Bilten 5

Informativni bilten o matičnim ćelijama i regenerativnoj medicini, broj 5.

5 godina CryoSave-a u BiH Intervju Prof. dr. Vesna Ećim-Zlojutro INTERVJU Prof. dr. sc. Sulejman Kendić

Matične ćelije spasile dvogodišnju djevojčicu

Besplatno pohranjivanje za 50 porodica iz BiH 26 000 transplantacija matičnim ćelijama iz pupčane vrpce INTERVJU Mr. sci. dr. Alma Humačkić-Vila

Bolje ih je imati, a ne trebati, nego trebati, a nemati ih!

5 godina rada CryoSave-a u BiH U vodećoj evropskoj, svjetskoj, regionalnoj i bh. porodičnoj banci matičnih ćelija pohranjeno je preko 4500 uzoraka iz BiH, omogućeno je besplatno pohranjivanje za 50 porodica, otvoreno je i reaktivirano 20 škola za trudnice, izdato je 5 informativnih biltena, predstavljena su 2 izdanja besplatnih primjeraka priručnika “Trudnoća i porođaj“ za sve trudnice u BiH, održano je 500 predavanja za preko 10 000 trudnica, organizovana su 3 kongresa o matičnim ćelijama za bh. stručnjake, te je preko 70 doktora imalo priliku posjetiti CryoSave laboratoriju u Belgiji

“

Ponosna sam što mogu reći da smo u proteklih 5 godina realizovali mnoge izuzetno značajne projekte i aktivnosti širom BiH i uradili dosta na podizanju svijesti o važnosti matičnih ćelija. Na samom početku našeg rada mnogo pažnje smo usmjeravali na edukaciju javnosti i stručnjaka o značaju pohranjivanja matičnih ćelija.

Preko 70 doktora iz BiH je imalo priliku da posjeti laboratoriju CryoSave-a u Briselu, edukuju se i upoznaju sa CryoSave-om.

Danas, skoro da ne postoji niti jedna trudnica koja ne zna bar najosnovnije informacije o značaju pohranjivanja matičnih ćelija. Preko 4500 porodica iz BiH, koje su nam ukazale svoje povjerenje i pohranile matične ćelije svoje djece u CryoSave-u za sigurniju budućnost, naši su najbolji ambasadori. U julu ove godine CryoSave je osnovao još dvije nove kompanije, Genoma Swiss Biotechnology i The Cell Factory, tako da sada sve tri zajedno čine veoma moćnu Esperite grupaciju. CryoSave na ovaj način i u budućnosti osigurava lidersku poziciju u Evropi, otvara nove perspektive i mogućnosti u oblasti matičnih ćelija, biotehnologije i regenerativne medicine, na najvišem svjetskom nivou, što će sasvim sigurno kao velike benefite u budućnosti osjetiti i sve porodice iz BiH koje čuvaju matične ćelije svoje djece u CryoSave-u.

Pored naših redovnih aktivnosti trudimo se da organizujemo, realizujemo ili podržimo mnoge društveno odgovorne projekte i aktivnosti, čime želimo da pomognemo i budemo od koristi čitavoj društvenoj zajednici. Neki od najboljih primjera su škole za trudnice, priručnik trudnoća i porođaj, a važno je istaći da smo u proteklih 5 godina potpuno besplatno sačuvali matične ćelije za 50 porodica iz BiH (što je pomoć vrijedna preko 200000 KM) koje imaju u najužem krugu porodice teško oboljele, kojima bi matične ćelije mogle biti spas i možda jedina nada za izliječenje.

“

Sanja Todorović-Vujičić Generalna direktorica FAMILY-PLUS-a, ekskluzivnog i ovlaštenog partnera CryoSave-a za BiH

2

CryoSave vodeća evropska i svjetska porodična banka matičnih ćelija, se 2009. godine zvanično pojavila i prva omogućila roditeljima u Bosni i Hercegovini da pohrane matične ćelije svoje djece. Naša javnost je tada jako malo znala o pohranjivanju i važnosti matičnih ćelija iz krvi i tkiva pupčane vrpce, a danas je teško pronaći buduće roditelje koji nisu čuli za pohranjivanje matičnih ćelija, ponajviše zahvaljujući zadravstvenim ustanovama, doktorima, medijima i roditeljima koji su već uspješno pohranili matične ćelije svoje djece za njihovu sigurniju budućnost, ali i sigurnost čitave porodice. Za pet godine koliko je CryoSave prisutan u BiH, preko 4500 porodica iz svih krajeva BiH je uspješno pohranilo matične ćelije svoje djece u CryoSave-u. CryoSave je prema zvaničnim rezultatima vodeća evropska i svjetska porodična banka matičnih ćelija, sa najvećim iskustvom i najvećim brojem pohranjenih uzoraka, a svojim djelovanjem na našem području postala i vodeća reginalna i bh. banka matičnih ćelija. Činjenica da u Evropi postoji preko 50 banaka matičnih ćelija i da je preko 35% od svih sačuvanih uzoraka matičnih ćelija u Evropi pohranjeno upravo u CryoSave-u, govori o snazi i potencijalu koji CryoSave uživa u Evropi i svijetu.

Od ukupnog broja sačuvanih uzoraka matičnih ćelija iz Bosne i Hercegovine do sada, preko 95% je pohranjeno upravo u CryoSave-u. Svi uzorci matičnih ćelije iz Bosne i Hercegovine čuvaju se u najsavremenijoj laboratoriji u Evropi koja se nalazi u Nielu, pored Brisela u Belgiji. CryoSave posjeduje širom svijeta 6 vrhunski opremljenih laboratorija. CryoSave se isključivo i jedino bavi izdvajanjem, pohranjivanjem, čuvanjem i pripremom matičnih ćelija, prisutan je na šest kontinenta (Evropa, Azija, Afrika, Sjeverna i Južna Amerika i Australija) i u preko 70 zemalja, uz punu transparentnost i saradnju sa vodećim svjetskim stručnjacima i uz saradnju sa najpoznatijim univerzitetima i klinikama u Evropi i Americi, uz posjedovanje

svih neophodnih certifikata i akreditacija, što potvrđuje i garantuje da su matične ćelije pohranjene kod CryoSave-a prihvatljive u svim centrima i klinikama za terapije i liječenja širom svijeta. Razlog tome su konstantna unaprjeđivanja rada i tehnologije, kao i primjena najsavremenijih standarda kao što je zlatni standard izdvajanja matičnih ćelija i smanjenje volumena. Ovaj proces uklanja neterapeutske ćelije i tako omogućava krioprezervaciju ćelija koje su potrebne za terapiju. Tako pohranjen uzorak kada je potreban odmah je i spreman za primjenu.

Dvostruko pohranjivanje je drugi standard koji se primjenjuje u CryoSave-u, a njime se vrši podjela uzorka matičnih ćelija iz krvi, ali i tkiva na po dva dijela, što roditeljima obezbjeđuje dodatnu sigurnost desi li se potreba za korištenjem matičnih ćelija više puta.

Roditeljima koji se odluče da pohrane matične ćelije svoje djece, pored svih navedenih činjenica, veoma je bitno da CryoSave kao banka matičnih ćelija koja će u narednih 20 ili 25 i više godina čuvati dragocjene matične ćelije njihove djece, bude dobro organizovana i stabilna institucija, da nudi najveću moguću sigurnost, posjeduje kvalitet, sa svim akreditacijama, dozvolama, licencama, a od kojih izdvajamo samo neke: AABB, Swissmedic, Ministarstvo zdravlja, socijalne skrbi i sporta Kraljevine Holandije, GMP, Paul Ehrlich Institute, Cord Blood, FAGG, ISO 9001:2008 U periodu od 5 godina koliko CryoSave djeluje u BiH urađeno je preko 100 projekata, većina društveno odgovornih sa kojima nastavljamo i u budućnosti. Najznačajniji projekti koji su realizovani: • “Program besplatnog porodičnog čuvanja matičnih ćelija“ - CryoSave je jedina banka matičnih ćelija koja ima ovakav program, koncipiran tako da pomogne porodicama koje očekuju prinovu, a u užem srodstvu imaju člana porodice kojem je dijagnostifikovano neko od preko 70 teških oboljenja koje se mogu liječiti matičnim ćelijama.

Do septembra 2014. 50 porodica iz raznih dije-

lova Bosne i Hercegovine, aplicirale su i dobile potpuno besplatno pohranjivanje matičnih ćelija.

• Bilten “Matične ćelije i regenerativna medicina”- je informativni bilten o matičnim ćelijama i regenerativnoj medicini, liječenjima, istraživanjima i najnovijim dešavanjima u ovoj oblasti. Namijenjen je opštoj i stručnoj javnosti, po sadržaju je informativnog i edukativnog karaktera, sa najnovijim informacijama o liječenjima, terapijama, istraživanjima i globalnim dešavanjima u ovoj oblasti. Dostupan je potpuno besplatno javnosti u printanoj i elektronskoj formi. Do sada je izdato 5 biltena.

• Priručnik “TRUDNOĆA I POROĐAJ- Psihofizička priprema trudnice za porođaj i majčinstvo”. Do sad su izdata 2 izdanja, ukupno 50 000

priručnika podjeljeno je potpuno besplatno svim trudnicama u Bosni i Hercegovini.

• “FAMILY-PLUS prijatelj škola za trudnice” – projekat obuhvata donaciju sve neophodne opreme, učila, sredstava, kao i pomoć u reaktiviranju postojećih ili osnivanje novih škola za trudnice u BiH. Projekat obuhvata preko 20 škola za trudnice u BiH, a ukupna vrijednost je preko 300000 KM. Škole se nalaze u Sarajevu, Banja Luci, Mostaru, Livnu, Travniku, Prijedoru, Novoj Biloj, Istočnom Sarajevu, Gradišci, Zenici, Tuzli, Doboju, Bihaću, Laktašima…

• “Međunarodni kongres o regenerativnoj medicini i matičnim ćelijama”– je kongres namijenjen stručnoj javnosti. Na 3 realizovana kongresa za bh. stručnjake predavači su bili na-

jeminentniji naučnici i doktori Iz CryoSave banke iz regiona i najmatičnih ćelija do sada poznatijih evropje povučeno i uspješno skih i svjetskih iskorišteno 14 uzoraka instituta i klinika koji matične će- matičnih ćelija iz pupčane lije koriste u teravrpce. pijama, istraživanjima i liječenjima nekih od najtežih oboljenja. Takođe bitan projekat koji je realizovan u proteklih 5 godina su predavanja za trudnice o značaju pohranjivanja matičnih ćelija iz pupčane vrpce koja su realizovana u brojnim gradovima u BiH. Do sada je organizovano preko 500 predavanja za preko 10 000 trudnica.

Esperite: novo ime CryoSave-a grupacije Od jula 2014. godine CryoSave Group je osnovala još dvije nove kompanije Genoma Swiss Biotechnology i The Cell Factory , tako da sada sve tri kompanije zajedno čine Esperite grupaciju. Na ovaj način CryoSave i u budućnosti osigurava lidersku poziciju u Evropi, otvara nove perspektive i mogućnosti u oblasti matičnih ćelija, biotehnologije i regenerativne medicine na najvišem svjetskom nivou.

Više infomacija na www.cryo-save.com.

CryoSave akvizirao banku matičnih ćelija „Salveo Biotechnology“ CryoSave, vodeća evropska i svjetska porodična banka matičnih ćelija preuzela je Salveo Biotehnology, renomiranu banku matičnih ćelija sa sjedištem u Ženevi u Švicarskoj, specijalizovanu za krioprezervaciju i regenerativnu medicinu, sa svim dozvolama i akreditacijama u Švicarskoj, Evropi i svijetu. Prisutni su na tržištima Švicarske, Austrije, Njemačke Italije, Španije i Portugala. Potpisani ugovor podrazumijeva preuzimanje svih aktivnosti Salveo Biotehnology od strane CryoSave-a, a koje su vezane za pohranjivanje matičnih ćelija iz krvi i tkiva pupčane vrpce. Čelnici CryoSave-a kažu da akvizicija Salvea daje dodatnu vrijednost CryoSave-u i još čvršće pozicionira CryoSave, posebno u Evropi, gdje je najveća i vodeća banka matičnih ćelija.

Povećanjem udjela na tržištu u saradnji sa Salveom jača se liderska pozicija CryoSave-a i daje dodatna sigurnost svim porodicama koje su svoje povjerenje poklonile CryoSave-u.

Izvor: www.cryo-save.com/en/news

CryoSave -najveća i najsavremenija banka matičnih ćelija u Evropi -prva banka matičnih ćelija u BiH - 260 000 pohranjenih uzoraka, djeluje u 70 zemalja, posjeduje 6 laboratorija, 35% tržišta Evrope i 95% tržišta BiH - najveća banka matičnih ćelija u Evropi - prema zvaničnim rezultatima vodeća evropska, svjetska, regionalna i bh. porodična banka matičnih ćelija - izdvaja matične ćelije iz krvi, čuvajući ćelije koje imaju terapeutski potencijal - uzorci su prihvatljivi u svim centrima i klinikama za liječenja širom svijeta - posjeduje sve neophodne akreditacije - sarađuje sa vodećim svjetskim stručnjacima, najpoznatijim univerzitetima i klinikama -besplatno pohranjuje uzorke porodicama koje imaju oboljelog užeg člana -aktivno učestvuje u promociji i širenju svijesti o značaju pohranjivanja matičnih ćelija iz krvi i tkiva pupčane vrpce kroz razne društveno odgovorne projekte

3

50 godina liječenja hematopoetskim matičnim ćelijama

Svijest o značaju matičnih ćelija se drastično promijenila

U novije vrijeme naučnici su razvili načine da izvuku HSC iz drugih izvora kao što je krv pupčane vrpce, koja postaje sve poželjni izvor HSC-a

96 % uzetih uzoraka u Kliničkom centru Banja Luka je za CryoSave

Hematopoetske matične ćelije (HSC) su odgovorne za obnavljanje našeg imunog sistema tako što obnavljaju različite krvne ćelije poput crvenih krvnih zrnaca, bijelih krvnih zrnaca ili trombocita. U prošlosti je jedini način za primjenu HSC-a u liječenju bio putem transplantacije koštane srži, što je neugodna i invazivna procedura, a da bi transplantat djelovao, davalac i primalac moraju biti genetski slični.

Ako se previše genetski razlikuju, to je moglo dovesti do pojave bolesti kalema protiv domaćina, najčešće komplikacije transplantacije, ili je transplant mogao biti odbačen.

U novije vrijeme naučnici su razvili načine da izvuku HSC iz drugih izvora poput periferne krvi, i što je još bitnije, krvi pupčane vrpce, koja postaje poželjniji izvor HSC-a, naročito u pedijatriji.

KRV IZ PUPČANE VRPCE – prilika koja se pruža jednom u životu Krv iz pupčane vrpce, koja se kreće od majke ka bebi tokom trudnoće, veoma je bogat izvor ovih HSC ćelija koje će nastaniti imuni sistem djeteta. Ako se ove HSC ćelije prikupe i krioprezerviraju biće dostupne za različite terapije u budućnosti.

Matične ćelije iz krvi pupčane vrpce koriste se preko 25 godina za liječenje više od 70 različitih oboljenja i kliničke studije se kontinuirano provode, te se taj popis povećava, ne samo za liječenje krvnih

stavlja nevjerovatno bogat izvor mezenhimalnih matičnih ćelija (MSC), druge vrste matičnih ćelija koje brzo postaju budućnost regenerativne medicine. HSC mogu specijalizovati samo u krvne ćelije, MSC posjeduju sposobnost da se specijalizuju u mnoge različite vrste ćelija kao što su srčane ćelije, ćelije hrskavice, neuroni i mnoge druge. Ove se matične ćelije mogu naći u različitim dijelovima ljudskog tijela poput masnog tkiva ili kooboljenja već i nehematopoetskih oboljenja poput cerebralne paralize ili ishemijske povrede. Do danas je širom svijeta urađeno preko 26000 transplantacija i upotreba matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce raste svake godine.

Zašto krv iz pupčane vrpce postaje poželjni izvor HSC-a?

• Ove ćelije imaju bolje sposobnosti samoobnavljanja i specijalizacije • Zahtijevaju nižu kompatibilnost te je lakše postići podudaranje pacijenta i davaoca • Stopa bolesti kalema protiv domaćina je niža • Njihovo prikupljanje je veoma lagan i bezopasan proces • Pohranjeni uzorci su odmah dostupni MEZENHIMALNE MATIČNE ĆELIJE-iz tkiva pupčane vrpce Tkivo koje okružuje pupčanu venu i arterije naziva se Whartonov žele i pred-

štane srži, ali Whartonov žele je najbogatiji izvor MSC-a te ih je najlakše prikupiti iz ovog izvora.

U kombinaciji s hematopoetskim matičnim ćelijama uspjele su ublažiti ozbiljnost bolesti kalema protiv domaćina, poboljšati usađivanje transplantata i postići bolje obnavljanje koštanog tkiva.

Obzirom na njihovu nevjerovatnu sposobnost diferencijacije u mnoge različite vrste ćelija i obnavljanja različitih tkiva i organa, MSC se nalaze u središtu kliničkih studija u regenerativnoj medicini gdje je cilj obnavljanje tkiva koja se ne mogu sama obnoviti, poput hrskavice, koštanog tkiva ili neurona.

Prof. dr. Vesna Ećim-Zlojutro radi u Kliničkom centru u Banja Luci, redovna je profesorica na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Banja Luci, predsjednica je Udruženja ginekologa i opstetričara RS-a, a pored toga jedna je od prvih doktora koji su imali priliku da uzmu uzorak matičnih ćelija iz pupčane vrpce u Bosni i Hercegovini.

1. Poštovana možete li nam reći nešto više o Vašoj užoj specijalnosti u oblasti ginekologije i akušerstva?

U pojedinim zemljama postoje samo stručnjaci koji se bave ginekologijom, a posebno oni koji su akušeri. Poslije našeg školovanja i položenog specijalističkog ispita mi postajemo ginekolozi i akušeri tako da se bavimo i jednom i drugom problematikom. Ipak,u toku svoga rada postoje oblasti kojima se više bavimo.

Ja sam već 18 godina na odjeljenju na kojem se liječe trudnice sa visokorizičnim trudnoćama gdje spadaju dijabetes, hipertenzija, druga endokrinološka oboljenja, odnosno sva stanja u kome su ugroženi majka ili plod ili oboje. Budući da je moj magistarski rad, ali i doktorska disertacija vezana za visoki pritisak u trudnoći to je oblast kojom se najviše bavim.

Na našoj klinici se već godinama uzimaju matične ćelije iz pupčane vrpce, kao i tkivo pupčane vrpce. Moja iskustva su odlična. Prošle godine na zajedničkom sastanku koji smo organizovali sa Udruženjem pedijatara RS, i koji je bio održan na Jahorini imali smo rad koji je predstavio detaljnije sve o uzimanju matičnih ćelija na našoj klinici. Rad je izlagala mr. sci. dr. Dragica Draganović. Iz dobijenih rezultata se vidjelo da je preko 96% uzoraka uzeto za CryoSave i da nismo imali nikakvih komplikacija.

4. Koliko se po Vašem mišljenju promijenila svijest ljudi o značaju pohranjivanja matičnih ćelija u posljednjih 5 godina, koliko je CryoSave prisutan u BIH? Svijest ljudi se promijenila drastično. U početku je bilo dosta straha i skepticizma o tome šta će biti sa tom krvlju i da li to neko može zloupotrijebiti. Naravno, sve je to bilo iz neznanja. Bilo je potrebno

da prođe određeno vrijeme, a još više da se prvo mi kao ginekolozi upoznamo sa tom problematikom. Mišljenja sam da su najveću ulogu odigrala predavanja, brošure i prisustvo CryoSave-a na stručnim sastancima na kojim su ljekari mogli da direktno postave pitanja i traže odgovore za sve što ih zanima i što nisu znali. Neophodno je da se i dalje kroz štampu, TV, predavanja i na sve druge načine edukuju ljudi o matičnim ćelijama. Znate, kada našem narodu kažete da se to već decenijama radi u drugim zemljama, a pogotovo u SAD, mišljenje se mijenja.

5. Vaša preporuka budućim roditeljima kao stručnjaka o matičnim ćelijama iz pupčane vrpce?

Kada sam u prilici da pričam o matičnim ćelijama sa budućim roditeljima pokušavam da im objasnim o čemu se radi, način kako se uzima krv iz pupčane vrpce i kada, koje su prednosti i obično kažem: “Da Bog da, da to budu jedine bačene pare i da Vam nikad ne zatreba u životu, ali ako bi zatrebalo biće divno što ih imate”.

2. Pored Vaših redovnih obaveza na ginekologiji, Vi ste i predsjednica Udruženja ginekologa i opstetričara RS. Kako uspijevate uskladiti sve obaveze?

Udruženje ginekologa i opstetričara Republike Srpske (UGORS) postoji već 14 godina i veoma je aktivno. Od prošle godine sam izabrana za predsjednicu UGORS-a. Udruženje održava svoje redovne sastanke, te predavanja gdje često angažujemo eminentne domaće i strane predavače. Ove godine smo organizovali i 1. Simpozij u Tesliću gdje su nama bili gosti kolege iz Srbije i dva Okrugla stola na kojima su bili prisutni ministar zdravlja RS-a dr. Dragan Bogdanić, direktor Fonda zdravstvenog osiguranja gospodin Darko Tomaš, prof. dr.

Nebojša Jovanić kao predsjednik Komore doktora medicine, kao i predsjednik Strukovnog sindikata ljekara dr. Femić i pravnik u sindikatu gospodin Darko Marjanović. Udruženje ima svoje Predsjedništvo i zahvaljujući kolegama koji se trude da daju svoj doprinos u radu UGORS-a obaveze se mogu izvršavati na vrijeme i na odgovarajućem nivou.

3. Vi ste i doktor u Kliničkom centru Banja Luka i redovan profesor na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Banja

4

Luci, pored toga ste i jedan od prvih doktora koji su imali priliku da uzmu uzorak matičnih ćelija pri porodu. Kakva su Vaša iskustva?

Prof. dr. Vesna Ećim-Zlojutro

5

Zašto izdvojiti matične ćelije iz krvi?!

U CryoSave-u se pohranjuju isključivo izdvojene matične ćelije, odnosno CryoSave koristi zlatni standard izdvajanja matičnih ćelija iz uzorka krvi, za razliku od nekih drugih banaka koje se bave čuvanjem uzoraka pune krvi, te samim tim porodicama daju nepotpunu i nekvalitetnu uslugu. Korištenjem standarda izdvajanja matičnih ćelija, jedan je od razloga zašto su matične ćelije pohranjene u CryoSave-u prihvatljive u svim klinikama, bolnicama i institutima širom svijeta. U slučaju potrebe, ovako pohranjen uzorak odmah je spreman za upotrebu.

Kliničke studije Matične ćelije-sadašnjost i budućnost ćelijske terapije Zahvaljujući svojim nevjerovatnim sposobnostima samoobnavljanja i specijalizacije, matične ćelije su postale najveća nada za budućnost medicine. To je zato što naučnici širom svijeta rade na preko 4000 kliničkih studija, istražujući njihovu primjenu u različitim terapijama i tako povećavaju broj liječenih oboljenja i traže načine da poboljšaju njihovu učinkovitost i dostupnost.

Potencijal matičnih ćelija

U stvaranju našeg organizma učestvuje više miliona ćelija. Mnoge od njih su posebno specijalizovane za funkcionisanje određenog dijela organizma te se i raz-

likuju se od onih koje su odgovorne za stvaranje i rad srca, mozga, pluća, bubrega…

Za razliku od specijalizovanih ćelija koje imaju konkretnu ulogu, matične ćelije iz pupčane vrpce su univerzalnog tipa i poseduju fascinantnu mogućnost transformacije u skoro sve ćelije drugačijeg tipa kao što su srčane ćelije, nervne ćelije, ćelije kože, krvi, bubrega, mrežnjače…

Glavna funkcija matičnih ćelija je stvaranje i funkcionisanje organizma, učestvovanje u njegovom obnavljanju, ali i regeneraciji oštećenih tkiva i ćelija izazvanih bolestima, povredama i svakodnevnim životom.

One imaju veoma široku primjenu u medicini - koriste se za liječenje različitih bolesti poput bolesti krvi, metaboličke bolesti, bolesti imunološkog sistema. Liječenje se obično odvija zamjenom ili obnavljanjem oštećenog ili uništenog tkiva.

Većina terapija danas se izvodi korištenjem matičnih ćelija odraslih osoba koje su već stare i nisu toliko funkcionalne kao mlade matične ćelije. Svake godine ljekari sve više koriste matične ćelije iz pupčane vrpce.

Mislite na vrijeme i čuvajte matične ćelija iz pupčane vrpce jer bolje ih je imati, a ne trebati nego trebati, a nemati ih.

Potencijalna primjena matičnih ćelija kod:

POHRANJIVANJE PUNE KRVI?

POHRANJIVANJE IZDVOJENIH MATIČNIH ĆELIJA? Studije i svjetski trendovi Ne podržavaju ovaj metod Podržavaju ovaj metod Sposobnost oporavka Smanjena sposobnost oporavka i odOdstranjivanje eritrocita prije pohranjivanja znatno povećava i održivosti rživosti matičnih ćelija zbog ostalih matičnih ćelija elemenata krvi u uzorku (naročito zbog sposobnost oporavka i održivost matičnih ćelija, jer i eritrociti polize eritrocita koji usljed zamrzavanja otpuštaju Hb i ostali intercelularni mate- remećenih ćelijskih zidova mogu rijal). Uzorak dalje mora biti “ispran” što smanjiti kvalitet uzorka. otvara mogućnost nepovratnom gubitku dragocjenih SC (smanjen kvalitet uzorka).

Neželjene reakcije Inkompatibilnost ABO/Rh sistema Pohranjivanjem isključivo matičnih ćelija smanjuje se mogućnost ABO/Rh inkompatibilnost Metoda pohranjivanja u Dokazano u kliničkoj praksi: nastaju ne- Klinička praksa ukazuju kliničkoj praksi povratna oštećenja zbog obrade uzorka na veći kvalitet ovako pohranjepune krvi nakon odmrzavanja. nog uzorka.

Krioprezervant (DMSO- Veća količina DMSO potrebna za veći Izdvojene ćelije-manja količina dimetilsulfoksid) uzorak krvi. Povećana količina DMSO se DMSO-vrlo lako i potpuno odteže odstranjuje iz uzorka. Može dovesti stranjivanje nakon odmrzavanja do različitih oštećenja unutrašnjih orga- uzorka. na zbog svoje toksičnosti.

Dodatni troškovi Mogući dodatni troškovi obrade pune Nema dodatnih troškova krvi nakon odmrzavanja 6

7

Iskustva porodica u Bosni i Hercegovini Porodica CryoSave-a u BiH broji preko 4500 članova. U nastavku nekoliko porodica djeli svoje iskustvo i razloge zašto su se odlučili da iskoriste porođaj kao jedinu priliku za pohranjivanje matičnih ćelija svoje djece iz pupčane vrpce

Porodica Kuko, Blagaj Pohranili smo matične ćelije iz krvi i tkiva pupčane vrpce. Ne želimo ni da mislimo da bi nam mogle pomoći, a da nismo pohranili i potrudili se da unaprijed uradimo veliku stvar za naše dijete. Super smo zadovoljni uslugom, ažurnosti CryoSave-a. Daj Bože da bude “propala” investicija, svakom roditelju koji ih pohrani, ali naša preporuka je uvijek DA.

Porodica Čolović, Mostar Nakon našeg vjenčanja ubrzo smo saznali da ćemo postati roditelji.

Budući da kao i svaki roditelj svojoj djeci želimo osigurati sve najbolje, putem interneta smo doznali za mogućnost pohranjivanja matičnih ćelija bebe. Odabir pohranjivanja matičnih ćelija bio je nedvojben zbog toga što je to jedini način da našoj bebi, djetetu, a sutra odraslom čovjeku osiguramo sigurnu budućnost. Vodeća banka CryoSave pružila nam je sve informacije oko pohrane i čuvanja matičnih ćelija, tako da smo bili sigurni da su oni ti kojima želimo ukazati povjerenje. Neke stvari se zaista ne mogu platiti novcem i upravo zbog toga mi smo dvostruki klijenti CryoSave-a i stoga poručujemo svim parovima da obvezno pohrane matične ćelije svojih beba jer se propuštene šanse nikada ne mogu vratiti!

Porodica KavčiČ, Sarajevo Za mogućnost pohranjivanja matičnih ćelija smo saznali od naših prijatelja iz Slovenije i odmah smo krenuli u potragu za uredom CryoSave-a u BiH. Iskreno se nadamo da nam neće nikada trebati, ali sama činjenica da smo ih sačuvali nas čini sigurnim i spokojnim. Mi volimo da kažemo da je to neophodna investicija za koju se nadamo da nam se neće nikada isplatiti.

Svim budućim roditeljima od srca preporučujemo da sačuvaju matične ćelije, jer je to najbolje životno osiguranje naših mališana.

Porodica Nuhić, Bihać Mislim da je to zaista investicija koja je vrijedna i da je moralna obaveza svakog roditelja učiniti sve u njegovim mogućnostima za bolju i sigurniju budućnost svoga djeteta. Pohranili smo matične ćelije za našu prvu bebu, a da li smo zadovoljni odlukom i CryoSave timom govori činjenica da smo pohranu i čuvanje matičnih ćelija za drugu bebu povjerili upravo njima.

Porodica Valjevac, Visoko Imali smo prilike suočavati se sa bolestima voljenih osoba, kada su svi napori i uložena sredstva bila uzaludna.

Mnogo više novca nego što iznosi pohranjivanje matičnih ćelija u takvim trenucima se olako daje na razne preparate i liječenja “alternativne” medicine, nadajući se čudu.

Smatram da pohranjujući matične ćelije, ulažemo u sigurnost naše djece. Nadamo se da nećemo bit u prilici koristiti matične ćelije, a ako se takva potreba i desi, nećemo se morati nadati čudu, jer čudo već posjedujemo.

Porodica Džinić, Tuzla

Porodica Savić, Doboj

Kada smo saznali da ćemo postati roditelji možda u jednu ruku nismo ni bili svjesni šta to sve donosi, ali smo bili okruženi ljudima koji su bili tu da nas podrže i daju nam neke jako korisne savjete, kako za nas, tako i za budućnost i zdravlje naše bebe. Tražili smo koje sve banke matičnih ćelija postoje. Kada smo se počeli informisati kod svih su bila puna usta hvale za CryoSave, došli smo do broja tel. od gđe Majde i naravno od tog momenta smo shvatili da je to kuća u kojoj se osjećaš prosto kao član porodice. Prva stvar gdje smo bili iznenađeni jeste koje prednosti naša beba će imati ukoliko dođe do zdravstvenih problema, a ukoliko ostavimo matične ćelije. Pored toga na drugom mjestu je i sama mogućnost kreditiranja, tj. otplata matičnih ćelija na rate, što mislim da odgovara svakom roditelju. Takođe smo se iznenadili sa tolikom ljubažnošću i samim pristupom nama kao budućim roditeljima. Na tom sastanku smo shvatili da su matične ćelije nešto što je jako bitno za budućnost našeg djeteta i što ne smijemo propustiti. Zato i mi savjetujemo svim budućim roditeljima da postanu dio naše porodice u CryoSave-u. Zato dragi roditelji čekamo vas, a i vašu bebu jer bolje ih je imati, a ne trebati, nego trebati, a nemati.

Svaki roditelj želi da osigura budućnost svog djeteta. Mislimo da ne postoji bolji poklon za našeg sina od osiguranja njegovog zdravlja. Primjena matičnih ćelija u medicini je dostigla izuzetne rezultate. Iz tog razloga, ova oblast velikom brzinom napreduje i u svijetu se sve više u nju ulaže. Kako je za uzimanje matičnih ćelija podoban samo taj jedan trenutak u životu čovjeka, njegovo rađanje, smatramo da tu jedinstvenu priliku treba iskoristiti.

Porodica ZELENKOVIĆ, BANJA LUKA Odlučili smo se da sačuvamo matične ćelije jer su one postale standardna terapija u liječenju velikog broja bolesti koje se sve češće pojavljuju kod male djece, ali i kod odraslih. Ovom prilikom bi savjetovali svim budućim roditeljima da isto učine i time osiguraju budućnost svoje djece, a da se na tom putu, svakako obrate firmi CryoSave, vodećoj evropskoj i svjetskoj banci matičnih ćelija! Veoma smo zadovoljni njihovom uslugom i profesionalizmom koji su pokazali njihovi saradnici u BiH.

8

porodica iljić, BRČKO Na preporuku našeg doktora odlučili smo za čuvanje matičnih ćelija. Izabrali smo CryoSave kao najsigurniju i najvjerodostojniju ustanovu za čuvanje. Željeli smo najbolje za našu bebu i da budemo sigurni da je njeno zdravlje obezbjeđeno. Zahvaljujući CryoSavu njegova budućnost je osigurana.

9

50 porodica iz BiH dobilo besplatno pohranjivanje matičnih ćelija

Više od 26000 transplantacija matičnim ćelijama iz pupčane vrpce

Porodica Sulejmanović iz Tuzle 50. je porodica iz BiH koja je ušla u CryoSave program besplatnog porodičnog pohranjivanja matičnih ćelija iz krvi i tkiva pupčane vrpce

Prva transplantacija matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce obavljena je 1988.

Prva transplantacija matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce obavljena je 1988. godine i od tada je širom svijeta obavljeno preko 26000 transplantacija.

Naučnici i istraživači širom svijeta rade na kliničkim studijama kako bi povećali broj oboljenja koje se liječe ovom biološkom dragocjenošću, kako hematoloških oboljenja tako i oboljenja koja nisu hematološka.

Matične ćelije iz krvi pupčane vrpce mogu se koristiti u autolognim (matične ćelije od iste osobe) ili alogenim

(matične ćelije davaoca) transplantacijama, idealno s matičnim ćelijama od brata ili sestre ili drugog člana porodice. 1997. godine jedna studija je pokazala da je u jednoj godini stopa preživjelih više nego dvostruko veća ako pacijent primi matične ćelije iz krvi pupčane vrpce od srodnika (63%) u poređenju s nesrodnim davaocem (29%). (Gluckman et al, 1997.)

Svake godine krv pupčane vrpce postaje poželjniji izvor matičnih ćelija među doktorima, naročito u pedijatriji.

Iskustva porodica koje su koristile uzorke pohranjene u CryoSave-u Do sada je iz CryoSave-a povučeno 14 uzoraka pohranjenih matičnih ćelija iz pupčane vrpce, u nastavku nekoliko slučajeva korištenja uzoraka matičnih ćelija iz pupčane vrpce 1. Četverogodišnji Pedro je liječen matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce svoje sestre Porodica Sulejmanović CryoSave je jedina banka matičnih ćelija koja ima humanitarni program, koncipiran tako da pomogne onima kojima je to najpotrebnije. Porodice koje očekuju prinovu, a u užem srodstvu imaju člana porodice kojem je dijagnostifikovano neko od preko 70 teških oboljenja koje se mogu liječiti matičnim ćelijama iz pupčane vrpce mogu da apliciraju za program.

50. porodica iz BiH koja je ušla u program besplatnog pohranjivanja je porodica Sulejmanović iz Tuzle, koja ima sina od 3,5 godine koji je obolio od leukemije, a trenutno očekuju prinovu. „Odluku o pohranjivanju matičnih ćelija iz pupčane vrpce, te dodatnom informi-

10

sanju i edukaciji smo naučili na mnogo teži način nego je to moglo biti. Naime propust, ako ga tako možemo nazvati, koji se desio sa našim Amorom i njegovim iznenadnim oboljenjem od leukemije naveo nas je na nova i intenzivnija razmišljanja o proširenju porodice, te novoj šansi pohranjivanja matičnih ćelija.

Smatramo i čvrsto kao porodica stojimo iza toga da nova šansa, ujedno sa prinovom koju očekujemo, nije smjela biti propuštena i taj put nas je odveo ravno do CryoSave-a. Omogućeni besplatni program pohranjivanja ćelija sasvim sigurno će biti velika sigurnost u „novo sutra“ koje nosi život, kako našem Amoru u nastavku njegove borbe, tako i nama kao porodici da nove životne izazove dočekamo spremnije.

Naš životni moto je postao, bolje da smo ih imali, a da nam nisu zatrebale, nego ne daj Bože da nam trebaju, a da ih nismo sačuvali“, riječi su porodice Sulejmanović.

Ovim programom, pored društvene odgovornosti, CryoSave šalje jasnu poruku da su terapije i liječenja matičnim ćelijama realnost, da se matične ćelije pohranjene kod CryoSave-a mogu uspješno iskoristiti za terapije i liječenja širom svijeta jer CryoSave primjenjuje najsavrememenije standarde za pohranjivanje matičnih ćelija, a uz to je i najiskusnija, najpouzdanija i tehnološki najnaprednija banka matičnih ćelija u Evropi, ali i svijetu.

Pacijent: Pedro Starost: 4 godine Oboljenje: Blackfan-Diamondova anemija Izvor matičnih ćelija: alogene Majčina izjava: “Prije transplantacije naš život bio je vezan za transfuzije. Presretni smo jer će naš sin sada moći voditi potpuno normalan život, a naša kćerka će biti veoma sretna kada sazna da je njen brat ozdravio zahvaljujući njoj”, izjavila je majka malenog Pedra.

“Blackfan-Diamond anemija urođeno je oboljenje koje sprečava koštanu srž da proizvodi crvena krvna zrnca koja su neophodna za prenos kiseonika kroz tijelo. Transplantacija matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce, naročito među braćom i sestrama, danas predstavlja preporučeni oblik liječenja za određene vrste hematoloških oboljenja poput anemije.

Prednosti u odnosu na druge oblike liječenja za ovo oboljenje su velike“, rekao je doktor koji je provodio transplantaciju.

2. Djevojčica iz Španije s karcinomom mozga liječena je svojim vlastitim matičnim ćelijama pupčane vrpce

3. Cerebralna paraliza kod četverogodišnje djevojčice liječena je matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce

Pacijent: Alba Starost: 2 godine Oboljenje: meduloblastom Izvor matičnih ćelija: autologne

Pacijent: Claudia Starost: 4 godine Oboljenje: cerebralna paraliza Izvor matičnih ćelija: autologne

Očeva izjava: “To što smo uložili u pohranjivanje Albinih matičnih ćelija bila je naša najbolja odluka. Nisam se dvoumio: planirali smo pohraniti matične ćelije pupčane vrpce jer bi joj one jednog dana mogle spasiti život”, rekao je otac djevojčice, dok je majka dodala: “Pohranjivanje matičnih ćelija pupčane vrpce jeste spašavanje budućnosti vaše djece, ne znate hoće li vam ikad zatrebati, ali vam mogu promijeniti život”.

Doktor koji je liječio djevojčicu je izjavio: “Kada smo saznali da su njene matične ćelije pohranjene prilikom rođenja, odlučili smo da koristimo njih umjesto matičnih ćelija iz periferne krvi, koje su do sada bile uobičajni tretman, odlučili smo se za ovu metodu kako bismo ubrzali proceduru.

Drago mi je što mogu reći da joj je ovaj autologni transplantat pomogao u izliječenju”.

“Iako se ovaj oblik liječenja još nalazi u ranoj fazi, smatra se da terapije regenerativne medicine predstavljaju odličnu priliku za obnavljanje nervnog tkiva i popravak oštećenja mozga”, izjavio je doktor koji je vršio transplantaciju matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce.

11

Uzorak iz CryoSave-a iskorišten za liječenje cerebralne paralize Cerebralna paraliza spada u jednu od glavnih oblasti istraživanja za primjenu matičnih ćelija iz pupčane vrpce u svrhu liječenja mačkoj, Španiji, Italiji… „Kako bi ovakve procedure bile uspješne veoma je važno da se klinike koje obavljaju transplantaciju mogu osloniti na kvalitet krioprezerviranih matičnih ćelija iz krvi iz pupčane vrpce pacijenta.

CryoSave konstantno dokazuje da ispunjava sve te zahtjeve. Veoma smo zadovoljni što smo ponovo mogli adekvatno zadovoljiti potrebe naših porodica i njihovih doktora“, poručili su iz CryoSave-a, vodeće evropske i svjetske banke matičnih ćelija.

Kod četverogodišnje djevojčice iz Španije, koja ima cerebralnu paralizu, započeto je liječenje vlastitim matičnim ćelijama, koje su sačuvane u CryoSave banci matičnih ćelija neposredno nakon porođaja.

Transplantaciju je izveo dr. Luis Madero, načelnik Odjela hematoonkologije bolnice Nino de Jesus Madrid u Španiji. Ovo je treća transplantacija izvedena od strane dr. Madera za liječenje cerebralne paralize kod djece. „Iako su ovi tipovi liječenja još uvijek u ranim fazama kliničkih studija, vjeruje se da regenerativna terapije sa matičnim ćelijama predstavlja izvanrednu terapeutsku mogućnost za regeneraciju nervnog tkiva i moždanog oštećenja“, ističe dr. Luis Madero.

Ne postoji standardna terapija koja se može primjeniti na svu djecu sa cerebralnom paralizom obzirom da je svaki pacijent jedinstven. Sve do sada liječenja su bila ograničena na rehabilitaciju i sprečavanje daljih komplikacija, a prevencija i prognoze su često teške. U skorije vrijeme, ćelijska terapija sa matičnim ćelijama dobivenim iz tkiva pupčane vrpce je korištena sa uvjerenjem da imunomodulatorni, protuupalni i regenerativni mehanizmi mezenhimalnih matičnih ćelija mogu dovesti do poboljšanja zdravstvenog stanja pacijenta.

Preko 4000 kliničkih studija za liječenja matičnim ćelijama Trenutno se svijetu u provodi preko 4000 kliničkih studija za liječenja matičnim ćelijama, od čega njih nekoliko se odnosi na

Cerebralna paraliza Cerebralna paraliza je neurološki poremećaj koji pogađa 1 od 500 djece. Tačan uzrok nije uvijek poznat. Iako se zna da cerebralnu paralizu izaziva nedostatak kiseonika pri porođaju, između 70-80% ovih slučajeva nastaju tokom trudnoće (prenatalni uzroci), 10% pri rođenju (perinatalni uzroci) i 10% nakon porođaja (postnatalni uzroci).

Cerebralna paraliza je posljedica serije ozljeda mozga tokom razvoja uglavnom na dijelovima koji kontrolišu tjelesne pokrete i držanje tijela. Radi se o cerebralnom oštećenju vitalnih dijelova mozga koje uzrokuje fizičku nesposobnost u ljudskom razvoju.

12

Druga studija na ovim oboljenjima koja se odvija na Georgija Medicinskom fakultetu u SAD-a pod nazivom ‘’Sigurnost i efikasnost primjene matičnih ćelija iz pupčane vrpce u liječenju cerebralne paralize kod djece’’.

Studije o upotrebi matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce, za liječenja nekih od teških oboljenja kao što su dijabetes, infarkt miokarda, multipla skleroza, bolesti krvi, imunog sistema i sl, obavljaju se u mnogim zemljama svijeta, između ostalih u SAD, Belgiji, Švicarskoj, Španiji, Njemačkoj, Tajvanu, Koreji, Japanu, Engleskoj, Francuskoj i dr., što u budućnosti garantuje brojne primjene, tako da se čuvanje matičnih ćelija postavlja kao standard i realnu potrebu.

Izvor: www.cryo-save.com/en/news

Danas se u našoj bolnici uspješno uzimaju uzorci za pohranu ćelija kod 10% pacijentica od ukupnog broj poroda, što je za 5 do 7% veći procenat u odnosu na prethodne godine su fizički potpuno odvojeni što smanjuje mogućnost širenja infekcija. Takođe su odvojene sobe za porodilje sa bebama od soba pacijentica koje imaju patološke ili rizične trudnoće čije stanje zahtjeva dužu hospitalizaciju. Koncem ove godine očekujemo realizaciju kredita kojim ćemo završiti opremanje još dvije operacione sale te obnoviti postojeću opremu, prvenstveno diagnostičke ultrazvučne aparate i tako svojim pacijentima pružiti optimalnu diagnostiku i terapiju.

2. Jedan novitet u novoj bolnici je Škola za trudnice, koje su po vašem mišljenu prednosti škole za buduće majke?

Mr. sci. dr. Alma Humačkić-Vila Mr. sci. dr. Alma Humačkić-Vila, šefica Odjela za ginekologiju i akušerstvo RMC Safet Mujić za naš bilten je govorila o značaju novoizgrađenog objekta u kojem je smješten Odjel za ginekologiju i akušerstvo, novim uslugama koje pružaju, školi za trudnice i značaju pohranjivanja matičnih ćelija iz pupčane vrpce.

1.Preseljenjem Odjela ginekologije i akušerstva u novoizgrađenu zgradu u RMC-u Safet Mujić, uslovi rada vas i vašeg tima su znatno promjenjeni. Da li ste dobili i novi kadar, šta je još potrebno vašem odjelu?

Kvalitetan uzorak matičnih ćelija u CryoSave-u Djevojčica je dobila infuziju matičnih ćelija izdvojenih iz krvi pupčane vrpce. Ovaj tretman je bio moguć jer su roditelji djevojčice pohranili u CryoSave-u matične ćelije iz krvi iz pupčane vrpce nakon rođenja, a kvalitetno sačuvan uzorak omogućio je njegovu primjenu. Važno je napomenuti da su se pohranjeni uzorci iz CryoSave-a do sada koristili za liječenja u SAD, Švicarskoj, Nje-

terapije cerebralne paralize. Jedna od studija se trenutno odvija na Duke univerzitetu (SAD) pod nazivom „Studija o autolognoj primjeni matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce kod djece sa neurološkim poremećajima“, u koju je uključeno 184 djece.

Većina ovih pacijenata (140) boluje od cerebralne paralize, ostali boluju od urođenog hidrocefalusa i drugih moždanih povreda.

Pacijenti su nadgledani 12 mjeseci nakon primjene terapije. Prvi nalazi pokazuju da je ovo sigurna terapija, jer nije bilo nuspojava. Iako nalazi ovih studija još uvijek nisu dostupni, neke porodice su ukazale na pozitivne efekte kod njihove djece.

Sve veći broj budućih roditelja će se odlučiti na veliki ulog u budućnost svog potomstva-matične ćelije

dr. Luis Madero

Stekli su se uslovi za mnogo kvalitetniji rad kao i lakšu saradnju sa drugim odjelima, posebno sa Odjelom za anesteziju i reanimaciju zbog čije smo udaljenosti bili izuzetno limitirani u dosadašnjem radu.

Danas se na našem odjelu, u vrhunski opremljenim operacionim salama u opštoj anesteziji, pored klasičnih otvorenih i vaginalnih operacija izvode i svi mikroinvazivni endoskopski (laparoskopski i histeroskopski zahvati) kao i kiretaže, polipectomije i revizije. Preseljenjem su se stekli i uslovi za ugodan boravak naših pacijentica za vrijeme hospitalizacije u trokrevetnim klimatiziranim sobama od kojih svaka ima svoj toalet sa tuš kabinom i TV prijemnikom.

Sve sobe posjeduju dotok kisika i posjeduju priključke za monitoring rizičnih pacijenata kao i alarme u primjeru hitnog slučaja koji obavještavaju dežurni tim sa preciznom lokalizacijom pacijenta koji zahtijeva hitnu pomoć. Odjeli ginekologije i porodiljstva

Jedan od važnijih projekata u sklopu novog objekta je svakako škola za trudnice za čiji rad ranije nismo imali ni prostora ni kadra. Uz nesebičnu pomoć CryoSave-a uspjeli smo opremiti prostor, educirati medicinsko osoblje za rad sa trudnicama, te kontinuirano provoditi vježbe i edukaciju trudnica od 27 sedmice gestacije. Trudnice pohađaju školu uz minimalnu participaciju od 10 KM mjesečno pri čemu ih educiramo o pravilnoj prehrani u trudnoći, vježbama koje su preporučene za ovaj period, fazama kroz koje trudnica prolazi u toku poroda i mehanizmima fizičke i psihičke prilagodbe na bol i strah koji su česti pratioci poroda, podučavamo ih o higijeni tijela i intimne regije specifičnoj za razdoblje trudnoće, pripremamo ih za brigu o bebama i promoviramo dojenje kao najvažniji način prehrane i zaštite novorođenčadi. Kontinuiranim edukacijama pokušavamo spriječiti najčesće komplikacije u trudnoći kao sto su infekcije rodnice i urinarnog trakta, prekomjerno dobivanje na težini i povišen krvni tlak. Naše trudnicu su zadovoljne i moram istaći da do sada nismo imali nijednu primjedbu na rad škole za trudnice.

Promoviramo i prisustvo partnera na porodu koje nije uslovljeno pohađanjem škole za trudnice.

3. Vaša preporuka budućim roditeljima i kao roditelja i kao stručnjaka kada govorimo o matičnim ćelijama iz pupčane vrpce i koliko se promijenila svijest o značaju pohranjivanja matičnih ćelija u proteklih 5 godina?

Obzirom da je liječenje matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce novorođenčeta potpuno nova medicinska metoda u svijetu i mi ljekari smo se morali upoznati sa

stvarnim mogućnostima koje nam pružaju te matične ćelije kako bi smo bili sigurni da našim pacijentima nudimo i pružamo zaista jedno veliko ulaganje u budućnost svog djeteta. Terapija matičnim i mezenhimalnim ćelijama pupčane vrpce je trenutno grana medicine sa najvećim brojem istraživačkih radova i novih mogućnosti koje nam one pružaju u terapiji teških, do sada uglavnom neizlječivih oboljenja. Bilo je potrebno vrijeme kako bi smo i mi ljekari bili sigurni da ono sto predlažemo svojim pacijentima zaista vrijedi toliko odricanja jer je iznos za uzimanje i pohranu matičnih ćelija za naše skromno ekonomsko područje prilično visok, posebno u vrijeme kada mladi bračni par počinje graditi svoj život.

CryoSave nudi mogućnost plaćanja na više rata sto značajno olakšava odluku bračnog para, jer smatram da je finasijski momenat jedina barijera koja spriječava partnere da donesu odluku o pohranjivanju ćelija.

Uzimanje uzorka traje do pet minuta i potpuno je sigurno i bezbolno i za majku i za novorođenče. Uzorci se uzimaju u potpuno sterilnim uslovima uz educiran kadar, te postoji minimalna mogućnost infekcije uzorka. Problem se može javiti kod zagađene plodove vode ili inficiranih plodovih ovoja prilikom koje su bakterije prisutne u pupčanoj vrpci i naravno u matičnim ćelijama koje uzimamo iz pupčane vrpce, a ćelije koje su bakterijski inficirane ne mogu biti terapijski primjenjene za veći broj oboljenja o čemu banka CryoSave svakako obavijesti pacijente. Drugi problem se može javiti u slučajevima izrazito tankog ili kratke pupčane vrpce iz koga se ne može ekstrahirati dovoljna količina krvi, ćelija. Srećom ovi slučajevi su izuzetno rijetki tako da su naši dosadašnji uzorci uglavnom bili adekvatni za pohranu. Transport uzoraka do banke ćelija je jako efikasan jer su uposlenici CryoSave-a najčešće u roku od 15 minuta nakon poroda prisutni u bolnici i spremni za prosljeđivanje uzoraka. Obzirom na izvrstan rad CryoSave kompanije koja educira medicinsko osoblje i buduće roditelje te nudi povoljne načine plaćanja pohrane ćelija, smatram da ce se sve veći broj budućih roditelja odlučti na ovaj veliki ulog u budućnost svog potomstva. Danas se u našoj bolnici uspješno uzimaju uzorci za pohranu ćelija kod 10% pacijentica od ukupnog broja poroda, što je za 5 do7% veći procenat u odnosu na prethodne godine.

13

Liječenje oštećenja mozga matičnim ćelijama Djevojčica Grace Matthews, je rođena sa teškim oblikom hidrocefalusa – tzv. bolesti vodene glave, te je podvrgnuta terapiji sopstvenim matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce.

Na Klinici za onkologiju, hematologiju i radioterapiju UKC-a Tuzla do danas je urađeno 78 transplantacija matičnih ćelija

Zahvaljujući njenim roditeljima koji su odlučili da pohrane matične ćelije neposredno nakon porođaja, Grace je dobila mogućnost i uključena je u studiju Duke univerziteta koja ima za cilj zaustavljanje i liječenje oštećenja mozga ubrizgavajući bebama vlastite matične ćelije. Dr. Joanne Kurtzberg, koja vodi istraživanja matičnih ćelija na Duke univerzitetu i liječenje malene Grace kaže da su se matične ćelije iz pupčane vrpce smatrale medicinskim otpadom, a u suštni one se pretvaraju u tretman koji spašava živote, naglašavajući da se često ne cijeni ono što nam je priroda dala i da se nažalost veliki broj uzoraka matičnih ćelija odbacuju umjesto da se čuvaju.

Izvor: www.america.aljazeera.com Grace sa majkom i Dr. Joanne Kurtzberg

15 miliona dolara za istraživanje matičnih ćelija iz pupčane vrpce u liječenju autizma Medicinski fakultet Univerziteta Duke dobio je 15 miliona dolara za istraživanje u kojem će se koristiti matične ćelije iz krvi pupčane vrpce za liječenje autizma, moždanog udara, cerebralne paralize i sličnih poremećaja mozga Marcus Fondacija, filantropska organizacija iz Atlante, će finansirati prve dvije godine od planiranih pet godina, projekat vrijedan 41 miliona dolara. Doktorice Joanne Kurtzberg, koja je glavna naučna i medicinska službenica Duke-a pri „Robertson kliničkom i translacionom programu ćelijske terapije“ i Geraldine Dawson, direktorice Centra za dijagnozu i tretman autizama pri Duke univerzitetu, voditi će istraživanja.

Univerzitet Duke na čelu sa Dr. Joanne Kurtzberg bio je pionir u proučavanju prednosti matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce. 1993. godine kada su objavili svjetski uspješnu transplantaciju matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce, 2012. godine Medicinski fakultet Univerziteta Duke dobio je odobrenje Američke agencije za hranu i lijekove za upotrebu DUCORD lijeka bazirang na matičnim ćelijama iz pupčane vrpce.

“Uzbuđen sam zbog ove jedinstvene prilike”, rekao je dr. Viktor Dzau, kancelar za poslove zdravlja i predsjednik i izvršni direktor Zdravstvenog sistema Duke univerziteta. “Dr. Joanne Kurtzberg je učinila revolucionarni korak transplanatacijom matičnih ćelija iz pupčane vrpce na Duke-u i Geri Dawson donosi ogromno znanje i iskustvo u liječenju autizma. One će zajedno donijeti inovativne pristupe u liječenju

14

Dvije nove izolacione sobe u UKC-u Tuzla

ovog zahtjevnog poremećaja mozga. Ovo istraživanje daje obećanje za transformacijska otkrića i mi smo istinski zahvalni Marcus Fondaciji što su omogućili realizaciju ovog istraživanja”.

Kurtzberg i Dawson se nadaju da će razviti terapiju na bazi matičnih ćelija koje su

Pored toga što je jedini centar na području BiH koji vrši transplantaciju koštane srži, u Klinici za onkologiju, hematologiju i radioterapiju UKC-a Tuzla proširuju se i prostorni kapacitet.

Pacijenti sa područja cijele BiH koji su podvrgnuti transplantaciji koštane srži, odnosno matičnih ćelija hematopoeze i čije liječenje iziskuje duži vremenski period oporavka, od sada će se liječiti u modernim i prilagođenim prostorijama.

Riječ je o dvije novootvorene izolacione sobe u Klinici za onkologiju, hematologiju i radioterapiju UKC-a Tuzla. U svakoj sobi se nalaze kvarcne lampe. Naime, poznato je da se pacijenti podvrgnuti transplantaciji koštane srži u modernim hematološkim klinikama podvrgavaju specijalnim mjerama zaštite, te smještaju u izolacione sobe sa pozitivnim pritiskom i visoko efikasnom filtracijom čestica zraka. Na taj način znatno se smanjuje rizik razvoja bolesti pluća.

“Sve ono što ulazi u ovu sobu se mora iskvarcati, počevši od pacijentove odjeće,

razviti projekat o registru dobrovoljnih davalaca koštane srži”, napominje dr. Alma Halilbašić, šefica Odjeljenja za hematologiju UKC-a Tuzla.

Otvaranjem novih izolacionih soba, svakako se i poboljšava nivo zdravstvene usluge koju UKC Tuzla pruža u ovoj oblasti.

Izvor: RTV Slon

CryoSave je u proteklom periodu podržao bitne medicinske događaje u BiH

potencijal za vraćanje funkcije mozga kod ljudi s poremećajima, a za koje trenutno ne postoje lijekovi. Ova studija mogla bi otkriti terapiju za dalju evaluaciju u kliničkim ispitivanjima te potencijalno smanjiti invaliditet i poboljšati kvalitetu života za milione djece i odraslih.

„Inicirali smo ovo okupljanje da razmijenimo iskustva i usvojimo nova znanja iz humane reprodukcije, oblasti koja iz godine u godinu sve više dobija na značaju. Uvjereni smo da medicinski stručnjaci zajedničkim radom i djelovanjem, razmjenom znanja i iskustava, te uzajamnom podrškom, mogu unaprijediti oblast liječenja neplodnosti i doprinijeti njenom razvoju i uspješnosti, izjavila je dr. Suada Tinjić, vlasnica Poliklinike ‘’Korak do života’’ koja je bila organizator navedenog Simpozij, te dodala da je sretna jer je Simpozij podržavala i vodeća banka za matične ćelije CryoSave.

Dr. Suada Tinjić

Dani humane reprodukcije u Tuzli

Dr. Joanne Kurtzberg i Dr. Geraldine Dawson

laptopa koji pacijent unese, mobilnog telefona, knjige koju pacijent čita, hrane i tako dalje“, rekla je dr. Aida Arnautović Čustović, šefica Tima za transplantaciju matičnih ćelija UKC-a Tuzla.

Kliniki za onkologiju, hematologiju i radioterapiju UKC-a Tuzla ove godine će obilježeti i 10 godina od početka rada transplantacija. Od 2004. godine do danas urađeno je 78 transplantacija. Liječenje u izolacionim jedinicama zahtijevaju i hematološki bolesnici koji nisu podvrgnuti transplantaciji, jer ne posjeduju prirodnu odbranu organizma kao zdrava osoba.

“Ono čemu mi sad težimo je da se pokuša

CryoSave je prisustvovao trećem međunarodnom simpoziju „Dani humane reprodukcije“ koji je održan u Tuzli. Brojni stručnjaci iz oblasti humane reprodukcije iz Švedske, Slovenije, Hrvatske, Srbije i Bosne i Hercegovine su govorili o endokrinologiji i neplodnosti, primjeni ultrazvuka u dijagnostici neplodnosti, medicinski potpomognutoj oplodnji, mikrohiruškim zahvatima u liječenju neplodnosti te embriologiji.

Međunarodni sajam „Remedium“

CryoSave kao vodeća evropska i svjetska banka, ali i vodeća regionalna i bosanskohercegovačka banka matičnih ćelija, takođe je prisustvovala sajmu.

Simpozij Udruženja opstetričara i ginekologa RS u Tesliću Na Simpoziju u Tesliću koji je okupio veliki broj ginekologa i opstetičara, dr. Ljubiša Kusturić je održao predavanje o analizi uzetih uzoraka matičnih ćelija na Odjelu za ginekologiju i akušerstvo u bolnici “Sveti Vračevi” u Bijeljini.

Međunarodni sajam lijekova, medicine i stomatološke opreme „Remedium“, u organizaciji agencije Freestyle imao je za cilj okupiti vodeće farmaceutske kompanije i razmjeniti iskustava i kvalitetne stručne edukacije, predstaviti dostignuća i inovacija iz oblasti medicine, te nove proizvode, tehnike, metode i usluge, informacione tehnike, stručne literature i publikacije.

Simpozij u Tesliću, predavanje dr. Ljubiše Kusturića

15

Matične ćelije spasile dvogodišnju djevojčicu Nadia Bjarnason je dvogodišnja Kanađanka kojoj je otkriven rijetki genetski poremećaj – kongenitalna diskeratoza. Nadia je u februaru primila transplantaciju matičnih ćelija u BC dječijoj bolnici u Vancouveru koja je uspjela.

Ovaj poremećaj dovodi do prijevremenog starenja i sigurne smrti. Simptomi uključuju otkazivanje pluća, srčane bolesti, sijedu kosu i mnoge druga stanja karakteristična za stare ljude, a problem nastaje zato što koštana srž ne obavlja svoju funkciju.

terapija matičnim ćelijama za Parkinsonovu bolest Naučnici sa Univerziteta u Kjotu planiraju da započnu kliničku studiju kako bi pronašli terapiju za Parkinsonovu bolest, koja će se zasnivati na matičnim ćelijama.

Matične ćelije se mogu diferencirati u različite tipove ćelija, a naučnici istražuju na koje sve načine mogu da ih upotreba za obnavljanje oštećenog tkiva.

Naučnici su već pronašli način kako da

Davida Pyne

naprave nervne ćelije koje proizvode dopamin, ili neurone, uz pomoć matičnih ćelija, a nadaju se da će njihovo otkriće biti korisno za ublažavanje simptoma Parkinskonove bolesti.

Plan japanskih naučnika je da tokom 2015. godine počnu sa selekcijom kandidata na kojima će vršiti testiranje koje će obuhvatiti transplantaciju ćelija u mozak šestoro

pacijenata.

Parkinsonova bolest je degenerativno oboljenje mozga koje izaziva tremor, ukrućenost i spore pokrete pacijenta. Bolest se javlja kod jedne od dvije stotine osoba.

Lijek ne postoji, a određeni lijekovi mogu da pomognu u kontrolisanju simptoma bolesti.

Izvor: www.firstapp.com

Matične ćelije iz krvi pupčane vrpce su lijek za osobe oboljele od leukemije 3 transplantacije matičnih ćelija spasile su muškarca, ženu i djevojku koji su bolovali Sabrina sa majkom od leukemije

Za šezdesetogodišnjaka Davida Pyne iz Manchestera doktori su predvidjeli još osamnaest mjeseci života, nakon što su mu dijagnosticirali leukemiju.

Nakon neuspješne hemoterapije bio je prinuđen da razmotri druge metode liječenja. Za liječenje pacijenata oboljelih od kancera, poput leukemije, obično su se do sada koristile donirane matične ćelije iz koštane srži odraslih osoba koje zamenjuju oštećene ćelije. Međutim, za Davida nije pronađen odgovarajući donor.

Opcija su bile svakako matične ćelije iz krvi pupčane vrpce koje su mu i spasile život.

Doktori su Davidu ubrizgali donirane matične ćelije iz krvi pupčane vrpce.

Kada je čuo da tek rođene bebe mogu da mu spase život, bio je iznenađen i oduševljen: “To su nevjerovatne vijesti. Nikada

16

nisam čuo za transplantaciju matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce”, rekao je David tada.

“Ova terapija je jedna varijanta transfuzije. Matične ćelije iz pupčane vrpce mogu biti zamrznute bilo gdje na svijetu, a da se onda transportuju i upotrebe tamo gdje postoji pacijent sa takvim potrebama”, kaže doktor dr. Mike Denis.

Krv iz pupčane vrpce spasila je Amandu Canale koja je rođena sa krvnim oboljenjem gdje njen organizam nije proizvodio bijela krvna zrnca i koje je zahtijavalo svakodnevne inekcije. Leukemija je bila samo dodatna dijagnoza koja je značila da je njen život završen.

Doktori su za nju pronašli odgovarajuću krv iz pupčane vrpce u javnoj banci. Krv je pripadala djevojčici koja je rođena šest go-

dina ranije. Transplantacija ćelija iz pupčane vrpce izliječila je i leukemiju i bolest od koje je patila od rođenja.

Petnaestogodišnja Sabrina Kuilard iz Miami-a izliječena je od leukemije pomoću donorskih matičnih ćelija iz pupčane vrpce, obzirom da u porodici nije imala odgovarajućeg donora matičnih ćelija iz koštane srži. Odgovarajuće matične ćelije su povučene iz javne banke od dva donora.

Sabrinin onkolog, Kamar Goder iz Dječije bolnice u Miami-ju, istakao je da je prednost matičnih ćelija iz pupčane vrpce ta što je potreban manji stepen podudarnosti sa donorom, i da su zbog toga slučajevi odbijanja ćelija, mnogo mnogo rjeđi.

Izvor: www.bbc.com; www.ksat.com; www. wfmz.com

Roditelji su prvo bezuspješno pokušavali da pronađu podudarnog donora koštane srži. Kada im to nije pošlo za rukom, predložena je terapija matičnim ćelijama iz pupčane vrpce.

Njeno stanje će stalno pratiti doktori ukoliko bi se bolest vratila.

Njeni roditelji su pokrenuli akciju u kojoj apeluju na ljude da doniraju i čuvaju matične ćelije, jer mogu da spase živote djece i odraslih čak i sa jako rijetkim bolestima kao što je Nadia.

Njenu priču možete pratiti na www.nadiasquest.ca

Nadia Bjarnason

Terapije matičnim ćelijama iz pupčanE VrPCE u liječenju plućnih bolesti kod nedonoščadi

Kod beba koje su rođene mnogo prije termina, prije 32. nedjelje trudnoće, postoji povećan rizik od razvoja hroničnih plućnih bolesti, poznata kao bronhopulmonalna displazija (BPD). U potrazi za liječenjem novorođenčadi kod kojih se razvija ova bolest, naučnici su otkrili da terapija matičnim ćelijama može biti efikasna.

Napredak u medicini doveo je do porasta preživljavanja novorođenčadi koji su nekada rođeni u 25. nedjelji trudnoće. Skoro 500000, ili jedna od osam beba se rodi prije vremena svake godine, pokazuju brojke Centra za kontrolu bolesti i prevenciju (CDC). Svaka tako rođena beba je u opasnosti, a najčešći zdravstveni problemi su respiratorni i problemi sa disanjem, jer im pluća nisu dovoljno razvijena.

Prijevremeno rođena djeca koja su rođena 10 nedjelja prije predviđenog termina porođaja, imaju težinu nekada i manju od 1 kg, a imaju problem sa disanjem u najvećem su riziku od razvijanja bronhopulmonalne displazije (BPD), iako im se ona ne dijagnostifikuje odmah, tvrdi

Nacionalni institut za zdravlje. Prvo im se dijagnostifikuje respiratorni distres sindrom, stanje koje nastaje jer plućima nedostaje materija surfaktant , koji potpuno razvijenim plućima daje elastičnost i mogućnost da se šire. Zbog toga je neophodno davanje kiseonika, a djeci s teškim oblicima bolesti daje se surfaktant direktno u pluća. Ako dostignu svoj predviđeni termin rođenja i dalje im je potrebna terapija kiseonikom, dijagnostikuje im se BPD. Naučnici sa Medicinskog centra Samsung i Biomedicinskog naučnog instituta u Seulu, u Južnoj Koreji, otkrili su da bi matične ćelije iz pupčane vrpce, mezenhimalne matične ćelije mogle spriječiti ovu dijagnozu kod djece rođene sa visokim rizikom od BPD-a. Ove ćelije koje nisu specijalizovane ćelije, mogu da se koriste za popravku oštećenih i nerazvijenih organa, poput pluća ovih beba. Naučnici su sproveli prvu fazu istraživanja ispitujući kako ove ćelije utiču na razvoj BPD-a kod devet beba rođenih između 24. i 26. nedjelje trudnoće.

Svako dijete dobro je reagovalo na postupak i bez neželjenih efekata. Samo kod 33 % - kod njih troje – razvila se umjerena bronhopulmonalna displazija, a ni kod koga se nije razvila teška BPD. Takođe, tretman je učinio da se smanji rizik i od drugog problema koji se javlja kod prijevremeno rođene djece, retinopatija nedonoščadi, koje se javlja kada se krvni sudovi u oku ne razvijaju normalno.

Izvor: www.medicaldaily.com

Liječenje jetre matičnim ćelijama Studija provedena na Univerzitetu u Punjabu koja je uključila alkoholičare sa hepatitisom, cirozom dala je nevjerovatne rezultate. Čak 78% pacijenata sa teškim hepatitisom je izliječeno matičnim ćelijama. Osim toga, stepen trajnog oštećenja jetre kod većine pacijenata se smanjio. Pacijentima je tokom pet dana ubrizgano po 10 injekcija koje su sadržale matične ćelije. Tretman je specifičan zbog toga što je matičnim ćelijama dozvoljeno da se razmnožavaju unutar tijela.

Izvor: timesofindia.indiatimes.com

17

Savjetujem roditeljima da čuvaju matične ćelije Studente podučavamo da se uz pomoć matičnih ćelija uzetih iz pupčane vrpce pri rođenju liječe teška oboljenja Prof. dr. sc. Sulejman Kendić redovni je profesor na Univerzitetu u Bihaću, ali i ginekolog u Domu zdravlja Velika Kladuša.

Autor je 15 univerzitetskih udžbenika iz oblasti zdravstveno-medicinskih nauka, koautor u 8 univerzitetskih udžbenika iz oblasti javnog zdravstva i saradnik u 2 medicinska udžbenika iz oblasti ginekologije i perinatologije.

ljujući boljoj i potpunijoj infomiranosti trudnica, bračnih parova u anti-perinatalnom periodu, printanim-informatičkim medijima, portalima, edukativnim predavanjima.

1. Da li Vaši studenti imaju priliku da nauče više o matičnim ćelijama, da li se ova tema obrađuje tokom studija?

Matične ćelije koje se nalaze u pupčanoj vrpci, posteljičnom tkivu su izuzetno mlade i vitalne, a postupak njihovog uzimanja je veoma lak i bezbolan. Uzimaju se poslije presijecanja pupčane vrpce, iz dijela pupčane vrpce koja je vezana za posteljicu, a traje nepun minut. Matične ćelije su sigurnost za cijelu porodicu. Savjetujem roditeljima da čuvaju matične ćelije jer su one jedno od najviših dostignuća savremene medicine, predstavljaju sigurnu budućnost djeteta, roditelja i generaciju prvog i drugog koljena, pa i do četvrtog.

Predstavljaju svojevrsnu «rezervu» za obnavljanje oštećenih tkiva. CryoSave, kao vodeća banka matičnih ćelija garantuje roditeljima kvalitetno pohranjivanje matičnih ćelija, po prijemu uzorka krvi iz pupčane vrpce u laboratorijskom procesu vrši se analiza na sve zarazne bolesti, iz krvi se izdvajaju matične ćelije i kao takve se pohranjuju na čuvanje.

U silabusu predmeta Fiziologija sa fiziologijom sporta i u zdravstvenoj njezi na odsjeku: Sestrinstva, Tjelesni odgoj i sport i predškolski odgoj uveden je modul “Značaj matičnih ćelija u regenerativnoj medicini”. Studente podučavamo da se uz pomoć matičnih ćelija uzetih iz pupčane vrpce pri rođenju koje se čuvaju metodom krioprezervacijom (smrzavanjem) na -196 stepeni liječi se preko 100 teških oboljenja: različite anemije, autoimuna oboljenja, metablički poremećaji krvi, metabolizma, hemoblastoze (leukemije…), bolesti nervnog sistema, infarkta miokarda i bolesti jetre..itd.

Dr. Kendić ističe da su i bračni parovi, porodice sada više informirani o značaju, koristi i potrebi čuvanju matičnih ćelija nego unazad pet - osam godina, zahva-

Prof. dr. sc. Sulejman Kendić

Za 5. rođendan pokloni za klijente Povodom proslave 5. godina rada CryoSave-a u BiH, CryoSave je nagradio 5 porodica sa popustom od 500 KM. Nagrađene porodice su: Iljić iz Brčkog, Alihodžić iz Sarajeva, Križanac iz Mostara, Ilić iz Srbca, Čubrilović iz Banja Luke.

Pored toga svi prijavljeni klijenti u mjesecu maju i junu u okviru akcije „Maj, juni CryoSave vam poklanja“ dobili su vrijedne poklone naših partnera Mercatora, Dukata, Podravke, Pampersa, Aventa, Medisa, Nove banke, Sarajevo osiguranja, Didaca, Cella Vive, Johnson&Johnsona, Diners Club International-a.

18

Besplatne škole za trudnice u mostaru i livnu U novoizgrađenoj zgradi Regionalnog medicinskog centra “Safet Mujić” u Mostaru i na renoviranom Odjelu za ženske bolesti i porode, Kantonalne bolnice “Dr. fra Mihovil Sučić” u Livnu otvorene su besplatne škole za trudnice nijih razdoblja u životu i sam porod kao kruna toga je nešto što uvijek iznenadi silinom bola, događaja i promjena koje naše tijelo prolazi’’, istakla je dr. Humačkić-Vila.

Sa radom počinje i škola za trudnice u Livanjskoj bolnici gdje ističu da je škola za trudnice pravi način kako buduće majke provesti kroz trudnoću i pripremiti za porod. „Edukacijom želimo postići da svaka naša trudnica dobije potrebna saznanja o trudnoći počevši od pravilne prehrane u trudnoći, uzimanju lijekova, fizičkoj aktivnosti, značaju dojenja, njegu majke i djeteta, te suočavanju sa strahom od poroda, izjavio je dr. Dražen Vrdoljak, šef Odjela za ženske bolesti i porode, Kantonalne bolnice “Dr. fra Mihovil Sučić” Livno.

Naglasio je i da su sva nastojanja u realizaciji ovog projekta dobila vjetar u leđa saradnjom sa Cryo-Save-om koji je donirao neophodnu opremu.

2. Vaša poruka budućim roditeljima za pohranjivanje matičnih ćelija iz pupčane vrpce?

Otvaranje škole za trudnice u RMC-u Mostar „Prijatelj škola za trudnice“ je jedan od 100 projekata koji je CryoSave, kao vodeća evropska i svjetska banka matičnih ćelija realizovala u BiH u proteklih 5 godina rada.

Do sada je u okviru ovog projekta otvoreno ili reaktivirano više od 20 škola za trudnice u BiH u Sarajevu, Zenici, Travniku, Doboju, Banja Luci, Bihaću, Gradišci i drugim gradovima, a vrijednost projekta je preko 300 000 maraka. „Ovaj projekat ima za cilj pomoći trudnicama da se psihofizički pripreme za porod, te dobiju odgovore na sva druga bitna pitanja kako bi se što bolje pripremile za njihovu najljepšu ulogu u životu, majčinstvo”, izjavila je menadžerica operativnih poslova CryoSave za BiH Azra Habibija.

Dodala je i da Cryo-Save nastavlja sa svim projektima u BiH i u narednom periodu, posebno sa onima koji imaju za cilj razvijanje svijesti o značaju pohranjivanja matičnih ćelija. ‘’Projekat ‘Škole za trudnice’ datira već godinu dana. Preseljenjem u nove prostorije stekli su se svi uslovi da se taj plan realizira.

Zahvaljujući podršci CryoSave-a, dobili smo nove prostorije adekvatno opremljene za školu’’, rekla je mr. sci. dr. Alma Humačkić-Vila, načelnica Odjela za ginekologiju i akušerstvo RMC „Safet Mujić“ Mostar.

U programu rada škole trudnice će moći da vježbaju, te se fizički pripremiti za porod, ali je naglašeno da će se posebno pažnja usmjeriti na psihičku pripremu. „To je stanje gdje žena ni na koji način ne možete kontrolirati psihu i ponašanje. Trudnoća je vjerojatno jedan od najkomplicira-

Otvaranje škole za trudnice u Livnu

19

Promovisano novo besplatno izdanje Priručnika za trudnice

CryoSave na sajmovima za djecu u Mostaru i Banja Luci

Novo izdanje ima poseban značaj jer su u njemu uvrštena iskustva majki kojima je od velike koristi bio upravo prvi Priručnik koji smo izdali prošle godine

Uz brojne nagrade i popuste CryoSave je počeo sa proslavom 5. rođendana

FAMILY-PLUS, partner CryoSave-a u BiH, predstavio je novo izdanje priručnika za trudnice „TRUDNOĆA I POROĐAJ – Psihofizička priprema trudnice za porođaj i majčinstvo“ koji je dostupan potpuno besplatno svim trudnicama u Bosni i Hercegovini.

Priručnik za trudnice je pripremila kompanija FAMILY-PLUS, ekskluzivni i ovlašteni partner CryoSave-a, vodeće evropske i svjetske porodične banke matičnih ćelija, uz veliku podršku partnera a to su: Mercator, Dukat, Podravka, Salvus, Baby Centar, Alma Ras, Fructal, Didaco, Nova banka, Solgar, Cella Viva, Porodilište Podobnik.

Priručnik je promovisan u Sarajevu, Banja Luci, Tuzli i Mostaru. U sadržaju novog izdanja Priručnika koji je urađen u saradnji sa relevantnim stručnjacima, ljekarima, akušerskim sestrama itd. Na 70 strana u koloru i tiražu od 30000 primjeraka, koji su besplatno dostupni svim trudnicama u BiH, detaljno su obrađene teme koje su vezane za trudnoću, porođaj i majčinstvo. ,,Novo izdanje ima poseban značaj jer su u njemu uvrštena iskustva majki kojima je od velike koristi bio upravo prvi Priručnik koji smo izdali prošle godine. One su, prenoseći svoja iskustva, poboljšale ovogodišnji Priručnik, a koji će svim budućim roditeljima pružiti potrebnu pomoć i podršku kada dolazi novi član

porodice. Biti roditelj je jedno čudesno putovanje i jedno od najuzbudljivijih ljudskih iskustava. Ovaj priručnik je tu da pomogne svim budućim roditeljima da se suoče sa izazovima, nadama, strahovima, a koji su dio porodičnog života, i da im da odgovore na njihova brojna pitanja. Posebno se zahvaljujem svim partnerima, koji su podržali projekat, izjavila je na promociji g-đa Todorović-Vujičić.

Sve zainteresovane trudnice mogu dobiti besplatan primjerak Priručnika u školama za trudnice, ginekološkim zdravstvenim ustanovama, kako javnim tako i privatnim, ili ga naručiti u elektronskoj verziji na www.maticnecelije.eu. Priručnik se može preuzeti i direktno u kancelarijama CryoSave-a u Sarajevu, Banjaluci i Tuzli.

CryoSave vodeća evropska i svjetska banka matičnih ćelija bila je generalni sponzor ovogodišnjeg prvog Dječijeg sajma koji se održao u maju na Španskom trgu u Mostaru, dok je na prvom Sajamu za djecu i porodicu u Banjaluci koji je održan u junu u dvorani „Borik“ bio prijatelj sajma.

Povodom sajmova, ali i 5 uspješnih godina rada CryoSavea u BiH na sajmu su bili obezbjeđeni posebni popusti za trudnice, buduće roditelje, za usluge pohranjivanja

matičnih ćelija, a za najmlađe pripremljene su brojne nagrade.

Veliki broj djece učestvovao je u različitim aktivnostima koje su bile organizovane na, kako su posjetioci rekli, najzanimljivijem i najveselijem, CryoSave štandu.

Svako dijete na sajmu CryoSave je nagradio krunom, i tako su mnogi odmah uživali u ulogama kraljeva i kraljica, prinčeva i princeza.

U nagradnoj igri pod nazivom “Nacrtaj

CryoSave na Dječijem sajmu u Mostaru Promocija priručnika u Banja Luci

svoju porodicu, CryoSave te nagrađuje”, nagrađeno je 10 najboljih crteža. Zabava se nastavila vajanjem najdražih likova i face-painting-om sa njihovim najdražim motivima.

Na kraju uz pjesmu “Sretan rođendan” i sve najbolje želje za Cryo-Save u narednim godinama podijeljenja je velika torta svim posjetiocima sajmova.

CryoSave na Sajmu za djecu i porodicu u Banja Luci

CryoSave prijatelj porodice

Povodom 5 godina rada u Bosni i Hercegovini u maju i junu CryoSave je organizovao i podržao mnogobrojne aktivnosti, projekte i akcije na dar” koje se održavaju u Banjaluci. Na kolektivno vjenčanje u Dječijem pozorištu Republike Srpske, sudbonosno “DA” reklo je 10 parova. CryoSave je svim parovima poklonio vaučere pogodnosti za usluge pohranjivanja matičnih ćelija. Na dječijoj zabavi pod nazivom “Bebi na dar” za sve prisutne bebe i djecu CryoSave je pripremio poklone.

CryoSave donacija za porodicu sa najviše beba

Promocija priručnika u Tuzli

20

CryoSave, vodeća evropska i svjetska banka matičnih ćelija, svojim uspjesima i rezultatima svakodnevno pokazuje da je istinski prijatelj porodice i roditeljstva.

CryoSave, sada već tradicionalno, podržava manifestacije “Kolektivno vjenčanje” i “Bebi

“Sretni smo i zadovoljni što pored naših redovnih obaveza i aktivnosti možemo podržati mnoge aktivnosti i projekte koji promovišu roditeljstvo i porodične vrijednosti.” Izjavila je Sanja Todorović-Vujičić generalni direktor FAMILY-PLUS ekskluzivnog partnera CryoSave za BiH.

Bili smo prisutni i na “Konferencija beba” koja se tradicionalno održava u gradovima Republike Srpske. CryoSave je pripremio poklone za bebe u Prnjavoru, Srpcu, Rogatici, Kozarskoj Dubici i mnogim drugim opštinama, a u gradu Banja Luci beba koja je rođena na dan održavanja konferencije, a ima najviše braće i sestara dobila je bebi kolica, autosjedalicu i poklone za ostale članove porodice.

Vrijedne poklone od CryoSave dobili su i svi mališani koji su bili prisutni na dječijoj olimpijadi koja je održana u mjesecu junu u Banja Luci.

Kolektivno vjenčanje

21

CryoSave uručio donacije zdravstvenim ustanovama u BiH

Saradnja Mercatora i CryoSave-a Vodeće kompanije imaju za cilj doprinos zajednici

Donacije su uručene Opštoj bolnici „Prim dr. Abdulah Nakaš“ u Sarajevu, Pedijatrijskoj klinici Kliničkog centra u Sarajevu, Klinici za dječije bolesti i Klinici za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Banja Luka, Odjelu za neonatologiju u SKB Mostar, Odjelu za neonatologiju u RMC „Dr. Safet Mujić“, Klinici za ginekologiju i akušerstvo UKC Tuzla Načelnik Klinike za ginekologiju i akušerstvo, prof.dr. Zlatan Fatušić, izrazio je zahvalnost na donaciji i istakao da pomenuta donacija nije prva koju je CryoSave uručio Klinici za ginekologiju i akušerstvo.

“Donacija CryoSave-a je rezultat dugogodišnje saradnje između naše dvije ustanove. Ostvarena saradnja je više nego korektna na što ukazuju i do sada postignuti rezultati. Naš cilj je pacijentima omogućiti maksimalne usluge, ne samo sa aspekta struke, nego i udobnosti i humanizacije boravka porodilja na klinici u čemu će nam u mnogome pomoći donacija koju smo primili”, rekao je prof. dr. Zlatan Fatušić i dodao da se nada nastavku ove uspješne saradnje.

Donacija Kliničkom centru Tuzla Svaka donacija je važna “kako zbog direktne koristi koju imaju pacijenti, tako i zbog poruke da kompanije prepoznaju značaj Kliničkog centra i poštuju trud i predan rad našeg osoblja. Ova podrška za nas znači da dobro radimo svoj posao, da napredujemo svakodnevno, da smo spremni da doprinosimo medicini i da držimo korak sa svijetom“, rekao je Stojislav Konjević, načelnik Klinike za dječije bolesti Kliničkog centra Banjaluka.

Donacija Kliničkom centru Banja Luka

22

Donacija Opštoj bolnici „Prim. dr. Abdulah Nakaš” Iz Opšte bolnice „Prim. dr. Abdulah Nakaš“ izrazili su veliku zahvalnost na uručenoj donaciji, te nadu za nastavak uspješne saradnje kao i u proteklih 5 godina.

Načelnica Odjela za neonatologiju doc.dr.sc.

Darinka Šimunović - Glamuzina se zahvalila na uručenoj donaciji i istakla da su takve svakodnevne stvari potrebne ne samo za održavanje higijene, nego općenito za normalno funkcioniranje života na jednom odjelu. Još jednom se zahvaljujemo na razumijevanju i ljubaznosti CryoSave-u što imaju senzibilitet za djecu - poručila je voditeljica Odjela dr. Glamuzina. Šef Odjela za neonatologiju dr. Nedžad Šehović zahvalio se na donaciji, razumijevanju i ljubaznosti kompaniji CryoSave i izrazio nadu za nastavak uspješne buduće saradnje.

Sanja Todorović-Vujičić, generalna direktorica FAMILY-PLUS-a, ovlaštenog i ekskluzivnog partenara CryoSave-a za BiH istakla je da prije svega donacije imaju za cilj pomoć zdravstvenim ustanovama i medicinskom osoblju u svakodnevnom radu, pacijentima boravak u ustanovama učiniti ugodnijim i da žele poslati poruku i poziv drugim kompanijama da kroz svoj rad mogu da doprinesu i radu drugih, nama jako značajnih ustanova.“Društveno odgovorno

poslovanje mi smatramo dužnošću i CryoSave u BiH na taj način djeluje već 5 godina realizujući brojne značajne projekte. Ove projekte i slične donacije mi nastavljamo i u budućnosti”, izjavila je Todorović-Vujičić i zahvalila se svim zdravstvenim ustanovama, medicinskom osobolju na izuzetnoj saradnji koja je realizovana u proteklih 5 godina, što potvrđuje i veliki broj uspješno uzetih uzoraka matičnih ćelija iz pupčane vrpce na području cijele BiH.

Saradnja sa Mercatorom Bh. i Mercatorom BL Mercator Bh. i Mercator BL sa kompanijom FAMILY-PLUS, ekskluzivnim i ovlaštenim partnerom CryoSave-a, vodeće evropske i svjetske porodične banke matičnih ćelija za BiH, predstavili su zajednički projekat koji će biti od koristi za lokalnu zajednicu, kupce Mercatora i korisnike usluga CryoSave-a.

Donacija RMC-u Mostar

Ovom saradnjom kupci Mercatora će imati dodatne pogodnosti. Svi korisnici Mercator Pika kartice moći će ostvariti popust u visini od 50 EUR-a prilikom plaćanja usluge pohranjivanja matičnih ćelija, kao i popust od 30 % za DNK analizu koji se odobrava za njih i njihove porodice.

Donacija za SKB Mostar

Iz Mercatora Bh. su istakli da jedno od strateških opredjeljenja jeste da svoju ponudu i usluge jasno diferencira u odnosu na konkurentsko okruženje, bilo da se radi o atraktivnim proizvodima sa prihvatljivim cijenama ili o nekim dodatnim vrijednostima koje njihovi kupaci mogu ostvariti kupovinom u Mercatorovim trgovinama. „Vodeći se ovim strateškim opredjeljenjem prepoznali smo mogućnost da u saradnji sa CryoSave-om svim korisnicima Mercator Pika kartice omogućimo da ostvare povoljniju uslugu čuvanja matič-

nih ćelija kod vodeće evropske i svjetske porodične banke matičnih ćelija.

Kao što vidite, ovaj put smo išli i korak dalje, pratimo savremene trendove i svjesni smo rastućeg interesa za pohranjivanje matičnih ćelija. Ponudu za saradnju na ovom području smo odmah sa zadovoljstvom prihvatili. U našim centrima biće realizovane promocije i predavanja koja su edukativnog karaktera za buduće majke i sve koji pomažu majkama da budu uspješne u svojoj najljepšoj ulozi. Smatram da će kupci prepoznati naša nastojanja i iskoristiti mogućnosti koje im nudimo kroz ovu saradnju”, istakao je ovom prilikom g-din. Neven Hadžisulejmanović, direktor društva Mercator Bh. Iz Mercatora BL ističu da ih raduje nastavak saradnje sa CryoSave-om i činjenica da su za svoje kupce, korisnike Pika kartice, omogućili da ostvare povoljniju uslugu čuvanja matičnih ćelija kod vodeće evropske i svjetske porodične banke matičnih ćelija. „Mercator nastoji da za svoje kupce pored bogatog asortimana i povoljnih cijena, uvijek obezbijedi i dodatne vrijednosti, a kroz ovu saradnju podižemo ljestvicu još više jer ćemo omogućiti našim korisnicima Pika kartice koji planiraju prino-

vu da budu u korak sa trendovima i uz povoljnije uslove omoguće pohranjivanje matičnih ćelija. U Mercator centrima i trgovinama u Banjaluci, Gradišci, Brčkom, Prijedoru, Kotor Varoši i Laktašima svim zainteresovanima biće dostupni besplatni priručnici za trudnice, a u planu su i promocije i predavanja za buduće majke. Vjerujemo da će naši kupci prepoznati značaj ove saradnje i iskoristiti sve mogućnosti koje smo zajedno za njih omogućili“ – izjavila je Suzana Pletikosa, vođa marketing službe Mercatora BL. CryoSave, kao najveća i vodeća evropska banka matičnih ćelija, predstavlja najviše svjetske standarde u ovoj oblasti. Mercator je vodeći trgovački lanac u regionu i sasvim je logična saradnja između vodećih brendova. „Zajedničkim projektima želimo obogatiti naše društveno odgovorno poslovanje, a regionalno iskustvo Mercatora će nam biti od izuzetnog značaja, jer je Mercator poznat po društvno odgovornim akcijama, te brigom o svojim kupcima, ali i široj društvenoj zajednici. Prvi projekti koji su od značaja za širu zajednicu su već započeli, i trajaće tokom čitave godine“, izjavila je g-đa Sanja Todorović-Vujičić, generalna direktorica FAMILY-PLUS-a.

23

Nove usluge CryoSave-a u Bosni i Hercegovini od 2014. godine

Tranquility test ne predstavlja zamjenu amniocentezi, nego daje mogućnost trudnicama, pogotovo onim koje amniocentezi ne žele da se podvrgnu, da jednostavnom metodom, samo uzimanjem uzorka krvi majke, sa visokim stepenom tačnosti (>99%) identifikuju sindrome kao što su Down, Patau, Edwards i slične malformacije.

Pružanjem novih usluga cilj je prevencija i poboljšanje zdravlja Vaše porodice

TRANQUILITY

Izbjegnite rizik amniocenteze Amniocenteza se već decenijama primjenjuje kod sumnje ili predispozicije za genetske sindrome fetusa tokom trudnoće (najčešće na Down-ov sindrom). Samo određene trudnice se šalju na ovu vrstu pretrage i to one kod kojih postoji rizik za genetska oboljenja, uključujući one sa abnormalnim nalazom ultrazvuka, prijašnjom vlastitom ili porodičnom istorijom sa određenim defektima pri porodu, kao i starost 35 godina i više u trenutku poroda.

Nažalost, pomenuta metoda nosi sa sobom rizik od: • induciranog pobačaja (1%), • povrede bebe i/ili majke, • prijevremenih trudova, • intrauterine infekcije, • gubitka amniotske tekućine te • vaginalnog krvarenja.

Sve ovo trudnicama stvara nelagodu prije testiranja. Radi pomenutih rizika ove metode, na nju se upućuju samo navedeni, strogo indicirani, klinički slučajevi trudnoća.

Od sada možemo doći mnogo lakše do rezultate i vidjeti da li se zaista treba podvrgnuti jednom ovako invazivnom metodu.

Tranquility je neinvazivni prenatalni (pretporođajni) test koji može otkriti genetske poremećaje kao što su trizomije i mikrodelecije. Tranquility tokom trudnoće procjenjuje prisustvo čestih fetalnih aneuplodija vezanih za hromozome 21, 18, 13 i spolne hromozome (X i Y). Aneuplodije su hromozomske abnormalnosti koje karakterišu promjene broja hromozoma. Na primjer, trizomija je prisustvo dodatnog hromozoma u paru hromozoma, dok je monosomija odsustvo jednog od dva hromozoma.

Tokom trudnoće neki fragmenti DNK-a fetusa kruže majčinom krvlju. Fetalna DNK-a može se otkriti od pete sedmice trudnoće. Njena koncentracija se povećava tokom sljedećih sedmica i nestaje nakon rođenja djeteta. Količina fetalne DNK-a koja kruži od devete sedmice trudnoće dovoljna je da bi se garantovala visoka specifičnost i osjetljivost testa Tranquility.

Analiza se radi uzimanjem uzorka majčine krvi a testiranje se radi na najsavremenijem aparatu Illumina HiSeq2500, i koristi MPS metodu (masivno svegenomsko paralelno sekvenciranje), koja omogućava veći broj očitanja i podataka u manje vremena sa preciznošću većom od 99 % . Rezultati su dostupni već za 3-6 dana i ukoliko vam pokažu pozitivne nalaze testa imate dovoljno vremena da uradite dodatne pretrage.

Amniocenteza Vrijeme izvođenja testa 16-20 nedjelja trudnoće Način testiranja invazivna Pravni aspekti potreban potpisani pristanak o svjesnosti rizika postupka Pouzdanost rezultata testa precizan i pouzdan test Indikacije trudnica starija od 35 godina; prethodni skrining i UZV testovi sa odstupanjem od fiziološke normale; postojanje srodnika sa anomalijama; Kontraindikacija placenta previa, rizik od spontanog pobačaja, HBV i HIV infekcije, žene koje su već patile od pobačaja, žene koje su zanijele pomoću IVF Komplikacije najozbiljnija komplikacija rane AC je pobačaj ploda ili unošenje intrauterine infekcije Količina uzetog materijala 20 ml plodove vode Vrijeme dobijanja rezultata dvije do tri sedmice Procedura za trudnicu nakon testa mirovanje 24 h nakon intervencije i eventualna aplikacija tokolitičkih sredstava Detektovane degeneracije veliki broj defekata koji proističu kod ploda prvenstveno iz nepravilnog broja hromozoma (Down najčešći), kao i ostale promjene u hromozomskom miljeu 24

Tranquility od 10 nedjelje trudnoće ne-invazivna metoda ne postoji rizik za majku i dijete u postupku prenatalne dijagnostike više od 99 % precizan i pouzdan Sve trudnice koje žele žele potvrdu da dijete nema testirane hromozomske abnormalnosti nema kontraindikacija

nema komplikacija 7-10 ml krvi 3-6 dana nema potrebe za dodatnu proceduru nakon testa trisomije: 21. hromozoma (Down sy.), 18. hromozoma (Edwards), 13. hromozoma (Patau), ostale aneuploidije, mikrodelecije hromozoma i pol djeteta

OMEGA 3 TEST

Obezbijedite najbolju ishranu za Vašu bebu Omega 3 su esencijalne masne kiseline koje su neophodne za pravilan razvoj mozga i nervnog sistema Vaše bebe.

Tokom trudnoće Vaša beba je u potpunosti ovisna o mješavini hranjivih sastojaka koje dobija kroz Vaš krvotok, a kasnije kroz Vaše mlijeko, tokom prvih šest mjeseci njenog života. Vaša krv i Vaše mlijeko sadrže u odgovarajućim količinama sve što Vašoj bebi treba za pravilan razvoj.

Omega 3 predstavljaju glavne gradivne blokove novih ćelijskih membrana. Naročito su bitne za razvoj neurona i moždanih ćelija tokom sazrijevanja fetusa i prvih mjeseci bebinog života.

Nedostatak ovih esencijalnih masnih kiselina može dovesti do: • nepravilnosti u razvoju ćelija, • sporijeg razvoja očiju • smanjenja koeficijenta inteligencije do 6 bodova.

Omega 3 Test informiše Vas o nivou omega 3 masnih kiselina u Vašoj krvi i Vašem mlijeku. U skladu sa rezultatima testa može se preporučiti prilagođeni dodatak omega 3, koji Vam može pomoći da Vašoj bebi pružite najbolju ishranu. Omega 3 test moguće je ponoviti nekoliko puta kako bi se uvjerili da je dodatak adekvatan Vašim potrebama.

Analiza se može uraditi prije i poslije poroda. Prije poroda se radi iz kapi krvi majke, pomoću tanke lancete, a poslije poroda se priložena “gaza” natopi majčinim mlijekom, te se nakon analize u laboratoriju prime rezultati.

VERITY

Najsavremeniji test na 101 metaboličko oboljenje iz samo jedne kapi • dijagnostikuje 101 urođeni metabolički poremećaj • omogućava doktoru trenutno liječenje oboljenja • potencijalno smanjuje rizike usporenog razvoja i/ili invalidnosti • prikladan za djecu starosti od 48 sati do 5 godina • analizira 250 metabolita u dječijem urinu • koristi najnoviju tehnologiju za pregled novorođenčeta (tandem gasna hromatografija / masena spektrometrija) • po potrebi, uključena je medicinska podrška djetetovog doktora

Metaboliti se kroz krvotok prenose cijelim tijelom. Bubrezi filtriraju višak i on se eliminira kroz urin. Verity test je zasnovan na analizi metabolita koji se koncentriraju u urinu. Rana analiza dječijeg urina omogućava otkrivanje viška ili nedostatka određenih metabolita i tako omogućava da se učinkovito postavi dijagnoza metaboličkih bolesti na neinvazivan način.

Verity testom možete predvidjeti i izbjeći kritične i nepopravljive posljedice kao što su: • usporen razvoj • oštećenje mozga tokom starenja • abnormalnosti u imunološkom sistemu • tjelesno oštećenje • mentalna retardacija • hronične kožne bolesti • sporo dobijanje na težini • konvulzije • govorne poteškoće • pigmentacija kože • loša ishrana • nedostatak energije • probleme u učenju • hiperaktivnost • agresivnost itd.

Analiza se radi iz urina bebe, bez neugodnog uboda, te nema potrebe za ubodom u petu niti bilo kakvim drugim vađenjem krvi. U setu ćete naći filter papir koji se koristi za prikupljanje uzorka urina. Filter papir se suši na zraku, pri sobnoj temperaturi i uzorak se povratno šalje u priloženoj omotnici (besplatno), a svi Vaši lični podaci će biti potpuno povjerljivi, te ćete primit detaljan izvještaj u roku od 3 do 4 sedmice.

ALLERGY TEST

Vaš oprez za zdravlje Vaše porodice Alergije mogu izazvati ozbiljne komplikacije tokom života djeteta. Allergy Test mjeri nivo imunoglobulina E (IgE) u krvi pupčane vrpce. Prisustvo IgE predstavlja znakove alergijske reakcije. Omogućava Vam da kod novorođenčeta, koje još nije izloženo određenim alergenima, dijagnostikujete potencijalnu atopijsku osnovu. Poznavanje takvih specifičnosti daje Vam priliku da zaštitite svoje dijete od mnogih neugodnosti Uobičajene manifestacije reakcija preosjetljivosti na hranu, lijekove, čestice u vazduhu, razne materije, uključuju znakove i simptome koji mogu biti: • kožni • respiratorni • kardiovaskularni • gastrointestinalni Ako znate da Vaša beba može biti podložna alergijama, oprezniji ste po pitanju okruženja kojem izlažete svoju bebu i možete brže reagovati. Kao rezultat toga, sprječavate izlaganje svoje bebe neugodnim i potencijalno opasnim situacijama.

Analiza se provodi na vrlo maloj količini seruma iz vrećice prikupljene krvi iz pupčane vrpce, te nema nikakvog uticaja na kvalitetu uzorka pohranjenih matičnih ćelija, niti smanjuje broj ćelija u uzorku.

25

Lista standardnih oboljenja tretiranih matičnim ćelijama Lista uključuje dijagnoze za koje je transplantacija matičnim ćelija standardno liječenje kao i dijagnoze za koje je uloga transplantacije u liječenju nova opcija. Matične ćelije iz sva tri izvora (koštana srž, periferna krv i krv iz pupčane vrpce) se koriste za liječenje ovih skupina oboljenja: Leukemije i limfomi Karcinom limfocita, vrsta krvnih zrnaca koje su dio imunog sistema, takođe se zove i krvni karcinom.

• Akutna limfoblastna leukemija • Akutna mijelogena leukemija • Hronična limfocitna leukemija • Hronična mijelogena leukemija • Hodgkinov limfom • Non-Hodgkinov limfom • Juvenilna mijelomonocitna leukemija Multipli mijelom i drugi poremećaji plazma ćelija • Karcinom plazma ćelija koštane srži Teška aplastična anemija i druga oštećenja koštane srži Grupa oboljenja koja predstavljaju poremećaje funkcionisanja ćelija koštane srži.

• Amegakariocitoza / Kongenitalna trombocitopenija • Fankoni anemija • Paroksizmalna noćna hemoglobinurija • Aplazija crvenih krvnih zrnaca • Teška aplastična anemija

CryoSave koristi SEPAX 2-najefikasniji sistem za izdvajanje matičnih ćelija Izdvajanje matičnih ćelija i metod smanjenjenog volumena smatra se “ZLATNIM STANDARDOM” u krioprezervaciji krvi iz pupčane vrpce Nakon što uzorak krvi pupčane vrpce stigne u laboratoriju, izdvajanje matičnih ćelija iz uzorka, predstavlja jedan od najvažnijih segmenata procesa krioprezervacije - zamrzavanja matičnih ćelija.

Izdvajanje matičnih ćelija i metod smanjenjenog volumena smatra se “ZLATNIM STANDARDOM” u krioprezervaciji krvi iz pupčane vrpce, među svim vodećim bankama u svijetu. Ovaj proces uklanja neterapeutske ćelije i tako omogućava čuvanje isključivo mononuklearnih ćelija, jedinih ćelija potrebnih za terapiju. Ako se volumen uzorka ne smanji, neophodno ga je oprati prije infuzije pacijentu kako bi se uklonile neterapeutske ćelije i raspadnuti produkti, koji ostaju u tako sačuvanom uzorku. Tokom procesa „pranja“ uzorka gubi se dragocjena količina matičnih ćelija.

Kako bismo proveli obradu uzorka vrhunskog kvaliteta koji nam omogućava

da dobijemo maksimalnu količinu matičnih ćelija, CryoSave koristi sisteme SEPAX 2, koji su poznati kao najefikasniji sistemi za smanjenje volumena na svijetu. Ekskluzivni NX-322 protokol u kombinaciji sa setom za obradu DeNovo 520-A omogućava da se iskoristi veći postotak ukupnog broja ćelija s jezgrom (TNC) (do 94%) u poređenju sa standardnim protokolom Sepax 2, protokolom AutoXpress Platform (AXP) ili ručnim protokolima (pogledajte grafikon).

SCID (Teški kombinovani imuno nedostatak) i druga nasljedna oštećenja imunog sistema Oboljenja kod kojih su djeca rođena bez imunog sistema ili sa nekompletnim imunim sistemom.

• Teški kombinovani imuno nedostatak (SCID, svi podtipovi) • Wiskott-Aldrich sindrom Hemoglobinopatije Genetički defekti koji su rezultirali u nenormalnoj strukuturi jednog proteinskog lanca hemoglobinske molekule koja je odgovorna za prenos kiseonika u krvi.

• Velika beta talasemija • Srpasta anemija Harlerov sindrom i druga nasljedna metabolička oboljenja Grupa nasljednih oboljenja kod kojih postoji nedostatak enzima, a koji ima za posljedice oštećenja raznih organa i tkiva, uključujući i mozak.

Enzimi su proteini koji imaju mnoge uloge u našem organizmu, uključujući i ulogu razlaganja raznih supstanci u tijelu.

• Adrenoleukodistrofija • Harlerov sindrom (MPS-IH) • Metahromatična leukodistrofija Mijelodisplastična i mijeloproliferativna oboljenja Grupa oboljenja kod kojih je napadnuta koštana srž i krv. Također, može se razviti i u brzo-razvijajuću tešku leukemiju zvanu Akutna mijelogena leukemija.

• Agnogenična mijeloid metaplazija (Mijelofibroza) • Hronična mijelomonocitna leukemija • Refraktorna anemija (svi tipovi) Porodična eritrofagocitna limfohistiocitoza i druga histiocistična oboljenja Oboljenja koja se javljaju kada postoji prevelika proizvodnja bijelih krvnih zrnaca, poznatih kao histiociti, koji mogu da oštete organe i stvore tumor.

Izvor: www.ba.cryo-save.com

26

Koraci ka zdravoj trudnoći i priprema za porođaj

Još jedan veoma uspješan projekat koji je CryoSave pokrenuo u BiH Cilj projekta je pružiti trudnicama sve potrebne informacije kako bi bezbrižno uživale u trudnoći i kako bi se što bolje psihički pripremile za porođaj. Predavanje održavaju stručne osobe, a trudnice imaju priliku i da postave pitanja i dodatno Banja Luka Bihać Bijeljina Derventa Goražde Kotor Varoš Gračanica Gradiška Široki Brijeg Istočno Sarajevo Tomislavgrad Jablanica Sanski Most Cazin Čapljina Čitluk Sarajevo Kakanj Nevesinje Posušje Prijedor

se educiraju. Predavanje će se održati u velikom broju gradova u BiH. Ovaj projekat podržali su i partneri Johnson&Johnson, Dukat, Solgar, Sarajevski kiseljak, Medis obezbjedivši trudnicama poklone.

PREDAVANJE

KORACI KA ZDRAVOJ TRUDNOĆI I PRIPREMA ZA POROĐAJ

Ljubuški Lukavac Prnjavor Kiseljak Konjic Laktaši Livno Tuzla Vitez Doboj Foča Maglaj Mostar Pale Srbac Teslić Travnik Trebinje Zavidovići Zenica Žepče Živinice

27

3

UČINITE SAMO KORAKA ZA SIGURNIJU BUDUĆNOST VAŠE PORODICE

CryoSave AG Churerstrasse 65B 8808 Pfäffikon SZ Switzerland Tel.: +41 55 222 02 56 Fax.: +41 55 222 02 57 int@cryo-save.com

Vodeća evropska i svjetska porodična banka matičnih ćelija