De Zintuigen by Mediaplanet Publishing House B.V.

Dit is een commerciële uitgave verspreid met de Telegraaf. De redactie van de Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

DE ZINTUIGEN

Hoor weer helder: een nieuw begin voor je gehoor. Pagina 3

Zie de toekomst scherp: de helft van de jongeren heeft myopie. Pagina 4 & 5

Innovatieve software maakt spraak helder voor iedereen. Pagina 6

Digitale oplossingen voor een groeiende zorgvraag. Pagina 6

Erbij blijven horen, van jong tot oud!

In een wereld waarin technologie ons dagelijks leven steeds meer beïnvloedt, is het van cruciaal belang dat we de “hoorzorg” voor onszelf niet vergeten. Voor mensen met licht, matig tot zelfs ernstig gehoorverlies biedt audiometrie op afstand en het online aanpassen van hoortoestellen een veelbelovende oplossing.

Dit kan vaak, maar niet altijd, met slechts één bezoek aan de audicien worden bereikt, wat de toegankelijkheid van gehoorrevalidatie vergroot. Het gebruik van “Over The Counter” hoortoestellen kan bovendien een adequaat gehoorrevalidatieresultaat opleveren voor licht tot matig slechthorenden.

INNOVATIEVE TECHNOLOGIEËN EN GEHOORREVALIDATIE

De integratie van Artificial Intelligence, Machine Learning en Virtual Reality in gehoorrevalidatie biedt nieuwe mogelijkheden, vooral voor slechthorenden en tinnituspatiënten. Deze technologieën kunnen in combinatie met cognitieve training een waardevolle aanvulling zijn. Mobiele apps kunnen helpen om de achterstand in gehoorrevalidatie in ontwikkelings-

landen te verkleinen, wat een belangrijke stap is in het verbeteren van de levenskwaliteit wereldwijd.

UITDAGINGEN VOOR OUDEREN EN PERSOONLIJKE BEGELEIDING

Toch is het belangrijk te erkennen dat niet iedereen zich comfortabel voelt bij deze technologische innovaties. Voor de eenzame oudere die slechter hoort, kan de complexiteit van deze oplossingen overweldigend zijn. Deze groep heeft vaak behoefte aan eenvoudige, persoonlijke oplossingen en direct contact met zorgprofessionals. De audicien van de toekomst zal zich dan ook vooral richten op begeleiding van deze cliënten, waarbij onbehandeld gehoorverlies centraal staat. Technische problemen met hoortoestellen kunnen steeds vaker op afstand worden opgelost, waardoor audiciens meer tijd kunnen besteden aan complexe zorgvragen en counseling.

Maak doven en slechthorenden

weer onderdeel van het groepsgesprek

Toen Jari Hazelebach merkte hoe zijn ouders door hun doofheid werden beperkt in het leven, gingen hij en zijn compagnon Marcel van der Ven gedreven aan de slag om een oplossing te vinden. Het resultaat: de Speaksee Microphone Kit, wereldwijd het eerste apparaat dat groepsgesprekken tot negen personen nauwkeurig omzet naar tekst. Een hulpmiddel dat doven en slechthorenden weer volwaardig betrekt in ieder gesprek.

HET MOOIE AAN SPEAKSEE IS DAT HET IS ONTSTAAN UIT EEN INTRINSIEKE MOTIVATIE. KUN JE DAAR WAT MEER OVER VERTELLEN?

“Dat mijn ouders allebei doof zijn heeft mij niet heel erg beïnvloed, totdat ik merkte wat het met ze deed. Dat was pijnlijk om te zien. Voor mijn vader was het enorm vermoeiend om op zijn werk niet te kunnen volgen wat er werd gezegd. Mijn moeder is een heel sociaal mens, maar ik merkte dat ze zich bij gezellige familiedagen steeds meer buitengesloten voelde. Dat was voor mijn vader en mij de aanleiding om na te denken over mogelijke oplossingen: hoe kunnen we ervoor zorgen dat een dove of slechthorende altijd en overal alle gesprekken kan volgen zonder daarbij afhankelijk te zijn van anderen?”

EN DAAR KWAM DE SPEAKSEE MICROPHONE KIT UIT. KUN JE TOELICHTEN HOE DAT

PRECIES WERKT?

“Het is een set met drie draagbare microfoons, die binnenkort uitgebreid kan worden naar negen stuks.. Met behulp van spraakherkenningstechnologie wordt spraak omgezet in geschreven tekst op een smartphone of tablet. Dat gebeurt in minder dan één seconde. Verschillende kleuren helpen om te zien wie wat zegt. Uit onderzoek van een audioloog van het Radboud UMC is

Speaksee als beste naar voren gekomen met een foutmarge van slechts drie procent.”

WAAROM IS DIT BELANGRIJK?

“Er ontstaat al snel een sociaal isolement als doven en slechthorenden het moeilijk vinden om te communiceren met vrienden of familie. Daar bovenop is er ook nog eens een enorm tekort aan tolken en zijn hoortoestellen of solo apparatuur niet altijd voldoende om groepsgesprekken toegankelijk te maken. Contact met anderen is het belangrijkste om op de lange termijn gelukkig te blijven, blijkt ook uit onderzoeken. Op het moment dat niet meer kan, is dat natuurlijk heel erg schrijnend.”

KUN JE DAT ILLUSTREREN MET

EEN VOORBEELD?

“Een oudere man die steeds slechter ging horen, staat me nog goed bij. Hij kon daardoor niet meer met zijn kleinkinderen communiceren. De enige manier was middels een whiteboard waar zijn kleinkinderen op schreven. Toen hij Speaksee voor het eerst gebruikte, droeg iedereen in de ruimte de microfoon. Toen kon hij voor het eerst weer meekrijgen wat zijn kleinkinderen tijdens het spelen tegen elkaar zeiden. Hij voelde voor het eerst weer die verbinding – hij kon dus ook weer reageren op dingen, waardoor zijn klein-

PREVENTIE EN BEWUSTWORDING VAN GEHOORVERLIES

Preventie van onbehandeld gehoorverlies is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoorzorgprofessionals en patiëntenorganisaties moeten zich actief inzetten om bewustwording te creëren, niet alleen bij de overheid, maar ook bij andere zorgverleners zoals huisen bedrijfsartsen en geriaters. Eenvoudige, laagdrempelige gehoorscreening is van belang om onbehandeld gehoorverlies aan te pakken. Daarmee wordt uitval op het werk voorkomen en helpt het ouderen om isolement, eenzaamheid, achteruitgang in cognitie en beginnende dementie uit te stellen of zelfs te voorkomen. Bewustwording is daarbij van groot belang, bij huisen bedrijfsartsen, bij de omgeving van de oudere slechthorende en bij het grote publiek. Het toevoegen van live en online gehoortesten aan zogenaamde fitheidstesten kan helpen om die bewustwording te creëren en te vergroten.

GEHOORBEWUSTZIJN

VERGROTEN: VAN JONG TOT OUD

De doelgroep is breed: niet alleen ouderen, maar ook jongeren. Oplossingen liggen in de promotie van gehoorbescherming (jongeren) en het dragen van “oortjes” als opstap naar hoortoestellen (ouderen, en ook oudere jongeren). Het begint echter bij “awareness”.

De toekomst van gehoorrevalidatie ligt in een combinatie van technologie en persoonlijke benadering. De rol van de audicien zal evolueren, maar de menselijke connectie blijft essentieel. Laten we samen werken aan een inclusieve samenleving waarin iedereen, ongeacht gehoorvermogen, de ondersteuning krijgt die nodig is.

kinderen zich ook weer meer verbonden voelden met hun opa. Dat soort verhalen laten mooi zien welke impact deelnemen en communiceren kan hebben.”

WORDT DE SPEAKSEE KIT

VERGOED DOOR ZORGVERZEKERAARS?

“We staan in contact met vrijwel alle audiologische centra in Nederland. De Hoorinfotheken van de audiologische centra hebben een Microphone Kit die ze kunnen demonstreren. De audiologen kunnen ook een proef aanvragen voor geïnteresseerden. Privé wordt de Speaksee Microphone Kit volledig vergoed door vrijwel alle zorgverzekeraars. Daarmee hebben we 94% dekking van alle verzekerden. Voor de werkomgeving wordt Speaksee vergoed door het UWV; tot aan negen microfoons kunnen volledig worden vergoed.”

Meer informatie? Scan de QR-code of ga naar speak-see.com

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Speaksee.

JARI HAZELEBACH CO-FOUNDER SPEAKSEE

DR. IR. JAN DE LAAT - KLINISCH FYSICUS AUDIOLOOG

Een nieuw gehoor, een nieuw leven

maar

waarom slechts half?

Een hoorapparaat, dat kennen we allemaal wel. Maar wist je dat een cochleair implantaat (CI) ook uitkomst biedt bij (ernstig) gehoorverlies? Een gehoorexpert en een ervaringsdeskundige lichten toe.

GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS

Ruim 20 jaar lang drukte het progressieve gehoorverlies van Mary van Blerck (55) een flinke stempel op haar leven. Vanwege otosclerose gebruikte ze hoortoestellen, maar dat werd steeds minder effectief. Daardoor raakte ze steeds meer in een isolement, zo vertelt ze. “Op mijn werk lunchte ik vaak alleen, omdat de drukke bedrijfskantine te lawaaierig voor me was. Telefoneren werd steeds moeilijker en op feestjes voelde ik vaak me buitengesloten omdat ik gesprekken en grapjes niet meer mee kreeg.” Gehoorverlies is een stille handicap met een flinke impact, stelt Mary. “Omdat het onzichtbaar is, moet je steeds uitleggen wat je nodig hebt. Dat is kwetsbaar, intens en maakt ook eenzaam.”

GEHOORVERLIES EN COGNITIEVE

ACHTERUITGANG

Ook Leo De Raeve benadrukt hoe ingrijpend gehoorverlies en doofheid is. Hij is directeur van het Onafhankelijk Informatiecentrum over Cochleaire Implantatie (ONICI) en bestuurslid bij het World Hearing Forum (WHO).

“Hoe slechter je hoort, hoe harder je hersenen moeten werken om geluid te interpreteren en te compenseren”, legt hij uit. “En die impact gaat verder dan zwak spraak verstaan en extreme vermoeidheid. Mensen met gehoorverlies presteren minder op het werk en raken sneller geïsoleerd. Daarnaast toont onderzoek aan dat onbehandeld gehoorverlies leidt tot cognitieve achteruitgang. En zelfs het risico op dementie kan verhogen. Je krijgt namelijk minder auditieve prikkels binnen, wat het geheugen en de mentale scherpte beïnvloedt. Dat betekent niet dat je meteen dementie krijgt als je slechter gaat horen. Maar hoe langer je wacht met een gehooroplossing, hoe groter de impact op je cognitieve vaardigheden.”

“Dankzij mijn implantaat geniet ik weer van live muziek en gesprekken.”

EEN COCHLEAIR IMPLANTAAT ALS OPLOSSING

Als hoortoestellen niet meer volstaan, kan een cochleair implantaat (CI) uitkomst bieden.

“Dit kleine apparaatje wordt via een eenvoudige ingreep geplaatst en stimuleert direct de gehoorzenuw in het slakkenhuis,” legt Leo uit.

“Je hoeft niet volledig doof te zijn om in aanmerking te komen. Als je nog maar 60 tot 70 decibel hoort en spraak verstaan lastig wordt, is een CI het overwegen waard. De WHO erkent het zelfs als een van de beste medische hulpmiddelen bij gehoorverlies.”

MEER KWALITEIT VAN LEVEN

Ook Mary besloot voor een CI te gaan. “Mijn werk draait om communicatie, maar zelfs met

hulpmiddelen werd dat steeds moeilijker. Ook privé dreigde sociaal isolement. Ik voelde: als dit zo doorgaat, val ik om. Op aanraden van mijn arts ben ik daarom overstag gegaan. In de zomer van 2022 kreeg ik mijn implantaat.”

Een beslissing waar Mary nog altijd erg blij mee is. “Ik ben dol op muziek. Vroeger verstond ik de songteksten van liedjes niet, maar met mijn CI wél! Ook gesprekken volgen kost me nu veel minder energie. En het mooiste? Ik hoor de vogels weer fluiten!” Toch benadrukt ze dat een implantaat geen wondermiddel is. “Je moet wennen en leren omgaan met beperkingen. Zo kan ik nog steeds niet naar een groot stadionconcert, maar wel naar een kleinere zaal. Maar dat is oké; het belangrijkste is dat ik weer van muziek kan genieten. Drie maanden na de aansluiting van de processor ging ik naar een optreden van Tim Knol. Een memorabel moment!”

BETER GEHOOR VOOR IEDEREEN

Mary benadrukt de winst die te behalen valt met een cochleair implantaat. “Als je in aanmerking komt, doe jezelf dan niet tekort”, zegt ze. “Wat niet wegneemt dat ik snap dat mensen twijfelen of het spannend vinden. Maar praat met ervaringsdeskundigen en informeer jezelf goed.” Ook Leo pleit voor betere voorlichting, maar ook een aangepaste regelgeving. “In Nederland en België wordt slechts één implantaat vergoed bij dubbelzijdig gehoorverlies. Dat is absurd! Mensen met slecht zicht krijgen toch ook een bril met twee glazen?” Het argument tegen dubbele implantatie is vaak de kosten, maar volgens Leo is dat kortzichtig. “Een CI bespaart op lange termijn juist zorgkosten: mensen blijven actiever, minder eenzaam en minder afhankelijk van zorg. Iedereen met ernstig gehoorverlies moet de kans krijgen optimaal te horen. Met één implantaat, maar liever nog met twee.”

LEO DE RAEVE DIRECTEUR ONICI EN BESTUURSLID BIJ WHO

HOOR WEER HELDER!

Wil je meer weten over cochleaire implantaten en gehoorverlies? Ga naar hoorweerhelder.nl of kijk op onici.be voor expertise en advies.

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door Cochlear.

Schermgebruik door kinderen van 5 t/m 12 jaar

Tenminste de helft van de jongeren heeft myopie

De helft van de wereldbevolking is naar verwachting in 2050 bijziend. Meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2000. Hoe voorkomen we bijziendheid en beperken we aanvullende risico’s?

GESCHREVEN DOOR: EOIN HENNEKAM

Bijziendheid, ook wel myopie, is een afwijking waarbij het oog een langwerpige vorm heeft gekregen. Het beeld dat we zien, valt hierdoor vóór het netvlies in plaats van erop. Het zicht op afstand is daardoor wazig. Dit wordt opgelost met een minsterkte in een bril of contactlenzen. Vaak geldt hoe hoger de minsterkte, hoe langer het oog en hoe groter het risico op ernstige gevolgen op latere leeftijd. Gevolgen waar een bril niet tegen helpt*.

DE RISICO’S BIJ MYOPIE EN ERGER VOORKOMEN

Een bril helpt wel om direct beter te zien. Het oog wordt weer in focus gebracht, maar myopie kan verergeren, ook met een bril. Oogonderzoeker en orthoptist Jan Roelof Polling vertelt: “Het oog groeit tot je 25e. Zolang je ogen groeien, kan je myopie verslechteren. Hoe hoger de minsterkte, hoe groter de kans op slechtziendheid op latere leeftijd. Maar ook bij lagere minsterktes ben je niet vrijgepleit van andere oogaandoeningen.” Dat zijn bijvoorbeeld glaucoom (een beschadiging van de oogzenuw), netvliesloslating en staar.

moet het 20 seconden wegkijken. Tot slot moet het kind 2 uur per dag buiten zijn.” Die focus op buiten zijn, heeft een reden. Polling: “Evolutionair gezien, zijn mensen geen binnenwezens en wezens die continu achter een scherm zitten.” Niet alleen helpt het buitenzijn ons weg te halen van schermen, het natuurlijke licht van buiten speelt een cruciale rol in de gezonde ontwikkeling van onze ogen. “De lichtsterkte van buiten is véle malen groter dan die van kunstmatig licht, zelfs op regenachtige dagen. Dat licht is nodig voor de normale ontwikkeling van je ogen”, gaat Polling verder.

HOGE MYOPIE VOORKOMEN

“Het oog groeit tot je 25e. Zolang je ogen groeien, kan je myopie verslechteren”

Polling

Als een bril niet zomaar helpt erger te voorkomen, wat kun je dan wel doen? Polling: “Belangrijk is om in een vroeg stadium myopie of aanleg daarvoor te ontdekken, vaak al op jonge leeftijd.” Daar ligt een belangrijke taak voor ouders. Als bijziendheid vroeg ontdekt wordt, kan er op tijd behandeling voor plaatsvinden. Gerlof du Bois, voorzitter van de patiëntengroep Hoge Myopie bij de Oogvereniging voegt toe: “Myopie is met lenzen en een bril goed te corrigeren, maar helpt niet per definitie erger voorkomen.”

Bijziendheid aanpakken kan met een gezonde(re) leefstijl. “Om myopie te voorkomen of niet te laten verslechteren, is het belangrijk dat schermtijd beperkt wordt, dat kinderen niet te dicht op schermen of een boek zitten, en dat zij voldoende naar buiten gaan”, waarmee Polling meteen oorzaken aanstipt voor de toename van myopen. Kinderen spenderen meer tijd achter schermen en komen minder buiten. Dat heeft mentale implicaties, maar ook fysieke.

DE 20-20-2 REGEL

Niet voor niks voeren Polling en Du Bois actief campagne over de 20-20-2-regel. Du Bois: “Die regel is een leefregel om ouders en kinderen te helpen. Voor iedere 20 minuten dat een kind dichtbij een scherm of boek zit,

Preventie van (ergere) myopie is dus mogelijk, én belangrijk. De cijfers liegen er niet om: “Bij geen interventie zien we dat het percentage jongeren met myopie stijgt van 2,5% op zesjarige leeftijd tot 56% op 25-jarige leeftijd. Ook verslechtert voor veel jongeren de myopie. Beiden kunnen voor een deel voorkomen worden”, zegt Polling. Let daarom als ouder op signalen die kunnen duiden op myopie. Zit er bijvoorbeeld myopie in de familie? Heeft uw kind vaak hoofdpijn? Wil het vaak onnodig dichtbij de tv zitten? Dit zijn signalen die ook meesters en juffen, en oudere jongeren zelf, in de gaten kunnen houden. Ook als kinderen al myopie hebben, kan met een betere leefstijl erger voorkomen worden.

Du Bois kent de gevolgen van hoge myopie. “(Ergere) myopie voorkomen is belangrijk. Ik ben zelf in het verleden onvoldoende gewaarschuwd en heb zelf signalen op verslechtering niet snel genoeg serieus genomen. Ik heb inmiddels last gehad van glaucoom, netvliesloslating en nog steeds staar aan één oog. Ik druppel vijf keer per dag mijn ogen, naast het dragen van lenzen. Dat helpt voor nu erger te voorkomen. Neem signalen serieus. Kijk problemen niet een dagje aan, zoals het zien van lichtflitsen. Zorg dat je snel met een deskundige in contact komt. En voor ouders: voorkom erger bij je kind.”

* Bron: ikbenbijziend.nl.

JAN ROELOF POLLING

ORTHOPTIST

GERLOF DU BOIS

VOORZITTER PATIËNTENGROEP

Top 3 vaakst genoemde situaties voor schermgebruik

5 - 8 jaar

Tijdens koken

5 - 8 jaar

Tijdens koken

Direct uit school

Na het avondeten

9 - 12 jaar

Tijdens koken

9 - 12 jaar

Tijdens koken Tijdens koken

Tijdens koken

Direct uit school

Na het avondeten

1 op de 2 jonge vrouwen van 25 jaar heeft al myopie ontwikkeld

Kennis ouders over Myopie, per leefstijdscategorie kind

5 - 8 jaar 9 - 12 jaar

Geloven dat er risico’s voor de ogen zijn.

Zorgen om myopie bij kinderen door schermgebruik

Hebben weleens gehoord van myopie.

Hebben weleens gehoord

Kennen de risico’s van myopie.

Oog hebben voor de gevolgen van myopie

Een bevolking waarvan de helft bijziend is. Dat is het toekomstbeeld voor 2050. Juist ervaringsdeskundigen weten als geen ander dat we daar niet te lichtzinnig over moeten zijn. Gerdie Mevissen en Anton Luijtink delen hun verhalen.

GESCHREVEN DOOR: EOIN HENNEKAM

Gerdie is moeder van twee kinderen met hoge myopie en Anton is zelf bijziend. Hoewel Anton ‘slechts’ lage myopie heeft, met sterktes van -2 en -3 dioptrie, en dus niet tot de hoog risicogroep behoort, ondervond hij vervelende consequenties van bijziendheid.

DE GEVOLGEN VAN LAGE

MYOPIE VOOR ANTON

“Wat begon als een soort vetvlekje in de hoek van mijn oog, werd een zwarte vlek”, begint Anton zijn ervaring. Dat vetvlekje zag hij nauwelijks. “Daarom deed ik er in eerste instantie niets aan. Maar toen het vlekje na twee weken een zwarte vlek was geworden, wist ik dat het foute boel was.”

“Toen het vlekje na twee weken een zwarte vlek was geworden, wist ik dat het foute boel was” - Anton

Een vriend van Anton wist hem te vertellen dat hij meteen naar de huisarts moest. Diezelfde week werd hij geopereerd aan netvliesloslating. Het herstel daarvan was niet makkelijk. “Dat duurde maanden. In die herstelperiode moest ik alles extra voorzichtig doen. Fietsen kon bijvoorbeeld niet, omdat de wind en de kou vervelend waren voor mijn oog.” Ook voor zijn werk als fietsenmaker had het consequenties. Hij kon geen reparaties doen, omdat hij niet scherp zag en niet mocht tillen. Een jaar na de operatie heeft Anton een nieuwe lens gekregen. Hij had namelijk door de operatie staar ontwikkeld en zag met één oog nog maar voor 40%. “M’n oog heeft van alles beleefd. Drie maanden na de staaroperatie kreeg ik een ontsteking onder het netvlies, waardoor

mijn beeld niet meer klopte. Nu heb ik nastaar op de lens en is mijn oog onvoldoende hersteld voor een nastaarbehandeling. Over een jaar krijg ik een andere bril, wanneer hopelijk het zicht van mijn ogen stabiel genoeg is en niet meer wisselt van sterkte.”

DE GEVOLGEN VAN HOGE

MYOPIE VOOR KINDEREN

Anton was als kind al bijziend. Een bekend verhaal voor Gerdie. Haar dochter heeft een sterkte van -9 dioptrie, haar zoon rond de -13. Dat laatste is uitzonderlijk. “Al toen hij twee was had hij -11. De myopie was zo hoog, dat we behandelmogelijkheden moesten bespreken met specialisten van een academisch ziekenhuis”, begint Gerdie. In eerste instantie werden druppels gebruikt om de groei van het oog te remmen. “Dat deed weinig, omdat de dosering niet te hoog mocht zijn. Toen we die dosering toch ophoogden, kreeg mijn zoon bijwerkingen. We moesten daardoor stoppen met de druppels. Het alternatief was om een bril met speciale brillenglazen te gebruiken. Voor haar dochter bieden die uitkomst. Dat is voor haar zoon anders. “Omdat hij een uitzonderlijk hoge minsterkte heeft, is het niet rendabel voor leveranciers brillenglazen te ontwikkelen. Hij valt buiten de boot.”

Haar zoon heeft nu speciaal gemaakte lenzen. Kinderen krijgen doorgaans geen lenzen, omdat het risico op vervuiling van lenzen groot is en er een verantwoordelijkheid komt bij het fatsoenlijk in- en uitdoen van lenzen. “Als ouders hebben we de specialisten gevraagd het een kans te geven. Wij helpen hem. Elke dag doe ik zijn lenzen in en haal ik ze eruit. Ik heb ook een instructiefilmpje gemaakt voor zijn meesters en juffen, zodat zij hem kunnen helpen als dat nodig is. Uiteraard ben ik altijd bereikbaar als er iets is. Nu kan hij in ieder geval een stuk

beter zien.” De myopie van Gerdie’s kinderen zal voor uitdagingen blijven zorgen. “Het is niet de vraag óf er complicaties ontstaan, maar wanneer.”

Gerdie’s zoon heeft met lenzen nu al onvoldoende zicht om bijvoorbeeld achter het stuur te mogen als hij oud genoeg is. “Dat zijn lastige situaties. In een vertrouwde omgeving functioneert hij relatief goed, ook zonder bril. In een andere omgeving moet hij wennen en geholpen worden.”

“Het is niet de vraag óf er complicaties ontstaan, maar wanneer” - Gerdie

VOORKOM (ERGERE) MYOPIE

Zowel Anton als Gerdie benadrukken dat myopie serieus genomen moet worden. Gerdie: “Ik moet op m’n tong bijten als ik zie dat kinderen met een tablet of telefoon beziggehouden worden. Ouders weten onvoldoende waar te veel schermgedrag toe leidt. De 20-20-2 regel is er niet voor niks. Laat kinderen buitenspelen en niet te veel achter een scherm zitten. Je wilt toch niet dat je kinderen hun zicht verliezen?” Daar sluit Anton zich bij aan. “Als je kampt met een visuele beperking is het belangrijk het oog zo snel mogelijk te corrigeren. Maar je moet ook leren op afstand te kijken. Kijk regelmatig in de verte en zorg dat je je ogen zo rustig mogelijk houdt.”

GERDIE MEVISSEN

ERVARINGSDESKUNDIGE

ANTON LUIJTINK

ERVARINGSDESKUNDIGE

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door Santen.

Horen zonder hindernissen, dankzij innovatieve software

Gesprekken volgen zonder moeite en geen frustratie door gemiste woorden? Voor miljoenen mensen met gehoorverlies is dat niet vanzelfsprekend. Hoe kan spraak voor iedereen beter verstaanbaar worden?

GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS

Je kijkt naar een televisieprogramma, maar de stemmen klinken dof en onverstaanbaar. Of je zit in een drukke kantoortuin en mist cruciale woorden in een (online) meeting of telefoongesprek. Voor miljoenen Nederlanders is dit dagelijkse realiteit. Dat kan anders, aldus voormalig KNO-arts Marciano Ferrier. Met zijn bedrijf Knisper heeft hij innovatieve software ontwikkeld die audio op elk apparaat aanpast aan de gehoorbehoefte van de gebruiker. “Mijn drijfveer is om de 2,5 miljoen Nederlanders met gehoorproblemen te helpen”, vertelt hij. “Gehoorverlies heeft namelijk enorme gevolgen voor de kwaliteit van leven. Denk aan sociale isolatie, depressie en problemen op het werk. Onderzoek laat zelfs een verhoogd risico op Alzheimer zien.”

VOOR ALLE SOORTEN GEHOORVERLIES

Wie moeite heeft met verstaanbaarheid, maar nog geen hoortoestel kan of wil gebruiken, kan baat hebben bij de software van Knisper. Het verbetert de verstaanbaarheid van alle audio, zoals online vergaderingen, video’s, televisieen radioprogramma’s of telefoongesprekken.

Thijs Jansen, keel-neus-oorarts (KNO-arts) en oprichter van Earhelp probeert medisch specialistische zorg toegankelijk en beter te maken voor ouderen met gehoorproblemen. “Een groeiend aantal ouderen kampt hiermee, maar door personeelstekorten en lange wachttijden blijft passende zorg vaak uit. Met Earhelp willen we daar verandering in brengen.” Earhelp is een digitaal zorgplatform dat audiciens, KNO-artsen en patiënten direct met elkaar verbindt.

DE IMPACT VAN SLECHT HOREN

Slechthorendheid heeft grote invloed op het dagelijks leven. Mensen die slecht horen trekken zich vaker terug uit sociale situaties en kunnen zelfs in een sociaal isolement raken. “We weten uit onderzoek dat gehoorproblemen het risico op depressie en cognitieve achteruitgang verhogen. Er zijn zelfs studies die een link leggen met dementie.” Jansen haalt een citaat van een patiënt aan: “Ik hoorde stemmen door elkaar en kon niet meer deelnemen aan gesprekken. Ik begon afspraken met vrienden af te zeggen, want ik wilde niet steeds vragen of ze zich wilden herhalen”, Jan (78).

“Het is specifiek ontwikkeld voor ouderdomsslechthorendheid, maar het werkt ook bij andere vormen van gehoorverlies”, verklaart Ferrier. “Bijvoorbeeld als je verkouden bent, je oren na het zwemmen dicht zitten of wanneer je in een drukke omgeving werkt. Want we hebben allemaal weleens moeite met horen.”

“Doorbreek het stigma van slechthorendheid en biedt een oplossing aan.”

AUDIOTOURS GESCHIKT VOOR

SLECHTHORENDEN

Musea behoren al tot de enthousiaste gebruikers van de software. “Veel musea bieden audiotours aan, maar die zijn niet altijd goed verstaanbaar voor ouderen en slechthorenden. Met Knisper is dat verleden tijd”, aldus Ferrier. Het Singer Museum in Laren was een van de eerste die de Knisper-technologie testte en is inmiddels overtuigd. Ook het Scheepvaart Museum, Escher in het Paleis, Panorama Mesdag en internationale instellingen zoals het Museum of Fine Arts in Boston en de Frick Collection in New York zijn enthousiaste Knisper-gebruikers.

STIGMA DOORBREKEN EN OPLOSSING BIEDEN

De technologie trekt eveneens de aandacht van grote bedrijven. Toch blijkt implementatie vaak een uitdaging, meent Ferrier. “Veel HR-afdelingen herkennen het probleem van (tijdelijk) gehoorverlies niet, want meer dan de helft van de werknemers met gehoorverlies durft er niet over te praten. Dat heeft grote gevolgen voor welzijn en productiviteit. Daarom roepen we bedrijven op: doorbreek het stigma, erken het probleem en biedt een oplossing. Laten we samen de wereld verstaanbaar maken!”

Meer weten over Knisper Software?

Check www.knisper.io

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Knisper.

Een digitaal luisterend oor voor mensen met gehoorproblemen

Arbeidskrapte in de zorg en een vergrijzende bevolking: een uitdagende combinatie voor audiologische zorgverleners. Hoe zorgen we dat we het toenemend aantal mensen met gehoorproblemen passende zorg bieden?

DE PERSOON MOET LEIDEND ZIJN, NIET DE RICHTLIJNEN

Jan had dus passende zorg nodig. Maar volgens Jansen schiet de traditionele gehoorzorg tekort. “Een audicien mag niet zomaar een hoortoestel meegeven. Eerst moet een KNO-arts beoordelen of er een medische oorzaak is. De doorverwijzing kost tijd, en niet zelden berust het advies op standaardrichtlijnen, zonder te kijken naar de specifieke wensen van de persoon.” Zo kan een patiënt verwezen worden naar de KNO-arts, omdat volgens de regels een operatie als alternatief voor een hoortoestel besproken moet worden, terwijl iemand van boven de tachtig misschien geen operatie wil.

“Binnen

een week krijgt de patiënt advies op maat, gewoon vanuit huis.”

TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG ZONDE

ONNODIGE WACHTTIJDEN

Via Earhelp gaat dit anders. “De patiënt wordt gebeld aan de hand van de gegevens van de audicien. Dat gesprek is normaal in het ziekenhuis. De patiënt wordt dan bijvoorbeeld gevraagd of ie een operatie wil of een hoortoestel voor deze naar het ziekenhuis verwezen is. Hiermee ma-

ken we de persoon leidend, niet richtlijnen.” Een arts kan online of telefonisch met de patiënt bespreken wat past bij de persoonlijke situatie na direct contact met een audicien. “Binnen een week krijgt de patiënt advies op maat, gewoon vanuit huis”, zegt mede-oprichter Oscar Paling. “We besparen tijd, kosten en onnodige patiëntenbewegingen. De zorg wordt efficiënter en persoonlijker.”

Earhelp werkt met een no cure, no pay-model Het consult valt bovendien binnen de verzekerde zorg. “Blijkt na het consult toch een operatie nodig? Dan verwijzen we kosteloos door naar het ziekenhuis,” zegt Jansen. “Zo werken we samen aan toekomstbestendige en toegankelijke gehoorzorg.”

DRS. OSCAR PALING

OOGARTS

THIJS JANSEN

KNO-ARTS

Meer weten? Ga naar www.earhelp.nl

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Earhelp.

GESCHREVEN DOOR: EOIN HENNEKAM

MARCIANO FERRIER - FOUNDER KNISPER

“Alles kost enorm veel energie”: als je een beperking hebt in horen én zien (doofblindheid)

Blind of zeer slechtziend zijn is één ding, maar wat als je ook nog eens doof wordt? In Nederland zijn er duizenden mensen met deze unieke beperking. Zoals Marc van der Bij (52).

GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS

Ik heb het syndroom van Norrie, waardoor ik blind ben geboren. Vanaf mijn twintigste ben ik ook zeer ernstig slechthorend. Een bijzondere lastige combinatie. Als je doof bent, compenseer je het verlies met je ogen. En bij blindheid compenseer je dat met je oren. Maar als beide zintuigen niet meer goed functioneren, wordt het wel erg ingewikkeld. Gesprekken en communicatie vragen mega veel focus, dat kost bakken met energie. ‘s Avonds nog naar een feestje of etentje? Dat is te vermoeiend – iets wat niet iedereen snapt.”

“Houd geen gevecht met jezelf en schakel hulp in: je doet jezelf tekort als je dat niet doet!”

REVALIDEREN EN HULPMIDDELEN

“Wat nog meer de impact is van mijn beperkingen? Openbaar vervoer gebruik ik niet meer, dat is te stressvol. Boodschappen laat ik bezorgen, want supermarkten zijn te lawaaiig. Hoe drukker het om me heen is, hoe slechter ik me kan concentreren. Met de jaren raakte ik ook mijn oriëntatie kwijt en kon me steeds minder goed verplaatsen

buitenshuis. Een langdurig revalidatietraject bood uitkomst, om zelfstandig te blijven en mijn energiebalans te leren te bewaren. Verder zijn hulpmiddelen onmisbaar. Mijn hoortoestellen streamen geluid direct vanaf mijn telefoon. Boeken en kranten lees ik via Passend Lezen en een bewegingsmelder bij de voordeur laat me te weten wanneer er iemand aan komt.”

ZOEKEN NAAR VOLDOENING

“Trots ben ik op mijn werk bij de politie. Ik was een van de eerste twee blinden die bij de recherche werkten, om telefoontapes af te luisteren. Toen mijn gehoor achteruit ging, vreesde ik voor de gevolgen. Gelukkig werd het goed opgepakt, toch bleek helaas dat fulltime werken niet meer gaat. Al jaren ben ik aan het re-integreren, die onzekerheid is zwaar. Ik probeer me te richten op wat wél goed gaat en ben dankbaar voor een eigen huis, een goed sociaal netwerk en mijn bijdrage als ervaringsdeskundige bij DB-connect.”

DE KRACHT VAN HULP

“Wat ik anderen wil meegeven? Houd geen gevecht met jezelf en schakel hulp in. Hulpmiddelen bieden vaak uitkomst, maar denk

De verzwaarde

knuffel

het leven een stukje lichter

ook eens aan praktische begeleiding of psychologische hulp. Als je niet meer goed kunt communiceren, wordt je wereldje steeds kleiner. Dan is het zowel letterlijk als figuurlijk donker om je heen. Accepteren dat je hulp nodig hebt, kan lastig zijn. Maar je doet jezelf tekort als je het niet doet!”

MARC VAN DER BIJ ERVARINGSDESKUNDIGE

VRAGEN OVER EEN BEPERKING IN HOREN EN ZIEN?

DB-connect is hét landelijk informatiepunt voor iedereen met vragen over een beperking in horen én zien (doofblindheid). Dit is een samenwerkingsverband tussen vijf organisaties. Er wordt intensief samengewerkt aan expertise ontwikkeling op auditief, communicatief en visueel gebied bij deelkracht.nl en kennisoverzien.nl Ga naar dbconnect.info voor meer informatie.

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door DB-connect.

me erdoor geborgen.” Maar als diepe-druk-stimulatie zo goed werkt, dacht hij, waarom zijn er dan niet veel meer toepassingen van? “Na een periode van onderzoeken en gesprekken met specialisten kwam ik op het idee van een knuffeldier. Bewoners van zorginstellingen hebben er vaak al een; waarom niet een verzwaarde versie daarvan?”

“Meer dan een knuffel: een troost die blijft.” maakt

Een knuffeldier met hetzelfde kalmerende effect als een verzwaringsdeken. De impact op gebruikers is overweldigend, vertelt Marien Jansen, de 25-jarige uitvinder van Lotgenootje.

GESCHREVEN DOOR: MICHAEL VAN DORP

Toen Marien Jansen zijn werkzame leven in de zorg begon, kwam hij al snel in aanraking met diepe-druk-stimulatie. Bekend van toepassingen als verzwaringsdekens en -kussens, helpt de stimulatie mensen met uiteenlopende klachten om te ontspannen. Overal waar Jansen werkte – in de ouderen-, jongeren- en gehandicaptenzorg – zag hij de positieve effecten ervan op cliënten.

“Ik besloot me erin te verdiepen en leerde dat diepe-druk-stimulatie de aanmaak van dopamine, serotonine en het “knuffelhormoon” oxytocine bevordert”, zegt Jansen. “De druk van een verzwaard object helpt de ontvanger om prikkels te verwerken en te ontspannen.”

De methode helpt mensen met angststoornissen, ADHD of autisme, maar is ook effectief bij gevoelens van eenzaamheid of slapeloosheid.

BEWEZEN CONCEPT IN EEN NIEUW JASJE

Het kalmeren van het zenuwstelsel via druk op het lichaam is geen nieuw concept. Al in de jaren zestig ontwierp de Amerikaanse wetenschapper Temple Grandin de zogenoemde knuffelmachine. Die bleek een uitkomst voor de problemen met prikkelverwerking waarmee de autistische Grandin zelf kampte. De “machine”, meestal een stoel of bank met meerdere elementen die druk uitoefenen, wordt nog altijd gebruikt in de zorg.

“Ik gooi ook zelf nooit mijn dekbed van me af, al is het nog zo warm” vertelt Jansen. “Ik voel

EMOTIONELE WAARDE

Hoewel verzwaringsproducten al bestonden, was er nog geen knuffel waarin het gewicht gelijkmatig verdeeld was. “Dat was precies de innovatie die Lotgenootje uniek maakt!” Jansen sleutelde een jaar aan het ontwerp, zag persoonlijk toe op de productie in China en lanceerde in januari 2024 de eerste Lotgenootjes, zoals de verzwaringsknuffels heten.

“Sindsdien worden we overspoeld door positieve ervaringen. Van jong tot oud melden mensen dat hun Lotgenootje angsten en overprikkeling vermindert, een geborgen gevoel geeft en helpt bij het inslapen. En wat ik zelf ook heel mooi vind, is dat mensen er een emotionele band mee ontwikkelen. Dat heb je met een deken of kussen niet.”

Scan de QR-code of ga naar lotgenootje.com en ontdek de verzwaringsknuffels!

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Lotgenootje.