Ledenblad van KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
België Belgique
P.B. B.P. 1840 Londerzeel BC25171
Verschijnt 5x per jaar: jan/feb. mrt/april mei/juni sept/oct nov/dec. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236
Afzender: Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 22ste jaargang, nummer 5, nov dec 2022 Het ledenfeest op 11 december 2022
Secretariaat:
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel
Tel: 0479/51 46 04
E mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekeningnummer: BE55 9731 4593 7544
Bestuur:
Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel
Tel: 0479/51 46 04
E mail: mex.b.j.snep@gmail.com
Secretaris, penningmeester: Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel
Ledenadministratie: Tel: 0473/48 26 13
E mail: ria.dedonder@telenet.be Bestuursleden: Marc
Bont Tel: 0477/23 33 02 Tom De Pauw Tel: 0479/60 79 53
98
Redactie: Jef Beuckelaers Lay-out: Rudi Moeyersons Opleidingsteam: Jef Beuckelaers, Marc De Bont, Bijenweide: Marc De Bont Webbeheer: Marnik De Bont Onze website: www.imkersgildeneerbrabant.be In de kijker Vernieuwing lidgeld 2023 blz. 119 Ledenfeest 11 december 2022 blz. 120
De
Agenda
06 nov 2022 – Gemoedelijk praatcafé met hoofdpunten bestrijding Varroa, in – uitwinteren….
20 nov 2022 - Erwin Hoebrechts- De erfelijkheid bij honingbijen Eenvoudige koninginnenteelt 11 dec 2022 Flandria – Ledenfeest om 14 u. – zie het programma
18 dec 2022 ( collega van Freddy ) Het enten van Planten Iedereen doet een ent oefening!
Bijkomende opleidingen kunnen nog altijd meegedeeld worden vrijdag 13 jan 2023 – nieuwjaarsbijeenkomst verdere informatie volgt later!
29 jan 2023 Isabelle Peeters – over kruiden en thee
Woordje van de voorzitter,
De dagen worden korter, en zo worden de nachten langer. Minder tijd om te werken en meer tijd om te dromen en te denken. Nu zouden het winterbijen moeten zijn die in de kasten hun koninginnen eten geven. In veelvolken zijn de meeste darren al weg. Het lijkt er op dat de bijen ook bezig zijn om te besparen zoals de mens verplicht wordt in deze, zeg maar, troebele tijden.De laatste slingerbeurt is achter de rug en kan er begonnen worden met een aantal materialen te reinigen en te herstellen als nodig en dan
99
proper opslaan. We bereiden ons wel voor om tussen kerst en nieuwjaar een varroa bestrijdings handeling uit te voeren. Iedereen op hetzelfde tijdstip om overal mijtenloos te worden en er geen herbesmetting kan optreden door vervliegende bijen! We zorgen er voor dat de kasten stabiel en vast opgesteld staan zodat ze niet bewegen of trillen door de weersomstandigheden en de bijentros niet gestoord wordt. Bij de uitgenomen ramen met oudere was hebben we de was al verwijderd of uitgesmolten! Voor het zuiveren van de recuperatiewas maken we een afspraak samen met de planning voor het waswafelen. Een vraag die blijft komen is: Ik wil bijen houden maar wat voor een kast moet ik aanschaffen? Die vraag komt omdat er zoveel soorten bijenkasten in de handel zijn! Er zijn er zelfs met een kraan op waar de honing kan afgetapt worden! En toch is het niet zo moeilijk om een gepaste bijenwoning te kiezen. Een goede regel is: In een flink nectar gebied past een grote kast terwijl in een streek met een gemiddeld voedselaanbod een normale kast van het Simplex of Duits Normaal model aangewezen is. Wat is een normale kast? Kijk even 200 jaar terug, toen er nog bijen in het wild leefden in holle bomen. Hoe groot was de nestruimte in een holle boom? We kunnen ook kijken naar de bijenkorven die de imkers zelf maakten. Waar hadden ze grote korven en waar kleinere? We zien dat een kleinere kast groter kan gemaakt worden door er een romp bij te plaatsen. Het voordeel van gelijke rompen is, dat de ramen overal in passen! We hebben in een eerder verschenen woordje ook al eens de hedendaagse verzuring van de maatschappij aangeraakt omdat we dat tegenkomen en ondervinden in de imkerswereld. Men heeft vandaag, zo lijkt het, geen behoefte aan een gezellige vriendenbijeenkomst omdat de
100
eigen ik het belangrijkste is. Het ziet er naar uit dat we terug keren naar een primitieve wereld waar de anderen de vijand zijn, die we mijden! Als we als imker naar onze bijen kijken dan kunnen we vaststellen dat het ene volk meer honing heeft dan het andere en dat er ook verschil is in zachtaardigheid tussen de volken, maar de familiale collegialiteit binnen de gemeenschap die is er nog altijd. De eigen ik en het verzuurde gedrag zit nog niet in de bijen. Gelukkig hebben we in de imkerswereld nog een aantal mensen die komen vertellen en uitleggen over meerdere onderwerpen die er in de bijenwereld zijn, en waar we in de bijeenkomsten kunnen naar luisteren en van genieten! We hebben in Neerbrabant ook het initiatief van een babbelcafé waar we samen ons imkerprobleem kunnen aanbrengen en verwoorden waarop de anderen dan een antwoord kunnen geven. In het voorbije jaar werden we door de pers en nog anderen ingelicht over de gevaren en de mogelijke problemen met de Aziatische Hoornaar. De Aziatische Hoornaar is zoals de andere wespen een vleeseter. Ze jagen heel de zomer op insecten zoals : vlinders, kevers, rupsen en ook bijen, zowel solitaire als honingbijen. Sommige straffe verhalen komen met uitgemoorde bijenvolken af. Het is een tendens om de imkers te betrekken bij het opsporen van de nesten, waarna een bedrijf voor de vernietiging instaat en er financieel baat bij heeft. Waarom kijkt men naar de imker? Omdat anderen schrik hebben van een prik! Nog melden dat ons ledenfeest op 11 dec. 2022 er aan komt, waar we samen met de andere gildeleden en de partners rond de tafel zitten voor een smakelijke imkersmaaltijd en een gezellige babbel, terwijl we kunnen kennis maken met de nieuwe leden! Denk er ook aan dat het lidgeld voor 2023 moet gestort worden met vermelding van het
101
aantal bijenvolken dat we beheren? Dit laatste heeft te maken met de Europese subsidie voor de Vlaamse Imkersgemeenschap. Toch al een vroegtijdige wens voor een vrolijke kerstmis en een aangenaam en gelukkig Nieuwjaar! Met een goed bijenjaar op komst!
De voorzitter.
Koninklijke bijen zijn op de hoogte gebracht van de dood Queen.
Uit De Standaard : 11 sep 2022 – Valerie Vanhelden.
Zoals de traditie het voorschrijft, zijn ook de bijen van de koninklijke familie op de hoogte gebracht van het overlijden van Queen Elizabeth II. De koninklijke imker bracht zwarte strikken aan op hun korven en vertelde hen op fluistertoon dat ze nu een koning hebben. Het eeuwenoude ritueel is geworteld in bijgeloof over honingproductie.
Het overlijden van koningin Elizabeth II heeft een cascade aan traditionele gebruiken in gang gezet en daarbij hoort ook een opvallende traditie wat betreft de koninklijke bijen op het domein van Buckingham Palace en Clarence House in Londen. Eeuwenoud bijgeloof stelt dat ze moeten ingelicht worden over de dood van hun meester(es). Anders wordt gevreesd dat ze de honingproductie stilleggen, de bijenkorf verlaten of sterven. "Telling the bees" is overigens niet alleen een gewoonte in koninklijke middens. Het is een traditioneel gebruik in veel Europese landen zoals Duitsland,
102
Nederland, Zwitserland, maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten. Imkers brengen de bijen op de hoogte van belangrijke gebeurtenissen van het huishouden zoals geboortes, huwelijken en overlijdens. Hoe de traditie precies is ontstaan, is onduidelijk. Het ritueel zou al zeker sinds de 17e eeuw bestaan. De eer viel te beurt aan de koninklijke imker, John Chapple. Al 15 jaar lang verzorgt hij tot een miljoen bijen voor de Britse koninklijke familie. Voor het eerst in zijn carrière moest hij hen meedelen dat één van hun twee koninginnen overleden is. "De persoon die is overleden, is de meester of meesteres van de bijenkorven", vertelt hij aan de Britse krant Daily Mail. "Het is iemand belangrijks van de familie die sterft, en belangrijker dan de Queen wordt het niet, toch?" Koninklijk imker John Chapple aan Daily Mail. Chapple nam de taak ernstig en ging zorgvuldig te werk. "Het is de traditie dat wanneer iemand sterft je naar de bijenkorf gaat, een gebedje doet en een zwarte strik rond de korf maakt. Je klopt op de korf en zegt: "de meesteres is dood, maar ga niet, jullie nieuwe meester zal goed voor jullie zijn"." Dat ritueel herhaalde hij zeven keer, voor de twee bijenkorven aan Clarence House en de vijf korven op het domein van Buckingham Palace.
In het interview met de krant blikt Chapple ook nog even terug op zijn dienstjaren voor Queen Elizabeth. "Ik kreeg een e-mail van de hoofdtuinier op Buckingham Palace om te komen praten over bijen. Ik dacht dat ze een probleem hadden met bijen, maar toen bleek dat ze bijen wilden houden en dat ik ervoor mocht zorgen."
"Ondertussen ben ik met pensioen, ik ben 79, bijen houden is mijn hobby nu. Ikzorg nog steeds voorde bijen van eenaantal belangrijke mensen. Nummer één is de Queen, of ja, was de Queen. Het was een privilege om dit voor de Queen te mogen doen en hopelijk nu ook voor de koning."
103
Aanvulling over mierenzuur
Jozef De Ridder
Om even terug te komen op het “Woordje van de voorzitter” in verband met het aanlengen van een mierenzuur oplossing van 85 % naar 65 %, breng ik graag een aanvulling.
De vraag is, hoeveel gedistilleerd water (of gedemineraliseerd water) moet in rekening gebracht worden bij het aanlengen van het mierenzuur van 85 %, om een oplossing van 65 % te bekomen?
Uiteraard dien je de gepaste PBM (Persoonlijke Beschermings Middelen) te gebruiken vooraleer je de fles met het zuur opent. Steeds in open lucht werken!
Laat ons drie gevallen in ogenschouw nemen:
A. Om één liter mierenzuur (MZ) van 85 % aan te lengen naar 65 % moet 308 milliliter (ml) gedistilleerd water afgemeten worden en daar kan je 1000 ml mierenzuur van 85 % aan toevoegen, zodat je 1308 ml – of afgerond 1,31 L - mierenzuur oplossing bekomt van 65 %.
B. Wil je 1 liter oplossing bekomen van 65 % MZ, dan dien je 235 ml gedistilleerd water af te meten en die hoeveelheid bijvullen met MZ 85 % tot je 1 L hebt. Deze oplossing is dan 1L MZ van 65 %.
C. Je bezit 5 bijenvolken en je wil die behandelen met elk 50 ml MZ 65 %.
Dan meet je 58,8 ml gedistilleerd water af en je voegt daar 191,20 ml MZ 85 % bij. Zodoende bekom je 250 ml MZ 65 %.
104
Voor wie meer of minder dan 5 volken te behandelen heeft, hierna vind je een tabelletje met de hoeveelheden gedistilleerd water en MZ 85 %, voor 1 tot 11 volken.
Aantal volken Hoeveelheid gedistilleerd water [ml]
Hoeveelheid MZ 85 % [ ml]
Totale hoeveelheid oplossing MZ 65 % [ml]
1 11,76 38,23 50
2 23,53 76,47 100 3 35,29 114,71 150 4 47,06 152,94 200 5 58,80 191,20 250 6 70,59 229,41 300 7 82,30 267,70 350 8 94,12 305,88 400 9 105,88 344,12 450 10 117,65 382,35 500 11 129,42 420,58 550
De hoeveelheden zijn uitgerekend tot 2 cijfers na de komma. Is het voor jou niet mogelijk de opgegeven hoeveelheden exact af te meten, tracht dan de cijfers zo goed mogelijk te benaderen.
VERMEERDERING VAN DRACHTPLANTEN (deel 10)
Marcotteren van planten
Marcotteren is ongetwijfeld één van de oudste kunstmatige technieken om planten te vermeerderen. Volgens geschiedkundige bronnen zou men in China deze vermenigvuldigingsmethode reeds meer dan 6000 jaar toepassen. De term marcotteren komt van het
105
Franse woord “marcotter”. Marcotter zou afgeleid zijn van het Latijnse woord mergus, wat “ent van een wijnstok” betekende. Later treffen we in het gallisch latijn de term marcus en in het oudfrans de term marquos aan.
Wat is het fundamenteel verschil tussen stekken en marcotteren? Bij het stekken zal men steeds vertrekken van een stukje van de moederplant om een nieuwe plant te vormen. Bij het marcotteren zal men eerst een goedgevormde en goedgeplaatste tak of stam trachten te bewortelen vooraleer men hem afknipt van de moederplant. Net zoals bij het enten is bij het marcotteren de gevormde plant genetisch quasi identiek aan de moederplant. Het voordeel van marcotteren is dat je zeer snel een mooi gevormd boompje of struikje kan kweken met een dikke stam. Voor een imker speelt dit misschien minder een rol maar misschien zijn er bij de lezers geïnteresseerden in de kweek van Bonsai. Google maar even naar marcotteren en je zal snel terecht komen op een Bonsai site (vb. Bomen kweken voor Bonsai middels marcotteren Bonsai Empire).
Welke planten kunnen we marcotteren?
In de literatuur vinden we onder de rubriek marcotteren plantengeslachten zoals Citrus, Ficus, Hamamelis, Magnolia, Rhododendron, Syringa, Acer, Cornus, Hibiscus en Wistereia. Maar als amateur staat het u vrij om te experimenteren met iedere boom of struik die op je verlanglijstje staat. Plantkundige achtergrond
106
Bij het marcotteren wordt kunstmatig plaatselijk het debiet van de voedingsstroom verminderd of volledig onderbroken. Het gedeelte van de plant dat te weinig voeding krijgt, zal trachten te overleven door zelf een wortelgestel aan te maken.
Hoe kunnen we het debiet van de voedingsstroom beïnvloeden?
Er is een zachte en een drastische methode.
Bij de zachte methode vernauwen we de vaatbundels (zie deel 7).
In de medische wereld is een tourniquet een knelverband dat om een arm of been wordt aangelegd om levensbedreigende bloedingen te stoppen.
In de lente, vlak na de winterrust, binden we een touw of metalen draad stevig rond de tak vlak onder de plaats waar we de wortelinductie wensen. Daar de tak verder zal verdikken tijdens de lentegroei, wordt de druk op de vaatbundels steeds groter. Deze methode noemen we de tourniquetmethode.
Een drastischere manier om de vaatbundels vroeg in de lente te onderbreken is de ringmethode. We maken twee parallelle insnijdingen rondom de tak. De afstand tussen de insnijdingen is minstens anderhalf maal de diameter van de tak. We nemen de bast tussen de insnijdingen weg zodat alle zeefvaten onderbroken worden.
In de praktijk vinden we verschillende methoden die zich bevinden tussen de zachte en de drastische methode. In vele gevallen volstaat het om een insnede van ca 5 cm te maken zoals voorgesteld op bijgevoegde figuur.
107
Beworteling
De aangebrachte verwonding zorgt ervoor dat het cambium vrij komt te liggen. Hierop zal zich callusweefsel vormen, waaruit er zich wortels kunnen ontwikkelen. Dit proces kan je bevorderen door de verwondingen te behandelen met stekpoeder(zie deel 8).
Net zoals bij een stek willen de worteltjes die gevormd worden bij een marcot zich veilig nestelen in een aangepast substraat. Daarom brengen we natte stekgrond of nat mos aan rond de plaats waar we wortelvorming verwachten. Gebruik zeker geen bemeste potgrond. Deze stekgrond of mos wordt op zijn plaats gehouden door een plastiek of aluminiumfolie. Bind de folie zowel boven als onder goed dicht. In de handel zijn er zelfs speciale “bloempotjes” te koop om marcotten te maken (zie foto). Stappenplan bij het marcotteren
1. Vooraleer we marcotteren bepalen we welk deel van de moederplant geschikt is om ons doel te bereiken. Dit kan een tak zijn maar ook heel de stam.
2. Dan kiezen we voor de zachte methode, de drastische methode of een combinatie van beiden.
108
Bron: Marcotteren.jpg (1024×768) (slideplayer.nl)
Bron: CHOWA ZOUTLEEUW: Marcotteren: handig hulpmiddel
3. Als je een mes gebruikt, zorg ervoor dat het vlijmscherp is.
4. We verwijderen de eventuele bladeren in de bewortelingszone.
5. We brengen eventueel een tourniquet en insnijdingen aan.
6. We brengen de potgrond of mos aan met de folie en binden goed af.
7. Even geduld oefenen, na een drietal maanden zou de beworteling een feit moeten zijn.
8. Met een scherpe snoeischaar of zaag verwijder je de marcot van de moederplant. Verzorg de wonde.
9. Plant de marcot in een bloempot of in de volle grond.
De honingprinses en de honingkoningin
In het Oosten bij onze Duitstalige buren houdt men nog meerdere oude gebruiken en gebeurtenissen in stand die bij ons al heel lang verdwenen zijn. In hun imkerwereld is het gangbaar om iedere twee jaar, meestal ter gelegenheid van een traditioneel weerkerend congres, een verkiezing te laten doorgaan voor een honingprinses en een honingkoningin. Op de foto zien we de uittredende honinghoogheden uit Beieren die een oproep lanceren voor opvolgers met een ambts termijn van 2022 tot 2024. De kandidaten
109
Veel succes Freddy Franck
Josfien
moeten ouder zijn dan 18 jaar, maar moeten geen kennis over de bijen hebben, maar wel interesse om er iets over te leren, zodat ze op de evenementen waar ze zullen op uitgenodigd worden een woordje kunnen vertellen en op gestelde vragen een gepast antwoord kunnen geven. Doch meestal komen de kandidaten uit een imkersgemeenschap en kennen wel iets! De verkiezing van de prinses en de koningin verloopt in drie fazen waarbij de geïnteresseerden eerst hun kandidatuur aanmelden, en zich voorstellen. De jury zal hun melden wat de mogelijke taken kunnen worden tijdens de ambts termijn. In de tweede fase mogen ze een simpele vragenlijst schriftelijk beantwoorden. Het derde deel verloopt zoals bij een echte verkiezing, en de imkers uit het gebied kunnen een keuze maken op hun voorkeur. De jury die rekening houdt met de behaalde resultaten in de drie fazen doet dan een keuze en maakt ze bekent. De verkozen prinses en koningin ontvangen tijdens het huldigingsfeest hun schouderlint. Op het einde van hun regeerperiode zijn prinses en koningin vol lof over wat ze geleerd en meegemaakt hebben. Waarom zijn deze mooie tradities bij ons verdwenen?
110
Nogal wat vragen
Josfien
Wanneer ik heel ver terugdenk, ergens in het midden van de jaren 70 zie ik ook een zomer zoals we er nu een hadden in 2022. Alle dagen zon en geen regen. We moesten schaaltjes met water buiten zetten voor de bijen en de vogels. Onze honing was heel droog! Naar de imkersvergadering in café taxi, bij Charel die ook imker was, mochten we een staaltje honing meebrengen om het vocht dat er in zat te laten vaststellen. Onze voorzitter, de Z.E. Heer Vermeiren, had een refractometer waarmee de honingstalen nagekeken werden. Het aanwezige vocht in de honingen schommelde tussen de 16 en de 17. Er werd gezegd dat de honingen in orde waren, maar we hadden geen benul wat het cijfer 16 betekende! Later werd er een les over gegeven en kwamen we te weten dat honing met een getal boven de 20 de kans had om te beginnen gisten en slecht te worden! In die tijd werd de honing door sommige imkers in verschillende gebruikte confituurbokalen gedaan. Er waren ook imkers die hun honing in een “ zeinvat” bewaarden en van daar uit, met een stevige pollepel, de meegebrachte pot van de klant vol schepten. Stilaan werd er bij de imkers, door informatie en aanbevelen door de voorzitter, overgegaan naar nette honingbokalen met een sluitend deksel. De creatieve imkers plakten met melk een etiketje op de pot. Door de overgang naar kasten kwamen de laatste bijenkorven leeg te staan en werden ze niet meer bevolkt. Een beetje spijtig toch! Langzaam aan kwam ook het gevoel dat een bijenhal een nuttige voorziening kon zijn waar de kasten tegen de weersinvloeden
111
beschermd stonden, en waar de imker bij minder fraai weer ook naar de bijen kon kijken. Terzelfder tijd was er ook wat plaats om reservemateriaal en gereedschap te zetten. , groeiden bij de creatieve imkers uit tot echte bijenpaleisjes! Om een beetje jaloers op te zijn! Zo waren er plaatsen, en die zijn er vandaag nog! waar een bijenhal , om diverse reden , niet mocht of niet kon! Vlijtige zielen met vaardige handen maakten dan een hulpterrasje met een kantelbaar afsluitdak – zie de foto. Soms werden er nog wielen aangezet of handvaten, zodat het op een verplaatsbaar wagentje of toestel geleek! Voor de beginnende imker met twee bijenvolken is de aanschaf van een honingslinger wel een flinke investering. Eenvoudiger is om zoals vroeger, en vandaag wordt er opnieuw naar gevraagd, de honing te verbruiken als raathoning, zodat er niet hoeft geslingerd te worden. Het honingraam wordt uit de kast genomen en op een plank of bord gelegd om er de raat uit te snijden die zo kan gebruikt worden! Er wordt van de raat gebeten en gekauwd, en als er enkel nog was in de mond blijft, zal die uitgenomen worden en in een opvang emmer gelegd worden om te laten smelten en nieuwe wasraat van te maken die dan weer kan in ramen gezet kan worden! Ik kreeg de vraag van een imker die verwonderd was dat het verzegelde voederraam dat hij in het voorjaar uit een
112
kast nam en op de grond naast de kast zette, waar hij het vergat! pas in augustus door wespen bezocht werd, waardoor hij het opnieuw opmerkte! De vraag was: waarom het raam in de zomer niet bezocht werd door wespen. Wespen zijn vleeseters, ze jagen op allerlei insecten om hun larven van de nodige eiwitten, om te groeien, te voorzien. De opgroeiende wespenlarven verteren niet alles wat ze opeten en scheiden een zoete stof uit die door de voedende wespen aangenomen wordt als een lekkernij. Tegen het einde van de zomer worden er minder wespen geboren, zo is er ook minder zoete stof die de wespen moeten missen zodat ze op zoek gaan naar suikers, waardoor ze van onze confituur en onze zoete dranken komen mee snoepen. Het is in die periode dat ze ook minder zacht zijn. Een andere vraag was: waarom de bijen eten nodig hebben in de winter en de wespen niet? Want die slaan geen voorraad op. Honingbijen leven tijdens de winter verder in groep, het zijn sociale insecten. Bij de wespen overleeft alleen een nieuw geboren koningin die zich verschuilt en een winterslaap doet, zonder eten. In het voorjaar begint ze met een nieuw nest waarin ze eitjes legt en een nieuw wespenvolk uitbouwt. Zo kwam er op een keer een dame, die wou imker worden, met de vraag of ze mee mocht komen kijken tijdens het nazicht van een volk, om te leren! Toen we onze kapruin aantrokken was ik klaar terwijl zij nog ferm aan het spartelen was om er in te geraken. Het kapruin was te klein! Een kapruin is geen kledingstuk om mee naar een feest te gaan, maar het is werkkledij dat dient om de bijen van ons lichaam te houden en om te vermijden dat we onze kleren vuil maken met honingspatten of propolis vegen. Het moet losjes over onze kleren hangen, dus minstens 1 maat te ruim, wel met een sluitende elastiek
113
rond het middel en aan de polsen. Het dragen van laarzen of de broekspijpen in de kousen is ook een aanrader bij het kast nazicht!
Zo, tot nog eens.
Frisse nieuwe imkers,
Afloop van de basiscursus, 2021 – 2022, voor beginnende imkers die samen met de vereniging van Grimbergen opgesteld werd en waarvan de praktijklessen in de Tuinbouwschool doorgingen en de theoretische kennis aanbreng in de zaal van de Charleroyhoeve gebeurde. Al strooide de Corona wel wat roet in het eten, maar dat werd prachtig opgevangen met internet lessen. Felicitaties voor de uitvoerders!
De taart en de koffie tijdens de pauzes was een welgekomen opsteker. Proficiat voor de taart bakker en voor vader en dochter koffiezetters!
De uitreiking van de diploma’s gebeurde in aanwezigheid van de partners en de kinderen. Toen stelden we vast dat ook bij de imkers een goede taakafspraak van belang is, al had onze fantastische taart bakker geen enkele steek laten vallen!! Eind goed al goed! Op de foto hebben we zus, Bea en broer, Eric bij de ontvangst van hun diploma als frisse nieuwe imkers in de gilde Neerbrabant. Proficiat en welkom!
114
Meegedeeld
Wie heeft het voor het zeggen
Jef Beuckelaers
Zonder een koningin kan een bijenvolk niet blijven bestaan, omdat het de koningin is die de eitjes legt waaruit er nakomelingen kunnen geboren worden. De koningin deelt ook een aantal sturende boodschappen uit door middel van geurstoffen, die feromonen genoemd worden. Het is wel zo dat het grootste aantal van die geurstoffen een vast stramien hebben en niet kunnen geregeld of aangepast worden, het loopt vanzelf en zit ingebouwd in de erfelijke genen. Zo is er het feromoon dat de samenhang of verbondenheid tussen de bijen van een volk aanstuurt en het familieferomoon genoemd wordt.
Bij het ouder worden van de koningin daalt het aantal afgescheiden feromonen en voelt het volk dat er een gebrek ontstaat waarop het zal reageren. De koningin ondergaat deze toestand zonder er te kunnen op reageren en zijn het de werksters die met de noodzakelijke ingrepen beginnen en uitvoeren om de familie samenhang te behouden. Zo ook zijn het de werksters die bepalen, en er voor zorgen, hoeveel eitjes de koningin kan of mag leggen door ruimte te voorzien of af te sluiten. Het aanbieden van het voedsel aan de koningin is ook een bepalende factor voor de eierleg! Eenvoudig gezegd, het regelen van het nakomelingschap gebeurd door het aanbieden van ruimte voor de eierleg en van gepaste larvenwiegjes voor darren en voor koninginnen! De werksters regelen, zonder opdracht, de temperatuur in het bijenvolk waarbij er gezorgd wordt dat er in het broednest om en bij de 35° C. heerst.
115
De warmte ontstaat doordat de bijen hun vleugelspieren laten bewegen terwijl de vleugels stil blijven. Wanneer de temperatuur moet dalen zullen de bijen op de vliegplank, gericht, met de vleugels waaieren om zo een luchtstroom door het volk te sturen. Wanneer het echt te warm is brengen de haalbijen water binnen dat in fijne verdampingsdruppeltjes over de raten verspreid wordt. De werksters organiseren de ophaling van nectar en van stuifmeel om de voedselvoorraad uit te breiden voor een wintervoorraad. Andere werksters halen kithars of propolis op om spleetjes en openingen af te dichten. Ook zal een ongewenste indringer zoals een muis onschadelijk gemaakt worden en met kithars gemummificeerd worden. De werksters regelen de ratenbouw waarbij de wasvoort brengers als cellenbouwers fungeren voor het broednest en voor cellen voor stuifmeel en nectar. Het zijn de werksters die het zwermen voorbereiden met de bouw van koninginnendoppen waarin de larfjes langer dan 3 dagen met koninginnenbrij zullen gevoed worden. Zo zal bij de jong geboren werksters hun gifblaas beginnen functioneren vanaf de 18de dag en wordt het gif toegepast bij indringers of aanvallers. Meer naar het einde van de zomer houden de voederbijen op met de darren van eten te voorzien en drijven ze hen naar buiten, waar de wachters hen zullen beletten om terug binnen te komen. Dit fenomeen wordt de darrenslacht genoemd. Alle taken, of het nu aanleiding geven tot is, of uitvoeren van een activiteit in het bijenvolk , gebeurd niet zo maar kris kras door mekaar, het is ook niet het opvolgen van bevelen maar voldoen aan wat de innerlijke gegevensbank aangeeft. De gegevensbank wordt gevoed door de genen. Iedere taak hangt vast aan een bepaalde leeftijd. Zo zullen
116
pas geboren bijen beginnen met het zuiver maken van cellen en enkele dagen later wanneer hun voedersapklieren rijp zijn, worden ze voederbij en voorzien ze de larfjes en de koningin van de befaamde koninginnenbrij. Daarna komen de wasklieren in werking en voeren ze bouwwerken uit. Vervolgens wordt de nectar die de haalbijen binnen brengen opgenomen en in cellen opgeslagen. Een van de laatste taken die een jonge bij uitvoert in het volk is de wacht en de controle aan de vliegopening. Enkel het eigen volk wordt binnen gelaten, met uitzondering van vreemde bijen die veel nectar bij hebben en toegekomen darren!
Wanneer een werkster, ongeveer, 3 weken oud is komt ze buiten de woning en verkent ze de omgeving waarbij ze haalbij wordt en op bloemenbezoek gaat gedurende de volgende 3 weken. Dan zal ze moe en versleten, tijdens haar laatste vlucht doodgaan! Ze komt op de grond terecht en dient als voeding voor een of andere opruimer!
Al deze genoemde bijentaken zijn dus het gevolg van de eigen genendrang zoals eerder al vermeld werd.
Toch een opmerkzaamheid, al is ze niet in tegenspraak met het eerder vernoemde. De larfjes zijn ook reeds drager van hun genen, en ze willen zoals ieder levend wezen heel lang leven waarbij ze hun genen, die hun eigenschappen bezitten, willen doorgeven. Dit kan maar door nakomelingen voort te brengen, in dit geval door eitjes te leggen wanneer ze volwassen zijn. Ze vragen dus voedsel om koningin te worden! Op dit punt spelen de feromonen van zowel de koningin als van de voederbijen een ingrijpende en regelende rol! Wie heeft het voor het zeggen?
117
Lidgeld 2023
Het jaar loopt op zijn einde en dus ook uw lidmaatschap aan imkersgilde Neerbrabant.
Voor het nieuwe jaar 2023 blijft de prijs hetzelfde als dit jaar, namelijk €30. Dit bedrag blijft niet volledig bij Neerbrabant en een deel wordt doorgestort naar de provinciale bond (VBVI) en nationale bond (KonVIB); die het maandelijks boekje ontwerpt en verstuurd. De verdeling van de €30 is als volgt: €19,5 ontvangt KonVIB, €2,5 ontvangt VBVI en €8 blijft bij Neerbrabant.
Wenst u geen volwaardig lid te zijn en geen maandblad te ontvangen, stort €10 op rekening van Neerbrabant
Gelieve het juiste bedrag (lid/bijlid) te storten op rekening BE55 9731 4593 7544 van imkersgilde Neerbrabant ten laatste 31 december 2022.
Belangrijk: Vermeld eveneens op de overschrijving uw aantal bijenvolken. Dit is zeer belangrijke, vermits KonVIB geld ontvangt vanuit de Europese Unie naargelang het totaal aantal bijenvolken. En wanneer u dit niet vermeld, ontlopen we subsidies.
Varroa mijt
119
Foto: Rudi Moeyersons
Ledenfeest 2022
Na enkele jaren afwezigheid, organiseert Neerbrabant terug het vertrouwde en gekende ledenfeest. Dit gaat door te Steenhuffel (Steenhuffeldorp 54-56) in Zaal Flandria.
De deelnameprijs bedraagt €35/persoon. Kinderen tot 12j. nemen deel aan halve prijs. Gelieve te storten ten laatste op 2 december op rekening BE55 9731 4593 7544. U wordt verwacht vanaf 14.00u en we starten met een kleine receptie. Hieronder vindt u het verdere verloop van de namiddag:
14.00u.: welkom met receptie
15.00u.: soep
16.00u.: Jobo laat ons lachen
16.45u.: hoofdgerecht
17.30u.: Jobo laat ons nog eens lachen 18.00u.: tombola
18.30u.: dessert; aansluitend muziek en dans Menu ledenfeest 11 december2022
120
“zachte pepersaus” met groentenmix en gouden
Aspergeroomsoep Varkenshaasje
krakertjes Dessert met koffie/thee. Dranken inbegrepen in de deelnameprijs