Dromen Duiden

1

Cursus Droomanalyse & Duiding

OMGAAN MET DROMEN Inhoud

1.

ACHTERGRONDEN

2.

DE DROOMWERELD

3.

PRAKTISCHE DROOMVERKLARING

4. BIJLAGE – DETAILTEKSTEN 5. THEMA'S en SYMBOLIEK: DE DROOMTAAL

2

Cursus Droomanalyse & Duiding

OMGAAN MET DROMEN 1. ACHTERGRONDEN * Leven is groeien; vanaf de geboorte "leren" we voortdurend; we leren staan en lopen, we leren praten, we ontdekken duizend en één dingen; kortom we ontwikkelen, om bij de kern te (kunnen) komen, zowel bij de eigen wezenskern als bij de ‘kern’ van dit leven. * HET ONBEWUSTE & HET BEWUSTE (de polariteit) De droom is een toegang tot het gebied van het onbewuste; het is ook een toegang tot een andere dimensie.

HET ONBEWUSTE

- daar waar de schaduw woont…

Het leven bestond al miljoenen jaren alvorens de van zichzelf bewuste menselijke persoonlijkheid ten tonele verscheen. De oeroude levensprocessen maken nog steeds in belangrijke mate ons wezen uit, maar we komen er zelden mee in aanraking. ( behalve dan in onze dromen -*1) Ons lichamelijk en geestelijk welzijn is afhankelijk van een goed samenspel tussen de spontane levensprocessen en onze bewuste beslissingen en handelingen; mede daarom is het van vitaal belang om in contact te komen met dát deel van onze oeroude processen, waar wijzelf een inbreng kunnen doen, namelijk onze schaduw- zijde, en vooral dan onze psychologische schaduw. ( 1)

* - De droom is een verbindende schakel tussen het levensproces en onze bewuste persoonlijkheid.

De mens leidt op twee manieren zijn leven. Op de eerste plaats is er het bewuste aspect. Hier weet hij wat er gaande is en kan hij de gebeurtenissen beïnvloeden. Het brein werkt op dat moment met het bewuste deel van het individu.

Aan de andere kant is er het onbewuste aspect. Het onbewust deel van het brein gaat uit van archetypes, symbolische beelden; en van opgeslagen informatie en ervaring. Het onbewuste compenseert op elk moment het bewuste. Dit is de belangrijkste rol van het onbewuste. Het evenwicht van het individu is gewaarborgd door de interactie bewust - onbewust. Het is de andere kant van het decor, een beetje zoals een camera waar alles omgekeerd is.

Herinneringen worden opgestapeld in het onbewuste, zoals in een soort oud magazijn waar men alles weet en alles kan vinden, en terug vinden.

Er zijn verschillende vormen van het onbewuste: het PERSOONLIJKE onbewuste en het COLLECTIEVE onbewuste. Het persoonlijke onbewuste is een geheugen met psychische inhoud, min of meer aanvaard of verdrongen, betreffende enkel de persoonlijke problemen en zaken van het individu.

Het collectieve onbewuste is een bredere vorm van het persoonlijke onbewuste, waar de inhoud van de hele beschaving zich bevindt sinds de creatie van de mens.

Het collectieve onbewuste houdt dus een enorme kennis en macht in. Alle dromen, voorgevoelens, archetypes, symbolen, legendes, enz. zijn verborgen in de dieptes van het collectieve onbewuste.

Toen wij geboren werden moesten wij het vuur en het wiel niet meer uitvinden; de jongere generaties groeien nu ook op met de computer als een vanzelfsprekend onderdeel van de wereld… het is een illustratie van de talloze elementen van het collectief van de mensheid.

Cursus Droomanalyse & Duiding

3

* JUNG & FREUD Jung was eerst een vriend en volgeling van Freud. Later splitsten hun wegen zich. In tegenstelling tot Freud behandelde Jung ook psychiatrische patiënten. In Jung's tijd waren de modern psychofarmaca nog niet uitgevonden, zodat hij de uitingen van de menselijke geest in zijn meest extreme en kleurrijke vormen kon bestuderen. Daarnaast kwam Jung door zijn vele reizen ook in contact met andere culturen en denkwijzen dan de onze. Eén en ander heeft zijn denkwijze op diepgaande wijze beïnvloed. Wat Jung vooral trof, was het feit dat in dromen van mensen afkomstig uit heel verschillende culturen dezelfde thema's naar voren kwamen.

Om dit verschijnsel beter te kunnen begrijpen, ontwikkelde Jung het idee van het 'collectieve onbewuste'. De beelden uit dit collectief onbewuste zijn voor iedereen hetzelfde, dus zowel voor de Indiaan als de westerse mens. Deze beelden worden archetypes genoemd. Ze geven de geschiedenis van de menselijke soort weer, van de ongedifferentieerde eencellige levensvormen tot het gecompliceerde wezen mens. Jung's ideeën over de ontwikkeling van archetypen zijn ook geïnspireerd door Darwin zijn evolutietheorie. Archetypen zijn vaak emotioneel sterk geladen. (Zo zijn beelden die in de reclame worden gebruikt er vaak op gebaseerd, waardoor ze - of je het nu wilt of niet - een krachtige werking kunnen hebben.)

Voorbeelden van archetypes zijn: de bron, de slang, de held en de draak. Dit zijn dan ook de beelden die de dromen bevolken waarover Jung schrijft. Waar Freud in zijn Traumdeutung vaak de meest alledaagse dromen bespreekt, zoals het dienstmeisje dat naar de markt gaat om vlees te kopen, komen ons bij Jung veel meer exotische droombeelden tegemoet. Dit houdt tevens een beperking van zijn theorie in want niet iedereen heeft altijd van die prachtige exotische dromen.

Cursus Droomanalyse & Duiding

4

Het Onbewuste - Toelichting Het persoonlijk onbewuste betreft onbewuste inhouden van wat je persoonlijk hebt meegemaakt, je persoonlijke levensgeschiedenis. Bv.: vergeten levenssituaties, verdrongen herinneringen. Het is als het ware een groot persoonlijk archief dat in het onbewuste is opgeslagen, en dat (ten dele) weer bewust kan worden als je het je weer wilt herinneren.

Het collectieve onbewuste bestaat volgens Jung uit beelden die we geërfd hebben van onze voorouders. Net zoals we fysiek zijn opgenomen in het evolutieproces (de mens als 'vervolg' op de diersoorten), zo evolueert ook de 'soort' mens verder, en dragen we via onze genen de ervaringen van ons voorgeslacht over aan de volgende generatie. Op die manier zouden we dus niet alleen fysieke kenmerken (haarkleur) en karakterkenmerken (driftig of rustig persoon) erven, maar ook de overlevingsmechanismen van onze voorouders. Via onze genen worden de overlevingsmechanismen doorgegeven die onze voorouders geholpen hebben om zich staande te houden in het leven; we erven de mechanismen die dienden om te overleven in de “struggle for life” (vechten om te overleven), en die leidden tot de “survival of the fittest” (overleven van de sterkste). M.a.w. we erven gedragsmogelijkheden die onze voorouders in staat stelden om succesvol te overleven. Die mechanismen zitten dus al, als mogelijkheden in onze genen, op het moment dat we geboren worden.

Waar bestaan die overgeërfde gedragsmogelijkheden dan uit? Het zijn krachtige beelden die zich in ons collectieve onbewuste bevinden. Collectief, d.w.z. dat dit geen individuele mogelijkheden zijn, maar dat dit mogelijkheden en krachten zijn die we als menselijke soort in ons dragen. Deze inhouden van het collectieve onbewuste worden door Jung 'archetypen' genoemd.

De beelden uit het collectieve onbewuste komen (volgens Jung) vooral naar voren op momenten dat je leven aan sterke veranderingen onderhevig is of bij de overgang van de ene levensperiode naar de andere. Denk aan de overgang van de puberteit naar de volwassenheid.

Het is een deel van ieders levensopgave om de oerbeelden in ons bewustzijn en vervolgens in ons dagelijkse leven te integreren. Dit proces gaat gedurende ons hele leven verder en wordt door Jung individuatie genoemd. Het is een vaak fascinerende ontdekkingsreis door je innerlijk die je helpt zin te geven aan je bestaan. (Jung’s eigen leven vormt een voorbeeld van deze reis) Deze reis is vooral ook zinvol omdat in je dromen behoeften en emoties naar voren komen die je overdag niet zo aan de orde laat komen. Dromen hebben daarmee een compenserende functie. In je dromen kun je te maken krijgen met louche figuren, met junks, dieven of prostituees. Vaak figuren waar je maar liever een blokje voor om loopt (of juist weer niet). En daarmee doe je jezelf tekort. De ontmoeting met wat Jung 'de schaduw' noemt kan je leven intens en diepgaand verrijken en kleur geven. Het accepteren van die kanten van jezelf, die je liever niet aan anderen zou willen laten zien, verruimt uiteindelijk je mogelijkheden.

Cursus Droomanalyse & Duiding

5

* HET NIET OORDELEN: -Op Aarde is alles polair, alles heeft een aanvullende pool of 'tegenpool'; het één kan niet bestaan zonder het andere; alles heeft een functie, een taak, een Zin… niets is eenzijdig goed of eenzijdig slecht, de werkelijkheid is neutraal…

-Belangrijk is ons 's nachts vrij te maken om alzo te ontmoeten wie of wat wij moeten ontmoeten -Het bewustzijn is dikwijls illusie, beelden over de werkelijkheid.

-Zuiver jezelf zodat je de HEELHEID kan raken. Enkel in het NU kan ik het wezen zelf ontmoeten. * DE TAAL VAN ONZE DROMEN: Het onbewuste hanteert zijn eigen taal; via de droom komt het onbewuste in ons bewustzijn; tenminste als we de droom kunnen opvangen bij het ontwaken. (zo niet dan werkt de droom op een andere manier) De droom gebruikt hierbij een "eigen taal"; het zijn beelden en verhalen die om vertaling vragen willen we de boodschap van de droom begrijpen en constructief inschakelen in ons groeiproces. Om dus een droom uiteindelijk te kunnen begrijpen moeten we hem als het ware vertalen naar onze bewuste taal. * DE TAAL VAN HET ONBEWUSTE: Het Griekse woord 'MYTHOS' van MYTHOLOGIE, betekent 'gesproken woord' - 'verhaal'.

Het zijn vertellingen over het leven en handelswijzen van goden en geesten; over de scheppingstijd of over het ontstaan van het eigen volk, met de zegen van de goden.

De taal van de mythologie is wezenlijk dezelfde als de taal van de sprookjes, en van onze dromen. (onze 'droomtaal' is dus vergelijkbaar met de beeldtaal van sprookjes) Deze symbool- taal is de universeel- menselijke taal van het onderbewuste.

Deze taal is deels voor een grote meerderheid van de mensen van toepassing maar deels ook zeer persoonlijk en individueel afhankelijk van onze persoonlijke evolutie. * DE TAAL VAN HET BEWUSTE: Onze bewuste taal dienen we, om een juiste droomduiding te kunnen doen, flink uit te zuiveren(het niet oordelen) en DE NIEUWE TAAL: dienen we eveneens te vertalen.

Het is zeer belangrijk om ons de nieuwe taal berust enerzijds op woorden ontdoen van hun ballast enerzijds (ze zijn belast en beladen deze "Nieuwe Taal" eigen te door de eeuwen heen) en anderzijds op een zo zuiver maken, willen we echt groeien mogelijke ontleding. Het is trachten waarachtig te aan onze dromen. Tevens zal doorgronden van de (wezenlijke) betekenis van een blijken dat deze taal ook tijdens woord. de waaktoestand een waardevol gegeven kan zijn.

6

Cursus Droomanalyse & Duiding

Voor de interpretatie van dromen is inzicht in de verschillende lagen van de menselijke geest nodig. Het beste model is nog steeds het VIERTRAPSMODEL van Freud en Jung.

In overeenstemming met dit model zijn er drie belangrijke groepen dromen, één groep voor elke onbewuste laag van de menselijke geest: Het bewustzijn wordt geleid door het ego - het 'ik', dat in de buitenwereld kan handelen en over een wil beschikt.

HET BEWUSTZIJN IS HET RATIONEEL DENKENDE, ZELFBEWUSTE DEEL VAN ONZE GEEST. Het voorbewuste bevat materiaal dat op commando voor het bewustzijn toegankelijk is, zoals feiten, herinneringen, ideeën en motieven.

niveau 1: is het meest oppervlakkig. Deze dromen gebruiken voornamelijk materiaal uit het voorbewustzijn. Droombeelden op dit niveau mogen vaak letterlijk genomen worden.

Het persoonlijke onbewuste bevat half vergeten herinneringen, verdrongen trauma's en gevoelens, en ongeaccepteerde motieven en verlangens.

niveau 2: heeft te maken met materiaal uit het persoonlijk onbewuste.

In de dromen vooral symbolische taal, waarvan een groot deel typisch voor de dromer is.

(Freud noemde dit niveau het id, in zijn visie de primitieve, instinctieve kant van de mens die door het ego beteugeld diende te worden.)

Het collectieve onbewuste is een genetisch doorgegeven laag van de geest die, voor de mensheid fungeert als een onuitputtelijk historisch magazijn. Het is een opslagplaats van ideeën, symbolen, thema's en archetypen, die de grondstof vormt van mythen, legenden en religieuze systemen.

niveau 3: verwijst naar (zoals Jung het noemde) "grote dromen". Zij verwerken materiaal uit het collectieve onbewuste en gebruiken alleen symbolen en archetypen.

7

Cursus Droomanalyse & Duiding

2. DE DROOMWERELD C.G.Jung: Dromen kunnen we niet met een bepaalde bedoeling en naar believen bedenken, het zijn spontane, natuurlijke fenomenen. Zij bedriegen niet, verdraaien en verbergen niet, maar verkondigen op een eenvoudige manier dat wat ze zijn en wat ze bedoelen.

Onaangenaam en misleidend kunnen ze zijn, maar alleen omdat we ze niet goed begrijpen.

Toch werken zij niet met kunstgrepen, maar verkondigen hun inhoud op hun eigen manier zo duidelijk mogelijk.

Waarom je bezig houden met je dromen ? (en eventueel die van anderen, zoals bv ouders naar hun kinderen toe) De droom is een verbindende schakel tussen het levensproces en onze bewuste persoonlijkheid.

Het leven bestond al miljoenen jaren alvorens de van zichzelf bewuste menselijke persoonlijkheid ten tonele verscheen. De oeroude levens processen maken nog steeds in belangrijke mate ons wezen uit, maar we komen er zelden mee in aanraking, behalve dan in onze dromen.

Omdat ons lichamelijk en geestelijk welzijn afhankelijk is van een goed samenspel tussen de spontane levensprocessen en onze bewuste beslissingen en handelingen, is de droom van vitaal belang als trefpunt tussen die twee.

Dromen hebben een meervoudige functie, zoals: - ervaringen van het leven helpen te verwerken; een middel om onze fysiologische en psychische activiteiten in evenwicht te brengen.

- het persoonlijke groeiproces ondersteunen.

- voorbereiding op wat komen gaat.

- een uiting van wat er zich in het lichaam afspeelt.

- een originele bron van inzicht en informatie.

Het onderzoeken van dromen is als het blootleggen van de diverse lagen van de psychologische geschiedenis van de mens, een geschiedenis die we allen gemeen hebben. (Collectief) Een bijzonder gegeven zijn de Archetypische dromen (Grand Dreams) Archetypen zijn "mythologische motieven"(zie boven taal van het onbewuste) die uit het collectieve onbewuste opduiken en in mythen en dromen steeds opnieuw symbolische vormen aannemen.

Een Archetype is een fundamenteel beeld, een besturend principe van het onbewust deel van de menselijke psyche. Ze zijn "de diepste patronen van het psychisch functioneren", het zijn de "wortels van de ziel" en bepalen het perspectief dat we op onszelf en de wereld hebben; het zijn de axiomatische, evidente beelden waar het psychisch leven en onze psychologische theorieĂŤn steeds weer op uitkomen.

Archetypen hebben uiteenlopende invloeden op ons bewuste leven. Ze hebben deels een ondersteunende werking, zoals instincten bij dieren. Droomarchetypen zijn essentieel voor het vinden van ons "ware zelf". Door in dromen naar archetypen te zoeken en ze te leren herkennen, kunnen we bruggen bouwen naar het onbewuste deel van onze geest.

Cursus Droomanalyse & Duiding

8

Als onze droom ons confronteert met elementen die rationeel gezien in het dagelijks leven onmogelijk zijn en ons leiden naar "de werelden van mythe en magie", dan zijn we de wereld van de archetypen binnengegaan. Op het moment dat we ons in - een voortdurend van vorm veranderende wereld bevinden, waarin dieren praten, mensen zonder kwetsuur na een dodelijke verwonding opstaan, vreemdelingen door gesloten deuren binnenkomen en bomen zich in schone vrouwen vertakken - weten we dat we contact hebben met archetypische krachten.

C.G. Jung gaf de volgende definitie van het archetype: Het archetype is op zich een leeg en formeel element. Het is slechts een mogelijkheid die de vorm, waarin dingen zich zullen voordoen, kan aannemen. Het archetype is een fundamenteel idee, een immaterieel begrip dat zich reeds gemanifesteerd zou hebben alvorens een materiële vorm aangenomen te hebben. De potentiële vorm is reeds aanwezig, zelfs voordat de psychische inhoud gevuld is met ideeën of vaste denkbeelden.

Deze kracht- en energievelden hebben als taak orde te brengen in wat door het onbewuste verdrongen is. Elk archetype kan zich ontwikkelen en zich vertakken zoals een boom en een adembenemende bloei met duizenden vormen bereiken.

Meestal gaan we uit van 4 basis archetypes, afkomstig van ogenschijnlijk tegenstrijdige principes die ons bewuste en onderbewuste besturen: DAG & NACHT, VADER & MOEDER, GOED & KWAAD, (goed en slecht) LEVEN & DOOD. Archetypen kunnen ook volgens inhoudelijke beschrijvingen ingedeeld worden: Mannelijke archetypen; de oude wijze man (de paus, Sinterklaas); de jonge prins (die bijv. in de bekende sprookjes de prinses wakker kust); de magiër (ook bij de Smurfen aanwezig!); de medicijnman; de vader; de tiran; de god van de donder (Donar, Wodan bij de Germanen), van de wraak; De Drie-eenheid in de Christelijke godsdienst: God de Vader (archetype van de strenge, almachtige vader); God de Zoon (archetype van de Verzoener, de Verlosser); God de Heilige Geest (de verlichte geest van de magiër).

Vrouwelijke archetypen: de moeder; de heilige, toegewijde, verzorgende moeder (bijv.: Maria; zie de schilderijen uit de Middeleeuwen); de heks (de levensbedreigende moeder).

In het Christendom is er geen 'Moeder-God'; Maria, de moeder van Jezus komt er bij de katho-lieken het dichtst bij. Andere culturen kennen wel godinnen, bv.: vruchtbaarheidsgodinnen; Sophia, Pallas en Athene zijn wijsheidsgodinnen.

Kind - archetypen: het goddelijk kind (in haast alle godsdiensten terug te vinden), het kwetsbare kind, het speelse kind, het magische kind, de zoon, de dochter.

Dier - archetypen: de slang is het archetypische symbool voor duistere machten; de leeuw is het symbool van kracht; de wolf is het symbool voor het meedogenloze, hongerige, niets ontziende roofdier; de draak is het symbool van de hartstochten en emoties.

9

Cursus Droomanalyse & Duiding

Een illustratie legende; het verhaal van Sint Joris en de draak: Sint Joris, hoog te paard gezeten, doodt de draak van de passies waar we door bezeten kunnen worden. De held realiseert zich het bestaan van zijn schaduw (namelijk zijn passies die hem tot zonde kunnen verleiden) en probeert deze te overwinnen. Het ego moet zich eerst van de schaduw meester maken en deze assimileren, zodat onze onbewuste motieven bewust worden. Dan pas zijn we in staat te leren om meester te worden van onszelf, zodat de harstochten van het ego ons niet meer beheersen. Een vrouw kijkt toe, pas wanneer de passies van het ego overwonnen zijn is er ruimte voor echte liefde.

3. PRAKTISCHE DROOMVERKLARING Hoe aan droomduiding beginnen ? ENKELE

TIPS:

1. Om je dromen meer en vaker op te vangen is je eigen 'instelling' belangrijk, sta je er voor open? - heb je belangstelling voor je dromen? … vóór het slapen gaan tegen jezelf zeggen : 'ik wil graag mijn dromen opvangen' - leg ook schrijfgerief (*1) binnen handbereik naast je bed; je zal merken dat na een korte tijd je regelmatig wakker wordt ná een droom of dat je 's morgens je dromen nog kan herinneren … heel eenvoudig, maar zeer efficiënt.

2. Vóór het slapen gaan de voorbije dag in omgekeerde volgorde overlopen, dus van - avond naar - morgen.

3. Bewust vragen aan je Hogere Zelf om 'antwoord' te mogen ontvangen via je dromen.

4. De droom van de ochtend van je verjaardag geeft een 'boodschap' - 'richting' of een 'thema' in verband met je komende levensjaar. (*1) DROOMDAGBOEK: - het droomverhaal.

- gevoelens en gedachten bij het ontwaken en / of tijdens het neerschrijven.

- de analyse.

- de eigenlijke boodschap of duiding.

- Thema & Symboliek: de DROOMTAAL: bijlage 5

Zoals reeds aangegeven is het belangrijk om zuiver om te gaan met droomverklaring en droomduiding, dus nogmaals: "niet oordelen"; want wat valt er te oordelen?

Mislukkingen in het leven bv. zorgen ervoor dat je "verplicht" wordt om naar je echte trillingsgraad te blijven zoeken.

Cursus Droomanalyse & Duiding

10

DE DUIDING: Een eerste belangrijk uitgangspunt bij de vertaling is elk symbool binnen jezelf te plaatsen, elke persoon of dier is een deel van de dromer.

Daarnaast stellen symbolen ook de interactie met de omgeving voor en hoe we hiermee omgaan, en waar veranderingen nodig zijn. (ik noem dit: het binnen / buiten- principe; in jezelf – buiten jezelf) Een globaal beeld van de droom vormen, de sfeer vatten. Waar ben ik mee bezig geweest?

Hoe verloopt mijn momentele leven; wat is het probleem, het gevoel, enz. Ook de periode, de leeftijd, zijn van belang.

Wat voel je in de droom? Stel vast wat je emotioneel en fysiek voelt. Ben je fysiek vermoeid, koud, ontspannen, hongerig? Voel je je emotioneel gesproken bedroefd, boos, verloren, teder of bang tijdens de droom?

Zo kan je achterhalen op welk gevoelsterrein de droom betrekking heeft.

Belangrijk is ook vast te stellen of de gevoelens in de droom goed naar buiten gebracht of juist ingehouden worden. Worden ze ingehouden dan dien je jezelf vrijer te uiten.

Wat is de voornaamste handeling(en) in de droom? Vaak is er een dominerende bezigheid zoals lopen, kijken, tobben, iets maken, trachten te ontsnappen; enz.

Welke rol speel je in de droom? Ben je een vriend, minnaar, soldaat, ...vergelijk dit met je rol in het dagelijkse leven en kijk naar de omstandigheden in de droom.

Ben je actief of passief in de droom? Toeschouwer, deelnemer of hoofdrol; met passief wordt bedoeld dat je geen hoofdrol speelt, dat je slechts toeschouwer bent, dat andere mensen en gebeurtenissen je gedrag bepalen. Vergelijk of je in het dagelijkse leven een zelfde attitude hebt.

Kom je dingen waarvoor je bang bent in je dromen tegen? Dromen zijn een volkomen innerlijk proces, meestal door ons geschapen uit innerlijke gevoelens, beelden, creativiteit, gewoonten en inzichten. Ook monsters in dromen maken dus deel uit van onszelf. Als we voor ze weglopen, gaan we alleen maar aspecten van onszelf uit de weg. Als je kan achterhalen wat voor gevoelens er in de droom voorkomen kan je ook uitvinden wat je uit de weg gaat. Veel voorkomende elementen zijn chaos en angst. het "omdat - element" in de droom: in veel dromen gebeurt er iets of net niet, of verschijnt er iets.....omdat!

Je zit bv. in een kamer en vindt een deur om te ontsnappen. Het is heel donker om je heen en je gaat de deur niet door "omdat" je bang bent in het donker. Het "omdat - element" is hier angst. De droom duidt er ook op dat je opgesloten zit in een onbevredigend leven omdat je bang bent kansen te grijpen of iets onzeker (nieuw, onbekend) te ondernemen.

Gecamoufleerde symbolen: Het verplaatsen van de agressie van een bedreigend naar een minder bedreigend mikpunt is een gebruikelijke handelwijze bij mensen en dieren. Als we boos zijn op onze partner, kunnen we bv. de kat een schop geven of de kinderen afsnauwen, in plaats van recht op het eigenlijke doel af te gaan.

Cursus Droomanalyse & Duiding

11

Volgens Freud drukken we in dromen uit wat we onderdrukken, of wat door de maatschappij onderdrukt wordt -in termen van gedrag of seksualiteit, en vooral in termen van verschoven agressie.

Wat in de droom het belangrijkst en het meest emotioneel geladen lijkt, kan dus het minst belangrijk zijn. (het geeft echter wel de richting aan) Het weglaten van een symbolen: Als je van een bepaald symbool in je droom maar niet kunt ontdekken wat het betekent, probeer dan eens te kijken naar wat er gebeurt als je het weghaalt. Wat verandert er in de sfeer, de energie van de droom als het symbool er niet is?

Wat mis je of wat verbetert er juist? Vaak zal het antwoord op dergelijke vragen je al een eind op weg helpen bij het vinden van een betekenis van het betreffende symbool of misschien zelfs van de hele droom.

Details zijn belangrijk, evenals kleuren en getallen.

Meestal geven verschillende beelden (of verschillende dromen van één nacht) eenzelfde onderwerp weer; dit is een hulpmiddel om de juistheid van de verklaring te toetsen.

Droomlijsten, die in verschillende boeken te vinden zijn, kunnen een hulp zijn, ze geven een richting aan wat de boodschap van de droom betreft. Gedetailleerde verklaringen dienen individueel gezocht te worden, want dromen zijn zeer individueel en de echte vertaling dus ook!

Eén van de betere boeken is: 'De wereld van de Droom' van Tony CRISP, uitgegeven bij: - Het Spectrum.

Droom binnen een droom: een droom biedt ons emoties of informatie die we in wakende toestand misschien wel uit de weg gaan. Een droom binnen een droom is meestal een kunstgreep die we toepassen om de schok van de ondergane emoties weg te redeneren; reden te meer om de droom trachten te begrijpen.

De Schaduw: De schaduw is aanvankelijk het onzichtbare. Wordt de schaduw zichtbaar dan is dat reeds een belangrijke stap op weg naar zelfkennis. (let op het woord: het Zelf en een Kennis; maar ook Kennis) Men begint bewust zijn "donkere" kant waar te nemen. De schaduw verschijnt in de droom om de dromer bewust van zichzelf te maken en dus moeten we onze schaduw noch vrezen noch mijden. De schaduw is ook dikwijls verbonden met het verleden of de toekomst: oude verwondingen werpen hun schaduw over ons gedrag en voelen in het heden, dit geldt al niet minder voor de angst voor de nog ongeboren realiteit van de toekomst. De confrontatie met de schaduw is onvermijdelijk willen we ons leven in het HIER en NU begrijpen. We winnen erdoor aan intensiteit, rijkdom en fantasie.

- Men kan ook in de schaduw staan, of door een ander in de schaduw worden gesteld.

Minderwaardigheidscomplex, men wil meer voorstellen, meer aanzien genieten.

- De schaduw is ook datgene wat ons volgt, en tegelijk ook datgene wat we slecht zien; anderzijds kan hij ons bescherming bieden (tegen de zon bv.)

- De schaduw verwijst naar de Ziel en het contact met de Aarde.

"Zonder aards verdriet vind ik de Hemel niet". De aarde is als een stiefmoeder voor ons (sprookjes). We lopen hier wat verloren, dit samen met het gegeven dat de Geest de Materie overvraagd, brengt (aards) verdriet.

- Schaduw is ook: "Mijn bewust gevormd onbewuste" ["zo ben ik niet"]

Cursus Droomanalyse & Duiding

12

Schaduw aspecten zijn delen van onszelf die verdrongen worden; deze aspecten worden in het onbewuste geduwd hetgeen ziekte (psychische, met eventueel een lichamelijke vertaling of signaal) veroorzaakt.

Het is het niet aanvaarden van de polariteit of anders gezegd: oordelen in goed en kwaad, waarbij wij het goede willen omhelzen ("zo wil ik zijn") en het kwade verafschuwen. ("zo wil ik niet zijn, zo mag ik niet zijn") We aanvaarden dus maar één helft van een éénheid, hetgeen onmogelijk is.

Dus de ontmoeting met de schaduw geeft je datgene wat je eigenlijk het meeste nodig hebt.

Maar dromen compenseren ook nog op een andere manier. Aan de basis van onze identiteit ligt vaak het vrouw- of man- zijn. Dit gaat vaak ten koste van onze andere kant: bij vrouwen ten koste van hun mannelijke kant en bij mannen is het omgekeerde het geval. En ook deze kant kan juist in dromen naar voren komen. In dromen van vrouwen zien we de animus naar voren komen, die vooral heeft te maken met denken en creativiteit. De anima -figuur in dromen van mannen zou de belichaming zijn van hun gevoelsleven.

Het is belangrijk dat figuren als de schaduw, de animus en anima, beschouwd worden als op zichzelf staande persoonlijkheden. Persoonlijkheden waarmee we ook in gesprek zouden kunnen gaan. Zo'n dialoog kan de dromer in direct contact brengen met tot nog toe versluierde aspecten van zijn persoonlijkheid. (In Jung’s gedachtegang m.b.t. de dialoog, zijn al contouren van de latere inzichten van de Gestalt-therapie te ontwaren ) Daarnaast kunnen dromen begrepen worden door te kijken naar overeenkomsten met thema's uit sprookjes en mythen. Het zijn immers dezelfde archetypen die zowel aan dromen als aan sprookjes en mythen ten grondslag liggen. Nadeel van deze methode is wel dat de duidingen indirect kunnen zijn, d.w.z. niet altijd zonder meer aansluiten bij de ervaring van de dromer zelf.

(Beide bovengenoemde methodes worden nog steeds in de Jungiaanse therapie toegepast. Meer kan je vinden bij de omschrijving van HET ARCHETYPE VAN DE SCHADUW, en in de bundel “MYSTERIES V.H. LEVEN”)

Lucide droom (heldere droom): een eigenaardig verschijnsel; het is bewust zijn tijdens een droom, van het feit dat je droomt.

De terugkerende of repeterende droom: wanneer eenzelfde droomthema gedurende een periode zich blijft herhalen spreken we van een repeterende droom. Deze dromen verdienen extra aandacht, ze vertellen een voor de dromer belangrijke boodschap die nog niet begrepen of aanvaard is.

Nachtmerries: treden vooral op in tijden van stress, bij innerlijk conflict, relationele moeilijkheden, enz. Niet zelden verwijzen nachtmerries naar angsten en onmacht in de waaktoestand. Een nachtmerrie kan ook vanuit een fysieke factor geactiveerd worden; wanneer je vóór het slapen gaan een veel te zware maaltijd hebt gehad, moet het teveel aan energie verwerkt kunnen worden, hetgeen tot een zeer energieke / intensieve droom kan leiden. Wanneer het droomthema dan nog iets beangstigend toont, dan zit je al snel in een stevige nachtmerrie. (Zie 4 BIJLAGE - DETAILTEKSTEN)

Cursus Droomanalyse & Duiding

13

TIPS BETREFFENDE DUIDINGS- & VERWERKINGS- METHODEN 1)

AssociĂŤren: Oudste psychotherapeutische methode om met dromen om te gaan.

Herbeleven van je droom: Je zoekt het onderliggende 'script' van je droom en je 'vertaalt' het naar je leven overdag.

2)

Actief zijn / worden in je dromen: Veel mensen denken dat hun dromen hun overkomen. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Bij deze bijeenkomst kijk je naar je eigen rol in je droom en naar de keuzes die je maakt. Dat geeft je de gelegenheid om bewuster in je droom te kunnen kiezen.

3)

Focussen: Wat is je lichaamsbewustzijn tijdens de droom? In je lichaam zijn patronen en emoties 'opgeslagen'. M.b.v. je dromen kun je daar rechtstreeks mee in aanraking komen.

4)

Gestalt: Je speelt elementen uit je droom na en je geeft er 'stem' aan. Zo ontdek je vaak onvermoede kanten van jezelf.

5) 6)

Je tekent je droom vanuit verschillend perspectief.

De (positieve) kracht van je dromen ervaren en een plaats in je leven geven (bv. met behulp van affirmaties) 7)

Kleuren: Wat betekent die ene opvallende kleur in je droom? En kan je iets doen om 'kleurrijker' te gaan dromen?

8) 9)

Repeterende droom: dromen achter elkaar, wat is de 'rode draad' in je droomleven?

14

Cursus Droomanalyse & Duiding

4. BIJLAGE – DETAILTEKSTEN AANVULLINGEN: WAAROM ‘DROOMWOORDENBOEKEN’ (meestal) NIET WERKEN: Het probleem met deze boeken is meestal, dat ze algemene betekenissen geven aan droomsymbolen die echter voor de dromer een heel persoonlijke betekenis kunnen hebben.

De betekenissen dienen uiteraard in de context van de droom geplaatst te worden, het tijdstip van de droom, enz. bv. Het maakt een groot verschil hoe een hond zich gedraagt in de droom, wat vindt jij van die hond; is het een Pitbull is of een schoothondje; heb je zelf een hond, enz.: een hond staat voor trouw en toewijding, maar: je hebt een hekel aan honden, je bent vorige week nog door een hond gebeten, je vindt het agressieve dieren; of net andersom, je hebt een aantrekking naar honden toe en je hebt graag een hond in de buurt.

PROSPECTIEVE DROMEN Dromen vervullen volgens Jung niet alleen een compenserende functie. Waar Freud in zijn droomtheorie vooral achteruit keek, naar de kindertijd, heeft Jung het ook over het vermogen van dromen om vooruit te kijken. Let wel: het gaat hier niet om voorspellende dromen. Een voorspellende droom komt zonder meer uit, de uitkomst staat vast. Een prospectieve droom loopt vooruit op een potentiële ontwikkeling binnen je persoonlijkheid. Het zijn dromen die een element van keuze in zich meedragen. Dromen houden mogelijkheden voor de toekomst in zich. (vb. Een vrouw van halverwege de dertig, die zich op dat moment afvraagt hoe ze haar leven verder vorm wil geven, droomt dat ze gouvernante is van en ongelooflijk vervelend jongetje. Ze doet er alles aan om het kind wat 'gezeglijker' te laten zijn, maar dit heeft geen enkel resultaat. Ze krijgt er genoeg van en ze besluit om het dan maar los te laten. Op datzelfde moment verandert het jongetje in Rembrand. De droomster neemt haar droom ter harte en gaat zelf een 'Rembrand' worden, ze gaat schilderen; en wordt professioneel kunstenares.)

Deze prospectieve droom laat iets zien van wat dromen voor je leven kunnen betekenen en hoe ze je kunnen helpen om meer richting aan je leven te geven, hoe ze je kunnen helpen om de rode draad in je leven te vinden.

Cursus Droomanalyse & Duiding

15

KLEUR IN DROMEN Sommige dromers kunnen zich vaak sprekende kleuren uit hun dromen herinneren. Anderen denken dat ze nooit in kleur dromen. Maar de meeste dromers weten eigenlijk niet of ze al of niet in kleur dromen. Maar als je hen vraagt om hun droom direct na het wakker worden zo gedetailleerd mogelijk te vertellen, dan weten ze zich vaak wel degelijk kleuren te herinneren.

Het is eigenlijk hetzelfde als overdag: wanneer je vertelt wat je hebt meegemaakt, heb je het niet over kleuren. Die spreken immers vaak voor zichzelf. Alleen als de kleuren belangrijk zijn, vertel je erover: de kleur de jurken op de modeshow of de kleur van de nieuwe gordijnen.

Soms ook moeten mensen even op het idee worden gebracht dat ze in kleur zouden kunnen dromen. (zie kleuren oproepen - onder) Wie droomt in kleur?

Mensen die beroepshalve veel met kleur te maken hebben, dromen vaker in kleur. Ook wordt wel gezegd dat vrouwen meer in kleur dromen dan mannen. Maar of dat echt zo is? Misschien lijkt het wel zo, omdat mannen vaker dan vrouwen kleurenblind zijn. Uit sommige onderzoeken komt naar voren dat dove mensen meer in kleur zouden dromen. Ook leeftijd kan meespelen. Over het algemeen schijnen dromen met het verstrijken van de tijd wat 'kleurlozer' te worden. Kinderen dromen misschien iets meer in kleur dan volwassenen en mensen onder de vijftig iets meer dan vijftigplussers.

Kleur en helderziendheid Ook emoties en kleur hangen met elkaar samen. Wanneer we grote veranderingen meemaken in ons leven, zijn we sterker betrokken bij de gebeurtenissen en zijn we emotioneler. Dat weerspiegelt zich in onze dromen: in zulke periodes kunnen we meer in kleur dromen. Ook mensen die vaak nachtmerries hebben, dromen wat meer in kleur. Tenslotte dromen mensen die helderziende of voorspellende dromen hebben, vaker in kleur. Sommige droomonderzoekers beschouwen het vermogen om in kleur te dromen zelfs als een belangrijke aanwijzing voor eventuele helderziende vermogens.

Kleuren in je dromen oproepen Je kunt jezelf trainen om meer in kleur te dromen. Je kunt voor dat je gaat slapen alle kleuren van de regenboog beurtelings visualiseren. Misschien vind je het moeilijk je die kleuren goed voor de geest te halen. Dan kun je met behulp van een prisma die kleuren oproepen. Of je kunt kijken naar een Cd-schijfje. Wanneer je deze visualisatie regelmatig doet, zullen er zeker meer en opvallender kleuren in je dromen gaan voorkomen. Maar waarom zou je kleuren in je dromen opwekken? Kleuren hebben een volkomen eigen energie. Het is een energie die je kan helen, zacht maken, inspireren of vitaal maken. Kleuren kunnen je in contact brengen met wie je in wezen bent.

Cursus Droomanalyse & Duiding

16

NACHTMERRIES Op het meest angstige moment van een droom word je wakker: bezweet, verschrikt. Vaak heb je dan even wat tijd nodig om te beseffen dat 'het maar een droom was'. En dan heb je misschien toch nog de neiging om even onder het bed kijken: zou die enge achtervolger misschien niet toch...

Een nachtmerrie We worden achtervolgd, we zitten in een brandend huis zonder uitgang, de grond zakt weg onder onze voeten, we hebben de greep op ons stuur verloren, we zijn de weg kwijt, we worden bedreigd...Vaak voelen we ons in dit soort dromen volstrekt machteloos. Ook zijn we dan meestal volkomen alleen. Of we voelen ons in ieder geval alleen.

Juist omdat we zo alleen zijn in een nachtmerrie, is het goed om die zo snel mogelijk nadat we wakker zijn geworden, aan iemand te vertellen. Volgens sommige theorieĂŤn wordt aangeraden om een nachtmerrie te vertellen, om de angst met iemand anders te delen. Ook in een aantal culturen wordt het advies gegeven om een angstdroom aan drie verschillende mensen te vertellen. Zij moeten dan zoiets zeggen als: 'het is goed, het zal goed zijn'. Daarmee zou de slechte invloed van de droom te niet gedaan worden.

Iedereen heeft wel eens met nachtmerries te maken. Veel volwassen mensen herinneren zich nog dit soort dromen uit hun kindertijd. De leeftijd van 4 t/m 7 jaar hebben veel kinderen regelmatig nachtmerries. Soms komt hetzelfde thema steeds terug. (dan is de betekenis van 'repeterende droom' belangrijk) Als we ouder zijn, hebben de meeste mensen minder nachtmerries. Maar wanneer we onder druk staan, of wanneer er grote veranderingen in ons leven plaatsvinden, dan opeens kunnen we weer een nachtmerrie krijgen. Sommige mensen hebben heel vaak nachtmerries. Soms wel een paar keer per week. Anderen hebben niet alleen nachtmerries, maar zijn ook aan het slaapwandelen.

Oorzaken van nachtmerries Nachtmerries kunnen verschillende oorzaken hebben: een onverwerkt probleem of een ingrijpende gebeurtenis. Soms is een nachtmerrie het gevolg van een traumatische ervaring of situatie. (een verblijf in een concentratiekamp / oorlogstrauma - of een ongeval / incest, enz.)

Andere keren hangt een nachtmerrie samen met ziekte. Zelfs voorspellende nachtmerries kunnen wel eens voorkomen.

Een nachtmerrie is een zeer onaangename ervaringen; en als je vaak nachtmerries hebt, kan het goed zijn om hulp te zoeken.

De manier waarop we het beste met een nachtmerrie kunnen omgaan, hangt sterk af van de oorzaak van de nachtmerrie en van onze persoonlijke levensomstandigheden. In eerste instantie trachten uit te zoeken wat de achtergronden van de nachtmerries zijn en hoe de persoonlijke levensomstandigheden zijn.

Indien het thema van dergelijke droombeelden geen trauma bevatten, komt het er op aan de boodschap te begrijpen en te integreren, dan zullen de nachtmerries stoppen.

Cursus Droomanalyse & Duiding

17

5. THEMA'S EN SYMBOLIEK: DE DROOMTAAL NOOT: Deze omschrijvingen van een aantal veel voorkomende droom symbolen, geven een

richting aan; individuele vertaling blijft nodig!

Kleuren: beelden onze emoties en gevoelsnuances uit.

Getallen: onpare getallen zijn mannelijke getallen, pare getallen zijn vrouwelijke getallen.

Grote getallen wijzen op -zeer bij iets betrokken zijn; indrukwekkendheid; grote hoeveelheid.

Dieren algemeen: dieren zijn symbolen van het driftleven en de instincten van de mens. Zij symboliseren de natuurlijke kant van zijn persoonlijkheid.

Het zijn symbolen van onze natuurlijke, instinctieve en soms lagere verlangens en krachten.

In dromen richten dieren vaak de aandacht op ondergewaardeerde of onderdrukte aspecten van de persoonlijkheid en brengen ons in contact met een bron van transformerende energie, diep verborgen in het collectief onbewuste.

- Huisdier: onze natuurlijke drijfveren en gevoelens - zoals voortplanting, de behoefte vertroeteld te worden - die gedomesticeerd of gekooid zijn, afhankelijk van de droom.

De droom geeft dan aan hoe we met dat aspect van onze natuur omgaan. Gevoel een meeloper te zijn, die alles doet wat de 'baas'(degene van wie we afhankelijk zijn) wil; genegenheid ontvangen of geven.

Paard: vitaliteit.

Wit paard: spirituele energie - brengt energie Zwart paard: heeft iets met de dood*(zie dood) te maken - trekt energie weg, of zet de spirituele energie terug om in materie. (materie op zichzelf is dood = duisternis; materie bezield door bewustzijn is Leven) Hond: - het dierlijke; symbool voor het instinct dat het bewustzijn zou moeten gebruiken en leiden.

Kan staan voor toewijding, maar ook voor de destructieve kracht van misbruikte of genegeerde instincten.

De hond is een behulpzaam dier, hij bewaakt onze eigendommen; maar ook valt hij vreemde aan. Voor de uitleg moet men letten op de persoonlijke levenservaringen van de dromer, en wat de hond in de droom doet.

- De hond kan dus als symbool voor agressie staan, maar ook vriendschap, gehechtheid en seksualiteit.

- Wanneer een hond ons begeleidt, dan houden onze instincten ons wakker.

- Is de hond vastgebonden of wordt hij mishandeld, dan hebben we in het onbewuste te maken met minderwaardigheidscomplexen die in de waaktoestand naar boven komen.

- Een aangelijnde hond wijst op onderdrukte of beheerste neigingen; bij een afgerichte hond gaat het zelden om een cultivering, maar meestal om de onderdrukking van de instincten.

Cursus Droomanalyse & Duiding

18

Kat: de kat is een buitengewoon gevoelig dier, dat in dromen het gevoelsleven symboliseert.

Meestal heeft zij een erotische betekenis; mogelijks in de zin dat de verhouding tot seksualiteit zich nog in een animaal speels stadium bevindt. De kat verwijst ook naar verfijnde vrouwelijke seksualiteit.

Indien het duidelijk om een kater gaat, kan het beeld verwijzen naar onze intu誰tie, onze gevoeligheid voor stemmingen of verborgen gevaren, die ons waarschuwt.

-Vis: symbool van de diepte van de menselijke ziel. Wanneer we willen spre-ken of bewegen, treden er onbewuste fysieke en psychische impulsen en processen op om voor de respons te zorgen.

Deze diep onbewuste processen worden vaak als vissen uitgebeeld.

De algemeen menselijke attitudes en driften; het collectief onbewuste en de impulsen of inzichten die daaruit voortkomen; deze kunnen ook het Zelf of Christus voorstellen, of de geslachtsdrift in samenhang met de voortplanting, waarbij een school kleine visjes het zaad is. In die zin zijn wij de vis die na een ongelooflijke tocht tot mens werd, maar nog steeds onderweg is op die avontuurlijke reis van leven en dood. De vis kan de wijsheid zijn, die we nog niet bewust hebben gemaakt, omtrent onze eigen reis in de tijd en de eeuwigheid.

- Wilde dieren: - Leeuw: is meestal een koninklijk symbool van macht en trots en staat vaak voor het archetypische, indrukwekkende en bewonderende aspect van de vader.

De leeuw is het teken van ongetemde psychische energie, een symbool van hartstocht en kracht, dwz: we worden in de waaktoestand door onze passies overmand en zullen daar vermoedelijk onder lijden.

Mannelijke seksuele kracht.

Mensen die van de leeuw in de hoedanigheid van de luisterrijke mythologische koning van de woestijn dromen, zijn persoonlijkheden die de drijvende krachten veelal onder controle hebben.

- Wanneer de leeuw op het punt staat om de dromer te bespringen, dan wordt deze misschien bedreigd door een (te) zelfverzekerde persoonlijkheid.

- De leeuw in een droom kan geestelijke creatieve krachten vrijmaken, maar ook destructieve agressie.

- De heftigheid van onze lichamelijke kracht, van ons temperament, van onze emoties of onze seksualiteit; liefde die door jaloezie of pijn in woede is omgeslagen.

De pijn die door ons "animale" levensproces wordt gevoeld, door een bewuste persoonlijkheid gehanteerd, schept een liefdevolle relatie tussen het bewuste en het onbewuste.

- Luipaard: levenskracht; elegantie; driftmatige energie.

Bij gevaar van een luipaard is men bang voor erotische verwikkelingen.

- zwarte panter: met panter en luipaard bedoeld men hetzelfde dier en hebben dan ook dezelfde symboliek.

Cursus Droomanalyse & Duiding

19

De zwarte panter duidt echter meer op een dreigend gevaar; de zwarte kleur verwijst ook naar het onbewuste.

- Tijger: de tijger symboliseert (evenals ander roofdieren en de stier) de alles overheersende drijvende kracht in ons; geldt evenals de leeuw als een symbool voor de levenskracht en hartstocht – de tijger symboliseert eerder de vrouwelijke seksuele kracht, de leeuw de mannelijke.( komt vaker voor in dromen van vrouwen; volgens Jung is hij een symbool voor de vrouwelijke driftenwereld ) De tijger gedraagt zich echter minder onbezonnen, hij is veeleer bewust doelgericht.

Verlangen naar intense liefde en tegelijk ook de angst voor een dergelijke ervaring.

- Wanneer de tijger in de droom in een kooi zit, of wanneer men een gevecht met het dier in zijn voordeel weet te beslissen, dan duidt dit erop dat men zijn driften onder controle krijgt.

- Een gunstig beeld is ook wanneer het de dromer lukt de tijger in zijn droom te temmen.

- Wolf: de wolf in een droom is vaak niet meer dan angst. Angst is een van onze instinctieve reacties op situaties, en wordt dus door een dier uitgebeeld; we kunnen als het ware een gevangene van dat soort gevoelens zijn.

De wolf in een droom kan ook wijzen op het ontembare in ons, op het "tweede ik", waarmee we een voortdurende strijd leveren; op de gespannen toestand van de ziel.

- Dit dier kan ook een persoon personifiëren, die ons alleen dan van nut is wanneer we hem niet tot onze vijand maken.

- de mannelijke wolf: geldt algemeen bij mannen als een beeld voor het probleem van de seksuele beheersing en meedogenloze agressiviteit.

Hij is vaak de personificatie van de schaduw van de mannelijke seksualiteit.

- Anderzijds is dit droombeeld een goed teken: je bent sterk genoeg en hoeft hem niet zoals ‘Roodkapje’ te doden, maar je kan ook met hem dansen (dancing with wolves).

In het beeld van de steppenwolf (Herman Hesse) wordt de wolf een zinnebeeld voor de eenzaam zoekende (en lijdende). Hier staat niet meer het boosaardige van de wolf op de voorgrond, maar het eenzaam zoeken naar de zin van het leven.

- de vrouwelijke wolf (wolvin): symboliseert de voedende kracht van de wilde natuur.

- Slang: De slang staat o.a. voor de driften: het hebreeuwse woord voor de slang in de tuin van Eden is "nahash", wat vertaald kan worden als blinde impulsieve aandriften, zoals onze instinctieve neigingen.

Slangen kunnen echter veel diverse aspecten uitbeelden, maar staan gewoonlijk voor het levensproces.

- In bepaalde dromen kan de slang dan ook onze seksualiteit uitdrukken, in anderen: de energie die zich in ons lichaam als spijsvertering uit (de ingewandsslang), of de genezende of vergiftigende energie van gevoelens en gedachten.

Cursus Droomanalyse & Duiding

20

- Vogels : verbeelding; intuĂŻtie; de geest; gedachten; onze spirituele behoeften; verruimd bewustzijn- in dat geval meestal een grote vogel die een hoge vlucht kan nemen. Omdat een ruimer- of spiritueel bewustzijn- betekent dat we verder kijken dan we normaliter zien, kan dit pijnlijk zijn.

-uit het ei kruipen : onze geboorte en prille jeugd.

-jong vogeltje : onze jeugd.

-het nest : thuis; familiekring; geborgenheid; ook de moederschoot.

-uitvliegen uit het nest : stap naar onafhankelijkheid.

-een nest bouwen : een gezin stichten.

-vliegen : boven iets uitstijgen; onafhankelijkheid; vrijheid; zelfexpressie. (zie ook bij "vliegen") Seksualiteit: in veel dromen komt seks in de vorm van symbolen voor; als seks rechtstreeks getoond wordt, is dat een teken dat de dromer overweg kan met zijn seksuele aandrang of teleurstelling.

Van belang is dat we trachten te begrijpen in wat voor omgeving of tafereel dat seksuele element voorkomt.

Onze psychische en seksuele gesteldheid is, net als de lichamelijke, voort-durend in ontwikkeling, tenzij deze door een trauma in een bepaalde fase van het rijpingsproces blijft steken. Onze erotische dromen tonen ons dan ook, zelfs als ons seksleven bevredigend is, in hoeverre we groeien en voor nieuwe ervaringen staan.

Als seks in de droom in symbolen is ingekleed, duidt dat erop dat de dromer minder bereid is zich bewust te zijn van zijn motivaties of van de pijnlijke gevoelens van dien.

- Dromen over overspel kunnen een uitlaat zijn voor iemands seksuele gevoelens; uitdrukking van het verlangen naar een andere partner.

- Angst dat partner omkijkt of een affaire heeft met andere persoon kan duiden op de eigen seksuele faalangst.

Dood: voor de psyche is de dood een gedaanteverandering. Vaak komt er iets nieuw in de plaats van datgene dat in de droom sterft. Toch toont het verdere verloop van de droom meestal dat een psychische vernieuwing 'opoffering' eist.

MOBILITEIT – VOERTUIGEN - VERPLAATSINGEN Auto: de auto is het moderne vervoermiddel bij uitstek. In tegenstelling tot trein en tram is hij niet gebonden aan rails en dus vrij van een door de samenleving voorgeschreven route.

De auto is dus een individueel voertuig; de bestuurder kan zich er in zekere zin op eigen kracht mee voortbewegen.

De auto symboliseert de motorische energie, de levenskracht van de bezitter. In onze maatschappij is de auto een statussymbool geworden, en verwijst dan ook naar onze drijfveren, motivaties, eerzucht, gevoel van mislukking. Auto staat ook voor geslachtsdrift al wat ons in het leven beweegt; verlangen iets in het leven te "bereiken"; onafhankelijkheid.

Grootte en uiterlijk van de auto kunnen aanwijzigingen zijn hoe de dromer door zijn omgeving gezien wordt; zit hij in een bijzonder elegante onbekende auto, dan wil hij mogelijk meer lijken dan hij in werkelijkheid is. Meestal is de manier van omgaan met de

Cursus Droomanalyse & Duiding

21

auto in de droom van meer betekenis, evenals wat er tijdens de rit gebeurt. De autorit beeldt immers een stuk van de levensreis uit.

Auto en autorijden symboliseren de algemene vitaliteit.

Bus: ervaring, onderneming of relatie met een groep mensen; richting waarin we samen met anderen gaan.

-buschauffeur: hoe we in een groep een leider erkennen, hoewel we zelf misschien meer capabel zijn; het aspect van onszelf dat zorgt dat we 'ons steentje bijdragen'; gevoelens die helpen of in de weg staan om onze bestemming te bereiken.

Vrachtauto: hetzelfde als auto -ambitie en andere drijfveren- maar meestal verband houdend met werk of onze meer zakelijke relatie met mensen; (vb. hoe we tov. grote groepsverbanden of korpsen staan, zoals grote bedrijven of de politie) Kan ook symbool staan voor het eigen 'ik' dat zware lasten moet dragen.

Trein: SPOORWEG: de spoorlijn duidt op een algemeen aanvaarde lijn; gebruikelijke gedachtegang of gedragslijn; star vasthouden aan bepaalde attitudes of gewoonten; onbuigzaamheid.

-Trein is ook: sociale contacten, communicatie; onderweg zijn. station: op weg naar iets nieuws; verandering van omgeving (vb. van familiekring naar werkkring) iets achter zich laten -een relatie, onze jeugd; ons vermogen om te veranderen; streven iets in het leven te bereiken of nieuwe ervaringen op te doen.

-locomotief: de energie die ons door het leven voert; symbool van collectieve energie; in dromen kan dit beeld staan voor de maatschappelijke krachten die de dromer be誰nvloeden (pos. of negatief) op zijn levensreis; libido.

-wagons: de compartimenten van ons leven.

-treinreis: onze levensreis, voor zover die met anderen verband houdt en een vooraf bepaalde bestemming heeft, waardoor onze vrije wil beperkt wordt; reis op weg naar zelfbewustzijn; kan ook met het ouder worden en de dood te maken hebben, met name als er een "vertrek" of "vertrektijd" gesuggereerd wordt; de gedachten of ervaringen die onze levenslijn bepalen.

Fiets: in dromen is fietsen het symbool van individuele voortbeweging van de dromer; als het ware alleen en op eigen kracht. Persoonlijke inspanning of motivatie die ons ergens brengt.

Achtervolging: de uitleg van achtervolgingsdromen is dat de dromer datgene wat hem achtervolgt moet accepteren. Het zijn inhouden van het onbewuste die binnendringen in het bewustzijn.

-Achtervolgd worden door iets dat onzichtbaar en angstaanjagend is, geeft gewoonlijk aan dat aspecten van het zelf proberen zich in het bewuste denken te integreren.

-De angst van de dromer verdwijnt meestal als hij zich weet om te draaien, zijn achtervolger aankijkt en aanwijzigingen krijgt over de betekenis van dit symbool op bewust niveau.

Cursus Droomanalyse & Duiding

22

MENSEN: verscheidene mensen in droom : zich niet eenzaam voelen; met diverse aspecten van zichzelf bij het gedroomde betrokken zijn; sociale vaardigheden.

-grote menigte: zeer sterk bij het gedroomde betrokken zijn; onze relatie of gevoelens tov ons sociale milieu; in groepen voelen we ons bekeken, geobserveerd -hoe we daar tov staan kan aangeduid worden door wat we in de droomgroep doen. (zie ook hieronder bij menigte) -menigte: -zich verdrongen / buitengesloten voelen; publieke opinie.

-gevoelens omtrent mensen in het algemeen.

-ondergaan in de massa: zich stuurloos voelen; verwarring wegens de veelheid van meningen; verlangen om niet op te vallen.

-aangevallen door een menigte : angst voor de publieke opinie; de eigen wrokgevoelens als bedreigen ervaren.

-een menigte toespreken, aanvoeren of om zich heen hebben bij een belangrijke gebeurtenis: een impuls of idee waarin veel aspecten van ons wezen samenkomen -zoals gezichtsindrukken, sensualiteit, gedachten, muzikaal gevoel, religieuze gevoelens, geslachtsdrift, intu誰tie, angst, ambitie, honger, behoefte aan bijval, enz. samen een menigte vormen.

-onze relatie met de menigte: geeft aan wat onze relatie is met onze innerlijke wereld en het publiek daarbuiten. Ons onvermogen bepaalde aspecten van onszelf te tolereren leidt tot intolerantie t.o.v. andere mensen met diezelfde eigenschappen.

Wandelen: degene die in een droom door een landschap wandelt, wil in de waaktoestand stap voor stap vooruit komen zonder te overdrijven.

- Indien de weg moeilijk is, de wandelaar een rugzak draagt of te veel van zijn krachten vergt, dan kan hij zijn doel slechts met de grootste moeite bereiken.

-wandeling: de wandeling in een droom wijst erop dat men gezapig door het leven wil gaanen men doet er goed aan; want wie wandelt, doet immers iets voor zijn gezondheid.

Het onbewuste wijst de dromer er met nadruk op, dat alles wat teveel is van het goede, schadelijk voor het werk of voor de liefde kan zijn.

Knielen: nederigheid; erkenning van afhankelijkheid of samenwerking; ontzag; nederlaag.

Liggen: ontspanning; nietsdoen; introvertheid; seks. Ook afzondering van de wereld; zich gekrenkt voelen; angst om voor zichzelf op te komen; niet betrokkenheid; zwakheid; dood.

Lopen: motivatie en zelfvertrouwen; waar we lopen laat zien wat we ontmoeten of waarheen we gaan in het leven; streven om iets te bereiken; een periode waarin we nieuwe ervaringen opdoen.

Weglopen: men wil zich van iets bevrijden om op eigen kracht een succes te behalen.

Wanneer men voor zijn schulden wegloopt, dan is het succes vermoedelijk van korte duur.

Rennen: uitbundigheid; overstromen van levensenergie; sterke en gemakkelijke motivatie.

- met lood in de schoenen weglopen: door aarzeling tegengehouden worden.

Cursus Droomanalyse & Duiding

23

Springen: durven; een risico nemen; soms samenhangend met vliegen.

Wie in een droom over een obstakel springt, zal in de waaktoestand een belangrijke aangelegenheid (die hem intensief bezighoudt) onder controle krijgen; degene die daarentegen ergens inspringt (in het water of in een kuil vb.) kan in een gevaarlijke situatie terechtkomen, waar hij slechts met moeite uit geraakt.

-opzij springen: zich bedreigt voelen; angst, ontwijkend gedrag.

-van iets afspringen: zich uit een situatie redden.

-wie of wat op ons af springt: iets onverwachts; irritaties. (in de bres springen; uit zijn vel springen; sprong in het duister) Staan: onze betrokkenheid bij de buitenwereld met haar veranderingen en tegenstellingen, waarvoor we ons moeten inspannen; onze 'stand' in de maatschappij; waar we voor 'staan'; actief zijn; confrontatie; samenwerking met anderen. (als versteend staan; op zijn kop staan; op zijn stuk staan; in de kou staan) Zitten: status, afhankelijk van de plaats waar we zitten; ontspannenheid; lijdelijk afwachten.

-rechtop gaan zitten: meer betrokken raken. (op water en brood zitten; er warmpjes inzitten; op de wip zitten) Vallen: in het algemeen betekent vallen verlies van zelfvertrouwen; ondermijning van zekerheden zoals relaties, vaste inkomsten, sociale status, overtuigingen; verwijst ook naar spanningen.

Soms is het verlies van prestige; gezichtsverlies; moreel verval -voor verleiding bezwijken; hoogmoed die "voor de val komt".

Omkeren: een verandering; een nieuw besluit nemen.

Vliegen: streven naar onafhankelijkheid en het ontplooien van onze mogelijk heden.

Het tegengaan van innerlijke krachten als twijfel, angst of depressiviteit, die ons neerdrukken.

- Leren onafhankelijk te zijn en beslissingen te nemen tegen de gevoelens van anderen in kan plaatsvinden door de eigen gevoelens te negeren. Dat kunnen we bereiken door altijd druk in de weer te zijn, nooit eens rustig alleen te zijn, zo nodig afleiding of gezelschap te zoeken, door te roken, te drinken, kalmerende middelen te slikken, door star positief te denken .Op die manier ontvluchten we zo de kwesties die ons achtervolgen, in plaats van ze op te lossen.

Daardoor kunnen we in uiterste vervallen, hetzij uiterst materialistisch, hetzij uiterst zweverig.

In beide gevallen verliezen we de voeling met de menselijke aangelegenheden van alledag, en kunnen escapistische vliegdromen hebben. (of uittredingservaringen) - Vliegdromen kunnen dus ook duiden op het vluchten uit de realiteit!