / May 2020 7

Vee en Wild

Plant winterweidings wat jou kudde laat wen

Goeie weiding bespaar geld en verbeter jou kudde se kondisie Dit is altyd voordelig as die boer sy weiding kan besproei. Dit verseker die beste groei en produksie, wat dan weer sorg dat die kudde beter presteer.

G

ewoonlik het boere twee keuses wanneer dit kom by weiding vir hulle beeste. Die eerste is om die diere op die natuurlike veld te laat wei wat op die plaas beskikbaar is. Die tweede keuse is om spesifieke weidings aan te plant wat jou kudde ’n voorsprong sal gee, veral deur die winter. Die regte kombinasie van grasse en peulgewasse kan jou plaas se drakrag aansienlik verhoog.

Goeie weidingbestuur is die sleutel tot sukses. Daar is sekere riglyne wat die deurslag kan gee tussen goeie en swak weidings. Watter gewasse om te gebruik en wanneer om hulle te plant, die soort en hoeveelheid bemesting wat nodig is en die beskikbaarheid van water speel alles ’n groot rol in die besluite wat die boer oor sy weidings moet neem.

Of jy nou graan of gras plant, dit is altyd goed om jou gewasse te kan besproei. Dit beteken egter nie dat jy nie ook op droëland weidings kan aanplant nie. In die nuwerwetse era van boerdery is daar ’n verskeidenheid droogtebestande kultivars om van te kies.

8

ProAgri 243 – Mei / May 2020 NAMPO

Die winter is al op ons in die Suidelike Halfrond. Vir die meeste van Suid-Afrika is dit die droë seisoen wanneer die veld verdor en baie maklik oorbewei word. ’n Tekort aan voer en water is die beesboer se grootste vrees. Gelukkig is daar nog tyd om winterweiding aan te plant.

Die volgende weidings kan van Februarie tot Julie aangeplant word om jou kudde deur die winter te dra.

Die eerste drie tipes moet liefs onder besproeiing aangeplant word.

Langswenkgras (Festuca arundinacea) Langswenkgras is hoogs aanpasbaar in verskillende klimaatstreke. Dit groei ook maklik in swaarder grond en vleilande. Dit word aanbeveel dat hierdie gras teen ’n digtheid van 25 tot 30 kg/ ha gesaai word, of teen 20 tot 25 kg/ ha wanneer dit in rye geplant word.

Kropaargras (Dactylis glomerata) Kropaargras is ’n uiters voedsame gras en het ’n hoë graad van smaaklikheid.

Dit is ook gehard teen droogtetoe-

stande en moet liefs gesaai word teen 20 tot 25 kg/ha of in rye geplant word teen 15 tot 20 kg/ha.

Witklawer (Trifolium repens) en Rooiklawer (Trifolium pratense) Die twee tipes klawer word gewoonlik saam geplant. Die Witklawer groei stadiger, maar is ’n meerjarige plant.

Albei die klawers word ook gewoonlik gekombineer met enige van die bogenoemde grassoorte om die voedingswaarde van die weiveld te verhoog.

In baie gevalle maak boere alleenlik staat op die reën om die lande nat te hou. Party boere glo dat hulle nie die koste van ’n besproeiingstelsel kan regverdig nie, of hulle het nie toegang daartoe nie. Tog is daar ook hoop vir hierdie boere. Daar is grassoorte wat op droëlande aangeplant kan word.

Droëlandweidings moet egter vroëer aangeplant word om die voordeel van die laat reëns te kan geniet.

Normaalweg word hierdie weidings tussen Februarie en April gevestig, om genoeg tyd te gee sodat die plante wasdom kan bereik voordat die diere kan begin wei. www.proagri.co.za

deur Jaco Cillliers

Langswenkgras is ’n uitstekende keuse vir winterweiding. Dit is voedsaam, smaaklik en kan die koue trotseer. Dit is ook maklik aanpasbaar in verskeie grond- en klimaatstoestande. (Foto erkenning: https://alchetron.com/) Hawer (Avena sativa) Hawer verskaf goeie voedingswaarde en is ook ’n vorm van ruvoer wat goed is vir die beeste se grootpense. Dit is ook baie gehard teen droogte en ryp.

Hawer behoort gesaai te word teen 50 tot 70 kg/ha of geplant te word teen 40 tot 50 kg/ha. Dit het ook ’n besonder hoë oespotensiaal.

Dit word dikwels aanbeveel dat ’n kombinasie van verskillende gewasse vir weiding aangeplant word. Op die manier verseker die boer dat sy weiding gehard, voedsaam en smaaklik is deurdat die verskillende gewasse mekaar aanvul. Saam verseker dit ’n wenweiding dwarsdeur die winter. www.proagri.co.za

Korog (Tritico secale) Korog kan koue en ryptoestande weerstaan en het baie min water nodig. Dit is ook ’n vinnige groeier.

Dit het ’n hoë opbrengspotensiaal en groei vinnig en maklik. Dit word dikwels doeltreffend saam met hawer gesaai. Die aanbevole saaidigtheid is 60 tot 80 kg/ha of ’n plantdigtheid van 35 tot 45 kg/ha.

Rog (Secale sereale) Rog word die beste benut wanneer dit saam met Korog en Hawer geplant word. Dit het ’n hoë voedingswaarde, maar is nie so smaaklik soos die ander winterweidingsgewasse nie.

Tussen 40 en 50 kg/ha kan op die lande gesaai word, of dit kan in rye geplant word teen 30 tot 50 kg/ha.

Rog is gehard teen koue en ryp ook nie dood nie.

Alhoewel hierdie gewasse weiding se drakrag kan verhoog, moet daar tog gewaak word teen oorbeweiding.

Die goue reël is om in ag te neem dat ’n bees tussen 2,5% en 3,5% van sy eie massa per dag aan droë materiaal vreet. Werk dus uit wat die vereistes sal wees wat aan die weidings gestel word en plant daarvolgens.

Die beste raad is om met kenners op die gebied te praat. Die meeste saadmaatskappye sal bystand lewer om die korrekte hoeveelheid en kombinasie van weidingsgewasse vir die boer se omstandighede aan te dui. Dit is belangrik om die plaas se bestaande drakrag, aantal diere wat moet wei en die beskikbaarheid van water in ag te neem wanneer die boer sy weiding beplan.

ProAgri 243 – Mei / May 2020 9

Mu-X SUV bied nuwe voorkoms, gerief en veiligheid

D

ie perfekte gesinsvoertuig vir die boer is nog verder verbeter toe Isuzu Motors Suid-Afrika (IMSA) hulle sewesitplek mu-X sportnutsvoertuig (SNV) met stylverbetering opgekikker het.

Veiligheid is ook opgegradeer met die remoorheersstelsel (brake override system – BOS), wat die stilhouafstand in noodgevalle verkort.

“Die opgedateerde mu-X bied vars ontwerpkenmerke en verbeterde veiligheid,” sê Dominic Rummer, uitvoerende hoof: Tegniese Dienste, van IMSA. Die opgekikkerde mu-X het ’n sterker verkoelerroosterontwerp, ’n herontwerpte voorstamper en misligringe vir ’n meer robuuste en dinamiese vertoning.

Nog opvallende kenmerke is die treffende 18-duim glansswart allooiwiele en sytrappe.

Die mu-X se agterstamper is ook ’n kleur bo en glansswart onder, die dakreëlings is silwer en swart en die nuwe agterligsamestellings chroom en glansswart.

Die Isuzu mu-X se binne-ontwerp is ook opgekikker met klavierswart afwerking vir die deurskakelaarringe en -panele, rathefboomput en die konsole vir die inligting- en vermaakstelsel en klimaatbeheer.

Die skakelaars op die leerafgewerkte stuurwiel vir die klankstelsel, telefoon en spoedbeheer is swart met silwer versiersels, en daar is omringende beligting in die deurrande.

Die mu-X vervoer sewe passasiers gemaklik. Die elektroniese klimaatbeheerstelsel bedien sowel die voorste as agterste passasiers – en laasgenoemdes het toegang tot hulle eie kouelugtoevoer. Die sitplekke het leerafwerking en die bestuurder se sitplek word elektries in ses verskillende posisies verstel.

Die veeldoelige inligting- en vermaakeenheid het ’n agtduim-raakskerm

www.proagri.co.za

met Bluetooth-verbinding en klankstroming, sowel as Apple CarPlay en Android Auto. ’n Opsionele ekstra nege-duim-raakskerm bied bykomende kenmerke, insluitende toegang tot die vasgelegde satellietna-vigasie- en klankstelsels. Daar is voor en agter USB-poorte en ’n hulp-iPod-invoer en HDMI-poort.

Standaardkenmerke sluit in ’n gerieflike sentralesluitstelsel met sleutellose toegang en aanskakeling, saam met raaksensor-oopmaak en knoppiedruksluitfunksies aan die deurknippe.

Daar is verskeie bêrekompartemente in die kajuit, insluitende twee paneelkassies, ’n kompasvakkie bo-op die spatbord en bekerhouers vir al drie rye sitplekke.

Die trukamera maak parkering en terugstoot maklik, met hoorbare sensors vir die truparkeerstelsel.

Die immobiliseerder en alarmstelsels verseker dat jou voertuig joune bly.

Veiligheid ’n Nuwigheid aan die mu-X is die remoorheersstelsel (brake override system – BOS). Die stelsel werk saam met die sluitremweerstelsel (anti-lock brakes – ABS) en beperk die versnellerwerking as die rem terselfdertyd getrap word, om die voertuig se stopafstand tydens ’n noodgeval te verminder.

Hierdie nuwe kenmerk vul die reeds uitgebreide reeks veiligheidskenmerke aan, insluitende elektroniese remkragverspreiding (Electronic Brakeforce Distribution – EBD) en noodrembystand (Emergency Brake Assist – EBA), saam met elektroniese stabiliteitsbeheer (Electronic

Model

Prys

Isuzu mu-X 3.0 4X2 6AT

R630 400

Isuzu mu-X 3.0 4x4 6AT

R698 200

Meganisasie

Opwindende nuus van Isuzu:

Stability Control – ESC), trekkragbeheerstelsel (Traction Control System – TCS), heuwelwegtrekbystand (Hill Start Assist – HAS) en heuwelafbeheer (Hill Descent Control – HDC), wat in laestrek in viertrek ingeskakel kan word.

Passiewe veiligheidstoerusting is dubbele voorste, kant en vollengtegordynlugsakke en ’n hoëtreksterktestaalpassasiersveiligheidsel met uitstaande sterkte en stewigheid.

Die mu-X word aangedryf deur Isuzu se bewese 3-liter, 4-silinder, interverkoelde turbodieselenjin wat 130 kW krag en 380 Nm wringkrag lewer, gekoppel aan ’n sesspoedoutomatiese ratkas. ’n Drietonsleepvermoë maak die mu-X perfek vir die sleep van sleepwaens en bote. ’n Wye reeks bybehore sluit nuttighede in soos ’n meganiese ewenaarslot vir die 4x4- en 2x4-modelle, ’n bêrekas onder die bagasieruim, ’n sleepstang, enjinkapskerm, weerskermstel vir die vensters, voorste drukvin en stamperskuurplaat.

Isuzu is daartoe verbind om klante gemoedsrus te gee. Die mu-X het as standaard Isuzu Volledige Sorg, bestaande uit ’n vyf-jaar-/120 000km stamper-tot-stamperwaarborg en Isuzu-padbystanddiens, ’n vyf-jaar-, onbeperktekilometer-antiroeswaarborg en ’n vyf-jaar-/90 000-km-diensplan.

Diensintervalle is elke 15 000 km/12 maande.

Uitgebreide dekking kan ook deur Isuzu Mobility gekoop word vir padbystanddiens, diensplanne en onderhoudsplanne.

Vir meer inligting, kontak: Gishma Johnson,+27-41-403-2167, gishma.johnson@isuzu.co.za Denise van Huyssteen, +27-41-403-2187, denise.vanhuyssteen@isuzu.co.za

ProAgri 243 – Mei / May 2020 11

IDEAL FOR TIDY-UP TIME

Batteries and Chargers are sold separately For more info. and your nearest Makita dealer contact Rutherford: JHB: 011 878-2600 • CT: 021 932-0568 • DBN: 031 717-6400

MakitaPowertoolsSA

www.makita.co.za

YOU CAN ONLY CHOOSE 1: We tick all COST EFFECTIVE LIGHTNING FAST PERSONAL SERVICE

the boxes

I NT ER NAT I ONA L

CR OS S B OR DER

DOME S T I C

There are two services available for airfreight exports, either doorto-door or door-to-airport.

We offer fast and cost-effective export services into our neighboring SADC countries.

Our road freight service is a cost effective solution for less timesensitive deliveries.

Contact us for a free quote

Contact us for stress-free delivery

Contact us to save on shipping

Success is a journey achieved through innovation

WITH OUR 100% CLIENT RETENTION RATE, YOU CAN BE SURE THAT YOUR EXPERIENCE WITH US WILL BE UNMATCHED

REAL PEOPLE. REAL SERVICE +27 (0)86 177 7913

agri@freight-innovations.co.za

www.freight-innovations.co.za

Gewasproduksie

deur Annemarie Bremner

Op Rondevlei by Delmas moet die groenbone wikkel om op die regte tyd gestroop te kan word. Dit is waarom Philip Potgieter Worldfocus se groeiprodukte net voor blomstadium deur die spilpunt toedien.

Worldfocus se groeimiddels bespaar tyd en verhoog opbrengs T

yd is net so ’n belangrike kommoditeit soos saad, kunsmis en pesbeheermiddels. Geen boer kan bekostig om tyd te vermors nie. Produkte wat hom kan help om nie net opbrengs te verhoog nie, maar ook om sy tyd beter te beplan, kan die winsverskil op die plaas maak.

Worldfocus se reeks wateroplosbare groeimiddels doen presies dit.

Johan van Zyl van Boschkrans Boerdery naby Groblersdal sê hulle het aanvanklik Worldfocus se fyn gips en kalsiumbyvoegings op kontantgewasse soos bone en koring gebruik, veral omdat dit soveel vinniger is om die middels tussen twee opeenvolgende gewasse deur die besproeiingstelsel toe te dien as om ’n grondbewerking te doen of selfs kalk te strooi.

Die grondontleding het agterna getoon dat die gewenste pH van die grond bereik is.

Tans word daar Complex Calsul (ultrafyn gips) en COA Fertigation, ’n unieke kombinasie van organiese sure en groeistimulante, in die sitrusboorde en wingerde gebruik. Johan sê die oplossings word deur druppers toegedien en as gevolg van die mikrongrootte van die produk is daar nie verstoppingsprobleme nie.

“Die grondontledings wys dat die pH

van die grond reg is, maar die groot voordeel is dat ek nie trekkers en personeel hoef af te staan vir die toediening nie. Dit is net soveel makliker,” sê Johan.

Op Rondevlei naby Delmas word die horlosie en die kalender ook fyn dopgehou. Daar word fluks geboer met sojabone, mielies, beeste, skape, hoenders, en soos Philip Potgieter sê, “ons baba op die plaas, groenbone”.

Dit is op die groenbone waar Worldfocus se produkte getoets word en hulle waarde wys, want groenbone moet vinnig groei en baie peule maak, maar die peule moet sag en sappig bly.

Philip sê hulle plant op kontrak vir Nature’s Garden en as die bone te vinnig verouder en hard word, kan hulle net so wel alles weggooi. Met een toediening van Worldfocus se Gliosense, Super K en Sugar Rush net voor blomvorming, kry hulle dit reg om ’n goeie opbrengs van keurgraadgroenbone te lewer.

Keurgraadbone beteken R300 per ton meer in die sak as standaardgraad.

Tydsberekening met die bone is van deurslaggewende belang. Van Oktober af word daar elke week ’n gedeelte van die 90 hektaar lande geplant, sodat die stropery ook stapsgewys 60 dae later kan begin.

Daar word steeds gebruik gemaak van tradisionele kunsmistoediening van 4:1:1(22) teen 650 kg per hektaar en ’n bietjie hoendermis.

Die afgelope twee seisoene se toediening van Worldfocus se middels het egter ’n verskil gemaak.

“Dit werk regtig goed,” sê Philip. “Waarvan ek hou is dat jy meer uitkry as wat jy insit.

Ek sal dit weer gebruik.”

Naby Groblersdal gebruik Johan van Zyl van Boschkrans Boerdery Worldfocus se ultrafyn gips (Complex Calsul) en COA Fertigation, ’n unieke kombinasie van organiese sure en groeistimulante, in die boorde en wingerde. www.proagri.co.za

Die drie meetbare voordele is: • Die bone verouder stadiger.

Die jellielagie om die pitte vat langer om droog te word, so die peule bly langer sag en daar is dus meer tyd om meer peule te stroop.

Worldfocus se produkte word deur die drupbesproeiingstelsel toegedien, wat baie tyd en arbeid bespaar.

• Die peulvorming per plant is beter, wat uiteraard verhoogde opbrengs meebring.

• Net een bespuiting is nodig in plaas van twee, soos met ander middels.

Philip sê sodra die eerste blommetjies aan die plant begin wys, word die bespuiting gedoen, want dan het die plante die meeste energie nodig.

Die toediening behels ’n mengsel van: 1 liter/ha Gliosense 1 liter/ha Complex Super K 1 liter/ha Complex Sugar Rush (Sien advertensie langsaan) Johan en Philip sê albei daar is geen wondermiddel vir plante nie, maar hulle waardeer die doeltreffendheid van Worldfocus se produkte en die feit dat die produkte werk soos die maatskappy sê dit gaan werk.

Johan sê: “Hulle hou my op hoogte van navorsing en proewe wat op plase gedoen word en hulle doen regtig moeite.”

Kry eersteklas-inligting en riglyne by At van Schalkwyk by 082-452-8983 of at@molcastagri.com. Besoek ook www.worldfocusagri.com ProAgri 243 – Mei / May 2020 15

Gewasproduksie

Bloubessieboerdery groei sterk in SA deur Benine Ackermann

B

loubessies is lekker, gesond, eenvoudig om te plant en raak al hoe meer gewild in Suid-Afrika en wêreldwyd.

Die syfers wys dat Suid-Afrika se bloubessieproduksie vir 2019/2020 tot 18 000 ton vanaf 11 700 ton in die vorige seisoen gestyg het.

“Hierdie indrukwekkende produksiegroei van 53% getuig van die groeiende vraag na Suid-Afrikaanse bloubessies,” sê Justin Mudge, voorsitter van die Suid-Afrikaanse Bloubessievereniging.

“Ons vooruitskattings dui aan dat die produksie van bloubessies 25 000 ton vir die 2020/2021-seisoen kan beloop – ’n stewige toename, veral as die impak van die Covid-19-krisis in ag geneem word. Bloubessies wat volgende jaar geoes gaan word is verlede jaar al aangeplant, daarom kan daar weer ’n toename in produksie wees,” sê hy.

Die groei in die bedryf is veral goeie nuus vir die noord-oostelike streke, waar die produksie na verwagting teen 2025 met 136% en 102% sal groei.

Bloubessies word uitgevoer en plaaslik verkoop.

Justin noem ook dat hulle ’n nuwe rekord in 2019/20 behaal het, deur 12 282 ton bloubessies uit te voer.

68% van die bedryf se produksie word uitgevoer.

“Daar is ’n sterk wêreldwye vraag na gehalte bloubessies. Die bloubessies wat uitgevoer word, is veral gemik op die Verenigde Koningkryk en Europa,” sê Justin.

Daar is al baie navorsing gedoen oor die voordele van bloubessies vir menslike gesondheid. “Bloubessies is lekker om te eet en gesond.” Hulle bevat antioksidante wat die die immuunstelsel verbeter. Dit verlaag nie net mense se

16 ProAgri 243 – Mei / May 2020 NAMPO

risiko vir siektes nie, maar ondersteun ook breinfunksie en vertraag die verouderingsproses.

Meer oor die produksie van bloubessies: Dit begin by ’n gewone klein plantjie wat jy by ’n kwekery aankoop en dan in ’n pot of sak (min of meer 20 tot 25 liter groot) of regstreeks in die grond plant. Dit is ’n meerjarige plant wat tot ’n groot bos groei en een keer per jaar gesnoei word.

“Jy kan ook houtskaafsels in die grond bygooi,” sê Anton Both, plaasbestuurder van Chiltern Blueberry.

“Die planttyd sal afhang van wanneer

die kwekery se plante reg is, maar die beste tyd in die Wes-Kaap is April/Mei (voor die winter) en na die winter (September/Oktober).”

Die oestyd van ’n bloubessie hang af van die grootte van die plant wat die boer geplant het en die tyd van die jaar wat dit geplant is. “Jy kan ’n oes afhaal na nege maande of kan eerder op 18 maande na planttyd as norm werk,” sê Anton.

Die bloubessie word hoofsaaklik met die hand geoes. “Die plukkers pluk in klein bakke en maak dit dan in plastiekkratte leeg wat na die pakhuis/skuur vervoer word. Daar is ook masjiene waarmee bloubessies geoes van word,

www.proagri.co.za

Meganisasie

maar dit is meer vir die verwerkingsmark.”

Volgens Anton is die belangrikste toerusting vir bloubessies ’n behoorlike besproeiingstelsel wat ook gebruik kan word vir die toediening van oplosbare voedingstowwe.

Elke paradys het sy slang, en die bloubessiebedryf is ook nie sonder peste nie. “Snywurm is ’n groot probleem by jonger plante en volwasse plante en vrugte is die prooi van plantluise, witvlieg, bolwurm en vrugtevlieg.”

Behoorlike beheer is dus nodig vir behoorlike produksie.

Topgehalte groente en vrugte ORAC-eenhede per 100 gram

Bloubessies Swartbessies Rooi Spinasie framboos

Kool

Lemoene

Aarbeie

Brusselse spruite

Beet

Rooi rissies

Die bloubessie is bo-aan die top-10 lysie vir anti-oksidante in vrugte en groente. ORAC staan vir Oxygen Radical Absorbance Capacity.

www.proagri.co.za

ProAgri 243 – Mei / May 2020 17

SOJA ONS IS MEER AS SAAD

Wetenskap Met Diens, Lewer Sukses Tel: +27 12 683 5700 | info.rsa@pioneer.com

,

® TM

Trademarks and service marks of Dow AgroSciences, DuPont and Pioneer and affiliated companies or their respective owners.

Gebruik jy logistiese dienste?

Ons is die antwoord Spaar meer geld en hoofpyn as wat jy ooit gedink het moontlik is. Sluit vandag by ons aan en ervaar hoekom dit die toekoms is.

Veilig | Vinnig | Maklik Vir so min as R12 000 per jaar het u toegang tot Afrika se vinnigste, groeiende logistieke netwerk. Ons platform verbind u nie net met geverifieerde en vooraf www.logisticsworldnetwork.com goedgekeurde vervoerders en vrageienaars nie, maar bied ook maklike hulpmiddels aan om te gebruik. Eenmalige R1 000 p.m. vir jaarlikse intekening) plasings is ook moontlik. Dit word namens Eenmalige plasings @ R350 u gedoen en die koste is R350.

Teken nou in:

Dorpstraat 156, Stellenbosch jcgenade@logisticsworldnetwork.com 073-773-7842

Vee en Wild

Wildboere: Boer vir die toekoms D

aar is vandag meer wild in Suid-Afrika as 100 jaar gelede. Dít word grotendeels aan goeie bewaringspraktyke, wat SANParke, provinsiale bewaringsowerhede en private grondeienaars oor baie jare heen toegepas het, toegeskryf. ’n Beduidende deel van die land se wild word op private wildreservate, wildplase of gemengdeboerderyplase gehuisves en hoewel daardie wild vrylopend is, is daar uitdagings as gevolg van hulle inperking binne bepaalde grense. Een van die grootste uitdagings is die handhawing van ’n gebalanseerde ekologie in ’n klein gebied waar die uitwerking van weersomstandighede, beweiding en menslike bedrywighede baie meer prominent as in ’n wildernisgebied is.

Voedsel, water, skuilplek, rusplek, teelplek en ontvlugtingsgebiede is vir alle wilde diere van belang om gesonde bevolkings te handhaaf. Kos kan op die oog af genoegsaam en baie goed lyk, maar op mikroskopiese en mineraalvlak mag dit heeltemal ontoereikend vir die wild wees. Vir ‘n ernstige wildboer is dit die moeite werd om sy grond en plantegroei chemies te laat ontleed om vas te stel of die minerale en die voedingswaarde van plante voldoende is om gesonde wildkuddes te handhaaf.

Veeboere verskaf meestal byvoeding vir hulle vee en daar is dus ’n parallelle situasie vir wildeienaars wat ernstig is oor die gesondheid van hulle wild. Verwww.proagri.co.za

skeie voermaatskappye het spesiale lekblokke vir wild wat saam met gewone sout as byvoeding aangebied kan word. Dit mag miskien ook nodig wees om minerale aan te vul, afhangende van wat die chemiese ontledings van grond en water aandui. Sommige elemente en minerale soos koper, fosfaat, kalsium, chroom, magnesium en fluoor

deur dr Gerhard H Verdoorn

mag òf genoegsaam, òf te min, òf selfs in oormaat beskikbaar wees, afhangende van die grond, en dít kan dramatiese uitwerkings op die gesondheid van diere hê. Mineraal- en elementwanbalanse kan met byvoedings reggestel word vir meer gesonde en produktiewe wildkuddes. ’n Wildeienaar se ergste vrees is die

ProAgri 243 – Mei / May 2020 23

ON THE ROAD SOLUTION

Empower your mobile workforce to perform their jobs efficiently and effectively Ctrack is pleased to offer high quality, reliable fleet specific in cab devices to assist customers with best in class hardware that enhance our software

solutions. We are pleased to introduce the On-The-Road device that combines navigation and fleet experience with the openness and flexibility of a tablet, with

an operating system that intergrates with Ctrack software platforms, for easy data extraction.

Truck navigation, truck routing based on your truck’s individual profile

Android™ 6.0 compatible business applications

Lifetime onboard maps

7’’ capacitive touch display

Lifetime traffic (via FMI or GTM cable) 2.0 USB Type-A (host mode) Internal GPS antenna Bluetooth connection

Wi-Fi 4G LTE cat 1 embedded modem for open micro SIM 2200 mAh internal battery

· · · ·

Handsfree calling Wi-Fi capability Life time maps & connectivity to peripherals Bluetooth for connecting applications & hardware

Road-facing 4 megapixel embedded dual-purpose camera

0860 333 444 | sales@ctrack.co.za | www.ctrack.co.za

Built-in 3.5 mm audio jack with inline mic

Always Visible

periodieke droogtes wat alle dele van Suid-Afrika gereeld lamlê; dit kan ’n vernietigende uitwerking op die wildstapel hê. Daar is dan groot mededinging vir beskikbare droëvoer en dit kos meestal ’n klein fortuin om wild te voer.

Grasse soos tef en buffelgras wat as droëvoer aangebied word, kan die wild deur die droogte dra, maar byvoeding is nodig – dit mag selfs nodig wees om die droëvoer chemies te behandel om dit meer verteerbaar vir wild te maak.

Boere moet in sulke tye versigtig met byvoedings en lekke omgaan, omdat te veel daarvan die wild se rumens mag benadeel. Vra by die voermaatskappye raad oor die beste gebalanseerde voedingsprogram.

Waar die tannienvlakke in sommige boomsoorte die plante se benutbaarheid so te sê kanselleer, kan ’n produk soos BrowsePlus by drinkwater gevoeg word om wild te help om die tannien teen te werk en die plante se beskikbare voedingstowwe te kan benut. Tannienbestuur raak veral belangrik wanneer die veld verdroog en plante begin gespanne raak.

Op plase waar oorbeweiding in die ou dae die plantgemeenskap versteur het, kan die veld weer met die korrekte benadering herstel word. Daar is gelukkig maatskappye wat saadmengsels van inheemse grassoorte vir verskillende habitats kan saamstel. Dit word dan gesaai om die veld te herstel. Hoewel die aanvanklike insetkoste hoog mag wees, is die waarde van sulke grasse wat as

www.proagri.co.za

natuurlike kos vir wild dien, onberekenbaar. Dit sal desnoods vereis dat sulke hervestigingsgebiede toegekamp word om die gras kans te gee om goed gevestig te raak.

Miskien is die heel beste vertrekpunt vir gesonde wildvoeding om die ekologie volhoubaar te bestuur. Moenie die plaas met wild oorlaai nie; effens onder die drakrag is beter as om meer as die drakrag te benut. As die tekens van droogte begin dreig, verminder die wildgetalle, sodat hulle nie hulleself uit die plaas uit vreet nie.

Vermy ook die aanhou van spesies wat nie natuurlik in die ekostreek voorkom nie, want hulle gaan gewoonlik die meeste onderhoud verg.

Hou jou oog op indringers soos sekelbos, swarthaak, wilderosyntjiebos, taaibos en driedoring, wat veld onbenutbaar vir wild en vee mag maak. Dun uit waar dit nodig mag raak en gebruik onkruiddoders met groot omsigtigheid en volgens die voorskrifte op die etiket, sodat die plantgemeenskap voordeel daaruit trek en nie benadeel word as gevolg van lang nawerking nie.

Oor teel en seleksie kan ’n mens baie kwytraak en maklik op tone trap.

My persoonlike filosofie is om nie met seleksie en teel in te meng nie en die natuur sy gang te laat gaan. Daar is deesdae soveel kleurvariasies in wildsbokke dat geen mens kan uitmaak wie is wat nie. Kleurvariasies kom wel in die natuur voor, soos swart springbokke, maar dit is ’n bitter klein persentasie

van die bevolking. As daar dan met die kleurvariasie geteel word, word die genepoel verklein en staan sulke diere ’n baie groter kans om onder omgewingsdruk soos droogtes, koue, parasiete en siektes te ly.

Vir die wildboer wat ’n gemaklike wildboerdery met die minimum insette en moeite wil bedryf, is ’n wildkudde met diverse gene ’n voorvereiste. Dit beteken dat die genepoel gereeld met ander diere aangevul moet word.

Genetiese diversiteit kan maklik vasgestel word deur monsters van diere wat gejag word, te neem en dit te laat ontleed. Laboratoriums kan deesdae baie vinnig vir ’n boer aandui wat die inteelindeks in ’n spesie is en sodoende aanbeveel of dit wel nodig is om ander diere in te bring om die diversiteit uit te brei. ’n Troppie rooibokke wat blinkboud in die son staan, is ’n estetiese en geldelike aanwins vir die boer. Dié droom kan vir elke wildboer waar word as die habitat korrek bestuur word, die wild gebalanseerde kos met die nodige aanvullings kry en die genetiese diversiteit so ver as moontlik gehandhaaf word.

Vir meer inligting, skakel dr Gerhard H Verdoorn van die Griffon Gifinligtingsentrum en CropLife Suid-Afrika by 082-446-8946 of stuur ’n e-pos na nesher@tiscali.co.za.

ProAgri 243 – Mei / May 2020 25

NAMPO

Drape Net SA is a cost-effective alternative for protecting tree crops from hail, sunburn, wind damage and specific insects; also used successfully as anti-bee netting for seedless citrus.

Our team combines a lifetime of hands-on orchard experience, manufacturing durable, high quality guaranteed, cost-effective tree crop protection netting and machine manufacturing.

You determine the commodity and the purpose and we supply the nets. You can put nets up for hail and sleet, sunburn and wind as well as specific insects and birds. If you don`t put up hail nets, you may as well give up farming.

You want hail nets to transmit as much light as possible because they`re usually covering high value crops for most of the season and you don`t want to influence the red colour. For sunburn on green varieties you want a dark net so you can prevent as much sunburn as possible. Sunburn can reduce the yield of export quality fruit to as much as 40% in susceptible cultivars such as Granny Smith.

Put Drape Net SA nets up and you can shift YOUR PACKOUT TO 85%+; your fruit quality improves dramatically and the fruit is greener.

Colour can likewise be less intense under nets, however fruit tends to be larger, although less so with white or translucent nets. Smaller fruit especially Granny`s is believed to be due to over-irrigation, insufficient fruit thinning or increased tree vigour.

Cost is an obvious drawback. But there is general agreement that nets quickly pay for themselves when they are used appropriately. Drape Net SA nets are almost a third of the cost of structured nets. If your yield was around 60 tonnes, you could make an additional R100 000 per hectare which is roughly the cost of your Drape Net per hectare depending on the row widths and the size of the trees covered. Climate change is set to boost net use even more. Everyone agrees that nets lower the water requirements of trees. Research done by the water research commission indicates a 12% saving in the mild Witzenberg Valley. Savings tend to be greater under more severe and extreme conditions. Nets will play a much more prominent role, given the drought and growers need to generate income.

Drape Net SA has been the original, South African, locally tested market leader in non-structural nets for the past 10+ years.

Visit out website at:

www.drapenetsa.com DRAPE NET SA. OUTSTANDING RESULTS YEAR AFTER YEAR.

Can you afford not to be protected??

WE WON’T BE BEATEN ON PRICE, QUALITY, MACHINERY OR EXPERIENCE IN THE FIELD OR ANYWHERE.

If water, hail and sunburn is limiting your crop you have to increase the yield of what you have. You have to increase your pack-outs and how do you do that? By reducing sunburn and wind damage.

Bees and structured nets are not compatible. Nets also impact the quality of flower buds and this can lead to reduced fertility and yields over several seasons. Draping the trees at fruit set or golf ball size and removing drape nets immediately after harvest and leaving the trees exposed until pollinationensures complete success.

It is possible to spray effectively through draped nets by using higher air volume settings. Trials were done by Drape Net SA. Regarding spraying trials, videos are posted on the Facebook page. Fruit flies, codling and false codling moths appear to be less numerous and prevented from going through the net.

Order in time to avoid disappoinment.

Contact Jan le Roux at drapenet@gmail.com or cell: 074-104-6880 or visit Drape Net SA on Facebook.

28 ProAgri 243 – Mei / May 2020 NAMPO

www.proagri.co.za

NAMPO

Beskerming oor jou OES

• TREK BESKERMING OOR JOU OES • BESKERMING TEEN HAEL, SON EN WINDSKADE. • MAKLIK HANTEERBAAR • BEKOSTIGBAAR • REGTE LIGSPEKTRUM WORD DEURGELAAT • VOORKOM KRUISBESTUIWING EN DUS SAADVORMING, MET VERLAGING IN INSEKLADING.

Jan le Roux by drapenet@gmail.com of kwamvelo@iafrica.com Sel: 074-104-6880 of besoek Drape Net SA op Facebook. www.proagri.co.za

ProAgri 243 – Mei / May 2020 29

NuWater

VOORUITDENKEND EN VISIOENÊR, JOU WATERBRON VENNOTE.

Slim wateraanlegte - Herwin. Hergebruik. Herstel.

Ons gestandaardiseerde mobiele wateraanlegte kan maklik en vinnig op ander areas of vir seisoenale vereistes gebruik word.

Beskikbaar vir huur op kort, medium en lang termyn.

Min tot geen kapitale koste, verbeterde bedryfskoste en doeltreffendheid beteken dat ons aanlegte lewer tot waar dit werklik saakmaak.

Gerieflikheid:

Huureenhede is maklik vervoerbaar en kan byna oral geïnstalleer word.

Gebruikersvriendelik:

Geen gespesialiseerde vaardighede word benodig om ons eenhede te gebruik nie.

Noodgevalle:

Tydens onbeplande onderbrekings in die normale toevoer van water, kan die huureenhede gebruik word om skoon water van byna enige bron te lewer en gelewer word volgens die kwaliteit wat deur die kliënt bepaal is.

Aflewering, installasie en onderhoud word deur NuWater gedoen. Operasies word deur die kliënt bestuur.

Diens:

NuWater los die mees ingewikkelde en uitdagende waterkwessies, probleme of krisisse op. www.nuwater.com info@nuwater.com 021 788 3125

NAMPO

MANUFACTURERS OF:

Wire Mesh Staff Lockers

Wire mesh staff lockers (1-6 doors available)

PRETORIA Tel: 012-333-0229 • Fax: 086 514 7503 Email: info@wireworx.co.za www.wireworx.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 243 – Mei / May 2020 31

NAMPO

GROW YOUR OWN VEGGIES for home or commercial.

foto deur @ilovehz

You can grow in the soil or hydroponics. We supply and erect structures anywhere in RSA. We can do turnkey so that means your veggies are planted and the whole setup is in working order when we leave the site.

Hydroponic practical courses and help on site can also be arranged.

We are a one-stop-shop from structures, irrigation, fertiliser, sawdust, plant bags, drippers, dripper lines, etc.

Cover swimming pools, crocodiles or grow flowers and vegetables.

C e ll: 0 8 2-4 51-74 49 / 0 8 2-35 2-5 4 4 5

Two-Way radios

Tel: +27 11 660 - 2237 Email: satlec@lantic.net 32 ProAgri 243 – Mei / May 2020 NAMPO

www.proagri.co.za

NAMPO

Vervaardiger van:

Baallaaiers, Wolperse en Algemene Conveyors

WILLA NOLTE 072 333 1051 021 010 0707 086 443 2720 willa@kannaindustries.co.za Samuel Walterstraat 1, Worcester

B Baal aal & Veehanteringstoerusting Veehanteringstoerusting WWW.KANNAINDUSTRIES.CO.ZA

www.proagri.co.za

ProAgri 243 – Mei / May 2020 33

Agri4all

BRAZGrass bied ’n droëlandkultivar en ’n besproeiingskultivar.

BRAZGrass is die enigste maatskappy wat die bullet-saad verkoop en is die alleenverspreiders in Suid-Afrika. Geen ander Brasiliaanse gras kan meeding met BRAZGrass nie.

Die bullet-tegnologie is ’n verpillingsmetode wat verseker dat die saad eers begin ontkiem wanneer daar genoeg vog in die grond is en dan keer niks die BRAZGrass nie.

34

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

Weiding is Wins

Weiding is Wins: Hoë proteïen = hoë drakrag Die skaal bepaal die wins

Kan gebruik word vir: • • • • •

direkte beweiding staande hooi kuilvoer baal- en deklaag vogbewaring

Gielie Nieuwoudt: 084-800-0193 Heyns Nieuwoudt: 084-840-1659 Kantoor: 074-537-4050 E-posadres: brazgrass@safricom.co.za Webtuiste: www.brazgrass.co.za Facebook: @brazgrass

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

35

Agri4all 36

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

37

Agri4all

KRY

NAMPO AFSLAG IN

MEI 2020.

MOENIE WAG VIR

AUGUSTUS 2020 Kontakbesonderhede: Whatsapp, skakel of sms “NAMPO” na: Francesco: 083-267-3286 francesco@drotsky.co.za Alomia: 076-040-2166 alomia@drotsky.co.za Fouzia: 061-590-3889 fouzia@drotsky.co.za

www.drotsky.co.za 38

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

39

Agri4all 40

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

41

Agri4all 42

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

43

Agri4all 44

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

45

Agri4all 46

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

Kristaltegnologie bied geteikende, omgewingsvriendelike plaagbeheer

17 April 2020

28 April 2020

Lusernland van Hanco Ferreira by Potchefstroom: Op 17 April was die lusern deurtrek met swamme. Mikroskoopfoto’s van die swamme is gebruik om ’n teenfrekwensie te kalibreer en na die land toe te stuur. Let op die sterk nuwe groei, terwyl die ou blare nog die letsels van die roes wys.

Kristaltegnologie kan ingespan word vir ’n baie wye reeks toepassings: • Beheer van virusse, bakterieë, swamme, plant- en dieresiektes • Insek- en plaagdierbeheer soos rotte, voëls, ape en jakkalse • Stimulering van grondorganismes vir beter plantgroei en opbrengsgehalte • Verbeter die gehalte en opname van voeraanvullings, mikro- en makroelemente en pas die pH van die grond aan • Besproeiingslyne en druppers kan skoongemaak word • Dood alge in damme en swembaddens chemiesvry met Clear Pond • Huishoudelike produkte is ook beskikbaar vir plaagbeheer (Pest Vibes), groei en beskerming teen rypskade (Tuinfeëtjie), verminderde watergebruik (Aqua Struct), persoonlike gesondheid (Wellness-hangertjie) • 10 tot 15% beter brandstofverbruik deur die strukturering van die brandstof (Auto Struct)

Verminder skadelike insekte soos krieke, sprinkane, vals kodlingmot, stinkbesies, vrugtevlieë, makadamiaboorders, stamboorders en blaaspootjies.

Daar is al meer probleme met chemiese middels se doeltreffendheid en aanvaarbaarheid. Met frekwensiebehandeling kan jy jou chemie verminder, residuvlakke verlaag, produksie verhoog en geld spaar.

Kristalfrekwensies teiken spesifieke spesies, enige plek in die wêreld, sonder om ander spesies soos bye en predatore aan te tas. Die gevorderde stelsel is aanpasbaar vir mutasies en variasies binne spesies.

Kwantumkoppeling word gebruik om die frekwensies onmiddelik op enige oppervlakte in die wêreld te plaas, en dit is meetbaar.

Om die volledige pakket van insekbeheer en groeibevordering te kry kos net R1 200 per hektaar per jaar, met korting vir groter plase.

In ’n melkproduksieproef is die kragbeter voer met 30% verminder en produksie het konstant gebly, en in ’n proef met lêhenne is en

lêmeel vervang met mielies en produksie het konstant gebly.

Pest Vibes: R800 vir 40 m dekking

R1 200 vir 200 m dekking Tuinfeëtjie: R800 vir 40 m dekking Wellness: R800 Aqua Struct: R1 200 vir 25 mm waterpyp Auto Struct: R800 Clear Pond: R800

Frekwensiebeheer word vanaf Benoni toegepas en word nie geraak deur die koronavirus nie.

Jan du Plessis / 082 429 4055 / info@agrifrequencies.com / www.agrifrequencies.com

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

47

Agri4all 48

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

Gelisensieërde Groothandelaars in Brandstofverspreiding

HOOFKANTOOR 082-323-0695 winkelhaak@mweb.co.za nico@winkelhaak.co.za

www.winkelhaak.co.za

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

49

Agri4all 50

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

51

Agri4all

SOLAR SYSTEMS • Off grid pumping stations • Solar irrigation systems • Farm house power

Go off-grid and save money!

ELECTRICAL CONTRACTORS For all your electricity requirements we are here to help you carry on during this lockdown and beyond.

• Powerful failures • Electricity trips • Generator failure • General electric problems

52

ProAgri 243 – Mei / May 2020

Must Hybrid Inverter Mecer | Growat | Goodwe

+27 76 882 6253 www.facebook.com/uetechza/

www.uetech.co.za

We also supply and install generators.

Generators can be connected to work with solar system.

Generator starts automatically when battery flattens.

We are on call 24 hrs a day www.

.com

Agri4all

www.

.com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

53

www.

Agri4all

TheSunPays co.za

Aaron Cullis – 071 235 4445 Landline – 021 910 4783 sales@urbanorganics.co.za www.urbanorganics.co.za –

– Urbanorganicssa – Urbanorganics_sa

Solar panels

R570

from per Watt

100L Low pressure solar geyser from

R3 290

Auxiliary tank included.

200 Ah AGM Gel batteries

• Urban Organics is a hydroponic manufacturer of proudly South African and award-winning systems.

• We offer a range of DIY systems for household growing which has been our core business for 3 years.

• We have innovated our systems and through this have created larger systems for commercial growers.

• We currently do presentations in an attempt to educate the population of South Africa to encourage more sustainable growing.

• Our systems are endorsed by top chefs and the WCDoA to roll-out further projects using our load shedding-proof systems.

R4 595

5kVA / 4kW 80Amp 48V MPPT inverter from @

R8 995

082-515-1655 / 012-734-0915 shop.thesunpays.co.za

No installation included

All prices include VAT / Free delivery 100 km from Cullinan /

Full prices and specs on website

54

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com

Agri4all

www. .com

ProAgri 243 – Mei / May 2020

55

Agri4all

ProAgri VARS NUUS DAAGLIKS! www.proagri.co.za

56

ProAgri 243 – Mei / May 2020

www.

.com