1 Annie M.G. Schmidtlezing 2019 - Marjolijn Hof
Beste vakgenoten, beste boekenmensen en geïnteresseerden in de jeugdliteratuur, Misschien was u vroeger zo’n kind dat ’s avonds in bed aan sterren en planeten dacht. Misschien liet u zich meevoeren door de ontzagwekkende grootheid van het heelal, probeerde u tevergeefs te begrijpen hoe iets oneindig kon zijn. Ik heb, toen ik een jaar of acht was, ongetwijfeld, net als u, aan het heelal gedacht, aan de zon en de maan, aan sterren en planeten en de niet te bevatten oneindigheid. Maar ik herinner me vooral een ander duizelingwekkend spelletje: Ik deed aan achterwaarts denken. Het begon bijvoorbeeld zo: ik aaide over mijn wollen deken. Die was blauwgrijs gestreept en kwam uit de AaBe dekenfabriek. Die dekenfabriek had iets te maken met een rendier, want dat was op het etiket aan het voeteneinde geborduurd. Het rendier trok een slee, dus iemand had het gevangen en dat moest dan het mannetje zijn dat achter het rendier stond. Het mannetje woonde in een tent en die tent had een stok en die stok was een tak aan een boom geweest en die boom… enzovoorts. Ik had ook een afslag kunnen nemen bij het gras dat het rendier at. Of was het mos? Het groeide in ieder geval en dat kwam omdat het regende en het regende omdat er een wolk langsdreef en die wolk kwam van over de zee en de zee… enzovoorts. In feite kon ieder element in een reeks zich weer vertakken in een oneindig aantal nieuwe reeksen, net zo ontzagwekkend en misschien wel net zo beangstigend als het heelal, want niets, maar dan ook niets, kon op zichzelf bestaan en voordat je het wist verdwaalde je in de veelheid die achter ieder voorwerp en iedere gebeurtenis schuil kon gaan. Zo kan ik terugdenken vanaf dit moment, het begin van deze lezing. Dan kom ik al snel uit bij u, want zonder u zou deze lezing er niet zijn, althans niet op deze manier. En u bent misschien met de trein gekomen en in die trein zat een machinist en die machinist… enzovoorts. Of ik denk terug via het Literatuurmuseum, IBBY-Nederland, Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds. Zonder deze organisaties zou de Annie M.G. Schmidtlezing wellicht niet meer bestaan en ieder voor zich zijn ze goed voor een eindeloze hoeveelheid achterwaartse associaties.