İklim Değisikliği
DÜNYANIN İLK GERİ DÖNÜŞÜM ALIŞVERİŞ MERKEZİ Alışveriş dünyasında iklim duyarlı bir devrim yaratan, İsveç Eskilstuna’da yer alan ReTuna Återbruksgalleria dünyanın ilk geri dönüşüm alışveriş merkezi. Eski eşyaların onarım ve ileri dönüşüm sayesinde yeni bir hayat bulduğu bu alışveriş merkezinde satılan her şey ya geri dönüştürülmüş ya kullanılmış ya da organik veya sürdürülebilir bir şekilde üretilmiş. GU N NA R A NDER SSON*
5 DAKİK A
E
skilstuna, Stockholm merkezinin 100 km batısında bulunan orta büyüklükte bir İsveç belediyesi. Nüfusu 110 bin olan belediyenin tarihi Orta Çağ dönemlerine dayanıyor. Eskilstuna dünyaca ünlü Volvo tekerlekli yükleyicileri, anahtar ve kilit sistemleri üreticisi Assa, paslanmaz çelik imalatçısı Outokumpu gibi şirketlerle önemli bir sanayi şehri olmaya devam ediyor. Eskilstuna Belediyesi yeşil bir rol modeli olmak için çabalıyor. 2000’li yılların başında, “normal” olan fakat kullanılmış ve ileri dönüştürülmüş bir ürün yelpazesine sahip mağazaların olduğu bir alışveriş merkezi açma fikri ortaya çıktı. Konsept geniş bir hedef kitlesini çekecek, döngüsel ekonomi ve sürdürülebilirlik hakkında bilgi yayılmasını sağlayacaktı. Bölgedeki hevesli insanların yıllarca süren taleplerinden sonra, belediye meclisi nihayet fikri gerçeğe dönüştürme kararı aldı, yatırım bütçesi ayrıldı ve Ağustos 2014’te projenin inşaatına başlandı. 28 Ağustos 2015’te ReTuna kapılarını halka açtı ve 2020’de dünyanın ilk geri dönüşüm AVM’si olarak Guinnes Rekorlar Kitabı’na girdi! ReTuna’da spor malzemelerinden giyim kuşama, dekorasyondan çiçeğe uzanan bir yelpazede, ken-
Eskilstuna Belediyesi
di eşsiz profillerine sahip 14 mağaza var. Haftanın her günü açık olan alışveriş merkezinin günde ortalama 700 ziyaretçisi oluyor. Yakında Ikea da, geri dönüşüm için bırakılan Ikea ürünlerinin olduğu bir mağaza açacak. Şirket, bu mağazayı insanların Ikea ürünlerinin ömrünün nasıl uzatılabileceğini anlayabilecekleri önemli bir yenilik merkezi olarak görüyor. ReTuna, Eskilstuna’daki Retuna Central Geri Dönüşüm Merkezinin yanında bulunmakta. Ziyaretçilerin, tekrar kullanılabilir durumdaki oyuncak, mobilya, kıyafet, dekoratif eşya ve elektronik cihaz gibi elden çıkaracakları ürün-
leri ayrıştırarak konteynırlara ve alışveriş merkezinin “Returen” isimli deposuna bırakmaları oldukça kolay. Depoda, AMA (Eskilstuna Belediyesi’nin istihdam olanağına sahip olmayanlar için faaliyet gösteren aktivite, motivasyon ve iş kaynağı birimi) personeli neyin kullanılır neyin kullanılamaz olduğuna dair bir ilk değerlendirme yapar. Ardından ürünler alışveriş merkezindeki geri dönüşüm mağazalarına dağıtılır. Mağaza görevlileri nelerin tamir edileceği, dönüştürüleceği, düzeltileceği ve nihayetinde satılacağına karar verdikleri daha detaylı bir ayırma işlemi gerçekleştirir. Bu sayede ürünlere yeni bir hayat kazandırılmış olur. Bu konsept ekonomik açıdan da işe yaramakta: 2018’te ReTuna geri dönüştürülmüş ürünlerin satışından 11,7 milyon İsveç kronu (yaklaşık 130.000 Amerikan doları) kazandı ve günümüzde belediye desteği ve bütçesi olmadan kendini idame ettirebiliyor. Başlangıçta ReTuna’nın olası işletme sahiplerini kendisinin araması ve sübvansiyonlu bir kira teklif etmesi gerekmekteydi. Günümüzde ise dükkân sahiplerinin devir hızı çok düşük. Kendini kanıtlamak isteyenlerin fikirlerini sunmaları, iyi bir iş planına sahip olmaları ve hem çevresel hem de ekonomik olarak sürdürülebilir olduklarını göstermeleri gerekiyor.
"Geleceğe hoş geldiniz! Dünyayı kurtarma işinin bir parçasıyız.” diyor ReTuna Geri Dönüşüm Merkezi Yöneticisi Sofia Bystedt.
003 // Kent // 24
