Şehir ve Toplum 14. sayı by Marmara Belediyeler Birliği

S A Y I

1 4

A Ä&#x17E; U S T O S

K A S I M

2 0 1 9

I S S N :

2 5 6 4 - 7 0 6 7

S A Y I

1 4

A Ä&#x17E; U S T O S

K A S I M

2 0 1 9

I S S N :

2 5 6 4 - 7 0 6 7

Sayı: 14, Ağustos - Kasım 2019 ISSN: 2564-7067 İMTİYAZ SAHİBİ Tahir Büyükakın (Marmara Belediyeler Birliği adına) GENEL YAYIN YÖNETMENİ M. Cemil Arslan EDİTÖR Ezgi Küçük EDİTÖR YARDIMCILARI Samet Keskin Büşra Yılmaz YAYIN KURULU Alim Arlı Burcuhan Şener Hatice Çetinlerden Ülkü Arıkboğa

İÇİNDEKİLER ŞEHİRCİLİK/ŞEHİRLEŞME FORUMLARINI VE KONFERANSLARINI ANLAMLANDIRMAK Alim Arlı.................................................................................................7 MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF): M. CEMİL ARSLAN İLE BİR SÖYLEŞİ Röportaj: Alim Arlı, Ezgi Küçük, Samet Keskin.........................21 KÜRESEL KENT GÜNDEMİNDE ŞEHİRLER VE YEREL YÖNETİMLER: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABITAT TOPLANTILARI

DANIŞMA KURULU Ahmet İçduygu Ali Yaşar Sarıbay Aslı Ceylan Öner Beşir Ayvazoğlu Bilal Eryılmaz Feridun Emecan Hasan Taşçı Kemal Sayar Korkut Tuna Ruşen Keleş Selçuk Mülayim Suphi Saatçi Tarkan Oktay Yunus Uğur

Gülden Erkut ........................................................................................39

SORUMLU MÜDÜR Emrehan Furkan Düzgiden

Ezgi Küçük, Samet Keskin ...............................................................63

YAYIN ARALIĞI Şehir & Toplum dergisi, Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Merkezi tarafından yılda üç defa yayımlanmaktadır.

KENTSEL GELECEK KÜRESEL KONFERANSI: GRAZ’DAN VİYANA AKTARMASIYLA OSLO’YA

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABİTAT KONFERANSLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLEŞME İÇİN KÜRESEL EŞGÜDÜM İŞLEVİ Ulaş Akın ...............................................................................................47 GLASNOST’TAN GLOBALİZME MOSKOVA KENT FORUMU M. Cemil Arslan, Hatice Çetinlerden ............................................55 KENTSEL ÇAĞI ANLAMAK: URBAN AGE KONFERANSLARI

Hatice Çetinlerden .............................................................................77 ULUSLARARASI METROPOLIS KONFERANSLARI: 1996’DAN BUGÜNE GÖÇ GÜNDEMİ

İLETİŞİM Tel: +90 212 402 19 00 Faks: +90 212 402 19 55 Adres: Marmara Belediyeler Birliği Ragıp Gümüşpala Cad. No:10 Eminönü 34134 Fatih / İstanbul YAPIM Alban Tanıtım Remzi Oğuz Arık Mah. Büklüm Sk. No: 45/3 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0.312 434 04 12 Faks: 0.312 434 04 13 www.albantanitim.com.tr TASARIM Hasan Kılıç KAPAK İLLÜSTRASYON Ezgi Küçük BASKI İhlas Gazetecilik A.Ş. 0212 454 30 00

Burcuhan Şener, Merve Ağca Kocakoç........................................83 PLAY THE CITY: OYUN MEKANLARININ ARŞİTEKTONİĞİ ŞEHRİN ZİNDANLARI VE EJDERHALARI (D&D) Ekim Tan ................................................................................................95 ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI LİSTESİ Hazırlayan: Büşra Yılmaz .................................................................104

EDİTÖRDEN Herkesin şehri için söyleyecek bir sözü var. Herkesin şehri için, komşusu için, aynı yolu, parkı, denizi, güneşi, havayı paylaştığı canlılar için taşıması gereken bir sorumluluğu var. Paylaştıkça çoğalan mutluluk ve paylaştıkça azalan acılar gibi, insanlığın huzurla, adil ve yaşam kalitesi yüksek bir şekilde yaşayabilmesi adına başarılı olanı, başarısız kalanı, sorunları, itirazları, kaygıları paylaşması lazım. Bir yaşam alanını paylaştığı diğer insanlarla, kurumlarla, topluluklarla, canlılarla bir araya gelerek paylaşması lazım. Birbirimizi dinlememiz, anlamamız, uzlaşabilmenin alternatif yollarını bulmamız lazım. Şehir ve Toplum’un 14. sayısında, çözüm üreten kentler için birbirimizi dinlemek üzere, MBB tarafından bu yıl ilki düzenlenecek olan Marmara Urban Forum’un (MARUF) planlama ve araştırma sürecinde detaylı inceleme fırsatı bulduğumuz şehircilik forumlarını ve konferanslarını ele alıyoruz. “Uluslararası Şehircilik Forumları ve Konferansları” dosya konusu ile hazırladığımız bu sayıda uluslararası forum ve konferanslardan, farklı tartışma yöntemlerinden yararlanarak kentsel meseleleri birlikte çözmenin yolunu arayan farklı coğrafyaların ortak kentleşme sorunlarına da değiniyoruz.

Doç. Dr. Alim Arlı’nın forumların anlamı üzerine kaleme aldığı “Şehircilik/ Şehirleşme Forumlarını Anlamlandırmak” başlıklı giriş makalesi, bugün sayısı 100’ü aşan kent forumlarının ortaya ilk çıkış süreci, bunu destekleyen kentsel gündemler, forumların konu dağılımı ve artış gösterdiği süreç hakkında oldukça kapsayıcı bir çerçeve çiziyor. Ardından gelen röportaj, kentsel forumlara dair yürüttüğümüz bu araştırma sürecinin de bir sonucu olarak MARUF’un yola çıkış ve hazırlık hikayesini, MBB Genel Sekreteri Dr. M. Cemil Arslan’ın gözünden sunuyor. Yerel ve küresel kentleşme gündemlerine Marmara’nın yapılı ve doğal çevre gündemini de alarak Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda, kentler arasındaki bilgi akışını sağlamayı ve ilişki ağlarını desteklemeyi hedefleyen MARUF, bu sayı oluşturulurken hâlâ 1-3 Ekim’de İstanbul’da gerçekleşecek ilk etkinliğin hazırlık safhasında. Sayının ilerleyen makaleleri, MARUF’un planlama sürecinde en çok etkilendiğimiz uluslararası kentleşme forumları ve konferanslarının kısa birer incelemesi olarak yazıldı.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

İlk sırayı şüphesiz BM Habitat Konferansları alıyor. Prof. Dr. Gülden Erkut’un “Küresel Kent Gündeminde Şehirler ve Yerel Yönetimler: Birleşmiş Milletler Habitat Toplantıları” başlıklı yazısında BM’nin iki yılda bir düzenlediği World Urban Forum ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına değinilirken, Dr. Ulaş Akın’ın “Birleşmiş Milletler Habitat Konferanslarının Sürdürülebilir Kentleşme için Küresel Eşgüdüm İşlevi” başlıklı yazısında Habitat Konferansları 1976, 1996 ve 2016 ana gündemleri bağlamında inceleniyor. Dr. M. Cemil Arslan ve Hatice Çetinlerden’in yazdığı “Glasnost’tan Globalizme Moskova Kent Forumu” isimli makalede Moscow Urban Forum’un ortaya çıkışı ve forumun kapsamı, uluslararası bir forumu Moskova Belediyesinin sahiplenmesi vurgusu ile ele alınıyor. Ardından, London School of Economics’in gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin büyük kentlerini izleyen Urban Age Projesi kapsamında düzenlediği konferanslar ve bu konferansları besleyen araştırma yapısına dair bir inceleme Ezgi Küçük ve Samet Keskin tarafından kaleme alınan “Kentsel Çağı Anlamak: Urban Age Konferansları” başlıklı yazıda okunabilir. Yine Hatice Çetinlerden tarafından yazılan “Kentsel Gelecek Küresel Konferansı: Graz’dan Viyana Aktarmasıyla Oslo’ya” başlıklı yazı, Avrupa merkezli ve özel sektör ile kamu sektörünün kentsel konuları birlikte incelediği Urban Future Global Konferanslarına dair bir içerik sunuyor. Konferans incelemelerinin sonuncusu, Burcuhan Şener ve Merve Ağca Kocakoç

tarafından göç meselelerini masaya yatıran Metropolis

Konferanslarını

tanıtmak

için

“Uluslarararası

Metropolis

yazılan

Konferansları:

1996’dan

Bugüne

Göç

Gündemi” başlıklı makale. Tüm bu forum ve konferans inceleme çalışmaları, yazarların bu

etkinliklere

gösterdikleri

katılımlar

neticesinde biriken kişisel gözlemlerini de taşıyor. Derginin son makalesi ise bir şehir oyunu kurgusu ile kentsel planlama süreçlerini yaratıcı, katılımcı ve sorgulatıcı bir yöntemle irdeleyen, Amsterdam merkezli Play the City üzerine Ekim Tan’ın kaleme aldığı “Play the City: Oyun Mekanlarının Arşitektoniği Şehrin zindanları ve Ejderhaları (D&D)” başlıklı yazı. MARUF kapsamında Marmara Bölgesi’ne özel bir oyunla yer alacak bu çalışmayı, dünyadaki diğer şehir oyunlarıyla beraber, forum ve konferanslara alternatif bir tartışma platformu olarak bu yöntemin mantığını anlamak üzere okumak mümkün. Derginin kapanışını ise Büşra Yılmaz’ın katkılarıyla hazırlanmış olan kentleşme odaklı dünya forumları ve konferansları listesi ile yapıyoruz. Mevcut araştırmamıza göre bugün kentleşme meselelerini konu edinmiş 145 forum var. Bu forumların 146.’sını düzenlemek üzere MARUF ile çıktığımız yolda, MBB olarak üretmek istediklerimize ilham oluşturmuş bu özel dosyanın değerli okuyucumuzda yeni ufuklar açması dileğiyle… Ezgi Küçük Editör

ŞEHİR & TOPLUM

1851 Londra Evrensel Sergisi (The Great Exhibition of the Works of all Nations), Crystal Palace, Londra (Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/Crystal_Palace_interior.jpg Erişim Tarihi: 17.07.2019).

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…konferans ve forumların 1990’lı yıllarda yavaş yavaş geliştiği, 2000’li yıllar boyunca sayıca artışın devam ettiği, 2010’dan sonra ise konferans ve forum düzenlemelerinde dünya çapında bir atılım olduğu görülüyor. Birleşmiş Milletlerin paydaş veya eş katılımcı olduğu ulusal ölçekteki toplantıların daha çok Afrika, Asya ve Okyanus adaları coğrafyalarında toplandığı görülüyor. Yer yer Avrupa ve Amerika’daki organizasyonlarda da BM katılımcılığı söz konusudur. Forumların isim ve sayı itibariyle gelişimleri 2000 sonrasında belirginleşmiş, bu sayıda 2010 sonrasında bir patlama yaşanmıştır...

ŞEHİR & TOPLUM

ŞEHİRCİLİK/ ŞEHİRLEŞME FORUMLARINI VE KONFERANSLARINI ANLAMLANDIRMAK

A l i m

A r l ı *

ehircilik/şehirleşme forumları, çeşitli alanlarda yapılmakta olan başka pek çok forum gibi, şehircilik meselelerinin açık bir konuşma zemininde çeşitli toplumsal kesimler ve bireyler tarafından ele alındığı bir demokratik müzakere ve paylaşım ortamı olarak tariflenebilir. Bu anlamıyla bir şehircilik forumu, farklı büyüklük ve ölçeklere sahip günümüz şehirlerinin karşı karşıya kaldıkları meseleleri, uzmanlık birikimlerine ve düşünsel/siyasal bağlılık biçimlerine karşılıklı saygı temelinde, konunun teorik ve pratik alanlardaki tüm paydaşlarıyla birlikte değerlendirmeye imkan sağlayan bir diyalog zeminidir. Bu anlamıyla sadece akademinin ve siyasi

temsilcilerin değil, şehrin tüm paydaşlarının bir araya geldiği bir konuşma ve söylem alanıdır. Şehircilik konuları bağlamında forumların tarihinin nereden başlatılacağı tartışmalı bir durumdur. Bir taraftan Roma, Grek, İslam imparatorlukları gibi bazı eski medeniyetlerde politik gündemin yanı sıra şehirle ilgili konuların da açık halk meclislerinde veya saray toplumu muhitlerinde konuşulduğu uzun bir tarihsel izden bahsedilebilir. Her ne kadar bu tarihin ve yapılan işlerin nasıl yorumlanacağına dair büyük tarihyazıcılığı tartışmaları olsa da, forum mantığı içinde bakıldığında konuşma ve tartışmaları çeşitli iletişim formlarında örgütlemiş bir deneyim birikimi çeşitli kültürlerde mevcuttur. Bu oluşumlar daha çok “polis” yahut “medine” olarak şehir toplumunun ahlaki ve iktisadi varoluşundan salgılanan sembolik ve normatif muhtevaların “siyasi” anlamlarıyla gündeme alındığı kadim (antik) bir modeldir. Ancak yine de günümüzün demokratik iletişim ölçütleri içinde bakıldığında eski modellerin ağırlıklı olarak monarşik rejimlerin patrimonyal hiyerarşileri içinde şekillendiği ifade edilmelidir. Forumların tarihini, günümüz demokratik toplumsal biçimler anlayışı bakımından, tarihte gerilere götürmenin zor olan diğer kısmı ise sanayi devrimleri sonrasının karmaşık tarihinde gizlidir. Sanayi devrimleri sonrası sadece toplumsal düzen ve yapılar değil bilgi yapıları da devrimsel bir değişim geçirdi. Ortaya çıkan yeni durumların tanımlanması için sayısız bilim alanı ortaya çıktı. Sanayi şehirlerinin fabrikalı, imalathaneli, demiryollu, maden ocaklı, limanlı, kirli havalı, emekçi, yorgun şehirlerinin ilk yüzyılı aynı zamanda günümüz şehir sorunlarının ruşeym halinde belirdiği gerçek laboratuvarlardı. 1860 sonrasının ağır sanayi devrimi sonrası ise bu laboratuvarın mümkün tüm potansiyel

* Doç. Dr., İstanbul Şehir Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

limitlerinin test edildiği bir yeni insanlık deneyimi dönemidir. Şehirlerin nasıl işlediği, sorunlarının nasıl inceleneceği, politika tasarımlarının nasıl yapılacağı gibi sayısız konu bahsedilen yeni bilgi sahalarında yöntem ve teorilerin olgunlaşmasıyla üzerine konuşulabilir hale geldi. Bu gelişmelerle koşut şekilde forumlar açısından bakıldığında da uluslararası düzeyde bir tartışma ve müzakere zemininin olgunlaşabilmesi için 20. yüzyılın ikinci yarısını beklemek gerekecektir. FORUMLAR İÇİN KISA ARKA PLAN Yüksek düzeyde farklılaşıp karmaşıklaşmış (geç/post) modern toplumlarda yeni ortaya çıktığı halleriyle şehirlerin toplumsal ve ekonomik bakımdan incelenmesi, altyapısal etütleri, yönetsel sorunları yüzyıldan fazla bir zamana yayılan uzun bir öğrenme ve açıklama süreci neticesinde zengin bir çerçeveye kavuştu. 19. yüzyılda monarşilerle yahut demokrasilerle yönetilen ve yeni doğan modern devletlerin siyasi sahnelerine hâkim olan liberal ve muhafazakar siyasi tutumların karşısındaki politik muhalefet, ismi de yeni konmuş olan “sosyal sorunlar” hakkında yazmaktaydılar. Dönem resmi içinde çeşitli “radikal” eğilimler olarak görülen bu fikirler şehirleşme sorunlarını da çeşitli uzmanlık dilleri içinde soyutlayan ilk gruplardandı. İlginç bir şekilde özellikle Avrupa’nın 19. yüzyıl saray toplumları çevresindeki bazı aristokratlar da şekillenen yeni sanayi toplumundan salgılanan “sosyal sorunları” teşhis etmek için önemli entelektüel çabalara girişmişti. Bu tartışmaların en ilginç özelliği iyi şehirlerde yaşamayı da kapsayacak şekilde önerilerin bir kısmının ütopyalarla ifade edilmesiydi. Politik olarak düzen yanlısı ve karşıtı olarak nitelenebilecek bu iki karşıt uçtaki düşünsel çabalar, şehirlerin doğasını anlamak için sonraki kuşaklara çelişik, başlangıç fikirleri düzeyinde ancak zengin bir entelektüel miras bırakmışlardır1.

19. yüzyılda Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da serpilen modern sanayi şehirleri asayiş, sayısal kayıtlar, sömürü, kirlilik/temizlik sorunları, sağlık, altyapı gibi başlıklar altında bir gözlem konusu olarak öncelikle bu iki uçta yer alan grupların ve sonrasında da bilimin tedrici şekilde ilgi alanına doğru girmeye başlamıştır. 19. yüzyıl boyunca bu tür entelektüel ilgilere bağlanmış kişilerin ortak taleplerinin başında “reform” gelmekteydi. Ütopist (radikal politika) veya realist (politik muhafazakârlar ve aristokratlar) reformcu programlar, gelişmekte olan şehirlerin sorunlarının çözülmesi bir toplumsal düzen tahayyülü de içeriyordu. Bu özellik, sonraki yüzyılda da şehirlere dair “konuşma”nın sürekli bir “iyi hayat” düşüncesinin içkin olduğu normatif bir düzlem ortaya çıkardı. 19. yüzyılda şehirleri ve şehir yaşamını değiştiren gruplar ise girişimci mucitlerdi. Elektrikten, motora, mekanikten, şehir teknolojilerine kadar her alanda yenilikler getiren mucit ve girişimcilerin eylemleri şehirlerin değişmekte olan doğasını doğrudan etkilemekteydi. I. Sanayi Devrimi’nin etkilerine nazaran daha köklü bir değişim dalgası getiren ve 1860’lardan sonra halen içinde yaşadığımız şehirsel dünyayı güçlü teknolojik temeller üzerinde ortaya çıkaran esas değişimin adı II. Sanayi Devrimi’ydi. Bu yenilik dalgası daha önceki dönemlerde şehirleri nüfus, coğrafya, üretim ve tüketim açısından daha küçük ölçekler içinde anlayıp açıklamaya adanmış düşünceler için de kopuş yaratan hamleler toplamıydı. Michel Foucault’dan ilhamla söylenecek olursa bedenlerin tıp, nüfusbilim ve mikrobiyoloji gibi yeni araçlarla terbiye edildiği bu biyoiktidar rejimi, disiplin toplumlarını ortaya çıkardı. Şehirlerin bu değişim dalgası sonrasında bütünsel bir analiz odağı şeklinde kavranarak şehre dair fikirlerin geliştirilip sistematize edilmesi için 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl başını beklemek gerekmiştir.

1 Bu dönemde şehircilik düşüncesinin geniş bir muhasebesini izlemek için bkz. Michel Ragon, Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi, çev. M. Aykaç Erginöz, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2010.

ŞEHİR & TOPLUM

Modern şehircilik açısından ilk kamusal paylaşım deneyleri olarak “uluslararası sergiler” ile “evrensel sergiler” görülebilir. 1851 Londra, 1855 Paris, 1862 Londra, 1867 Paris ile ilk örnekleri gerçekleştirilen ve 1970’lere kadar Avrupa ve ABD şehirlerinde (sadece 1970 sergisi Osaka’da yapılmıştır) devam eden Evrensel Sergiler çeşitli sanayi ve teknoloji gelişmelerinin şehirlere etkilerinin de temsil edildiği ve ülkelerin kültürel tanıtım pavyonlarını içermesi bakımından da döneminin şehir, devlet ve teknoloji ilişkilerine dair güçlü fikirler sunmaktaydı. 1853 New York ve Dublin, 1861 Floransa, 1871 Londra, 1879 Sidney ile başlayıp 1964’e kadar Batı dünyasının farklı şehirlerinde yapılan Uluslararası Sergiler ise şehircilikle ilgili performansın daha çok bir temsil paradigması içinde sürdürüldüğü bir başka önemli etkinliktir2. Her iki etkinlik de 1939’da savaş koşulları nedeniyle kesintiye uğramış ve etkinliklerin tekrar yapılması için yirmi yıl geçmesi gerekmiştir. Sergi paradigmasının 1970’lerden sonra alana özgü (tasarım, altyapı, su, iklim gibi) özel fuarlar ve bienaller biçiminde yeniden örgütlenmesi ile şehircilik konularının daha geniş ölçeklerde forum, konferans, zirve gibi etkinliklerde yeni bir anlayış temelinde ortaya çıkışı hemen hemen eş zamanlıdır. 1970’lerden sonra bölgesel ve küresel çapta şehir sorunlarını ele alan uluslararası konferans ve forumların aşama aşama olgunlaşmasına kadar şehirler üzerine fikir ve kültürel söylem biçimleri fuar, sergi, kongre gibi etkinliklerde veyahut bilimsel disiplinler içinde tedricen gelişti. Bu girişimlerin bir özetini yapmak yayıldığı

coğrafyalar ve alanlar bakımından bu yazının kapsamı dışındadır. Kabaca ifade edilecek olursa sosyal bilimciler, planlamacı ve mimarlar, yöneticiler ve çeşitli entelektüel çevreler içinde birbiriyle irtibatlı veya bağımsız teşebbüsler halinde bu tartışmaların zemini inşa edilmiştir. 18801930 yılları arasındaki dönem, çeşitli alan ve disiplinlerde ilk kez sistematik tarzdaki çalışmaların olgunlaştığı bir zaman dilimidir. Sosyal bilimlerin ilk şehirleşme klasikleriyle3 20. yüzyılın tüm yeni şehir hareketlerinin de düşünsel kaynağı olan bahçeşehirler ütopyası ve ilk şehir planlama araştırma modelleme araştırmaları neredeyse eş zamanlı ortaya çıkmıştır4. Kendi araştırma geleneklerini üreten bu alanlardaki isimlerin yanına başka pek çok isim eklenebilir. Özellikle tasarım, sanat ve kültür dünyasının şekillenmesinde 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı sanat hareketlerinin Kartezyen mekan düşüncesinin değişimindeki güçlü etkileri zikredilmelidir. Kübist, modernist, dadaist ve avangard sanat akımlarının madde ve mekan algısının yeniden kurulmasındaki etkileri halen de devam etmektedir. 1930 ile 1960 arasındaki dönemde de çeşitli alanlarda şehircilik ve şehirleşme üzerine tartışmalar farklı güzergahlarda çeşitlenmeye devam etti. 1930’larda mimarlar, plancılar ve çeşitli entelektüellerin öncü eserleriyle özellikle şehirsel yayılma, yoğunluk, şehirsel makroform gibi konularda yeni bakış açıları belirdi. Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, Lewis Mumford, Patrick Abercrombie gibi birçok ismin öncülük yaptığı bu tartışmalar şehirsel tasarım, yeni şehirler, yığılma, yayılma gibi baskın Avrupai

2 Michel Ragon, Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi, s. 406. 3 Burada ilk akla gelen sosyologlar ve eserleri Ferdinand Tönnies’in şehir-kır karşıtlığı üzerine kurduğu eseri Cemaat ve Cemiyet, Max Weber’in ortaçağ düzeni içindeki şehirleri anlattığı eseri Şehir, Alman sosyolog Georg Simmel’in Metropol ve Zihinsel Yaşam makalesinin de aralarında olduğu toplumsal biçimler teorisi ve Şikago Okulu’nun da öncüleri arasında yer alan şehir etnografileri geleneğini başlatan Robert E. Park’ın referans makalesi Şehir: Şehir Ortamında İnsan Davranışları makalesidir. Bu literatürün geniş bir özeti için bkz. Alim Arlı, “Şehir Sosyolojisi: 1970 Öncesi Tartışmalar Hakkında Bir Yeniden Değerlendirme”, ed. Köksal Alver, Kent Sosyolojisi içinde, İstnabul: Hece Yayınları, 2012, s. 107-149 4 Şehir Planlama disiplininin öncüleri de olan Howard ve Geddes’in eserleri sanayi kent ve kasabalarındaki konut, planlama, koruma ve iyi yaşam sorunlarını sistematik tarzda ele alan öncü çalışmalardır. Howard’ın 20. Yüzyıl şehir ütopyalarına da çokca ilham veren eseri Yarının Bahçe Şehirleri, Geddes’in ise takipçisi Lewis Mumford ve İngiliz kent planlama okullarını etkileyen araştırmaları Evrim İçinde Şehirler, Şehir Gelişimi ve diğer eserleri zikredilebilir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

temalar etrafında şekillendi5. Sanat akımları içinde hususen sürrealist akımın biçim ve algı kavramlarını bu dönemde yaptığı atılımlarla dönüştürmesi zikredilebilir. Öte yandan dönemin sosyalist, liberal ve otoriter rejimlerinin şehirleri ideolojik emelleri doğrultusunda biçimlendirmeye çalıştığı bir yeni mekansal iktidar metafiziği düşü hızla yayıldı. Tasarlanan yeni ikonik şehirler mekan düzenlemeleri yoluyla topluma şekil verme gibi gayeleri de içeriyordu. Önemli bir kısmı hüsran ile sonuçlanmış bu girişimlerin mekanlar üzerindeki iktidar mücadelelerinin yeni bir safhası olarak sonraki dönemler üzerinde kalıcı etkileri oldu6.

şehirsel gelişimi yaşandı. Ancak aynı zaman diliminde mevcut kronik eşitsizlikler mekansal düzlemlerde de kurumsallaşıp gecekondu gezegenleri halinde ayırt edilir hale geldi. Sayısız yeni şehir ortaya çıktı ve coğrafi dağılım bakımından ülkeler ve şehirler arasındaki eşitsiz gelişim çıplak gözle görülür şekilde belirginleşti7. Bu dönemin bir diğer özelliği, ideolojik yönelim fark etmeksizin, şehirleşme politikalarını şekillendiren teknokrasinin yükselişidir. Bu yeni teknokrat sınıflar ve ülkeden ülkeye değişen ideolojik yönelimleri, günümüz şehircilik meselelerini halen işgal eden birçok meselenin de kaynağını oluşturur.

II. Dünya Savaşı sonrası dünyanın refah ekonomileri dönemi, şehirleşmenin küresel resmini değiştirdi. Batı dünyası ve Sovyetler Birliği ülkeleri farklı paradigmatik öncelikler içinde iki farklı refah ekonomisi modeli inşa etti. Kabaca 1970’lerin ortasına kadar süren bu dönem zarfında şehirler, lastik tekerli araçlar ve karayolu inşaatı dalgası ile yeni konut bölgeleri inşasına şahitlik etti. Bu kısa süreli, patlamalı ve ölçek bakımından devasa kentsel büyüme dalgası yeni bir dönemin kapısını araladı. Kendilerini I. (Batı) ve II. (Sovyetler) Dünya olarak gören bu ülkelerin dışındaki ülkeler içinse şehirsel makroform büyük gecekondu alanlarının inşası biçiminde şekillendi. Temelleri 19. yüzyılın ikinci yarısının yüksek emperyalizm dönemine kadar geri giden yıkıcı sömürgeciliğin ülkeleri güdük bırakan mirası ile savaş sonrası bağımsızlık ortamının cılız ulusal kalkınma siyaseti arasındaki çelişkilerle boğuşan ülkeler için bu büyük şehirleşme dalgasının finansmanı neredeyse imkansız bir durumdu. Bu yıllar arasında dünya tarihinin en büyük

Bu yılların şehirleşme düşüncesi ve araştırması bakımından zikredilmesi gereken bir diğer özelliği ise yeni ortaya çıkan uluslararası kurumların sahneye girişidir. Başta Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası gibi etkili kurumlar üzerinden birçok yeni kuruluş (UNDP, UNCHS-Habitat, UNCHR, Unesco vd.) ortaya çıktı. Bu kuruluşlar bir süre küresel bir ölçme ve istatistik sistemi geliştirmek üzere çalışmalar yaptı. 1960 sonrasındaysa aşama aşama Birleşmiş Milletler teşkilatına bağlı birçok birimde ulusal hükümetlerle işbirliği içinde ulusal ölçeklerde çeşitli ekonomik, demografik ve sosyal gösterge setleri oluşturuldu ve metaveri tabanları inşa edilmeye başlandı. Bu girişimin ve ortaya çıkan yeni zeminin küresel bir modernleşme söylemi için de evrenselci bir temel sağlaması ve ülkeler arasındaki gelişme farkları üzerine nesnelci mukayeseler için oluşturduğu birikim sonraki yıllardaki ideolojik tartışmaları da karmaşıklaştırdı. Günümüzdeki şehir ve ülke mukayeselerinin zemini büyük ölçüde bu temel üzerinde yürütülmektedir.

5 I. Dünya Savaşı sonundan II. Dünya Savaşı sonuna kadarki yıllarda yaşanan ve şehirlerin yaşamını da etkileyen bazı önemli olay ve girişimlerin tarihleri zikredilebilir: 1919 yılında Walter Gropius’un Bauhaus okulunu Weimar’da kurması ve aynı yıl Paris’te Şehircilk Yüksek Okulunun kuruluşu. 1928’de ilk Uluslararası Modern Mimarlık Kongresi (CIAM) toplanır, 1933 toplantısında mimarlık düşüncesini derinden etkileyen Atina Kartası kabul edilir. 1930’da Paris’te Sömürge Şehirciliği Kongresi, 1934’te Bordeaux’da I. Ulusal Şehircilik Kongresi yapılır. 1943 Büyük Britanya Şehircilik Bakanlığı’nın Kuruluşu, 1944 Patrick Abercrombie’nin Londra ve Büyük Londra Planı kabul edilmesi. Bu zaman diliminde Türkiye’de de özellkle cumhuriyetin kuruluşu sonrasında İstanbul (H. Prost) ve Ankara (H. Jansen) başta olmak üzere bir çok şehrin planlama çalışmaları zikredilebilir. 6 Konunun bir özeti için bkz. James C. Scott, Devlet Gibi Görmek: İnsanlık Durumunu Geliştirmeye Yönelik Projeler Nasıl Başarısız Oldu?, çev. Nil Erdoğan, İstanbul: Versus Yayınları, 2008. 7 Mike Davis, Gecekondu Gezegeni, çev. Gürol Koca, İstanbul: Metis Yayınları, 2007.

ŞEHİR & TOPLUM

II. Dünya Savaşı sonrasında şehir ve şehirleşme araştırmaları ekseriyetle modernist kalkınmacılık ve teknolojik determinizm söylemlerinin kuvvetli tesiri altındaydı. Karşı eleştirel söylemler de anti sömürgecilik ve alternatif kalkınmacılık tartışmalarına bağlı örtük bir politik gündemle irtibatlıydı. Bütün bu resmin önemli boyutu şehir ve şehirleşme konularının henüz ulus aşırı zeminlerde ve çeşitli paydaşlar tarafından açık bir kamusal zeminde tartışılmamasıydı. BM kuruluşlarının getirdiği yenilikler ve özellikle 1976’daki ilk Habitat Konferansı’ndan başlayarak bu tartışmaların yönü değişti. Şehircilik konularının ele alınmasında yeni bir konuşma platformu kullanan, benzer terminolojiler ve kavram çerçeveleri kullanan, geçerli istatistiksel karşılaştırmalarla yeni bilgi çerçeveleri üreten dünya çapında bir siyasi ve entelektüel kamuoyu ve uzmanlar grubunun ortaya çıkması küresel kentsel çağın konuşulduğu zeminleri ortaya çıkarmaya başladı. ULUSLARARASILAŞMA VE KÜRESELLEŞME 1970’li yılların dünya şehir gelişim tarihi açısından bir diğer önemi ise yeni bir ekonomik kalkınma modelinin küresel çapta bir değişimi tetikleyeceği yıllar olmasıdır. İleri kapitalist ülkelerin refah ekonomilerindeki sektörel önceliklerin değişmesi ve özellikle emek yoğun imalat sanayinin ucuz işgücüne sahip gelişmekte olan ekonomilere transfer edilmesi bu yıllarda başlamıştır. Batı’daki sanayisizleşme ile Batı-dışındaki yeni-sanayileşme süreçleri bu coğrafyalardaki şehirlerde kültürel, ekonomik ve sosyolojik açıdan yeni bir gelişim dinamiğini tetiklemiştir. Avrupa ve Amerikan modernlikleri için sanayi-sonrası toplum olarak teorileştirilen bu süreçte, sanayi-sonrası dünyanın imalat merkezleri olarak yükselen şehirler Asya ve Afrika kıtalarında belirdi. Bu yıllarda gelişmekte olan ülkelerdeki derin kentsel eşitsizlikler uluslararası kurumlar ve hükümetleri en fazla meşgul eden konular arasına girdi.

Ekonomideki yeni uluslararası işbölümünün ortaya çıkışıyla Birleşmiş Milletler’in öncülük ettiği ilk Habitat Konferansı’nın (1976) yapılma tarihleri neredeyse eş zamanlıdır. Bu tarihlerden itibaren şehircilik meseleleri konut, yerleşim, yapılı çevre, enerji, temizlik, atıklar gibi konular etrafında dünya ölçeğinde ele alınmaya başlandı. Küresel bir konu ve gündemin parçası olarak kıyaslamaya imkan tanıyan BM istatistik veri tabanları ile şehirleri nüfus ölçeklerine göre sınıflandırma ve ulusal politikalar için bir altlık oluşturmak maksadıyla farklı konuları yeni bir uluslararası temsil sistemi içinde ele almaya imkan sağladı. Sanayi atılımı çağlarından itibaren ilk kez uluslararası mukayeselere imkan tanıyan bu veri tabanları aynı zamanda şehirlere ilişkin politik tahayyülleri de değiştirdi. Kuvvetli eşitsizlikler sergileyen şehirler arasında, karşılaştırmalı üstünlük ve zayıflıkları ortaya çıkaran indeksler aynı zamanda rekabetçi bir söylemi de haklılaştırdı. Diğer taraftan bu tarihe kadar şehircilik hakkındaki fikirlerin genellikle ulusal gelenekler içinde yapılması, çeşitli bilimsel disiplinler içinde geliştirilmiş fikirlerin ise belirgin biçimde teorik ve tarihsel önceliklere göre şekillenmiş normatif özelliklere sahip olması sınırlı bir bakış açısını desteklemekteydi. Şehirleşmeye dair sorunların geniş bir uzmanlar ve paydaşlar topluluğu tarafından tartışılması ülkelere özeldi veya mesleki buluşmaların ötesine geçememekteydi. İlk büyük küresel şehircilik forumu olarak görülebilecek Birleşmiş Milletler Habitat I toplantısının önemi şehirsel gelişimin ilk kez küresel bir zeminde ve konunun tarafı olan tüm kesimleri bir araya getirmesindedir. Konuta erişim ve diğer şehirsel sorunlara odaklanan uluslararası bir agora olarak bu konferans ve sonrasında ortaya çıkan diğer büyük şehirleşme etkinlik biçimleri, II. Dünya Savaşı sonrasındaki küresel bir kentsel çağın doğuşundan sonra karşılaşılan meseleleri çeşitli temalar etrafında soyutlamaya imkan veren mühim bir değişim anını da temsil ederler. Bu dönemin bir diğer özelliği

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

dünya çapında çok güçlü çeşitli toplumsal hareketlerin doğuşu ve Avrupa merkezci modernliğin ve değerlerinin sistemli şekilde eleştirilmeye başlanmasıdır. Özellikle gençlik hareketleri, çevreci hareketin doğuşu, Roma Kulübü eksenli bir kalkınmacılık eleştirisi, yeni dinsel hareketler gibi birçok sistem içi eleştiri sağanağı entelektüel gündemi işgal etmeye başladı. Bu dalganın simgesel işareti J. F. Lyotard’ın Postmodern Durum kitabının 1979’da yayınlanmasıdır. Habitat Konferansları’nın başladığı yıllar aynı zamanda küresel bir çoğul modernlikler dünyasının imkanına dair Avrupamerkezcilik karşıtı entelektüel dalgayla çakışmasıdır. Özellikle ülkeler arasındaki gelişmişlik farklarından kaynaklanan sayısız sorun (açlık, temiz suya erişim, bakımsız konutlar ve yapılı çevreler, tüketim eşitsizlikleri, yaşam kalitesi farkları gibi) ortaya çıkacak şehirsel forumların gündeminin merkezine yerleşecektir. Artık kentsel gündemin merkezinde sadece 19. yüzyılda tüm batı dışı ülkelerdeki saray elitlerinin özendiği Baron Hausmann’ın büyülü Paris’i, yahut savaş sonrası dünyada Robert Moses’ın ışıltılı New York’u veya Patrick Abercrombie tarafından yeniden planlanan Londra’sı değil; çeşitli ekonomik ve toplumsal mahrumiyetlerle boğuşan Bombay, Mexico, Kinşasa, Rio, İstanbul, Tahran, Kahire, Delhi ve daha küçük ölçeklerdeki “diğer” dünya şehirleri vardı. Sömürgecilik tarihinden miras kalan büyük eşitsizlik mirası küresel farklılaşmaya dair politik düşünsel gündemde ön sıralarda yer aldı. Yaygın bir kullanıma dönüşen “3. Dünya” söylemine bu dünyanın metropolleri ve gelenek-modern kategorilerine hapsedilmiş bir vokabüler eşlik etti. 1970’lerde Birleşmiş Milletler-Habitat öncülüğünde başlayan şehirleşme konferansları 1990’lı yıllardan itibaren sayı bakımından kayda değer şekilde artmaya başlamıştır. Birçoğu uluslararası nitelikte, yıllık veya iki yıllık olarak yapılan bu etkinlikler kentsel çağa yönelik akademik, yönetsel, politik ve teknokratik ilgiyi

tetiklemiştir. Bunu 1990’ların sonundan başlayarak 2000’li yıllarda patlayan ve artık “konferans” etiketinin yanı sıra “forum” isminin de sıklıkla kullanılmaya başlandığı ulusal şehirleşme/şehircilik toplantıları izlemiştir. 2010’lu yıllarda ise küresel, bölgesel, ulusal ölçeklerde sayısız şehircilik forumu gündemi işgal etmeye başlamıştır. Bu ilginin mahiyeti, kaynakları, nedenleri ve amaçları daha geniş araştırmalar içinde ele alınmayı bekliyor. Bir başlangıç değerlendirmesi yapmak gerekirse, günümüzde şehirleşmenin geldiği düzey dikkate alındığında tüm toplumların önündeki temel meselelerin başında şehirlerin karşı karşıya oldukları konular bulunmaktadır. Sayı ve kapsam bakımından artan şehircilik forumları 21. yüzyılın kentsel çağının kendini düşünmek için geliştirdiği tekniklerin doğal bir dışavurumudur. KONFERANSLAR VE FORUMLAR Şehircilik ve şehirleşme alanlarını kuşatan uluslararası ve ulusal seviyedeki konferans ve forumlar 1970’li yıllardan başlayarak sayı ve coğrafi dağılım bakımından büyük bir atılım sergilemektedir. Habitat konferansından başlayarak BM öncülüğünde çok sayıda uluslararası toplantı tertip edilmeye başlanmış, ayrıca 2000 yılı sonrasında birçok ulusal konferans ve forumun en önemli katılımcı ve paydaşı BM Habitat teşkilatı olmaya başlamıştır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, uluslararası ve ulusal şehircilik konferans ve forumlarının gelişiminde, söylem ve önceliklerinin şekillenmesinde sahip olduğu kurumsal kapasite ve konvansiyon oluşturma yetkileri itibariyle kilit kurum Birleşmiş Milletler birimleridir. Bunun yanı sıra çok sayıda üniversite, şirket, sivil toplum kurumu, bakanlık, yerel yönetim örgütü de 1980’leri takip eden yıllarda konferans ve forum yapmak için girişimler başlatmıştır. Konferans ve forumların ayrı ayrı sınıflandığı aşağıdaki tablolarda bu kurum ve girişimlerin kısa bir özeti izlenebilir. İlgili tarihler dikkate alındığında,

ŞEHİR & TOPLUM

konferans ve forumların 1990’lı yıllarda yavaş yavaş geliştiği, 2000’li yıllar boyunca sayıca artışın devam ettiği, 2010’dan sonra ise konferans ve forum düzenlemelerinde dünya çapında bir atılım olduğu görülüyor. Birleşmiş Milletlerin paydaş veya eş katılımcı olduğu ulusal ölçekteki toplantıların daha çok Afrika, Asya ve Okyanus adaları coğrafyalarında toplandığı görülüyor. Yer yer Avrupa ve Amerikalardaki organizasyonlarda da BM katılımcılığı söz konusudur. Forumların isim ve sayı itibariyle gelişimleri 2000 sonrasında belirginleşmiş, bu sayıda 2010 sonrasında bir patlama yaşanmıştır. BM birimlerinin önemli bir kısmının paydaşı olduğu bu organizasyonlarda ilgili ülke belediye ve irtibatlı bakanlıkların ana organizatör olduğu görülüyor. Ağırlıklı olarak göç sorunu odağa alan International Metropolis Conference, kentleşmeyi büyük dünya şehirleri üzerinden tartışan Urban Age Conference ve ağırlıklı olarak Avrupa deneyimleriyle şekilenen Urban Future Global Conference son dönemlerin en önemli konferansları arasındadır. Tablo 1. Bazı Uluslararası Şehircilik Konferansları Konferans İsmi

Düzenleyen Kuruluşlar

Düzenlendiği Yıllar

Habitat

UN Habitat

1976, 1996, 2016

Urban Age Conference

London School of Economics

2005-2018 Arasındaki Yıllar

Urban Future Global Conference

UFGC GmbH

2014, 2016, 2018, 2019

International Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

1996-2019 Arasındaki Yıllar

BM-Habitat’ın ulusal düzeylerde tertip ettiği şehirleşme konferansları da uluslararası gündemin ve özellikle BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının yerel gündemlerle buluştuğu organizasyonlardır. Tamamı 2010 sonrasındaki tekil yıllarda yapılan bu konferanslar BM birimlerinin ulusal

seviyelerdeki gündemlerin tartışılması için de gerekli kurumsal kapasitelere ulaştığının bir göstergesi olarak da okunabilir. Tablo 2. Birleşmiş Milletler-Habitat İşbirliğinde Yapılan Yakın Tarihli Bazı Konferanslar Konferans İsmi

Düzenleyen Kuruluşlar

Düzenlendiği Yıllar

International Conference on National Urban Policy

NUPP, OECD, NUA, UN Habitat

2017

Solomon Island National Urban Conference

UN Habitat

2016

National Urban Policy Conference - Republic of Korea

UN Habitat

2015

National Urban Dialogue Armenia (NUF)

UN Habitat

2015

National Urban Dialogue Moldova (NUF)

UN Habitat

2015

National Urban Dialogue Belarus (NUF)

UN Habitat

2015

Serbian National Urban Dialogue

UN Habitat

2015

National Urban Forum Colombia

UN Habitat

2015

Future of Afghanistan Cities

Country Representative, UN-Habitat, SHSO

2016

Implementing the New Urban Agenda in Botswana (Side Event)

Republic of Botswana, WUF, UN Habitat

2018

Yukarıda forum başlığıyla yapılan şehircilik etkinliklerinin ağırlıkla 2000 sonrasına tarihlenebileceği ifade edildi. 2000 ve öncesinde forum adıyla yapılan etkinler ABD ve Kanada’da yapılmıştır. Urban Design Forum New York’un tarihi kırk yılı geçmiştir. The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design da otuz yılı aşkın bir

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

süredir yapılmaktadır. En geniş anlamıyla bir şehircilik forumu olan ve her yıl üç tema etrafında toplanan Urban Forum Ottowa da yirmi yılı aşkın bir süredir toplanmaktadır. Yine ABD’de Atlantic Urban Forum 2000 yılından beri düzenli olarak yapılmıştır. 2000 sonrasında şehircilik açısından en önemli gelişmelerden birisi BM Habitat teşkilatı tarafından iki yılda bir yapılmaya başlanan World Urban Forum’dur. Halen dünyadaki en geniş kapsamlı organizasyon olarak forum etkinliklerinin en önemlisidir. Bu forumun en önemli yan çıktısı ulusal düzeydeki forumları tetiklemesi ve BM Habitat’ın bu forumların temel katılımcısı olarak küresel gündem ile yerel gündem etkileşimini inşa etmesidir. Yanı sıra Asya Pasifik, ABD, Rusya, Avrupa’da da çok sayıda şehircilik forumu 2000 ve 2010 sonrasında büyük organizasyonlar halinde tertip edilmeye başlanmıştır. Bu alanın gelişiminde World Urban Forum’un merkezi bir etkisi vardır. Tablo 3. Bazı Uluslararası Şehircilik Forumları

Forum İsmi

Düzenleyen Kuruluşlar

Düzenlendiği Yıllar

Urban Design Forum New York

The Institute for Urban Design

1978’den 2018’e Aralıklarla

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

LA Forum for Architecture and Urban Design

1987’den 2018’e Aralıklarla

Urban Forum Ottawa

Ontario Professional Planners Institute, Ontario Association of Landscape 1997-2018 Architects, Arasındaki Ottawa Regional Yıllar Society of Architects, Institute of Transportation Engineers (ITE)

Atlantic Urban Forum

Atlantic Cities

20002018 Arası Aralıklarla

World Urban Forum

UN HABITAT

2002-2018 Arasındaki Çift Yıllar

Pasific Urban Agenda

UN ESCAP, UN HABITAT, CLGF Pacific

20032019 Arası Aralıklarla

Asia-Pacific Urban Forum

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malaysia, Penang State Government

20032018 Arası Aralıklarla

UIC Urban Forum

University of Illinois at Chicago UCLG

2005-2018 Arasındaki Yıllar

Informed Cities Forum

ICLEI - Local Governments for Sustainability

2010-2019 Arasındaki Yıllar

Resilient Cities 2010

ICLEI European Environment Agency

2010-2019 Arasındaki Yıllar

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

2011-2019 Arasındaki Yıllar

2010 yılı sonrasında ulusal düzeylerde konferans başlığıyla toplanan etkinliklerin yanı sıra forum adıyla da çok sayıda etkinlik yapılmıştır. Bu anlamıyla bakıldığında, ulusal ve bölgesel ölçeklerde şehircilik forumlarının sayılarında bir patlama yaşanmıştır. Bazı ileri sanayi ülkelerinin yanı sıra ağırlıkla Afrika ve Asya ülkelerinde yapılan forumlar, BM Habitat öncülüğünde yapılmaktadır. Nüfusu büyük bir kentsel geçiş sürecinde olan ülkelerde yapılan bu forumlar kentsel çağa geçen dünya toplumu gündemindeki değişim kadar şehir politikası oluşturmada küresel, bölgesel, ulusal ve yerel etkileşimlerin oluşturduğu yeni kurumsal çerçeveyi de işaret etmektedir.

ŞEHİR & TOPLUM

Tablo 4. Yakın Tarihli Diğer Şehircilik Forumları Forum İsmi

Düzenleyen Kuruluşlar

Düzenlendiği Yıllar

Ethiopian National Urban Forum

Minister of Urban Development

2009-2017 (15-16 hariç) Arasındaki Yıllar

Vietnam Urban Forum and NUUP

Cities Alliance

2003-2013 Arasındaki Yıllar

Council of Europe

1996-2017 arasındaki yıllarda güvenlik odağında farklı adlarla yapılmıştır

Eurepean Forum for Urban Security

Urban Energy Forum

Berlin Branderburg Energy Network Enterprise Europe Network

Egypt Urban Forum

Ministry of Housing and Urban Communities of Egypt, UNHabitat

2015

Madagascar Urban Forum

UNDP - UN Habitat

2013, 2015

Saudia Arabia Urban Forum

UN Habitat

2015

The National Urban Forum Kenya

UN Habitat WUF9

2018

Namibia’s Urban Future Urban Forum 2019

Integrated Land Management Institute (ILMI), Namibia Housing Action Group (NHAG), Namibia University of Science and Technology (NUST), Shack Dwellers International (SDI), Shack Dwellers Federation of Namibia (SDFN)

2019

Malavi Urban Forum

Unity and Freedom, The World Bank, UN Habitat

2008, 2011, 2018

National Urban Forum Rwanda

UN Habitat, The World Bank, GGI, IGC

2008, 2011, 2019

2019

National Urban Forum Cameroon

UN Habitat, WUF

2014

National Urban Forum Liberia

Land Commission, Ministry of Internal Affairs, UN-Habitat and the Carter Center,

2015

National Urban Forum Nigeria

UN Habitat

2014

National Urban Forum Israel

UN Habitat, Municipality of Acre

2015

National Urban Forum Papua New Guinea

UN Habitat

2010

Vietnam Urban Forum and NUUP

UN Habitat, The World Bank, Ministry of Construction

2001, 2003, 2012

Bangladesh Urban Forum

The Government of Bangladesh, UNDP

2011, 2015

Pakistan Urban Forum

Government of Pakistan

2011, 2014, 2015

Tajikistan National Urban Forum

UNIWORK

2015

National Urban Forum Czech Republic

Ministry of Regional Development, UN Habitat

2015

National Urban Forum Sweden: Towards a National Urban Policy

UN Habitat, Global Utmaning

2017

National Urban Forum of Argentina

Mendoza Municipality, UN Habitat

2017

I. National Urban Forum

European Funds, Republic of Poland, EU

2019

Caribbean Urban Forum

The Trinidad and Tobago Society of Planners

2019

Urban Mobility Forum New York

BMW i Ventures, Gunderson Dettmer, Columbia Business School

2018

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

GÜNÜMÜZ ŞEHİRCİLİK TARTIŞMALARINA YÖN VEREN MESELELER Şehircilik forumlarının sayı ve ihtisas bakımından artışının bir nedeni de dünyanın 1990 sonrasında geçirdiği enformasyon devrimidir. Kentsel çağı ortaya çıkaran teknolojik devrimlerin kaynağı olan II. Sanayi Devrimi’nin getirdiği düzenden bir kopuşu ifade eden bu enformasyonel devrim III. Sanayi Devrimi veya Endüstri 4.0 gibi popüler tanımlarla da anılmaktadır. Enformasyonel devrime eşlik eden küreselleşme olguları günümüz şehirlerinin üzerinde yükseldiği yeni zemin hakkında da fikir verir. Günümüz şehirleşmesinin karşı karşıya kaldığı makro olguların bir listesi yapıldığında, yükselen şehircilik forumlarına kaynaklık eden sosyolojik arka plan da önemli ölçüde berraklaşır. Bunları kriz ve risk alanları, küresel yenilik ve teknoloji alanları ve yönetişim alanları şeklinde üç alt başlık halinde toplamak mümkündür. İkincil veya başka seviyelerde bu alanlara yeni alt konular eklemek ve listeyi genişletmek mümkündür.

• İklim değişikliği, çevre krizi, antroposen çağ tartışmaları şiddet

hareketleri,

• Yerel demokrasi sorunları, neo-liberal yönetişim ve eleştirileri • Büyük veri, otonom makineler, bulut bilişim sistemleri, biyo-mimikri (doğataklitli tasarımlar), öğrenen ekosistemler, tekillik/eşsizlik • Altyapısal devrimler, akıllı şehircilik uygulamaları, artan otomasyon, endüstri 4.0. • Gözetim toplumu, risk toplumu, tüketim toplumu, bilgi toplumu paradigmalarının eşzamanlı yükselişi Yönetişim Alanları • Kentsel yığılma süreçleri, demografik değişim, demografik geçiş, demografik fırsat penceresi tartışmaları • Nitelikli ve geçerli veri, kanıta dayalı siyasa üretimi

• Göç/göçmen politikası, kentsel uyum politikaları, çokkültürlülük • Kentsel yaşam kalitesi, yapılı çevrede kalite

• Ekonomik eşitsizlikler, kentsel ayrışma, mekansal kutuplaşma

• Eğitim ve kültür politikaları, kültürel miras yönetimi

• Genetik mühendisliği, biyo-etik, biyogüvenlik, siber-güvenlik

Bu listenin şehir sakinlerinin hayatlarına dokunan mikro uzanımlarından bazıları ise şöyle listelenebilir:

• Akıllı makinelerle savaş, asimetrik kentsel savaş ve şiddet, terör tehdidi

• Mekân kültüründen zaman kültürüne geçiş, eşzamanlılık, teknolojik yenilik kültürü, kitlesel öz-iletişim

• Şeffaflık, hesap verebilirlik, planlı yatırım, iç ve dış denetim

Kriz ve Risk Alanları

• Yerinden edilme, mültecilik, göç

Küresel Yenilik ve Teknoloji Alanları

• Bireysel karbon ayak izinin büyümesi

• Güvenli gıda arzı, atık yönetimi, sürdürülebilir enerji politikaları

• Küresel çerçevede iletişimsel eşzamanlılık ve bireyselleşmiş sosyal medya iletişimi

• Risk yönetimi

• Yüksek interkonektivite

ŞEHİR & TOPLUM

• Artan bireyselleşme, yalnızlık

izolasyon

• Teknolojik bağımlıkta kayda değer artış • Artan çevresel farkındalık • İletişimsel otonomide artış • Yüksek eğitim talebinin patlaması • Teknolojik okur-yazarlığa dayalı istihdam • İşsizlik SONUÇ YERİNE: GELECEKTEKİ FORUMLAR İÇİN Doğa, toplum ve kültür kavramları altında toplanan araştırma sahaları hakkındaki bilgi ve yargılarımız, zihnimizdeki dünya resmini tarihte hiç olmadığı kadar akılcı, deneysel ve düşünümsel hale getirmiştir. Geç modernliğin risk, ağ kurma, gözetim ve enformasyon odaklı süreçleri etrafında yeniden şekillenen toplumlarımız tarihte ilk kez nüfusun ağırlıklı olarak şehirlerde yaşadığı yeni bir yaşam çevresine geçiş sürecindedir. Bilimsel etkinlik türlerinin önemli bir kısmının içinde yapılan yenilikler, şehirsel etkileyip

yaşam

çevrelerinin

koşullarını

dönüştürmektedir.

Bilginin

organizasyonu ile eylem ve kurumların organizasyonu

şehirsel

dünyamızı

yapılandıran bir mahiyete sahiptir. Ancak buna rağmen şehirlerin bizzat kendisine ilişkin bilgi ve çerçeveler uzunca bir zaman, şehirleri sadece ikincil bir değişken olarak ele almanın ötesine geçemedi. Şehirlere ve sorunlarına yönelen bütüncül perspektiflerin doğuşu için çeşitli bilgi sahalarındaki kritik kütlenin oluşması, yazının ilk kısımlarında da ifade edildiği gibi, uzun bir zaman almıştır. Bugün artık çeşitli toplumların, kurumların, üniversitelerin ve siyasi yönetim birimlerinin sahip olduğu bilgiyi doğrudan şehirleri odağa alarak tartışma, konuşma ve değerlendirme için geniş imkanlar sunan

bir çağın içindeyiz. Ancak yine de günümüz toplumları bu birikimleri bir araya getirerek sorunlarını demokratik katılım esaslarına dayalı bir şekilde çözmek için başlangıç safhalarındadır. Teorik ve pratik sahalarında etkileşimleri halen yetersiz düzeylerdedir. Bu çerçeveden bakıldığında, ulusal ve uluslararası seviyelerdeki geniş katılımlı şehircilik odaklı konferans ve forumlar önemli bir zemin işlevi görebilir. Söz gelimi akıllı şehirler oluşturma düşüncesi günümüzün en fazla atıf yapılan düşüncelerinden birine dönüşmüştür. Tanımlara ilişkin temel tartışmaları bir kenara bırakarak bile bakılsa, böyle bir şehir yönetimine geçilebilmesi için tüm yönetim süreçlerinin demokratikleştirilip bilimselleştirilmesi gerekmektedir. Üretim süreçleri kadar tüketim süreçlerinin de çevresel sürdürülebilirlik ve insani fayda dengesi temelinde rasyonelleşmesi ve yönetim mekanizmalarının bu temelde örgütlenmesi gerekmektedir. Bilgi toplumu organizasyon yeteneklerinin geliştirilmesini ön gerektiren böyle bir düşüncede karşılaşılacak çağa ait meseleler karşısında alınacak kararların siyasi ve ahlaki tutumlardan arındırılması mümkün olmayacaktır. Yanı sıra organizasyonel kapasiteler rasyonel ve demokratik olarak tasarlanmadığında sadece yenilik teknolojilerine ve tüketime dayalı olarak bağımlı hale gelecek bir modelin geniş anlamıyla bir akıllı bir şehir yaşamı oluşturması imkansız olacaktır. Buradaki temel mesele teknokrasi, bürokrasi ve demokrasi arasındaki ilişki ve denge denetim mekanizmalarını oturtamamış modellerin meşruiyet/haklılaştırma ayaklarından bir veya ikisinin hep eksik kalacağıdır. Bu izah bizi içinde yaşadığımız asırda karşı karşıya olduğumuz şehircilik sorunlarını ele almak için değerlendirebileceğimiz örneklerden biridir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Şehircilik meseleleri konuşulmaya başlandığında en çok başvurulan düşünme tekniklerinden birisi de kısayolcu, indirgemeci deterministik bakış açılarıdır. Teknolojik determinizm, coğrafi determinizm, ekonomik determinizm, politik determinizm gibi perspektifler üzerinden toplumsal dünyanın tasarımı ve çözümlerin geliştirilmesinin geçersizliği üzerine çok sayıda araştırmaya sahibiz. 20. yüzyılda uygulanan ve çoğu şehircilik uygulamalarını da içeren büyük ütopyaların çöküşünde de aynı determinizm problemini görüyoruz. Karşı karşıya kalınan doğal ve çevresel krizleri ve bu krizlerin temelinde yer alan üretim ve tüketim pratiklerimizi düşündüğümüz zaman şehircilik tartışmalarının bütüncül, katılımcı ve daha fazla yurttaş inisifiyati yaratacak kurumsal kapasiteler geliştirmeye odaklı olmasına ihtiyaç duyulan bir dönemdeyiz. Bu nedenle indirgemeci ve determinist düşünme ve uygulamaları aşabilmek için daha fazla sorgulayıcı ve çok disiplinli çözüm yolları üreten çabalara ihtiyaç var. Geç modern dünyanın kalbindeki çelişkileri anlamak ve yönetebilmek için konuşma ve eylemlerin akla uygun, doğal çevreyle bütünleşik, toplumsal acı ve ihtiyaçlara duyarlı olarak düşünülmesi kaçınılmazdır. Doğanın sonsuz sömürüsüne dayalı bir üretim ve tüketim fikri temelinde örgütlenmiş metropol yaşamlarımıza daha fazla soru sormamız ve vereceğimiz cevapların ahlaki sorumluluklarını üstlenmemiz gerekiyor. Toplumsal yaşamımız ile doğal dünyamız arasında derinleşen çelişkileri sadece teknolojiye dayalı “akıllı şehir” araçları çözemeyecek. Teknolojik gelişime doğaya karşı sorumlukların yeniden tanımlandığı bir ahlaki ve toplumsal gelişme ve bakış açısının eşlik etmediği çerçevelerin insan toplumunun ve şehirlerin geleceği için çözüm olmayacağı aşikardır.

Şehircilik forumları ve konferansların insan toplumlarının başarı ve başarısızlıkları, kazanç ve kayıpları, gelişme ve felaketleri aynı anda değerlendirebilecek bir konuşma ortamı oluşturması esasen büyük bir adımdır. Bu adım farklı görüş ve ufuklar arasında bir diyalog zemini oluşturarak içinde yaşadığımız dünyayı ve şehirleri daha demokratik kapasiteler içinde yönetmeye imkan sağlayacaktır. Bu araçlar yoluyla çeşitli imkanlar sunarak gelecek nesiller için daha yaşanabilir ve doğayla uyumlu şehirler inşa etmek için ortak sorumluluk zeminleri oluşturacaktır. TEŞEKKÜR Forum ve konferans tablolarının yapılmasındaki yardımları için Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Merkezi Uzmanı Büşra Yılmaz’a teşekkür ederim.

ŞEHİR & TOPLUM

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…Bir ömür yaşarsınız, biriktirirsiniz, başarılarınız başarısızlıklarınız olur. Hayaller kurarsınız, ah şöyle bir şey yapılsaydı, yapılabilseydi dersiniz. Gün olur, hayalini kurduğunuz bazı işler, bir imkân, bir risk ya da ihtimal olarak size göz kırpar, buradayım bak istedin, geldim, der…

ŞEHİR & TOPLUM

MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF): M. CEMİL ARSLAN* İLE BİR SÖYLEŞİ

A l i m E z g i S a m e t

A r l ı * * K ü ç ü k * * * K e s k i n * * *

Marmara Belediyeler Birliğinin son beş yılda,

geçmiş

deneyimlerinin

getirdiği

potansiyel güç ve hem ülke, hem Marmara Bölgesi, hem de İstanbul özelinde yerelden gücünü alan küresel değeri ile yerel yönetim ve şehircilik alanında pek çok konuda, uygulamacılar ile akademisyenleri bir araya getirerek çözüm arayışı sunan platformlar oluşturmada izlediği yol, bugün Marmara Urban Forum ya da Türkçe adı ile Marmara Uluslararası Kent Forumu’na (MARUF)

varıyor. Marmara Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Dr. M. Cemil Arslan ve çalışma ekibi tarafından, İstanbul Şehir Üniversitesi Şehir Araştırmaları Merkezi başta olmak üzere İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi gibi Türkiye’nin önde gelen birçok üniversitesinin saygın akademik kadrosunun katkıları ile, ulusal ve uluslararası ölçekli, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve yaşam kalitesi yüksek, sürdürülebilir kentler için çalışan sivil toplum kuruluşları, çözüm üreten özel sektör temsilcileri, Marmara Bölgesi kalkınma ajansları, belediye birlikleri ve tüm bu sürecin esas sahibi belediyelerin işbirliğiyle düzenlenen MARUF, 1-3 Ekim 2019 tarihleri arasında İstanbul Kongre Merkezi’nde (ICC) düzenleniyor. MARUF’un Genel Koordinatörlüğünü yapan MBB Genel Sekreteri M. Cemil Arslan’ın, MARUF’un ortaya çıkışı, yaklaşık 1.5 sene süren planlama ve organizasyon hikayesi üzerine aktardıkları, İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve MARUF Yürütme Kurulu Üyelerinden Doç. Dr. Alim Arlı’nın soruları ve MBB Şehir Politikaları Merkezi Direktörü ve MARUF Program Koordinatörü Ezgi Küçük’ün katkıları ile Şehir & Toplum’un 14. sayısının bel kemiği niteliğinde. Alim Arlı: Marmara Uluslararası Kent Forumu (Marmara Urban Forum – MARUF) fikri nereden çıktı? M. Cemil Arslan: Takdir edersiniz ki, bir fikrin, bir düşüncenin, bir projenin olgunlaşma süreci aslında uzun bir yolcuğun

*Dr., Marmara Belediyeler Birliği Genel Sekreteri ** Doç. Dr., İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi *** Marmara Belediyeler Birliği Şehir Planlama Koordinatörü, Şehir Politikaları Merkezi Direktörü **** Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Merkezi Uzmanı ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Röportaj: M. Cemil Arslan, Alim Arlı, Ezgi Küçük, Samet Keskin 2019, MBB, Eminönü

hikâyesidir çoğunlukla. Bir ömür yaşarsınız, biriktirirsiniz, başarılarınız başarısızlıklarınız olur. Hayaller kurarsınız, ah şöyle bir şey yapılsaydı, yapılabilseydi dersiniz. Gün olur, hayalini kurduğunuz bazı işler, bir imkân, bir risk ya da ihtimal olarak size göz kırpar, buradayım bak istedin, geldim, der. Okuduğum kitaplar arasında beni çok etkileyen, bütün dünyamı altüst eden birkaç kitap vardır. Bu kitaplardan biri de René Guénon’nun Niceliğin Egemenliği ve Çağın Alametleri kitabıdır. O gün bugündür, o kitabın da verdiği etkiyle birlikte, içinde yer aldığım işlerde niceliğin ne kadar fazla önemsendiğini, kalitenin ne kadar göz ardı edildiğini hep acı çekerek gözlemledim. Bir belediyede çalışmaya başlayınca belediyelerde de benzer bir durumun olduğunu, kalitenin ve uzun vadeli iş yapmanın önemsenmemesinin üzüntüsünü yaşadım. Uzun yıllar finansla ilgilendiğim için, nitelik eksenli ve uzun vadeli yaklaşım eksikliğinin nasıl büyük bir maliyete dönüştüğünü, kısa vadeli ve nicelik eksenli yaklaşımın bu maliyeti nasıl bir çığa dönüştürdüğünü acı çekerek

gördüm. Üstelik kapasiteleri oldukça yüksek kurumların, ülkeye çok iyi hizmetler yapabilecek imkanları varken uzun vadeli ve dönüştürücü niteliksel bakışın ufak tefek şovlara ve kazançlara tenezzül edilerek nasıl heba edildiğini gördüm. Marmara Belediyeler Birliği stres düzeyi en yönetilebilir kurumlardan bir tanesi diyebilirim. Herkesin bir yönetsel yaklaşımı var. Ben aynı şekilde düşünen insanlardan ziyade ilkesel düzeyde aynı hayalleri kurabilecek ve yorulmayı göze alabilecek, farklı düşünen insanlarla çalışmanın daha zevkli olduğuna inanırım. Hatta yönetim başarısının da “yönetilebilir çatışma veya stres düzeyi” olduğuna inanırım. Farklılıkların çatışmasını yönetemediğinizde savaş çıkar, çatışmaya izin vermediğinizde miskinlik olur. Biz doğrudan vatandaş yerine vatandaşa hizmet üreten yerel yönetimlere yönelik çalışan bir kurumuz. Bu sebeple burada yüklenebileceğiniz stres yalnızca doğru işler yapmak, işleri doğru yapmak, işi zamanında yetiştirmek, daha iyi işler yapmak, daha nitelikli yapmak stresi.

ŞEHİR & TOPLUM

Zaman içinde kurumu tanıdıkça, 1975’te kuruluşundan itibaren aslında bu kurumda çok nitelikli işler yapıldığını fark ettim. Mesela Marmara Life dergisini 2014 yılında ilk defa Türkçe-İngilizce çıkarma hayalini kurup ilk sayıyı çıkardığımızda müthiş bir iş başardığımızı düşündüm. Hâlbuki sayıyı çıkardıktan sonra fark ettim ki bu kurum 1975’te çıkardığı ilk dergisini zaten Türkçeİngilizce olarak çıkarmış. Düşünebiliyor musunuz, 1975. Ancak sonradan belli dönemlerde politikleşmiş ve kalite düşmüş. Dolayısıyla 2014 yılında, 1975’i tekrar ederek çok büyük bir iş yaptığımı zannediyordum. Benzer şekilde, nerdeyse 30 yıl önce Alman Hükümetinin desteği ve Devlet Planlama Teşkilatının katkısıyla Marmara Bölgesi genelinde Kanalizasyon Master Planı yapmış. Keşke bu bölgesel yaklaşım ve üretim devam etseymiş. Güçlenen kurumsal yapımız ve nitelikli genç arkadaşlarımızla birtakım ilk olacak işler yaptık. Bilge Mimar Turgut Cansever Sempozyumu, Uluslararası Çocukların Şehri Kongresi, Yerel Yönetimler Finans Zirvesi, Akıllı Belediyecilik Zirvesi, Başkanlar Zirvesi, Sosyal Hizmetler Sempozyumu, Kitap ve Kültür Fuarı bunlardan bazıları. Fark ettim ki aslında kurumsal kapasitemiz de, kültürümüz de, tarihimiz de belli işler yapma konusunda bize yol veriyor. Dahası nitelikli işler yapma konusunda oldukça hevesli ve yetenekli bir takımımız oluşmuş. Aynı zamanda ara kurum olduğumuz için de stratejik amaçlarımızın bir tanesi belediyelerin kurumsal kapasitelerini geliştirmek ve gelişimine destek vermek, kendilerine danışmanlık yapmak. Böyle arada olmanın bazen avantajları, bazen dezavantajları olur. Hayatım boyunca bu iki zıtlığı hissettim. Mesela belediyelerde akademisyenler ile çok sayıda toplantı yaptık ama akademisyenler hep başka bir dünyadan bahsettiler, belediyeciler ise bambaşka bir dünyadan... Aslında sadece toplantılar yaptılar; ortak işler yapamadılar.

Başlatılanlar da çoğunlukla sürdürülemedi veya bir kenarda unutuldu. Bu kurumda, teorik ile pratiği bir araya getirebileceğimizi fark ettik. Bu böyle birkaç sene zihnimde gitti geldi. Sonra yıllık değerlendirme toplantısında, bütün yönetici ve uzmanlarımız ile bunu kendi aramızda tartıştık. “Böyle bir forum yapabilir miyiz? Böyle bir forum yaparsak altından kalkabilir miyiz? Altından kalkarsak böyle bir forumu nasıl yapmalıyız?” sorularını irdeledik. Aslında ilk toplantıda oldukça karamsar bakan ve bu işi başarmayacağımızı düşünen arkadaşlarımız da oldu. Fakat ikinci toplantıda inanç biraz daha pekişti. Öyle ki, şu anda güncel boyutu ile bu programın küçük olduğunu düşünen arkadaşlarımız bile oldu. “Yapacaksak daha büyüğünü, daha niteliklisini yapmalıyız.” diyenler oldu. Dolayısıyla bu forum, Marmara Belediyeler Birliği çalışanlarının ortak bir fikri olarak çıktı aslında. Neticede hayalin pekişmesi ve gerçekleşmesi, insanların bu işi kabulü ve buna inanması ile olabilecek bir şey. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Biz ortak karar alarak MARUF’u yapmaya karar verdik. Tamam, bir fikir olarak böyle bir şeyi yapabileceğimiz söylenmişti; ancak, Sapanca’da yaptığımız toplantıda hep birlikte bu işi yapabileceğimize inandık. Orada ayrıca bu işi yaparsak nasıl yapabileceğimize yönelik bir çalışmayla da toplantımızı bitirmiş olduk. İnsanların inanmadıkları şeyleri yaparak mutlu olabileceklerini düşünmüyorum. Yöneticilerin temel görevlerinden birinin de arkadaşlarının mutluluğunu dikkate almak olduğuna inanıyorum. Çünkü aslında biz bütün bu çalışmaları, bütün işleri, bütün para kazanma faaliyetlerimizi, bütün emeklerimizi mutlu olmak ve işe yaradığımızı hissetmek, ülkemize yararlı olmak için yapıyoruz. Bir işe inanmak mutlu olmanın yollarından bir tanesi. Biz bu işe topluca inandık ve bu işi yapmazsak mutsuz olacağız.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI Marmara Urban Forum logosu

Sonra isimlendirmeye geldi iş. Biz kurum olarak ne kadar iddialı işler yaparsak yapalım, durmayı da başarabiliyoruz. Çünkü en üst ölçekte iyi işler yapmayı, bilinç oluşturmayı ve örnek olmayı amaçlıyoruz. Sonunda başka kurumlar benzer işleri yapmaya koyulurlarsa büyük bir mutlulukla destek veriyoruz. Bu nedenle Türkiye ve İstanbul isimlerini kullanmamaya karar verdik. Yanı sıra bölgesel meseleleri tartışmayı ve bölge-kent ilişkisine vurgu yapmayı da dikkate alarak Marmara Urban Forum koymaya karar verdik ismini. Tabi bu detaylı ve ince bir süreç ama bu kadarını belirtmiş olayım. Kısaltmada ise büyük bir tesadüf oldu. Hepimiz aynı şeyleri düşünmüşüz ve MARUF’ta karar kıldık. Tabii biz burada epey bir insana danıştık aslında. Size bireysel olarak da danıştık,

MBB 2018 yılı değerlendirme toplantısı forum öncesi çalıştayı

üniversiteniz İstanbul Şehir Üniversitesine gelerek kurum olarak da danıştık. Geçmişte hukukumuz olan, hem belediyede çalışan, hem belediye dışında çalışan, üstelik Türkiye’de farklı kamplarda bulunan kişilere “Türkiye’ye nasıl katkıda bulunabiliriz?” diye danıştık. Türkiye’nin son 3-4 yılda merkezi hükümetinin başka ülkelerin merkezi hükümetleri ile yaşadığı problemlerde yerel yönetimlerin, yerel diplomasi vesilesiyle bir çıkış yolu bulabileceği fikri, bunu uygulamada görmemiz, bizden de zaman zaman bu anlamda yardım talep edilmesi bana gösterdi ki bu tür bir yerel diplomasi için de çok uygun bir araç ve bunun için çok uygun bir zaman. Ayrıca Türkiye’nin kapasitesi, hataları, yaptıkları, yapamadıkları böyle bir şey yapmaya müsait. Bunu birinin üstlenmesi gerekirdi. Bunu üstlenebilecek en uygun kurumlardan bir tanesi Marmara Belediyeler Birliği gibi hem geçmişinde iyi işleri olan hem de arada durmayı başarabilmiş kurumlardan bir tanesi olmasıydı. Bu nedenle de yola çıktık. Yani çok genel olarak fikir böyle olgunlaştı diyebilirim. Alim Arlı: Nasıl yola çıkıldı? Ne yaptınız bu fikri gerçekleştirmek için? Hangi paydaşlarla iletişime geçtiniz? Hangi organizasyonel düzenlemeleri gerçekleştirdiniz? Kurum içinde bu iş nasıl paylaşıldı? Bu hala devam eden bir süreç. Bunlarla ilgili belirtilmesinde yarar gördüğünüz kısımları paylaşabilir misiniz?

ŞEHİR & TOPLUM

MBB Encümeni

M. Cemil Arslan: Arkadaşlarımızla birlikte kentleşme forumlarını, şehircilik alanındaki etkinlik ve konferansları takip ediyoruz bir şekilde. Bazılarına gitmeye çalışıyoruz. Küresel Belediye Başkanları Parlamentosu gibi oluşumlara da ilk toplantılarından itibaren katılım sağlıyor, gözlem yapıyoruz. Bu fikir olgunlaşıp arkadaşlarımız da ikna olduktan sonra forumu nasıl yapabileceğimize dair forum şeklini kendi aramızda konuşmaya başladık. Bildiğiniz gibi MBB karar organı belediye başkanlarımızdan oluşan MBB Encümeni. Biz de Encümenimizde bu konuyu tartıştık. İlk başta bazı üyeler destek verse de önerimiz uygun görülmedi. Sonra altı ay kadar bekleyip ikinci sunuşta daha detaylı bir çalışmayla yeniden önerdik forum fikrini, bu sefer daha yumuşak bir ret oldu. Daha sonra bütün arkadaşlarımızla bu işe daha da inandıktan sonra, yani yaklaşık 7-8 ay sonra tekrar gittiğimizde bu sefer yapalım, yapabiliriz denildi. O sırada yerel seçim sebebi ile biraz ertelendi. Biz o işareti alınca kurumsal olarak öncelikle İstanbul Şehir Üniversitesi Şehir Araştırmaları Merkezi’ni ziyaret ettik. Önce Doç. Dr. Alim Arlı ile irtibat kurduk. Sonra Dr. Yunus Uğur ve Doç. Dr. Eda Ünlü Yücesoy ile irtibat kurduk. İstanbul Şehir Üniversitesi de bu konuda bize destek vereceğini söyledi. Aslında İstanbul Şehir Üniversitesi bunun farkında olmasa da, kurumsal anlamda böylesine güçlü bir partnerle yola çıkmak bize iyi hissettirdi. Çünkü bir kurumu yanımızda görmek, üstelik bu alanda çalışan bir üniversiteyi yanımızda görmek çok değerliydi.

İlginç bir şekilde, hangi kurumu ziyaret ettiysek, üniversite, belediye, yabancı kuruluş, kişi; herkes destek verdi bize. Bazı politik risklerden, başarısız olma riskinden, finansal olarak kaldıramayabileceğimizden bahsedenler oldu ama hemen herkes fikri çok beğendi ve destekledi, bu forumun muhakkak yapılması gerektiğini belirtti. Hiç kimse bizim cesaretimizi kıran, bize olumsuz bakan bir yaklaşım içerisinde olmadı. Forumun Danışma Kurulu’nda yer almayı kabul etmeyen hocalarımız oldu mesela ama onlar bile kişisel sebeplerle kabul edemediklerini, ancak bu organizasyonu değerli bir oluşum olarak gördüklerini belirttiler ve yapılması gerektiğini söylediler. Biz de bunun üzerine biraz daha genişlettik ilgi alanımızı. Mümkün olduğunca da renkli, hem kamu, hem özel sektör, hem sivil toplum kuruluşları, hem farklı politik kimlikleri ile öne çıkmış kesimler, gruplar varsa onların tamamından renkler almaya çalışarak şekillendirdik ve bugüne kadar geldik. Bizi en fazla etkileyen birkaç organizasyonu sayabilirim. Biri geçmişten beri London School of Economics’in Urban Age’i. Sonra Viyana merkezli Urban Future Global Conference, sonra da pek tabii ki HABITAT’ın World Urban Forum’u. Bir de Moskova Urban Forum (MUF). MUF da şu açıdan etkileyiciydi; bir şehrin belediyesinin desteğiyle, bizim kapalı zannettiğimiz toplumsal ilişkiler ağında, bir etkinliği diplomatik araç olarak nasıl başarılı kullandıklarını gördük. Sonra İstanbul merkezli böyle bir organizasyonu niçin yapmayalım ki, dedik. Encümenimiz bunu kabul ettikten sonra, bu süreçte “Bu etkinliği İstanbul adı ile yapın.” önerileri oldu. Ama biz şunu gördük; İstanbul adını ilk anda taşıyabilecek kurumlardan biri değiliz. Bırakın kurumsal kapasitemizi, buna finansal kaynaklarımız da yetmiyor. İstanbul çok özel bir isim. Her ismin bazı gereklilikleri var. Bunu başkasının sahiplenmesi gerekir. İstanbul ile doğrudan ilgili kurumlar varken, onların doğrudan desteği ve yönlendirmesi olmaksızın böyle bir ismi kullanmamız

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Uluslararası forum ve konferans katılımları: Urban Age Conference 2018 (sol), Urban Future Global Conference 2019 (orta), World Urban Forum 2018 (sağ)

uygun olmazdı. Ayrıca biz bir bölge birliği olduğumuz için, sadece şehir meselesini değil bölgesel meselelerin, şehir bölge kavramının, bölgedeki şehirlerin birbirileri ile ilişkilerinin, bazen yatırım ağlarının, yatırım alanlarının belirlenmesinin ve bölgesel karar vermenin de tartışılması gerektiğini düşündüğümüz için Marmara Urban Forum (MARUF) adını koyduk. Üstelik bu, Kalkınma Bakanlığının kapanmasından sonra bence daha da önemli hale geldi. Biz MARUF olgunlaştırma sürecindeyken ilgili Bakanlık kapanma sürecindeydi. Biz kararı aldıktan sonra kalkınma ajanslarının fonksiyonları da değişti, otonomileri azaldı. Bakanlığa doğrudan bağlandı. Şimdi kalkınma ajanslarının bir miktar otonomilerinin azalması ile bu tarz girişimlerin öneminin daha da arttığını düşünüyorum. Alim Arlı: Bu etkinliklerin en önemli taraflarından bir tanesi yapılandırma süreçlerindeki katılımın derecesi oluyor. Etkinliğin oluşturulması ve geliştirilmesi sürecinde karşımıza çıkan iki tane kurul var. Biri Yürütme Kurulu, diğeri Danışma

Kurulu. İlaveten bu iki kurulun bütün sürecini çekip çeviren çok etkin 5-6 merkez var. Bu iş bölümü nasıl yürüyor? Bu kurullar ne iş yapıyor? İşin organizasyonu ile nelere işaret etmek lazım. Bu tür süreçlerin açıklanması, bu minvalde verilen cevaplar kurumlar için ilham verici olabilir. Nasıl yapılandırıyorsunuz bunu kurum olarak? M. Cemil Arslan: Hemen her şeyde arzulu ve nitelikli insan, başarının en önemli koşullarından bir tanesi. Marmara Belediyeler Birliğinin şanslarından biri çok genç olmalarına rağmen yaşlarını çok aşan bir olgunluk ve iş yapma arzusu ile yanıp kavrulan bir ekibinin olması. Arkadaşlarımın biz bu işi üstleniriz dedikten sonra özel sektörden, üniversitelerden, finans sektöründen, belediyelerden tanıdığımız ve bu işte bize destek vereceğine inandığımız 15-20 arkadaşa “Bize Yürütme Kurulu’nda destek verir misiniz?” diye istirhamda bulunduk. Sağ olsunlar, kabul ettiler. Sonra o kurulun önerisi ile bu forumda tartışılacak 12 temayı belirledik. Ayrıca bize Danışma Kurulu üyesi olarak destek verecek isimleri de belirledik. Daha sonra da bu Danışma Kurulu üyelerimizin bir kısmını Yürütme Kurulu üyelerimiz, diğer kısmını ise kurum olarak biz ziyaret ettik. Onların fikirlerini ve eleştirilerini aldık. Bir taraftan dünyadaki yeni trendleri izlemeye çalıştık. HABITAT’taki süreci izlemeye çalıştık. Merkezi yönetimle ilgili kuruluşları ziyaret ettik. Onları hem önceden bilgilendirdik, hem de desteklerini aldık.

ŞEHİR & TOPLUM

Ara kurum olma konusunda dikkat ettiğimiz bir husus var. Türkiye’de uzun yıllar kurumlar birbirileri ile mücadele ederek enerjilerini boşa harcadılar. Biz yaptığımız hiçbir etkinlikte böyle bir durumun kapısını açmak istemiyoruz. Buna tevessül eden kurumlar olursa da kavgadan çekiniyoruz. Kavgaya hiçbir şekilde enerjimizi harcamak istemiyoruz. Mümkün olduğunca ortak üretebileceğimiz alanlarda ortak üretim yapmayı, ortak üretim yapamayacağımız alanlarda kavga etmeden işimize yoğunlaşmayı tercih ediyoruz. Olumsuz şeylerden bahsetmek yerine olumlu şeylerden bahsedip iyilikleri çoğaltmayı tercih ediyoruz mümkün olduğunca. Bu iddialarımızdan vazgeçmek anlamında değil tabii, enerjiyi boşa harcamamak anlamında. Yoksa işin zorunlu kılması durumunda çözüm önerisi ile birlikte çok kişi ve kurumun risk gördüğü eleştirileri de yaparız. Dolayısıyla mümkün oldukça ortak akılla hem konuları hem de konuşmacıları belirlemeye çalıştık. Konuşmacıları belirlerken de yine Yürütme Kurulu ile aldığımız ortak kararlarla genel bir dengeyi gözetmeye özen gösterdik. Kadınerkek dengesini, uygulamacı, akademisyen, karar alıcı dengesini, yerli-yabancı dengesini kurmaya, coğrafi bölgelerin eşit temsilini korumaya çalıştık. Tabii bunu ne kadar başarılı gerçekleştirebileceğimizi

zamanla göreceğiz. Amacımız bu. MARUF etkinliğimizin ilki olduğu için tüm imkânlarımızı zorlayarak mümkün olduğu ölçüde bu hedefe ulaşmaya çalışıyoruz. Merkezi yönetimle hızlanan ilişkilerimiz var. Onları bu sürece katmaya çalışıyoruz.

MARUF Yürütme Kurulu Toplantısı, 2018

Alim Arlı: Bu forumun 12 teması var. Bu temaların her biri iki veya üç oturumda ele alınacak. Bunlara ek olarak özel oturumlar da olacak. Bu temaların şekillenme sürecini de biraz anlatsanız. Neden bu temaları seçtiniz de başka temaları seçmediniz? Sınırlama yaparken temel kriterleri nasıl tespit ettiniz? Marmara Bölgesi’nin belediye birliği olarak seçtiğiniz bu temalar, bu bölgeye ve bu birliğe üye olan belediyelere ne vaat ediyor? Bu konuda genel bir değerlendirme alabilir miyiz?

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

hazırladığı konu demetini sunduk. Onları harmanlayarak Yürütme Kurulumuz ile birlikte tek bir konuya odaklanmak yerine, bu 12 temayı seçtik. Ancak bu 12 temanın varacağı temel nokta şu olacaktı: Çözüm Üreten Kentler. Dolayısıyla çözüm üreten kentleri, 21. yy kent vizyonları çerçevesinde 12 temel tema altında tartışacak hale getirdik.

MARUF Yürütme Kurulu Toplantısı, 2018

M. Cemil Arslan: MBB’deki mutfak çalışmamızı arkadaşlarımız büyük bir emekle yürütürken Yürütme Kurulu ile birlikte şu noktaya gelindi; ya bir konuya odaklanmamız gerekecekti ya da farklı başlıklar seçmemiz gerekecekti. Biz ilk etkinlik olduğu için tek bir konuya odaklanmak yerine seçeceğimiz bir konu grubuna odaklanmayı tercih ettik. Konuları da Yürütme Kurulu ile birlikte seçtik. Önce Marmara Belediyeler Birliğinde bu işi üstlenen 5-6 arkadaşımız aslında günlerce çalışarak bir konu demeti çıkarmaya çalıştı. Onları gruplandırdı. Bu başlıkların bazıları daha MBB olarak bir uluslararası kentleşme forumu yapabilir miyiz, konulu yıllık değerlendirme toplantımızda belirlenmişti aslında. Ekipteki arkadaşlarımız incelediğimiz ve izlediğimiz uluslararası forum ve konferansların geçmişten bugüne gündemlerini derledi. Biz ikinci toplantıda Yürütme Kuruluna arkadaşlarımızın

Ezgi Küçük: Bu temaları biraz açıklamak isterim. Temalar; çevre ve iklim değişikliği, dayanıklılık, göç, kamusal mekan, kent ağları, konut ve yapılı çevre, kentsel altyapı, sosyal kapsayıcılık, şehir teknolojileri ve inovasyon, ulaşım ve hareketlilik, yerel kalkınma, ve yönetişim. Bunlardan dayanıklılık, kent ağları ve yönetişim pek çok bağlamda tüm temaları kesen konular aslında. Çevre ve iklim değişiklği teması altında döngüsel ekonomi ve iklim değişikliği meseleleri üzerine 2 oturum düzenliyoruz. Yine kamusal mekan, kent ağları, kentsel altyapı, sosyal kapsayıcılık, şehir teknolojileri ve inovasyon ulaşım ve hareketlilik temalarında 2’şer oturum organize ediyoruz. Temel meseleleri ile ele alıyoruz her tema altındaki oturumları. Örneğin ulaşım ve hareketlilik oturumu altında hem insan odaklı ulaşım hem de toplu ulaşımda kurumsallaşma konusu ekseninde iki oturum kurguluyoruz. Bunlar

ŞEHİR & TOPLUM

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

dışındaki oturumlarda meselelere bir parça daha fazla değinmek adına daha fazla oturum planlıyoruz. Konut ve yapılı çevre ve yerel kalkınma temaları altında 3’er oturum; dayanıklılık, göç ve yönetişim temaları altında 4’er oturum planlıyoruz. Peki bu 12 temayı seçerken tek ölçümüz birden fazla konuya mı odaklanmaktı? Hayır. Başlıkları belirlerken uluslararası gündeme paralel gitmek gibi bir kriterimiz de vardı. Bunun da en üst organizasyonu HABITAT. BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve HABITAT’ın Yeni Kentsel Gündem programları var biliyorsunuz. Biz seçtiğimiz başlıkların mümkün olduğu ölçüde Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve Yeni Kentsel Gündem ile paralel olmasını, böylece yerel gündem ile küresel gündemin birbirleriyle örtüşmesini; ancak o yolla bu işin yerel diplomasi ayağının oturabileceğini düşündük. Ayrıca küresel Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının yerelleştirilmesi konusunda bir aktör olarak rol alma isteğimiz olduğu için onu buradan başlatabileceğimizi düşündük. Yürütme Kurulumuz da kalkınma hedefleriyle örtüşen bu 12 başlığı belirledi. Başka başlıklar da konuşuldu ancak onları eledik. Eleme sebeplerimizden birisi tabii ki sınırlılıklarımız. Hem kaynaklarımız sınırlı, hem zamanımız sınırlı. Bir de son günün yarısında teknik inceleme gezileri yapacağımız için oturum sayılarını sınırlandırmamız gerekirdi. Ancak pek çok tema ile kesişen özel konuları, özel oturumlar kategorisinde programa aldık. Bu noktada şunu ekleyebilirim belki: Kentlere dair tüm paydaşları bir araya getirme düşüncesinin yanı sıra forumun dinleyici ve gözlemleyici kitlesini oluşturacak katılımcılarla etkileşim kurmayı da arzuluyoruz. Dolayısıyla oturumların kurgusunu oluştururken katılımcıların sorularını ve katkılarını oturum sırasında hem sözlü hem de MARUF’un mobil uygulamasında sunulan arayüz aracılığı ile almayı planlıyoruz. Bu sürecin yanında forumun 12 temasına dair

değerlendirmelerin alınacağı bir pano üzerinden geri dönüşler bekleyeceğiz. Ayrıca bu 12 temanın geliştirilmesi ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının, Yeni Kentsel Gündemin yerelleşmesi kapsamında tanıtılması açısından da görsel çalışmalar üzerinde uğraşıyoruz. Diğer yandan MARUF’un temelinde MBB’nin tüm diğer işlerinde olduğu gibi yerel yönetimlerin kapasitelerini artırmak ve kentlerin sürdürülebilir, yaşanabilir ve eşitlikçi geleceğine katkıda bulunmak için doğru verileri, anlamlı göstergeleri ve istatistikleri oluşturarak bilgiye ya da kanıta dayalı politika geliştirmek var. MBB’nin Şehir Politikaları Merkezi altında yürüttüğü çalışmaların bir parçası olarak, Marmara Bölgesi kentlerini MARUF’un 12 temel teması altında inceleyecek bir araştırma çalışmasının ilk örneklerini de sunmayı hedefliyoruz. Alim Arlı: Marmara Bölgesi’nin 191 belediyesi sizin üyeniz ve bu forum temelinde bu üye belediyelerin de bahsettiğiniz ulusal, bölgesel ve uluslararası çeşitli gündemlere daha fazla angaje olması, bu gündemleri kendi süreçlerine daha uygun bir şekilde gözden geçirmesi açısından fırsat yaratıcı. Sorum şu; Marmara Bölgesi’nin belediyeleri ya da yerel idareleri ve birimleri bu forumdan ne beklemeli? Bu forumu nasıl görmeli ve foruma nasıl daha çok katkı vermeli? M. Cemil Arslan: Aşağı yukarı 1999’dan beri çok düzenli bir şekilde yurtdışına gidip geliyorum. Bence Türkiye’nin son 15-20 yılında, ister psikolojik sebeplerle ister Türkiye’nin artan gücü ile Türkiye’ye yönelik bakışta, bilhassa yakın coğrafyada, Balkanlar ve Ortadoğu’da çok farklı bir talep var. Bu bir taraftan Türkiye’deki insanların sorumluluğunu artıran, diğer taraftan da o beklentiyi karşılayamama riskini büyüten bir durum aslında. Tersten düşündüğümüzde, bu durum Türkiye’de zaman zaman aslında içeriği çok dolu olmayan, abartılı bir özgüvene yol açtı.

ŞEHİR & TOPLUM

Yerel yönetimler de kamu yönetimi reformu ile birlikte 2004’ten itibaren muazzam bir reform sürecine girdi. Yetkileri arttı, kaynakları arttı. Bu süreç merkezi yönetimin gücü ile Türkiye’ye yönelik dışarıdaki algının olumlu yönde değişmesi ve Türkiye’ye yönelik beklentinin artması ile örtüştü. Merkezi yönetim zaman zaman belediyeleri bir araç olarak kullandı. Mesela Afrika’da bazı şehirlerde belediyelerin bağışlamış olduğu otobüslere binebiliyorsunuz. Ya da Balkanlara gittiğinizde belediyeler birliğinin bağışladığı itfaiye aracını görebiliyorsunuz. Ortadoğu’ya gittiğinizde bir belediyenin yaptığı bir parkı ya da Tanzanya’da yaptığı yetimhaneyi görebiliyorsunuz. Şimdi bunu daha sistematik, daha bilgiye dayalı, daha uzun vadeli bir hale dönüştürmek gerekir. Diğer taraftan belediyeler yerel düzeyde çalıştıkları için zaman zaman yurtdışında muhatap oldukları kitleler nezdinde küçük bir bölgenin belediye başkanı olma rolleri ile bir ülkenin temsilcisi olma rolleri karışabiliyor. Dolayısıyla verdikleri sözlerin, yaptıkları eylemlerin bir ülkeye topluca mal olduğu, bir ülkeye iyilik ya da kötülük katacağını zaman zaman değerlendiremeyebiliyorlar. Marmara Bölgesi tek başına Türkiye’de ithalat ve ihracatın %60’tan fazlasını üreten bölge. İstanbul tek başına Türkiye’deki vergi gelirlerinin %42’sini karşılayan bir şehir. İstanbul’da 60’ı aşkın üniversite var. Dolayısıyla bu bölge sanayi, üretim, teknoloji, finans, ticaret, bilgi merkezi olduğu için Türkiye adına bir iş yapılacaksa bunun birinci adımının Marmara Bölgesi’nde atılması gerekir. Bu bağlamda Marmara Belediyeler Birliğinin böyle bir işi üstlenmesinin aynı zamanda tarihi bir sorumluluk olduğunu düşünüyorum. Yeri geldiğinde herhangi bir iş yapılacaksa kendisine görev düşen kurumların o işten kaçınmaması, o işi doğru zamanda yapması, varsa o işin riskini üstlenmesi bence şehir adına da, bölge adına da, ülke adına da yapılması gereken en doğru işlerden bir tanesidir. Bu bölgedeki şehirler ve belediyeler Türkiye’de kurumsal kapasiteleri

en gelişmiş kurumlar. Çünkü müthiş bir insan kaynağı var. Kurumsal kapasiteleri nedeniyle bu belediyelerin dünya ile iletişim kurmaları, Türkiye adına söylenecek söz varsa dünyaya söylemeleri, dünyadan bir şey öğrenilecekse de daha hızlı ve etkili bir şekilde öğrenebilmeleri daha kolay oluyor. Bu bölgedeki belediyelerin bence diğer sorumluluklarının yanında iki temel sorumluluğu daha var. Birincisi, Türkiye adına herhangi bir iş yapılacaksa nitelik düzeyi en yüksek işleri yapmak bu bölgedeki belediyelerin görevidir. İkincisi, Dünya’ya kapalı olmamak ve dünyadaki gelişmelerle şehir yönetimleri alanındaki gelişmelerden haberdar olmak ve bu konudaki gelişmeleri buraya taşımak. Dolayısıyla bu belediyelerin iki taraflı faydalı olacakları bir etkileşim bekliyoruz. Bu bölgedeki belediyelerin kurumsal kapasitesinin buna müsait olduğunu düşünüyorum, çünkü artık her belediyede onlarca, yüzlerce birden fazla dil bilen insan var. Üstelik genç kuşağın önemli bir kısmı -özellikle 90 kuşağı ve sonrasısadece ücretle tatmin olan bir kuşak değil. Eski kuşaklar bir yere kapağı atıp emekli olmayı çok büyük bir başarı olarak görürdü. Ama yeni kuşaklar işe yaradığını hissetmek istiyor, ürettiğini görmek istiyor. Bu üretime katkıda bulunmak istiyor. Dünyada değerli görülecek bir şey yapmak istiyor. Belediyeler bu avantajı kullanabilir. Bu bölgedeki belediyelerin dünyadaki yeni trendler, yeni yaklaşımlar, yeni gelişmelerle irtibat kurmasını, içe kapanmamasını, buradaki tecrübeyi dünyaya aktarmasını, dünyadaki tecrübeyi de buraya aktarmasını bekliyoruz. İkincisi, bu bölgedeki belediyelerin bir meseleyi Marmara Bölgesi ölçeğinde düşünmedikçe, buna çözüm aramadıkça hiçbir belediyenin veya şehrin tek başına kendi meselesini çözmüş olmayacağını görmesini istiyoruz. Tek başlarına ne göç meselesini, ne ulaşım meselesini, ne lojistik meselesini çözebilirler. Bir ilişkiler ağının parçasıdırlar ve bu ağ tümüyle

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

ve birlikte düzenli çalışmalı. Artık bütün bunları bölgesel düzeyde düşünmek ve çözmek zorundayız. Bu da kurumların bir araya gelerek, kurumsal asabiyeti aşarak önce kendi aralarında birlikte çalışmayı öğrenmesi, sonra merkezi yönetim ile birlikte çalışmayı öğrenmesi, sonra da dünya ile birlikte çalışmayı öğrenmesine bağlıdır. Alim Arlı: Bir de sizin de bahsettiğiniz, son 3-4 yılda bir şekilde katıldığınız farklı coğrafyalarda yapılan çok sayıda kent forumu var. HABITAT’ı bir kenara bırakırsak bu forumların küresel ölçekte ve küresel gündemde angaje olsalar da öyle veya böyle, bir şekilde kısmi olarak bölgesel karakter taşıdıklarını söylemek mümkün. Mesela Avrupa Bölgesi’ndeki daha çok Avrupa meseleleri ile ilgileniyor. Marmara Urban Forum’un bu açıdan yerel, ulusal ve bölgesel anlamda küresel gündem ile angaje olduğunu söylediniz ama bu anlamda ne tür şeylere angaje oluyor? Ayırt ediciliğini nereden kurmaya çalışıyor? Son olarak bunu biraz öğrenmek isterim. M. Cemil Arslan: Daha önce de belirttiğim gibi MARUF’ta “Çözüm Üreten Kentler” mottosu altında 12 temel temamız var. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile paralel bir şekilde irdelenecek bunlar. Ama biz, neticede bölgesel bir birlik olduğumuz ve en sonunda ürettiğimiz bilginin ve değerlerin belediyelere yaramasını önemsediğimiz, belediyelerin kurumsal kapasitelerinin gelişmesi için çalıştığımız ve şehirlerin sürdürülebilir yönetimine bir katkımız olsun istediğimiz için İstanbul ve Marmara Bölgesi meselelerini özel oturumlarda tartışmayı planlıyoruz. Marmara Bölgesi’ne özgü bazı oturumlarımız olacak. İstanbul şehrine özgü bir oturumumuz olacak. İstanbul Şehir Üniversitesi ile kültürel mirasın korunması ile ilgili olarak özel oturumlarımız olacak. Bunlar da özelleştirilmiş oturumlar. Kuşkusuz bütün bu başlıklar küresel gündemde de var aslında ama bunlar bizim bu bölgeye özgü, Türkiye’ye özgü, Marmara Bölgesi’ne

ve İstanbul’a özgü hale getirdiğimiz konular. Ayrıca İstanbul’da teknik geziler de yapacağız. İstanbul’un özgün gelişimini gelen misafirlerimize göstermek istiyoruz. Diğer yandan farklı yöntemlerle foruma katkıda bulunulmasını teşvik edeceğiz. Şehir ve yerel yönetimlerle ilgili doktora tezlerinin 3 dakikada sunulacağı özel bir Doktora Çarşısı / PhD Showcase bölümümüz var. Amsterdam merkezli ve kurucuları arasında bir Türk mimarın da yer aldığı Play the City işbirliği ile Play Marmara adında ile Marmara Bölgesi’nin çevresel ve mekânsal problemlerini ve bunlara çözüm önerilerini oyun yöntemi ile ele alacağımız özgün bölümler var. Ezgi Küçük: Play Marmara’nın Marmara Bölgesi’nin çevresel değerleri, altyapı, ulaşım, konut, tarım ve turizm gibi temel verileri işleyecek bir maket üzerinden işleyecek kurgusu tüm bu yerel, bölgesel ve küresel çalışmaların üstünde bence. Oyun yöntemi ile belediye başkanlarının, uzmanların stratejilerin geliştirilmesi ve planlama kararlarının tartışılmasının MARUF’un bir sonraki foruma kadar geçecek süreçte takibi konusunda ciddi bir katkısı olacak. MARUF, kentlerin sorunlarına çözüm önerileri arayışına girerken hem kentlerin etkileşimine, hem de kentlilerin kentleri ile etkileşimine yöntemler geliştirilmesi noktasında uluslararası çalışmaları izleyereak buradaki yöntemlerin Türkiye kentleri ve Marmara Bölgesi’ne adaptasyonu, kendi içimizde ürettiğimiz ve üreteceğimiz çözümlerin de değerlendirilmesi ve geliştirilmesi konusunda kendi yolunu kendisi çizeceğe benziyor. Bence içerik itibarıyla da bölgenin gündemini iyi yakalamış bir çalışma yürüttüğümüze inanıyorum. Örneğin göç üzerine organize ettiğimiz 4 oturumda Küresel Mutabakat’tan Suriyeli göçmenlere dair yerel yönetim politikalarına konunun derinliklerine inmeye çalışıyoruz. Bu tema kapsamında Andaç Haznedaroğlu’nun Misafir filmi de forum esnasında gösterimde olacak.

ŞEHİR & TOPLUM

M. Cemil Arslan: Bunların dışında MARUF’un temel özelliklerinden bir tanesi de iki yılda bir tekrarlanacak olması. Dolayısıyla bu birinci forumun neticesinde alacağımız geri dönüşler ve eleştiriler, ikinci forumun gündemi konusunda bize yön gösterecek. Muhtemelen belediye başkanları da çok ciddi eleştirilerde bulunacaklar. Bazı ihtiyaçlarını karşılayamayacağız belki ama bizim temel beklentilerimizden biri mümkün olduğu ölçüde ve sertlikte bu eleştirileri almak ve buna göre kendimizi konumlandırmak. Dediğim gibi, bir ilişkiler ağının parçasıyız. Bu bölgede üretilecek her bir değerin dünya ölçeğinde ses getirebilme, dünya ölçeğinde etki edebilme ihtimali var. Bırakın yabancı şehirler ile ilişki kurmayı, dünyanın neredeyse bütün önemli şehirlerinde azımsanamayacak sayıda Türk yaşıyor. O insanlar ile, o insanların yaşadığı şehirlerin yönetimi ile sürekli bir ilişki geliştirmek de bu forumun amaçlarından biri. Bu şekilde dinleye dinleye, yanlışlarımızdan vazgeçerek, doğrularımızı çoğaltarak ve pekiştirerek saygı ve bilgiye dayalı yeni yöntemleri keşfederek yolumuza devam edeceğiz. Alim Arlı: Bu emeklerin insanlara ve şehirlere fayda sağlaması dileğiyle size çok teşekkür ediyoruz.

MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF) EKİBİ: Genel Koordinatör Dr. M. Cemil Arslan Program Koordinatörü Ezgi Küçük Uluslararası İlişkiler Koordinatörü Burcuhan Şener Medya ve İletişim Koordinatörü Hatice Çetinlerden Lojistik ve Sponsorluk Koordinatörü Salih Döğenci Mali İşler Koordinatörü Mustafa Kabil Koordinatör Yardımcıları Büşra Yılmaz Emrehan Furkan Düzgiden Merve Ağca Kocakoç Özge Sivrikaya Samet Keskin Ekip Ahmet Cihat Kahraman Başak Atan Burak Arlı Gamze Güler Kerem Ulusoy Mustafa Kocakoç Mustafa Şahin Sefa Şahin Yunus Demiryürek Yusuf Kara

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

MARUF YÜRÜTME KURULU: • Alim Arlı, Doç. Dr., İstanbul Şehir Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü

• M. Murat Erdoğan, Prof. Dr., Türk Alman Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı, Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi-TAGU Müdürü

Öğretim Üyesi

• Aslı Ceylan Öner, Doç. Dr., İzmir Ekonomi Üniversitesi, Mimarlık Bölüm Başkanı

• Burcuhan Şener, Marmara Belediyeler Birliği, Uluslararası İşbirliği Koordinatörü

• Eda Ünlü Yücesoy, Doç. Dr., İstanbul Şehir Üniversitesi, Sinema ve Televizyon Bölümü Öğretim Üyesi

• Erbay Arıkboğa, Prof. Dr., Marmara Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi

• Ezgi Küçük, Marmara Belediyeler Birliği Şehir Planlama Koordinatörü

• Gülden Erkut, Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi

• Halil İbrahim Düzenli, Dr., İstanbul Şehir Üniversitesi, Mimarlık Bölüm Başkanı

• Hatice Ayataç, Doç. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi

• Hatice Çetinlerden, Marmara Belediyeler Birliği Kurumsal İletişim Koordinatörü

• Kaan Yıldızgöz, Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) Kıdemli Direktörü

• M. Cemil Arslan, Dr., Marmara Belediyeler Birliği Genel Sekreteri

• M. Onur Partal, İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) Uzmanı / Invest in Istanbul Proje Direktörü

• Mahmut Kocameşe, Zeytinburnu Belediyesi, Başkan Yardımcısı

• Merve Akı, WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler, Kentsel Hareketlilik Yöneticisi

• Mikdat Kadıoğlu, Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi

• Murat Şentürk, Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi

• Mustafa Kabil, Marmara Belediyeler Birliği, Mali Hizmetler Müdürü

• Rifat Ünal Sayman, Bölgesel Çevre Merkezi REC Türkiye, Direktör

• Salih Döğenci, Marmara Eğitim ve Organizasyon, Genel Müdür

• Selim Karabulut, Bilgisayar Mühendisi

• Tarkan Oktay, Prof. Dr., İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi

• Ulaş Akın, Dr., UN HABITAT Küresel Geleceğin Şehirleri Programı, IGLUS Büyük Kentsel Sistemlerin Yenilikçi Yönetişimi Yüksek Lisans Programı, Öğretim Görevlisi

• Yunus Uğur, Dr., Öğr. Üyesi, İstanbul Şehir Üniversitesi, Tarih Bölümü, Şehir Araştırmaları Merkezi Müdürü

ŞEHİR & TOPLUM

MARUF DANIŞMA KURULU: • Abdullah Güç, Genel Sekreter, Güney Marmara Kalkınma Ajansı

• Ahmet İçduygu, Prof. Dr., Koç Üniversitesi

• Alain Thierstein, Prof. Dr., Technische Universität München (Münih Teknik Üniversitesi)

• Ali Osman Öztürk, Prof. Dr., İstanbul Medipol Üniversitesi

• Allan Watson, Doç. Dr., Loughborough University

• Ayhan Kaya, Prof. Dr., İstanbul Bilgi Üniversitesi

• Ayşe Güner, Prof. Dr., Marmara Üniversitesi

• Ayşe Sema Kubat, Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi

• Ben Derudder, Prof. Dr., University of Ghent

• Beşir Ayvazoğlu, Yazar

• Bilal Eryılmaz, Prof. Dr., İstanbul Medeniyet Üniversitesi

• Carl Nightingale, Prof. Dr., Buffalo Üniversitesi, New York ÜniversitesiChristopher

• John Webster, Prof. Dr., The University of Hong Kong

• Coşkun Yılmaz, Dr., Müdür, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

• Emin Özdamar, Doç. Dr.,

• Fikret Toksöz, Kamu Yönetişimi Uzmanı, ARGÜDEN Yönetişim Akademisi

• Fuat Keyman, Prof. Dr., Direktör, Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi

• Gökhan Özertan, Prof. Dr., Boğaziçi Üniversitesi

• Görgün Taner, Genel Müdür, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)

• Güneş Cansız, Dr., Direktör, WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler

• Güven Sak, İcra Direktörü, TEPAV

• Hasan Taşçı, Dr., Başkan Yardımcısı, Esenler Belediyesi

• Hatice Hümanur Bağlı, Prof. Dr. İstanbul Şehir Üniversitesi

• Hilmar Tevrüz v. Lojewski, Kentsel Kalkınma, Yapılaşma, Konut ve Ulaşım Birimi Yöneticisi, Alman Şehirler Birliği

• İlhan Tekeli, Prof. Dr., Orta Doğu Teknik Üniversitesi

• İskender Pala, Prof. Dr., Başkan Vekili, Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu

• İsmail Gerim, Genel Sekreter, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı

• Khaled Omar Tadmori, Prof. Dr. • Kelmend Zajazi, Yönetici, Güneydoğu Avrupa Yerel Yönetim Birlikleri Ağı (NALAS)

• Kemal H. Karpat, Prof. Dr., University of Wisconsin (20 Şubat 2019

Program Sorumlusu, JICA- Japonya Uluslararası

tarihinde vefat eden Hocamıza minnet

İşbirliği Ajansı

duyguları ve rahmetle)

• Enver Salihoğlu, Emekli Vali

• Fatih Pişkin, Dr., Genel Sekreter, İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA)

• Kemal Kirişci, Prof. Dr., Türkiye Proje Direktörü, Brookings Institution

• Kerem Kınık, Dr., Genel Başkan, Türk Kızılay

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

• Koray Velibeyoğlu, Doç. Dr., İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

• Korel Göymen, Prof. Dr., Sabancı Üniversitesi

• Lakshmi Rajendran, Dr., Anglia Ruskin Üniversitesi

• Mahmut Şahin, Genel Sekreter, Trakya Kalkınma Ajansı

• Mehmet Güllüoğlu, Dr., Başkan, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)

• Mesut Özcan, Prof. Dr., Diplomasi Akademisi Başkanı, Dışişleri Bakanlığı

• Mesut Pektaş, Zorlu Gayrimenkul Grubu Başkanı, Zorlu Holding

• Mohamed Mezghani, Genel Sekreter, Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP)

• Murat Gül, Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi

• Murat Ali Yülek, Prof. Dr., İstanbul Ticaret Üniversitesi

• Richard J. Grant, Dr., University of Miami

• Rosemary Wakeman, Prof. Dr., Fordham University

• Ruşen Keleş, Prof. Dr., Ankara Üniversitesi

• Selahattin Yıldırım, Marmara Belediyeler Birliği Eski Genel Sekreteri

• Serdar Yılmaz, Dr., Yerel Kalkınma Uzmanı, World Bank

• Talja Blokland, Prof. Dr., Humboldt-Universitat zu Berlin

• Uğur Ömürgönülşen, Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi

• Uğur Tanyeli, Prof. Dr. İstanbul Şehir Üniversitesi

• Ülkü Arıkboğa, Dr., Öğr. Üyesi, Marmara Üniversitesi

• Vedat Akgiray, Prof. Dr., Boğaziçi Üniversitesi

• Yılmaz Çakır, Yönetim Kurulu Üyesi, Başakşehir Living Lab

• Murat Güvenç, Prof. Dr., Kadir Has Üniversitesi

• Musa Eken, Prof. Dr., Sakarya Üniversitesi

• Mustafa Dikeç, Prof. Dr., École d’urbanisme de Paris (EUP) and LATTS, France

• Mustafa Çöpoğlu, Genel Sekreter, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı

• Muzaffer Baca, Başkan, Tuana Danışmanlık

• Ömer Faruk Gençkaya, Prof. Dr., Marmara Üniversitesi

• Paul Knox, Prof. Dr., Virginia Tech

• Rafet Bozdoğan, Prof. Dr., Yalova Üniversitesi

MARUF PARTNERLERİ: • AB Başkanlığı • Akdeniz Belediyeler Birliği • Argüden Yönetişim Akademisi • Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi Almanya Sekmesi • Balıkesir Büyükşehir Belediyesi • Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA) • Boğaziçi Üniversitesi • Bölgesel Çevre Merkezi (REC Türkiye) • Bursa Büyükşehir Belediyesi

ŞEHİR & TOPLUM

• Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) • Bursa Uludağ Üniversitesi

• Sakarya Üniversitesi

• Danimarka Başkonsolosluğu Kalkınma

• Play The City • Sakarya Büyükşehir Belediyesi

• Çukurova Belediyeler Birliği (ÇBB)

• Doğu Marmara (MARKA)

• NOVUSENS

• Swedish Institute Ajansı

• EKO-IQ • Esenler Şehir Düşünce Merkezi • Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) • Hollanda Başkonsolosluğu • IFAT Eurasia • Innovative Governance of Large Urban Systems (IGLUS) • İstanbul Büyükşehir Belediyesi

• Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi • Trakya Kalkınma Ajansı • TRT • TRT World • Türk-Alman Üniversitesi • Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) • Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) • Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği (SKB)

• İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA)

• Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP)

• İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV)

• UNDP

• İstanbul Medeniyet Üniversitesi

• WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler

• İstanbul Şehir Üniversitesi

• Yıldız Teknik Üniversitesi

• İstanbul Teknik Üniversitesi • İstanbul Üniversitesi

Web Sitesi: www.marmaraurbanforum.org

• İzmir Ekonomi Üniversitesi • Japonya Uluslararası İşbirliği Ağı (JICA) • Kadir Has Üniversitesi • Kent ve Toplum Çalışmaları Derneği

Mobil Uygulama: IOS ve Android kullanıcıları için MARUF mobil uygulaması ile program takibi ve foruma aktif katılım olanağı sağlanacaktır.

• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi • Kocaeli Üniversitesi • Marmara Üniversitesi • Medipol Üniversitesi • Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi • Network of Associations of Local Authorities of South-East Europe (NALAS)

Sosyal Medya: MARUF aşağıdaki sosyal medya kanallarından etkileşim halinde olacaktır. Twitter: @MarmaraUrban Instagram: @marmaraurban Youtube: Marmara Urban Forum Facebook: @MarmaraUrban

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…BM üye devletleri tarafından 2015 yılında onaylanan 2030 yılı Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi, insanlar ve tüm evren için bugün ve gelecekte barış ve refahın temini için tüm ülkelere küresel ortaklık kurulması için yapılan bir çağrıdır. Gündemin merkezinde 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA) ve bu amaçlara bağlı olarak geliştirilen toplam 169 hedef yer almaktadır. Yoksulluğa ve diğer yoksunluklara son verebilmek için sağlık ve eğitimi geliştirme stratejileri paralel yürütülmeli, eşitsizlikler azaltılmalı ve ekonomik büyüme teşvik edilmeli, bu esnada da iklim değişikliği tedbirleri alınarak okyanuslarımız ve ormanlarımız korunmalıdır…

ŞEHİR & TOPLUM

KÜRESEL KENT GÜNDEMİNDE ŞEHİRLER VE YEREL YÖNETİMLER: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABITAT TOPLANTILARI

Prof.

Dr.

Gülden

Erkut*

Yerküre üzerinde insan yerleşmeleri çok az alan kaplamaktadır (%2-3). Birleşmiş Milletler Dünya Kentleşme Öngörüleri 2018 revizyon raporuna göre (World Urbanization Prospect 2018), günümüzde dünya nüfusunun %55’i kentsel alanlarda yaşamakta iken, 2050’de kentsel nüfusun %68’e ulaşması beklenmektedir. Yerküre üzerindeki kıtalar ve ülkelerin kentleşme düzeyine bakıldığında dengesiz bir dağılım olduğu görülmektedir. Kentsel alanlarda yaşayan nüfusu en fazla olan Kuzey Amerika (%82), Latin Amerika ve Karayipler (%81), Avrupa (%74) ve Avustralya (%68) günümüzde kentleşme düzeyi en yüksek bölgelerdir.

Öte yandan, nüfusunun %43’ü kentsel alanlarda yaşamakta olan Afrika ve %50’si kentsel alanlarda yaşayan Asya göreceli olarak kırsal özelliktedir. Ancak her iki kıtada da kentleşme hızı yüksektir ve 2050 yılına kadar kentsel büyümenin yaklaşık %90’ının bu iki kıtada yoğunlaşacağı ve artı 2.5 milyar kişinin bu kentsel alanlara ekleneceği tahmin edilmektedir. Hindistan, Çin ve Nijerya olmak üzere sadece üç ülkenin; 2018-2050 yılları arasındaki kestirilen dünya kentsel nüfusu artışının %35’ini üstleneceği tahmin edilmektedir. Kent nüfuslarına, Hindistan’ın 416 milyon, Çin’in 255 milyon ve Nijerya’nın da 189 milyon kişi ekleyeceği tahmin edilmektedir. Dünyadaki şehirlerin nüfus büyüklüklerine göre dağılımı, Tablo 1.’de görülmektedir. 10 milyon veya daha fazla nüfus barındıran şehirler megaşehir, 5-10 milyon nüfus barındıran şehirler büyük şehir olarak tanımlanır. Dünya ölçeğinde her beş kişiden birinin yaşadığı orta büyüklükteki şehirler 1-5 milyon nüfus barındırır. 500.000-1 milyon nüfus barındıran şehirlerin dağılımı tabloda sunulmuştur. 2014 yılında dünya nüfusunun yaklaşık yarısı 500.000’den az nüfuslu kentsel alanlarda yaşamaktadır. Nüfusu 100.000-500.000 olan ara-kademe şehirler, küresel kentsel nüfusun %60’ını barındırmaktadır ve en hızlı büyüme bu arakademe şehirlerde görülmektedir. Tablo 1’de görüldüğü gibi kentsel nüfus artışı her büyüklükteki şehirde beklenmektedir. Tablo 1. Dünyadaki şehirlerin büyüklüklerine göre dağılımı. 1990

nüfus

2014

2030

Megaşehir

Büyük şehir

Orta büyüklükteki şehir

239

417

558

Şehir (500 bin-1 milyon)

294

525

731

*Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

Öte yandan, nüfusunun %43’ü kentsel alanlarda yaşamakta olan Afrika ve %50’si kentsel alanlarda yaşayan Asya göreceli olarak kırsal özelliktedir. Ancak her iki kıtada da kentleşme ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI hızı yüksektir ve 2050 yılına kadar kentsel büyümenin yaklaşık %90’ının bu iki kıtada yoğunlaşacağı ve artı 2.5 milyar kişinin bu kentsel alanlara ekleneceği tahmin edilmektedir.

Biçi

Sild

30-40 yıl önce, dünyadaki en büyük kentsel

yayılmakta ve saçaklanmaktadır. Jin, L ve Y.

Hindistan, Çin ve Nijerya olmak üzere sadece üç ülkenin; 2018-2050 yılları arasındaki Liu, 120 şehir üzerinde yaptıkları araştırma yığılma bölgeleri en gelişmiş bölgelerde kestirilen dünya iken, kentsel nüfusu artışının %35’ini üstleneceği tahmin edilmektedir. Kent sonucunda; şehirlerin kapladığı alanın, günümüzde en büyük şehirler nüfuslarına, Hindistan’ın milyon, 255Enmilyon ve Nijerya’nın 189 iki milyon kişi kentsel nüfus artışınada kıyasla kat fazla yerkürenin 416 güneyinde yer Çin’in almaktadır. ekleyeceği tahminhızlı edilmektedir. arttığını tespit etmiştir. büyüyen kentsel yığılmalar, Asya ve Afrika ara–kademe şehirleri veya bir YAŞANABİLİR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR milyondan az nüfus barındıran şehirlerdir. Dünyadaki şehirlerin nüfus büyüklüklerine göre dağılımı, Tablo 1.’de görülmektedir. 10 KENTLER İÇİN BM-HABITAT milyon veya daha fazla nüfus barındıran şehirler megaşehir, 5-10 milyon nüfus barındıran TOPLANTILARI “Dünya Şehirlerinin Durumu” raporunda (Jin ve Liu,2011) dünyada ıraksanan kentsel Kırsal bölgelerden kentsel alanlara büyüme örüntüsüne * Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir dikkat ve Bölgeçekilmiştir. Planlama Bölümü Öğretim Üyesi süregelen göç sonucunda, dünya kentsel Rapora göre, geçtiğimiz on yıl içinde nüfusunun artmaya devam etmesi sonucu gelişmekte olan dünyada nüfus haftada çeşitlenen sosyal, ekonomik ve çevresel ortalama 1.2 milyon kişi artmıştır. Diğer sorunları en aza indirmek ve küresel kentsel deyişle dünyada nüfus artışı, Avrupa’nın sorunlara çözüm geliştirerek sürdürülebilir kentsel bölgelerindeki bir yıllık demografik kentsel gelişmeyi sağlamak üzere; Birleşmiş büyümenin biraz altındadır. Bu bağlamda Milletler HABITAT-İnsan Yerleşmeleri Asya kent nüfusuna her hafta 0.88 milyon teşkilatı 1976’lardan itibaren yirmişer yıllık yeni kent sakini ekleyerek en hakim aralıkla düzenlediği Konut ve Sürdürülebilir konumda iken, ikinci sıradaki Afrika her Kentsel Gelişme konferansları ile sosyal hafta 0.23 milyon kişi eklemektedir. Latin açıdan kapsayıcı, üretken ve yaşanabilir Amerika ve Karayiplerin katkısı ise, haftada şehirlerin gelişmesini hedeflemiştir. 0.15 milyon artışa karşılık gelmektedir. BM-HABITAT I İNSAN YERLEŞMELERİ Gelişmekte olan dünyada yakınsanan kentsel KONFERANSI büyüme örüntüsü incelendiğinde; kentler 31 Mayıs-11 Haziran 1976’da Kanada, idari sınırların dışına taşarak otomobil Vancouver’da düzenlenen “HABITAT: kullanımı ve arazi spekülasyonunun da Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşmeleri etkisiyle, sürdürülebilir olmayan düşükKonferansı”; izleyen toplantıların da yoğunluklu formda kesintisiz olarak

Sild

ŞEHİR & TOPLUM

gerçekleşmesiyle HABITAT I olarak adlandırılmıştır. Bu toplantı sonrasında Birleşmiş Milletler, insan yerleşmeleri ve barınma konusuna daha geniş yer vermek için yeni bir yapılanmaya gitmiştir. 1978 yılında merkezi Nairobi, Kenya’da olan “Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşmeleri Merkezi” (BM-HABITAT) resmi olarak kurulmuştur. BM-ÇEVRE VE KALKINMA KONFERANSI 1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı (UNCED) ekolojik dengenin bozulması, derinleşen yoksulluk, dengeli kalkınma gibi dünya sorunlarına yeni bir bakış açısı oluşturmayı hedefledi ve “Gündem 21” programını benimsedi. Küresel zirvede; sosyal ve ekonomik boyutlar, kalkınma için kaynakların korunması ve yönetimi, başlıca grupların rollerinin güçlendirilmesi ve uygulama araçlarını kapsayan “Gündem 21” belgesini 179 ülke imzaladı. 21. yüzyılda dünyanın eko-sistemlerinin korunması, temel ihtiyaçların karşılanması, daha iyi bir yaşam standardına erişme ve ekonomik kalkınmayı sağlamak üzere ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde bu programı uygulamayı ve finansman ve teknoloji transferi konusunda ayrı ayrı ve işbirliği içinde çalışmayı ve uluslararası projelere katılmayı BM üye devletleri taahhüt ettiler. Yaşanabilir ortak bir gelecek için BM tarafından yürütülen ve 21. yüzyılın sorunları ile mücadele etmeyi amaçlayan bir küresel eylem programı olan Gündem 21 gezegenimizin sürdürülebilir kalkınmasını sağlamak için bu yüzyıl boyunca gerçekleştirilecek bir “yapılacaklar listesi”dir ve kapsamlı bir eylem planıdır (IULA-EMME, 1996). BM-HABITAT II KENT ZİRVESİ 3-14 Haziran 1996 tarihinde İstanbul’da düzenlenen HABITAT II konferansında Gündem 21’in uygulanması ve yerelleşmesi benimsendi. HABITAT II’de “herkese konut”

ve “kentleşen dünyada daha sürdürülebilir insan yerleşimleri” olmak üzere iki ana tema tanımlanmıştı. Bu kapsamda insan yerleşmelerinin daha güvenli, sağlıklı, yaşanabilir, adil, sürdürülebilir ve üretken olmalarını ve yaşam çevrelerinin iyileştirilmesini sağlamak için uluslararası, ulusal ve yerel düzeylerde mevcut ortaklıkların güçlendirilmesi ve yeni ortaklıklar kurulması hedeflenmiştir. Kentsel sorunlara devlet öncülüğünde çözüm arayan HABITAT I toplantısından farklı olarak, HABITAT II’de bu konulara ilişkin iddiası ve gücü olabilecek farklı paydaşların katılımı, yapabilir kılınması ve güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 3-14 Haziran 1996 tarihindeki HABITAT II Kent Zirvesi resmi toplantısı öncesinde; 30 Mayıs 1996 tarihinden başlayarak forumlar düzenlenmiştir. Bu forumlar; yerel yönetimler ile birliklerin bir araya geldiği “Kentler ve Yerel Yönetimler Kurultayı”, “Bilimler Akademileri Forumu”, özel sektör temsilcilerinin bir araya geldiği “Özel Sektör Forumu”, kentsel sorunlarla ilgili, kar amacı gütmeyen kamusal ve özel vakıfların bir araya geldiği “Vakıflar Forumu”, “Sivil Toplum Kuruluşları Forumu” ve parlamenter örgütlerin düzenlediği “Parlamenterler Forumu”dur (Mimarlık Dergisi, Haberler, 1996/269). Resmi toplantının son günü 1996 “İstanbul Deklarasyonu” yayınlanmıştır. HABITAT II toplantısı devamında, 1997 yılında “Türkiye’de Yerel Gündem 21’lerin Teşviki ve Geliştirilmesi Projesi” Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), T.C. Hükümeti ve Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği - Doğu Akdeniz ve Orta Doğu Bölge Teşkilatı (IULA-EMME) tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Örnek uygulamalarla başlayan projenin kapsamı daha sonra genişletilmiştir. BM-SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMAÇLARI (2015) HABITAT III toplantısı öncesinde Birleşmiş Milletler’in 2030 yılı yeni sürdürülebilir kalkınma amaçları 2015 yılında

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

yayınlanmıştı. HABITAT III toplantısı ise, bu gündemin uygulanması sürecini “Şehirlerin Yeni Gündemi” olarak kabul etmiştir. BM-HABITAT III KONUT VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL GELİŞME KONFERANSI 1996 “İstanbul Deklarasyonu” üzerine inşa edilmiş olan HABITAT III, 17-20 Ekim 2016 tarihinde Ekvador’un başkenti Quito’da gerçekleştirilmiştir. HABITAT I’den bu yana geçen 40 yıl içinde; şehirlere hızlı göç, özellikle dünyanın gelişmekte olan ülkelerinde artarak devam etmiştir. Şehirler saçaklanarak çeperlerinde yeni yerleşim alanları ile yayılmasını sürdürmüştür. Plan dışı gelişen düzensiz konut alanları da, şehirde yaşayan yoksulların var olma stratejisi olarak devam etmiştir. 2016 yılında, 4 milyar insan -yani dünyadaki nüfusun %55’i- yerküre yüzeyinin %2’lik bir kısmını kapsayan şehirlerde yaşamakta ve toplam ekonomik faydanın %70’ten fazlasını oluştururken, kirliliğin de %80’den fazlasının şehirlerde oluşmasına neden olmaktadır. Küresel ölçekte sürdürülebilir kentleşmeyi sağlamak üzere 2016-2036 dönemi için belirlenmiş olan “Yeni Şehir Gündemi”; geniş kapsamlı taahhüt ve katılım süreci ile üretilmiştir. Evrenseldir, hem gelişmiş ve hem de gelişmekte olan ülkeler için tasarlanmıştır. Eyleme yönelik bir çıktı dokümanı elde edilmesi hedeflenmiştir. Yeni kent gündeminin uygulanmasına yönelik eylem çerçevesi (AFINUA)’da beş kategori altında temel unsurlar tanımlanmıştır. 1. Ulusal kentsel politikalar 2. Kentsel mevzuat, kurallar ve düzenlemeler 3. Kent planlama ve tasarım 4. Kent ekonomisi ve belediyelerde finansman, 5. Yerel uygulama

HABITAT III konferansının, hükümetlerin şehirlerin gündemini yeniden düşünmeleri için ve sürdürülebilir kalkınmanın hakçalık ve refah gibi tüm yönlerini bütünleştirecek yeni şehirsel gelişim modellerini geliştirebilmesi için bir fırsat olduğu ifade edilmektedir. DÜNYA KENT FORUMLARI Dünya Kent Forumu (DKF), BM-HABITAT Teşkilatı, BM İnsan Yerleşmeleri Programı tarafından yürütülen ve düzenlenen teknik bir forumdur. 2002’den bu yana, her iki yılda bir forumu düzenlemeye talip olan belirli bir şehir ve misafir ülkenin de olumlu değerlendirmesi sonucunda düzenlenir. Kentlerin sorunları ile sahip oldukları potansiyeller ve fırsatlar hakkında görüş ve tecrübelerin karşılıklı değiş-tokuş edildiği ve hükümetler, uluslararası kuruluşlar, kurumlar ve hükümet-dışı organizasyonların kentsel gündemi tartıştığı bir uluslararası toplantıdır. Forum ilk kez 2002 yılında Nairobi, Kenya’da düzenlendiğinde DKF’nin hedefleri ve çalışma biçimi de kabul edilmiştir. İkinci toplantı 2004 yılında Barselona, İspanya’da; üçüncü toplantı 2006 yılında Vancouver, Kanada’da; dördüncü toplantı 2008 yılında Nanjing, Çin’de; beşinci toplantı 2010 yılında Rio de Janeiro, Brezilya’da; altıncı toplantı 2012 yılında Napoli, İtalya’da, yedinci toplantı 2014 yılında Medellin, Kolombiya’da ve dokuzuncu toplantı 2018 yılında Kuala Lumpur, Malezya’da düzenlenmiştir. Dünya Kent Forumu’nun 10. toplantısı 2020 yılında Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenecektir. Dünya Kent Forumu, HABITAT gündeminin orijinal tanımı, getirdiği sorumluluklar ve uygulanmasına yönelik değişen dinamiklere HABITAT ortaklarını bir araya getirerek yanıt vermektedir. HABITAT III’e hazırlık sürecinde özellikle 2014’te düzenlenen Dünya Kent Forumu, gelecek 20 yıl içinde sürdürülebilir kentsel kalkınmanın yeniden eklemlenmesi konusunda önemli bir toplantı olmuştur. Küresel konferans 20 yılda bir toplanarak kentsel gündemi inceler ve yeniden tanımlar.

ŞEHİR & TOPLUM

Dünya Kent Kampanyası’nın bir çıktısı olan “İhtiyacımız Olan Kent” başlıklı belgede tanımlanan Yeni Kent Paradigması ilkeleri aşağıdadır.

itfaiye, sağlık, ulaşım ve çevre hizmetleri

• “İhtiyacımız Olan Kent” sosyal açıdan kapsayıcıdır. Kentte yaşayan nüfusun tüm kesimleri ve yaş grupları kendilerini sosyal ve kültürel olarak ifade edebilecekleri mekânları temin eder. Sosyal ve fiziki ayrışma ve dışlanmaya imkân tanımaz.

• “İhtiyacımız Olan Kent” sağlıklıdır. Şehrin parkları ve bahçelerinde yerel flora ve fauna ile biyoçeşitlilik korunmuştur.

• “İhtiyacımız Olan Kent” iyi planlanmış, yürünebilir ve ulaşım dostudur. Okullar yürüme veya bisiklet ile ulaşım mesafesindedir. Ofisler, evden birkaç durak ötededir. Günlük alışveriş gereksinimleri, yerleşim alanlarından yürünebilir mesafededir ve durakların yakınındadır. Rekreasyon için açık alanlar okul, işyeri ve evlerin yakınındadır. • “İhtiyacımız Olan Kent” kendi enerjisini üretebilir. Enerji-etkin, düşük-karbon ve giderek yenilenebilir enerjiye dayalı ve dayanaklı olabilecek şekilde tasarlanmıştır. • “İhtiyacımız Olan Kent” ekonomik açıdan canlı ve kapsayıcıdır. Yerel ekonomik gelişmeyi teşvik eder ve en küçük girişimciden en büyük şirkete kadar destekler. Ekonomik gelişme stratejileri içinde enformel sektörün özel ihtiyaçlarını dikkate alır. • “İhtiyacımız Olan Kent” kimlik ve mekân hissine sahiptir. Kültür, insan onuru ve sürdürülebilirlik için anahtar olarak görülür. Şehirde tüm yaşayanların yaratıcı potansiyelini açığa çıkarmak üzere kültürel aktörler vardır. • “İhtiyacımız Olan Kent” güvenlidir. Gece ve gündüz, tüm insanlar caddeleri, parkları korkusuzca kullanabilir ve seyahat edebilir. Kamu görevlileri, polis,

ile mahallede yaşayanlar ve sivil toplum grupları birbirleri ile sık sık iletişim içindedir ve ortak anlayışa sahiptir.

• “İhtiyacımız Olan Kent” ödenebilir ve hakçadır. Arazi, altyapı, konut ve temel hizmetleri planlarken düşük gelir grupları da dikkate alınmalıdır. Kamu hizmetleri hizmet sunulan yerel topluluk ile birlikte tasarlanmalı; kadın, genç ve kırılgan nüfusların gereksinimlerini de kapsamalıdır. • “İhtiyacımız Olan Kent” metropoliten düzeyde yönetilir. Sektörel politikaları ve faaliyetleri (ekonomi, hareketlilik, biyoçeşitlilik, enerji, su ve katı atık) geniş kapsamlı ve ilişkisel yerel çerçeveden koordine eder. Topluluklar ve mahalleler metropoliten düzeyde kararların alınmasına aktif olarak katılırlar. • İhtiyacımız olan siyasal ve yasal çerçeve, kentlerin yeni paradigması için bir yol haritasıdır. Sonuç olarak, ihtiyacımız olan kent sosyal açıdan kapsayıcı, iyi planlanmış, kendisini geliştirebilen, dayanıklı ve yüksek refah düzeyine sahip olmalıdır. Her ülke, bölgesel ve yerel kentsel politikalarını yönlendirecek olan kendi ulusal politikasını belirlerken yeni kentsel gündem paradigmasının ana ilkelerini göz önüne almalıdır. Politika tedbirlerinin uygulanmasını sağlamak üzere, özel sektör ve sivil toplum paydaşları ile işbirliği içinde çalışmalıdır. Kamuya açık şehir gözlemevleri kurarak, kentsel yayılma, kentsel biyoçeşitlilik, ödenebilirlik ve konuta erişim, kamu hizmetleri, kent güvenliğine ilişkin mevcut durumu ve ilerlemeleri üzerinde uzlaşılmış göstergeler aracılığıyla düzenli takip etmeli ve karar vericileri bilgilendirmelidir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KENTLERDE KÜRESEL GÜNDEM NASIL UYGULANACAK? BM üye devletleri tarafından 2015 yılında onaylanan 2030 yılı Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi, insanlar ve tüm evren için bugün ve gelecekte barış ve refahın temini için tüm ülkelere küresel ortaklık kurulması için yapılan bir çağrıdır. Gündemin merkezinde 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA) ve bu amaçlara bağlı olarak geliştirilen toplam 169 hedef yer almaktadır. Yoksulluğa ve diğer yoksunluklara son verebilmek için sağlık ve eğitimi geliştirme stratejileri paralel yürütülmeli, eşitsizlikler azaltılmalı ve ekonomik büyüme teşvik edilmeli, bu esnada da iklim değişikliği tedbirleri alınarak okyanuslarımız ve ormanlarımız korunmalıdır. 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı aşağıda sıralanmıştır. • SKA 1 Yoksulluğa Son

• SKA 10 Eşitsizliklerin Azaltılması • SKA 11 Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları • SKA 12 Sorumlu Tüketim ve Üretim • SKA 13 İklim Eylemi • SKA 14 Sudaki Yaşam • SKA 15 Karasal Yaşam • SKA 16 Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar • SKA 17 Hedefler İçin Ortaklıklar Yeni Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminde; aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi, sıralanan 17 amaçtan 5’i doğal çevre, 7’si sosyal ve 3’ü ekonomik sürdürülebilirlik ile ilişkilidir. 11 no’lu amaç doğrudan şehir ve planlama konularını kapsamaktadır. 17 no’lu amaç ise; yönetim ve katılım mekanizmalarının geliştirilmesine vurgu yapmaktadır.

• SKA 2 Açlığa Son • SKA 3 Sağlıklı Bireyler • SKA 4 Nitelikli Eğitim

Baltimore şehri için yapılan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA)’nın yerelleştirilmesi projesinde,

• SKA 5 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği • SKA 6 Temiz Su ve Sıhhi Koşullar • SKA 7 Erişilebilir ve Temiz Enerji

SKA 1,2,3,5,10,16 İnsan ile ilgili

• SKA 8 İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

SKA 1,4,8,9,10,12 Ekonomi ve Refah ile ilgili SKA 6,7,12,13,14,15 Doğal Çevre ile ilgili Evrensel Amaçlar olarak değerlendirilmiştir.

• SKA 9 Sanayi Yenilikçilik ve Altyapı

İNSAN

REFAH

EVREN

SKA1 Yoksulluğa Son

SKA2 Açlığa Son

SKA 1 Yoksulluğa Son

SKA 4 Nitelikli Eğitim

SKA 6 Temiz Su ve Sıhhi Koşullar

SKA 7 Erişilebilir ve Temiz Enerji

SKA3 Sağlıklı Bireyler

SKA 5 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

SKA 8 İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

SKA 9 Sanayi Yenilikçilik ve Altyapı

SKA 12 Sorumlu Tüketim ve Üretim

SKA 13 İklim Eylemi

SKA 10 Eşitsizliklerin Azaltılması

SKA 16 Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar

SKA 10 Eşitsizliklerin Azaltılması

SKA 12 Sorumlu Tüketim ve Üretim

SKA 14 Sudaki Yaşam

SKA 15 Karasal Yaşam

SKA 11 Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları

SKA 17 Hedefler İçin Ortaklıklar

ŞEHİR & TOPLUM

11 no’lu Sürdürülebilir Kalkınma Amacı “Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları”na ilişkindir. Toplam 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı içinde, mekana bağlı olan tek amaçtır ve kalkınmanın mekansal boyutuna önem verir. 10 hedef ve 15 göstergeden oluşur (https://unstats.un.org/). Bu hedefler arasında; 11.1 Konut ve temel hizmetler (çöküntü bölgeleri ve köhnemiş yerleşim bölgelerinin iyileştirilmesini de kapsar); 11.2 Ulaşım sistemleri; 11.3 Şehir ve yerleşme planlaması; 11.4 Kültürel ve doğal miras; 11.5 İklim değişikliği, afete dayanıklılık ve hazırlık; 11.6 Şehirlerin çevresel etkileri; 11.7. Yeşil, kamusal mekanlara erişim ve 11.a Kentsel-kırsal bağlantılar, 11.b. Dayanıklılık/ afet risk yönetimi ve 11.c. Az gelişmiş ülkeler, bulunmaktadır. Geniş kapsamlı küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kent düzeyinde yerelleştirmek ve ölçmek üzere “Şehir Gelişme İnsiyatifi” adlı bir araç geliştirilmiştir. Kapsayıcı ve katılımcı mekanizmalar geliştirilerek, şehirlerin sistemli bir yaklaşımla sürekli izlenmesi hedeflenmektedir. Mayıs 2019’da BM-HABITAT Meclisinin ilk toplantısı Nairobi Yerleşkesi’nde gerçekleştirilmiş ve yeni dönem stratejik plan oylanarak yürürlüğe girmiştir. Vizyonu “kentleşen dünyada herkes için daha iyi yaşam kalitesi” olan BM-HABITAT, 20202025 stratejik planı hedefi olarak kalkınma ve barışın geliştirilmesi ve herkesin yaşam koşullarının iyileştirilmesi için sürdürülebilir kentleşmenin geliştirilerek sürükleyici bir rol oynamasını benimsemiştir. Bu hedefin gerçekleştirilmesine yönelik değişim alanları şunlardır: • Kent-kır devamlılığı boyunca mekansal eşitsizliğin ve toplumdaki yoksulluğun azaltılması • Şehirlerin ve bölgelerin paylaşımının genişletilmesi

• İklim eyleminin güçlendirilmesi kentsel çevrenin geliştirilmesi

• Etkin kentsel kriz önleme ve yanıt verme “Sosyal kapsama” insan hakları, toplumsal cinsiyet, çocuk genç ve yaşlılar ile engeller ile ilgili konulardır. Tüm değişim alanlarının arka planında dayanıklılık ve güvenlik tematik alanları yer alır. Sonuç olarak; yerel yönetimler ve diğer paydaşlar 2030 Gündemi’ni yerel düzeyde uygulamak için bir yol haritası oluşturmalı ve kurumsal stratejik planlarında da kendi ihtiyaç ve öncelikleri çerçevesinde bu konuya yer vermelidir. Yerel aktörlerin farkındalığını arttırarak Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının uygulanması ve takip edilmesi gelecekte ihtiyacımız olan kent hedefine yaklaşmamızı sağlayacaktır.

KAYNAKÇA IULA_EMME, Yerel Gündem 21 Planlama Rehberi,1996 Jin, L. and Y. Liu (City Report on Shenzhen, Unpublished UN-Habitat background study for the report UN Habitat, 2011, s. 50 Mimarlık Dergisi, Haberler, 1996/269 Roadmap for Localizing the SDGs: Implementation and Monitoring at Subnational Level Global Task Force of Local and Regional Governments, UN-Habitat & UNDP, 2016 UN, State of the World’s Cities, 2012/2013 UN (2015), Transforming Our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development UN (2018) World Urbanization Prospects, The 2018 Revision

refah

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

… HABITAT I’in temel çıktıları barınma ve kentleşmenin birlikte ele alınması gerekliliği ve UNCHS BM İnsan Yerleşimleri Merkezi’nin kurulması olmuştur. HABITAT II’nin temel çıktıları ise şehirlerin küresel ekonomideki rolü, kentleşme, yerel yönetimler ve katılım olgularının rollerinin küresel olarak farkındalığının artmasıdır. HABITAT III’te ise ekonomi ve kentleşme ilişkisi, kentleşmenin ekonomik büyümenin içsel kaynağı olduğu yönünde bir önceki konferanstan farklılaşırken, iklim değişikliği, sosyal eşitlik ve bütünleşmede kentleşmenin rolünün yeniden tarif edilmesindeki etkileri ana çıktılar arasındadır…

ŞEHİR & TOPLUM

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABİTAT KONFERANSLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLEŞME İÇİN KÜRESEL EŞGÜDÜM İŞLEVİ

U l a ş

A k ı n *

irleşmiş Milletler (BM) HABITAT Konferansları, yirmişer yıllık periyotlarda düzenlenmekte olup, sürdürülebilir kentleşme gündemini dünya ölçeğinde koordine etmeyi amaçlayan ve diğer tüm uluslararası konferanslardan farklı küresel etkilere sahiptir. HABITAT Konferanslarına giden yol 1972 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen konferansla atılmıştır. HABITAT konferansların birincisi 1976 yılında Kanada’nın Vancouver kentinde, ikincisi 1996 yılında Türkiye’nin İstanbul kentinde ve üçüncüsü 2016 yılı sonunda Ekvator’un Quito kentinde düzenlenmiştir. Bu

çalışmada, anılan konferanslar ve süreçler ile ilgili yapısal bilgiler, birincil kaynak BM arşiv ve dokümanları referans alınarak bir araya getirilmiştir. HABITAT KONFERANSLARINA GİDEN YOLDA İLK ADIM: STOCKHOLM KONFERANSI (1972) 1976 yılındaki ilk HABITAT Konferansına giden yol, 1972 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen “İnsan Çevresi BM Konferansı” (United Nations Conference on the Human Environment) ile başlamıştır. Bu konferansın odağı, insan faaliyetlerinin çevre üzerinde algılanan tehditleri ile başa çıkmak olmuştur. 5-16 Haziran 1972 tarihlerinde düzenlenen ve kısaca “Stockholm Konferansı” olarak anılan konferans, BM’in uluslararası çevre konuları ile ilgili düzenlediği ilk büyük konferans olup, uluslararası çevre politikalarının gelişiminde bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir. 26 ana ilkenin deklare edildiği konferans sonucunda Dünya Çevre Günü gibi uluslararası etkinliklerin düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Konferans Sonuç Raporu, katılım süreci, hazırlık çalışmaları ve diğer çalışmalar ile desteklenen İnsan Çevresi Eylem Planı’nı içermektedir. Bu eylem planı sonuç raporunun 2. başlığı olup üç bölümden oluşmaktadır. Bu eylem planının birinci bölümü “Çevresel Eylem İçin Çerçeve (Framework for Environmental Action)” adını taşımakta olup; Çevresel Değerlendirme, Çevresel Yönetim ve Destek Ölçütleri olarak birbiri ile etkileşimli üç bileşenden oluşmaktadır. Eylem planının ikinci bölümü “Uluslararası Ölçekte Eylem İçin Öneriler (Recommendations for the Action at

*Dr., École Polytechnique Fédéral de Lausanne, IGLUS Programı (Innovative Governance of Large Urban Systems-Büyük Kentsel Sistemlerin Yenilikçi Yönetişimi) ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Stockholm Konferansı Anfera Oturumundan Genel Görünüm, 5 Haziran 1972 (UN Photo/Yutaka Nagata).

the International Level)” adını taşımakta olup belirli başlıklarda 108 adet öneriyi kapsamaktadır. Bu öneriler; Çevresel Kalite İçin İnsan Yerleşimlerinin Planlanması ve Yönetimi, Doğal Kaynak Yönetiminin Çevre Boyutları, Uluslararası Öneme Haiz Kirleticileri Belirlenmesi ve Kontrolü başlıkları altında sıralanmıştır. Eylem planının üçüncü bölümü eylem planının kendisi olup ikinci bölümde yer alan 108 adet öneriyi, birinci bölümdeki çerçeve ile buluşturmaktadır. Stockholm Konferansı Sonuç Raporu’nun 3. başlığı “Kurumsal ve Mali Düzenlemelere Yönelik Kararları” kapsamaktadır. Buna göre; Çevre Programları İçin Yönetici Konseyi, Çevre Sekretaryası, Çevre Fonu oluşturulması ve Koordinasyon (Eşgüdüm) için atılacak adımlar konferansın 17. oturumunda alınan kararlar olarak yer almaktadır. Bu adımlar daha sonra BM Çevre Programı (UNEP) ve HABITAT konferansları için zemin oluşturacaktır.

Declaration on Human Settlements)”, ulusal eylemleri için 64 adet önerinin yer aldığı eylem planı ile beraber yayımlanmıştır. Bir yıl sonra 36/162 sayılı Genel Kurulu Kararı ile Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Merkezi (UNCHS) kurulması kararlaştırılmıştır. 1978 yılında kısaca HABITAT olarak anılan bu merkez kurulmuştur. Bir yandan resmi oturumlar gerçekleştirilirken diğer yandan toplumsal gruplar ve aktivistlerin katılımı ile HABITAT Forumu düzenlenmiştir. HABITAT toplantılarının bu özelliği diğer toplantılarda da devam edecek, her düzey merkezi ve yerel yönetim ile sivil toplumun birlikte çalışmasına yönelik kapasitelerin bir arada artırılması, temel bir felsefe olarak geliştirilecektir.

2. İLK HABITAT KONFERANSI: VANCOUVER (1976) BM, 1976 yılında Kanada’nın Vancouver kentinde 131 ülke temsilcisinin katıldığı İnsan Yerleşmeleri (HABITAT) Uluslararası Konferansı’nı düzenlemiştir. Konferans sonunda, BM Genel Kurulu 31/109 sayılı Genelge ile onayladığı “İnsan Yerleşmeleri Vancouver Deklarasyonu (Vancouver

HABITAT Forumu’nun Açılış Günü, Han van Putten, ilk Uluslararası HABITAT Komitesi Başkanı, 31 Mayıs 1976 (Erol Baykal/City of Vancouver Archives).

ŞEHİR & TOPLUM

Dünya kamuoyuna açıklanan Vancouver Deklarasyonu’nda, bir yandan temel insan haklarının konusu olan gereksinmelere, bir yandan da çevre değerlerinin korunmasına ilişkin birtakım kurallara yer verilmiştir. Yerleşim yerlerinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, bildirgede yer alan temel amaçlar arasındadır. Yaşam kalitesinin ayrılmaz ögeleri olarak beslenme, barınma, temiz içme suyu, sağlık, eğitim, toplumsal güvenlik ve çalışma koşulları gibi temel gereksinmelerle ilgili hakların tümünden herkesin cinsiyet, toplumsal köken, ırk, dil ve din gibi özellikler açısından herhangi bir ayrım yapılmaksızın yararlanması bildirgenin temel ilkeleri arasındadır. İnsan yerleşmeleri açısından toprağın özel bir önemi olduğunun da vurgulandığı bildirgede, toprağın mülkiyeti ve kullanımı konusunda özenle davranılması ve bu amaçla arazi kullanım planlarından yararlanılması gereğine devletlerin dikkati çekilmiştir.

I. HABITAT Konferansı için hazırlanan posterlerden bazıları (Kaynak: BM)

Deklarasyon, gereken barınma ve hizmetlerin temel insan hakkı olduğunu vurgulamaktadır. Hükümetlerin yerel yönetimleri destekleyerek ulusal kalkınmayı/ gelişmeye katılmalarını sağlaması gerekliliği ise önemli bir mesaj olarak deklarasyonda yer almaktadır. Arsa/arazi yönetiminde denetim yetkisinin kamuda olması ise bir diğer ayırt edici tavsiye olmuştur.

İlk HABITAT Konferansının sonuç raporunun ilk bölümü bu deklarasyon yer almaktadır. Konferansın ikinci ana çıktısı, tam adı “Ulusal Aksiyon için Öneriler” (Recommendations for National Action) olarak da bilinen, “Vancouver Eylem Planı: HABITAT’ta Onaylanan 64 Ulusal Eylem için Öneri” olan Eylem Planıdır. Sonuç raporunun 2. bölümünü oluşturan ve beş bölümden oluşan eylem planında 64 öneri; • Yerleşme Politikaları ve Stratejileri, • Yerleşme Planlaması, Barınma, • Altyapı ve Hizmetler, • Arazi/Arsa, • Halk Katılımı, başlıkları altında sıralanmıştır. Eylem Planı’nda, insan yerleşmeleri politikalarının çeşitli bileşenleri sıralanırken, kırsal ve kentsel alanlar arasında gelişmişlik farklarının azaltılırken uyumlu entegrasyona yönelik adımların belirtilmesi odak noktası olmuştur. Asgari kentsel yaşam standartları, düzenli kentleşme ve toplumsal katılım konuları da, ulusal düzeydeki aksiyonların çerçevesini oluşturmaktadır. HABITAT Konferansı Sonuç Raporu’nun üçüncü ve son bölümünde ise ihtiyaç duyulan uluslararası işbirliği için öneriler, konferans hazırlık ve yürütme sürecine ilişkin dokümantasyon ve raporlar, kapanış seremonisi ve ekler yer almaktadır. 3. “ŞEHİR ZİRVESİ” HABITAT II KONFERANSI: İSTANBUL (1996) 1976 yılında düzenlene ilk HABITAT Konferansı’ndan yirmi yıl sonra BM İnsan Yerleşmeleri Konferansı’nın ikincisi, 1996 yılında İstanbul’da düzenlenmiştir. İTÜ Taşkışla Kampüsü ve Maçka Kongre Vadisi’nin ev sahipliği yaptığı uluslararası etkinlik, herkese yeterli konut ve sürdürülebilir insan yerleşmeleri ana temaları ile gerçekleştirilmiştir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

HABITAT II Resmi Logosu

İstanbul Deklarasyonu’nun taahhütleri yedi başlıkta toplanmıştır. Bunlar; Herkese Yeterli Konut, Sürdürülebilir İnsan Yerleşimleri, Yapılabilir Kılma ve Katılım, Cinsler Arasında Eşitlik, Konutların ve İnsan Yerleşimlerinin Finansmanı, Uluslararası İşbirliği, İlerlemelerin Değerlendirilmesidir. İstanbul Deklarasyonu’nda huzurun, adaletin ve demokrasinin her yerde egemen kılınabilmesi için ekonomik kalkınma, toplumsal gelişme ve çevrenin korunması gibi konuların bütünsel bir yaklaşımla ele alınması gereği önemle vurgulanmıştır. Stockholm Konferansı Anfera Oturumundan Genel Görünüm, 5 Haziran 1972 (UN Photo/Yutaka Nagata).

İlk HABITAT’ta da vurgulanan, kentsel ve kırsal gelişmenin birbirinden ayrılamayacağına de yer verilen İstanbul Deklarasyonu’nda; bir yandan köylerden kentlere olan nüfus akınlarının yavaşlatılması, bir yandan da orta büyüklükteki kentlerin çoğalmasının özendirilmesi önerilmiştir.

“HABITAT Gündemi (HABITAT Agenda)” adındaki eylem planının 39. maddesinde de, herkesin sağlık koşullarına uygun, güvenli, güvenilir, erişilebilir, temel hizmet ve kolaylıklardan yararlanabilen, karşılığı ödenebilir yeterli bir konuta sahip kılınması gereği yer almıştır. İstanbul Deklarasyonu, şehirleri ve kasabaları, ekonomik gelişmeyi ve sosyal, kültürel, manevi ve bilimsel ilerlemeyi yaratan medeniyet merkezleri olarak kabul ederken, yerleşmelerimiz tarafından sunulan fırsatlardan yararlanması gerektiğini ve insanlar arasında dayanışmayı ilerletmek için çeşitliliklerin korunması gerektiğini vurgulamıştır. Kırsal kalkınmanın, kentsel yaşam çevrelerini iyileştirmeye ek olarak, kırsal yerleşmelerin cazibesini artırmak, entegre bir yerleşmeler ağı oluşturmak ve kırdan kente göçü en aza indirmek için yeterli altyapı, kamu hizmetleri ve iş olanaklarını genişletmek ile bağlantılı olduğu ifade edilmiştir. İstanbul Deklarasyonu’nda, toplum içinde kadın, çocuk ve genç kesimin güvenli ve sağlıklı yaşam koşullarına erişebilmesi, yoksulluk ve ayrımcılığın yok edilmesi, insan hakları ve temel özgürlüklerin savunulması, eğitim, temel sağlık hizmetleri ve yeterli barınma gibi ihtiyaçları karşılamak yönünde yoğunlaştırılması gerekliliği vurgulanmıştır (Akın, 2016). Konut hakkının çoğulcu ve geliştirilebilir imkânlarla ve uluslararası enstrümanlarla

ŞEHİR & TOPLUM

geliştireceği, ödenebilir konut arzını genişletmek için çalışmalar yapılacağı taahhütler arasında yer almaktadır. Sürdürülebilir üretim, tüketim, ulaşım ve yerleşim olanaklarını geliştirme; kirlilikten korunma; ekolojik dengeyi koruma ve gelecek kuşakların yaşam fırsatlarını kollama konuları öne çıkmaktadır. Tarihi, kültürel, mimari, doğal, dini ve moral değerlere sahip yerleşim dokularının, binaların, anıtların, açık alanların, peyzajın korunması, bakımı ve onarımına önem verileceği bir diğer taahhüt grubudur. Yapabilir kılma stratejisi, hükümetlere, dezavantajlı gruplara yönelik özel önlemler uygulamada sorumluluklar da yüklemektedir. BM HABITAT Programı, İstanbul Konferansı’na giden yolda, 1991 yılında konut göstergeleri programı ile konut sahipliği, kaçak konut, konut ihtiyacı, konut arz ve talebi ve evsizler başlıklarında veriler toplamaya ve yayınlamaya başlamıştır. 1993 yılından itibaren insan yerleşmelerinin performansını ölçmek üzere kentsel göstergeler programına dönüşen “HABITAT Göstergeler Programı” HABITAT konferanslarında ve hazırlık toplantılarında “Ulusal Raporlar” için karşılaştırtılabilir standart veri sağlamaktadır. Göstergelerin karşılaştırılabilir olması için toplanması ve hesaplanması aşamalarında standart format ve formülleri içeren kılavuz belgeler yayınlamaktadır (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, https://habitat.csb.gov.tr/ habitat-konferanslari-i-5746). 1996 yılında HABITAT II İstanbul Konferansı kapsamında yayınlanan ulusal raporların hazırlanması ve Istanbul+5 Eylem Planlarına ışık tutmak amacıyla iki yeni Küresel Göstergeler Veri Tabanı (Global Urban Indicators Databases I and II) oluşturulmuştur. Bu yolla ilk defa karşılaştırılabilir verilerle üye devletlerin kentsel gelişmesi ve kentleşme trendleri bölgesel ve küresel ölçekte belirlenmiştir. HABITAT II Konferansı sonuç bildirgesinde, üye devletler göstergeler programına sadık kalarak veri tabanının güncel tutulması

ve düzenli olarak izlenmesi yönünde taahhütte bulunmuşlardır (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, https://habitat.csb.gov.tr/habitatkonferanslari-i-5746). 4. HABITAT III: QUITO (2016) Üçüncü HABITAT Konferansı 2016 yılı sonunda Ekvator’un Quito kentlerinde düzenlenmiştir. HABITAT III hazırlık sürecinde küresel düzlemde farklı coğrafya ve kategorideki paydaşlar çeşitli başlıklar ve çerçevelerde birlikte içerik üreterek ağ oluşturma gerçekleştirmiştir. HABITAT III Konferansı süreci paydaş ve ana süreç aktörleri; Hazırlık Komitesi, Dünya Kentsel Forumu, Global Sanal Toplantılar, Global Dokümantasyon, bölgesel dokümantasyon, ulusal dokümantasyon, UN-HABITAT Yönetim Konseyi ve BM Genel Konseyi’dir. HABITAT III Hazırlık sürecinde üretilen kolektif içerikler; Yeni Kentsel Gündem Deklarasyonu (New Urban Agenda), • 22 Mes’ele Raporu (Issue Papers), • 4 Bölgesel Toplantı: Deklarasyonlar (Regional Meetings: Declarations), • 7 Tematik Toplantı: Deklarasyonlar (Thematic Meetings: Declarations), • 10 Politika Birimi Raporu (Policy Unit Papers), • 27 Kentsel Düşünür Kampüsü (Urban Thinkers Campuses), • 9 Kentsel Diyalog (Urban Dialogues), • 5 kıtada hazırlanan Ulusal Raporu (National Reports)’dur. HABITAT III’ün ana ürünü Yeni Kentsel Gündem (New Urban Agenda) öncesi Sıfır Taslak, Sıfır Taslak üzerine geri bildirimlerin resmi olarak sonlanması, ilk revizyon, Taslak Yeni Kentsel Gündem ve Surabaya Sonrası Taslak Yeni Kentsel Gündem yayımlanmıştır. Tam adı Herkes için Sürdürülebilir Şehirler ve İnsan Yerleşmeleri üzerine Quito Deklerasyonu (Quito Decleration on Sustainable Cities and Human Settlements For All) olan Yeni Kentsel Gündem, 165 maddelik bir deklarasyondur. 8 maddelik giriş kısmından sonra 3 maddelik

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Paylaşılmış Vizyonumuz (Our Shared Vision) bölümü, 2 maddelik İlkeler ve Taahhütlerimiz (Our Principles and Commitments), 7 maddelik Eylem Çağrısı (Call For Action) yer almaktadır.

HABITAT III Dünya Belediye Başkanları Zirvesi (BM)

5. SONUÇ: KIRK YILLIK KÜRESEL VE YEREL BİRİKİMDEN GELECEĞE Yeni Kentsel Gündem (BM) Kapağı (sol) - Yeni Kentsel Gündemin Uygulanmasına Yönelik Eylem Çerçevesi (AFINUA) Logosu (sağ)

Yeni Kentsel Gündem’in uygulama süreci üç aşama ile tarif edilmiştir. İlk aşama Sürdürülebilir Kentsel Gelişme için Dönüştürücü Taahhütler üç alt başlıkta değerlendirilmiştir. Bunlar; • Yoksulluğu bitirmek ve sosyal içermek/ kapsamak için sürdürülebilir kentsel gelişme, • Fırsat eşitliği ve sürdürülebilir kapsayıcı kentsel refah, • Afetlere dayanıklı ve çevresel açıdan sürdürülebilir kentsel gelişme/imar’dır. İkinci aşama Etkin Uygulama, “kentsel yönetişim yapısının inşası: destekleyici bir çerçeve kurmak”, “kentsel mekansal gelişmenin yönetimi ve planlanması” ve “uygulama araçları” olarak detaylandırılmıştır. Yeni Kentsel Gündem’in uygulama sürecinin üçüncü aşaması ise Takip ve Gözden Geçirme olarak tanımlanmış ve detaylandırılmıştır.

1976 yılından 2016 yılına düzenlen üç uluslararası HABITAT Konferansı dönemlerindeki dünya kentsel nüfusu %37,9’dan %54’e çıkmıştır. 2036 yılında düzenlenecek dördüncü Habitat Konferansı’nda bu oranın %70’i geçeceği tahmin edilmektedir. Bu daha önce dünya tarihinde görülmemiş bir durum olup, küresel ısınma, iklim değişikliği gibi yeni durumlar artan göç ve adaletsizlikler ile sürdürülebilirliği dünyada zorunlu hale getirmektedir. HABITAT I’in temel çıktıları barınma ve kentleşmenin birlikte ele alınması gerekliliği ve UNCHS BM İnsan Yerleşimleri Merkezi’nin kurulması olmuştur. HABITAT II’nin temel çıktıları ise şehirlerin küresel ekonomideki rolü, kentleşme, yerel yönetimler ve katılım olgularının rollerinin küresel olarak farkındalığının artmasıdır. HABITAT III’te ise ekonomi ve kentleşme ilişkisi, kentleşmenin ekonomik büyümenin içsel kaynağı olduğu yönünde bir önceki konferanstan farklılaşırken, iklim değişikliği, sosyal eşitlik ve bütünleşmede kentleşmenin rolünün yeniden tarif edilmesindeki etkileri ana çıktılar arasındadır. Diğer HABITAT konferanslarından farklı olarak III. HABITAT Konferansı, Yeni Kentsel Gündem dokümanı ile HABITAT II İstanbul Konferansı’ndaki HABITAT Gündemi yaklaşımını daha da öteye taşıyarak küresel koordinasyonda yeni araçlar ve süreçler ortaya koymuştur. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) ile koordinasyonun

ŞEHİR & TOPLUM

HABITAT I VANCOUVER, 1976 Hükümetlerin gelişmekte olan dünyadaki hızlı kentleşmenin etkilerini ve sürdürülebilir yerleşimlere olan ihtiyacı fark etmesi üzerine BM Genel Kurulu’nca 1976 yılında Vacouver’da düzenlenmiştir. O dönemde uluslararası ortamda kentleşme ve etkileri nadiren yankı bulmakla beraber tarihteki en büyük kırdan kente göç hareketinin yaşanması ve ilaç sektöründeki gelişmelere bağlı olarak kentsel nüfus çok hızla artışa geçmiştir. Temel Çıktıları: // Barınma ve kentleşmenin ortak değerlendirilmesi gereken küresel konualr olduğunun fark edilmesi // BM İnsan Yerleşmeleri Merkezi’nin kurulması (UNCHS-Habitat)

HABITAT II

HABITAT III

İSTANBUL, 1996

KİTO, 2016

Vancouver’dan 20 yıl sonra taahhütler İstanbul’da düzenlenen konferansta yinelenmiştir.

40 yıl sonra...

Dünya liderleri Habitat Gündemi belgesini kabul ederek, kentleşen dünyada herkes için yeterli konut ve sürdürülebilir insan yerleşimleri oluşturulması konusunda küresel bir eylem planını kabul etmişlerdir. Temel Çıktıları: // Şehirler küresel büyümenin motoru olduğu // Kentleşme bir fırsat olduğu // Yerel yönetimlerin daha güçlü bir rolü olması

DÜNYA KNETSEL NÜFUSU %45,1

sağlanması ve 11. SKA’nın diğer 17 küresel amacı kesen bir boyutunun olması sebebi ile Yeni Kentsel Gündem önemli bir çıktıdır. Bunun uygulanmasına yönelik Yeni Kentsel Gündemin Uygulanmasına Yönelik Eylem Çerçevesi (Action Framework for Implementation of the New Urban AgendaAFINUA) dokümanı ise 2017 yılında UN Habitat tarafından yayımlanarak HABITAT III sonrası yerel ölçekte çeşitli çalışmaların başlamasını sağlamıştır. İlke ve prensipler ile çerçevesi çizilen AFINUA beş bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; • Ulusal kentsel politikalar çerçeve

kuralları

• Kentsel planlama ve tasarım • Kentsel ekonomi ve belediye finansmanı • Yerel uygulama’dır.

// Kentleşmenin kaynağı olması

büyümenin

içsel

// Yeni kentleşme modellerinin iklim değişikliği konusuna etkin bir vurgu yapması // Kentleşmenin sosyal entegrasyon ve eşitliğin aracı olduğu, 2010 itibarıyla UN-Habitat verilerine göre 827 milyon insanın gecekondu benzeri koşullarda yaşadığı

// Katılımın gücünün fark edilmesi

DÜNYA KNETSEL NÜFUSU %37,9

• Kentsel yasal düzenlemeler

Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ılaşılmasının, küresel kentleşmenin yönetilme ve yönlendirilme şekline bağlı olduğu giderek daha da netleşiyor.

DÜNYA KNETSEL NÜFUSU %54,5

KAYNAKÇA Akın, U. (2016) Third United Nations Housing and Sustainable Settlements Conference: HABITAT III and the New Urban Agenda, City & Society, Journal of Urban Policies Center of Union of Marmara Municipalities, Istanbul, 25-36. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Web Sitesi, https:// habitat.csb.gov.tr/habitat-konferanslari-i-5746)

HABITAT III için BM tarafından hazırlanan HABITAT Konferansları karşılaştırma tablosu ( h t t p s : // w w w . habitat3.org/the-newurban-agenda/about)

United Nations (1972) Report of the United Nations Conference on the Human Environment, Stockholm United Nations (1976) Report of HABITAT: United Nations Conference on Human Settlements, New York United Nations (1996) Report of the United Nations Conference on the Human Settlements (HABITAT II), Istanbul United Nations (2016) The New Urban Agenda , UN HABITAT III Conference, Quito UN HABITAT (2017) Action Framework for Implementation of the New Urban Agenda

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…MUF’un en önemli yanlarından birinin Moskova Büyükşehir Belediyesi tarafından güçlü bir şekilde desteklenmesi olduğunu belirtebiliriz. Bu durum, hem forumun tamamlayıcı bir unsuru olan özel sektör firmalarının forumda yer alma biçiminde, hem bizzat Moskova Belediye Başkanı’nın foruma sürekli ve baştan sona olan ilgisinde, hem de forumun sunumu ve içeriğinde çarpıcı bir şekilde gözlenmektedir…

ŞEHİR & TOPLUM

bağlamı da söz konusu edilerek farklı fikirlerin tartışma zemininin çok da uygun olmadığı, tek tip bir fikrin “propaganda” yöntemiyle “enjekte” edildiğine inanılır birçok insan tarafından. Sansürün uzun ve yaygın tarihi, liberal Batı söz konusu olduğunda daha hoşgörülü; sosyalist Doğu söz konusu edildiğinde ise daha katı değerlendirmelere konu olur. Bunların tamamının geçerli ve anlaşılır bir tarihi olabilir. Ne var ki tarih akan bir nehirdir; suyun rengi de, debisi de, yatağı da değişebilir zamanla.

GLASNOST’TAN GLOBALİZME MOSKOVA KENT FORUMU

M .

C e m i l

H a t i c e

A r s l a n *

Ç e t i n l e r d e n * *

nyargılar, insanın gerçeğe ulaşmasının önünde büyük bir engeldir. Ne var ki, buna rağmen, günlük yaşamı da, dünyayı da anlamlandırırken üzerimizde silinmez izler bırakan önyargılara sahibiz. “Olgu” ile “kanaat” arasında uyuşmazlık olduğunda da çoğunlukla olguyu bir veri olarak dikkate almak yerine, kanaatlerimizi/ (ön) yargılarımızı haklı çıkaracak sosyopsikolojik argümanlar geliştirme eğilimine gireriz. Eski (ne kadar eski tartışmalı olsa da) Doğu Bloku olarak adlandırılan coğrafi/siyasi alanda, genel olarak düşünce hürriyeti

Berlin Duvarı’nın yıkılması ve “glasnost” ve “perestroyka” ile zirveye ulaşan “sosyalist doğu sancısı”, “tarihin sonunu” getirmek yerine, farklı dünyaların aynı heyecan ve yeni bir yarışla tarih sahnesinde arzı endam etmesine yol açmış gibi. Bu da yeni bir önyargı mıdır, göreceğiz. Ancak şimdiki olgu böyle bizim gözümüzde. Bu bağlamda, farklı dünyalardan beslenen insanların fikirlerini “mümkün bir iyi dünya” için bir araya getirip çözüm aramak, sadece Batı’nın değil Doğu’nun da heyecan duyduğu bir yaklaşım artık. Belki yeni Dostoyevskiler, Puşkinler, Tolstoylar görmemiz için elverişli bir iklim değil bahsettiğimiz iklim, ancak farklı ve yeni şeyleri duyma hazzına varmak isteyenlere çok uygun bir iklim. Moskova bir süredir, kentsel planlama, kentsel yaşam gibi konularda oldukça canlı bir şehir. Öncesinde şehrin büyük ölçüde merkezileştirilmiş Sovyet tarzı yapısı insan ölçeğinde kent planlaması yerine devletin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik üretime odaklanmıştı. Şehir bu durumun sonucu olarak ne kadar yaşam dolu ve nefes kesici olsa da bir o kadar da karmaşık ve zorlu bir süreç içerisinde sosyalist bir ekonomiden piyasa ekonomisine geçiş için çabalamaktadır.

* Dr., Marmara Belediyeler Birliği Genel Sekreteri ** Marmara Belediyeler Birliği Kurumsal İletişim Koordinatörü ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Moskova, şehrin geleceği adına güçlü bir temel ve süreklilik arz edecek ve Rusya’nın da geleceğini etkileyecek biçimde City Architect ve Strelka Enstitüsü gibi akademik kurumlar ve özel sektör ile işbirliklerinden kent forumları gibi organizasyonlara imza atan dinamo bir kent olma yönünde ilerlemektedir. İdeoloji kelimesini duyan insanların aklına ilk gelen birkaç şehirden biri olan Moskova’nın şimdi “yüzeyde” tipik bir batı başkentinden farksız yaklaşım ve tartışmalara ev sahipliği yapması bunun en önemli göstergelerinden biridir. İşte Moscow Urban Forum (Moskova Kent Forumu) da bunun önemli bir aracı konumundadır. Her yıl düzenlenen forum, kentin sürekli evrilen doğasını ortaya çıkaracak çeşitli aktörleri hem Moskova hem de dünyanın geri kalanı için zenginleştirici bir bilgi alışverişi süreci yaratmak adına bünyesinde bir araya getirecek şekilde genişlemektedir. Moskova Büyükşehir Belediyesinin öncülüğünde, ilki 2011 yılında düzenlenen ve 2012 yılında ikincisi gerçekleştirilen Moskova Urban Forum (MUF), ikinci toplantısında 35 ülkeden 127 konuşmacıya ve 1800 katılımcıya ev sahipliği yapmıştır.

Süreç içinde yerel yöneticilerin yanı sıra, şehir plancıları, mimarlar, finansçılar ve yatırımcılar başta olmak üzere kente ilişkin paydaşları bir araya getiren önemli bir aktivite haline gelmiştir. Son olarak 2018 yılında katılımcı ülke sayısı 68’e, konuşmacı sayısı ise 418’e ulaşmıştır. Üç gün süren oturumların yanı sıra düzenlenen festival ile birlikte yedi güne yayılan etkin bir forum haline gelmiştir. MUF kapsamında ayrıca münhasıran Moskova şehrinin kentsel gelişimine katkısı dikkate alınarak disiplinler arası bir yaklaşımla, birey veya topluluk düzeyinde ödüllendirme yapılmaktadır. MUF’un en önemli yanlarından birinin Moskova Büyükşehir Belediyesi tarafından güçlü bir şekilde desteklenmesi olduğunu belirtebiliriz. Bu durum, hem forumun tamamlayıcı bir unsuru olan özel sektör firmalarının forumda yer alma biçiminde, hem bizzat Moskova Belediye Başkanı’nın foruma sürekli ve baştan sona olan ilgisinde, hem de forumun sunumu ve içeriğinde çarpıcı bir şekilde gözlenmektedir. Farklı şehirleri veya mekânları tercih eden diğer kent forumların tersine MUF, Kremlin

ŞEHİR & TOPLUM

Sarayı’nın hemen yanındaki Zaryadye Park’ı daimi forum alanı haline getirmiş durumdadır. İşlevsel açıdan da iyi planlanan parkın böylece diğer fonksiyonlarının yanında adeta “bilgi üretim ve dağıtımı”na aracılık etmek gibi bir işleve büründüğünü söylemek mümkün. Aynı zamanda New York’taki High Line’ın da tasarımcıları olan mimarlar Diller Scofidio + Renfro (DS+R) tarafından tasarlanan ve 2017 yılında tamamlanan parkı, resmi açılışının ardından gelen ilk haftalarda bir milyondan fazla insan ziyaret etmiştir. Park Moskova’nın en önemli çağdaş alanlarından biri haline gelirken kaliteli altyapısı ve peyzajıyla öne çıkmasının yanında Kızıl Meydan ve Kremlin’e müstesna manzarasıyla eşlik etmektedir. Zaryadye Park için açılan uluslararası mimari ve peyzaj tasarımı konsepti yarışmasının müdürü Daliya Safiullina verdiği bir röportajda, 1958’den bu yana Rusya’da bu boyutta ve buna benzer bir şey inşa edilmediği için parkın yapım aşamasında Moskova için model olacak bir çağdaş park inşaasının hedeflendiğini,

ana fikrin ise esas serginin, şehrin silueti olacak şekilde bir açık hava müzesi olarak kullanıcılara Moskova güzelliklerinin zevkine varacakları bir platform sunmak olduğunu belirtmiştir. Bu noktada kazanan mimarların sunduğu uçan köprü fikri parkın özünü oluşturmuştur1. MUF’un her yıl yapılıyor olması ve yedi gün sürmesi, arkasında muazzam bir destek ve bu işe inanmış azimli bir ekibin olduğunu göstermektedir. Hemen her bölge ve

1 ArchDaily https://www.archdaily.com/882624/moscows-zaryadye-park-sees-more-than-one-million-visitors-inless-than-a-month

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

görüşten insanın forumda yer alması, popüler hale gelmiş fikirlerin kendine zemin bulması, içeriğinde yepyeni tartışma ve fikirlerin ele alınması gösteriyor ki MUF küresel düzeydeki gelişme ve bilgilerle buluşma alanı dışında ayrıca diplomasi aracı olarak da etkili bir biçimde kullanılmaktadır. MUF’un sekizincisinin düzenlendiği 2018 yılında küresel partneri UN HABITAT olurken OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ve PwC (PricewaterhouseCoopers) de partnerleri arasında yer almıştır. 2018 yılında forumun ana teması “Connect Generations (Nesiller Arasında İletişim Kurmak)” olarak belirlenmiştir. Festivalin konuşmalardan ve tartışmalardan oluşan kısmında ünlü Rus ve yabancı mimarlar, ekonomistler, bilim insanları ve iş dünyasından temsilciler ile kentleşmeye ilişkin önemli sorulara yanıtlar aranmıştır. Forumun kültür, eğlence ve spor programlarından oluşan kısmında ise dünyanın mega şehirleri hakkında film gösterimleri yapılmış, kent start-uplarına yönelik yarışmalar düzenlenmiş ve teatral ve müzikal performanslar sergilenmiştir.

Aynı zamanda katılımcılar Moskova’nın en iyi lokanta ve kafe girişimleri aracılığıyla sokak lezzetlerini tatma, başkent içerisinde düzenlenen turlara katılma, amfi tiyatroda vals yapma, dünyanın dört bir yanından gelen sanatçıların verdiği deneysel müzik konserine katılma fırsatı bulmuş ve parkta spor yapmıştır. MUF 2018’in mottosu “Megacity of the Future. New Space for Living (Geleceğin Mega Kenti. Yaşamak için Yeni Bir Mekan)” olan manifestosunda ise şu cümlelere yer verilmiştir: “Kentsel çevrenin modernize edilmesine yönelik hız ve değişimlerin kararlılığı konusunda Moskova tartışmasız bir lider olduğunu kanıtlamıştır. Ulaşım reformları, kamusal mekânın gelişimi, dünya standartlarında bir eğlence sektörünün doğuşu, dünyanın en iyi mimarları tarafından yapılan kentsel gelişim projeleri gibi gelişmelerin hepsi on yıldan kısa bir sürede hayata geçirilmiştir. Çok sayıda değişiklik o kadar hızlı gerçekleşmiştir ki şehir meydana gelenlerin henüz tam olarak farkına varamamıştır. Bu yıl forum

ŞEHİR & TOPLUM

kapsamındaki tartışmalar Moskova ve diğer mega-kentlerin başarılarını ve kazanımlarını, bunların etkilerini dikkate alarak değişim dalgaları deneyimlemiş olan modern bir metropolün özünü anlamaya yönelik olarak finansal kapasitesinin belirleyicilerini tanımlayarak kayıt altına almaya odaklanmıştır. Çoğu Sovyet döneminde yaratılmış olan kentsel bölgelerin yenilenmesi şüphesiz çok önemli bir iştir. Ancak hayat sabit ve hareketsiz değildir. Nüfus, yaşlanma, göç, eşitsizlikler, stresi artan hayat ritmi, teknolojinin hayatın her alanında eşi benzeri görülmemiş etkisi ve uluslararası gerilimler gibi sosyal problemler ve çevresel zorlukların boyutu ve derinliğine ilişkin dünyanın farkındalığı insanoğlu üstünde en çok baskı yaratan sorunların çözümü noktasında kilit öneme sahiptir. Bu sorunların hepsi büyük şehirlerin mevcut gerçekliklere adapte olmalarını ve çözümün ana aktörleri olmalarını gerektirmektedir2.”

MUF’un sekizincisinin düzenlendiği 2018 yılında Rusya aynı zamanda Dünya Kupası’na 11 şehriyle ev sahipliği yapmıştır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dünya Kupası turnuvalarının kapanışından üç gün sonra katıldığı Moskova Kent Forumu’nun ikinci gününün sonunda bir konuşma yaparak kentsel kalkınmada Moskova’yı “gerçek bir trend belirleyici” olarak kutlamıştır. Şehrin güçlendirilmiş meydan ve sokaklarının dünyanın dört bir yanından gelen turistler için birer çekim, arkadaşlık

ve iletişim noktası olduğunu vurgulayarak teknoloji, doğa ve kültürü birleştiren bir kentsel yenilenme çağrısında bulunmuştur. Putin, tüm ülkenin değiştiğini, bunun sanal, kısa vadeli, yapay ve dış görünüş odaklı bir vitrin olmadığını, yapılan yatırımların uzun vadeli bir değişim sürecinin parçası olduğunu ve vatandaşların yaşam kalitesini artırmaya ve bireysel olarak her birinin bireysel olarak kendilerini gerçekleştirmelerine yönelik olarak tasarlandığını ifade etmiştir. Putin, konuşmasında Moskova’nın kentsel dönüşümünden bahsederken buradan çıkarılacak derslerin ülkenin diğer şehirleri için de örnek alınarak bu başarının çoğaltılması gerektiğine vurgu yapmıştır. Rusya’nın nüfusunun dörtte üçü kentsel alanlarda yaşamaktadır ve Moskova dışında iyi uygulamaların hayata geçirilebileceği başka bölgelerin yüksek bir potansiyeli olduğu görünmektedir. Rusya’nın 30 şehrinin 500 binden fazla nüfusa sahip olduğu düşünülürse akıllı şehirler, nesnelerin interneti ve kreatif endüstrinin Rusya’da parlak bir geleceğe sahip olabileceği ihtimaller dahilindedir. Öte yandan ülkenin 100 bin kişiden az bir nüfusa ev sahipliği yapan 900 ilçesi olduğu düşünüldüğünde ise teknoloji ve ulaşımın bu bölgelerin de turizm, sanat, bilim merkezi olması ve yaşam kalitesinin artırılması noktasında fırsat sunabileceği öngörülebilir. Bu elbette hem kreatif hem de profesyonel açıdan ekonomistler, mimarlar, şehirciler için bir zorluk teşkil etmektedir. Forumda yaptığı konuşmasında Putin, Kremlin’in mimari mirasa ilgisiz kaldığını ve şehri talan ettiğini iddia eden korumacıların öfkesi karşısında Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin’in çabalarını övmüştür. Putin’in konuşması, güçlü bir kararlılığı ifade ederken eğer ilerleyen dönemde söylemlerle yapılanlar örtüşürse yerli ve yabancı mimarlar ve şehirle meşgul olan profesyoneller için birçok fırsatın doğması öngörülebilir.

2 https://mosurbanforum.com/upload/iblock/e80/e80663c35d01e0e46438f8ba31435586.pdf

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Moskova’da Gorki Parkı’nda bulunan Garage Çağdaş Sanat Müzesi ve New Tretyakov Galerisi’nin tasarımcısı Hollandalı mimar Rem Koolhaas da forumun önde gelen konuşmacıları arasında yer almıştır.

“Ekonomik strateji petrol ve gaz sektöründen yatırımcılara hitap ederken şehirler açıkçası önem arz etmiyordu. Ancak teknoloji ve hizmet sektörü çalışanlara erişim açısından şehri önemsemektedir. Rus beyin göçünü durdurmak buradaki yetkililerin önceliği haline gelmiştir.” Sobyanin, küresel bir kent olarak Moskova’nın sadece diğer Rus şehirleriyle değil aynı zamanda New York, Tokyo ve Şangay ile rekabet ettiğini vurgulamıştır.

2019 yılında düzenlenen MUF’un ana teması ise “Quality of life. Projects for a better city. (Yaşam kalitesi. Daha iyi bir şehir için projeler.)” olarak belirlenmiştir. Kentsel kalkınma için yaşam kalitesini geliştirmenin önemli bir öncelik olarak görüldüğüne vurgu yapılan forumda katılımcılar yaşam kalitesi kavramını etraflıca tartışmışlardır. Yaşam kalitesinin, kentsel kalkınma proje ve programlarının ana amacı haline nasıl getirilebileceği sorusuna yanıt aranmıştır. Konut, altyapı, şehir planlama ve mimari, ulaşım, sağlık, kentsel çevre, teknoloji ile ekoloji ve sürdürülebilir kalkınma forumun diğer başlıklarını oluşturmuştur. Forum, 2019 yılında ilk kez Urban Health Congress’ine (Kentsel Sağlık Kongresi) ev sahipliği yapmıştır ve kongre kapsamında kentsel sağlık göstergelerinin konuttan ulaşıma, şehir planlamadan sosyal altyapıya yerel yönetim politikalarını nasıl besleyebileceği tartışılmıştır. MUF, dokuzuncu yılında önceki yıllarda düzenlenen içeriğinden ayrışarak Rus ve Ankara, Kuala Lumpur ve Tel Aviv gibi şehirlere de odaklanmıştır. Bu şehirlere ilişkin tartışmalar Vancouver, Kopenhag, Curitiba gibi şehirlere ilişkin olanlardan belirgin bir şekilde farklıdır. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin de şehrin bu foruma ev sahipliği yapmasındaki motivasyonu şu şekilde özetlemiştir:

Moskova Kent Forumu’nun, “küresel köy” şarkılarının söylendiği bir zamanda, bazen alttan alta bazen de Suriye İç Savaşı’nda göründüğü gibi açıkça ve kanlıca devam eden, işin doğası gereği imaj veya algı oluşturma boyutunun da yer aldığı tarihi doğu-batı mücadelesinde; “doğu bloku”nun “resmi temsilcisi” Rusya’nın liberal batıyla kent ve kentleşme konularında sürekli bir ilişki sağlamasına aracılık edip etmeyeceğini veya bu etkileşimin liberal batının ilham alacağı bir hale evrilip evrilmeyeceğini hep birlikte göreceğiz. Fakat görünen o ki Moskova Kent Forumu, daha şimdiden, hem içeriği hem sürekliliği hem de konu ve konuşmacı çeşitliliği ile Moskova’nın kentsel meselelerde de küresel ölçekte aktif bir rol almaya karar verdiğinin önemli göstergelerinden biri haline gelmiş durumdadır.

ŞEHİR & TOPLUM

Urban Age Konferansı 2018, Developing Urban Futures, Addis Ababa, Etiyopya (Kaynak: http://marmara.gov.tr/afrika-sehirlerinin-gelecegi-ele-alindi-18107#group-3).

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…Urban Age Project’in, kentlerin fiziksel ve sosyal yapısını oluşturan alanları, kentsel nüfus verileri ile okumasının ve kentsel adalet kavramını sorgulayarak irdelemesinin mevcut küresel ve yerel kentleşme çalışmaları içerisinde bir uzlaşı alanı sağladığı da söylenebilir. Urban Age Project, bir yanıyla gelişmekte olan kentlere katkı sunmaktadır. Son yirmi beş yılda, Asya megakentlerinin nüfus yoğunluğu artışı ile gelişmiş ülke metropollerindeki nüfus yoğunluğu artışı oldukça farklı dinamiklere işaret etmektedir. Buradan çıkan sonuçların beraberinde yarattığı çevresel ve kent formu değişiklikleri, ulaşım çözümleri, toplumsal sağlık, kapsayıcılık ve yönetişim gibi alanlarda alınan stratejiler, konut politikaları, kamusal mekân anlayışı ve ekonomik dengeler, bu proje kapsamında bütüncül bir rapor halinde sunulmaktadır.

ŞEHİR & TOPLUM

KENTSEL ÇAĞI ANLAMAK: URBAN AGE KONFERANSLARI

E z g i S a m e t

K ü ç ü k * K e s k i n * *

vrenin oluşumundan bu yana geçen 13,8 milyar yıllık zaman dilimi bir yıla (kozmik yıl/cosmic year) sıkıştırılmış olsaydı insanların yerleşik hayata geçmeye başladığı zaman olan M.Ö. 8000-6000 yılları aralığında, kozmik zaman 31 Aralık 23:59:42’yi gösterecekti. Kentlerin ortaya çıkışı konusunda araştırmacı ve tarihçiler arasında çeşitli görüş ve fikir ayrılıkları olsa da kesin olan şu ki dünya geneli nüfusa baktığımızda kentli nüfus kırsal nüfusu ilk defa 2007 yılında geçti ve bu durum kozmik zamanda 31 Aralık 23:59:59’un son 20 milisaniyesine denk düşüyor. Bu süre ise göz kırpma süremizden bile kısa, hem de 20 kat kadar…

Barınma, beslenme, iletişim kurma, eğitilme, üretim ve tüketim gibi ihtiyaçlarımızın bütünü düşünüldüğünde etkileşim halinde olduğumuz kentlerin hayatımızda ne denli önemli olduğunu görebiliriz. İnsan topluluklarının kentlerde yaşamayı tercih etmesinin temel nedeni kentlerin barındırdığı çeşitli olanaklar sayesinde hayatlarının büyük ölçüde kolaylaşması ve daha müreffeh bir hayat imkânın oluşması olsa dahi tüm bu rahatlıklar birtakım yeni zorlukları ve açmazları da beraberinde getirmektedir. Özellikle kentleşme hızının yüksek olduğu yerleşim bölgelerinde genellikle altyapı hizmetleri aynı artış hızında sağlanamadığından bu sorunlarla daha sık karşılaşılmakta ve bu sorunların çözümü için atılması gereken adım ve alınması gereken önlemlerin önceden belirlenerek hızlı bir şekilde harekete geçilmesi önem arz etmektedir. Bu sebeple tüm dünyada şehircilik alanında çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Kentleşme sürecine bakıldığında 2007 gibi çok yakın bir zamanda kırsal nüfusu geçen kentli nüfusun, 2050 yılında %68’e ulaşacağı öngörülmektedir. Kentli nüfusu artarken dünya kentlerinin bazılarında nüfus 10 milyonu aşmaktadır. Artan nüfusla beraber bu kentlerdeki coğrafi ve sosyal yapının da karmaşık bir hal aldığını, kent formunun birbirini yutan, saçaklanan ya da çok merkezli biçimlere dönüştüğünü söylemek mümkün. 1970’lerde dünyada nüfusu 10 milyonu aşkın sadece iki megakent varken bu sayının 1990’lı yıllarda on, 2013’te ise yirmi sekizi bulduğu görülmüştür. Bu süreçte tüm ülkeler kendi kaynaklarını en etkili ve verimli şekilde kullanıp yöneterek bu süreci maksimum fayda, minimum hasar ile tamamlamaları ve/veya geliştirmeleri sağlamaya çalışmaktadır.

* Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Merkezi Direktörü ve Şehir Planlama Koordinatörü ** Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Uzmanı ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Bu kapsamda şehircilik alanında kentlerin küresel gündemdeki konumlarını anlamaya ve katkıda bulunmaya çalışan, uluslararası anlamda yapılan en saygın ve en kapsamlı çalışmalardan birisi kuşkusuz London School of Economics bünyesindeki LSE Cities tarafından düzenlenen Urban Age Konferansları’dır. Dünyaya yön veren şehirleri odağa olan Londra merkezli bu konferansların ele aldığı konular, kentleşme ve kentsel gelişime yaklaşımları, akademi ve uygulamacılar arasında bilgiye dayalı tartışma zemini ve konferansların yönetimi, hem içerik hem de sunuş itibarıyla oldukça profesyonel bir çalışma ürününü teşkil etmektedir. Bu makalede, Urban Age Konferansları, konferansların arka planındaki akademik birikim, kavramsal bakış açısı ve konferanslar ile bütünleşen diğer çalışmalar ele alınarak incelenecektir. KENTSEL ÇAĞDA MIYIZ? Urban Age Konferansları’nın adını aldığı “urban age”, yani “kentsel çağ” kavramı, insanlık tarihinde ilk kez dünya nüfusunun yarısından fazlasının kentlerde yaşaması üzerine ortaya çıkmıştır. Bu teori, modern küresel kentlerin durumunu ele alan yapısıyla, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1950’lerden bu yana analiz edilen dünya nüfusu ve diğer kentleşme verileri ile gelişmiştir. 21. yy’dan itibaren tüm gezegenin kentleştiği (Madden, 2012) konusu “urban age” kavramının temelini oluştururken, bu kavramın dünyadaki şehirleşme süreçlerini ampirik olarak, savunulamaz (yapay sonuçlar) ve kuramsal açıdan anlamsız (kaotik bir konsept) olarak ele aldığına dair görüşler de bulunmaktadır (Brenner, Schmid, 2013). Diğer yandan, bir zamanlar Lewis Mumford’un vurguladığı gibi dünya artık ülke sakinlerinden ziyade kent sakinlerine sahiptir. Tüm gezegeni kaplayan, ucu olmayan şehir anlamına gelen ekümenopolis kavramını çağrıştıran bu durum, pek çok kent araştırmacısı ve

teorisyeni tarafından, doğal kaynakların tahribatı, kontrolsüz büyüme ve tüketim gibi sebeplerle ortaya çıkan korkutucu sonuçları açısından da değerlendirilmektedir. Sürekli ve hızlı kentleşmenin doğal kaynakları kontrolsüz biçimde tüketmesi ve kent içi eşitsizliklerin mekânsal ve sosyolojik ayrışmalara yol açması nedeniyle kent yöneticileri ile sivil inisiyatifler arasında gerginlik ve uzlaşı zeminlerini aynı zamanda var eden bir düşünsel hareketlilik içerisine girilmiştir. Diğer yandan, bugün kentlerin özgün kimlikleri ve ulus ötesine sarkan güçleriyle dünyayı yönlendirdikleri gerçeği yadsınamaz. Farklı kültürlerden insanların birlikte yaşayabildiği, ekonomik ve sosyal potansiyellerinin yanı sıra dünyadaki diğer kentlerle bağlantı kurarak birbirinden beslenen şehirler, herkes için erişilebilir ve sürdürülebilir kalmak için sürekli olarak izlenmelidir. Artık büyük kentleri iyi yöneten belediye başkanlarının ülke yöneticileri olduğu bu çağda, geleceği görebilmek için kentsel dinamikleri anlamak, sorunları ve çözümleri dünyanın geri kalanı ile ele almak gerekmektedir. “Urban age”, kentleşmenin ekonomi, politika ve piyasa açısından fiziksel ve yasal olduğu fikrine dayanmaktadır. Kentsel çağda insanlığın geleceğinin şehirlerin kaderine bağlı olduğu; şehirlerin verimli, sürdürülebilir ve adil şekilde yönetilmesini temin etmenin kent içi ve kentler arası diyaloğu sağlamadaki değeri dikkate alınmalıdır. Florida (2014), bugün dünya nüfusunun yarısından fazlasının kentlerde yaşadığını vurgulamanın her ne kadar klişe olsa da doğruluğundan bir şey kaybetmediğini ifade ederken artık gelecek kuşakların milyonlarca insanını da kentlerde yaşamaya sürüklediğimiz ve önümüzdeki yıllarda trilyon dolarlarca bütçeleri, sadece eski kentleri yeniden kurmaya ve yeni kentleri inşa etmeye harcayacak olacağımız gerçeğine vurgu yapmaktadır.

ŞEHİR & TOPLUM

KONFERANSLARIN ARKA PLANI: LSE CITIES Londra Ekonomi Okulu Şehirler Programı (London School of Economics Cities - LSE Cities) LSE Cities, 1895 yılında Londra’da kurulan Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi Okulu (London School of Economics and Political Science) bünyesi altında, uluslararası alanda araştırmalar yürüten, lisansüstü ve yönetici eğitimleri sunan, yayın üreten ve bunlara ek çeşitli aktiviteleri yöneten bir merkezdir. Merkezin çalışmaları temel olarak hızla kentleşen dünyada şehirlerin değişen fiziksel formuna odaklanmakta, değişim ve gelişmeler neticesinde insan topluluklarını ve şehirlerin birbirileriyle nasıl etkileşime girdiğini toplum, kültür ve çevre ilişkileri çerçevesinde incelemektedir. Direktörlüğünü kent çalışmaları Profesörü Ricky Burdett’in yaptığı oluşumun, genel müdürlüğünü şehircilik üzerine önemli çalışmaları ve birikimi bulunan Philipp Rode, Şehir Programları direktörlüğünü ise Suzanne Hall yapmaktadır. LSE Cities şehre dair eğitim, araştırma ve tanıtım çalışmalarına sunduğu katkı nedeniyle birçok prestijli ve yüksek profilli ödüle layık görülmüştür. Bunların en

önemlilerinden biri LSE Cities’in “geleceğin şehirleri ve yeni nesil kent liderleri için eğitim, araştırma ve politika oluşturma” çabalarına değer görülen “The Queen’s Anniversary Prize for 2016-2018”dir. Bu ödüle ek olarak merkezde yürüttükleri çalışmalar ile Merkez’in Danışma Kurulu’nda yer alan Prof. Richard Sennett “2018 New Year Honours”, Prof. Ricky Burdett “2017 New Year Honours”, Doç. Suzanne Hall ise 2017 yılında “Philip Leverhulme Ödülü”ne layık görülmüştür.

2012-2030 yılları için kentlerin nüfus artış hızı projeksiyonu (Kaynak: https:// urbanage.lsecities. net/data/populationsof-the-largest-urbanagglomerations Erişim Tarihi: 23.07.2019)

LSE Cities’in çalışma alanları 3 başlık altında incelenebilir: • Araştırma • Eğitim • Urban Age Project LSE Cities’in çalışma alanları içerisinde en önemli sacayaklarından birisi araştırmalardır. Bu araştırmalar temel olarak mekân ve toplum, şehir yönetişimi ve çevre konularına odaklanmaktadır. Bu alanlarda yapılan çalışmalar ile birlikte kentsel gelişmenin teorik ve disiplinlerarası bilgilerle geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırmalardan öne çıkanlar, mekân ve toplum alanında “Precarious Homes”, “Incremental Infrastructure”, “Experiencing

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Density”, “Metropolitan Melancholia”; çevre alanında “New Climate Economy: Coalition for Transitions”, “RAMSES”, “Resources Urbanism”; şehir yönetişimi alanında ise “Governing Infrastructure Interfaces”, “New Urban Governance”, “Metropolitan Indicators” ve “Towards Urban Growth Analytics for Yangon” olarak listelenebilir. LSE Cities yukarıda bahsi geçen projeleri gerçekleştirirken ve diğer çalışmalarını yürütürken ilgili alanlarda deneyim sahibi, ulusal ve uluslararası birçok kişi, kurum ve kuruluş ile işbirliği yapmaktadır. Metnin devamında bu kurum ve kuruluşlar listelenmiştir: • 100 Resilient Cities • African Centre for Cities • Ajuntament de Barcelona • Alan Baxter Associates • Bay Area Council Economic Institute • Bloomberg Philanthropies • Buro Happold • C40 • Centre for the Analysis of Social Exclusion, LSE

• Netherlands Ministry of Housing, Spatial Planning, and the Environment • Olympic Park Legacy Company • Ove Arup Foundation • Rogers, Stirk and Harbour + Partners • Seoul Development Institute • Stockholms stad • The Andrew W. Mellon Foundation • The Brookings Institution, Washington DC • The Grantham Research Institute on Climate Change and the Environment, LSE • The New Climate Economy (NCE) • The State and City of São Paulo • The State of Bavaria and the City of Munich • Transport for London • UN-Habitat • United Cities and Local Governments (UCLG)

• Cisco Systems

• United Nations Environment Programme (UNEP)

• Deutsche Bank Research

• University of Cape Town

• Distrito Federal, Mexico City

• University of São Paulo

• European Commission

• World Health Organisation

• European Institute for Energy Research (EIFER)

• World Health Summit

• Greater London Authority • Hong Kong University • Indian Institute of Technology • Karlsruhe Institute of Technology • La Città di Torino • LSE Kuwait Programme • MacArthur Foundation • Metropolis

• National Institute of Urban Affairs, India

• World Resources Institute (WRI) LSE Cities yürüttüğü araştırma faaliyetlerinin yanı sıra kent ekseninde eğitim programlarına da sahiptir. Kentsel Tasarım ve Sosyal Bilimler Yüksek Lisans Programı kent alanında araştırma bazlı proje ve saha çalışmalarının yürütüldüğü disiplinlerarası bir programdır. Öğrenciler çalıştıkları alanda uzman akademisyen ve uygulayıcıların gözetiminde bağımsız araştırmalarını yürütmektedirler.

ŞEHİR & TOPLUM

Akademisyen ve uygulayıcılar kadar şehirlere yön veren bir diğer aktör grubu ise yöneticilerdir. LSE Cities lisansüstü eğitime ek olarak profesyoneller ve yöneticiler için de eğitim programları sunmaktadır. “Executive MSc” olarak sunulan yönetici yüksek lisansı iki yıl yarı zamanlı olarak sürmektedir. Bu programlara ek olarak özel firmalar ve belediyeler gibi organizasyonlar için LSE Cities tarafından çeşitli eğitim programları düzenlenmektedir. URBAN AGE PROJECT London School of Economics tarafından düzenlenen Urban Age Project, aslında çok boyutlu ve disiplinlerarası bir çalışma atölyesi olarak da değerlendirilebilir.

Urban Age logo.

Deutshe Bank’a bağlı Alfred Herrhausen Gessellschaft tarafından desteklenen Urban Age Project kapsamı altında çeşitli faaliyetler bir arada yürütülmektedir. Hızla kentleşen ülkelerdeki şehirlerin gelişimlerini incelemeyi ve geleceklerini doğru bir biçimde şekillendirilebilmesini amaçlayan Urban Age Projesi’nin başlıca işleri arasında konferanslar, istatistik ve data toplama çalışmaları, araştırmalar, raporlar ve yayın faaliyetleri bulunmaktadır. Urban Age Projesi kapsamında on üç şehir, dokuz ana tema altında disiplinlerarası bir şekilde derinlemesine mercek altına alınmaktadır. Bu şehirler; Addis Ababa, Berlin, Delhi, Hong Kong, İstanbul, Johannesburg, Londra, Mexico City, Mumbai, New York, Rio de Janiero, São Paulo ve Şangay’dır.

Temalar ise; • Çevre • Ekonomi • Kamusal mekan • Kent formu • Konut • Sağlık • Sosyal kapsayıcılık • Ulaşım • Yönetişim başlıklarından oluşmaktadır. 1. Urban Age Konferansları Urban Age Conferences adı altında düzenlenmekte olan konferanslar ile küresel şehirler ağının sosyal ve mekânsal dinamikleri ile ilişki kurulmaktadır. Urban Age, çağdaş kentleşmenin karmaşık dinamiklerini daha iyi anlamak için dört kıtaya yayılarak 15 şehirde konferans düzenlemiştir. 2005 yılında başlayan ve 2018 yılında 17.’si düzenlenen konferansın düzenlendiği yıl ve kentler aşağıdaki gibidir: • Şubat 2005 / New York • Temmuz 2005 / Şangay • Kasım 2005 / Londra • Şubat 2006 / Mexico City • Temmuz 2006 / Johannesburg • Kasım 2006 / Berlin • Kasım 2007 / Mumbai • Aralık 2008 / São Paulo • Kasım 2009 / İstanbul • Aralık 2010 / Chicago • Kasım 2011 / Hong Kong • Aralık 2012 / Londra • Ekim 2013 / Rio de Janeiro • Aralık 2014 / Delhi • Kasım 2015 / Londra • Temmuz 2016 / Venedik Bienali • Kasım 2018 / Addis Ababa

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Bazı küresel şehirlerin 2009 yılına ait sınır ve kentleşme alanı haritaları

(Kaynak: https://issuu.com/lsecities/docs/urbanageistanbulnewspaper Erişim Tarihi: 23.07.2019)

ŞEHİR & TOPLUM

Urban Age Conference 2009 – İstanbul: Kesişimler Şehri 2005 yılında başlayan Urban Age konferans dizisi 2009 yılında İstanbul’da yapılmıştır. İstanbul’un Arap ülkelerini, Kafkasları ve Avrupa’yı birleştiren ticari potansiyelinin beraberinde ruhu olan bir şehir olarak küresel bağlamdaki güçlü yanı, konferans komitesinin gözünü bu kente çevirmesine neden olan etkenlerdendir1. İstanbul’un kentleşme sürecinde yaşanan ve ileride yaşanması muhtemel problemlerin ele alındığı konferans dizisi, hem İstanbul’un kentleşme süreci için ufuk açıcı olması hem de İstanbul’un dünya şehirleşme tartışmaları literatürüne girmesi bakımından önemlidir. Hâlihazırda

1996

yılında

İstanbul’da

düzenlenen Birleşmiş Milletler HABITAT II toplantısından sonra bu birikimin giderek arttığı ve İstanbul’un dünya kentleri arasında adının sıkça geçmesi dikkate değerdir.

ekibinden Phlipp Rode, Sasskia Sassen,

Şehirlerin 2018

Richard Sennett, Deyan Sudjo gibi isimlerin

yılına ait ulaşım

yanı sıra İlhan Tekeli, Ömer Kanıpak, Sema

istatistikleri (Kaynak:

Erder, Çağlar Keyder, Murat Güvenç, Haluk Gerçek, Asu Aksoy, Orhan Esen, Eda Ünlü Yücesoy gibi Türkiye’nin en önemli akademisyen ve uzmanları konferansta İstanbul kentleşmesi üzerine birikimlerini sunmuştur.

İstanbul’un

https://lsecities. net/wp-content/ uploads/2019/07/ Final-DevelopingUrban-Futures-UrbanAge-conference-

yönetişim,

newspaper.pdf Erişim

ulaşım, işgücü, kentsel doku ve bölgesel

Tarihi: 23.07.2019)

dinamiklerini detaylı olarak ele alan veriler, diğer dünya kentleri ile karşılaştırmalı çalışmalarla raporlaştırılmıştır.

Urban Age Conference 2018, Addis Ababa: Developing Urban Futures (Urban Age 2018 Konferansı, Addis Ababa: Geleceğin Gelişen Kentleri) London School of Economics’in Alfred Herrhausen

Gessellschaft

ortaklığı

ile

gerçekleştirdiği Urban Age Konferansı’nın 17.’si ise geçtiğimiz yıl 29-30 Kasım 2018

İstanbul’da düzenlenen Urban Age, serinin

tarihinde

“Developing

Urban

Futures”

9. konferansı olarak “İstanbul Kesişimler

başlığı altında Etiyopya’nın başkenti olan

Şehri” adı ile ele alınmıştır. Urban Age

Addis Ababa’da gerçekleştirildi.

1 http://www.hurriyet.com.tr/avrupa-da-iki-buyuk-baskent-var-biri-londra-digeri-istanbul-12281762

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Gerek Urban Age Project kapsamında Addis Ababa’nın odak kentlerden birisi olması, gerekse geçtiğimiz yıl etkinliğin Addis Ababa’da gerçekleştirilmesi tesadüf ya da bir farklılık arayışı değil, Afrika’nın hızla kentleşmesi ile doğrudan ilgilidir. Yapılan araştırmalar sonucunda ulaşılan kestirimler, 2050 yılına kadar şehirlerin mevcut nüfusuna yaklaşık 2,5 milyar insanın daha ekleneceğini göstermektedir. Üstelik bu artışın neredeyse %90’lık bir kesme dayanan büyük bir kısmının Asya ve Afrika’daki şehirlerde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla bugün %40 oranında kentleşmiş nüfusa sahip Afrika kıtası özelinde, bölgede yaşanan nüfus artışı ve artan kentleşme eğilimi ile birlikte mevcutta 500 milyon olan rakam 1,4 milyara çıkacaktır. Bu gelişmeler ışığında etkinlikte sadece Addis Ababa değil, aynı zamanda Lagos, Nairobi, Kampala, Accra, Darüsselam ve Cape Town gibi özellikle Sahra altı Afrika şehirlerindeki mevcut durum, sorun, uygulanan politikalar ve gelecekteki şehir vizyonları kent uzmanları, araştırmacılar, yöneticiler ve uygulayıcılar tarafından ele alınmıştır. Bahsi geçen şehirler kentsel değişim, planlama, iş gücü, finansman, yönetişim, ulaşım, verimlilik, inovasyon gibi önemli başlıklar açısından değerlendirilmiştir. Konferans’ın ilk gününde Afrika’nın temel problemleri, kentsel gelişme, üreticilik ve yaratıcılık konuları, planlama ve konut meseleleri tartışılmıştır. İkinci günde, ulaşım ve teknoloji, Etiyopya kentsel dönüşümü, kentsel yatırımlar ve kapsayıcılık konuları ele alınmıştır. LSE Cities ve Urban Age Direktörü Ricky Burdett’ın koordinasyonunda düzenlenen konferansa, LSE profesörleri, Etiyopya ve Ababa’nın şehircilikten sorumlu kamu uzmanları, Paris, Karachi, Seul, Leipzig gibi şehirlerden belediye üst düzey yöneticileri ve profesörler katılım sağlamıştır.

Urban Age Conference 2018 - Addis Ababa: Developing Urban Futures

2. Yayınlar Urban Age Konferansları’nın raporları konferanslarla beraber yayınlanmakta ve web sitesinden sunulmaktadır. Projenin başındaki isimlerle çıkardıkları kitaplar ise Londra merkezli Phaidon Yayınevi’nden yayınlanan üç kitaptan oluşmaktadır. Bunlar, Ricky Burdett ve Deyan Sudjic tarafından hazırlanan The Endless City (2008) ve Living in the Endless City (2011); Ricky Burdet ve Philipp Rode imzası taşıyan Shaping Cities in an Urban Age (2018) isimli kitaplardır. The Endless City, Avrupa, Güney Amerika, Çin, Afrika ve Amerika’dan 34 farklı isimden katkı ile 21. yüzyıl kentlerindeki sorunları göz önüne koyan verilere bağlı durumlar paylaşılmıştır. Bu kitabın devamı niteliğinde çıkan Living in the Endless

ŞEHİR & TOPLUM

Afrika şehirleri hakkında 2018 yılına ait istatistikler (Kaynak: https://lsecities.net/wp-content/uploads/2019/07/FinalDeveloping-Urban-Futures-Urban-Age-conference-newspaper.pdf Erişim Tarihi: 23.07.2019)

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

City’de ise belediye başkanları, mimarlar, şehir plancıları, akademisyenler ve politika üreticilerinin katkılarıyla, Mumbai, Sao Paulo ve İstanbul şehirlerinin de aralarında yer aldığı dokuz şehrin zorlukları ve kazançları incelenmiştir. 2018’de yayınlanan Shaping Cities in an Urban Age kitabında 37 ayrı makale ile politika üreticileri, uygulamacılar ve akademisyenler tarafından 1990’dan bu yana Addis Ababa, Londra ve Delhi gibi kentlerdeki değişim; New York, Hong Kong ve Rio de Janerio gibi küresel kentlerdeki gelişim dokusu, eşitsizlikler ve enerji tüketimi karşılaştırılmıştır. Kentleri daha parçalı ve daha eşitsiz hale getiren, kentlerde çevresel zarara neden olan mevcut eğilimler ortaya koyulmuş ve kentler dünyasını şekillendiren kent kurucularına ilham ve bilgi kaynağı oluşturmak üzere daha entegre bir sosyal, çevresel ve mekânsal yaklaşım için tartışmalara yer verilmiştir.

“Living in the Endless City” kitap kapağı

Kitapların kapak tasarımında yer alan dünya kentleşme nüfusuna dair sayısal veriler ve sembollerin, programın marka çalışmasının bir parçası olarak ele alındığı söylenebilir (Brenner, Schmid, 2013).

“Shaping Cities in an Urban Age” kitap kapağı

3. Veriler

“The Endless City” kitap kapağı

Küresel kentlerin mukayese edilebilir veri ve görsel bilgilerinin, temel mekânsal, sosyal, ekonomik ve çevresel göstergeler ile sunulduğu Urban Age, bu çalışmalarını yayınları ve konferansları yanı sıra web sitesi üzerinden erişilebilir kılmıştır2. Kentlerin büyüme verilerinden konut yoğunluğuna, iş gücü verisinden ulaşım verilerine merkezin merceğindeki kentlerin belirli yıllara göre değişimini izlemek mümkündür. 2 Metinde bahsi geçen verilere erişmek için: urbanage.lsecities.net/data

ŞEHİR & TOPLUM

Site üzerinde çeşitli filtreleme işlemlerine olanak sağlanarak istenilen bilgi, veri ve görselleştirme çalışmalarına hızlı bir şekilde ulaşılabilmesi kolaylaştırılmıştır. İlgili çalışmalar içerik tipi (data, makale, konferans, bülten, konuşma vb.), tema, şehir, yıl ve katkı sağlayan kişiler bazında filtrelenebilmektedir. 4. Katkı Sağladıkları Diğer Etkinlikler Urban Age, çalışmalarıyla Venedik Bienali’nden Birleşmiş Milletler HABITAT konferanslarına, küresel ölçekte şehircilik meselesini ele alan etkinliklerde ayrıca yer almaktadır. URBAN AGE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Kentsel nüfusun, toplam dünya nüfusunun %55’ini oluşturduğu bugün, küresel GSYH’nin %70’i kentlerde üretiliyor. 2050 yılına kadar %68’e yükselmesi beklenen kentsel nüfus ile orantılı olarak küresel GSYH’de kentlerin öneminin giderek artacağı belirgin olarak görülmektedir. Urban Age’in yönünü 21. yüzyılın gelişmekte olan ve gelişimini çoktan tamamlamış kentlere çevirmesi de bu sebeple ilişkilidir. Londra, New York, Berlin gibi gelişmiş ülkelerin büyük kentlerinin yanında Mumbai, Delhi, Addis Ababa gibi gelişmekte olan ülkelerin hızla büyüyen kentlerini bir arada izlemenin ardında Urban Age’in üzerinde durduğu sosyal demokrat temaların olduğunu söylemek mümkün. Urban Age Project’in, kentlerin fiziksel ve sosyal yapısını oluşturan alanları, kentsel nüfus verileri ile okumasının ve kentsel adalet kavramını sorgulayarak irdelemesinin mevcut küresel ve yerel kentleşme çalışmaları içerisinde bir uzlaşı alanı sağladığı da söylenebilir. Urban Age Project, bir yanıyla gelişmekte olan kentlere katkı sunmaktadır. Son yirmi beş yılda, Asya megakentlerinin nüfus yoğunluğu

artışı ile gelişmiş ülke metropollerindeki nüfus

yoğunluğu

dinamiklere çıkan

işaret

sonuçların

artışı

oldukça

farklı

etmektedir.

Buradan

beraberinde

yarattığı

çevresel ve kent formu değişiklikleri, ulaşım çözümleri, toplumsal sağlık, kapsayıcılık ve yönetişim gibi alanlarda alınan stratejiler, konut politikaları, kamusal mekân anlayışı ve ekonomik dengeler, bu proje kapsamında bütüncül bir rapor halinde sunulmaktadır. Son çalışmalarında kentsel yayılma, kentsel morfoloji, kentsel hareketlilik, iklim ve çevre, ekonomi, yaşam kalitesi, toplumsal eşitlik ve demografi alanlarına odaklanan Urban Age Project, bu alanlardaki sorunların çözümü için yönetişim çözümlemesini de ciddiye almaktadır. Diğer yandan disiplinlerarası bir bakış açısı ile araştırmalarını yürüten Urban Age’in,

konferanslarında,

programın

düzenlendiği ülke ve kentin etkin yerel ve

merkezi

yöneticileri,

araştırmacıları,

uzmanları ve uygulamacıları ile bir araya gelmesi, çalışmaların akademik düzeyde kalmasından

ziyade

seçilen

kentlerde

kentsel gelişimi birlikte öğrenmek, yönetmek ve izlemek için katılımcı bir platform sağlamaktadır. Urban Age’in kentleri veriye dayalı olarak analiz etme ve birbirleri ile kıyaslama noktasındaki

istikrarlı

Ekonomi

Siyaset

çabası, Bilimi

Londra Okulu’nun

akademik çalışmalarının, kentleri yöneten ve uygulama dünyası içerisindeki aktörler ile ilişkisini devamlı tutarak hem gelişmiş hem de gelişmekte olan kentlerin aynı zamandaki var oluş sorunlarına ve potansiyellerine odaklanmaktadır.

İnsanlığın

mevcut

zorluklarını ve kolaylaştırıcılarını fark ederek bunları izleyen, gözlemleyen, tartışan ve takip eden yapısı ile Urban Age Project ve Konferansları, kentsel çağın yönünü izlemekle beraber tayin etmeye de devam edecek gibi görünmektedir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KAYNAKÇA Brenner, Schmid (2013) The ‘Urban Age’ in Question, International Journal of Urban and Regional Research, DOI: 10.1111/14682427.12115. Burdett, R., & Sudjic, D. (2007). The endless city: An authoritative and visually rich survey of the contemporary city. Phaidon Press. Burdett, R., Sudjic, D., & Cavusoglu, O. (2011). Living in the endless city. Phaidon. Burdett, R., Rode, P., & Press, P. (Eds.). (2018). Shaping cities in an urban age. Phaidon. Madden, D. (2012) City becoming world: Nancy, Lefebvre and the global-urban imagination. Environment and Planning D: Society and Space 30.5, 772–87. Paul Knox (Ed.), Atlas of Cities. UK: Princeton, 2014. Urban Age Raporu (2009) https://lsecities. net/ua/conferences/2009-istanbul/ Urban Age Raporu (2018) https://lsecities. net/publications/conference-newspapers/ developing-urban-futures/ LSE resmi sitesi https://lsecities.net/ Urban Age Project resmi sitesi: https:// urbanage.lsecities.net/ Urban Age Youtube sayfası: https://www. youtube.com/user/UrbanAge Urban Age Conference 2009 – İstanbul: Kesişimler Şehri videoları: h t t p s : // w w w . y o u t u b e . c o m / playlist?list=PL99C66F917607C7F8

ŞEHİR & TOPLUM

Urban Age 2018, Şehir karşılaştırması (Kaynak: https://lsecities.net/wp-content/uploads/2019/07/Final-Developing-UrbanFutures-Urban-Age-conference-newspaper.pdf Erişim Tarihi: 23.07.2019).

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…Konferans kapsamında düzenlenen FuckUp Night isimli etkinlikte Ghent, Oslo, Stockholm, Vancouver ve Viyana’dan kent liderleri her zaman başarılı olmadıklarını, başarısızlıklarını nasıl öğrenme deneyimine dönüştürdüklerini anlatan konuşmalar yapmıştır. Konferans, daha önce var olan bu formatı kamu sektörüne taşımış ve hatalar yapılmasının çok doğal olmasının yanında bu hataların sürdürülebilir şehirlere ulaşma noktasında değişimi tetikleyecek katalizör görevi üstlenebileceğini göstermiştir…

ŞEHİR & TOPLUM

iş dünyasından, araştırma, inovasyon ve bilim dünyasından, emlak sektöründen, sivil toplum kuruluşları ve start-up’lardan, ulusal ve yerel yönetimlerden yetkilileri, şehir plancıları ve mimarları bir araya getirmektedir.

KENTSEL GELECEK KÜRESEL KONFERANSI: GRAZ’DAN VİYANA AKTARMASIYLA OSLO’YA

H a t i c e

Konferansın odağına aldığı konular her yıl bir miktar değişkenlik göstermekte, yerel ve uluslararası paydaşların öncelik arz ettiğini belirttiği kentsel meseleleri dikkate alarak temalar belirlenmektedir. 2014 ve 2016 yılında Avusturya’nın Graz şehrinde düzenlenen konferans, 2018 yılında Viyana’da, 2019 yılında Norveç’in başkenti Oslo’da gerçekleşmiştir. Konferansın 2020 yılında Lizbon’da ve 2021 yılında Rotterdam’da yapılacağı duyurulmuştur.

Ç e t i n l e r d e n *

vrupa’nın sürdürülebilir şehirlere ilişkin en büyük etkinliklerinden biri olan Urban Future Global Conference (Küresel Kentsel Gelecek Konferansı), 2014 yılından bu yana her yıl farklı bir Avrupa kentinde düzenlenmektedir. Konferans, yaptığı işe tutkuyla bağlı olan etkili ve vizyoner karar alıcıları “Şehri Değiştirenler (City Changers)” olarak tanımlamakta ve kentleri daha sürdürülebilir kılmak için çalışan ve buna muktedir olan kişileri bir araya getirmeyi hedeflemektedir. Kentlerin, gezegenin sürdürülebilir geleceği için kilit bir noktada olduğu düşüncesinden hareketle programını oluşturan konferans, dünyanın dört bir yanındaki belediyelerden,

2014 yılında BM Avrupa Ekonomik Komisyonu ile işbirliği içerisinde düzenlenen konferansın ilk yılında, Orta Avrupa’nın önde gelen akıllı şehir etkinliği olarak konumlandırıldığı görülmektedir. Birleşmiş Milletler ile ortaklaşa düzenlenen oturumlarda devletler ve şehir yönetimleri yuvarlak masa ve soru-cevap oturumlarında ulusal devletlerin yerel akıllı şehir girişimlerini nasıl destekleyebilecekleri ve büyük ve orta ölçekli şehirlerde akıllı şehir dönüşümünde başarı faktörleri konuşulmuştur. İki gün süren ve 1014 katılımcı, 187 konuşmacının katıldığı bu konferansta dört ana tema belirlenmiştir: Akıllı hareketlilik, akıllı enerji, akıllı yaşam ve şehir planlama ve akıllı iletişim. Akıllı hareketlilik teması altında toplu taşıma, elektro hareketlilik, vatandaşların hareketlilik örüntülerindeki değişimin nasıl sağlanabileceği, trafik akışı optimizasyonu ve şehirlerde bireysel araçlardan kaynaklanan trafiğin nasıl azaltılabileceği konularına değinilmiştir. Akıllı enerji teması kapsamında ise kentleri enerji verimli kılmak

*Marmara Belediyeler Birliği Kurumsal İletişim Koordinatörü ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

adına kentler için stratejik enerji seçenekleri, yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimi, kentsel enerji altyapısı, kentsel enerji korunumu inisiyatifleri konuları tartışılmıştır. Akıllı yaşam ve şehir planlama temasına ilişkin şehir plancıları, mimarlar, emlak uzmanları şehir planlamadaki son trendler, sürdürülebilir bölgeler oluşturulurken yaşanan zorluklar, yeşil binalar, akıllı yapı teknolojileri, bağlantılı yaşamın şehirler ve kentsel planlama üzerindeki olası etkileri mercek altına almıştır. Son olarak düzgün bir iletişim söz konusu olmadıkça değişimin gerçekleşmesinin mümkün olmayacağından hareketle akıllı iletişim teması ile tartışmalı konulara ilişkin nasıl bir iletişim süreci yürütülmesi gerektiği, büyük verinin kentler üzerindeki etkisi ve kentsel karar alma süreçlerinde sosyal trendlerin etkileri incelenmiştir. Bu dört tema çerçevesinde tasarlanan 43 oturumda dünyanın birçok noktasındaki kentlerden, bölgelerden ve teknoloji sağlayıcılardan iyi uygulama örnekleri ve vaka analizleri sunulmuştur. Konferans kapsamında düzenlenen Urban Future EXPO isimli fuar, 2000 metrekarelik bir

alanda teknolojik çözümler, sürdürülebilir projeler ve araştırmaları katılımcılarla buluşturmuştur. Konferans kapsamında düzenlenen Graz Talks başlıklı konuşma serisinde ise siyaset bilimi profesörü Benjamin Barber, MIT Media Lab’daki City Science araştırma grubunun direktörü Kent Larson ve Amerikalı fütürist Alex Steffen gibi isimler ilham verici konuşmalar yapmıştır. İkincisi 2016 yılında düzenlenen konferansta ise 51 ülkeden 1600 katılımcı ve 200 konuşmacı bir araya gelmiştir. Akıllı şehir vurgusunun yerini sürdürülebilirlik kavramına bıraktığı bu konferansta yine hareketlilik, yaşam ve şehir planlama, iletişim ve kaynaklar temalarına odaklanılmıştır. 100 belediye başkanı, 200 konuşmacı, 40 oturum ve atölye, fuarda 60 stand sahibinin yer aldığı konferansta Avrupa Komisyonu, Dünya Bankası, Euro Cities, Urban Land Institute ve WWF partnerler arasında öne çıkmıştır. Yine bir yıl aradan sonra 2018 yılında Viyana’da düzenlenen üçüncü Urban Future konferansında katılımcı sayısı bir önceki konferansa oranla iki katına çıkmış ve 3000

ŞEHİR & TOPLUM

katılımcı, 57 oturumda 230 konuşmacıyı takip etmiştir. Viyana içerisinde 42 farklı teknik gezi düzenlenmiş, fuaye alanında 50 farklı stant açılmıştır. Konferansın destekçileri arasında LSE Cities, Covenant of Mayors for Climate&Energy ve Ernst&Young göze çarpmaktadır. Konferans kapsamında düzenlenen FuckUp Night isimli etkinlikte Ghent, Oslo, Stockholm, Vancouver ve Viyana’dan kent liderleri her zaman başarılı olmadıklarını, başarısızlıklarını nasıl öğrenme deneyimine dönüştürdüklerini anlatan konuşmalar yapmıştır. Konferans, daha önce var olan bu formatı kamu sektörüne taşımış ve hatalar yapılmasının çok doğal olmasının yanında bu hataların sürdürülebilir şehirlere ulaşma noktasında değişimi tetikleyecek katalizör görevi üstlenebileceğini göstermiştir. 2019’DA AVRUPA YEŞİL BAŞKENTİ EV SAHİPLİĞİNDE 2019 yılında gelindiğinde ise Urban Future, Norveç’in başkenti Oslo’da 300 konuşmacıyı 85 oturumda 3000 katılımcı ile buluşturmuştur. 22-24 Mayıs 2019 tarihlerinde düzenlenen konferansa Norveç İklim ve Çevre Bakanı Ola Elvestuen, Oslo Belediye Başkanı Raymond Johansen, Tiran Belediye Başkanı Erion Veliaj, Stockholm Belediye Başkanı Anna König Jerlmyr, Kopenhag Belediye Başkanı Frank Jensen, Reykjavik Belediye Başkanı Dagur B. Eggertsson, Rotterdam Belediye Başkan Yardımcısı Arno Bonte, Milano Belediye Başkan Yardımcısı Pierfrancesco Maran gibi isimler konuşmacı olarak katılmıştır. Kentsel hareketlilik, Yapılı Çevre ve Mimari, Liderlik, Yeşil İş ve İnovasyon temaları etrafında düzenlenen konferans Oslo bölgesinde iklim dostu kentsel gelişmeyi destekleyen inovatif proje FutureBuilt ile ortaklaşa düzenlenmiştir. Bugün alınacak kararların gelecekte büyük bir etkiye sahip olacağı ve hareketliliğin sürdürülebilir kentler için kritik bir bileşen olduğu göz önünde bulunarak

hareketlilik uzmanları, şehir plancıları, toplu taşıma uzmanları tarafından motorlu araçsız, bisiklet ve yaya dostu kentlere odaklanılmıştır. Sürdürülebilir ekonomi için özel sektör ve kent yönetimlerinin iş birliğinin önemi vurgulanmış, sürdürülebilir şehirler için hem bireysel tercihler ve toplumsal öncelikler hem de liderlerin değişimi tetikleyecek tutumları örneklendirilmiştir. Otoritenin geçmişe ait bir kavram olduğu, yeni karar alma süreçlerinin ve ortak bir kent vizyonunun değişim için kilit öneme sahip olduğu mesajını veren oturumlar düzenlenmiştir. Arazi kullanımı, inşaatların karbondioksit miktarından mevcut yapı stokunun enerji tüketimine geniş bir boyutta sorgulanmıştır. 2019 Avrupa Yeşil Başkenti seçilen Oslo’da gerçekleştirilen program kapsamında, yeşil başkent ödülünün nasıl kazanıldığını gösterir nitelikte 40 teknik gezi ve 20 yan etkinlik düzenlenmiştir. Döngüsel ekonomi konusuna geniş yer veren konferansta aynı zamanda Oslo, Kopenhag, Helsinki gibi şehirlerin yöneticileri iklim değişikliği ile mücadele yöntemlerini, emisyonları düşürmek için yürüttükleri eylem plan ve projelerini aktarmıştır. Konferansın yüzü aşkın partneri arasında Covenant of Mayors, C40 ve EUROCITIES de yerini almıştır. Oslo, sürdürülebilirliği odağına alan bir konferansın düzenlenmesi noktasında ideal bir örnek şehir olarak görülmektedir. Oslo, Avrupa Yeşil Başkenti olarak diğer şehirlere de model olma sorumluluğu üstlenmiştir. Bu sorumluluk, iklim ve çevreye ilişkin hedeflere daha çabuk varılması adına teşvik edici olarak görülebilir. Hızla büyüyen Oslo, 2030 yılında ilave 100.000 insana daha ev sahipliği yapan bir kent haline gelecektir. Dünya çapında görülen bu nüfus artışı eğilimiyle birlikte bugün dünya nüfusunun kabaca yarısı kentlerde yaşarken bu oran birkaç on yıl içerisinde üçte ikiye çıkacaktır. Oslo bu noktada yeni çözümlerin uygulanıp hayata geçirilmesi için ideal ölçekte bir şehirdir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

ormanlarıyla da öne çıkmaktadır. Konferans, şehrin içerisindeki ev gibi sıcak ve konforlu kafeleri, modern restoranları ve havalı grafiti alanlarını gösteren bir harita paylaşarak kent yaşamının cazibesini katılımcılarla paylaşmıştır.

2030 yılında kadar sera gazı salınımını yüzde 95 oranında azaltmayı hedefleyen Oslo’da belediyenin karbondioksitin hesabını, parasının hesabını tuttuğu ölçüde titizlikle önemsediği görülmektedir. 2019 yılının Mart ayında Oslo’da satılan otomobillerin yüzde 76’sının elektrikli araç olduğuna dair istatistiki bilgi konferansta verilmiştir. Bunun yanında 2028 yılında Oslo’nun tüm otobüs filosunun sıfır emisyon araçlardan oluşması amaçlanmaktadır. Son 30 yıl içerisinde Oslo’nun nüfusuna 200 bin yeni sakin eklenmesine karşın hava ve su kalitesinde, ulaşımda, okullarda iyileşme yaşanmış ve daha aktif bir kent yaşamı ortaya çıkmıştır. Norveç’in başkenti sadece iklim dostu olmakla kalmayıp New York Times’ın işaret ettiği üzere şahane mimarisi ve erişilebilir doğası ve

Konferansın da kentin içinde birbirine yürüme mesafesinde altı farklı mekana yayılması katılımcılara şehrin içerisinde bir gezintiye çıkma ve tüm detaylarıyla kenti deneyimleme fırsatı sunmuştur. Oslo Terminali’ne çok yakın olan yeni tasarlanan otel Clarion Hotel The Hub’da, büyük bir salona sahip tiyatro Folketeateret’te, Norveç’in en aktif ve çeşitli kültür evi Kulturhuset’te, olağanüstü bir kültürel mekana dönüşmüş olan kilise Kulturkirken Jakob’ta, Norveç Tasarım ve Mimari Merkezi DOGA’da ve fiyortun hemen yanı başındaki müzikten sanata, yeme içmeden çeşitli aktivitelere ev sahipliği yapan Salt’ta oturum ve etkinlikler düzenlenmiştir. Oslo, şehir merkezi çok büyük olmadığı için yürüyerek keşfetmesi kolaydır. Üstelik kentlilere bisiklet sunan 250 adet istasyonuyla bisikletli ulaşım açısından rahatlık sağlamaktadır. Oslo Bysykkel uygulaması üzerinden şehirdeki bisiklet istasyonlarının haritası ve doluluk, boşluk ve uygunluk durumlarına ilişkin bilgi

ŞEHİR & TOPLUM

sunulmaktadır. Ruter isimli toplu taşıma sistemi kapsamında şehir otobüsleri, tramvaylar, metrolar, trenler ve feribotlar bilet sistemine dahildir. Ruter mobil uygulaması üzerinden bilet alınabilmektedir. Feribotlar ile Oslo Fiyort’undaki adalara ulaşım sağlanabilmektedir. AVRUPA ÇAPINDA DÜŞÜK KARBONLU YAPI RENOVASYONU Oslo’da düzenlenen Urban Future ile birlikte Dünya Yeşil Binalar Konseyi (WorldGBC), sekiz şehir ve partnerleri ile işbirliği içerisinde BUILD UPON2 projesinin duyurusunu yapmıştır. Avrupa şehirlerindeki yapı yenilenmesini hızlandıracak olan bu proje Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir ve şehirlerin ulusal devletler ve endüstri ile güçlerini birleştirip yapı stoğunun dekarbonizasyonunu 2050 yılına kadar tamamlamayı hedeflemektedir. Türkiye’den Eskişehir, İrlanda’dan Dublin, İspanya’dan Madrid, İtalya’dan Padova, Hırvatistan’dan Velika Gorica, Macaristan’dan Budaörs ve Birleşik Krallık’tan Leeds bu sekiz pilot şehir arasında yer almaktadır.

bölgeler ve liderlik olarak belirlenmiştir. Kent lojistiğini yeniden planlama noktasında kreatif ve ekonomik çözümlerin tartışılacağı oturumlarda toplu taşımanın nasıl daha çekici hale getirilebileceği sorusuna yanıt aranacaktır. Departmanlar, disiplinler ve çeşitli iş kolları arasındaki yeni karar alma ve işbirliği süreçlerinin su yönetimi konusunda önemi ve suyun daha verimli kullanılması ve şehirleri sel sularına karşı dayanıklı kılınması da odak noktalarından biri olacaktır. Yaşadıkları muhitlerle bağ kuran, buraları şenlendiren, canlı hale getiren ve yeşilleştiren başarılı örneklerin sunduğu deneyimler katılımcılarla paylaşılacaktır. Geçmiş yıllarda olduğu üzere başarılı kent liderleri ekiplerine nasıl ilham verdiklerini, nasıl güven kazandıklarını ve değişimi tetiklediklerini anlatacaktır. Kente ilişkin mühim sorunların çözümü noktasında Urban Future insanların kilit bir rol oynadıklarını dillendirmekte ve değişim sürecinin aktörleriyle meseleleri tartışmaya devam etmektedir.

LİZBON’DAN ROTTERDAM’A

GÖRSEL KAYNAKÇA

Urban Future Global Conference (UFGC)’ın 2020 yılında Lizbon’da ve 2021 yılında Rotterdam’da yapılacağı duyurulmuştur. 2020 yılının ana temaları hareketlilik, su,

h t t p s : // g e i r a n d e r s . p i x i e s e t . c o m / urbanfuture2019/ h t t p s : // w w w . i r i s t a . c o m / g a l l e r y / tqyowsqcqbmx

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…Uluslararası hareketlilik ve geniş bölgesel yer değiştirmeler ile giderek daha fazla karakterize edilen bir dünyada, göç ve çeşitlilik hakkında bilimsel bilgi alışverişi ve süreç yönetimindeki deneyimleri, zorlukları ve iyi uygulamaları paylaşma ihtiyacına karşılık vermek üzere düzenlenen Uluslararası Metropolis Konferansları, paydaşlar arasında diyalog zemini oluşturulmasına ve göç sürecine dâhil olan tüm tarafların faydası için çıktı üretilmesine aracılık etmektedir…

ŞEHİR & TOPLUM

ULUSLARARASI METROPOLIS KONFERANSLARI: 1996’DAN BUGÜNE GÖÇ GÜNDEMİ

edildi. Mültecilerin %16’sı gelişmiş ülkelerde yaşarken %33’ü az gelişmiş ülkelerde yaşıyor. 2018 verilerine göre, mülteci nüfusunun yarısı 18 yaş altı çocuklardan oluşuyor. Ailelerinden ayrılmış ve refakatsiz sığınmacı çocuk sayısı 26.600 iken aynı durumda olan mülteci çocuk sayısı 111.000. Dünya üzerinde her gün ortalama 37.000 kişi, yani her bir dakikada 25 kişi, yerinden ediliyor. İnsanlık tarihinin başlangıcından beri var olan ve önemini koruyan göç mefhumu da özellikle son dönemde küresel ölçekte tartışmaların odağında yer alıyor. Bu bağlamda Uluslararası Metropolis Konferansı yaşadığımız çağın en önemli konularından birisi olan ve toplumu, ekonomiyi, siyaseti, kültürü, kalkınmayı, kısaca yaşamın ve yönetimin her alanını yoğun olarak etkileyen göç ve nüfus çeşitlilikleri alanındaki dünyanın en geniş ağına sahip, apolitik uluslararası bir konferans olarak karşımıza çıkıyor. METROPOLİS HAKKINDA: KİM DÜZENLİYOR? AMACI NEDİR?

B u r c u h a n M e r v e

A ğ c a

Ş e n e r * K o c a k o ç * *

011 yılı itibarıyla Suriye’den Türkiye’ye doğru gerçekleşen kitlesel göç neticesinde Türkiye son 4 yıldır dünya üzerinde en fazla mülteci barındıran ülke konumuna geldi. Suriye kaynaklı göç hareketi ile birlikte yerel yönetimlerin süreç yönetimindeki rolleri artarken göç konusundaki çalışmalar da ihtiyaç doğrultusunda zaruri bir nitelik kazanmaya başladı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) verilerine göre 2018 yılı sonu itibarıyla 70.8 milyon kişi yerinden

1996 yılında Kanada hükümetinin Vatandaşlık ve Göçmenlik birimi tarafından oluşturulan Uluslararası Metropolis Projesi (Metropolis), araştırmacılar, akademisyenler, göç uzmanları, hükümet yetkilileri, uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerini bünyesinde barındırıyor. 2012 yılında Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik birimi ve Carleton Üniversitesi’nin yaptığı anlaşmayla ana merkezi Kanada Ottowa’daki Carleton Üniversitesi’nde yer alan, Hollanda’nın Amsterdam şehrinde ve Asya’da sekretaryaları bulunan Metropolis; araştırmalar, uluslararası konferanslar, ortak projeler yoluyla politika geliştirmeyi ve göçün etkilerini yönetecek kurumlara destek sağlamayı amaçlıyor.

* Marmara Belediyeler Birliği Uluslararası İşbirliği Koordinatörü ve Göç Politikaları Merkezi Direktörü ** Marmara Belediyeler Birliği Uluslararası İşbirliği Uzmanı ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Metropolis’in ana karar alıcı organı olan Uluslararası Yürütme Kurulu, aralarında Türkiye’den Prof. Dr. M. Murat Erdoğan ve Prof. Dr. Ahmet İçduygu’nun da yer aldığı, göç ve çeşitlilik konusunda uzmanlaşmış kişilerden oluşuyor. Uluslararası Yürütme Kurulu yılda iki kez bir araya gelerek Metropolis’in stratejik yol haritasını şekillendiriyor. Bu bağlamda Metropolis bünyesinde göç ve çeşitlilik alanındaki gelişmeleri tanımlamak, anlamak ve gelişmelere yanıt vermek için çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmalarla, politika sürecinin gerçekçi bir anlayış üzerine kurulması ve araştırma, politika ve sivil toplum arasında faydalı bir işbirliği yaratılması hedefleniyor. 23 ülkede toplam 68 partner kuruluştan oluşan ve küresel bir ağa sahip olan Metropolis; göç ve çeşitlilik konusunda araştırma, politika ve uygulamaları bir araya getiren, ortak çalışmaya dayalı bir yaklaşım benimseyerek üniversiteler, düşünce kuruluşları, hükümetler, hizmet sağlayıcı kurumlar ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde çalışmalarını yürütüyor. Metropolis, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya-Pasifik bölgelerinin yanı sıra Afrika ve Latin Amerika’da da giderek artan bir partner ağına sahiptir. ULUSLARARASI METROPOLIS KONFERANSLARI 1996 yılından itibaren aralıksız ve düzenli olarak farklı ülkelerde gerçekleştirilen, 70’ten fazla ülkenin ve tüm kıtaların

temsil edildiği, her yıl 800’e yakın göç uzmanının katıldığı Uluslararası Metropolis Konferansları çerçevesinde paneller, çalıştaylar, teknik geziler ve yan etkinliklere yer verilmektedir. Konferanslar, öncesindeki etkinliklerle de oldukça kapsamlı bir hazırlık sürecini kapsamaktadır. Metropolis kapsamında gerçekleştirilen etkinlikler, 1990’lı yılların ortalarından beri küresel ölçekte bilgi ve deneyim paylaşımına zemin hazırlayarak araştırmacılar, uzmanlar, kilit karar alıcılar ve dünyadaki uygulayıcıların bir araya getirilmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda Uluslararası Metropolis Konferansları, göç, uluslararası hareketlilik, sosyal uyum, ekonomik entegrasyon, kalkınma, çok kültürlülük, sosyal istikrar gibi alanlarda politika geliştirilmesi, bilgi üretimi, paydaşlar arasında etkin iletişim süreçlerinin sağlanması ve uluslararası işbirliklerinin oluşturulmasını hedeflemektedir. Uluslararası hareketlilik ve geniş bölgesel yer değiştirmeler ile giderek daha fazla karakterize edilen bir dünyada, göç ve çeşitlilik hakkında bilimsel bilgi alışverişi ve süreç yönetimindeki deneyimleri, zorlukları ve iyi uygulamaları paylaşma ihtiyacına karşılık vermek üzere düzenlenen Uluslararası Metropolis Konferansları, paydaşlar arasında diyalog zemini oluşturulmasına ve göç sürecine dâhil olan tüm tarafların faydası için çıktı üretilmesine aracılık etmektedir.

ŞEHİR & TOPLUM

Tablo 1. Metropolis Konferansları Partnerler Listesi

A. ULUSLARARASI KURULUŞLAR Göç Şehirleri (Cities of Migration) EUROCITIES Avrupa Komisyonu Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (International Centre for Migration Policy Development (ICMPD)) Uluslararası Göç Örgütü (International Organization for Migration (IOM)) Uluslararası Göç Örgütü Araştırma ve Eğitim Merkezi (IOM Migration Research and Training Centre) Gyeonggi-do, Goyang-si, Korea (ROK) Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)

B. AMERİKA B.1. ARJANTİN Latin Amerika Göç Çalışmaları Merkezi (Centro de Estudios Migratorios Latinoamericanos (CEMLA)) B.2. KANADA Kanada Göç, Mülteciler ve Vatandaşlık Birimi (Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC)) FOCAL: Kanada Amerika Vakfı (Canadian Foundation for the Americas) Kültürel Topluluklar ve Göç Bakanlığı (Ministère de l’Immigration et des Communautés culturelles) Metropolis Kanada B.3. MEKSİKA Kuzey Amerika Araştırmaları Merkezi (Center for Research on North America), CISAN, Universidad Nacional Autónoma de México, UNAM B.4. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ Columbia Üniversitesi İç Güvenlik Bakanlığı (Department of Homeland Security) Göç Politikaları Enstitüsü (Migration Policy Institute) Kuzey Amerika Sınırlararası Çalışmalar Merkezi (North American Centre for Transborder Studies (NACTS))

C. ASYA-PASİFİK, AFRİKA VE ORTA DOĞU C.1. AVUSTURALYA Avusturalya Çok Kültürlülük Vakfı (Australian Multicultural Foundation (AMF)) Asya-Pasifik Sosyal Dönüşüm Çalışmaları Merkezi (Centre for Asia Pacific Social Transformation Studies (CAPSTRANS)) Uluslararası Yerleştirme Hizmetleri (Settlement Services International (SSI)) Melbourne Üniversitesi Sidney Teknoloji Üniversitesi

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

C.2. YENİ ZELANDA Uluslararası Göç, Yerleştirme ve İstihdam Dinamikleri (International Migration, Settlement and Employment Dynamics (IMSED)) Asya-Pasifik Göç Araştırmaları Ağı (Asia Pacific Migration Research Network (APMRN)) İşçi Birimi (Department of Labour) Massey Üniversitesi Ulusal Demografik ve Ekonomik Analiz Enstitüsü (National Institute of Demographic and Economic Analysis), Waikato Üniversitesi C.3. ÇİN Çin & Küreselleşme Merkezi (Center for China & Globalization (CCG)) C.4. İSRAİL Ruppin Akademik Merkezi (Ruppin Academic Center) Göçmen Uyum Bakanlığı Sosyoloji Bölümü, Tel Aviv Üniversitesi C.5. GÜNEY AFRİKA Güney Afrika Göç Projesi (Southern African Migration Project (SAMP)), Queen’s Üniversitesi

D. AVRUPA D.1. AVUSTURYA Viyana Belediyesi Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (International Centre for Migration Policy Development (ICMPD)) D.2. BELÇİKA Göç ve Etnik Çalışmalar Merkezi (Centre for Ethnic and Migration Studies (CEDEM)) Avrupa Çalışmaları Enstitüsü (The Institute for European Studies) Göç Politikaları Grubu (Migration Policy Group) D.3. DANİMARKA Danimarka Göç Çalışmaları Akademisi (Academy of Migration Studies in Denmark) Copenhagen Business School Danimarka Ulusal Sosyal Araştırma Enstitüsü (Danish National Institute of Social Research) Entegrasyon Bakanlığı D.4. FİNLANDİYA Etnik İlişkiler ve Milliyetçilik Araştırma Merkezi (Centre for Research on Ethnic Relations and Nationalism(CEREN)) Göç Enstitüsü (Institute of Migration)

ŞEHİR & TOPLUM

D.5. ALMANYA Göç, Mülteciler ve Entegrasyon Federal Hükümet Komiserliği Max Planck Institutes (MPI) Göç Araştırma Grubu (Migration Research Group), Hamburg Institute of International Economics Kuşaklararası İlişkiler, Aile, Kadın ve Entegrasyon Bakanlığı D.6. İTALYA Çok Etniklilik İnisiyatifleri ve Çalışmaları Vakfı (Fondazione ISMU) D.7. HOLLANDA Rotterdam Belediyesi Adalet Bakanlığı Göç ve Etnik Çalışmalar Enstitüsü (Institute for Migration and Ethnic Studies (IMES)), Amsterdam Üniversitesi İçişleri Bakanlığı D.8. NORVEÇ Uluslararası Göç ve Etnik İlişkiler Bölümü, Bergen Üniversitesi Çalışma ve Sosyal Kapsayıcılık Bakanlığı D.9. PORTEKİZ Coğrafi Çalışmalar Merkezi, Edebiyat Fakültesi, Lizbon Üniversitesi Luso-Amerika Vakfı (Luso-American Foundation) Göç Gözlemevi (Observatório da Emigração) D.10. İSPANYA Felsefe Enstitüsü (Instituto de filosofía) D.11. İSVEÇ Uluslararası Göç ve Etnik İlişkiler Bölümü, Malmö Üniversitesi D.12. İSVİÇRE İsviçre Göç ve Nüfus Çalışmaları Forumu (Swiss Forum for Migration and Population Studies), Neuchâtel Üniversitesi D.13. BİRLEŞİK KRALLIK Göç, Politika ve Güvenlik Merkezi (Centre for Migration, Policy and Security (COMPAS)), Oxford Üniversitesi İçişleri Bakanlığı Bilim, Göç ve Sınır Analiz Birimi (Home Office Science, Migration and Border Analysis Unit) Mülteci Çalışmaları Merkezi (Refugee Studies Centre), Oxford Üniversitesi

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Gerçekleştirilen Konferanslar ve Konu Başlıkları •

•

2004 - Cenevre, İsviçre Konu: Ortaklaşa Göç Yönetimi: Yerel, Ulusal ve Uluslararası Cevaplar

2018 - Sidney, Avusturalya Konu: Çalkantılı Zamanlarda Küresel Göç

2005 - Toronto, Kanada Konu: Farklılaşmış Şehirlerimiz: Göç, Çeşitlilik ve Değişim

2019 - Ottawa, Kanada Konu: Kapsayıcılık, Ekonomik Gelişme ve Küresel İşbirliği

•

2003 - Viyana, Avusturya Konu: Göçten Kazanç Elde Etme: Ekonomik ve Sosyal Refah İçin Fırsatlara Küresel Bakış

•

2017 - Lahey, Hollanda Konu: Göç ve Küresel Adalet

•

2016 - Nagoya, Japonya Konu: Göç ve Entegrasyonda Akıl Yoluyla Güven Yaratmak

•

2015 - Mexico City, Meksika Konu: Göç: 21. Yüzyılda Anahtar Rol Oynayanlar

•

2014 - Milano, İtalya Konu: Göç, Enerji ve Sağlık

•

2013 - Tampere, Finlandiya Konu: Küresel Ekonomik ve Finansal Çevre

•

2012 - Auckland, Yeni Zelanda Konu: 21. Yüzyılda Metropolis’e Giden Yollar

•

2011 - Ponte Delgada, Azores, Portekiz Konu: Göçün Geleceği: Küresel Değişim Perspektifleri

•

2010 - Lahey, Hollanda Konu: Adalet ve Göç: Paradoksları

Aidiyet

•

2009 - Kopenhag, Danimarka Konu: Göç ve Hareketlilik: Kültürel Çeşitliliğe Ulusal Cevaplar

•

2008 - Bonn, Almanya Konu: Küreselleşen Dünyada Hareketlilik, Entegrasyon ve Kalkınma

•

2007 - Melbourne, Avusturalya Konu: Göç, Ekonomik Büyüme ve Sosyal Uyum

•

2006 - Lizbon, Portekiz Konu: Yollar ve Kavşaklar: Hareketliliği ve Yer Değiştirme

İnsan

•

2002 - Oslo, Norveç Konu: Farklılıkta Birliktelik

•

2001 - Rotterdam, Hollanda • Göç Politikaları: Giriş ve Kısıtlamayı Dengeleme • Vatandaşlık, Eşitlik ve Çeşitlilik • Yerel Entegrasyon Politikaları • Göç ve Şehirlerin Kültürel Dönüşümü

•

2000 - Vancouver, Kanada • Hükümetler ve Diğer Paydaşlar Nezdinde Temel Konular • Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Sermayenin İnşası: Göç Meselesi • Fırsat Yaratmak: Büyüme, Erişim, Eşitlik • Değişimi ve Çıkış Kapılarını Yönetmek • Geleceğe Yatırım: Gençliğin Değişen Yüzü

•

1999 - Washington D.C., Amerika Birleşik Devletleri • Topluluk İnşası: Sivil Toplum ve Vatandaşlık • Mahalle Gelişimi: Konut ve İşgücü Piyasaları • Hükümet ve Sivil Toplum Kuruluşları İşbirliği

•

1998 - Zikhron Ya’akov, İsrail • Sivil Toplum Kuruluşlarının Arayış İçerisindeki Yeni Göçmenlerin Entegrasyon Süreçlerindeki Rolü • Bölünmüş Kent ve Toplumlarda Göç ve Eğitim • Vatandaşlık Politikası ve Entegrasyon Sorunu

ŞEHİR & TOPLUM

• Büyükşehir Bölgelerinde Göçmenlerin Ağırlıkta Olduğu Kentsel Alanların Geliştirilmesi Stratejileri • Göçmen ve Etnik Irk Topluluklarına Karşı Siyasi Katılım: Dünya Şehirleri Karşılaştırması

• Yer Değiştirme ve İltica: Yeni boyutlar eski bir fenomeni yönlendiriyor

•

1997 - Kopenhag, Danimarka

• Dini Çeşitlilik: Aidiyete köprü mü, engel mi?

•

1996 - Milano, İtalya Konu: Göç, göçmenlik, sosyal uyum ve çeşitlilik konularında çalışan uzmanların bir araya getirilmesi ve konferans serisinin ilk ayağının oluşturulması

TÜRKİYE METROPOLIS 2018’DE DÜNYAYA NELER AKTARDI? 29 Ekim-2 Kasım 2018 tarihleri arasında “Global Migration in Turbulent Times” (Çalkantılı Zamanlarda Küresel Göç) ana temasıyla Avusturalya’nın Sidney şehrinde gerçekleştirilen 2018 Uluslararası Metropolis Konferansı’nda dünyanın dört bir yanında çok sayıda araştırmacı, akademisyen, göç uzmanı, hükümet yetkilisi, uluslararası kuruluş temsilcisi ve sivil toplum kuruluşları temsilcisi katıldı. 2018 yılındaki konferansın alt başlıklarını şu konular oluşturdu: • Girişim, İnovasyon ve İstihdam: Sosyal değişim için katalizörler • Göç ve Hareketlilik: Asya-Pasifik bölgesinde dinamik kaymalar

• Görünür ve Güçlü: Bağlantılı bir dünyada göçmen sesleri • Çatışan Gündemler: Göç yönetimine ulusal, bölgesel ve küresel yanıtlar

• Göç ve Eşitsizlik: Mikroskop altında karmaşık zorluklar • Avusturalya Çok Kültürlü Bir Cennet: Efsaneler ve gerçekler Göç ve nüfus çeşitlilikleri alanında dünyanın en geniş ağına sahip olan Uluslararası Metropolis Konferansı kapsamında Marmara Belediyeler Birliği ve Türk Alman Üniversitesi işbirliğinde “Refugee and Host Community Participation in the Global Compact on Refugees: The Case of Turkey” (Mülteci ve Ev Sahibi Toplulukların Küresel Mülteci Mutabakatına Katılımı: Türkiye’deki Mevcut Durum) başlıklı bir oturum düzenlendi. Konferans kapsamında, Türk Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ve Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi (TAGU) Müdürü Prof. Dr. M. Murat Erdoğan, Türkiye’deki göçmen ve mültecilerin durumuna ilişkin bilgilendirmede bulundu. Erdoğan, “Suriyeliler Barometresi” çalışması

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

kapsamında edinilen istatistikler ve sayılarla Türkiye’nin yürüttüğü Suriye politikasının toplumsal ve ekonomik boyutlarını ele aldı. Türkiye’nin 2011’den sonra yaşanan krizde çok özel bir yeri bulunduğuna değinen Prof. Dr. M. Murat Erdoğan, Türkiye’nin 6.5 milyon Suriyelinin yarısından fazlasına tek başına ev sahipliği yapan ülke olarak ortaya koyduğu olağanüstü çabanın önemine vurgu yaptı. Türkiye’de doğan Suriyeli bebek sayısının 325 bini aştığından ve günde ortalama 305 yeni Suriyeli bebeğin daha Türkiye’de dünyaya geldiğinden bahseden Erdoğan, Türkiye’deki göçmen ve mültecilere ilişkin verileri paylaşarak yasal arka plana değindi. Oturumda, Marmara Belediyeler Birliği Göç Politikaları Merkezi (GPM) bünyesinde yürütülen çalışmalarla birlikte Türkiye’deki yerel yönetimlerin göçmen ve mültecilerle ilgili yürütmekte oldukları çalışmalar ve MBB tarafından yayınlanan “‘Kopuş’tan ‘Uyum’a Kent Mültecileri - Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: İstanbul Örneği” isimli raporun çıktıları aktarıldı. Hem yerleşik topluma hem de mültecilere en yakın çalışan kurumlardan biri olan belediyelerin süreçteki rolleri uluslararası katılımcılarla paylaşıldı. Yerel düzeyde GPM’nin ve belediyelerin göç yönetimi ve politika geliştirme süreçlerindeki dahiliyeti katılımcılarla interaktif bir şekilde ele alındı.

KANADA EV SAHİPLİĞİNDE: METROPOLIS 2019 Bu yılki Uluslararası Metropolis Konferansı ise 24-28 Haziran 2019 tarihleri arasında “The Promise of Migration: Inclusion, Economic Growth and Global Cooperation” (Göçün Söz Verdikleri: Sosyal Kapsayıcılık, Ekonomik Büyüme ve Küresel İşbirliği) temasıyla Kanada’nın Ottowa şehrinde gerçekleştirildi. Göç, entegrasyon, nüfus çeşitliliği ve bunların toplumlar üzerindeki etkisi gibi konuların ele alındığı konferansta Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilen belgelerin göç yönetimi ve hükümetler düzeyindeki etkileri, GüneyGüney hareketliliği, göçün ekonomik etkileri, göç endüstrisinin devlet dışı aktörleri, Cenevre Sözleşmesi’nde yer alan mülteci tanımları, teknolojinin göç ve entegrasyon üzerine etkileri, şehirler ve göç olgusu ile kamunun göç karşısındaki endişeleri gibi konular tartışıldı. BM tarafından 2018’in Aralık ayında kabul edilen “Global Compact For Safe, Orderly and Regular Migration” ve “Global Compact on Refugees” anlaşmalarıyla nelerin başarıldığının eleştirel bakış açısıyla değerlendirildiği konferansta göç olgusunun BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının gerçekleştirilmesinde nasıl bir potansiyel yarattığı konusu da tartışmaya açıldı. Güney

ŞEHİR & TOPLUM

ülkeleri arasındaki göç akışının ne şekilde ve kimler tarafından yönetilmesi gerektiği ile Küresel Güney’deki ülkelerin yüksek sayıda mülteciyi ağırlarken karşılaştıkları zorlukların ele alındığı konferansta göçün milli gelir, yaşam koşulları, istihdam piyasası, üretim, inovasyon, ticaret ve yatırımlar üzerindeki etkileri değerlendirildi. Bu bağlamda göç politikaları ve bunların ekonomiye etkileri arasındaki bağlantı incelenirken göçün ekonomik faydaları ve riskleri tartışıldı. Göç etmek isteyenlerin sayısının ülkelerin almak istediği göçmen sayısından çok daha fazla olması nedeniyle yaşanan uyuşmazlıklarda sürece dahil olan aktörlerin rollerinin ele alındığı konferansta, göçmen ve mültecilerin haklarının nasıl korunabileceği hususunda konuşmalar gerçekleştirildi. Yenilikçi bir bakış açısıyla teknolojinin göç süreçleri ve göç yönetimine etkisinin de gündeme getirildiği Metropolis 2019’da göçmen seçiminde algoritmaların kullanılması ve bunların olası riskleri; göçmen kimliklerinin daha iyi yönetilmesi ve kamunun güvenlik endişelerini hafifletmesi; göçmenlerin entegrasyonunda ve göçmen karşıtı duyguların harekete geçirilmesinde sosyal medya kullanımı gibi konular tartışıldı. Konferans kapsamında ele alınan bir diğer önemli konu ise büyük çoğunluğu kentlerde yaşayan mültecilerin şehre uyumları oldu. Bu bağlamda

göçmenlerin başarılı bir biçimde toplum tarafından kabullenilmesinde sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimlerin kilit rolleri üzerinde duruldu. Özellikle son dönemde sınır güvenliğini temel alan bir bakış açısıyla ortaya çıkan ve göçmen karşıtı politikalar üretilmesine neden olan tehdit algısı ve bu algının kamu nezdindeki yansımaları değerlendirilirken göçmenlere yönelik kamu güveninin nasıl güçlendirilebileceği üzerinde duruldu. Göçün yaratabileceği fırsatların ve sorunların neler olabileceğinin daha iyi anlaşılmasını amaçlayan program kapsamında her yıl olduğu gibi bu yıl da sunumlar, yuvarlak masa tartışmaları ve uygulamalı eğitimlerle göçlerin ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda toplum nezdindeki etki ve sonuçlarını anlamaya ve ölçmeye yönelik yeni stratejiler gündeme getirildi. Program kapsamında Kanada’da göç ve uyum konusunda faaliyetler yürüten kurumlara çalışma ziyaretleri düzenlendi. SONUÇ: GÖÇ POLİTİKALARINI BELİRLEMEK Göç mefhumu, savaşlar, ülkeler arasında ve bölgesel düzeyde yaşanan krizler, iklim değişiklikleri ve pek çok yeni dinamikle birlikte yeni formlar kazanarak önemini gitgide artırıyor. Küreselleşmenin ivme

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

kazanmasıyla birlikte bir yandan ulus devletlerin rolü ulus altı ve ulus üstü paydaşlarla paylaşılırken diğer yandan göç süreçleriyle birlikte sınır güvenliği gibi konuların yeniden gündeme gelmesiyle milliyetçilik akımı yeniden yükseliyor. Göç olgusunun kalıcılığı hasebiyle, uyum ve entegrasyon gibi konular da tartışmaların odağında yer almaya devam ediyor. Bu süreçte şehrin tüm aktörlerine uyumun tüm basamaklarında önemli bir rol düşüyor. Bu bağlamda Uluslararası Metropolis Konferansları, geçmişten günümüze var olan ve gelecekte de sürecek olan göçlerle ilgili doğru bilgi, politika ve stratejilerin üretilmesi, birlikte yaşama kültürünün geliştirilmesi, küresel ölçekte bilgi ve deneyim paylaşımına zemin hazırlanmasına aracılık ediyor. Diğer yandan sınır ötesi bir olgu olan göç konusunda küresel işbirliklerinin oluşumuna da destek veriyor. Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde 2015 yılından itibaren faaliyet gösteren Göç Politikaları Merkezi de Metropolis’in ana çalışma alanlarını oluşturan göç, iltica, sosyal uyum, kente aidiyet gibi alanlarda Metropolis ile ortak amaçlara hizmet ediyor. GPM, ilgili paydaşlarla yerel, ulusal ve küresel ölçekte ortak çalışma zemini ve işbirlikleri oluşturmak ve bilgi, tecrübe ve iyi uygulamaların paylaşımına zemin hazırlamak üzere çeşitli çalışmalar yürütüyor. Yaptığı bilimsel çalışmalar ve araştırmalar ile yerel düzeyde ortak politikaların belirlenmesine katkı sağlamayı ve yerel yönetimlerin talep ve ihtiyaçlarını tespit ederek çözüm önerileri geliştirmeyi hedefliyor. Ayrıca yerel yönetimleri, 2018 yılında Sidney’de gerçekleştirilen Uluslararası Metropolis Konferansı’nda olduğu gibi, uluslararası arenada temsil ediyor. Bu anlamda GPM bünyesinde yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin yıllardır süregelen göç akımlarına hem hedef hem de transit ülke olarak ev sahipliği yaptığı göz önüne alındığında, küresel anlamda önem arz ediyor.

Göç konusunda yerel, ulusal ve küresel ölçekte sorumluluğu paylaşmanın bilinciyle hem Türkiye’deki bilgi ve tecrübenin yurt dışına aktarımı hem de yurt dışındaki mevcut yaklaşım, politika ve uygulamaların paylaşımına aracılık etmek adına, 1996’dan beri alanında uzman birçok uygulamacı ve akademisyeni ağırlayan Uluslararası Metropolis Konferansları’na ileriki yıllarda ev sahipliği yapabilecek ülkeler arasında Türkiye de ön plana çıkıyor.

ŞEHİR & TOPLUM

Fotoğrafçı: Mustafa Kocakoç, 2016. Medeniyetler Ekseninde Göç ve Mülteciler Sergisinde sergilenmiştir.

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

…Belki de asıl önemli olan şehir temalı bir oyundan daha fazlası, oyuncular tarafından şekillendirilebilen, birbirinden farklı oyunculara ev sahipliği yapan ve kazanma veya kaybetmeden ziyade, ödül olarak tecrübe ve ortaklıklar kurmaya odaklanabilen bir ortamdır…

ŞEHİR & TOPLUM

PLAY THE CITY: OYUN MEKANLARININ ARŞİTEKTONİĞİ ŞEHRİN ZİNDANLARI VE EJDERHALARI (D&D)

E k i m

T a n *

ekân tasarımında, uygarlıklar tarihi kadar derin bir geçmişe sahip oyunların dünyasına girildiğinde, yeniliklere gebe ve insanlar için daha önemli olan alanları şekillendirmede muhtemelen henüz keşfedilmemiş bir dünya açılır önümüzde. Mimar, şehir plancısı veya şehir yöneticisinin oyunlardan öğrenecek neyi vardır? Ortak hedeflere sahip insanlara hitap eden ve şeffaf kuralları olan bir platform olarak oyunların güven ve mülkiyet adına yöneticilere, mimarlara ve tasarımcılara söyleyecek neyi vardır? Bireysel ve kollektif meydan okumaların yanı sıra tanımadığımız insanlarla beraber eğlenmeyi mümkün kılan oyunlardan öğrenim ve katılım adına ne elde edilebilir? Başarısız olunduğunda

yeniden başlama şansı veren oyunlar, yöneticilere, mimarlara ve tasarımcılara gerçek dünyaya dair eğitim verip strateji öğretebilir mi? Etkili görsel ortamı ve basit dili ile oyunlar, iletişim ve mesleki jargondan kaçınma konusunda neler vaadetmektedir? IBM’in CityOne’ından Will Wright’ın SimCity’sine, Richard Duke’un Metropolis’inden Buckminster Fuller’ın World Game’ine kadar, şehirleri mekân olarak kullanan veya kentsel alanı doğrudan oyunun nesnesi yapan oyunların uzun bir listesi mevcut. Bazıları tek oyuncuya hitaben önceden tanımlanmış algoritmalar ve nicel geri bildirim döngüleri ile çalışırken diğerleri çok oyunculu bir ortam sağlar. Örgütlenme ve şehirlerin oluşumuna dair kurallar, çoklu aktörler arasındaki müzakerelerden doğmaktadır; önceden tanımlanmış bir algoritmaya sahip, kapalı bir oyundansa yeni kurallar koymanın veya gereksiz olanları bir kenara bırakmanın mümkün olduğu açık bir sistemin, mekân tasarımcılarına söyleyecek çok daha fazla şeyi vardır. Belki de asıl önemli olan şehir temalı bir oyundan daha fazlası, oyuncular tarafından şekillendirilebilen, birbirinden farklı oyunculara ev sahipliği yapan ve kazanma veya kaybetmeden ziyade, ödül olarak tecrübe ve ortaklıklar kurmaya odaklanabilen bir ortamdır. İlk bakışta kentsel gelişimle alakasız, rol yapma ve hikâye oluşturmaya dayanan bir macera oyunu gibi görünen Dungeons and Dragons (D&D), aslında kentleri anlamaya ve geliştirmeye çalışan bir oyun sistemi ile yakından alakalıdır. 2009’dan bu yana kentsel alanların araştırılması ve geliştirilmesine ciddiyetle odaklanan oyun şirketi Play the City tarafından icat edilip geliştirilen ve uygulanan oyun yöntemi için de aynı şeyi söylemek mümkün. * Dr., Play the City Kurucusu ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Döngüsel Amsterdam Oyunu, 2016

Kentsel gelişimi yöneten belli bir kimseden bahsedemeyiz; birçok “oyuncu”nun kontrolü altındadır süreç. Kendilerine has özelliklere sahip çok sayıda karakter vardır D&D’de. İlk defa oyunda buluşmaz, toplu bir macera oluşturmak ve dikkatle araştırma yapmak üzere öncesinde bir araya gelirler; maceranın dönemi ve konumu, karakterlerinin güçleri ve hedeflerine ulaşmak için kime destek vermeleri gerektiği tartışılır örneğin. Play the City oyunlarının en dikkat çekici özelliği, verilere ve oyuncuların bilgisine dayanan özgün, kişisel hikâyelere dayanmasıdır. D&D’nin kurulumuna benzer şekilde, şehir oyunumuza şehrin oluşumunda etkin olan çeşitli roller ve etkiler dâhil etmekteyiz. Yasal düzenlemeleri yerine getirmek veya yatırım bulmak, kitleleri harekete geçirmek, caddeleri ve meydanları şekillendirmek, spekülasyonlara meydan vermemek, CO2 azaltma vb. güçler kentsel gelişimin olağan ve sıradışı faktörleri olarak oyunda yerlerini alırlar. Oyun sistemi geliştikçe ve oyuncular günlük hayattaki rollerini oyun içinde sürdürdükçe daha gerçekçi ve uygulanabilir sonuçlara ulaşıldığını görüyoruz. D&D’de olduğu gibi, oyuncular görev ve koşulları

önceden bildiğinde oyun çok daha ileri bir seviyeye taşınmakta ve yaratıcı bir ortam içerisinde diğer oyuncularla girilen etkileşim sayesinde oyunculara rollerini geliştirme ve uygulama şansı da verilmektedir. Meta oyun yapısına ulaşmasını takiben Play the City yöntemi birçok zorlu şehir mücadelesine uyarlanmıştır: Rotterdam’da kentsel dönüşüm, Amsterdam’da döngüsellik, Cape Town’da ilçe gelişimi, İstanbul’da kentsel dönüşüm, Shenzhen’de ekonomik geçiş, Dublin’de ekonomik konutlar, Lahey’de kentsel güvenlik, Avrupa’da toplu göç, Marmara Bölgesi’nde hareketlilik bunlardan bazılarıdır. OYUNDAN İBARET, ÖYLE Mİ? Tasarım yöntemi olarak oyunlarla uğraşan çok sayıda mimardan oluşan Play the City ekibi olarak, keşfedilecek birçok yönü olan bir dünyaya ulaşmış olmaktan büyük heyecan duyuyoruz, ancak riskli bir alana dâhil olduğumuzun da farkındayız. Kentsel planlamaki öngörülebilir sonuçların güvence altına alınmasıyla meşgul olan muhafazakâr karar vericiler ayrıca tehdit oluşturmakta.

ŞEHİR & TOPLUM

Amsterdam’ın Noord ilçesi belediye meclisi üyelerinden biriyle yaptığımız ilk toplantıyı unutamam. Şimdi dönüp baktığımda, kıyıda köşede duran bir master planı yeniden hayata geçirmesine yardım edeceklerini iddia eden bir grup genç şehir plancısıyla vakit geçirerek elinden gelenin en iyisini yaptığını anlıyorum. Şehir oyunu planımızı ilk dinlediğinde şaşırmış olsa da finansman sağlamaya ve oyuna katılmaya karar vermişti. Yine de proje ofisini ve dolayısıyla tasarımcı meslektaşlarını ikna etmek epey zor olacaktı. Planın oluşturulmasından sorumlu olan ofisin teknik danışmanları oyuna katılmayı ve proje ofisi dışındaki alternatifleri tartışmayı reddettiler. “Bunlar oyundan ibaret, böylesine ciddi meselelerin oyunla ne alakası var, anlamıyoruz.” demek zamanın planlamacıları için gayet normal bir şeydi. Sonucun ne olacağını kestirilemezken oyunla vakit kaybetmenin amacı ne olabilirdi? Belediyeki meslektaşlarımızla aramızdaki çatışma yıllar boyu sürecekti. Yöntemimizi oyun olarak adlandırmak akıllıca mıydı gerçekten? Oyun dünyasına dalmak dimağımızı açmışsa da, imgede bir sorunla karşı karşıyaydık. “Biriyle

oyun oynamak” manipülatif olarak kabul edilirken, “oyunda yer almak” payına düşeni yapmak demektir. İngilizce›den başka birçok dilde oyunlar hakkında benzer, şüpheli ifadeler bulmak mümkün. Yöntemimizi İstanbul, Cape Town, Brüksel, Dublin, Mersin, Shenzhen, Amsterdam gibi dünya şehirlerine tanıtırken oyunla ilgili yapılan esprilerin her seferinde ne kadar da benzer olduğunu görüyoruz. GERÇEKLİK GERÇEKLİK

OYUNLARI,

Karşılanabilir Konut Oyunu, 2018

OYUNLARDA

Meselenin temelinde gerçeklikle oyun arasındaki gerilim bulunmakta. “Oyun dünyası” ve “gerçek dünya” arasındaki mesafe nedir? Biri diğerinin ilerlemesini etkileyebilir mi? Oyunların, gerçek dünyanın sorunlarını çözmedeki rolünü açıklamak istiyorsak, oyun ve gerçekliğin birbirine bağlandığı belli hallere bakmamız gerekiyor. Bu hallerin bazıları şunlar: 1. En yaygın anlatılarının, ortamda yer video oyunu

hal, oyunların kurgusal gerçek hayattan aşina bir almasıdır; örneğin, popüler Grand Theft Auto III ve IV,

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

New York şehrini görselleştirmektedir. Gerçekçi temsil sayesinde, New Yorklular şehirlerine ait detayları fark ederken Amsterdamlı bir genç de New York’a ilk gelişinde rahatlıkla yönünü tayin edebilecektir. Farkında olmaksızın karmaşık meselelere bile aşinalık kazanma, eğlenceli bir öğrenim yolu olarak günümüzde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. 2. Gerçekliğe bağlamanın daha doğrudan bir biçimi ise gerçek bir sorunu çözerken oyun oynamak ve dolayısıyla gerçeklikten kaçışın imkânlarından istifade etmektir. Oyunlar kurgusal olsa da oyun oynama eylemi gerçeğin çehresini değiştirecektir. Manidar bir örnek eski Yunan’dan gelsin: 18 yıl süren şiddetli kıtlıktan kurtulmak için Lidya kralı insanlara bir günlerini oyun oynayarak, sonraki günü ise yemek yiyerek ve çalışarak geçirmelerini emretmiştir. 3. Nike’ın uygulamasından malum olduğu üzere, oyun dinamikleri gerçek hayata dahil edilebilir: Sağlıklı yaşam adına kullanıcıları düzenli egzersiz yapmaya teşvik eden bir dijital arayüz olan söz konusu uygulama, egzersiz sonrası kişiyi tebrik etmeyi de ihmal etmiyor. Bu sayede oyun, geri bildirim döngüleri yoluyla kişinin hayatına dâhil oluyor. Diğer türlü yorucu ve sıkıcı olabilecek günlük antrenmanlar daha eğlenceli ve ilgi çekici hale gelirken oyuncular da birbirleriyle iletişime geçebiliyor. 4. Gerçek hayattaki zorlukların benzerleri yaratılırken oyunlar alternatif gerçeklikler üzerine inşa edilebilir. Küresel ısınma, göç, eşitsizlik gibi gerçek hayata dair çözüm arayışları ele alınarak koşulları alternatif senaryolar içinde yeniden yaratılıp değiştirilebilir. Ulus-devlet sınırlarının ortadan kalktığı Buckminster Fuller’ın Dünya Barışı oyununda, oyuncular gezegenin kaynaklarını ticari amaçla diledikleri gibi kullanabilmektedirler. Ülke sınırlarının değiştirilmesinden ortaya

çıkan sonuç, çıkmazın kıtlıktan ziyade kaynakların adaletsiz dağılımından kaynaklandığıdır. Dolayısıyla, daha eşit ve barışçıl bir dünya görünür olduğu gibi, denenen alternatifler sayesinde mümkündür de. 5. Son olarak, oyuna gerçek hayatın zorlukları dâhil edilebilir (üçüncü şıkkın tam tersi). Ortak çözümlerin denenmesi ve yönetilmesi bu sayede güvenli oyun ortamlarında mümkün olacaktır. Gerçek oyuncular, nihayetinde riskleri azaltmak adına hatalar yapıp bunlardan ders çıkarırken sıradışı çözümlerin peşine düşebileceklerdir. Oyunlar gerçekliğin, gerçeklik ise oyunların bir parçası olabilir. Oyunlar ister gerçek dünyaya benzeme, ister bu dünyadan kaçma, isterse de bu dünyayı düzeltme özleminden oluşsun, oyunları oynayıp yukarıda açıklanan şekillerde yaşamı etkileyenler için gerçektirler. Yaygın oyun literatüründeki yeni oyun teorileri, oyunları, Johan Huizinga’nın “sihirli çemberi”nin çizdiği sınırın ötesine, gerçek dünyanın tam orta yerine taşıyor. Jane McGonigal, çığır açan kitabı Reality Broken’da herkesi gerçeği onarmak için oyunlar tasarlamaya davet eder. Hemen her gün, daha açık ve katılımcı şehirler, eğitim, sağlık sektörü, savunma endüstrisi, eğlence ve kişisel gelişim üzerine yeni yeni oyunlar ortaya çıkıyor. Oyunları gerçeğe dönüştüren beş kategori arasında Play the City’nin oyun yöntemine en yakın olanı sonuncusudur. Tüm şehir oyunları, kentlerdeki gerçek sorunlar üzerine modellenir ve paydaşlarınca oynanır. Bu modelde, ilgili oyuncular oyun sırasında farklı seçenekleri göz önünde bulundurarak ve deneyerek ya da oyun ortamında hatalar yaparak gerçekliğe hazırlanıyor, hatalardan kaçınabiliyor ve gerçek dünyada sıkça tartışılan kentsel süreçler üzerine daha akıllıca kararlar verebiliyorlar. Oyun, herkesçe paylaşılan sorulara ortak çözümler üretmeye yardımcı

ŞEHİR & TOPLUM

olur. Bu süreçte, oyunun gerçeklikten kaçış olduğuna yönelik anlayıştan, gerçeklikle yüzleşmenin eğlenceli bir yolu olduğu yönündeki anlayışa doğru geçilmektedir. ŞEHİR OYUNLARI İÇİN YENİ UFUKLAR Öğrencilerle yapılan basit bir tasarım denemesi, zamanla Play the City ofisinde her gün uygulanan özgün ve gelişmiş bir şehircilik yöntemine dönüştü. Şehir oyunları, günümüzde politika üretenlerin, yöneticilerin, kent tasarımcılarının, akıllı şehir uzmanlarının ve mimarların gündelik çalışmalarının etkin bir parçası hale gelmiştir. Bundan on yıl önce, oyunlarla çalışmak Hollanda’daki birçok yerel yönetime şaşırtıcı gelirdi. Uygulamalı şehir oyunlarının, karmaşık kentsel gelişim süreçlerinin çözümünde bir araç olarak kullanımı pek de bilinmiyordu. Hala günümüzün yaygın uygulaması olmasa da, yerel idareler oyun tasarımcılarına kapılarını açmış, şehir oyunlarına üstesinden gelinecek özgün kentsel sorunlar sunmuşlardır. 2010’dan bu yana Hollanda’da

Amsterdam, Utrecht, Lahey, Almere, Eindhoven ve başka ülkelerdeki birçok şehir bu şehircilik yöntemini kendi bağlamları içerisinde artarak uygulamaktadırlar. Play the City’nin çalışmalarının yanı sıra, başka yetenekli genç tasarımcılar, yeni şehir oyunları teknikleri geliştiriyor ve yöntemi oyunlara aşina olmayan müşterilerine tanıtıyorlar. Geleneksel yöntemlere bağlı inşaat devlerini tasarımın ilk aşamalarında şehir oyunları kullanmaya teşvik etmek örneklerden sadece biri. Bunun çarpıcı bir diğer örneği de, şehir oyunu tasarımcılarının şu anda yerel, bölgesel ve ulusal düzeylerdeki yönetimlerin stratejik planlama departmanları tarafından tam zamanlı olarak işe alınmalarıdır. Hükümetin yanı sıra, Hollanda’daki saygın akademik kurumlar da oyunları müfredatlarına ve Delft Teknik Üniversitesi’ndeki “Why Factory” örneğinde olduğu gibi mimari tasarım yöntemlerine dâhil ediyorlar.

Play the City oyun metodu

Kendi şehir-oyun yöntemlerini ve arayüzlerini geliştirerek ETH Zürih ve MIT Media Lab gibi yurtdışındaki akademik

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

Dünya çapında şehir oyunları topluluğu

100

kurumlar da müfredatları dâhilinde oyun tabanlı araştırma ve tasarımın imkânlarını irdeliyorlar. Eğitim öğretimin malum hedeflerinin ötesinde, şehirler karmaşa ve zorlukların üstesinden gelme ve ortaya konan çözümleri yönetmede de oyunları kullanıyorlar. Kasım 2016’da Hamburg Belediye Başkanı, şehirdeki yükselen mülteci nüfusuna cevaben “finding.places” adlı oyunu kiraladı; amaç hibrit bir oyun arayüzü aracılığıyla şehrin sakinlerini, planlama departmanına sunulacak olan stratejik yerleşim planını geliştirmek üzere bir araya getirmekti. Teknolojik gelişmelere paralel olarak şehir oyunları yöntemleri, uzman olsun ya da olmasın herkesin ortak aklını kullanmakta, daha bilinçli ve sürdürülebilir şehircilik çözümlerinde sıkça karşımıza çıkmakta ve gelişmektedir. Uygulamadaki şehir oyunları, Games for Cities’in platformu kapsamında mevcuttur. Şehir oyunları, Boston’dan Bangalore’ye, Moskova’dan İstanbul’a, Shenzhen’den Sidney’e ve Cape Town’dan Nairobi’ye birçok şehrin zorlu sorunlarını aktif katılımcılar vasıtasıyla ele almaktadır.

Ele alınan bu zorluklar, şehir planlama departmanlarının sorularıyla büyük ölçüde örtüşmektedir. Uygun fiyatlı konut sunma, kaliteli

kamusal

alanlar

sağlama,

kıtlıklarını ve baskınlarını önleme, limanları sürdürülebilir

şekilde

geliştirme,

şehir

güvenliğini sağlama, döngüsel ekonomiye uyum sağlama, iklim değişikliğini hafifletme ve artan göç akışıyla başa çıkma da bunların arasında sayılabilir. Hepsi de şehir oyunlarıyla ilgili konuların ikisinde ortaklaşıyorlar: İlk olarak, bu zorluklarla başa çıkarken farklı uzmanlık alanlarının birleşimi gerekiyor ve tabii ki başarılı sonuçlar elde etmek için şart olan etkili iletişim ve işbirliği farklı paydaşları göreve çağırmakta. Söz konusu tüm aktörlerin bilgilerinden istifade edilip eldeki bilgi yorumlanırken, ortaya çıkan uzman önerileri ileriye taşınmalı, kolektif fikirler özel çözümlere dönüştürülmelidir. Atılacak ilginç bir adım, her biri belirli bir sistem içinde kendilerine has şehirler oluşturan farklı konulardaki oyunları bir oyun platformunda bir araya getirmek

ŞEHİR & TOPLUM

olabilir.

Döngüsel

ekonomi

odaklı

oyununun, uygun fiyatlı konut oyununa katkıda bulunduğunu veya kentsel dönüşüm oyunundan girdi alabildiğini bir düşünün. Sel ile ilgili bir oyunun aktif kullanıcıları döngüsel ekonomi oyununda işe yarayacak, döngüsel

ekonomi

oyununda

kentsel

gelişime odaklanan paydaşlar ise uygun fiyatlı konut oyun ortamındaki oturumlara girdi sağlayabilecektir. Bütünleşik ve çok katmanlı şehir oyunları seti, yaratıcılığa ve birlikte çözüm üretilmesine katkıda bulunabilir. Bir oyundaki oyuncuların ve aldıkları kararların başka bir oyuna sağladığı girdiler vasıyasıyla katkıda bulunabileceği ve bu girdiler arttıkça oyunun karmaşıklığını artıran

döngüsel

bir

oyun

sistemini

oluşturmaya çalışan girişimlerin değerli olduğuna inanıyorum. Şehir oyunlarındaki görevlerin getirdiği zorluklar

değiştikçe,

oyun

arayüzlerini

destekleyen teknolojiler de büyük ölçüde değişecek ve hızla gelişecektir. Dijital oyun motorlarında çalışan şehir oyunları, 2D ve

3D coğrafi görselleştirme ve gerçek zamanlı, veri odaklı yazılım simülasyonlarının çalıştırılmasını sağlamaktadır. Bu özellik, oyun seansları öncesinde ve sırasında işlenebilecek veri miktarı bakımından geleneksel analog oyunlardan üstündür. Bununla birlikte, tamamiyle dijital oyun ortamları, oyuncular arasındaki etkileşimin eksikliği ve bundan kaynaklanan nitelikleri, yani bireysel oyunun doğası ve güven oluşturma konusundaki sınırlı imkanları nedeniyle inceleme konusudur. Bireysel oyuncular, karşılaştıkları sayıca fazla veriyi analiz etmekte ve yorumlamakta, başkalarına da bağlı olan kendi bakış açılarını hatırlayamamakta veya paylaşılan anlatılara katkıda bulunmada yalnız kalmaktadır. Bu ayrımın ille de o kadar keskin olmasına gerek yok. Hibrit oyunlar, hem kişiye özel olarak hem de bağlama uygun olarak ve her iki formatın en uygun niteliklerini birleştirip formüle ederek analog ve dijital bileşenleri aynı anda kullanmaktalar. Gerçek şehir coğrafyalarındaki oyun bloklarına göre modellenen analog 3D ortamlar oyuncuların

“Ben Başkan Olsam” oyunundan bir fotoğraf

101

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

yüz yüze etkileşime geçmelerine ve çözümleri tartışmalarına yardımcı olurken, şehir simülasyonlarına uyarlanmış 3D tarayıcılar ve yazılımlar, arazi kullanımı, metrekare fiyatı, yoğunluk, park vb. konular hakkındaki bilgileri içeren fiziksel model birimlerinden renk ve yükseklik bilgilerini okurlar. Bu teknoloji, karmaşık veri setlerini anlama ve oyuncu hareketlerine duyarlı gerçek zamanlı geri bildirim alma fırsatlarını artırmakta ve hızlandırmaktadır. Teknoloji de şehir oyunlarının yaygınlaşmasına etki etmekte, oyuncuları kamusal alanlarda ve hatta kendi evlerinde bulmaktadır. Örneğin, İstanbul’daki eğlenceli bir kamusal alan denemesinde, RFID tarayıcıları toplu taşıma kartlarını dijital bir halk oylaması aracına dönüştürdü. Doğru kullanıldığında teknoloji aktif katılım stratejilerinin sosyal, ekonomik ve politik kapsayıcılığını artırabilir. Bunun da ötesinde, dijital ortamda bütünleştirilmiş oyunlar, daha geniş bir topluluğun katılımını sağlamak ve oyun sonuçlarının sistematik kaydını desteklemek için sosyal medya platformlarında yer alabilir. Oyun sırasında hazır bulunamayan çevrimiçi topluluklara ulaşmak, oyunun sonuçlarına ilişkin değerli yorumlar ve tartışmaları doğurabilir ve hatta ilgili taraflar arasında yüz yüze yapılacak toplantıların ihtimalini güçlendirebilir. Dijital ve analog oyun öğelerini birbirine bağlayan hibrit sistemler, oyun arayüzleri ile gerçek dünyaki planlama ve şehir oluşumları arasında daha iyi bir entegrasyon sağlama potansiyeline sahip. Etkin bir çalışma yöntemi olarak “Games for Cities” veritabanı, katılımcı şehir oluşturulmasında şehir oyunları lehine yeterli kanıt sunmaktadır. Şehir oyunları kabul gören bir katılım yöntemi haline geldikçe araçlarının yaygınlaşmasını, çeşitlenmesini ve olgunlaşmasını bekliyoruz.

102

Herhangi bir kesin çözüm talebi çok akla yatmasa da, yoğun ve etkili bir iletişime ihtiyaç duyulması halinde şehir oyunları geleneksel oyun yöntemlerinin ötesinde duruyor. Dâhil olan taraflar nedeniyle karmaşıklığın yüksek oranda olduğunu veya planlama ve tasarımda dikkate alınması gereken çatışmaları söylemeye gerek bile yok. Döngüsel ekonomi mantığına göre kentsel gelişim gibi teknik açıdan karmaşık durumlarda ya da farklı disiplinlerin bir araya getirilmesinde, oyunların tüm disiplinlerin amacına uygun ortak bir dil olarak etkili olduğu kanıtlanmıştır. Anlaşılması güç teknik dil, oyunculara somut ve takip edilebilir bir mantık içinde aktarılır. Oyunların güçlü yanlarının yanı sıra, uygun dijital ve analog bileşen kombinasyonlarını bilmek ve bunları uygun şekilde kullanmak, yöntemin başarılı bir şekilde uygulanmasında kilit rol oynamaktadır. Nispeten yeni bir araştırma alanı olduğundan, şehir oluşumundaki zorlukların üstesinden gelmede araç olarak oyunların uygulanması üzerine yapılan deneysel araştırmalara oldukça az rastlanıyor. Basitçe söylemek gerekirse, oyunların kentsel gelişim süreçlerine sağladığı faydalar konusunda haklı ve iddialı olmak için, oyun uygulamalarının ve sonuçlarının analizlerinin dikkatli ve sürekli olarak gözlemlenmesine ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bir yöntem olarak şehir oyunları için yeni ufuklar, şehirlileri, şehirlerini ilgilendiren konulara dâhil etme ihtiyacı kaybolmadıkça gelişmeye devam edecektir. Ancak bu gelişme, bu harekete katılan daha genç ve yenilikçi tasarım ajanslarına da bağlı; belirli kentsel zorluklarının üstesinden gelme yöntemlerine ve üzerinde çalıştıkları meselelere ve vaadedilen amaçlara uygun, doğru analog ve dijital unsurların kombinasyonlarını ortaya koymak, açık fikirli yöneticileri ikna etmede zaruridir. Bu

ŞEHİR & TOPLUM

aynı zamanda, ciddi kentsel meselelere müdahale etmede oyunların gayrıciddi olduğuna dair önyargıyla mücadele için de zorunlu bir adımdır. Şehir idarecilerinin bugün oyunları yararlı, etkileşim içeren, eğlenceli ve buna rağmen ciddi ve etkili bir planlama aracı olarak kullanmasıyla bu konuda bir miktar ilerleme kaydedilmiş oldu. Şehir oyunlarını kentsel gelişim araştırmalarında yerleşmiş bir yöntem olarak tanımlamak için henüz çok erken olsa da, yöntemin yerleşmiş olduğuna şüphe yok. Sorgulama yöntemlerimizi, Minecraft, Pokemon Go ve Foursquare gibi dünyayı günbegün yeniden şekillendiren uygulamaların içine doğmuş yeni nesil düzenleyici ve politika belirleyicilere uygun şekilde düzenlememiz gerekiyor. Etkileşimli dijital haritalar, 3D sanal ve çok oyunculu ortamlar, bu neslin kentsel alanı algıladığı yeni araçlar ve teknolojilerdir. Etkileşim ve katılımcılığa dayanan oyunlarla şehirlerin modellendiği, test edildiği, tasarlandığı ve yeniden şekillendirildiği bir gelecek hayal edin. Play the City’de bu geleceği yaratmak için çalışıyoruz. Bu neslin şehir çalışanlarının ikna edilmeye ihtiyacı olmayacak: oyunların dilini konuşacaklar ve şehirlerini planlamak için oyunlar oynayacaklar.

103

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI TABLOSU Haz ırlayan: B üş ra Yılmaz * *Marmara Belediyeler Birliği Şehir Politikaları Merkezi Uzmanı

104

ISSN: 2564-7067 - SAYI : 14 | AĞUSTOS - KASIM 2019

ŞEHİR & TOPLUM

DÜNYA ŞEHİRCİLİK FORUMLARI LİSTESİ AD

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Marmara Urban Forum (MARUF)

Marmara Belediyeler Birliği

Uluslararası

Türkiye

1-2-3 Ekim 2019

İstanbul, Türkiye

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR • Çevre ve iklim değişikliği • Dayanıklılık • Ulaşım ve hareketlilik • Göç • Kamusal mekan

2 yılda 1

• Kent ağları • Kentsel altyapı • Konut ve yapılı çevre • Sosyal kapsayıcılık • Şehir teknolojileri ve inovasyon • Yerel kalkınma • Yönetişim

World Urban Forum (WUF 1)

UN HABITAT

Uluslararası

2002

Nairobi, Kenya

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 2)

Uluslararası

2004

Barcelona, İspanya

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 3)

Uluslararası

2006

Vancouver, Kanada

• İklim değişiklikleri

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 4)

Uluslararası

2008

Nanjing, Çin

• Konut

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 5)

Uluslararası

2010

Rio de Janeiro, Brezilya

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 6)

Uluslararası

2012

Naples, İtalya

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 7)

Uluslararası

2014

Madellin, Kolombiya

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 8)

Uluslararası

2016

World Urban UN HABITAT Forum (WUF 9)

Uluslararası

2018

Kuala Lumpur, Malezya

World Urban Forum (WUF 10)

UN HABITAT

Uluslararası

8- 13 Şubat 2020

Abu Dhabi, Birleşik Arap Emirliği

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2011

Moskova, Rusya

Moscow Urban Moskova Forum (MUF’12) Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2012

Moskova, Rusya

İnsan Ölçeğinde Mega Şehir

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2013

Moskova, Rusya

Mega Şehirler: Şehir Merkezinin Ötesinde Başarı

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2014

Moskova, Rusya

Kentsel Gelişimin İleri Gelenleri

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2015

Moskova, Rusya

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Aralık 2016

Moskova, Rusya

Hızlı Büyüyen MegaŞehirle: Dinamik Gelişim Teknolojileri

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Temmuz 2017

Moskova, Rusya

Topaklaşma Çağı: Dünya Haritasını Yeniden Düşünmek

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Temmuz 2018

Moskova, Rusya

Geleceğin Megapolis'i: Yaşam için Yeni Alan

Moscow Urban Forum

Moskova Belediyesi

Bölgesel

Rusya

Temmuz 2019

Moskova, Rusya

Yaşam kalitesi: Daha İyi Şehirler İçin Projeler

• İnsani • Yerel Ekonomik Kalkınma • Arazi 2 yılda 1

• Göç • Hareketlilik • Ulusal Kent Politikası • Risk Azaltma ve Esneklik • Belediye Finansmanı • Halka açık alan •Gecekonduların Geliştirilmesi

Yılda 1

Dinamik bir Mega Şehir olarak Moskova: Esnek Yönetim Uygulamaları

105

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Ethiopian National Urban Forum (1)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2009

Etiyopya

Ethiopian National Urban Forum (2)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2010

Etiyopya

Ethiopian National Urban Forum (3)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2011

Etiyopya

Ethiopian National Urban Forum (4)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Ethiopian National Urban Forum (5)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2013

Etiyopya

Ethiopian National Urban Forum (6 NUA adaptation)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2014

Dire Dawa, Etiyopya

Ethiopian National Urban Forum (7)

Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Etiyopya

2017

Gondar, Etiyopya

Madagascar Urban Forum

BMKP - BM Habitat

Ulusal

Madagaskar

Mart 2013

Madagaskar

Madagascar Urban Forum

BMKP - BM Habitat

Ulusal

Madagaskar

Ekim 2015

Madagaskar

Malavi Urban Forum (MUF I)

Birlik ve Özgürlük Dünya Bankası Habitat

Ulusal

Malavi

Aralık 2008

Malavi

Malavi Urban Forum (MUF II)

Birlik ve Özgürlük Dünya Bankası Habitat

Ulusal

Malavi

Kasım 2011

Malavi

Malavi Urban Birlik ve Forum (MUF III) Özgürlük Dünya Bankası Habitat

Ulusal

Malavi

Ağustos 2018

Lilongwe, Malavi

National Urban Forum Rwanda (1)

BM Habitat Dünya Bankası GGI IGC

Ulusal

Ruanda

2008

Ruanda

National Urban Forum Rwanda (2)

BM Habitat Dünya Bankası GGI IGC

Ulusal

Ruanda

2011

Ruanda

National Urban Forum Rwanda (3)

BM Habitat Dünya Bankası GGI IGC

Ulusal

Ruanda

Ocak 2019

Ruanda

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel gelişim Etiyopya

2012

• Konut

Etiyopya Yılda 1

• İş • Kentsel Sakinleri İçin İyi Yaşam Koşulları • Yeniden Doğuşta İyi Yönetim

2 yılda 1

Kentlerimizin Geleceğini Birlikte İnşa Etmek

Uyumlu Kentleşme: Malavi'de Sürdürülebilir Kentsel Kalkınmanın Zorluğu

Malavi'de Güvenli, Esnek ve Sürdürülebilir Şehirler ve İnsan Yerleşimlerine Doğru

* Su ve Temizlik * Yeşil Şehirler * Sürdürülebilir Manzaralar *Yenilenebilir Enerji * Ortak Sorunlar

106

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Vietnam Urban Forum and NUUP

BM Habitat Dünya Bankası Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Vietnam

Mayıs 2001

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel Yoksulluk • İkincil Şehirler • Vatandaşlık • Ekonomi • Çevre • Cinsiyet • Hizmetler

Vietnam Urban Forum and NUUP

BM Habitat Dünya Bankası Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Vietnam

Aralık 2003

Vietnam Urban Forum and NUUP

BM Habitat Dünya Bankası Bayındırlık Bakanlığı

Ulusal

Vietnam

Ekim 2012

Hanoi, Vietnam

Bangladesh Urban Forum (BUF1)

Bangladesh Hükümeti BMKP

Ulusal

Bangladeş

Aralık 2011

Dhaka, Bengladeş

Bangladesh Urban Forum (BUF2)

Bangladesh Hükümeti BMKP

Ulusal

• Kentleşme ve Büyüme • Kentsel Yönetişim • Kentsel Yoksulluk

Bangladeş

Şubat 2015

Bengladeş

5 yılda 1

• Bangladeş için Ortak Kentsel Vizyonu Belirleme • Kentsel Eşitlik • Kentsel Esneklik • Kapsayıcı Yönetişim

Pakistan Urban Forum (I)

Pakistan Hükümeti

Ulusal

Pakistan

Mart 2011

Lahore, Pakistan

• Kentsel Büyüme • Kentsel Yönetişim • Kentsel Yönetim • Sürdürülebilir Kentsel Çevre • Kentsel Gündemin Güçlendirilmesi • Kentsel Suyu

Pakistan Urban Forum (II)

Pakistan Hükümeti

Ulusal

Pakistan

Ocak 2014

Karachi, Pakistan

• Kentsel Hizmetler ve Altyapı • Kentsel Yönetişim • Kentsel Büyüme ve Gelişme

Pakistan Urban Forum (III)

Pakistan Hükümeti

Ulusal

Pakistan

Aralık 2015

Lahore, Pakistan

• Kentsel Ekonomi • Şehir ve Bölge Planlama • Kentsel Yaşam • Kentsel Çevre • Kentsel Enerji • Konut ve Gecekondular

107

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Forum Ottawa

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Kanada

1997

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Urban Forum Ottawa

108

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Kentsel Alanlarımızın Yeşillendirilmesi, Yaya Şehrine Giden Yollar, Okullar İçin Yeni Planlar

Kanada

1997-1998

* Hızlı Yollar: Sürdürülebilir Ulaşım * Kablolu Metropolis: Yüksek Teknoloji ve Kentsel Forum * Kirlenmiş Şehirleri Yeniden Geliştirme

Kanada

1998- 1999

Düzensiz, çoğunlukla yılda 1

Perakende Trendleri Ottowa'nın X Dosyaları: Kayıp Vizyonlar, Unutulan Düşler Şehir Vizyonu: Frederick Law Olmsted'den Şehir İnşaası üzerine Dersler ""Neye Ana Cadde Denir?

Kanada

2000- 2001

Kentsel Çeşitlilik: Çok Kültürlü Şehirleri Yönetmek Şehirlerimizi Tasarımla Şekillendirmek Sanatçının Şehir Perspektifi Başkentte Konut Eğilimleri: Yeni ve Geliştirilmiş Formüller

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Forum Ottawa

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Kanada

2001- 2002

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Urban Forum Ottawa

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Kırsal Ottawa Sanal Turu Aramızdaki Nehirler Federal Hükümetin Şehirlerde Rolü

Kanada

2002- 2003

Yer Edinme II: Montera Örneği Lotusland Örneği Ulaştırma Hedefini Yönetme Yer Edinme: Ama Nasıl? Parlement Hill: Geçmişi, Şimdisi ve Geleceği Helsinki ve Ottowa: Helsinki Başarısı

Kanada

2006-2007

Düzensiz, çoğunlukla yılda 1 * Yenilenen Mahalle: İki Şehrin Hikayesi: Montreal'deki Benny Çiftliği ve Toronto'daki Regant Parkı * Ottawa Kamusal Alanının Geleceğini Keşfetmek: Nan Griffiths ve Michel Frojmovic ile İki Bölümlük Ders * Janet Rosenberg * Ken Greenberg: Rockcliffe Base - Bilgilendirici Fikirler * Kentsel Çin: Geçiş Sürecinde Bir Toplum

Kanada

2007- 2008 * Tarihi Kentlerde Çağdaş Tasarım: Geleneksel Bilgeliğim Yeni Zorlukları * Toplumsal Mimari ve Kamusal Mekanlar * İmalat Algısı: NFB'nin ""Kanada Ulusal Başkenti Planlaması"" 1949 * Topluma Giden Yol: Yol Düzeni ve Tasarımına Yeni Bir Yaklaşım

109

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Forum Ottawa

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Kanada

2008- 2009

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Urban Forum Ottawa

110

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

* Yeraltı: Michael Boisvert ve James Parakh ile Yeraltı Yaya Ağları * Tasarım, Toplum ve Mutluluk: David Witty, Ph.D., Mraic, Fcip ile Bağlantı * 21. Yüzyıl Havanası için bir Master Plan * Üç Rakip Stadyum Tasarımı: Banliyö Merkezi ve Mahalle

Kanada

2009-2010

* Mekan Yapım Sanatı: Canlı Semtler, Alışveriş Caddeleri ve Halka Açık Alanlar Yaratmak * Büyümeyi Sürdürülebilir Kılmak: Sürdürülebilirlik değerlendirmesi ile Büyüme Yönetimi arasında bağlantı kurmak * Modernizmin Modernleşmesi: Toronto'nun Kule Yenileme Programı

Kanada

2010- 2011

Düzensiz, çoğunlukla yılda 1

* Dubai'nin Tasarlanması: Kentsel Devrim Dersleri

* Yürüyerek Dünyayı Gezmek: Daha İyi Yaya Ortamları için Yenilik ve İlham * Ottowa'da Vancouverizm mi? * Nimbysim ve Konut * Başarılı bir şehircilik arayışı * Ağaç ve Banliyö Evleri: Kökler ve Temel- Yeraltında Çatışma

Kanada

2011-2012 * İyi, Kötü ve Çirkin: Uluuns Başkentinde Tarihi Bir Planlama Turu * Şehirli Olmanın Bedeli: Yeni Şehircilik Nasıl Tasarruf Ettiriyor? * New York Caddelerinin Dönüşümü * Bir Şehircinin Hayat Dersleri: Eve Yürüyüş

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Forum Ottawa

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Kanada

2012-2013

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Urban Forum Ottawa

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

* Kaos ve Şehir * İnsanlar İçin Sokaklar * Şehir, Mekan ve Siber Alem

Kanada

2013-2014

* Mayfair'deki İnsan Ölçeğinin Ottowa Prömiyeri * Sağlıklı Şehir: Kamu Alanını Şekillendirme

Kanada

2014-2015

Düzensiz, çoğunlukla yılda 1

* Ulusun Kalbi * Petrol: Kumla Banliyö İlişkisi * Toronto Tall: Dikey Mimari

Kanada

20015-2016

Uygulamadaki Çelişki: Bir Sanat Eseri Olarak Kent ve Açık Kaynak olarak Metropol * Pruitt - Igoe Efsanesi ve Mayfair'deki Oak Sokağı'na Veda * Ulus Kuruluşunda Şehir

111

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Forum Ottawa

Ontario Profesyonel Planlayıcılar Enstitüsü Ontario Peyzaj Mimarları Birliği Ottawa Bölge Mimarlar Derneği Ulaştırma Mühendisleri Enstitüsü (ITE)

Ulusal

Kanada

2017-2018

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Uluslararası

Urban Design Forum New York

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

* Çevrimiçi Alışverişin Yükselişi ve Tuğla ve Harç Perakendeciliğinin Geleceği * Claude Cormier

ABD

1978-2018

"New York Boston, Galveston, Toronto, Washington D.C., ve Pittsburgh"

• Sanat ve Kültür • Sivil Teknoloji • Konut • Hareketlilik • Koruma • Ekonomik gelişme • Esneklik ve Sürdürülebilirlik • Parklar ve Kamusal Alanlar

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

ABD

1981

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

ABD

2002

112

ABD

1978

"ABD" Kentsel Tasarım: Şehirler Tasarlanabilir

ABD

1979

Paris, Fransa

Yılda 1 (19822001 yılları arası hariç) ABD

1980

Helsinki, Finlandiya Dünya Şehirleri Semineri

Berlin, Almanya

Olduğu Gibi Değil, Olabileceği Gibi

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

ABD

2004

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Ulusal

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Uluslararası

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Uluslararası

Urban Design Forum New York

STK Kentsel Tasarım Forumu ve Kentsel Tasarım Enstitüsü

Uluslararası

TOPLANTI YERİ

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Bir yerin gizemi nasıl korunur?

ABD

2005 New Orleans Yenileniyor

ABD

2007 New York 2030

ABD

Yılda 1 (19822001 yılları arası hariç)

2008

New York Bisiklet Paylaşım Projesi

ABD

2012 Kendiliğinden Müdahaleler: Ortak Çıkar Adına Tasarım

Urban Design Forum New York

Uluslararası

2013

Urban Design Forum New York

Uluslararası

2014

Almanya

Gelecekteki New York

Barınma Sorunu

Informed Cities Forum (1)

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

2010

İngiltere

Informed Cities Forum (2)

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

2011

Naples, İtalya

Informed Cities Forum (3)

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

2013

Berlin, Almanya

Informed Cities Forum (4)

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

2015

Rotterdam, Hollanda

Kentsel Sürdürülebilirlik Yönetimi, Politika Geliştirme

Düzensiz, çoğunlukla yılda 2

Rio+20, Yerel İcraat ve Araştırmanın Rolü

Daha İyi Mekanlar, Daha Güçlü Topluluklar ve Esnek Toplumlar

Geleceğe Hangi Yol Gider? Şehirleri dönüştürmede stratejiler, araçlar ve ilham

113

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

Informed Cities Forum (5)

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Informed Cities Forum (6)

Informed Cities Forum (7)

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Bölgesel

2016

Dresden, Almanya

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

2018

Vienna, Austria

ICLEI Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler

Bölgesel

15-16 Ekim 2019

Varşova, Polonya

1987

Los Angeles, ABD

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

ABD

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

ABD

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

ABD

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

ABD

The Los Angeles Forum for Architecture and Urban Design

ABD

1988

1992

2017

2018

DÜZENLENME SIKLIĞI

İNSANLAR, ORTAKLIKLAR VE GÜÇ Kentsel Sürdürülebilirlik Geçişleri İçin İttifak Kurmak Düzensiz, çoğunlukla yılda 2

Fikir veren mekanlar

Mimarlık Kuramı

Düzensiz

Los Angeles, ABD

Bölgesel

Fiji

2003

Nadi, Fiji

Pasific Urban Forum (PUF 2)

BM ESCAP BM HABITAT CLGF Pasifik

Bölgesel

Fiji

2007

Nadi, Fiji

Pasific Urban Forum (PUF 3)

BM ESCAP BM HABITAT CLGF Pasifik

Bölgesel

Fiji

2011

Nadi, Fiji

Alternatif Bozukluklar: Toplulukları Tasarlamak Üzerine

Tasarım ve Yapılı Çevre

Los Angeles, ABD

Pasific Urban BM ESCAP Agenda (PUF 1) BM HABITAT CLGF Pasifik

Akıllı şehirlere erişim: Açık yönetişim, veri ve insanlar

Topluluklar, sermaye ve kentsel alan

Los Angeles, ABD

TEMALAR

Şehir(in) Sınırlar(ı)

Pasifik'te Sürdürülebilir Kentleşme

4 yılda 1

Pasifik'te Kentsel Konularda Eyleme Geçmek • Kentsel politika geliştirme • Kentsel çevre • Hizmet ve barınağa erişim • Kentsel yaşam kalitesi.

Pasific Urban Forum (PUF 4)

114

BM ESCAP BM HABITAT CLGF Pasifik

Bölgesel

Fiji

2015

Nadi, Fiji

* Çevre *Esneklik * Kentleşme

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Pasific Urban Forum (PUF 5 NUA)

BM ESCAP BM HABITAT CLGF Pasifik

Bölgesel

Fiji

2019

Nadi, Fiji

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR • Toplumsal Eşitlik: Pasifik Resmi Olmayan Yerleşim Geliştirme Stratejisi; • Çevre, Dayanıklılık ve Kentleşme: “Okyanus Kentleri”;

4 yılda 1

• Kentsel Ekonomi: Şehirlerin Finansmanı ve Yerel Ekonomik Kalkınma; • Kentsel Yönetişim: Ulusal Kentsel Politikalar ve çok paydaşlı ortaklıklar; • Sürdürülebilir kalkınmayı hızlandırmak için Kentsel Veri ve Teknolojileri.

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 1)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

1993

Bangkok, Tayland

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 2)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

1995

Bangkok, Tayland

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 3)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

2000

Hangzhou, Zhejiang, Çin

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 4)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

2005

Hanoi, Vietnam

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 5)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 6)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

Asia- Pacific Urban Forum (APUF 7)

UN-Habitat, UNESCAP, Urbanice Malezya Penang Eyalet Hükümeti

Bölgesel

Düzensiz

2011

2015

15-17 Ekim 2019

Bangkok, Tayland

Jakarta, Endonezya

Penang, Malezya

Kentler için Milenyum Kalkınma Hedefleri Belirlemek

Fırsat Şehirleri: Kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelecek için ortaklıklar

Asya-Pasifik'te Sürdürülebilir Kentsel Gelişim: Yeni Bir Kent Gündemi'ne Doğru

• Şehir ve Bölge Planlama • Kentsel Esneklik • Akıllı Şehirler İçin Veri ve Teknolojiler • Kentsel Finans

115

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Resilient Cities 2010 (1st)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Mayıs 2010

Bonn, Almanya

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Resilient Cities 2012 (3th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Mayıs 2012

Bonn, Almanya

Resilient Cities 2013 (4th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Haziran 2013

Bonn, Almanya

Resilient Cities 2011 (2nd)

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

* İklim değişikliğine uyum * Esneklik kurma * Kentsel alanlar

Almanya

Haziran 2011

Bonn, Almanya

* İklim değişikliğine uyum * Esneklik kurma * Kentsel alanlar

Kentsel Risk ve Esnek Kentsel Lojistik

* Risk ve güvenlik açığı değerlendirmesi * Uyum ve esneklik planlama ve politika inşaası * Çok paydaşlı ve topluluk temelli işbirliği *Yönetim * Özel adaptasyon çözümlerinin uygulanması * Finansman esnekliği

Resilient Cities 2014 (5th)

Resilient Cities 2015 (6th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Mayıs 2014

Bonn, Almanya

* İklim değişikliğine uyum Yılda 1

Almanya

Haziran 2015

Bonn, Almanya

* Kentsel esneklik.

* Finansman Esnekliği * Esnek Altyapı *Afet riskinin azaltılması * Esneklik için veriler * Esnek kent gıda sistemleri

Resilient Cities 2016 (7th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Temmuz 2016

Bonn, Almanya

Kapsayıcı ve Esnek Kentsel Gelişme” ve “Dayanıklılığın Finansmanı

Resilient Cities 2017 (8th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Mayıs 2017

Bonn, Almanya

* İklim değişikliğine uyum

Resilient Cities 2018 (9th)

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Nisan 2018

Bonn, Almanya

Entegre, sürdürülebilir ve esnek kentsel gelişim planlarını uygulamak

European Urban Resilience Forum

ICLEI Avrupa Çevre Ajansı

Uluslararası

Almanya

Haziran 2019

Bonn, Almanya

* Kentsel esneklik için doğaya dayalı çözümler, uygulamalar

* Kentsel esneklik.

*Kapsayıcı ve etkili bir iklim eylemi için yönetişimin iyileştirilmesi * Kentsel esneklik için uygulama stratejileri, finansman ve izleme

116

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2005

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2006

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2007

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2008

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2009

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2010

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2012

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2013

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2014

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2015

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

ABD

2016

ABD

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

UIC Urban Forum

Illinois Üniversitesi, Chicago UCLG

Bölgesel

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Mirastan Öğrenme 1955 – 2005

Globalleşen Şehirler: Chicago ve Dünya

Geleceğin Şehrinin İnşaası

Beş Milyar Kentli: Kentlerin Büyümesinde Yaratıcı Fırsat

Küresel Ekonomik İyileşme: Şehirler Yol Gösteriyor

Yeni Bir Ekonomi İçin Yeni Ortaklıklar: Şehirlerde İnovasyonu Geliştirmek

Yılda 1

Ekonomik Kargaşa Zamanında Büyükşehir Esnekliği

Bilgilendirilmiş Topluluklar Yaratmak: Yaşam kalitesini yükseltmek için erişilebilir teknolojiler

Mahallenin Kentsel Bir Strateji Olarak Geri Dönüşü

Kentsel Toplum Sözleşmesini Yeniden Yapmak: Sağlık, Enerji ve Çevre

İş ve Yarının İşgücü

ABD

2017

ABD İş ve Oyunun Kamu Altyapısı

ABD

2018

ABD

Halkın Parası: Emekli Maaşları, Borç ve Devlet Hizmetleri

117

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Namibia's Urban Future Urban Forum 2019

Entegre Arazi Yönetimi Enstitüsü (ILMI), Namibya Konut Eylem Grubu (NHAG), Namibya Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (NUST), Shack Dwellers International (SDI), Shack Dwellers Namibya Federasyonu (SDFN)

Ulusal

Namibya

Şubat 2019

Namibya

Kentsel Yenileme ve Gayrıresmi Yerleşimler Bakanlığı ve BM Habitat

Ulusal

Tajikistan National Urban Forum

UNIWORK

Ulusal

Tajikistan

Ekim 2015

Tacikistan

National Urban Forum Czech Republic

Bölgesel Gelişim Bakanlığı BM Habitat

Ulusal

Çek Cumhuriyeti

Aralık 2015

Prague - Çek Cumhuriyeti

National Urban Forum Sweden: Towards a National Urban Policy

BM Habitat Global Utmaning

Ulusal

National Urban Forum of Argentina

Mendoza Belediyesi BM Habitat

Ulusal

Arjantin

Temmuz 2017

Mendoza, Arjantin

I National Urban Forum

Avrupa Fonları Polonya Cumhuriyeti AB

Ulusal

Polonya

Nisan 2019

Krakow, Polonya

Egypt Urban Forum (EUF’2015)

118

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Yenilikçi Konut • Kapsayıcılık

Mısır

Haziran 2015

Mısır

• Şehir ve Bölge Planlama • Kentsel Yönetişim ve Mevzuat • Kentsel Konut • Kentsel Hizmet Sunumu • Kentsel Ekonomi

Genç İstihdamı ve Girişimcilik

• Sürdürülebilir Konut • 2030 Gündemi • Sürdürülebilir Kalkınma

İsveç

Haziran 2017

Stockholm, İsveç

• Sürdürülebilir Kalkınma • 2030 Gündemi • İklim Anlaşması (COP21)

Yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde büyüme ve kentleşme ile ilgili zorluklar ve fırsatlar

• Politika Geliştirme • Sürdürülebilir Kentsel Gelişme • Geleceğin Şehirleri

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

Caribbean Urban Forum

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Ulusal

Karayipler

Haziran 2019

Karayipler

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• “KENTSEL Esneklik” • Afet ve İklim Değişikliği ve Esneklik • Karayipler'de planlama

Urban Forum Kazakhstan

*Esneklik *Kimlik * Vatandaş Değerleri * Yerinden Yönetim

National Urban Forum Cameroon

BM Habitat WUF

Ulusal

Kamerun

Ekim 2014

Kamerun

•"Kentsel Gelişimi Planlamak ve Yönetmek: Fikirleri eyleme dönüştürmek" • Planlama ve kentsel yönetim • Arazi politikası ve gecekonduların önlenmesi • Kentsel Hizmetler

National Urban Forum Liberia

Arazi Komisyonu, İçişleri Bakanlığı, BM Habitat ve Carter Merkezi

Ulusal

Liberya

Haziran 2015

Monrovia, Liberya

National Urban Forum Nigeria

BM Habitat

Ulusal

Nijerya

Eylül 2014

Abuja, Nijerya

National Urban Forum Israel

BM Habitat Acre Belediyesi

Ulusal

İsrail

Kasım 2015

Acre, İsrail

National Urban Forum Papua New Guinea

BM Habitat

Ulusal

Papua Yeni Gine

Haziran 2010

Gecekondunun Sesi

• Nüfus ve istihdam, • Konut, • Gayrı resmi anlaşmalar ve sosyal konular, • Yönetişim ve kurumlar, • Çevre ve iklim değişikliği, • Kırsal-kentsel bağlantılar, • Ulaşım ve altyapı, • Arazi mevcudiyeti; güvenlik, • Kanun ve Düzen; • Cinsiyet ve HIV / AIDS

Malaysia Urban Forum

Ulusal

Malezya

Şubat 2019

119

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

Vietnam Urban Forum and NUUP

Şehirler İttifakı

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

2003-2013

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel gelişim • Kentsel Hukuk • İklim değişikliği • Kentsel çevre • Kentsel Finans • Kentsel Veri Tabanı • Kentsel bölgelerde planlama ve geliştirme

Urban Mobility Forum New York

STK

ABD

Ocak 2018

Urban Resilience Forum Tokyo (URF2019)

Tokyo Büyükşehir Belediyesi

Ulusal

Japonya

Mayıs 2019

Tokyo, Japonya

Kentsel Yönetimde Afet Riskinin Etkili Azaltılması - Ortak Sorumluluklar ve Özgün Girişimler

Saudia Arabia Urban Forum

BM Habitat

Ulusal

Suudi Arabistan

Ekim 2018

Suudi Arabistan

Suudi Vizyonu 2030'u Gerçekleştirmede Kentsel Planlamanın Rolü

The National Urban Forum Kenya

BM Habitat WUF9

Ulusal

Kenya

Ocak 2018

Nairobi, Kenya

Atlantic Urban Forum

AtlanticCities

Bölgesel

İspanya, Fransa, Portekiz

2000-2018

Uluslararası

Fransa

2017-

Eurepean Forum for Urban Security

Şehirler 2030 Herkes için Şehir Kamu hizmetlerinde sürdürülebilir yapı *İnsanlar * Yerler ve Zamanlar * Risk ve Suç Biçimleri * Araç ve Yöntemler

Urban Energy Forum

Cities Forum

Westside Urban Forum (WUF)

Berlin Brandenburg Enerji Ağı Avrupa İşletmeler Ağı

Bölgesel

Oxford Üniversitesi Birleşmiş Milletler Dünya Bankası Gelişim Planlama Birimi

Uluslararası

Almanya

Nisan 2019

Berlin, Almanya

*Enerji *Ekonomi

Bölgesel

İngiltere

ABD

2019

2016-2017

"Polonya Kolombiya İspanya Filipinler Kanada Belçika Almanya Ekvador "

• Hükümetlere, Şehirlere ve Kuruluşlara Stratejik Tavsiye

Los Angeles, ABD

• Hassas şehir planlama

• Şehirlerde Sürdürülebilir Büyüme Sağlamak • Şehirler ve Şirketler Arasında Eşleştirme • En İyi Uygulamalar ve Şehirlerarası Öğrenmenin Etkinleştirilmesi

• Altyapıya rasyonel yatırım • Temiz çevre • Sürdürülebilir ekolojik uygulamalar • Geliştirilmiş parklar ve açık alan • Uygun fiyatlı konut

120

ŞEHİR & TOPLUM

DÜNYA YEREL YÖNETİM ve ŞEHİRCİLİK DÜNYA KONFERANS LİSTESİ AD

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

HABITAT (HABITAT I)

UN HABITAT

Uluslararası

31 Mayıs- 11 Haziran 1976

Vancouver, Kanada

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel Planlama ve Yönetişim • Çevre ve İklim Değişikliği • Topluluk Altyapısı ve WASH • Afet Risk Yönetimi • Arsa ve Konut • Afet Sonrası Kurtarma ve Yeniden Yapılanma • Beceri Geliştirme ve Kapasite Geliştirme

HABITAT (HABITAT II)

UN HABITAT

Uluslararası

3-14 Haziran 1996

İstanbul, Türkiye

HABITAT (HABITAT +5)

UN HABITAT

Uluslararası

2001

New York, ABD

HABITAT (HABITAT III)

UN HABITAT

Uluslararası

17-20 Ekim 2016

Kito, Ekvador

HABITAT (HABITAT IV)

UN HABITAT

Uluslararası

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 1)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Şubat 2005

New York, ABD

20 yılda 1

• Çevre • Ekonomi • Kamusal Mekan • Kent formu • Konut • Sağlık • Sosyal Kapsayıcılık • Ulaşım • Yönetişim

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 2)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Temmuz 2005

Şangay, Çin

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 3)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2005

Londra, İngiltere

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 4)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Şubat 2006

Mexico City, Meksika

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 5)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Temmuz 2006

Johannesburg, Güney Afrika Cumhuriyeti

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 6)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2006

Berlin, Almanya

Yılda 1

121

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 7)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2007

Mumbai, Hindistan

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 8)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Aralık 2008

São Paulo, Brezilya

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 9)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım2009

İstanbul, Türkiye

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 10)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Aralık 2010

Şikago, ABD

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 11)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2011

Hong Kong, ABD

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 12)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Aralık 2012

Londra, İngiltere

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 13)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Ekim 2013

Rio de Janeiro, Brezilya

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 14)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Aralık 2014

Delhi, Hindistan

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 15)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2015

Londra, İngiltere

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 16)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Temmuz 2016

Venedik, İtalya

Urban Age Conference (Urban Age Conf. 17)

LSE

Uluslararası

İngiltere

Kasım 2018

Addis Ababa, Etiyopya

122

DÜZENLENME SIKLIĞI

Yılda 1

TEMALAR

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Urban Future Global Conference (UFGC’14)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

Kasım 2014

Graz, Avusturya

Urban Future Global Conference (UFGC’16)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

Mart 2016

Graz, Avusturya

Urban Future Global Conference (UFGC’18)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

Şubat-Mart 2018

Viyana, Avusturya

Urban Future Global Conference (UFGC’19)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

Mayıs 2019

Oslo, Norveç

Urban Future Global Conference (UFGC’20)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

Nisan-Mayıs 2020

Lizbon, Portekiz

Urban Future Global Conference (UFGC’21)

Avusturya

AvrupaKuzey Amerika

Avusturya

18-20 Mayıs 2021

Rotterdam, Hollanda

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

1996

Milano, İtalya

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel Hareketlilik • Yapılı Çevre ve Mimari • Liderlik • Yeşil İş ve Yenilik

Çoğunlukla yılda 1

• Göçmenlik • Küresel Göç • Kent ve Toplumlarda Göç • Sosyal Kapsayıcılık • Entegrasyon Politikaları • Yerel, Ulusal ve Uluslararası Göç Yönetimi • Göçten Kazanç Elde Etme • Göç, Ekonomik Büyüme • Göç ve Hareketlilik Yılda 1

• Küresel Değişim Perspektifleri • Göç ve Küresel Adalet • Göç, Enerji ve Sağlık

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

1997

Kopenhag, Danimarka

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

1998

Zikhron Ya'akov, İsrail

123

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

1999

Washington D.C., ABD

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2000

Vancouver, Kanada

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2001

Rotterdam, Hollanda

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2002

Oslo, Norveç

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2003

Viyana, Avusturya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2004

Cenevre, İsviçre

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2005

Toronto, Kanada

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2006

Lizbon, Portekiz

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2007

Melbourne, Avusturalya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2008

Bonn, Almanya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2009

Kopenhag, Danimarka

124

DÜZENLENME SIKLIĞI

Yılda 1

TEMALAR

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2010

Lahey, Hollanda

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2011

Ponte Delgada, Azores, Portekiz

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2012

Auckland, Yeni Zelanda

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2013

Tampere, Finlandiya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2014

Milano, İtalya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2015

Mexico City, Meksika

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2016

Nagoya, Japonya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2017

Lahey, Hollanda

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2018

Sidney, Avusturalya

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2019

Ottawa, Kanada

Internatiınal Metropolis Conferences

Carleton Üniversitesi

Uluslararası

Kanada

2020

Pekin, Çin

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Yılda 1

125

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Solomon Island National Urban Conference

UN Habitat

Ulusal

Solomon Adaları

Haziran 2016

Honiara Solomon Adaları

National Urban Policy Conference - Republic of Korea

UN Habitat

Ulusal

Kore

Kasım 2015

Incheon city, Kore

Future of Afghanistan Cities

Country Representetive UN-Habitat SHSO

Ulusal

Afganistan

Mayıs 2016

Kabil, Afganistan

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

Noktaları Birleştirmek

Sosyo-ekonomik dönüşüm

• Devlet Kapasitesi ve koordinasyonu • Ekonomik büyüme • Kentselliğin azaltılması • Kırsal Yoksulluk, Yerel Yönetişim ve İstikrar

National Urban Dialogue Armenia (NUF)

UN Habitat

Ulusal

Ermenistan

Nisan 2015

Ermenistan

National Urban Dialogue Moldova (NUF)

UN Habitat

Ulusal

Moldova

Eylül 2015

Chisinau, Moldova

National Urban Dialogue Belarus (NUF)

UN Habitat

Ulusal

Belarus

Ekim 2015

Minsk Belarus

National Cultural Forum of Moldova

EU-EaP

Ulusal

Moldova

Mayıs 2017

Chisinau, Moldova

126

Yaratıcı Şehirler

ŞEHİR & TOPLUM

KURUM/ KURULUŞ

ÖLÇEK

ÜLKE

TOPLANTI TARİHİ

TOPLANTI YERİ

Serbian National Urban Dialogue

UN Habitat

Ulusal

Sırbistan

Kasım 2015

Belgrad, Sırbistan

Ulusal

Sırbistan

Eylül 2016

Belgrad, Sırbistan

National Report of the Republic of Serbia to the Habitat III Conferance

DÜZENLENME SIKLIĞI

TEMALAR

• Kentsel Demografi • Arazi ve Şehir Planlama • Çevre ve Kentleşme • Kentsel Yönetişim ve Mevzuat • Kentsel Ekonomi • Konut ve Temel Hizmetler

National Urban Forum Colombia

UN Habitat

Ulusal

International Conference on National Urban Policy

NUPP OECD NUA Un Habitat

Uluslararası

International Conference on National Urban Policy

NUPP OECD NUA Un Habitat

Uluslararası

Kolombiya

Ekim 2015

Bogota, Kolombiya

• Yönetim • Planlama • Finansman Geliştirme

Kuzey Kore

2015

Kuzey Kore

• Sürdürülebilir Kentleşme • Yeni Kentsel Gündem

Fransa

Mayıs 2017

Paris, Fransa

Ulusal kent politikası geliştirme, Yeni Kentsel Gündemin en önemli kısmıdır.

127

ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI ŞEHİRCİLİK/ŞEHİRLEŞME FORUMLARINI VE KONFERANSLARINI ANLAMLANDIRMAK Alim Arlı MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF): M. CEMİL ARSLAN İLE BİR SÖYLEŞİ Röportaj: Alim Arlı, Ezgi Küçük, Samet Keskin KÜRESEL KENT GÜNDEMİNDE ŞEHİRLER VE YEREL YÖNETİMLER: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABITAT TOPLANTILARI Gülden Erkut BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABİTAT KONFERANSLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLEŞME İÇİN KÜRESEL EŞGÜDÜM İŞLEVİ Ulaş Akın GLASNOST’TAN GLOBALİZME MOSKOVA KENT FORUMU M. Cemil Arslan, Hatice Çetinlerden KENTSEL ÇAĞI ANLAMAK: URBAN AGE KONFERANSLARI Ezgi Küçük, Samet Keskin KENTSEL GELECEK KÜRESEL KONFERANSI: GRAZ’DAN VİYANA AKTARMASIYLA OSLO’YA Hatice Çetinlerden ULUSLARARASI METROPOLIS KONFERANSLARI: 1996’DAN BUGÜNE GÖÇ GÜNDEMİ Burcuhan Şener, Merve Ağca Kocakoç PLAY THE CITY: OYUN MEKANLARININ ARŞİTEKTONİĞİ ŞEHRİN ZİNDANLARI VE EJDERHALARI (D&D) Ekim Tan ULUSLARARASI ŞEHİRCİLİK FORUMLARI VE KONFERANSLARI LİSTESİ Hazırlayan: Büşra Yılmaz

Şehir ve Toplum 14. sayı

Articles inside

PLAY THE CITY: OYUN MEKANLARININ ARŞİTEKTONİĞİ ŞEHRİN ZİNDANLARI VE EJDERHALARI (D&D)

ULUSLARARASI METROPOLIS KONFERANSLARI: 1996’DAN BUGÜNE GÖÇ GÜNDEMİ

KENTSEL GELECEK KÜRESEL KONFERANSI: GRAZ’DAN VİYANA AKTARMASIYLA OSLO’YA

KENTSEL ÇAĞI ANLAMAK: URBAN AGE KONFERANSLARI

GLASNOST’TAN GLOBALİZME MOSKOVA KENT FORUMU

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABİTAT KONFERANSLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLEŞME İÇİN KÜRESEL EŞGÜDÜM İŞLEVİ

KÜRESEL KENT GÜNDEMİNDE ŞEHİRLER VE YEREL YÖNETİMLER: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER HABİTAT TOPLANTILARI

MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF): M. CEMİL ARSLAN İLE BİR SÖYLEŞİ

ŞEHİRCİLİK/ ŞEHİRLEŞME FORUMLARINI VE KONFERANSLARINI ANLAMLANDIRMAK

EDİTÖRDEN