Jaarverslag 2011 l Locus l 2012 l mdmedia

Jaarverslag 2011

JAARVERSLAG

10 12 22 24 30 40

2011

Publieke Werken Decreet en BBC Bibliotheekweek Prijsdifferentiatie Koop-, leen- en leesgedrag Het LOCUS-verhaal in cijfers

4 L O C U S

Jaarverslag Drie jaar timmert LOCUS al aan de weg. De prille start en eerste pasjes liggen stilaan ver achter ons.

LOCUS heeft een vaste waarde verworven bij haar achterban, en is van plan om op dat elan verder te gaan.

In 2011 werden duidelijke prioriteiten gesteld: management en marketing in de huizen versterken, en alle spelers in het lokaal cultuurbeleid voorbereiden op de gemeenteraadsverkiezingen, de strategische meerjarenplanning en de beheers- en beleidscyclus.

Daarnaast bleven trouwe waarden als advies en begeleiding, aanbod en spreiding, bibliotheekcampagnes en collegagroepen als een basso continuo weerklinken.

Een steunpunt voor het lokaal cultuurbeleid spoort per definitie breed. Het biedt praktische ondersteuning aan uiteenlopende doelgroepen, houdt de vinger aan de pols van actuele tendensen, ontwikkelt mee visie en helpt vertalen naar de lokale praktijk‌ Het jaarverslag dat voor u ligt, biedt een staalkaart van die brede werking.

Wij timmeren verder aan de weg. Geniet samen met ons van de mooie uitzichten, en als u een te scherpe bocht tegenkomt, of er zit een put in de weg: we horen het graag.

Wim Vanseveren Voorzitter

5 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Alles kan en moet beter.

h

Het vernieuwde decreet lokaal cultuurbeleid, de meerjarenbeleidsplanning, de beleids- en beheerscyclus, er staan grote veranderingen op stapel. LOCUS wil al wie betrokken is bij lokaal cultuurbeleid daar optimaal op voorbereiden.

Dat begon in 2011 en wordt in 2012, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, voortgezet.

Een ander speerpunt van de werking is het versterken van de management- en marketingcapaciteiten van de bibliotheken en centra met trajecten als Publieke Werken en Bonjour, Public! Daarbij wordt steeds vaker samengewerkt met andere spelers, onder meer VTi en CultuurNet Vlaanderen.

2011 was voor LOCUS geen makkelijk jaar, door de besparingen. De waardering voor het werk van het steunpunt is evenwel groot, zo bleek uit een bevraging tijdens de Junitoer. Maar alles kan en moet beter. Met de werkpunten gaat LOCUS in de komende jaren aan de slag.

6 L O C U S

Voor Bonjour, Public! volgen de cultuurcentra het traject samen met de gezelschappen.

Die samenwerking zit ook in het verhaal van prijsdifferentiatie. Als we een integraal lokaal cultuurbeleid promoten, moeten we zelf ook het goede voorbeeld geven.’

Publieke Werken ging van start in 2010, Bonjour, Public! in 2011. Prijsdifferentiatie in cultuurhuizen werd aangekaart en uitgespit.

Van waar de toenemende klemtoon op het versterken van de management- en marketingcapaciteiten van cultuurprofessionals?

‘Voor een goed lokaal cultuurbeleid heb je drie spelers nodig - een sterke schepen van Cultuur, een bloeiend cultuurveld en competente, geëngageerde cultuurprofessionals - en een goed samenspel tussen die drie. De rol van de cultuurprofessionals is daarin een vaste, en daardoor ook cruciale waarde.

Zij dragen het cultuurbeleidsplan, zij runnen het cultuurcentrum en de bibliotheek, staan in voor de communicatie Van hun kennis en kunde hangt veel af. En dus moet LOCUS daar veel aandacht voor hebben.

Nieuw is dat we daarvoor steeds meer samenwerken met anderen, met het Vlaams Theater Instituut, met CultuurNet Vlaanderen.

Steeds meer gemeenten hebben een vrijetijdsbeleidscoördinator.

Is dat een goede evolutie?

‘Dat is een organische evolutie. Er waren altijd al cultuurbeleidscoördinatoren die breed spoorden, vooral in kleine gemeenten.

Daar hoorden ze bij de paar hoog opgeleide medewerkers. Vaak zijn zij het die doorstromen naar de functie van vrijetijdsbeleidscoördinator.

Bij de collega’s van jeugd en sport leidt dat wel eens tot begrijpelijke ongerustheid: “zullen we nog wel een plek krijgen?” Maar vrije tijd is een bijna vanzelfsprekende cluster in het hele verhaal van de meerjarenplanning en de beleids- en beheers-cyclus. In die evolutie zit veel potentieel op voorwaarde dat er respect is voor de eigenheid van cultuur, sport en jeugd en dat ze elkaar zien als bondgenoten en niet als concurrenten.’

Krijgen we na de verkiezingen van oktober 2012 ook meer schepenen van Vrije Tijd?

‘Wellicht wel meer dan nu het geval is. Dat heeft z’n voor- en nadelen. Eén schepen heeft het voordeel dat het makkelijk afspraken maken is.

Twee of drie schepenen, vaak van verschillende partijen, zorgen ervoor dat de stem van vrije tijd in het college luid klinkt.’

7 JAARVERSLAG 2 0 1 1

LOCUS kreeg vorig jaar Nederlandse beleidsambtenaren op bezoek, zelf gingen jullie ook kijken in buurlanden.

Wat leren die internationale contacten?

‘Er kàn veel in Vlaanderen, we hebben een dynamische wetgeving die veel ondersteuning mogelijk maakt. Nederlanders, Fransen, Duitsers kijken met grote ogen naar het gegeven dat de kleinste gemeente subsidie kan krijgen voor een cultuurbeleidsplan, voor de bibliotheek, voor projecten.

Daar mogen we best trots op zijn.

Waar Nederlanders dan weer sterker in zijn, is het denken in termen van concepten.

We zijn op bezoek geweest in enkele Nederlandse bibliotheken die voor een duidelijk concept hebben gekozen en dat heel ver doordrijven. Bij ons lijken bibliotheken heel erg op elkaar, er mag misschien wat meer variatie.’

Tijdens de Junitoer werd LOCUS door het werkveld geëvalueerd. Wat kwam daar uit?

‘De evaluatie was over het algemeen positief.

De helikoptervisie, de juridische ondersteuning, het bundelen van ervaring, worden sterk gewaardeerd. Vanuit onze voorgeschiedenis is onze relatie met een aantal bibliotheken soms te afstandelijk. En afstand mag best letterlijk genomen worden, het verre Brussel. We zullen die proberen te overbruggen via andere vormen van communicatie en interactie, en een goede spreiding van onze activiteiten. De afstemming met Bibnet moeten we de komende jaren in ieder geval versterken.’

8 L O C U S

Intern was 2011 voor LOCUS geen makkelijk jaar. Hoe is de krimp in het personeelsbestand opgevangen?

‘We ontsnapten niet aan de besparingen.

Er zijn vier personeelsleden vertrokken, waarvan er maar twee werden vervangen. Dat heeft tot interne reorganisatie en mobiliteit geleid. Dat vraagt energie, het is moeilijk, maar tegelijkertijd zorgt het ook wel voor een zekere dynamiek. En dat enkele vertrekkers elders mooie kansen krijgen, bezorgt LOCUS extra ambassadeurs te velde, wat uiteraard fijn meegenomen is.

In 2013 wordt de laatste rechte lijn ingezet naar de meerjarenbeleidsplanning en de nieuwe beheers- en beleidscyclus. Hoe bereidt LOCUS het lokale cultuurveld voor op die veranderingen?

‘In 2011 hebben we infosessies over de beleidsen beheerscyclus georganiseerd in de vijf

planning wel in de vingers. In kleine gemeenten zijn zij zelfs vaak de trekker van de meerjarenplanning in haar geheel.’

Welke thema’s komen de eerstvolgende jaren nog op de agenda van de cultuursector?

provincies. De boodschap was: het komt eraan, wees voorbereid. Ook in 2012 plannen we nog vormingsinitiatieven.

Voor het meerjarenplan loopt in het voorjaar van 2012 een methodische vorming over wat dat plan inhoudt en hoe het zal aangepakt worden. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten is de trekker, wij schuiven mee in. Voor de inhoudelijke vorming nemen we zelf het voortouw. We zullen dat samen doen met de collega’s van jeugd- en sport VVJ en ISB. We willen de deelnemers inhoudelijk inspireren.’

Zal de sector klaar zijn om zijn stem te laten horen in het proces dat naar het meerjarenplan leidt?

‘Ik ben daar vrij optimistisch over.

De cultuurbeleidscoördinatoren hebben al tien jaar ervaring met cultuurbeleidsplanning, ze hebben de methodiek van strategische

‘Ik vrees dat de economische crisis zich de volgende jaren nog zal laten voelen op lokaal vlak, ook bij de bibliotheken en de centra.

Een ander belangrijk thema wordt zonder twijfel alles wat met ecologie en transitie te maken heeft. Wat zal onze bijdrage zijn?

We zullen zelf het goede voorbeeld moeten geven, met onze infrastructuur, in onze werking. We zullen ook het maatschappelijke debat inhoudelijk mee moeten voeden.

Cultuur heeft de naam een creatieve sector te zijn en zal zich in die beweging moeten inschrijven. Een thema dat we in 2012 zullen opstarten is een visietraject met bibliotheken.

Wat is het DNA van de toekomstige bib?

Wat kan dat betekenen voor de organisatie van de bib? Zullen we in kleine gemeenten naar hybride vormen evolueren, naar een mix van bib en gemeenschapscentrum, van bib en ontmoetingscentrum?

We kregen intussen een vraag van de Vereniging van Vlaamse Cultuurcentra om eenzelfde traject te ondersteunen voor de cultuurcentra.

In die twee visietrajecten zullen we de komende jaren veel energie steken.’

9 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Een beter management en marketingbeleid voor de lokale culturele instellingen, daar gaat Publieke Werken voor. LOCUS begeleidt sinds 2009 bibliotheken in een verbetertraject, in 2011 stapten ook cultuur- en gemeenschapscentra in.

Honderd Bibliotheken en cultuur- en gemeenschapscentra zijn doeners. Hun activiteiten volgen elkaar in sneltempo op. De tijd en de reflex om regelmatig wat afstand te nemen en de eigen werking in haar geheel kritisch te bekijken, ontbreken vaak. Daar wil LOCUS met het verbetertraject Publieke Werken iets aan doen.

De voorbije jaren hebben zeventig bibs en dertig cultuur- en gemeenschapscentra ingetekend.

Wat de bibs betreft, zijn daar ook de regioverbanden van Brussel en het Meetjesland bij, net als de Antwerpse districtsbibliotheken.

Die gezamenlijke instap laat toe ook conclusies te trekken op netwerkniveau, en niet enkel voor de eigen bib. Van enkele gemeenten doen zowel het cultuurcentrum als de bibliotheek mee, ze zijn ten slotte bondgenoten in het lokaal

10 L O C U S

cultuurbeleid. Daarom is het traject voor bibs en cultuur- en gemeenschapscentra ook zoveel mogelijk gezamenlijk, zodat ze van elkaar kunnen leren en samen werkpunten kunnen aanpakken.

Het vertrekpunt is een zelfevaluatie door de bib of het cultuur- of gemeenschapscentrum, aan de hand van modellen die aan de sector zijn aangepast. De zelfevaluatie gaat over de organisatie, het leiderschap, het management, de strategie, de processen, niet over het inhoudelijke. Ze resulteert in een uitgebreid rapport over de eigen werking en vormt een stevige basis voor terugkoppeling: wat valt op in het rapport, wat halen we er uit? Dat feedbackgesprek levert de aanzet voor een verbeterplan waarin enkele prioriteiten naar

Publieke Werken opgestart voren worden geschoven. Hoe ze zo’n plan schrijven en implementeren, hoe ze omgaan met hun medewerkers, leren de deelnemers tijdens een driedaagse opleiding verandermanagement.

LOCUS organiseert daarnaast ook workshops rond werkprocessen, stakeholdersmanagement en competenties. Voor de cultuur- en gemeenschapscentra is er een vierde workshop over financieel management.

Publieke Werken is geen losstaand project, het vormt een kader voor andere projecten. Als uit de zelfevaluaties van de deelnemers blijkt dat de relatie met het gemeentebestuur beter kan, wordt het onderwerp opgepikt in de workshop over stakeholdersmanagement. En ‘Dankzij de bib…’’, het thema van de Bibliotheekweek 2011, vertrok van de vaststelling dat bibliotheken te

weinig zichtbaar zijn, te weinig uitpakken met hun resultaten. Het doel was de positie van de bib in de gemeente te versterken, ook met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012.

De deelname van 100 bibs en cultuurcentra leverde rijke resultaten. Daarom gaat Publieke Werken in 2012 even landen. Geen nieuwe deelnemers meer, wel focus op reflectie, analyse en synthese. Verdiepen dus, in plaats van verbreden. Dat betekent stilstaan bij de resultaten, leerpunten benoemen, conclusies formuleren, kleine en grote successen zichtbaar maken… En bibliotheken en cultuurcentra stevig ondersteunen en prikkelen om op het ingeslagen verbeterpad verder te gaan.

11 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Veel vragen over nieuw decreet en BBC

12 L O C U S

De aanpassing van het decreet lokaal cultuurbeleid en de invoering van de beleids- en beheerscyclus introduceren ingrijpende veranderingen in het gemeentelijk cultuurbeleid. LOCUS organiseerde in het najaar 2011 infosessies in elke provincie.

De inforonde klokte af op 445 deelnemers.

Op 1 januari 2014 treedt het aangepaste decreet lokaal cultuurbeleid in werking. Dat zal grote veranderingen teweegbrengen in het lokale cultuurbeleid. Onder invloed van het planlastendecreet moet een gemeente niet langer elk jaar een cultuurbeleidsplan indienen. Het luik cultuur wordt een onderdeel van het gemeentelijke meerjarenplan dat zes jaar zal overspannen (2014-2019). De subsidies worden voortaan gekoppeld aan resultaten en niet meer aan de inzet van personeel en middelen. Zo wil Vlaanderen minder betuttelend optreden. Het gemeentelijke meerjarenplan wordt geschreven tijdens het eerste jaar van de nieuwe gemeentelijke legislatuur, vanaf januari 2013. Cultuurbeleid dient vanzelfsprekend als een belangrijk onderdeel te worden ingepast. Daartoe moet iedereen die met lokaal cultuurbeleid bezig is een deskundige stem laat horen.

Tegelijk met de meerjarenplanning gaan de gemeenten op 1 januari 2014 ook van start met de nieuwe beleids- en beheerscyclus.

Dit betekent dat er een directe koppeling komt tussen de inhoudelijke keuzes en de financiële implicaties. Dat vraagt een heel nieuwe manier van werken en van denken.

Over deze veranderingen organiseerde LOCUS in het najaar van 2011 informatiesessies in Antwerpen, Brussel, Genk, Izegem en SintNiklaas. Bibliotheken, cultuur- en

gemeenschapscentra, cultuurbeleidscoördinatoren en schepenen van Cultuur tekenden present. Jan Pauwels van het Agentschap Binnenlands Bestuur gaf een toelichting bij de nieuwe beleids- en beheerscyclus. Mia De Smedt en Geert Roelandts van het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk wierpen hun licht over de vernieuwing van het decreet lokaal cultuurbeleid. Erwin Vandenbergh bracht het praktijkverhaal van Mol, één van de pilootgemeenten die al met de beleids- en beheerscyclus van start zijn gegaan.

De inhoudelijke evaluatie van de infosessies door de deelnemers was positief. Vooral het Molse praktijkverhaal toegespitst op cultuur viel in de smaak. Tegelijkertijd kwam een behoefte aan verdere informatie en ondersteuning naar boven. Er waren vragen naar begeleiding van het planningsproces, naar het uitwisselen van ervaring en tips, naar bijkomende vorming over de beleids- en beheerscyclus, naar gedeelde vorming met andere vrijetijdsdomeinen.

In 2012 zullen de VVSG, LOCUS, Faro, het ISB (sport) en de VVJ (jeugd) daarom een bijkomende vorming opzetten voor twee doelgroepen: voor de lokale trekkers van het planningsproces inzake vrijetijdsbeleid en voor de professionals van de lokale vrijetijdsdiensten. De inzet hiervan is: hoe geef je gewicht aan cultuur binnen de gemeentelijke beleidsagenda?

13 JAARVERSLAG 2 0 1 1

In het voorjaar van 2011 zette LOCUS, samen met zeven lokale culturele instellingen het bijna vergeten gebruikersonderzoek weer in de spotlights. Het doel: aantonen dat cijfers wel degelijk tot relevante experimenten in publieksbereik kunnen leiden. Een inspirerende brochure en een creatief studiemoment in Planckendael ondersteunden het verhaal.

Laarzen aan en het veld in Tussen januari 2004 en december 2007 werd het publiek van 52 cultuur- en gemeenschapscentra en 165 bibliotheken in Vlaanderen bevraagd.

De deelnemende centra en bibs kregen een individueel rapport met de resultaten van ‘hun’ gebruikersonderzoek. Dat rapport vertalen naar de dagelijkse praktijk is evenwel geen makkelijke opdracht. Daarom startte LOCUS in 2009 een traject met de centra en/of de bibs van Beersel, Bornem, Dilbeek, Geel, Halle, Heist-opden- Berg en Ternat. Dat traject waarbij ook externe experts betrokken waren, resulteerde in concrete acties met betrekking tot publiekswerking en publieksbereik.

De cases werden in het voorjaar van 2011 gebundeld in de publicatie ‘Publieksbereik.

Expertise uit en in het veld’.

De oogst was heel gediversifieerd. Het cultuurcentrum De Ploter uit Ternat zette een productie met senioren op, naar analogie met wat het al tien jaar doet met jongeren. De centra en bibs van de regio Pajottenland-Zennevallei

14 L O C U S

dokterden het concept ‘Artiest Geboekt’ uit: een artiest die optreedt in een cultuur- of gemeenschapscentrum komt in een bibliotheek in de regio praten over zeven boeken die voor hem of haar belangrijk zijn. In cultuurcentrum ’t Vondel in Halle kunnen kinderen en hun ouders begin september terecht voor Ezelsoor.

Ze kunnen er de schoolboeken kaften, kennismaken met de culturele spelers in de stad, zich inschrijven voor de academie, voor de dansles. Het cultuurcentrum Ter Dilft uit Bornem richtte een werkgroep voor jongeren op, Missing Link, die zweeft tussen de jeugd- en de cultuurraad. In Beersel organiseren de bib en het cultuurcentrum samen een openingsfeest zodat ze elkaars publiek over de vloer kregen.

CC De Werft uit Geel liet zijn succesvolle abonnementenformule varen en werkt nu met een vriendenpas. Het cultuurcentrum haalde ook de muur neer tussen de eigen programmatie en de receptieve werking. In Heist-op-den-Berg was de opening van een nieuwe zaal voor

cultuurcentrum Zwaneberg de aanleiding voor een meerdaags openingsfeest samen met de bib. Ze mikten samen op een ruimer publiek.

De buren van de bibliotheek ontwikkelden het programma start to read: bezoekers kunnen aan de hand van enkele eenvoudige vragen hun leesprofiel bepalen en krijgen boekentips.

De bibmedewerkers van Halle hebben er bewust voor gekozen zelf hun site te bouwen.

Met rubrieken als ‘Op de sofa met…’ geven zij de bib een menselijk gezicht: het leven zoals het is in de bib. In Beersel is een honderd jaar oude kiosk tijdens zomerse zondagochtenden het decor voor een aperitiefconcert door de muziekverenigingen en -scholen.

Behalve in een publicatie werden de resultaten van het traject ook voorgesteld op een studiedag voor cultuurbeleidscoördinatoren en medewerkers van cultuurcentra en bibliotheken.

Op 25 maart verzamelden zij in Planckendael.

De locatie was niet toevallig gekozen.

Net zoals de centra en de bibs kunnen leren van de hierboven beschreven pilots - van hun vernieuwende kracht en van de samenwerking met andere spelers in de gemeente - kan de culturele sector ook heel wat opsteken van de marketingaanpak van de Antwerpse Zoo en Planckendael. Denken vanuit de bezoeker en niet vanuit het aanbod, dat is het centrale idee.

Het accent verschuift van het product, van de dieren naar de beleving: een dag in de Zoo. Van de studiedag werd gebruik gemaakt om de resultaten van de pas bekendgemaakte participatiesurvey voor te stellen. John Lievens had het algemeen over participatie aan kunst en cultuur, en de drempels die mensen moeten overwinnen. Jan Colpaert spitste zich toe op prijsdifferentiatie en betalingsbereidheid.

Zijn betoog lokte veel reacties uit. Later op het jaar organiseerde LOCUS dan ook infosessies rond de concrete aanpak van prijsdifferentiatie in het cultuurcentrum. Tijdens de studiedag werd in ook dieper ingegaan op een optimaal gebruik van online kanalen. Dit mondde eind 2011 uit in een inspiratiegids digitale publiekswerking, die LOCUS samen met Bibnet uitwerkte.

Meststof voor de publiekswerking Blijf trouw aan uzelf, durf kiezen Creëer draagvlak Denk vanuit uw publiek Zoek kritiek op Ga echte partnerschappen aan

15 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Antropologe en pedagoge Ruth Soenen is bekend voor haar inzichten in het kleine ontmoeten. Ze benoemt de kleine, vluchtige contacten tussen mensen. Op de tram, in de cafetaria van de Hema, in het café.

En, in opdracht van LOCUS, ook in de bibliotheken en cultuur- en gemeenschapscentra en bij projecten van lokaal cultuurbeleid.

Want ontmoeten is een dragende pijler van gemeenschap. En gemeenschapsvorming is een decretale opdracht van het lokaal cultuurbeleid. De vraag is natuurlijk welke dingen het verschil maken.

En hoe je dat kan weten en meten. Ruth Soenen trok in 2009 en 2010 het lokale cultuurveld in.

Ze observeerde, discussieerde, interviewde, overlegde, woonde evenementen bij.

Eind 2010 rondde ze haar onderzoek af.

De publicatie Neveneffecten kwam er in 2011.

De titel van de publicatie geeft aan dat het in het culturele veld van essentieel belang is om expert te zijn en te blijven in cultuur.

De gemeenschapsdimensie is voor het lokaal cultuurbeleid een verhaal van neveneffecten.

Aan het vertrouwde professionele handelen

16 L O C U S

wordt de zorg voor de gemeenschapsdimensie toegevoegd, met minstens het doel om er actiever en bewuster mee om te gaan. In het verleden was de aandacht voor de sociale interactie van en met bezoekers eerder beperkt.

Ruth Soenen stelde echter vast dat er veel kracht zit in de vaak spontane aanpak van cultuurwerkers. Bestaande cultuurproducten voegen dikwijls iets toe aan het samenzijn van mensen. Maar dat is nauwelijks gedocumenteerd waardoor veel expertise verloren gaat. Ruth Soenen wou echter verder gaan dan de beschrijving van goede praktijken, ze wilde het generieke eruit halen en hanteerbaar maken voor anderen.

Zo kwam ze uit bij enkele formats. Momenteel kent het culturele veld één format die expliciet wordt ingezet voor de gemeenschap, namelijk het sociaal-artistieke project.

Die format zorgt ervoor dat cultuur buiten de muren van het cultuurcentrum treedt, dat er partnerschappen ontstaan tussen lokale spelers en sectoren, dat er aandacht komt voor bijzondere doelgroepen. Maar er zijn meer formats. Ruth Soenen merkte dat heel wat

In opdracht van LOCUS onderzocht Ruth Soenen het kleine ontmoeten in bibliotheken en cultuuren gemeenschapscentra. Ze herkende en documenteerde verschillende formats.

Die moeten cultuurwerkers richting en inspiratie geven, met een hoge kans op sociale neveneffecten.

Gemeenschapsvorming als belangrijk neveneffect professionals, bewust of onbewust, erg beslagen zijn in het verbinden van theorie en praktijk in het voordeel van de gemeenschap.

Ze herkende en beschreef enkele andere formats.Ruth Soenen maakt een onderscheid tussen doen en zijn. Binnen de doe-formats zitten enkele praktische sjablonen, praktijken met een groot potentieel gemeenschap in zich.

Een voorbeeld van het Geelse cultuurcentrum: het zet een tentoonstelling op, nodigt de kunstenaar uit voor een informeel praatje bij de koffie, en brengt mensen daarrond samen.

De zijn-formats zijn moeilijker pakbaar. Ze gaan over het aanwezig zijn op die informele ontmoeting, het meedrinken van een kop koffie, het mee deel uitmaken van de gemeenschap, het observeren, het wegen van het resultaat.

Ook als er niet aan ‘doen’ wordt gedaan, moet ‘zijn’ een aandachtspunt blijven. Het gaat om een professionele identificatie met de opdracht tot gemeenschap.

Ruth Soenen beschrijft en documenteert zes doe-formats – kunst & kitsch-format, parochiaal³-format, bescheidenheid-format, erkennings-format, publieke-emo-format,

nieuwe-niche format – en twee zijn-formats – het dynamisch-thuis-zijn en het nokia-zijn.

Er zijn op veel plaatsen goede praktijken die binnen die formats passen. De formats bieden richting en inspiratie, en een hoge kans op sociale neveneffecten. Cultuurprofessionals kunnen ze op de eigen context leggen en dat is veel vruchtbaarder dan het copy-pasten van praktijken die elders succesvol zijn.

Als cultuurwerker kan je door een setting, door een aanbod in de programmatie, door je aanpak, door een project ontmoeting stimuleren.

Maar je moet bezoekers, deelnemers, de vrijheid geven om te beslissen of en hoe ver ze in de uitnodiging meegaan. In de vrije keuze tussen moeten en niet moeten schuilt de kracht van het kleine ontmoeten.

Het onderzoek en de publicatie van Ruth Soenen werden voorgesteld op een modulaire tweedaagse over gemeenschapsvorming op 5 en 6 mei 2011 in Oostende. Aan de eigenlijke studiedag op 6 mei ging een dag ‘praktijken kijken door een gemeenschapsbril op diverse locaties in Oostende’ vooraf.

17 JAARVERSLAG 2 0 1 1

‘Bonjour, Public!’ Stevige communicatie verbindt makers en spreiders

18 L O C U S

Cultuurproducenten en cultuurcentra delen de ambitie om een zo groot mogelijk publiek warm te maken voor een voorstelling.

Stevig communicatiemateriaal is daarbij van het grootste belang. LOCUS, het Vlaams Theater Instituut en CultuurNet Vlaanderen brachten communicatieverantwoordelijken van beide sectoren samen voor het vijfdaagse leertraject ‘Bonjour, Public!’. De opleiding werd in 2011 twee keer georganiseerd.

‘Bonjour Public’ is het antwoord op de vraag naar goede publiekscommunicatie die tijdens de studiedag Zet mij in CC van 26 februari 2010 voor de brede podiumsector boven kwam drijven. Producenten en cultuurcentra bleken niet of nauwelijks op de hoogte van elkaars communicatiebehoeften en toonden zich bereid om daar wat aan te doen.

Het bekende voorbeeld is het cultuurcentrum dat moet communiceren over een voorstelling die nog volop in de maak is of waarover de maker nauwelijks iets kwijt wil. De vraag zette LOCUS, het Vlaams Theater Instituut en CultuurNet Vlaanderen aan tot het uittekenen van het leertraject ‘Bonjour, Public!’. In het voorjaar van 2011 vond het een eerste keer plaats, in het najaar volgde een tweede reeks.

Telkens namen achttien communicatieverantwoordelijken van gezelschappen, kunstencentra en cultuurcentra deel.

Zes experts brachten in zeven workshops een mix van theorie en praktijk. Van de deelnemers werd een actieve inbreng verwacht,

hun bestaand communicatiemateriaal werd aan een kritische evaluatie onderworpen.

Goede communicatie in woord en beeld, dat was de initiële vraag maar het traject ging veel breder. Een goede tekst, een goed beeld heeft een stevige basis nodig. Die basis werd gelegd tijdens de eerste twee workshops.

Als een organisatie geen klare missie en duidelijke strategische doelstellingen heeft, is een communicatieverantwoordelijke stuurloos.

Missie en strategie zijn het fundament voor een goed communicatieplan. Dat plan geeft op zijn beurt sturing aan de teksten en de beelden.

Die kwamen pas op de derde dag van het leertraject aan bod. Over communicatie praten zonder het over sociale media te hebben, is niet meer mogelijk. Op de vierde dag kregen de deelnemers een verkwikkend bad van digitale natives. Als afsluiter was er een workshop over publieksbemiddeling.

Van het traject ‘Bonjour, Public!’ wordt een publicatie gemaakt. Die gaat in het voorjaar van 2012 online.

19 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Circuit X, pitstop nieuw werk Een nieuwe generatie talentvolle podiumkunstenaars de kans geven om hun werk te tonen in cultuur- en gemeenschapscentra in heel Vlaanderen. Dat is het opzet van Circuit X. In het seizoen 2011-2012 deden 24 cultuurcentra mee, de reacties van het publiek waren unaniem positief. Circuit X heeft het in zich om de komende jaren uit te groeien tot een kwaliteitslabel.

20 L O C U S

Veel podiumkunstenaars kunnen hun werk maar zelden tonen buiten de grote steden. Het is één van de vaste items op de agenda van het Platform Podiumkunsten dat stadstheaters, gezelschappen, kunstencentra, kunstenwerkplaatsen, cultuur- en gemeenschapscentra samenbrengt. Circuit X is een project dat uit deze dialoog is voortgevloeid. Het wil het werk van talentvolle podiumkunstenaars vanuit de kunstencentra en -werkplaatsen laten doorstromen naar de cultuur- en gemeenschapscentra. LOCUS, het Vlaams Theater Instituut en het Theaterfestival zetten er samen de schouders onder. De Vlaamse overheid stelt een belangrijk deel van de financiële middelen ter beschikking.

De jury van het Theaterfestival – dat elk jaar in augustus plaatsheeft, afwisselend in Antwerpen (de Singel) en Brussel (het Kaaitheater) – selecteert uit het aanbod vijf spraakmakende voorstellingen voor Circuit X. Cultuur- en gemeenschapscentra kunnen inschrijven op één of verschillende producties. De drie initiatiefnemers zorgen voor de omkadering: folders van de voorstelling, een promofilmpje

met de vijf makers, een discussiemoment. Na elke voorstelling gaat een medewerker van het Vlaams Theater Instituut of van het Theaterfestival in gesprek met de maker en met het publiek.

24 cultuur- en gemeenschapscentra stapten in de eerste editie van Circuit X. Ze toonden samen 32 voorstellingen. De jury maakte een mooie selectie, het publiek reageerde zeer enthousiast. Aan de publieksopkomst kan de komende jaren nog gewerkt worden. Circuit X is een groeiverhaal, het moet op termijn uitgroeien tot een kwaliteitslabel voor vernieuwende voorstellingen van jonge podiumkunstenaars.

Het eerste seizoen werd afgesloten met Soirée X, een ‘samengestelde avond’ met verschillende korte podiumvoorstellingen. Twee curatoren (Linda Suy van kunstenwerkplaats de Pianofabriek en Barbara Raes van Kunstencentrum Vooruit) selecteerden vijf voorstellingen, cultuurcentra konden er twee of drie kiezen voor een avondvullend programma op hun maat. Ook deze avond werd gevolgd door een nagesprek.

21 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Dankzij de bib ‌

22 L O C U S

‘…weet ik zo veel dat mijn vrouw zegt dat ik aan Blokken moet deelnemen.’ Elke weekdag spendeert Eric twee uur in de bibliotheek.

Hij begint met de kranten en gaat daarna overal wat rondsnuffelen en lezen. Zijn vrouw vindt hem helemaal klaar voor Blokken.

Mouaktar kan dankzij de bib naar de muziek van zijn geboortestreek in Togo luisteren.

Fabienne leerde tajines bereiden dankzij de bib.

Benjamin kan dankzij de bib studeren zonder afgeleid te worden. Dankzij de bib is Jesse een fanatiek lezer, zonder dat het hem een fortuin kost. Deze en vele andere getuigenissen borrelden op tijdens de Bibliotheekweek van 15 tot 23 oktober 2011. Met de campagne ‘Dankzij de bib …’ werd bezoekers gevraagd te verduidelijken wat de bibliotheek voor hen betekent, wat ze er zo aan waarderen. Het leverde een schat aan getuigenissen op, die ook heel bruikbaar zijn om het belang van de bibliotheek aan te tonen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012.

Bibliotheken pakten de getuigenissencampagne op heel verschillende manieren aan.

Sommige legden een gastenboek aan, andere installeerden een babbelbox of verzamelden videoboodschappen.

Uit een rondvraag door LOCUS bij veertig bibliotheken blijkt dat ze op de openingsdag van de Bibliotheekweek gemiddeld 380 bezoekers mochten verwelkomen, dat zijn er dubbel zoveel als de zaterdag voordien. Het aantal nieuwe inschrijvingen lag 2,5 keer zo hoog als een vergelijkbare zaterdag enkele weken voordien.

De evaluatie toont dat die veertig bibliotheken grosso modo onder te brengen zijn in vier categorieën van gelijke grootte. Van een kwart

is er geen Bibliotheekweek-activiteit terug te vinden op het internet. Navraag leert dat ze meestal wél iets doen, ze zijn echter te bescheiden om er ook mee uit te pakken.

Een ander vierde zet wel activiteiten op, maar houdt geen rekening met de campagne.

Die bibs serveren een kop koffie voor de bezoekers, ze nodigen een auteur uit om te praten over zijn nieuwe boek, ze organiseren een tentoonstelling met de academie enzovoort.

Een derde categorie zet zijn schouders onder het thema maar doet verder niets met de getuigenissen. Het laatste kwart ten slotte gaat wel aan de slag met de ingezamelde informatie.

Ze evalueren de actie en publiceren erover op de site, in de nieuwsbrief, in het gemeentelijk informatieblad. Ze maken een ‘best of’ van de getuigenissen en bezorgen die aan het college van burgemeester en schepenen.

Voor de bibs die tijdens de Bibliotheekweek doordacht, creatief, gedurfd uit de hoek komen, creëerde LOCUS de Bib Bang-trofee. In 2011 ging die naar Halle. De bibliotheek stelde de ingezamelde getuigenissen tentoon en zette ze op haar website. Een fotograaf portretteerde ruim 300 bezoekers met hun favoriete boek.

Vijftien portretten kregen een plaats op een gigantisch doek aan de bibliotheekgevel.

De burgemeester en de schepen van Cultuur waren erbij toen de bib de verdiende Bib Bangtrofee in ontvangst nam, een kunstwerk van illustrator Pieter Fannes.

23 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Cultuurcentra en abonnementen, het is een vanzelfsprekende tweeling. Toch wordt hij meer en meer in vraag gesteld. Prijsdifferentiatie en daaraan vasthangend waardedifferentiatie zijn denksporen die aan kracht winnen. LOCUS en het Vlaams Theater Instituut brachten in het najaar zakelijke leiders van cultuurcentra en gezelschappen bij elkaar om begeleid door experts van gedachten te wisselen.

Voor iedereen de juiste prijs In de participatiesurvey 2009 onderzocht Jan Colpaert de betalingsbereidheid van het publiek dat naar voorstellingen in cultuur- en gemeenschapscentra komt. Hoeveel iemand bereid is te betalen, is persoonlijk. Toch bleek uit het onderzoek dat de bezoekers meer willen betalen dan ze vandaag doen. Prijs, zo blijkt uit de survey, staat pas op de zevende plaats van drempels om aan cultuur te participeren.

Voor het bestaande publiek is de prijs dus niet doorslaggevend, voor andere doelgroepen is hij dat wel. De ideale situatie voor de centra bestaat er in dat zij ieders betalingsbereidheid zo dicht mogelijk benaderen zonder dat iemand afhaakt. Een zo groot mogelijke participatie is en blijft cruciaal: de prijs verhogen en meer inkomsten genereren, zelfs als een deel van het publiek afhaakt, is geen optie.

Een manier om de ideale situatie te benaderen, is prijsdifferentiatie. Voorstellingen op een weekdag kunnen bijvoorbeeld goedkoper zijn

24 L O C U S

dan in het weekend. Cultuurcentra kunnen ook hun kortingen kritisch bekijken. Het zijn vaak 55- of 65-plussers die ervan kunnen genieten, maar die leeftijdscategorieën zijn doorgaans voldoende kapitaalkrachtig. De alleenstaande moeder daarentegen betaalt wel de volle pot.

Het zou rechtvaardig zijn om korting te geven aan wie het echt nodig heeft.

Naast prijsdifferentiatie biedt ook waardedifferentiatie mogelijkheden.

Sommige cultuurcentra werken niet langer met abonnementen, ze hanteren een vriendenpas.

Er is immers iets vreemds aan de hand met het abonnement. Cultuurcentra belonen er hun trouwe klanten mee. Dat zijn de mensen die sowieso naar de voorstellingen komen, die een jaar op voorhand hun programma kunnen vastleggen en die de volledige abonnementsprijs in één keer kunnen betalen.

Iemand die geen jaarabonnement kan kopen of minder lang vooraf kan plannen, betaalt de

volle prijs voor elke voorstelling. Om die reden stapten enkele cultuurcentra over naar een vriendenpas. Die kost bijvoorbeeld tien euro.

Per voorstelling krijgt de vriend een korting van twee euro. Maar er is meer. Met een vriendenpas kan het centrum aan waardedifferentiatie doen door zijn vrienden extra in de watten te leggen: een meet en greet met de artiesten, een voorstelling van het jaarprogramma met een receptie. Vrienden zijn betrokken bij het cultuurcentrum, ze zijn goede ambassadeurs, een vriendenpas zorgt voor community building. En met de extra opbrengst van de vriendenpassen kan het cultuurcentrum projecten financieren voor kwetsbare doelgroepen of hen een gratis vriendenpas geven.

De meeste cultuurcentra bieden hun bezoekers een meerwaarde boven op hun ticket. Het onthaal en de service staan op punt, ze nemen

zonder vergoeding je kaartje terug als je wegens ziekte een voorstelling niet kan bijwonen, ze bieden gratis parkeerplaatsen en gratis vestiaire. Dat hoeft niet betalend te worden, maar cultuurcentra moeten er wel beter over communiceren. Voor waardencommunicatie is er doorgaans geen of te weinig aandacht.

Prijsdifferentiatie, waardedifferentie, waardencommunicatie, dat waren de thema’s waarrond LOCUS en het Vlaams Theater Instituut een groep van een twintigtal zakelijk leiders van cultuurcentra en gezelschappen bijeenbrachten. Tijdens drie sessies in het najaar werden zij begeleid door Jan Colpaert en door Pol Vanaerde, pricing specialist uit de commerciële sector. Zij zetten alle deelnemers aan het denken. In 2012 is er een terugkomdag waar de zakelijk leiders hun concrete vernieuwde aanpak voor het volgend seizoen zullen toelichten en toetsen bij hun collega’s.

25 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Stilte is een culturele waarde Culturele activiteiten worden vaak aangekondigd met toeters en bellen. Het dominante beeld is dat cultuurbeleid vooral groot moet zijn. De associatie met stilte ligt niet voor de hand. Hoewel, stilte is vaak nodig om beter te kunnen luisteren, kijken, lezen. Cultuur laat ons vaak stil worden.

Daarom zetten LOCUS en vzw Waerbeke de campagne CULTUUR VAN DE STILTE op.

26 L O C U S

De laatste zondag van oktober gaat in heel Europa de wintertijd in. We draaien de klok één uur terug of beter gezegd, we zetten de wijzers van de klok gedurende één uur stil. Het is een uur dat we onszelf cadeau doen, een uur van de stilte, even tijd voor tijdloosheid. Op zondag 30 oktober 2011 luidden heel wat gemeenten CULTUUR VAN DE STILTE in, een campagne over de waarde van stilte, rust en ruimte. Op veel plaatsen in Vlaanderen werd die dag tijd gemaakt voor wat er werkelijk toe doet. Precies tien jaar eerder, op 30 oktober 2001, werd het Stiltegebied Dender-Mark opgericht.. In het hart van het Stiltegebied Dender-Mark ontstond de vzw Waerbeke. Die organisatie werkt sinds begin 2011 als nieuwe sociaalculturele beweging rond stilte en leefkwaliteit.

Ook enkele gemeenten gingen aan de slag met stilte en rust als culturele waarden. CULTUUR VAN DE STILTE wil die werking verbreden en meer gemeenten aanspreken, grote én kleine.

De campagne is een initiatief van LOCUS in samenwerking met Waerbeke vzw en tal van gemeenten, organisaties en individuele burgers.

CULTUUR VAN DE STILTE gaat over kwaliteit van aandacht, over eenvoud, wijsheid en humor. De campagne benadrukt de kracht van verwondering, concentratie en betrokkenheid. Ze wil bijdragen aan het verbindend vermogen van stilte, rust en ruimte. CULTUUR VAN DE STILTE is een feest voor lokaal cultuurbeleid. De campagne nodigt uit tot een grote diversiteit aan expressies op een zelfde dag. Ze is laagdrempelig en toegankelijk, spreekt een zo ruim mogelijk publiek aan en mikt op activiteiten op maat van dorp of stad. Om cultuurbeleidscoördinatoren en andere betrokkenen te inspireren en om ‘goesting’ te wekken, was er de ‘stilte-

korf’, een mandvol inspiratie en ideeën.

Op 30 oktober 2011 deden twintig steden en gemeenten in Vlaanderen mee. Ze vulden het campagnethema op hun eigen manier in. De ‘Heuvelland Tranquilizer’ was een doos met tien kwaliteitsvolle, stille plekken in de gemeente, vrij te ontdekken en te bezoeken. De cultuurdienst van Zutendaal nodigde ‘stiltemakers’ uit op verschillende karaktervolle plekken.

Ze zaten minstens een uur in volledige stilte aan tafel en schreven voor zichzelf of voor anderen. Bornem organiseerde een gelijkaardig scriptorium in zijn mooie abdij. Leuven had een uitgebreid programma van concerten, wandelingen en tentoonstellingen. In het Kasteel van Gaasbeek gidste een mimespeler de vroege bezoekers doorheen de ontwakende tentoonstelling Sleeping Beauties. In Kasterlee bracht Dirk Geldof de prikkelende lezing ‘Worstelen met tijd in een rusteloze samenleving’.

In Bierbeek kreeg iedereen bij de bakker een stille verrassing, was de bib uitzonderlijk open als een stille, kwaliteitsvolle plek en was er een dauwwandeling voor het hele gezin.

De leeskring besprak het essay van Joke Hermsen ‘Stil de tijd’.

LOCUS en de deelnemende gemeenten evalueerden de campagne en de ‘stiltekorf’ positief.

De voorbereiding en uitwerking op het terrein waren gezien de krappe timing vaak een race tegen de klok, wat haaks staat op de basisidee van rust en stilte. Toch mocht het resultaat er zeker zijn. Het centrale idee dat lokaal kon ingevuld worden, sloeg aan. Zowel grote steden als kleine gemeenten konden onder de gemeenschappelijke noemer instappen. Stilte en rust zijn ook thema’s die samenwerking uitlokken met minder voor de hand liggende partners.

27 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Op “Bibsafari” in …

Nederland Bibliotheken verzamelen materialen, ontsluiten ze en stellen ze ter beschikking. Bibliotheken van de toekomst zullen meer moeten doen. Inspireren, creëren en participeren, dat worden de drie kernwoorden van hun werking. Omdat Nederland op dit vlak al flink wat experiment heeft opgezet, organiseerde LOCUS twee driedaagse “Bibsafari’s” naar het noorden.

In juni en december stak telkens een vijftienkoppige Vlaamse delegatie de grens met Nederland over. Behalve Bibnet en LOCUS waren bibliothecarissen, cultuurbeleidscoördinatoren en medewerkers van gemeentelijke vrijetijdsdiensten van de partij.

Ook bovenlokale spelers zoals de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten en de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie waren vertegenwoordigd.

De ‘’Bibsafari’s’’ werden begeleid door Rob Bruijnzeels van de Nederlandse LibrarySchool.

Dat is een opleiding op academisch niveau voor de bibliothecaris van de toekomst.

De LibrarySchool heeft niet tot doel alles overboord te gooien en de bibliothecarissen tot managers pur sang op te leiden, maar wel om hun vakmanschap en sterktes te verknopen met een groot innovatievermogen. De drie kernopdrachten zijn: inspireren, creëren en

28 L O C U S

participeren. Inspireren verwijst naar het ontwikkelen van nieuwe, verrassende manieren om de collectie te presenteren. Creëren gaat over nieuwe manieren om waardevolle, reproduceerbare kennis bij de collectie te ontwikkelen. Participeren wil zeggen dat kennis en inzichten gedeeld worden met andere gebruikers, fysiek en digitaal.

Onze noorderburen blijken voortrekkers in de ontwikkeling van een visie op de bibliotheek van de toekomst. Nederland telt enkele bibliotheken die hun vernieuwende inzichten ver hebben doorgedreven. De bib van Almere bijvoorbeeld huldigt een echt retailconcept, met een marketingaanpak gebaseerd op bezoekersprofielen. In Wageningen hecht de bibliotheek heel veel belang aan participatie. De bib van de 100 talenten in Heerhugowaard zet dan weer zeer sterk in op creatie. Ze focust op

andere talenten van kinderen dan lezen alleen en gaat heel creatief aan de slag met de collectie. De jeugdbibliotheek kwam er tot stand in samenspraak met de kinderen.

De “Bibsafari’s” brachten de deelnemers langs verschillende bibliotheken. Elk bezoek werd gevolgd door een debat, vaak met de directeur van de bibliotheek. Op de slotdag werd met verschillende mensen uit de Nederlandse bibliotheekwereld van gedachten gewisseld. De combinatie van het bezoek met het gesprek viel in de smaak.

Twee: Nederlandse bibs maken keuzes, ze nemen positie in. Lijken alle Vlaamse bibliotheken sterk op elkaar, dan hebben onze noorderburen verschillende types die fundamenteel van elkaar verschillen.

Met die kanttekening dat de verschillen soms vooral in de verpakking zitten en in mindere mate in de inhoud.

LOCUS engageert zich om in 2012 de deelnemers aan de “Bibsafari’s” te ondersteunen bij het testen van een aantal nieuwe ideeën en concepten.

Twee dingen zijn duidelijk. Een: in Vlaanderen is iedereen te veel met zijn eigen ding bezig, een idee moet helemaal uitgewerkt zijn voordat het op de tafel komt. In Nederland wordt een idee al in het prilste stadium aangekaart, er wordt over gepraat, het groeit in dialoog.

29 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Over boeken en lezen zijn heel wat kwantitatieve gegevens beschikbaar. Denk aan het gebruikersonderzoek van de bibliotheken en de Vlaamse participatiesurvey. Er is veel minder geweten over wat achter die cijfers schuilgaat.

Wat betekent lezen voor mensen? Wanneer lezen ze? Waarom koopt iemand een boek en waarom leent iemand anders liever een boek in de bib? Die vragen vormden in 2011 het onderwerp van een onderzoek naar het koop-, leen- en leesgedrag van de Vlamingen.

Het initiatief ging uit van boek.be, Stichting Lezen en LOCUS. Lezen is belangrijk in het leven van volwassen Vlamingen. 71 procent las het afgelopen jaar minstens één boek, 47 procent las één tot tien boeken. Boeken hebben een positief imago. Op de vraag wat Vlamingen het liefst doen in hun

30 L O C U S

vrije tijd, staat boeken lezen gemiddeld op de derde plaats. Voor 55 procent is lezen één van de favoriete vrijetijdsbestedingen, voor 12 procent is het de voorkeurhobby. Bij ouderen staat het boek op de tweede plaats, bij jongeren daarentegen op de laatste plaats van de dingen die ze graag doen.

Vlamingen bekijken lezen als ‘tijd stelen voor jezelf’. Daar hangt een positieve connotatie aan vast van het zichzelf tijd gunnen, zichzelf tijd cadeau doen. Lezen gebeurt ook het meest op vakantie, een mooie periode in het jaar.

Anderzijds heeft het ook een negatieve kant: mensen voelen zich soms schuldig omdat boeken lezen ten koste gaat van tijd voor het gezin, het huishouden, het werk. In elk geval is ‘tijd’ een cruciaal begrip. Veel meer dan om het

Een boek lezen is tijd stelen Boeken hebben een positief imago, lezen staat heel hoog op het lijstje van activiteiten die Vlamingen graag doen in hun vrije tijd.

De uitspraak ‘met een boekje in een hoekje’ verdient nuance. Boeken zijn vaak de aanleiding voor gesprekken met familie en vrienden. Ze hebben een sociaal karakter. Dat blijkt uit een onderzoek naar het koop-, leen- en leesgedrag.

even welke andere factor bepaalt tijd hoeveel iemand leest. Minder vrije tijd heeft minder lezen tot gevolg, meer tijd vrij resulteert in meer lezen. 32 procent van de Vlamingen koopt én leent boeken, 30 procent koopt maar leent nooit, 11 procent leent enkel.

Opmerkelijk is dat lenen een positief effect lijkt te hebben op kopen: want wie koopt én leent, koopt meer boeken dan iemand die alleen maar koopt. De bibliotheek is voor hen een zaak van proeven, ontdekken, uitproberen. Boeken die ze echt willen hebben, worden aangekocht.

Waarom koopt iemand een boek?

Om het te bewaren, om er aantekeningen in te maken, om het te herlezen. Iemand die leent, wil vooral genieten van het verhaal en kan het boek als object loslaten.

Een boek lezen is een solitaire bezigheid maar het boek heeft een niet te onderschatten sociale dimensie. Het is een belangrijk onderwerp van gesprek: 67 procent praat met vrienden en familie over boeken, 49 procent leent wel eens een boek van vrienden en familie.

Hun aanbevelingen geven ook de doorslag bij de beslissing om een boek te lezen, te kopen of te lenen.

De bevindingen van het onderzoek worden in 2012 vertaald in een actieplan dat zal worden voorgelegd aan Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege. Auteurs, uitgevers, boekverkopers, bibliotheken, lezers, ze moeten aan één zeel trekken. Ze zijn bondgenoten, geen concurrenten, daar geeft dit onderzoek inzicht in.

31 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Wat leent mijn man in de bib?

Sinds eind 2009 tagt LOCUS systematisch alle digitale adviesvragen. Ook de telefonische vragen worden geregistreerd.

In 2011 waren het er net geen driehonderd.

En zoals het taartdiagram toont, waren die van heel uiteenlopende aard.

Er liepen 29 vragen binnen over de samenstelling en de werking van beheersorganen en de omvorming naar verzelfstandigde structuren.

Mogen vader en dochter in hetzelfde beheersorgaan zetelen?

Wat met onze programma-vzw: verzelfstandigen of opdoeken?

27 mensen hadden een vraag over de bouw en de inrichting van de bibliotheek of het cultuuren gemeenschapscentrum. Evenveel vragen waren er over de instap in het lokaal cultuurdecreet, de opmaak van het cultuurbeleidsplan en het stimuleren van de participatie van burgers.

22 vragen hielden verband met de concrete werking.

Wij zijn op zoek naar een vorming om onze bibmedewerkers te leren omgaan met agressieve jongeren. Kunnen jullie ons hierbij helpen?

Mogen wij de polyvalente zaal van ons cultuurcentrum ter beschikking stellen voor uitvaartdiensten?

Over personeel (inschaling, subsidiëring, diplomavereisten) waren er 22 vragen.

21 vragen gingen over ondersteuning van het

32 L O C U S

verenigingsleven en subsidiereglementen.

Kan je ons een aantal goede voorbeelden geven van reglementen voor de ondersteuning van harmonieën?

Mag een gemeente voor haar subsidiereglement of reglement logistieke steun een onderscheid maken tussen erkende en nieterkende socio-culturele verenigingen?

De samenstelling, de werking en het dynamiseren van cultuurraden lokte 20 vragen uit. Er waren 17 vragen in verband met management en marketing.

Hoe kunnen wij vanuit het CC kansarmen beter bereiken?

Kunnen jullie ons richtlijnen geven om een goed communicatieplan voor de bib op te stellen, zodat die meer zichtbaarheid krijgt?

In de categorie ‘diverse’ zaten vragen over het nieuwe decreet (planlastvermindering, gemeenschapsvorming, coördinatie, invloed Witboek Interne Staatshervorming) en de BBC. Er waren ook juridische vragen die niet rechtstreeks verband houden met (lokaal) cultuurbeleid: auteursrechten, bib en privacy, overheidsopdrachten, artiestencontracten,

statuut van de kunstenaar, participatiedecreet, uitbating van een horecazaak bij een CC enzovoort.

Hoe zit het met de regeling voor auteursrechten bij verteluurtjes of voorleesmomenten in openbare bibliotheken?

Mag de uitleengeschiedenis van een bibliotheekklant meegedeeld worden aan de politie? Of aan een (ex-) partner waarmee iemand in een echtscheidingsprocedure verwikkeld is?

Voor haar antwoorden kreeg LOCUS van verschillende vraagstellers een pluim.

Hartelijk bedankt! Dit was 'n keisnel antwoord

op m'n vraag!! (Kruibeke) Bedankt, ik neem het mee naar de jury morgen, we kunnen er zeker iets mee brouwen!

(Waasmunster) Wat me onduidelijk was bij het lezen van het voorontwerp, is dankzij jou opgeklaard.

(Leuven) Helpt me dit verder? ’t Zal nog niet zijn zeker!

LOCUS stond voor mij al lang garant voor goede ondersteuning, en dat blijven jullie met overtuiging doen! Dank! (Kampenhout) Het is erg lang geleden dat ik nog zo heb mogen/kunnen scoren met andermans arbeid‌ Mijn dank voor het denkwerk, van een steunpunt gesproken! (Destelbergen)

33 JAARVERSLAG 2 0 1 1

34 L O C U S

Middelen goed besteed?

Cultuur- en gemeenschapscentra kunnen niet om de toenemende aandacht voor de economische aspecten van kunst en cultuur heen.

In een tijd van meten en weten, worden begrippen als waarde en prijs op scherp gesteld.

Om het debat over kost en opbrengst van kunst en cultuur gedegen te kunnen voeren, is er behoefte aan een duidelijk inzicht in de financiële stromen en een vlot te hanteren werkinstrument voor het voeren van een goed financieel beleid.

In opdracht van LOCUS ontwikkelde Dirk De Corte, samen met enkele verantwoordelijken van cultuurcentra, de FinancieelManagementtool. Het is een grote excell-tabel die de financieel verantwoordelijke van een organisatie helpt om een grondige analyse te maken van inkomsten en uitgaven, en om te kijken of de besteding van de middelen - de eigen inkomsten en de subsidies van de overheid - spoort met de strategische doelstellingen. Worden de strategische en operationele doelstellingen en de inhoudelijke keuzes correct vertaald in een transparant en consistent financieel beleid?

De tool werd in 2011 aan twee groepen van telkens een tiental financieel verantwoordelijken voorgesteld. Om ermee te kunnen werken, moeten zij natuurlijk de excelltabel invullen en in hun boekhouding op zoek gaan naar de nodige data. Dat vraagt uiteraard inspanning en tijd. Het is bijgevolg nog te vroeg voor bindende conclusies, maar de bereidheid om de tool ten gronde te testen effent alvast het pad voor verdere stappen.

35 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Telex Telex Tel Junitoer in Kortrijk Op 17 juni 2011 kwamen in Kortrijk medewerkers uit de bibliotheken en de cultuurcentra, en enkele beleidsmensen samen.

Het voormiddagprogramma bestond uit zes workshops, in de namiddag waren er lezingen, elevatorspeeches en een debat. Vlaams minister Joke Schauvliege reikte de eerste Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor het Lokaal Cultuurbeleid uit. Brugge Plus werd de laureaat.

LOCUS maakte van de Junitoer gebruik om een tachtigtal aanwezigen te interviewen over haar werking en aanbod. De globale evaluatie was positief, maar ze leverde ook enkele verbeterpunten op.

De afstand tussen LOCUS (Brussel) en de bibs en cultuurcentra moet kleiner worden door onder meer het gebruik van sociale media en andere online tools te intensifiëren.

De band met de bibliotheken moet aangehaald worden door onder meer de samenwerking met Bibnet te versterken.

36 L O C U S

Geheimzinnige Jeugdboekenweek De Jeugdboekenweek is een klassieker: lagereschoolkinderen gaan met de klas op ontdekkingstocht in de bibliotheek. Via zoek- en andere opdrachten krijgen ze een heel actieve initiatie in de bib, ze leren haar aanbod en haar werking kennen. De Jeugdboekenweek (eigenlijk een veertiendaagse) van 19 maart tot 3 april 2011 stond in het teken van het geheim. Elk boek is een geheim dat wacht om opengeslagen te worden, elke lezer is een ontdekkingsreiziger.

Centrumsteden united Om de zes maanden blazen LOCUS en cultuurprofessionals van de dertien Vlaamse centrumsteden verzamelen. Op 6 april 2011 was de vernieuwde bibliotheek De Biekorf in Brugge de plaats van afspraak, met als thema ‘Betekenis van

grote stadsprojecten’. Twee projecten werden voorgesteld en uitgebreid besproken: Brugge Centraal en Oostende cultuurstad Vlaanderen. Een rondleiding in de bib ontbrak uiteraard niet.

‘Cultuur met de verkiezingen in zicht’ was het thema van de bijeenkomst op 25 oktober in het Turnhoutse Taxandriamuseum. De Gentse oefening van toekomstverkenning via scenario’s werd er toegelicht, Turnhout cultuurstad Vlaanderen 2012 stelde zichzelf voor. De vertegenwoordigers van de centrumsteden bespraken actuele thema’s zoals het vernieuwde decreet lokaal cultuurbeleid en de nieuwe beleids- en beheerscyclus.

Bouwadvies Bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra die willen bouwen of renoveren, kunnen bij LOCUS aankloppen voor een adviesgesprek over hun plannen en visie. In 2011 waren er twaalf dergelijke gesprekken.

LOCUS maakte deel ook uit van de stuurgroep toegankelijkheid, die getrokken werd door het Agentschap SociaalCultureel Werk. De groep begeleidde een onderzoek dat alle

lex Telex Telex mogelijke fysieke drempels voor de toegankelijkheid van cultuurcentra in kaart bracht.

LOCUS neemt de conclusies van het onderzoek nu mee in haar gesprekken met cultuurcentra over bouw of renovatie.

Verder zetelt LOCUS in een werkgroep voor Muntpunt, de nieuwe bibliotheek/Uitpunt op het Brusselse Muntplein. De werkgroep geeft advies over de uitbouw van de belevenisbibliotheek.

Duurzame cultuur LOCUS is actief in de stuurgroep Ecocultuur die op Vlaams niveau onderzoekt hoe de brede cultuursector het thema duurzaamheid kan oppakken. Op 21 november 2011 was er in Het Stuk in Leuven een ontmoetings- en denkdag voor cultuurcentra, kunstencentra, kunstenaars en amateurkunstverenigingen.

In mei had LOCUS al de werkgroep Ecocentra opgestart die cultuur- en gemeenschapscentra wil begeleiden om inhoudelijke stappen te zetten in de richting van meer duurzaamheid. Intussen is in het najaar samen met Ecolife een projectdossier ingediend om centra én bibliotheken echte trajectbegeleiding op maat te kunnen

aanbieden. Natuurlijk kunnen de bewoners van De Priem – dat zijn LOCUS, Faro en Bibnet – zelf niet achterblijven. Onder begeleiding van Ecolife willen ze hun ecologische voetafdruk verkleinen. Aan de hand van een ecoscan is de eigen werking inmiddels geëvalueerd.

Project Informatiegeletterdheid Het project Bibliotheken en Informatiegeletterdheid ging van start in 2009 en werd in 2011 afgerond. LOCUS begeleidde vijf bibliotheken die op een vernieuwende manier informatiegeletterdheid bevorderen en informatievaardigheden trainen, met bijzondere aandacht voor kortgeschoolde volwassenen en kansengroepen. De vijf cases leverden heel wat inspirerende ideeën op, samengebracht in de publicatie Hier Oversteken. LOCUS schrijft zich ook in het nieuwe Plan Geletterdheid in.

Hoe verzelfstandigen?

Veel cultuur- en gemeenschapscentra zijn gemeentelijke vzw’s, een structuur die juridisch eigenlijk niet bestaat maar die wel gedoogd wordt.

Tegen eind 2013 moeten al die beheersvormen verzelfstandigd

worden, zo bepaalt het Gemeentedecreet. LOCUS en de VVC organiseerden een enquête bij cultuur- en gemeenschapscentra over hun beheersvorm, de plannen om die eventueel aan te passen, de problemen die ze ondervinden.

De antwoorden van de centra waren de aanleiding voor een ontmoetingsdag over verzelfstandiging op 20 mei 2011. De ruim zestig deelnemers kregen een overzicht van de mogelijkheden. Er waren praktijkverhalen uit Overijse, Dilbeek en Lokeren waar respectievelijk geopteerd is voor een intern verzelfstandigd agentschap (IVA), een volle vzw en een programmatie-vzw. Aan twee gesprekstafels was er nadien ruimte voor ontmoeting en ervaringsuitwisseling.

Zet mij in CC LOCUS en het VTi organiseren jaarlijks een ontmoetingsdag voor de cultuur- en gemeenschapscentra en de kunstensector. In 2011 ging die door in Leuven. De klemtoon ligt op ontmoeten en netwerken, onder meer via speeddates en andere originele formules. Er is ook een inhoudelijk deel, in Leuven ging dat onder meer over prijsdifferentiatie.

37 JAARVERSLAG 2 0 1 1

xeleT Telex xeleT xe Digitale filmprojectie

Infodag ticketingsoftware

Veel cultuur- en gemeenschapscentra, ook sommige bibs, vertonen films.

De filmsector is door de digitalisering in volle verandering, de klassieke filmrollen zullen binnenkort verdwijnen.

Een digitale projector vraagt evenwel een enorme investering. Er is een alternatief in de vorm van een goede beamer en een blurayspeler: de kwaliteit is goed, de kostprijs is haalbaar.

Een probleem is dat een cultuurcentrum een film dan pas kan vertonen als de dvd uit is en ook in de winkel te koop is. Dat wil zeggen dat de centra hun plaats in de traditionele keten bioscoop-cultuurcentrum-videotheek-televisie niet kunnen behouden.

Het is niet eenvoudig een keuze te maken uit de verschillende ticketingsystemen die op de markt zijn. Om de cultuurcentra en de leden van de kunstensector een handje toe te steken, organiseerden LOCUS, de VVC en oKo (Overleg Kunstenorganisaties) op 3 oktober 2011 een infodag ticketingsoftware. Acht leveranciers kwamen hun producten presenteren, ze waren samen met een negende collega ook aanwezig op de beursvloer om hun systeem te demonstreren en individuele vragen te beantwoorden. De infodag lokte negentig bezoekers, waarvan zestig cultuurcentra. Uit de evaluatie bleek een grote waardering voor het initiatief.

Starters ingewijd Over deze veranderingen en problemen organiseerde LOCUS een informatiedag tijdens het filmfestival Open Doek in Turnhout.

Het was een moment om ook even stil te staan bij het bredere kader: wat houdt filmwerking in, waarom doe je het, wie komt op de filmvoorstellingen af, zijn ze belangrijk in de missie van de organisatie ‌?

38 L O C U S

Twee tweedaagse seminaries en acht focusdagen, dat is de jaarlijkse introductiecursus van LOCUS voor startende cultuurprofessionals. Zijn welkom: cultuurbeleidscoĂśrdinatoren, bibliothecarissen en bibliotheekmedewerkers, cultuurfunctionarissen, directeurs en stafmedewerkers van cultuuren gemeenschapscentra. Voorwaarde: ze mogen niet langer

dan twee jaar in functie zijn.

Wie instapt, volgt de twee seminaries die een brede introductie geven en stelt uit de focusgroepen een persoonlijk programma op. Naast de inhoudelijke input is ook het uitbouwen van een netwerk een belangrijke doelstelling van de introductiecursus: starters leren elkaar kennen en wisselen ervaringen uit.

Digitale publiekswerking Het internet wordt steeds belangrijker. Mensen zoeken informatie meer en meer online, ze kopen tickets via hun computer of smartphone, ze zijn actief op sociale netwerksites.

Cultuurcentra en bibliotheken moeten op het web aanwezig zijn, een deel van hun publiekswerking wordt digitaal.

Veel cultuurcentra zijn al bezig met online ticketing en ze zetten hun programma op het net, maar vaak zijn ze nog aan de gemeentelijke website gebonden. Bibliotheken hinken dikwijls nog wat achterop. Om beide doelgroepen bij te staan, hebben LOCUS en Bibnet samen een werkgroep digitale publiekswerking. Die heeft een inspiratiegids gemaakt om cultuurcentra en bibs stap voor stap de weg te wijzen naar di-

eT xeleT xeleT gitale publiekswerking. Een checklist laat hen toe af te toetsen waar ze staan en welke de volgende stappen zijn. De praktische gids is doorspekt met interessante voorbeelden.

Jeugd XL De programmatoren van jeugd-, familie- en schoolvoorstellingen komen al heel lang zes keer per jaar samen in een collegagroep Jeugd.

Ze delen ervaringen over voorstellingen, ze analyseren beleidsmaatregelen.

Jeugdbibliothecarissen wisselen vijf keer per jaar van gedachten in een denkgroep Leesbevordering, ze vormen een klankbord- en adviesgroep voor het leesbevorderingsbeleid. Beide hebben veel gemeen: de focus op jeugd, de sterke link met het onderwijs, de evolutie van aanbodgericht naar dialooggericht denken, de analyse en aanpak van beleidsbeslissingen. Daarom brengt LOCUS de twee groepen regelmatig samen onder de noemer Jeugd XL. Jeugd XL wil het integrale denken rond jeugdwerking bevorderen en de lokale culturele instellingen nauwer en spontaner helpen samenwerken. Op de eerste

vergadering op 9 december 2011 waren er zeventig aanwezigen.

Nederland komt kijken Achttien beleidsambtenaren van het cultuurnetwerk van de Nederlandse centrumsteden bezochten op 26 en 27 mei 2011 Mechelen, Leuven en Genk. LOCUS was gastvrouw en gids. Het moet gezegd, de Nederlanders waren onder de indruk van het Vlaams lokaal cultuurbeleid en overwogen luidop een immigratie. ‘Na twee intensieve, boeiende, inspirerende dagen is het de vraag of Nederland zich nog wel mag aansluiten bij Vlaanderen,’ luidde de conclusie van ‘verslaggever’ Reinier Bakker.

LOCUS stak in 2011 ook zelf de grens over. De bibsafari naar Nederland krijgt elders in dit jaarverslag een plek. Eind juni was LOCUS in Rijsel op het congres van de Vereniging van de Franse bibliothecarissen (ABF) voor een toelichting bij het Vlaams lokaal cultuur- en bibliotheekbeleid. LOCUS was er op 19 september 2011 ook bij op de ontmoetingsdag van de Service de la lecture publique van de Fédération Wallonie-Bruxelles. Bibs in de Franstalige Gemeenschap en

in Vlaanderen staan voor gelijkaardige uitdagingen. Zo wordt meer en meer aangestuurd op het afsluiten van culturele en sociale partnerschappen, en op regiowerking. Er is de bevoorrechte relatie tussen scholen en bibliotheken, er zijn dezelfde digitale uitdagingen.

Naar de site De LOCUS-site had in 2011 ruim 37.000 unieke bezoekers, een stijging met meer dan 2500 tegenover 2010. Het totaal aantal bezoeken daarentegen daalde met ongeveer 3000 tot iets meer dan 81.000.

Meer mensen bezochten dus de site maar ze komen minder.

Als ze komen, bekijken ze gemiddeld bijna drie pagina’s.

Meer dan de helft van de bezoekers komt op de site via zoekmachines, Google voorop.

De homepagina wordt uiteraard het meest bezocht, gevolgd door de vacaturepagina. De activiteitenkalender doet het goed. Ook vooraan in het lijstje: Bibliotheekweek, decreet, Focus, contact.

39 JAARVERSLAG 2 0 1 1

40 L O C U S

LIJSTJES 2011

41 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Medewerkers Isabel Antonucci

Administratief medewerker

Krist Biebauw

Coรถrdinator (tot 30/9/2011)

Nele Bogaert

Stafmedewerker (tot 14/10/2011)

Maja Coltura

Coรถrdinator

Hilde De Brandt

Stafmedewerker

Miek De Kepper

Directeur

Herlinde De Vos

Stafmedewerker

Griet De Wachter

Stafmedewerker (tot 31/5/2011)

Sandra Denis

Coรถrdinator (tot 18/2/2011)

Herman Gillaerts

Coรถrdinator

Philippe Liesenborghs

Stafmedewerker

Carla Martens

Projectmedewerker

Kelly Miel

Administratief medewerker

Maike Somers

Bibliothecaris in residence

Bram Tollenaere

Projectmedewerker

Marc Van Mechelen

Stafmedewerker

David Vande Cauter

Stafmedewerker

Hannes Cannie

Stafmedewerker

An Vanlierde

Vergaderdata LOCUS

Priem

42 L O C U S

Stafmedewerker

DATUM

RVB RVB RVB AV AV AV AV

20/01/2011 19/05/2011 29/09/2011 8/11/2011 15/03/2011 19/05/2011 29/09/2011

Raad van bestuur en Algemene vergadering RVB RVB RVB RVB RVB RVB RVB AV RVB RVB RVB AV RVB RVB RVB AV AV AV RVB RVB RVB RVB AV RVB

Annemie Maria Ann-Sofie Bram Jan Jan Kris Nora Reindert Ann Bart Renaat Liesbeth Ward Lone Leth Koen Michiel Paula Gustavo Francois Hilde Marleen Marijke Giramata

RVB AV RVB RVB

Peter Rik Rita Sabine

RVB RVB

Patrick Denise

RVB RVB RVB

Dirk Wim Robert

Arras Arredondo Beun Bresseleers Collet Colpaert Cuypers De Kempeneer De Schryver Deweerdt Doucet Everaerts Johnson Kerckhof Larsen Leemans Mestdagh Moria Mulhall Mylle Plas Platteau Pruyt Schmit

Bibliothecaris Bree Projectmedewerker de8 Antwerpen Cultuurbeleidscoรถrdinator Koksijde Cultuurbeleidscoรถrdinator Vorst Bibliothecaris Kalmthout Professor Ehsal Directeur Cultuurcentrum Geel Directeur gemeenschapscentrum Brussel Diensthoofd Vrije Tijd en Welzijn Zemst Karel de Grote Hogeschool Antwerpen Cultuurbeleidscoรถrdinator Gent Ex-directeur cultuurcentrum Sint-Truiden Consulent economie Antwerpen Diensthoofd Vrije Tijd Halle Directeur Cultuur Kolding (Denemarken) Directeur Cultuurcentrum Mechelen Cultuurbeleidscoรถrdinator Torhout Cultuurraad Sint-Truiden Architect Gent Stadssecretaris Geel Stafmedewerker VVSG Cultuurbeleidscoรถrdinator Ternat Docente cultuur Artevelde Hogeschool Merelbeke Platform Afrikaanse Gemeenschappen lid cultuurraad Mechelen Sommen Directeur HRM provinciebestuur Antwerpen Van Daele Bibliothecaris Sint-Niklaas Van de Wiele Bibliothecaris Mechelen Van Dooren Schepen voor cultuur, sport, ontwikkelingssamenwerking, informatie en personeel Kapellen Van Havermaet Human Resources Director Antwerpen Vandevoort Schepen van cultuur, sociale zaken, gelijke kansen en studentenzaken Leuven Vanhaute Departementshoofd Cultuur en Vrije tijd Turnhout Vanseveren Deskundige media- & cultuurmanagement Tielt Verheyen Afdelingshoofd Vrije tijd Bilzen

43 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Publieke Werken bibliotheken

datum

plaats

Reflectiedag Publieke Werken

10/2

Priem

Startdag Publieke Werken Bib en CC

28/11

Priem

Werksessie BrownPaper-methode (werkprocessen) in bib Nijlen en Schoten

aantal dlnmrs

13/1 - 20/1

Nijlen en Schoten

29/3 - 28/4 - 20/5 6/9 - 11/10 - 10/11

Priem

Intervisiegroep ‘Competentie Evaluatie Instrument’, o.l.v. Annemie Selis (WIVO)

18/3

Priem

Workshop Werkprocessen

8/4

Priem

Workshop verandermanagement

Workshop Competentiemanagement

31/5

Priem

Workshop Stakeholdermanagement

7/6

Priem

6 feedbackgesprekken

doorlopend

Regiogroepen: Publieke Werken Comeet

14/4

Toelichting secretarissen Meetjesland

19/9

Assenede

30

Startdag

12/12

Eeklo

15

Startdag

1/3

Sint-Agatha-

15

Reflectiedag

6/6

Berchem

15

Feedbackgesprekken

doorlopend

Reflectiedag Publieke Werken Brussel

14

Publieke Werken Antwerpen Voorbereiding

15/3

Permeke

10

Toelichting leidinggevend en lokaal cultuurbeleid Antwerpen

3/5

Zoersel

25

Startdag

17/11

Sint-Andries

20

Zelfevaluatie

17/1 - 1/3 - 27/4

Priem

Workshop Financiële Tool

28/3 - 16/5 -22/11 - 13/12 Priem

Verandermanagement

4/10 - 7/10 - 29/11 - 1/12 Torhout en Herentals

Feedbackgesprekken - 20 gesprekken

Juni-september

Cultuur- en Gemeenschapscentra

44 L O C U S

Priem

Introductiecursus startende cultuurprofessionals

datum

plaats

aantal dlnmrs

De introductiecursus lokaal cultuurbeleid geeft startende cultuurprofessionals een stevige basiskennis over de verschillende aspecten van het culturele werk in een stedelijke of gemeentelijke context.

Creatief project leiden

18/1 & 1/2

Priem

20

Marketing

20/1

Priem

25

Startersdagen

1/2

Priem

18

Beleidsparticipatie

3-4/2 & 3/3

Zeemanshuis

25

Erfgoed

7/4

Priem

20

Traject Brussel

9/6

Priem

20

Verandermanagement

27/10

Priem

15

15/9

Priem

20

27/10

Priem

20

45 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Overleg en collegagroepen Centrumsteden Betekenis van grote stadsprojecten 2012: verkiezingen, denken over cultuur en de stad.

datum

6- 4-2012 25-10-2011

Denktank leesbevordering

datum

plaats

Brugge Turnhout

plaats

De denktank reflecteert over leesbevordering in de bibliotheken, wisselt inspiratie en ervaringen uit. De samenwerking met scholen is daarbij van bijzonder belang.

15/2 - 26/4 10/6 - 25/10

Collegagroep jeugd

datum

Gent, Eeklo, Priem

plaats

15

aantal dlnmrs

De collegagroep jeugd is een tweemaandelijkse bijeenkomst van de jeugdprogrammatoren van de cultuuren gemeenschapscentra met een aantal vaste agendapunten: beleidsevoluties, schooltijd, vrije tijd, prospectiebesprekingen, voorstellen van projecten. Bij alle thema’s is de belangrijkste verschuiving die van aanbodsgericht naar procesgericht denken.

Sinds eind 2011 brengt LOCUS via Jeugd XL lokale cultuurprofessionals samen die met jeugd bezig zijn: bibliotheekmedewerkers, jeugdprogrammatoren, jeugdfunctionarissen, cultuurbeleidscoĂśrdinatoren.

Collegagroep

28/1 - 18/3 - 13/5 - 14/10 Priem

35

Jeugd XL

9/12

70

3

Aanbod en spreiding

datum

plaats

aantal dlnmrs

Cultuur- en gemeenschapscentra realiseren een breed aanbod op maat van de lokale en regionale bevolking. Naast grotere momenten rond film en podiumkunsten begeleidt LOCUS kleinere bijeenkomsten rond beeldende kunst en de afstemming van de avondprogrammatie van de centra..

46 L O C U S

Klankbordgroep beeldende kunsten

24/2

M HKA

15

Prospectie-overleg podiumprogrammatoren

3/3

Priem

18

Werkgroep beeldende kunst in lokale context (draagvlak door samenwerking)

22/9

M HKA

11

Bouw en inrichting

datum

plaats

aantal dlnmrs

Bouwen, verbouwen of inrichten is een vak apart. Voor cultuurprofessionals is het een enorme uitdaging en opportuniteit, maar zeker geen evidente opdracht. LOCUS adviseert en begeleidt bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra.

Adviesgesprekken

Doorlopend

Priem

8 gesprekken met bib 6 met CC/GC

Marketing en communicatie

datum

plaats

aantal dlnmrs

De collegagroep jeugd is een tweemaandelijkse bijeenkomst van de jeugdprogrammatoren van de cultuuren gemeenschapscentra met een aantal vaste agendapunten: beleidsevoluties, schooltijd, vrije tijd, prospectiebesprekingen, voorstellen van projecten. Bij alle thema’s is de belangrijkste verschuiving die van aanbodsgericht naar procesgericht denken.

Sinds eind 2011 brengt LOCUS via Jeugd XL lokale cultuurprofessionals samen die met jeugd bezig zijn: bibliotheekmedewerkers, jeugdprogrammatoren, jeugdfunctionarissen, cultuurbeleidscoĂśrdinatoren.

Bonjour Public (ism CultuurNet Vlaanderen en VTi)

08/2 - 10/2 Priem 02/3 - 22/3 - 29/3

17

27/9 - 11/10 Priem 25/10 - 8/11 - 6/12

18

Prijsdifferentiatie

10/10 - 17/10 -

35

(ism VTi)

24/10 - 5/12 - 12/12 - 19/12

Priem

47 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Campagnes Jeugdboekenweek infosessies

datum

14/17-11

Bibliotheekweek

L O C U S

aantal dlnmrs

Bibliotheek Hasselt Bibliotheek Kortrijk plaats

100

aantal dlnmrs

Studiedagen

29/4, 05/5 06/5, 09/5 13/5, 16/5

Brussel, Hasselt Antwerpen, Brugge Leuven, Gent

Bib Bang jury

13/1

17 inzendingen, 1 winnaar, 1 eervolle vermeld.

Stilte

48

datum

plaats

datum

plaats

250

aantal dlnmrs

Startvergadering Cultuur van de stilte

29/4

Priem

Campagne Cultuur van de Stilte en 10 jaar centrum Waerbeke

30/10

Priem 15 deelnemende gemeenten

Evaluatie www.locusnet.be

Evaluatie www.locusnet.be: 1 jan – 31 dec 2011

x

= 2011

Grafiek = 2010 van www.locusnet.be voor een jaar, met interval van een week.

lijn gaat over 2010, blauwe 2011 GrafiekDe vanoranje www.locusnet.be voor een jaar,de met intervalover van een week. De oranje lijn gaat over 2010, de blauwe over 2011.

Invalshoek website

Invalshoek website Bezoeken

2011

2010

81.158

2011

Unieke bezoekers Bezoeken

37.345

Paginaweergaves Unieke bezoekers

239.601

Pagina’s per bezoek Paginaweergaves

2,95

Pagina’s per Gemiddelde tijdbezoek op de site

2 min. 18 sec.

84.058

- 2.900

81.158

34.689

84.058

+ 2.656

- 2.900

37.345

270.657

34.689

- 31.056

+ 2.656

3,22

270.657

- 0,27

- 31.056

239.601 2,95

Gemiddelde tijd op de site Bounce / weigering

2 min. 18 sec.

47,54%

Bouncebezoeken / weigering Nieuwe

41,85%

Nieuwe bezoeken

Evolutie 2010

47,54%

evolutie

3,22

- 4 sec.

- 0,27

2 min. 22 sec.

43,22%

+ 4,32%

- 4 sec.

43,22%

+ 3,60%

2 min. 22 sec.

37,15%

41,85%

37,15%

+ 4,32% + 3,60%

Wat valt op?

• Het aantal bezoeken is met 2.900 eenheden gedaald. Dat is een kleinere daling na een forse daling (-10.000) in 2010. Maar, het aantal unieke bezoekers stijgt wel, met 2.656.

Dat is een stijging met ongeveer 7%.

• Het aantal bekeken pagina’s daalt gevoelig met 31.056 weergaves of 12%.

• Het aantal pagina’s per bezoek en de gemiddeld doorgebrachte tijd op de website blijven min of meer stabiel.

• Verder valt er ook een stijging van het aantal nieuwe bezoekers op met 3,6% en een stijging van het weigeringspercentage met 4,3%.

• De curve kent in de tijd min of meer hetzelfde verloop als vorig jaar. Er zijn in vergelijking met vorige meting op drie momenten opvallende stijgingen (weken van 9 januari, 20 februari en 5 juni) en op twee momenten een opvallende daling (weken van 3 april en 8 mei), telkens gevolgd door een gelijkaardige curve als het jaar voordien. De stijgingen en dalingen vallen opvallend telkens in een ‘Focus-week’, voor de dalingen is er niet meteen een zichtbare oorzaak.

Conclusie: Meer mensen brengen een bezoek aan de site (unieke bezoekers stijgt), maar komen minder (bezoeken daalt). Wanneer ze komen, bekijken ze wel ongeveer even veel pagina’s. Meer mensen vinden de weg naar de website maar meer mensen haken ook af na één pagina.

49 JAARVERSLAG 2 0 1 1

(weken van 9 januari, 20 februari en 5 juni) en op twee momenten een opvallende daling (weken van 3 april en d door een gelijkaardige curve als het jaar voordien. De stijgingen en dalingen vallen opvallend telkens in een dalingen is er niet meteen een zichtbare oorzaak.

gen een bezoek aan de site (unieke bezoekers stijgt), maar komen minder (bezoeken daalt). Wanneer ze veer even veel pagina’s. Meer mensen vinden de weg naar de website maar meer mensen haken ook af na één

Verkeersbronnen

komen bezoekers ophiernaast www.locusnet.be w.locusnet.be terecht?Hoe Het taartdiagram maakt terecht? Het taartdiagram hiernaast maakt één en ander duidelijk:

• Het verkeer via zoekmachines haalt het na achines haalt het na een aantal jaar nu duidelijk van het een aantal jaar nu duidelijk van het direct minantie van Google geldtverkeer. ook voor onze site,van vaak typt De dominantie Google geldt ook refwoorden om via Google meteen opvaak de typt juiste voor onze site, menpagina wellichtop gericht trefwoorden om van via Google meteen op de omen. Dat blijkt ook uit het overzicht de populairste juiste pagina op onze site terecht te komen. er).

Dat blijkt ook uit het overzicht van de populairste trefwoorden (zie verder).

Verwijzende sites – topVerwijzende 10 sites - top 10 x

Podiumkunsten.be is een nieuwkomer in het lijstje en komt meteen bovenaan. Op die website vind je echter niet meteen terug • LOCUS Podiumkunsten.be is een nieuwkomer hetverkeer lijstje en komt meteen bovenaan. naar de website van verwezen wordt.

Misschien isindit naar aanleiding van een tijdelijk nieuwsbericht of een Op die website vind je echter niet meteen terug waar naar de website van LOCUS verwezen wordt. aankondiging?

Misschien is dit verkeer naar aanleiding van een tijdelijk nieuwsbericht of een aankondiging?

x

Cultuurlokaal en •VCOB zijn na enkele hardnekkige jarenhardnekkige (voorgoed?)jaren uit het lijstje verdwenen.

Cultuurlokaal en VCOB zijn na enkele (voorgoed?) uit het lijstje verdwenen.

x

• Schoolenbibliotheek.be scoort hoog omdat deze website afgesloten werd in 2011 en bezoekers Schoolenbibliotheek.be scoort hoog omdat deze website afgesloten werd in 2011 en bezoekers van die site automatisch van die site automatisch doorverwezen worden naar de LOCUS-site. doorverwezen worden naar de LOCUS-site.

• Facebook is nieuw in het lijstje. LOCUS heeft een account vanwaar er, weliswaar nog voorzichtig, doorgeklikt naar de LOCUS-site.

Een stimulans dit nog consequenter op tewordt volgendoorgeklikt en Facebook is nieuw in wordt het lijstje.

LOCUS heeft een account vanwaar er,om weliswaar nog voorzichtig, naar de LO nieuwtjes, foto’s, filmpjes… via en de LOCUS-pagina. site. Een stimulans om dit nog consequenter optetedelen volgen nieuwtjes, foto’s, filmpjes… te delen via de LOCUS-pagina.

• De andere doorverwijzende sites zijn bekende webadressen, vaak van collega-steunpunten.

De andere doorverwijzende sites zijn bekende vaak van collega-steunpunten. Het aantal ‘doorkliks’ ligt wel vrij la Het aantal ‘doorkliks’ ligt welwebadressen, vrij laag.

x x

50 L O C U S

Zoektermen

Zoektermen

Zoektermen in zoekrobot vooraleer men op onze site terecht komt Zoektermen in zoekrobot vooraleer men op onze site terecht komt

•

In zijn de de zoektermen logisch en houden ze verband met demet LOCUS-werking.

In beide beidelijstjes lijstjes zijn zoektermen logisch en houden ze verband de LOCUS-werking. De bibliotheekcampagnes ve De bibliotheekcampagnes vertegenwoordigen in het rechtse lijstje ook bibliotheekgebruikers het rechtse lijstje ook bibliotheekgebruikers (geen professionelen) die niet veel op onze website te zoeken hebben. Da (geen professionelen)aan. die niet veel op onze website te zoeken hebben. Dat toont het hoge bouncepercentage bouncepercentage aan.

Inhoud

Inhoud Populairste pagina’s Populairste pagina’s

x

De homepagina (/) blijft uiteraard de meest bezochte pagina. Daarna volgt de vacaturepagina, iets wat we ook al langer weten.

x

Op de derde komt de Zoeken-pagina.

Het verschil tussen de populairste pagina’s na een zoekterm is klein. Ze vertegenwoordigen iets wat plek we ook al langer weten. elk tussen de 2 en 4% van het aantal pagina’s dat na de zoekopdracht aangeklikt worden. Het gaat om: Activiteiten, • Op de derde plek komt de Zoeken-pagina. Het verschil tussen de populairste pagina’s na een zoekterm Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Decreet, Vacatures, Praktijkvoorbeelden en in laatste instantie zelfs Publieke Werken.

x

aangeklikt worden.doet Het gaat om: Activiteiten, Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Decreet, De activiteitenkalender het goed en wordt duidelijk opgevolgd door de achterban. Ook sterk inVacatures, dit lijstje: Bibliotheekweek, de Praktijkvoorbeelden en in laatste zelfs Werken. decreet, Focus, contact. Net buiten hetinstantie lijstje valt de Publieke Junitoer (12 plaats). Publieke Werken Bib staat op de 17de plaats met ste plaats met iets meer dan 700 ongeveer 2.000 paginaweergaves.

Publieke CC en opgevolgd GC volgt pasdoor op de • De activiteitenkalender doet het goed werken en wordtvoor duidelijk de52 achterban. paginaweergaves.

Ook sterk in dit lijstje: Bibliotheekweek, decreet, Focus, contact. Net buiten het lijstje valt de Junitoer

•

De homepagina (/) blijft uiteraard de meest bezochte pagina. Daarna volgt de vacaturepagina,

is klein. Ze vertegenwoordigen elk tussen de 2 en 4% van het aantal pagina’s dat na de zoekopdracht

(12de plaats). Publieke Werken Bib staat op de 17de plaats met ongeveer 2.000 paginaweergaves.

Publieke werken voor CC en GC volgt pas op de 52ste plaats met iets meer dan 700 paginaweergaves.

51 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Inhoud Belangrijkste uitstappagina’s Een uitstappagina is de webpagina waarop een bezoeker de website verlaat. Dit is nog iets anders dan een Belangrijkste uitstappagina’s bounce pagina (meteen wegklikken wanneer men op website komt). Een uitstappagina kan blootleggen of

men al dan niet gevonden heeft wat men zocht: Vacatures, activiteiten, campagnepagina’s, wie is wie, … uit

Een uitstappagina is de webpagina waarop een bezoeker de website verlaat. Dit is nog iets anders dan een bounce pagina (meteen onderstaand lijstje zijn logische uitstappagina’s. De kans is groot dat men zocht wat men vond. De ‘zoeken’wegklikken wanneer men op website komt). Een uitstappagina kan blootleggen of men al dan niet gevonden heeft wat men zocht: pagina, op nummer 8, is echter geen logische uitstap-pagina. Bezoekers zouden daar eerder een zoekterm Vacatures, activiteiten, campagnepagina’s, wie is wie, … uit onderstaand lijstje zijn logische uitstappagina’s. De kans is groot dat men zocht moeten ingeven die hen op een volgende betekenisvolle pagina brengt. De homepagina staat op plaats 2, wat men vond. De ‘zoeken’-pagina, op nummer 8, is echter geen logische uitstap-pagina. Bezoekers zouden daar eerder een zoekterm wellicht omdat deze heel wat bounces telt die ook uitstappagina’s zijn. moeten ingeven die hen op een volgende betekenisvolle pagina brengt. De homepagina staat op plaats 2, wellicht omdat deze heel wat bounces telt die ook uitstappagina’s zijn.

Bezoekers Terugkerende, nieuwe bezoekers, frequentie, bezoekduur, mobiel 42% is een nieuwe bezoeker, 58% is een terugkerende bezoeker. Het aantal nieuwe bezoekers ligt ongeveer 5 % hoger dan in de vorige meting. Het bouncepercentage is bij nieuwe bezoekers 5% hoger dan bij terugkerende bezoekers en de doorgebrachte tijd is gemiddeld een halve minuut minder.

40% van de bezoekers komt 1 keer per jaar naar onze site. Heel wat van hen zijn dus die bounces of ‘oneigenlijke bezoekers’. 15% komt 2 tot 3 keer, 12% tussen de 4 en 8 keer. Dan volgt een groep die onze site een stuk intensiever volgt: 14% bezoekt onze site maandelijks tot tweewekelijks, ongeveer 10% bezoekt onze site tweewekelijks tot wekelijks.

De verdeling van de bezoekduur ziet er grosso modo zo uit: 60% van de bezoekers blijft minder dan 10 seconden hangen. Eigenlijk kan je dus stellen dat het merendeel van hen verkeerdelijk op onze site terecht kwam. 8% bleef tussen de 10 en 30 seconden hangen, 6% tussen een halve en hele minuut, 10% tussen één en drie minuten en 8% tussen 3 en 10 minuten.

500 bezoekers (<1%) bezoekt de site via een mobiel toestel, zoals een Ipad, Iphone of andere smartphone.

52 L O C U S

Locus Studiedagen

datum

Startdag VISITE (ism M hka) Wablieft-studiedag: boeken voor moeilijke lezers Junitoer Filmwerking in de lokale context (ism BAM en Open Doek) Neveneffecten.

Het kleine ontmoeten in het lokaal cultuurbeleid.

Digitalisering projectieapparatuur. Wat nu? (ism BAM) Zet mij in CC 2 (ism VTi)

plaats

30/3 18/11 17/6 3/5

M hka Antwerpen Bibliotheek Gent Kortrijk De Warande, Turnhout Oostende

5 & 6/5 29/9 6/10

De Priem Kunsten centrum STUK, 30CC en bib Leuven Publieksbereik. Expertise uit en in het veld.

25/3 Planckendael, Muizen CC op de kaart (ism Agentschap Sociaal-Cultureel Werk) 9/11 CC De Spil, Roeselare Inforonde decreet lokaal 10/11 Brussel, Dagen Bibweek Zet mijcultuurbeleid in CC2 Junitoer Digitalisering Film Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek 16/11 Antwerpen, 165 49 0 163 0 1 23/11 165 Izegem, Dagen Bibweek Zet Digitalisering 37 mij 4001/12 0 0 19in CC2 Junitoer 72 26 Film Genk, Sint-Niklaas 0 14 216/12 0 2 3 165 0 49 0 Ticketingsoftware(ism Zwijnaarde 5 eid 132 OkO en VVC) 2 26/9 5 0in CC2 Junitoer 24 6 Film 0Staat van het Boek(ism 19 72 26 Dagen Bibweek Zet Digitalisering ehartigers 25 mij 4 21/4 BoekenOverleg) Antwerpen 1

1 5 23 0 0 2 3 0 0 165 0 49 0 0 33 0 6 Film 5 0in CC2 Junitoer 24 0 19 72 26 Dagen Bibweek Zet mij Digitalisering 1 5 23 0 0 2 3 165 0 49 0 0 33 0 6 5 0 24 6 0Oplijsting van de 19in 72 100% 26 Film Dagen Bibweek Zet mij CC2 Junitoer Digitalisering grootste evenementen 100% 1 5 23 0 0 2 3 geeft een beeld van het doelgroepen-bereik 165 0 49 80% 0 80% van LOCUS, weliswaar beperkt 0 33 0 6 Film 5 0 24 Dagen Bibweek mij in CC2 Junitoer Digitalisering 0tot het voorbijeZet 19 72 26 60% 60% werkingsjaar.

1 5 23 0 0 2 3 40% 40% 165 0 49 0 0 33 0 6 20% 5 0 24 6 0 19 72 20% 26

ppen

Gezelschappen Cultuurbeleid CC Belangenbehartigers GC Bibs 163 Bibs Gezelschappen Cultuurbeleid CC CC 37 Belangenbehartigers GC 14 GC Bibs Gezelschappen Cultuurbeleid 132 Cultuurbeleid CC Belangenbehartigers 25 Belangenbehartigers GC Bibs Gezelschappen Gezelschappen 0 Cultuurbeleid CC Belangenbehartigers GC Bibs Cultuurbeleid CC GC Bibs CC

0 19 2 0 5 33

4 7

2 2

Belangenbeh

Cultuurbeleid

0 6 0 6

1 165 40 0 21 0 2 5 4 1 0 0

Jun

Gezelschapp

49 72 3 24 23 0

0 26 0 6 0 6

0 28 2 3 6 23

GC CC

Neveneffecten

Gezelschappen

0% 5 23 2 3 0% Belangenbehartigers 33 0 0 24 Gezelschappen Cultuurbeleid 5 23 33 Belangenbehartigers 0 GC

0 19 2 0 5 33

0

I Pu nfo bl ron ie ks des be d re ec ik r ( ee D ag Pla t n.

Inforondes en decreet .

B .

Z Publieksbereik et ibw (Planckendael) m ee ij in k Dagen Bibweek C D C ig ita Ju 2 n Zet mij inliCC2 i Ti se toe ck rin r g Junitoer eti ng Fi lm N sof ev tFilm Digitalisering w en ar ef e fe Ticketingsoftware ct en

to T to s T to s T to s T to s T to s rinick eer rinick ererinick ererinick ererinick ererin er g et g et g et g et g et g F in F in F in F in F in F so N ilmgso N ilmgso N ilmgso N ilmgso N ilmgso ilm ftw e ftwe ftwe ftwe ftwe ftw avren arven avren avr en avren ar e e ee e e e e ee e ef ffe ffe ffe ffe ffe fe ct ct ct ct ct ct en en en en en en

1 0 0 5 1 0

Zet mij in CC2

Bibs

3 0 1 16 0 0

53 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Locus op bezoek regiogroepen, gastcolleges, commissies…

datum

Adviescommissie Verenigingen, Manifestaties en Focuspunten Vlaams Fonds voor de Letteren

21/1 - 25/2 - 6/6 7/9 -29/11

Rondetafel Leesplezier - met experten uit Onderwijs en Cultuur

1/4

Toelichting op regiovergaderingen: ‘7 uitdagingen voor de lokale bib’

24/2: Zovla; 15/5: Brusselse bibs

BoekenOverleg

18/1 - 7/9 - 22/11

Stuurgroep Onderzoek Mystery Guest cultuurcentra

20/1 - 16/6

Toelichting werking LOCUS - VVJ starterscursus

20/1

Commissie Leesbevordering, Participatiedecreet

12/5

Informatie aan Zee (VVBAD)

15 - 16/9

Stakeholdervergadering Vlaamse Erfgoedbibliotheken

20/9

Prijs Sociaal Cultureel Werk

27/9

Uitreiking Prijs Filson Steers Mariman

12/10

Collegagroep Gevangenisbibliotheken

25/10

Dag van het Boekenvak

7/11

Stuurgroep Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid

07/4 - 24/5 - 10/11

Stuurgroep Kunstendag voor Kinderen

12/8, 14/12

Stuurgroep Kopen-lenen-lezen

8/4 - 10/5 - 12/7 - 18/10 - 24/10 -2/11 - 16/11

Stuurgroep Staat van het Boek

12/1 - 25/1 - 15/2 - 2/3 - 18/4 - 7/7 - 13/9 - 21/9

Gastcollege competentiemanagement, Bibliotheekschool Gent

11/5, 20/12

Gastcollege marketing, Bibliotheekschool Gent

23/5, 17/12

Gastcollege Organisatiekunde, Bibliotheekschool Gent Expertmeeting met Anne Bamford, Karel de Grote-hogeschool, Antwerpen

2/4 19/5

Toelichting werking LOCUS (Bibliotheekschool Anderlecht)

25/5

Toespraak Cirq’onstances - studiedag VTi en Circuscentrum (Bronks)

26/5

Toespraak bij lancering van boek ‘Architectuur voor vrijetijdscultuur’ Deelname aan middaggesprek afronding en evaluatie Oostende cultuurstad 100 vrouwen in de Senaat n.a.v. internationale vrouwendag Gastcollege lokaal cultuurbeleid voor cursisten Sociaal-Cultureel Werk in Gent Toespraak bij start nieuw cultuurcentrum in Diest Stuurgroep toegankelijkheid

1/4 16/2 2/3 2/12 2/12 maart, sept

Werkgroep belevenisbibliotheek Muntpunt Cultuurforum: moderator seminarie BBC als beleidsinstrument en panellid in seminarie Het verstandshuwelijk tussen cultuur en economie

54 L O C U S

30/5

LOCUS Internationale werking

datum

plaats

aantal dlnmrs

Bibsafari

28-29-30/6 13-14-15/12

Nederland

Seminarie over lokaal cultuurbeleid en bibliotheekbeleid tijdens congres van de Vereniging van de Franse bibliothecarissen (ABF)

24/6

Lille

Lokaal cultuurbeleid toegelicht aan Nederlands Cultuurnetwerk

26 & 27/5

Mechelen, Leuven en Genk

‘Partagez l'aventure des bibliothèques’, studie- en 19/9 ontmoetingsdag voor alle spelers in Wallonië-Brussel die met leesbevordering bezig zijn (bibliotheken, cultuurdiensten, onderwijs, socio-culturele organisaties…)

Ontmoeting met Franstalige Gemeenschap

1/4

15 17

Wépion (Namen)

+/- 20

Jury’s Bibconsulent Turnhout Bibliotheekconsulent marketing en klantenrelaties Turnhout Bibliotheek Leuven deskundige ticketbeheer Bibliotheek Leuven deskundige publiekswerking Bibliotheek Leuven diensthoofd publiekswerking Bibliotheek Brasschaat hoofdbibliothecaris Directeur cultuurcentrum Ternat Directeur cultuurcentrum Maaseik Directeur cultuurcentrum Herentals Directeur cultuurcentrum Diest Diensthoofd cultuur en vrije tijd Heist-op-den-Berg

55 JAARVERSLAG 2 0 1 1

LOCUS Individuele vorming en gevolgde studiedagen

datum

Dag van de cultuureducatie

25/1

Vooruit, Gent

Vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen

09/2

Gent

10 jaar Vlaams Binnenlands Bestuur

16/3

Gent

Flankerend onderwijsbeleid.

31/3

Aalst

De ‘ins & outs’ van het Kunstendecreet

4/4

Vlaams Parlement

Infosessie ‘Kunst verandert’ (1ste conceptnota hervorming DKO)

28/4

Herent

Mind the bridge (over bruggen bouwen tussen cultuursector-bemiddelaars en publiek)

20/9

KVS Brussel

Presentatie onderzoeksresultaten Veldtekening cultuureducatie

10/10

Villanella, Antwerpen

Colloquium resultaten PRISMA-onderzoek (FARO)

25/10

Lamot, Mechelen

Library School

29/9 - 26/10 21/11 - 23/11

Amsterdam

DynamoDAGEN

23/11 - 1/12

Genk - Leuven

LOCUS in de pers: Het Laatste Nieuws, 22/12/2011 Bibliotheek krijgt kunstwerk De Standaard, 7/7/2011 Scholen schrappen een op de tien uitstappen Effect van de maximumfactuur onderzocht.

De Standaard, 27/5/2011 Theaterfestival lanceert 'Circuit X' voor nieuw talent De Standaard, 10/3/2011 Minder cultuur op school Maximumfactuur doet onderwijs beknibbelen op culturele uitstappen

56 L O C U S

plaats

Publicaties: Neveneffecten Dr. Ruth Soenen is antropologe en pedagoge en bekend van haar inzichten omtrent het kleine ontmoeten. Zo benoemt Ruth de korte, schijnbaar banale dagelijkse contacten tussen mensen. Vluchtige contacten, met daaraan gekoppeld vrijblijvende vaak korte ontmoetingen, die toch verschil maken.

Op vraag van LOCUS ging Ruth Soenen op zoek naar het potentieel van het kleine ontmoeten in het lokaal cultuurbeleid. De brochure Neveneffecten is het resultaat van dat onderzoek. Ruth documenteert en benoemt, en finaal beschrijft ze een aantal formats: trics en trucs om sociale effecten te genereren.

Neveneffecten Ruth Soenen en Hilde De Brandt

Publieksbereik. Expertise uit en in het veld.

De inspiratiegids Publieksbereik. Expertise uit en in het veld bevat een mix van praktijkvoorbeelden, interviews, verhalen en tips om uw publieksbereik aan te pakken. Bibliotheken en cultuurcentra uit zeven gemeenten namen in samenwerking met LOCUS en de provincies Antwerpen en VlaamsBrabant/Vlabraâ&#x20AC;&#x2122;ccent, hun publiekswerking op een doordachte manier onder de loep. De zeven gemeenten die deelnamen aan dit traject (Beersel, Bornem, Dilbeek, Halle, Heist-op-den-Berg, Geel en Ternat) vertrokken vanuit de resultaten van hun gebruikersonderzoeken, feiten en beleidsprioriteiten en legden de focus vooral op het doen. Uit de praktijken blijkt dat cultuurcentra en bibliotheken durfden ingrijpen in de bestaande manier van werken en gemakkelijke paden durfden verlaten.

Onderzoek naar koop-, leen- en leesgedrag in Vlaanderen.

Synovate, oktober 2011.

Evelyne Coussens, 5 jaar Supervlieg. Touch & go.

Over kinderkunstenfestivals, gezinsparticipatie en lokaal cultuurbeleid.

Een publicatie van Mooss vzw i.s.m. CultuurNet Vlaanderen, LOCUS en Artforum, met steun van de Vlaamse overheid.

Een andere kijk op publieksbemiddeling in tentoonstellingen.

Masterclass met Pieter Mols. Een publicatie van BAM en LOCUS. Juni 2011.

57 JAARVERSLAG 2 0 1 1

Colofon LOCUS. Jaarverslag 2011 Coรถrdinatie en eindredactie Hilde De Brandt en Maja Coltura Fotografie

Carol Verstraete Bibnet (p.7) Koen Broos (p. 30, 33)

Vormgeving

Mdmedia

Druk

Sint-Joris, Oostakker

Verantwoordelijke uitgever Wim Vanseveren p.a. LOCUS vzw Priemstraat 51 1000 Brussel WD D/2012/12347/1 58 L O C U S