De Man

Lees meer op planethealth.nl

IN DEZE UITGAVE:

Movember: (Mannelijke) vriendschappen kunnen levens redden of verlengen.

Pagina 2

Vermoeidheid, prikkelbaarheid en een laag libido Testosterontekort blijft nog te vaak onopgemerkt.

Pagina 4

De impact van haarverlies “Als vroegtijdig haarverlies in de genen zit, ontkom je er simpelweg niet aan.”

Pagina 6

Mannen onder elkaar: de kracht van vriendschap

Mannenvriendschappen zijn het mikpunt van eindeloze grappen in de populaire cultuur, vanwege de vaak vermeende competitiviteit, de roedelmentaliteit, de noodzaak om altijd iets samen te doen en natuurlijk het meedogenloze geplaag. De realiteit is echter dat mannenvriendschappen levens kunnen redden en levens kunnen verlengen. Gezonde en respectvolle mannelijke vriendschappen zorgen voor betekenis, plezier, verbondenheid en een gevoel van verbondenheid. Allemaal factoren die nu worden gezien als beschermende factoren tegen geestelijke gezondheidsproblemen, chronische lichamelijke aandoeningen en drugsmisbruik.

Er is maar één probleem. Mannelijke vriendschap verkeert in een crisis.

De moderne zelfhulpcultuur biedt mannen van alles aan, van dagelijkse mantra’s tot een volledig vleesdieet om hun problemen te verlichten, maar wat hen echt het meeste voordeel op lange termijn zal opleveren, bevindt zich recht onder hun neus. Het is iets wat we allemaal elke dag als vanzelfsprekend beschouwen, en dat velen van ons niet waarderen of er niet zo hard aan werken als zou moeten. Ondanks al het goede dat vriendschap doet, leert onderzoek ons dat naarmate mannen ouder worden, zij vrienden verliezen tot het punt waarop bijna één op de vijf mannen van middelbare leeftijd zegt dat zij zelfs geen goede vriend hebben.

Volgens onderzoek van YouGov, in opdracht van Movember, heeft bovendien één op de tien mannen in het Verenigd Koninkrijk toegegeven geen contact meer te hebben met hun vrienden na het ouder worden.

Mannenvriendschappen zijn te lang geen prioriteit geweest. Ze worden gezien als iets waar we zonder kunnen leven, vooral wanneer de tijd tussen twee ontmoetingen groeit, de groeps-chat stil valt en de impuls om de stilte te doorbreken wordt vervangen door angst voor ongemakkelijkheid. Helaas betekent dit dat talloze mannen in het hele land in stilte lijden. Veel van die mannen zijn het type dat hun hand niet opsteekt om hulp te vragen totdat het te laat is, soms

met tragische gevolgen voor henzelf of hun omgeving. In contact blijven met vrienden is cruciaal. Mannen aansporen om regelmatig tijd vrij te maken om hun vrienden te ontmoeten, in het echte leven of virtueel, is slechts een van de vele manieren om de geestelijke gezondheid en het welzijn te bevorderen. Bij vriendschappen gaat het erom elkaar te waarderen, of dat nu is door van een vergelijkbare sport te houden, de liefde voor koken te delen of een favoriete band te zien. We hebben allemaal vriendschappen nodig, net zoals we voedsel, water en zuurstof nodig hebben.

Bij Movember hebben we een gratis interactieve digitale tool ontwikkeld, Movember Conversations genaamd. Het is ontworpen om mensen de mogelijkheden te geven om moeilijke gesprekken te voeren met de mannen in hun leven die het moeilijk hebben. De tool zelf bevat een aantal scenario’s die relevant zijn voor de wereld van vandaag, zodat anderen kunnen onderzoeken en oefenen hoe iemand een moeilijk gesprek kan voeren met iemand om wie hij geeft.

We zijn allemaal op zoek naar verbinding, en we zouden niet moeten wachten op tegenslag om onze vrienden echt te leren kennen, of dat zij ons leren kennen. Het leven speelt zich overal om ons heen af en we moeten over de moeilijke dingen praten, de veranderingen omarmen en ons aanpassen in plaats van er tegen verzetten. Als samenleving zou het ons allemaal veel goed doen.

Dr. Zac Seidler Psycholoog, onderzoeker en expert op het gebied van geestelijke gezondheid

Geschreven door: Movember foundation

Voor meer informatie, ga naar www.movember.com

Regie terugpakken: Max Moszkowicz over zijn ervaring met testosteron deficiëntie.

Innovaties in behandelingen prostaatkanker: Wereldwijd worden er veelbelovende resultaten geboekt met een radioactieve PSMA-therapie.

Mediaplanet

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

@MediaplanetNL @mediaplanet.nl

Senior Project Manager: Emile Sasse Managing Director: Britt Welters Head of Content & Digital: Daphne Rosanne Mollema Web Editor & Designer: Machteld van Duijvenbode Credits cover: Wesley Tingey Gedistribueerd door: de Landelijke Telegraaf,

Op

JOUW

Onderkleding gaat de hele dag met je mee. Waar je ook bent, wat je ook doet. Altijd direct op je huid. Dat moet goed zitten, dat moet goed voelen. Dat is iedere dag jouw basis.

ONVERGELIJKBAAR PREMIUM

Boxers en ondershirts van zijdezachte, ademende stof. Het unieke Mellowood ® geeft uitstekende ventilatie, is anti-transpirant en hypoallergeen. Geen krimp of pillen en kleurvast. Hoogwaardige afwerking, geen overbodige stiknaden. Versteviging waar nodig.

ZACHT VOOR HET MILIEU

Vezels uit Eucalyptus- en beukenbomen, van duurzaam beheerde bossen. Samen met biologisch katoen. Maximaal CO2 neutrale productie en optimale recycling tijdens de verwerking. Mellowood ® is volledig gecertificeerd. Verpakkingen op maat, dus geen lucht vervoeren. Afhaallocaties indien gewenst, om vervoersbewegingen te beperken.

TIEN NATUURLIJKE, STIJLVOLLE KLEUREN

De tijdloze onderkleding collectie van Undiemeister ® is verkrijgbaar in 10 exclusieve kleuren, op de natuur geïnspireerd. En tijdloos is duurzaam. Want nooit uit de mode is ook niets zomaar weggooien. En dat geeft rust.

TOT 40% KORTING MET DE MEISTERSTAFFEL™

En draag iedere dag premium onderkleding. Want meer artikelen per bestelling betekent minder vervoer. Dat is minder CO2 verspilling en minder kosten. Die besparing geven wij graag door. Iedere combinatie van artikelen telt automatisch mee. Van sokken tot boxers tot polo’s. Beter voor jezelf en voor het milieu. De perfecte combinatie.

Maakt testosteron de man?

Het verhaal van Max Moszkowicz

Energieloos, overgewicht en neerslachtigheid. Testosteron deficiëntie (TD) houdt soms meer in dan alleen een laag libido of erectieproblemen. Journalist en ervaringsdeskundige Max Moszkowicz (43) vertelt.

Max, wanneer begon jij last te krijgen van testosteron deficiëntie?

“Zo rond mijn 36e. Door de omstandigheden rondom de geboorte van mijn zoon zag ik mijn uiterlijk veranderen. Toch dacht ik niet gelijk: er is iets met mijn hormonen aan de hand. Bovendien zat ik in een enorm drukke periode qua werk. Door alle stress begon ik ’s avonds meer te drinken en ook gezond eten schoot erbij in. Mijn klachten verweet ik dan ook aan de gehele situatie.”

Wanneer had je door: er klopt iets niet?

“Toen ik na een jaar besloot weer gezonder te leven en eindelijk het sporten weer oppakte, merkte ik dat het afvallen en het opbouwen van spierkracht enorm lastig was. Ook viel het me op dat ik me structureel lamlendig voelde en continu energieloos was. Terwijl ik van nature juist een soort labrador ben; altijd vrolijk, energiek en sterk. Ik besloot op zelfonderzoek te gaan.”

Wanneer viel het kwartje?

“Toen ik een podcast luisterde van Joe Rogan en hij iets vertelde over testosteron deficiëntie (TD). Op het moment dat hij een lijst met hormonale klachten van mannen opnoemde, kon ik alleen maar denken: dit komt me wel heel bekend voor.”

En toen?

“Ik ben naar de huisarts gegaan en heb haar mijn bevindingen voorgelegd. Alleen had die nog nooit van testosteron deficiëntie gehoord. Gelukkig stond ze er wel voor open en werd ik doorverwezen.”

Ben je daar wat wijzer geworden?

“Absoluut. Als man begint vanaf je 35e je testosteron af te nemen, dat is een natuurlijk gegeven. Maar externe oorzaken kunnen dat proces versnellen. Nader onderzoek liet zien dat mijn testosteron-gehalte structureel aan de lage kant was, doch nét acceptabel. In eerste instantie was de focus dan ook het aanpakken van mijn leefstijl. Na drie maanden van beter leven was er een hele verbetering te zien, maar het hield niet over. Toen zijn we van behandeling gewijzigd. Al na één week merkte ik dat mijn kracht terugkwam, het afvallen makkelijker ging en ik meer energie had. En dat lamlendige gevoel eindelijk verdween. Een enorme game changer.”

Sindsdien vertel en schrijf je vaak openlijk over testosteron. Waarom?

“Door me bewust te worden van het probleem – en zeker ook de juiste aanpak – heb ik mijn leven weer teruggekregen. Dat gevoel gun ik anderen ook. Verder wil ik stigma’s wegnemen. Bijvoorbeeld dat testosteron deficiëntie niet louter een oudemannenkwaal is.”

Wat zou je andere mannen willen meegeven?

“Laat je informeren over testosteron deficiëntie, doe zelfonderzoek. Ga naar je huisarts en laat je doorverwijzen bij ernstige klachten. En bedenk dat je echt niet de enige bent en vooral: dat er oplossingen zijn!”

Kunnen mannen ook in de overgang zitten?

Vermoeidheid, prikkelbaarheid en minder zin in seks: symptomen die duiden op een tekort aan testosteron. Vanaf dertigjarige leeftijd neemt de hoeveelheid testosteron in het lichaam van de man af. Klachten doen niet altijd direct hieraan denken”, vertelt uroloog Jack Beck, “maar hebben bij een groep mannen veel impact.”

Tekenen dat testosteron afneemt bij mannen zijn vermoeidheid, somberheid en prikkelbaarheid. Andere klachten kunnen libidoverlies en erectieproblemen zijn. Deze symptomen treden niet altijd bij alle mannen op. Dit maakt de diagnose stellen vaak lastig. Daarom is meer openheid en bewustwording over dit onderwerp essentieel. Zeker ook omdat structureel een te laag testosteron-gehalte op de lange termijn tot bloedarmoede en botontkalking kan leiden, en een verhoogde kans op hart- en vaatziektes geeft. Testosteron deficiëntie moet dus zeker niet onderschat worden. Maar: elke man heeft op een zeker punt wel minder aanmaak van dit hormoon,” vertelt Jack Beck, die als uroloog verbonden is aan het St. Antonius Ziekenhuis.

Verminderd libido “Toch wordt de diagnose testosterontekort niet automatisch gesteld”, zegt Beck. Vermoeidheid en somberheid zijn symptomen die ook op iets anders kunnen wijzen dan testosteron deficiëntie. “Het is vaak een ander verhaal als een man bij de arts aanklopt met erectieproblemen en een verminderde zin in seks; meestal wordt dan sneller onderzocht hoe hoog de hoeveelheid testosteron in het lichaam is.”

testosteronverlies. Mannen met overgewicht en diabetes hebben overigens een grotere kans op klachten als gevolg van een tekort van dit hormoon.”

Naar de huisarts?

Een testosteron-tekort kan leiden tot bloedarmoede, botontkalking en geeft een verhoogde kans op hart- en vaatziektes’’

“Of er hulp nodig is, hangt voor een heel groot deel af van de ernst van de klachten en hoe ze worden beleefd”, benadrukt Beck. Bij de huisarts te rade gaan kan nuttig zijn. “Steeds minder zin hebben om te vrijen heeft soms een grote impact, bijvoorbeeld als de bewuste man zich terugtrekt en zijn partner vermoedt dat hij niet meer van hem of haar houdt of vreemdgaat, terwijl er iets heel anders aan de hand kan zijn. Het kan een probleem vormen, zeker als je nog dolgraag wilt vrijen. Andere mannen en partners vinden het helemaal niet erg als het libido wat afneemt, zeker als seks toch niet zo’n rol speelt in de relatie. Raadpleeg de huisarts dus vooral als je een behandelwens hebt bij erectieproblemen en een verminderd libido.”

Afname testosteron “Testosteron is voor mannen onmisbaar bij de vorming van verschillende geslachtskenmerken. Een afname – en een tekort op lange termijn- kan zijn oorsprong hebben in verschillende factoren. Voorbeelden zijn een verstoorde testosteronaanmaak en problemen met de testikels. Het lichaam bevat zelf bovendien een ‘anti-testosteronstof’ die het hormoon uitschakelt en die juist in hoeveelheid toeneemt met het ouder worden”, zegt Beck.

Het verlies van testosteron is daarnaast ook gewoon een natuurlijk proces dat hoort bij het ouder worden. De afname zet gemiddeld in vanaf dertigjarige leeftijd met ongeveer één procent per jaar. “Op zestigjarige leeftijd is dat dus een daling van dertig procent. Voor het testosterongehalte worden bloedwaarden gebruikt. Onder een waarde van vijftien kun je te maken krijgen met klachten. De één heeft meer testosteron dan de ander. Vermoedelijk zal iemand die als twintiger een hoge waarde van vijfendertig heeft bij het ouder worden weinig merken van het langzame

Testosteron aanvullen De huisarts kan bloed afnemen en aan de hand daarvan bepalen hoe het is gesteld met het testosterongehalte. Het bloedprikken gebeurt het best voor tien uur ‘s ochtends. Dit is omdat de testosteronaanmaak vooral ‘s nachts plaatsvindt en het gehalte in de ochtend piekt en naarmate de dag vordert afneemt. “Afhankelijk van de waarde kan er verder onderzoek of een behandeling volgen; meestal gebeurt dat bij een testosterongehalte van elf of lager. Soms is er een doorverwijzing naar een (huis)arts die is gespecialiseerd in hormoonbehandeling.”

Beck ziet zelf ook mannen met klachten als gevolg van testosterontekort op zijn spreekuur in het ziekenhuis. “Meestal is er eerst een intakegesprek, volgt daarna een lichamelijk onderzoek en een uitgebreid bloedonderzoek. Als daadwerkelijk blijkt dat er sprake is van een tekort, kunnen we testosteron gaan toedienen om het gehalte op peil te brengen. Dit kan door middel van onder andere een gel, tabletten of injecties om het tekort aan testosteron aan te vullen.”

Dr. Jack Beck

Uroloog St. Antonius Ziekenhuis

Geschreven door: Marjolein Straatman

FOTO: WARREN WONG

FOTO: MARC HAERS

WAT JE MOET WETEN OVER TESTOSTERON TEKORT

Testosteron is een hormoon dat een belangrijke rol speelt in het lichaam van de man. Met het ouder worden, neemt het testosterongehalte geleidelijk af. Dit is een normaal proces. Het vormt pas een probleem als er klachten ontstaan. Een tekort aan testosteron kan grote impact hebben op het welzijn én op de gezondheid van de man.

Testosteron

Bijna 40% van de mannen van 45 jaar en ouder heeft een tekort aan testosteron. Bij mannen met overgewicht en/of diabetes komt het zelfs vaker voor 1

Afvallen en een gezonde levensstijl zijn belangrijk in combinatie met testosteron therapie

Er wordt geschat dat slechts 5% van de mannen met Testosteron Deficiëntie wordt behandeld met testosteron therapie 2

Wil je weten of je last hebt van testosteron tekort, doe dan de test en krijg direct de uitslag.

TESTOSTERON

MEEST VOORKOMENDE KLACHTEN

TEST JE OP EEN TESTOSTERON TEKORT

Het verhaal van uitvinding, hoop en haargroei

Voor het gros van de mensen is een volle haardos iets vanzelfsprekends. We wassen het, stylen het misschien zelfs zonder veel aandacht te besteden aan het complexe proces dat zich onder de oppervlakte afspeelt. Haarverlies kan voor elke man een impactvolle ervaring zijn, met uiteenlopende (mentale) gevolgen.

Drs. Hans Van Montfort (71) boog zich hierover. Hij ontwikkelde een middel tegen haaruitval dat mannen en vrouwen helpt hun zelfvertrouwen en haar terug te krijgen.

Het begin van een reis De inspiratie voor veel grote uitvindingen komt voort uit een bescheiden begin. In het geval van drs. Van Montfort was dat bescheiden begin het haarverlies van zijn dochter. “Zoals veel mensen met haaruitval probeerden we een aantal behandelingen zonder succes.” Uiteindelijk besloot hij - met zijn achtergrond als arts - het heft in eigen handen te nemen. “Ik begon met het bestuderen van de manier waarop haar groeit. Na veel onderzoek en ontwikkeling kwam ik uiteindelijk tot een formule die niet alleen haar haaruitval stopt, maar ook nieuwe groei bevordert.”

Eerst zien dan geloven Edwin van Wooning, oprichter en directeur van de Haarstichting, is iemand die zo ongeveer elke behandeling voor haaruitval heeft geprobeerd. “Toen ik voor het eerst hoorde over het product, besloot ik onderzoek te doen naar dit haargroeiserum. De resultaten zagen er veelbelovend uit. Ik besloot het zelf te proberen. Niet alleen mijn haaruitval stabiliseerde, maar het is ook een fijn product in gebruik.” Ook het Chinese farmaceutische bedrijf Cutia Therapeutics testte het eerst met veel succes uit voordat ze het daar op de markt brachten.

Verlies de hoop niet Het succes van deze behandeling bracht drs. Van Montfort ertoe zijn product, Esthecin, te ontwikkelen als een commercieel product. Sinds de lancering heeft Esthecin veel positieve terugkoppelingen ontvangen van de gebruikers. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen.

Hans van Montfort Arts en onderzoeker

Haarscherp: de opkomst van haartransplantaties

Haartransplantaties lijken steeds populairder te worden. Maar wat moet je weten over haarverlies? En is een transplantatie wel altijd zinvol? Gerenommeerd haarchirurg dr. Bijan Feriduni vertelt.

Wat voor verschillende vormen van haarverlies zijn er bij mannen?

“Het kan genetisch zijn, dat noemen we androgenetica alopecia. Ook door auto-immuunziektes kun je te maken krijgen met vroegtijdig haarverlies. Zoals alopecia areata, dat kale plekken op bepaalde delen van het lichaam veroorzaakt. Verder kun je ook door medische behandelingen als chemotherapie, bestralingen en andere medicatie kampen met haarverlies. In mijn praktijk zie ik vooral mannen met androgenetica alopecia.”

Wat zijn de oorzaken van vroegtijdig haarverlies?

“Bij erfelijke haaruitval zorgt het hormoon dihydrotestosteron dat de groeicyclus van de haren wordt verstoord. In Europa heeft zo’n 70 procent van de mannen dit. Daardoor ben je gevoelig voor vroegtijdig haarverlies. Dat kan gebeuren als je 22 bent, maar ook begin veertig.”

Wat is de impact van op (vrij) jonge leeftijd kaal worden?

“Dat is zonder meer een heel gevoelig onderwerp. Zeker als je nog jong bent. Men wil er goed uitzien, voor zichzelf maar ook voor de omgeving. Opmerkingen van anderen kunnen er dan ook flink inhakken. Vaak wordt er van alles gedaan om het haarverlies te verbergen. Maar met haarpoeders, vitamines en speciale shampoo win je de strijd niet. Als vroegtijdig haarverlies in je genen zit, ontkom je er simpelweg niet aan.”

Haartransplantaties lijken meer geaccepteerd te worden en groeien qua aantal. Hoe komt dit?

“De anti-aging industrie groeit, ook voor mannen. To look young, to feel young, to be young, daar draait het steeds meer om. Een goed kapsel – zonder kale plekken of haarverlies – past daarbij. Qua acceptatie speelt social media zonder meer een grote rol. Je hoeft Instagram maar te openen en je vindt steeds meer advertenties en posts erover. Ten tweede speelt de verbetering van de techniek van haartransplantaties een rol. Vroeger moest er een stukje huid met haarzakjes worden weggesneden. Een vrij brute en zeker ook pijnlijke techniek. Tegenwoordig kunnen we haarfollikels met kleine naaldjes en betere technieken wegnemen. Dat geeft veel minder discomfort en maakt een haartransplantatie voor veel patiënten een stuk aantrekkelijker.”

Wat is uw advies voor mannen die vroegtijdig kaal worden en een haartransplantatie overwegen?

“Geloof niet alles wat er gezegd in advertenties en op sociale media. Laat je goed voorlichten door een expert en houd rekening met de lange termijn. Hoe jonger je begint met een transplantatie, hoe groter de kans dat er op de lange termijn meerdere ingrepen nodig zijn. Ik heb dan ook de voorkeur voor mannelijke patiënten tussen 35 en 55 jaar. Zodat we een goede indicatie kunnen geven qua eindfase van kaalheid. En er qua behandelplan een goede lange termijnplanning kan worden gemaakt.”

Geschreven door: Jolanda Hugens Kommers

Als vroegtijdig haarverlies in je genen zit, ontkom je er simpelweg niet aan’’

Dr. Bijan Feriduni Founder Dr. Feriduni Hair Clinic

Geschreven door: Lisette Jongerius

FOTO: SHUTTERSTOCK

Transparant in (haar)transplantaties: het belang van persoonlijke begeleiding en informatievoorziening

Mannen en vrouwen met haarproblemen kundig bijstaan: dat is het doel van haartransplantatiekliniek Omorfy in Bunnik. Daarbij staat transparantie bij de transplantatie voor hen centraal. Oprichter Wilssany Franse en behandelend arts Novia Mozart: “We zijn open en eerlijk in wat we doen.”

Haarfijn uitgelegd: Philip onderging een haartransplantatie

De 36-jarige Philip Ties – businessmanager bij een detacheringsorganisatie én oud-profvoetballer – stapte afgelopen december bij Omorfy Haarkliniek binnen. Haarverlies zit in de familie. Het is niet iets dat hem stoorde, toch ging hij voor een behandeling. Hij kijkt tevreden terug.

Mijn zwager heeft een aantal jaren geleden een haartransplantatie ondergaan. Bij hem vond ik het heel mooi. Ik had inhammen, maar die gaven me eigenlijk geen problemen. Toch ben ik, vrij impulsief, naar Omorfy gegaan. Uit ijdelheid, denk ik.”

Binnen drie kwartier en drie weken “Tijdens het eerste gesprek in de kliniek leggen ze je heel goed uit hoe de behandeling in z’n werk gaat. Niet alleen leggen ze de techniek uit, ook vertellen ze met welke apparatuur ze werken, wat de resultaten zijn en wat de nazorg inhoudt. Een heel informatief gesprek!”

We zien veel mensen met bijvoorbeeld kale plekken of haaruitval.

Dat komt bij zowel mannen als vrouwen voor”, vertelt Wilssany. Het is cruciaal dat cliënten goed geïnformeerd worden. “We leveren veel informatie. Een transplantatie is veel meer dan iets dat je koopt, het is geen product. Het gaat om een langdurig proces van in totaal twaalf maanden. Wat we vaak zien is dat mensen zonder dat ze veel weten kiezen voor een kliniek, meestal omdat het financieel aantrekkelijk is.’’

‘‘Wij focussen ons vooral op het leveren van kwaliteit en uitstekende (na)zorg. Hierbij zorgen we ervoor dat er geen kapot donorgebied op de achterkant van het hoofd zit. Een kapot donorgebied is verlittekende huid waar kale plekken zijn ontstaan door een te grote boor. Dit zal na onze behandeling absoluut nooit het geval zijn. Door onze behandeling wordt de huid altijd intact gehouden, voor behandelingen in de toekomst, mocht dit nodig zijn. Dit vinden wij van groot belang.”

“Wij werken heel precies, door bijvoorbeeld enkel met een bijzonder, kleiner boortje te werken, wat grote voordelen kent. Zo blijft namelijk het donorgebied mooi.”

Voorlichting en persoonlijke aandacht “Persoonlijke aandacht is gedurende dit traject van groot belang”, vervolgt Wilssany stellig. “We begeleiden klanten in het hele proces. Gedurende een heel jaar, komen cliënten iedere drie maanden terug voor een bloedplasmabehandeling en een controle.”

“Cliënten komen eerst bij ons op consult. Onze voornaamste prioriteit is de cliënt goed voor te lichten over wat de behandeling inhoudt. Want alleen met de juiste kennis kunnen ze een afweging maken, of de behandeling voor hen passend is. Het consult is overigens geheel kosteloos en vrijblijvend. Beslist de cliënt tot een behandeling, dan plannen we die in. Een week voor de afspraak volgt een voorbereidingsgesprek. Daarin vertellen we bijvoorbeeld dat je geen koffie of alcohol mag drinken en dat je gemakkelijke kleding moet aantrekken

voor de behandeling. De cliënt heeft uiteraard op alle momenten gedurende het proces de mogelijkheid om vragen te stellen. Ook in onze extra persoonlijke aandacht onderscheiden wij ons namelijk. Het begint bij het consult en eindigt pas na 12 maanden bij de eindcontrole. Elke drie maanden vindt een vervolgafspraak plaats, omdat naast persoonlijk contact, ook adequate nazorg bij ons ook centraal staat. Ook hierdoor blijven wij nauw contact behouden met onze cliënten.”

Zorgvuldig werken “Voor een behandeling zijn een arts en twee of drie technische assistenten aanwezig; één team per cliënt. Op de dag van de behandeling ben je al vroeg in de kliniek aanwezig.”

Wilssany: “De cliënt wordt gedurende de hele behandeling bijgestaan. Gezonde spanning blijft er altijd. Na het tekenen van haarlijn en kruin volgt het maken van vooraf-foto’s. Vervolgens wordt het haar geheel of gedeeltelijk weggeschoren. We hebben een kapper in dienst die ervoor zorgt dat je na afloop een net kapsel hebt. En we werken samen met kappers in heel Nederland, die we speciaal trainen op nazorg na transplantatie. Na verdoving van het donorgebied, worden de haren weggehaald. Dit is heel precies werk. Vlak voor de lunch is dat klaar; dan volgt verdoving van het gebied waar de haren komen. Na de lunch worden gatjes in de huid gemaakt, waarna de haren hun plaats krijgen. De totale duur van de behandeling is zo’n acht tot negen uur.”

“De klant komt vervolgens nog twee keer terug om zijn of haar hoofd te wassen en zo de huid te reinigen. Dit wordt drie dagen na de behandeling gedaan in het donor gebied en zeven dagen na de behandeling in het ontvangstgebied. Hierin zijn we uniek. Na de behandeling is tevens geen verband nodig, omdat onze instrumenten zo klein zijn. De behandeling geeft weinig zwelling en vrijwel geen pijn.”

Het intakegesprek eind december duurde zo’n drie kwartier. “Drie weken later had ik al een afspraak voor de behandeling. Ze vertelden dat de winter hét ideale moment was voor een behandeling. Dan heb je immers vaak een muts op.”

“Je loopt een paar weken met een kaal hoofd rond, maar dat is het dan ook. Ik vond het niet zo spannend. Mensen vinden het heel mooi geworden, het is voor mij ook zeker geen taboe. Ik ken best mensen die het heel lastig vinden om het ter sprake te brengen, maar dat heb ik niet. Ik deed het puur voor mezelf, fijn dat anderen het ook positief beoordelen.”

“De behandeling viel me eigenlijk wel mee. Je krijgt prikken in je hoofd. Ik zat de hele dag in een stoel, daar was ik aan het eind van de dag wel klaar mee”, glimlacht hij. “’s Ochtends halen ze de haartjes eruit en ’s middags planten ze die er weer in. Intussen word je goed verzorgd, met bijvoorbeeld een goede lunch. Het is wel grappig: ze halen eerst de haartjes uit je hoofd, vervolgens schieten ze gaatjes in je hoofd. In mijn geval zo’n tweeduizend.”

De nazorg

“Na de behandeling mag je niet op je hoofd liggen, dus je slaapt met een nekkussentje voor in de auto. Dat was prima te doen. Alleen op dag vier zag ik er wel uit als Rico Verhoeven die helemaal in elkaar geslagen was. Ik had een heel duf gezicht, omdat de zwellingen langzaam naar je ogen zakken. Dat was wel grappig.”

“Het was een hele prettige ervaring. De uitleg is prima en ik werd erg op mijn gemak gesteld. En tijdens de controlebezoeken –eens in het kwartaal – is het contact goed. Mijn hoofd genas ook volgens planning, dus ik ben erg blij dat ik de behandeling ben ondergaan!”

Geschreven door: Johan Koning

Novia Mozart Behandelend arts

Geschreven door: Johan Koning

Wilssany Franse Oprichter Omorfy Na

Voor

Welke radioactieve stoffen kunnen een steentje bijdragen in de behandeling van kanker? NRG | PALLAS onderzoekt dit in FIELD-LAB-verband. R&D Manager Medical Isotopes Karlijn van der Schilden vertelt hoe de vlag erbij hangt.

Nieuwe nucleaire medicijnen in de strijd tegen kanker… Hoe zit dat?

“Dat gebeurt al wel, maar daarvoor moet eerst grondig onderzoek worden verricht. Dat doen we bij FIELD-LAB. Dit is een samenwerkingsverband met een ontwikkelingsfaciliteit voor nieuwe nucleaire medicijnen voor kanker. Ons doel is om de ontwikkeling van dit type medicatie te versnellen, zodat de klinische fases 1 en 2 van wetenschappelijk onderzoek in ziekenhuizen een boost krijgen. Waardoor vervolgens deze behandelingen weer sneller geregistreerd worden en op de Nederlandse markt komen.”

Welke instanties zijn betrokken bij FIELD-LAB?

“Het FIELD-LAB is een initiatief van NRG|PALLAS, waar ik zelf werk. Dit is een Nederlands bedrijf wat medische isotopen produceert met de reactor in Petten. Dagelijks hebben 30.000 patiënten baat van de radioactieve grondstoffen uit onze reactor. Voor FIELD-LAB werken we samen met verschillende industriële partners maar ook ziekenhuizen. Denk aan het Nederlands Kanker Instituut, AMC Locatie VUmc, Erasmus MC en het Radboudumc.”

Sinds 2019 doet FIELD-LAB onderzoek naar de productie van Lutetium-177. Wat is dat?

“In het kort gezegd is Lutetium een radioactieve stof, die in de vorm van bestraling goed kan werken tegen tumoren. Het wordt al succesvol toegepast bij neuro-endocrine tumoren die veelal in de alvleesklier, de longen en het maag- en darmstelsel ontstaan. Uit onderzoek blijkt dat deze stof ook uitkomst biedt bij uitgezaaide prostaatkanker. Genezen, dat lukt er voor alsnog niet mee. Het middel is levensverlengend en kan echt uitkomst bieden voor uitbehandelde patiënten met uitgezaaide prostaatkanker.”

Staan er nog andere innovaties op stapel die kunnen bijdragen aan de behandeling van kanker?

“Ik verwacht dat Lutetium-177 ook voor behandeling van andere kankersoorten zal worden gebruikt. Als een op zichzelf staande behandeling of in combinatie met andere isotopen. En dat artsen per individu beter kunnen inschatten met welke dosis een bepaalde therapie aanslaat. Waardoor er meer zorg op maat gegeven kan worden, met ook nog eens een effectiever resultaat. Daar hopen wij als FIELD-LAB in ieder geval een steentje aan bij te dragen!”

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door

Geschreven door: Lisette Jongerius

Revolutionaire therapie tegen prostaatkanker

Hormoon- en chemotherapie. Voor veel patiënten met prostaatkanker is dit onontkoombaar. In onder andere Duitsland en Australië worden veelbelovende resultaten geboekt met radioactieve PSMA-therapie. Volgt Nederland ook?

Dr. Daniela Oprea-Lager, u bent nucleair geneeskundige en voorzitter van PSMA forum NL. Wat is PSMA precies?

“PSMA staat voor ‘prostaat-specifiek membraan antigeen’ en is een eiwit dat zich op de oppervlakte van prostaatkankercellen bevindt. Na jarenlang wetenschappelijk onderzoek zijn verschillende radioactieve stoffen ontwikkeld, die zich kunnen binden aan het PSMA-eiwit. De zo ontstane radioactief PSMA wordt ingespoten in de bloedbaan om prostaatkanker in beeld te brengen. Ook kan PSMA worden gebruikt als therapie, om andere stoffen naar de tumor te brengen. Een van die stoffen is het radioactieve Lutetium-177, dat straling afgeeft. Deze straling kan schade aanrichten aan het DNA, waardoor kankercellen vernietigd worden.”

Wat kan PSMA voor patiënten met prostaatkanker betekenen?

“Door PSMA te koppelen aan een radioactieve stof, kunnen kankercellen eerder én veel beter in beeld worden gebracht. Zo kunnen wij als arts letterlijk zien waar de kanker zich bevindt. En daardoor een betere diagnostiek verrichten. Daarnaast kunnen patiënten met een hogere dosis radioactief PSMA behandeld worden, doordat het helpt tumorcellen te doden. Die dubbele functie maakt PSMA een unicum in de medische wereld.”

Wanneer kom je in aanmerking voor PSMA-therapie?

“Allereerst is het belangrijk dat er voldoende PSMA-eiwit op de kankercellen zit en zichtbaar is. Je kunt immers niet iets behandelen wat je niet ziet. Ook kijken we altijd naar de beenmerg-reserves en de nierfuncties van een patiënt. Een behandeling met PSMA heeft daar namelijk invloed op. En als er sprake is van prostaatkanker met uitzaaiingen in de organen, is er een kans dat de therapie minder goed aanslaat. Echter, bij uitzaaiingen in de botten en lymfklieren – wat gebruikelijker is

bij dit type kanker – kan PSMA wél worden aangeboden.”

Wat zijn de voordelen?

“Met PSMA kunnen we met meer gemak meer prostaatkankerpatiënten effectiever helpen. Bovendien is het een therapie die poliklinisch gegeven kan worden. Zo’n zes à acht uur na de therapie kan je gewoon weer naar huis. Nog een grote plus: de bijwerkingen van PSMA zijn veel milder dan bijvoorbeeld chemotherapie. Verder blijkt uit onderzoek dat uitbehandelde patiënten dankzij Lu-177-PSMA therapie een extra levenstijd van 4 kwalitatieve maanden kregen. Een mooie bonus. Plus dat bij circa 25 procent van de patiënten een zeer goede respons werd gezien, die een veel langere overlevingswinst kan opleveren dan 4 maanden.”

Wat kan PSMA in de toekomst betekenen voor prostaatkanker?

“Momenteel is Lu-177-PSMA therapie nog niet geregistreerd in Nederland en wordt deze nog niet vergoed. Ik verwacht echter dat dat binnen een paar jaar gaat gebeuren. Want dit is echt een revolutionaire ontwikkeling tegen prostaatkanker. Ik heb dan ook goede hoop dat vele generaties patiënten ervan gaan profiteren. Ook heb ik hoge verwachtingen van een combinatie van behandelingen. Dat zou zomaar voor veel patiënten een nieuwe horizon kunnen betekenen.”

Disclaimer: PSMA Forum NL is verantwoordelijk voor de inhoud van dit artikel. Bekijk de website voor meer informatie: www.psmaforum.nl

Dr. Daniela Oprea-Lager Nucleair geneeskundige en voorzitter van PSMA forum NL

Geschreven door: Lisette Jongerius

Wat een radioactieve stof kan betekenen voor prostaatkanker

Karlijn van der Schilden R&D Manager Medical Isotopes

Door PSMA kunnen kankercellen eerder én beter in beeld worden gebracht’’

Mannelijke onvruchtbaarheid: Het verborgen taboe

Joost Kadijk en zijn vrouw wilden een gezin stichten. Iedereen om hen heen had kinderen. “Dat doen we wel even”, dachten ze. Maar helaas, zowel Joost als zijn vrouw bleken onvruchtbaar. Ze zeiden ja tegen het proberen van IVF, maar niet meer dan drie keer. Helaas bleef het gewenste resultaat uit.

Het slechte nieuws

“We waren er kapot van. We hadden er altijd van gedroomd een gezin te stichten en kinderen te krijgen. Het nieuws voelde als een onvoldoende voor een belangrijk examen of een teleurstellend rapport. We rouwden intens om het leven dat we voor ogen hadden. Je rouwt, maar je kunt niet iets begraven. We merkten uiteindelijk dat onze liefde voor elkaar groter was dan onze kinderwens. Onze relatie is erdoor verstevigd, kan ik nu achteraf zeggen. Het krijgen van kinderen is geen garantie van een goed leven.”

Twintig jaar gewacht

“Pas onlangs voelde ik me geroepen mijn verhaal te delen en het taboe rond mannelijke onvruchtbaarheid te doorbreken. Vooral mannen schamen zich. Je praat er niet over bij de koffieautomaat. Daarom schreef ik mijn boek, een verslag uit de eerste hand van mijn ervaringen.” Hij hoopt

mannen hiermee te helpen. “Onvruchtbaarheid en tot het besef komen dat je geen kinderen kunt krijgen is een trauma. Niet alleen voor de vrouw- maar ook voor de man. Ik heb dit boek geschreven omdat ik zelf twintig jaar geleden graag deze informatie had gehad. Dit zou mij geholpen hebben en ik hoop dat ik mannen er nu mee kan helpen.”

Onvruchtbaarheid niet alleen een vrouwenkwestie

De impact van onvruchtbaarheid op mannen wordt vaak overschaduwd door de aandacht voor de vruchtbaarheid van vrouwen. Dit komt deels doordat onvruchtbaarheid nog steeds wordt gezien als een vrouwenkwestie - ook al zijn er twee mensen nodig om een baby te maken. Daardoor voelen mannen zich vaak buiten het gesprek gehouden en worstelen ze met hun eigen gevoelens van verdriet, woede en verlies. Dit kan leiden tot gevoelens van

isolatie en eenzaamheid, die op hun beurt het gevoel van mislukking en ontoereikendheid dat veel mannen voelen als ze met onvruchtbaarheid worden geconfronteerd, kunnen verergeren.

Healthy habits

“Ik hoop dat alle jonge mensen nadenken over hun huidige gewoonten.

Bijvoorbeeld zwaar alcoholgebruik, roken, drugsgebruik, of het gebruik van prestatie bevorderende stimulerende middelen in de sport kunnen allemaal een negatieve invloed hebben op de vruchtbaarheid.”

Help het taboe te verbreken Helaas wordt mannelijke onvruchtbaarheid nog vaak als taboe beschouwd. Als je een man bent die worstelt met onvruchtbaarheid. Het is echter belangrijk om te onthouden dat je niet alleen staat in je ervaring. Patiëntenorganisaties zoals Freya bieden steun aan mannen die te maken hebben met onvruchtbaarheid, en er zijn hulpmiddelen beschikbaar zoals het boek van Joost. “Ik noem deze mannen, mijn bondgenoten”, zegt Joost. “Het kan moeilijk zijn om over je worstelingen te spreken. Mijn advies is als je je geïsoleerd of alleen voelt, neem dan contact op met een vertrouwde vriend of familielid, of zoek professionele hulp. Lucht je hart. Onthoud dat je niet verantwoordelijk bent voor je onvruchtbaarheid; het is niet jouw schuld. Lijd niet in stilte- zoek steun.”

Drie dingen over sperma die je moét weten

Joost Kadijk Auteur “Een Praktische gids voor Kinderloze Vaders” Geschreven door: Jolanda Hugens Kommers

Als plassen voor de man een last wordt!

Bij de man ontstaan plasklachten in toenemende mate gedurende het leven. Daarbij krijgen mannen steeds meer moeite met plassen, en bij aandrang duurt het even voordat de plas verschijnt, ook wordt de straal minder krachtig en ontstaan klachten van nadruppelen.

Waarom de prostaat lastig kan worden bij het plassen Deze klachten kunnen te maken hebben met een groeiende prostaat. Doordat de prostaat groeit (meestal goedaardig) kan het door de ligging van de prostaat voorkomen dat de plasbuis wordt dichtgedrukt en de plas gaat stagneren. Een slappe straal met onderbrekingen en soms een onvolledige lediging van de blaas. Daardoor zit de blaas sneller opnieuw vol, wat leidt tot een hogere frequentie van plassen. Dat kan als hinderlijk worden ervaren, maar kan in sommige omstandigheden ook zeer ongewenst zijn, vooral ‘s nachts.

“ ’s nachts frequent plassen heeft ook invloed op de nachtrust en kan tot vermoeidheid leiden.”

Bij de “ouder” wordende man, wordt de prostaat groter

De prostaat wordt bij de man groter gedurende zijn leven en meestal is dat een goedaardig proces. Soms kan echter ook een kwaadaardige ontwikkeling van de prostaat plaatsvinden. Daar merkt de man eerst niets van maar als het groeit neemt de prostaat ruimte in.

Het is goed daaraan aandacht te besteden, door regelmatig de prostaat te laten onderzoeken, bijvoorbeeld door een rectaal toucher. Daarbij kan het bepalen van de PSAwaarde (Prostaat Specifiek Antigeen) in het bloed helpen, hoewel het geen specifieke marker is voor kanker, want stijging van de waarde vindt ook plaats bij het goedaardig groeien van de prostaat en bij een ontsteking

van de prostaat.

Prostaatkanker merk je vaak pas bij een zekere afmeting en bij uitzaaiingen, bijvoorbeeld bij pijn in de rug. Daarom willen veel mannen hun PSA laten meten, als een soort geruststelling. Het lastige is dat het PSA niet één op één aan kanker kan worden gerelateerd. Een afweging is dus op zijn plaats!

Wat veroorzaakt nog meer plasklachten Er zijn veel meer oorzaken voor plasklachten dan alleen door de grootte van de blaas en prostaat, ook een blaasontsteking en problemen met de bekkenbodem spelen een rol.

Hulp

Het is aan te raden om naar de arts te gaan als er plasklachten ontstaan, bijvoorbeeld bij vaak nachtelijk plassen, kleine beetjes plassen en frequent plassen met kleine straal. Het advies is om er niet mee te blijven tobben, omdat mannen vaak de neiging hebben de klachten te negeren in de gedachte dat het vanzelf wel beter zal gaan.

Dr. de Boer behandelt ook: Erectiestoornissen Vroege, trage of geen ejaculatie Libidostoornissen Energie problemen door te laag testosteron Obstructieve - en overactieve blaas Bekkenbodemklachten

MEER INFO | www.dbmgz.nl | 030 662 8327 contact@dbmgz.nl

“Zo ken ik een postbezorger die zijn plas niet kan ophouden en moet “wild” plassen.”

dr. (L.J.) Bert-Jan de Boer Mannenarts en medisch seksuoloog FECSM

Mannenkliniek De Boer Bilthoven

Mannenkliniek De Boer zorg vergoed uit het basispakket (1e lijn)

UNIEKE

TERUGKOOP GARANTIE

De duidelijke folder is uitvoerig doorgeplozen. De heer de Bruin kan niet wachten tot de custom made vierwieler geleverd wordt. “Ik ben nog redelijk gezond, maar er is altijd wind en mijn evenwicht wordt minder. Er zijn smalle polderwegen met grotere voertuigen dan voorheen. Ik voel me hier niet meer prettig bij. De stabiele 4Wieler is dé oplossing voor mij. Het sturen voelt wat anders aan, maar het gaat haast als vanzelf. Ik raad iedereen echt aan om op tijd over te stappen als je bang bent om te vallen”.

Uden

In Uden is sinds kort Mevrouw Rovers (93) weer fietsend te zien. Een wonder. Door alles en iedereen afgeschreven vanwege haar rug en reuma kun je haar als het even kan op een duofiets genietend en gezellig kletsend voorbij zien ‘snellen’. “Daar ben ik echt, schrijf het maar in grote letters op, héél blij om. De beweging, de stabiliteit, het gemak én het ultieme gevoel dat de angst weg is om te vallen. Het verbaast me dan ook zeer dat ik nog geen andere vierwielers langs zie komen”.

Tot voor kort kon mevrouw Willemsen met een dwarslaesie de omgeving niet meer bewegend beleven. “Ik wil de rest van mijn leven fietsen. Het praten gaat vanzelf wel. Ik moet en wil in beweging blijven. Stilzitten is niks voor mij. In een driewieler bleef de angst om te vallen. Het voelde niet helemaal stabiel aan. Daarom ben ik blijven zoeken naar iets stabielers. En toen kwam ik gelukkig in Leiden bij 4Wielers uit. Een veilig en vertrouwd fietstochtje naar Utrecht kan weer. Ik durf het weer en het is geen probleem meer”.

Kunt u onverhoopt (max. 2 jaar na aankoop) de fiets niet meer gebruiken? Dan nemen wij de fiets terug. U betaalt alleen over de gebruiksperiode. Een hele zorg minder!

Bent u het veilige en vertrouwde gevoel op de fiets kwijt? Misschien door ouderdom, lichamelijke beperking of onzekerheid? Er is nu een fiets die u de vrijheid van het fietsen weer zal teruggeven!

“DE STABIELE VIERWIELER IS DÉ OPLOSSING VOOR MIJ”.

“EEN VEILIG FIETSTOCHTJE NAAR UTRECHT KAN WEER”.

“IK KAN NIET MEER VALLEN EN BEN DAAR HÉÉL BLIJ MEE”.

Medemblik