De Ogen

Dit is een commerciële uitgave verspreid met de Telegraaf. De redactie van de Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Lees meer op www.planethealth.nl

DE OGEN Hannes Wallrafen “Binnen drie maanden werd mijn wereld er eentje van licht en donker: ik heb nu nog één à twee procent zicht over.”

IN DEZE UITGAVE: Door haar ogen Marlieke Koks vertelt over haar ervaring met ooglasering.

Pagina 5 Droge ogen De feiten worden van de fabels gescheiden.

Pagina 6 Meer dan zware wallen Dit zijn de mogelijke gevolgen van slechte slaap op de ogen.

Pagina 8

Nieuwe glazen in je eigen bril Wij plaatsen nieuwe brillenglazen in elke bril die jij al hebt, oud of nieuw. Voor alle sterktes, transparant of zonnebril.

Voor ieder montuur

Top kwaliteit

Eenvoudig online

Gratis verzonden

Ga voor een persoonlijk, gratis en vrijblijvend advies naar www.verseglazen.nl/advies

Occum dolorei cipsam, to esti conecus aut iumende ndellup tatium raecus imagnim poriscient faccat endipit aut moloribus dis etur Quid maximdellup tatium raecus imagnim poriscient faccat endipit aut moloribus dis etur Quid maximu

vanaf €64,95

2

Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

VOORWOORD FOTO : D I ED ER I C K B U LST R A P H OTO G R A P H Y

IN DEZE UITGAVE

07

Droge Ogen Dr. Jelle Vehof praat over de verstrekkende impact en behandelmogelijkheden van deze aandoening.

09 20-20-2 regel Na uitgebreid onderzoek is gebleken dat deze vuistregel mogelijk bijziendheid bij kinderen kan voorkomen.

Een stijgend aantal Nederlanders hebben deze oogaandoening Glaucoom is een van de meest voorkomende chronische oogaandoeningen bij mensen ouder dan 40 jaar. In 2020 waren er in totaal 338.500 mensen met glaucoom bekend bij de huisarts. Dit aantal neemt toe met de leeftijd (bron: Vzinfo).

Verwacht is dat er nog veel mensen zonder juiste diagnose rondlopen. Maar wat houdt deze oogaandoening in?

Wat is glaucoom?

Bij glaucoom is er schade aan de kop van de oogzenuw. Meestal komt dit door een te hoge oogboldruk, maar er kan ook schade ontstaan bij een normale oogdruk. Door het afknellen en afsterven van de oogzenuw wordt de verbinding tussen het oog en de hersenen langzaam, maar blijvend beschadigd. Door het verloren gaan van oogzenuwvezels ontstaan blinde vlekken in het beeld en uitval van het gezichtsveld.

Glaucoom komt meestal aan beide ogen voor. Onbehandeld leidt glaucoom uiteindelijk tot blindheid. Tijdige ontdekking en behandeling van glaucoom is essentieel om de beschadiging van de oogzenuw af te kunnen remmen of stoppen.

10

Wie loopt risico om glaucoom te krijgen?

Nooit meer beslagen glazen Optometrist Jeroen Mulder vertelt alles wat jij moet weten over lenzen.

Project Manager: Fien Soens Managing Director: Britt Welters Head of Content & Digital: Daphne Rosanne Mollema Social Media & Web Editor Manager: Yelda Dagarslan Designer: Juraj Príkopa Credits fotograaf cover: Fien Soens Gedistribueerd door: de Groot Randstedelijke Telegraaf, maart 2022 Dit is een bijlage bij de Groot Randstedelijke Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van de Groot Randstedelijke Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding.

E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com

@planethealth.nl

Mediaplanet

@MediaplanetNL

@mediaplanet.nl

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

Wat precies glaucoom veroorzaakt is nog steeds niet helemaal duidelijk. Bekend is dat het risico op glaucoom groter is bij mensen op hogere leeftijd, niet-westerse migratie afkomst, veertigplussers of mensen met een brilsterkte hoger dan +6 of -6.

Ook is het risico hoger wanneer er glaucoom in de familie voorkomt of er sprake is van een verhoogde oogdruk. Wanneer er sprake is van bij- of verziendheid en bij het gebruik van medicijnen die steroïden bevatten is er eveneens een verhoogd risico op glaucoom.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De optometrist en de oogarts kunnen oogafwijkingen vaststellen die mogelijk op glaucoom wijzen. Dit doen ze door het meten van de oogdruk, het bekijken van de oogzenuw en onder andere een gezichtsveldonderzoek.

Waarom is vroegtijdige controle op glaucoom belangrijk?

In het begin geeft glaucoom meestal geen klachten van gezichtsverlies. Het begin-

stadium van glaucoom is daarom nooit merkbaar. Om te voorkomen dat glaucoom ongemerkt schade aan het zicht toebrengt, is het daarom belangrijk om op controle te gaan bij de optometrist of oogarts.

Kan glaucoom behandeld worden?

Er zijn verschillende behandelmethoden om de oogzenuw niet verder of minder snel te laten beschadigen. Met als doel de oogdruk te verlagen. Tot de behandelmethoden behoren oogdruppels, een laseringreep, operatieve ingrepen of een staaroperatie.

Heeft leefstijl invloed op glaucoom en welke leefregels kan ik het beste opvolgen?

Het is op dit moment nog niet precies duidelijk welke voedingsstoffen een positieve invloed hebben. Wel is duidelijk dat roken, stevig alcoholgebruik en weinig beweging nadelig kunnen zijn voor glaucoompatiënten.

MEER INFORMATIE

Tijdens de Internationale Glaucoomweek (6 t/m 12 maart) vragen de Oogvereniging en Optometristen Vereniging Nederland (OVN) aandacht voor deze aandoening.

U kunt op verschillende manieren een steentje bijdragen. Zo kunt u lid of vrijwilliger worden van Oogvereniging Glaucoom.

Neem daarvoor contact op per mail via glaucoom@oogvereniging.nl. Ook kunt u wetenschappelijk glaucoomonderzoek financieel ondersteunen door een bijdrage te geven aan het Glaucoomfonds. Het Glaucoomfonds is sinds vorig jaar onderdeel van het Oogfonds.

Voor meer informatie over glaucoom, ga naar: www.oogvereniging.nl/glaucoomweek

Geschrev Maartje S

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 311

FOTO : F I EN S O EN S

had ik misschien ook voor een ander beroep gekozen. Ik kan dan ook niet zeggen dat ik er echt vrede mee heb, of het heb kunnen accepteren: er is immers echt iets geamputeerd.

Maar wat ik wel heb geleerd is hoe ik ermee kan leven.’’

Hoe heb dan je geleerd met LOA te leven?

“Ik had bijvoorbeeld nog een fotografieproject op Curaçao toen ik al het grootste deel van mijn zicht kwijt was. Ik ben het direct op een andere manier gaan aanpakken: ik heb er een audioproject van gemaakt om op die manier het eiland vast te leggen. Ik ben echt tot de conclusie gekomen dat bezig blijven een noodzaak is. Zolang je de wereld om je heen blijft ontdekken houd je grip op de wereld en blijf je betrokken.’’

Er veranderde natuurlijk ook een hoop voor de familie- en vriendenkring van Wallrafen. “Ik had uiteraard mantelzorgers en ondersteuning nodig. Ik werd afhankelijk van hulp, en van het openbaar of aangepast vervoer, terwijl ik eerst altijd de fiets of auto pakte. Gelukkig lukt een tram pakken nu prima onafhankelijk, met behulp van een taststok. Een cursus blind typen is mij ook goed van pas gekomen. Met behulp van spraakaanpassing in computers en telefoons kan ik nu prima mails schrijven en beantwoorden.”

Het gaat er uiteindelijk om hoe je tot de kwaliteit van leven komt, en dat kun je ook vanuit je andere zintuigen doen”

Van beeld naar verbeelding: fotograaf Hannes Wallrafen werd binnen drie maanden blind Hannes Wallrafen was een gepassioneerd professioneel fotograaf, tot hij op 52-jarige leeftijd te maken kreeg met de oogziekte Leber Opticus Atrofie (LOA). Het begon met wazig zicht, maar binnen drie maanden was hij zo goed als zijn volledige zicht kwijt.

Wat is LOA en hoe heeft het jouw leven als voormalig fotograaf beïnvloed?

Geschreven door Maartje Scheffer

“Achttien jaar geleden begon ik wat wazig te zien met een oog. Na bezoeken aan verschillende medisch specialisten werd mijn bloed onderzocht in een laboratorium. De uitslag liet drie maanden op zich wachten. Maar gedurende die periode was mijn zicht al zo goed als weg, wat uitzonderlijk snel was. Nu heb ik nog één à twee procent zicht over en is mijn wereld er eentje van licht en donker: ik ben dus niet compleet blind”, vertelt Wallrafen.

LOA is een zeldzame oogziekte en wordt veroorzaakt door een mutatie in het DNA, waardoor de eiwithuishouding in je oog wordt verstoord. De verbinding tussen de ogen en de hersenen in de oogzenuwen wordt daardoor verbroken, met gezichtsverlies en in sommige gevallen blindheid als gevolg.

“Dat heeft op mij als fotograaf natuurlijk enorme impact gehad, want daar moest ik uiteraard mee stoppen. Als ik op jongere leeftijd had geweten dat ik deze aandoening had,

Wallrafen is door LOA natuurlijk zijn andere zintuigen meer gaan gebruiken. “Door blindheid krijgen andere zintuigen meer ruimte, waardoor ik een hogere concentratie heb op het auditieve, het tactiele en reuk.

Dat is erg verrijkend en in combinatie met mijn taststok is het dan ook goed te doen om over straat te gaan. Stadsgeluiden, zingende merels of een bel van een tram zijn geluiden waar ik dan ontzettend van kan genieten. Ik loop ook regelmatig door de dierentuin, puur voor de geluiden: iets waar ik echt gelukkig van word. Net als van mijn project Geluid in Zicht.’’

Waar houd je je precies mee bezig met Geluid in Zicht en waar kwam dat initiatief vandaan?

“Het begon allemaal met een bezoekje aan het Muziekgebouw in Amsterdam, waar ik afhankelijk werd van de subjectieve beschrijvingen van het gebouw van anderen.

Toen dacht ik: hoe fijn zou het zijn als ik dit gebouw zélf weer zou kunnen ervaren, in dit geval door middel van mijn handen en geluid? Zo kwam ik tot het idee van audiomaquettes. Hiermee maken we ruimtes tactiel en auditief beleefbaar voor slechtzienden en blinden.”

Zo’n geluidsmaquette heeft Wallrafen met zijn team onder andere gemaakt voor verschillende concertzalen, musea en ze zijn nu bezig er eentje te maken voor de Tweede Kamer. “Dat werkt als volgt: door de maquette met de handen te verkennen voelt iemand de materialen, texturen en indeling van een gebouw. Ook hoor je bij het naderen van de maquette een stem die je door de ruimte begeleidt. Daarnaast hebben we een audiotool ontwikkeld die mensen rondleidt door een gebouw. Hiermee hoop ik dus slechtzienden en blinden, wellicht met LOA, het leven wat toegankelijker en leuker te maken. Aan mensen die ook lijden aan LOA en blind zullen worden, zou ik graag het advies mee willen geven te verkennen wat je mogelijkheden zijn met je andere zintuigen. Blijf niet hangen in wat je kwijtraakt. Het gaat er uiteindelijk om hoe je tot de kwaliteit van leven komt, en dat kun je ook vanuit je andere zintuigen doen.”

Stichting Geluid in Zicht maakt ruimte tactiel en auditief beleefbaar. Voor meer informatie over Hannes Wallrafen en zijn stichting Geluid in Zicht, ga naar www.geluidinzicht.nl

Voor zijn biografie ‘De blinde fotograaf’, ga naar www.atlascontact.nl

4

Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

INZICHT

Waarom je tijdens een oogmeting altijd naar de papieren van je opticien moet vragen Het vak opticien leer je tijdens een 3-jarige mbo-studie. Oogmetingen, anatomie en rekenen zijn belangrijke vakken die studenten krijgen tijdens de studie. Toch is de opleiding niet een vereiste om als opticien aan de slag te mogen. Om iemands ogen op te meten volstaat wettelijk gezien ook een 6-weekse cursus, tot verbazing van optiekdocent Arjan de Graaf.

Geschreven door Christian Olijve

V

olgens Arjan de Graaf moeten we niet te lichtzinnig denken over het beroep; opticiens zijn namelijk vaak de eersten die mogelijke oogproblemen herkennen. Een verkeerde inschatting kan volgens hem dan ook grote consequenties hebben.

De waarde van kennis “Zou je ook naar een fysiotherapeut gaan als die hier geen diploma’s voor heeft?”, vraagt De Graaf zich af. Zelf is hij al ruim tien jaar opticien en optometrist en hij wil bril- of lensdragers ervan bewust maken dat niet elke opticien een uitgebreide studie heeft gevolgd.

“De studie is belangrijk omdat naast het

nauwkeurig meten van de ogen, een opticien ook een signaleringsfunctie heeft.

Stel iemand ziet sinds twee dagen niet meer scherp en komt naar de opticien.

Je moet dan weten wanneer je iemand doorverwijst naar de huis- of oogarts.

Iets waar mensen met een korte cursus mogelijk minder bekwaam in zijn”, aldus De Graaf.

In de min Bovendien zijn studenten vaak geneigd te veel min voor te schrijven. Iets dat tijdens de studie wordt afgeleerd: “Wij leren studenten dat het oog zelf ook nog wat corrigeert. Als je niet goed weet waar je mee bezig bent, kun je te sterke glazen

voorschrijven en dat kan voor hoofdpijn zorgen.”

Toch heeft het leeuwendeel van de opticiens volgens De Graaf wel gewoon een studie gevolgd: “Ik vermoed dat het om ongeveer 70 procent gaat. Maar ik zou mensen die voor een oogcontrole komen, willen oproepen altijd te vragen of hun opticien een studie heeft gevolgd, of slechts een cursus.”

Studeren boven cursussen Waarom toekomstige opticiens toch voor een cursus in plaats van een studie kiezen? “Ik denk dat ze niet weten dat je tijdens de studie ook al snel aan het werk mag. ”

Check hier of jouw opticien een diploma heeft www.nuvo-keurmerk.nl

Arjan de Graaf Docent opleidingen optiek & TOA bij DHTA & docent Optometrie bij Hogeschool Utrecht

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 55 FOTO : J OYC E K A M ER B EEK

Door haar ogen: Marlieke Koks over haar ooglasering

Marlieke Koks (36) is YouTuber en presentatrice.

Met haar video’s behandelt ze onderwerpen met openheid en eerlijkheid. Zo deelde ze haar inzichten en ervaringen over de ooglasering die ze eind vorig jaar onderging.

Geschreven door redactie Mediaplanet

ij Hoge-

Hoe verliep de behandeling? Gaat het om een eenmalige behandeling?

Op welk moment besloot je dat je je ogen wilde laten laseren?

“Ik was in principe tevreden met het dragen van lenzen. Eigenlijk hoor je lenzen af en toe af te wisselen met het dragen van een bril. Dat deed ik de afgelopen tien jaar eerlijk gezegd vrijwel nooit. Ik was daar te onzorgvuldig in. Of dat ik ‘s ochtends wakker werd met mijn lenzen nog in. Door die onzorgvuldige oogverzorging kreeg ik van het ene op het andere moment last van vlekjes in mijn ogen. Dat bleek pinguecula te zijn; een soort eiwitvlekjes. Door die oogirritaties kreeg ik mijn lenzen echt niet meer in. Die eiwitvlekjes zijn helaas niet te verhelpen. Toen besloot ik om voor een ooglasering te gaan. Het heeft namelijk veel voordelen heeft ten opzichte van nachtlenzen of het dragen van een bril.”

Welke voordelen brengt het voor jou met zich mee?

“Het dragen van een bril heeft voor mij een vissenkomeffect. Alsof er afstand is tussen mezelf en de wereld. Dat vind ik persoonlijk niet prettig. Daarnaast is het ook als moeder van twee kinderen fijn om geen bril te hoeven dragen of eerst lenzen in te moeten doen. Denk aan ‘s nachts uit bed opstaan voor de kinderen.”

“De oogarts adviseerde voor mij een TransPRK-behandeling. Daarbij duurt de genezing minstens een week; dan lig je dus wel even uit de running. Eigenlijk wilde ik een SMILE-behandeling. Daarmee kun je binnen 24 uur weer goed zien. Maar die behandeling kan niet iedereen doen: mijn hoornvlies was bijvoorbeeld te dun en mijn iris was te klein. Beiden zijn één behandeling, met daarna nog enkele controles.”

Had je angsten voorafgaand aan de ooglasering?

“Het was natuurlijk wel even spannend.

Hoewel de kans dat er iets misgaat er eigenlijk niet is. Je kan er per definitie niet blind van worden, dus daar hoef je niet bang voor te zijn.”

Hoe verliep het genezingsproces?

“Dat viel me alles mee! Ik dacht vooraf dat ik echt een week “blind” zou zijn. Maar de eerste dagen kon ik gewoon zien. Toen even twee dagen niets, waardoor ik echt in bed wilde blijven met mijn ogen dicht. De dagen daarna wisselde het zicht van dichtbij en veraf een beetje. Daarna ging het opeens heel snel de goede kant op.”

Hoe is je zicht op dit moment?

“Het kan drie tot zes maanden duren voordat je weer volledig op de juiste oogsterkte bent. Soms doe ik een spelletje met mijn man, of hij nummerborden van veraf kan lezen. Dan kan ik het nog nét niet scherp zien. Alleen dat kan ook te maken hebben met de vochtigheid van de ogen. Dus alles verloopt helemaal zoals het hoort.”

Je moest na de behandeling een grote zonnebril op. In je vlog zei je geksche-

rend dat je eruit zag als “André Hazes in vermomming.” Hoelang was die zonnebril nodig?

“De eerste paar dagen moét het echt, om je ogen te beschermen van licht en stof.

De dagen daarna gaat het meer om eigen comfort omdat licht nog fel kan zijn. Dus dat was juist fijn.”

Zou je ooglasering aanraden aan anderen?

“Absoluut!”

Wat zou je als tip meegeven aan mensen die denken aan ooglasering?

“Laat je goed informeren. Bereid je daarnaast voor op een week dat je even niets kan doen. Zorg ervoor dat je al je andere zintuigen prikkelt. Download podcasts of luisterboeken, haal lekker eten in huis, vraag je vrienden om je spraakberichten te sturen… Maar je kan natuurlijk ook een e-course doen waar je normaal gesproken nooit aan toekomt.”

Wat heb jij uit de herstelperiode gehaald?

“Ik heb affiniteit met onder meer kwantumfysica, neurowetenschappen, spiritualiteit en energieën. Ik heb bijvoorbeeld veel naar Giel Beelen’s KUKURU-podcast geluisterd.

En naar Charlotte Labee over brain food.”

Eigenlijk was zo’n weekje “rust” dus heel zinnig?

“Zeker. Laat los en ga ontspannen. Je kunt toch niet zoveel. Met je ogen dicht heb je minder prikkels en juist meer rust, ideeën of ingevingen. Dus los van de genezing van mijn ogen, heeft die tijd me ook weer nieuwe dingen laten inzien.”

Volg Marlieke Koks op YouTube of Instagram (@marliekekoks)

6

Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

INZICHT FOTO : S H U T T ER STO C K

Droogheid van ogen betekent niet dat je automatisch droge ogen hébt Er bestaan veel fabels over droge ogen, weet dr. Mirjam van Tilborg, hoofddocent optometrie aan de Hogeschool Utrecht.

Geschreven door Marjolein Straatman

Bij symptomen van droge ogen heb je de Dry Eye Disease “Fabel. Als je ogen droog aanvoelen kan dat tijdelijk zijn. Bijvoorbeeld doordat je te lang achter de laptop hebt gezeten, in een ruimte zat met een lage luchtvochtigheid of omdat de airco te lang heeft aangestaan.

Vallen dat soort factoren weg, dan geldt dat voor de klachten soms ook. Je hebt dan te maken met droge-ogen-symptomen, maar niet altijd meteen met de aandoening droge ogen. De Dry Eye Disease is een internationale term voor een chronische aandoening die verschillende oorzaken kan hebben.”

Droge ogen ontstaan door te weinig traanvocht “Dat kan. Een traanklier kan om verschillende redenen niet goed genoeg

produceren. Toch is traanvocht maar een klein deel in het spectrum van de drogeogen-problematiek. Het probleem zit soms in de vetlaag van de traanfilm. Of in de slijmlaag. De traan blijft dan niet goed op het oog “plakken.””

Verkeerd gebruik van contactlenzen werkt droge ogen in de hand “Deels een feit. Het is belangrijk om hygiënisch met contactlenzen om te gaan, ze op tijd te vervangen en goede lenzenvloeistoffen te gebruiken. Daarnaast is een periodieke controle noodzakelijk om factoren die de traanfilmkwaliteit verminderen vroegtijdig op te sporen.”

Droge ogen komen enkel voor op latere leeftijd “Fabel. Steeds meer jongeren hebben

droge-ogen-symptomen. Veelvuldig schermgebruik en te weinig knipperen kunnen zorgen voor een slechtere traanfilmkwaliteit. Het is mogelijk dat een tekort aan vitamine D ook een rol speelt. Er is vaak te weinig aandacht voor de scherminstellingen van smartphone en tablet. Die moeten worden aangepast aan de omgeving. Schijnt het zonnetje naar binnen, dan kun je het best de helderheid verhogen.”

Oogdruppels zijn een goede manier om droge ogen te behandelen “Gedeeltelijk een feit. Gebruik je enkele druppels op een dag en zijn je klachten daarmee verholpen? Prima. Het is een ander verhaal als je steeds maar moet blijven druppelen voor hetzelfde effect. Belangrijk is om bij klachten je ogen te laten onderzoeken door een optometrist.”

Crème, zalf en spray

Dr. Mirjam van Tilborg Hoofddocent optometrie Hogeschool Utrecht

®

Ooglid crème: voor de verzorging van droge, gevoelige oogleden.

VOOR DE BEHANDELING VAN DROGE OGEN

Oogzalf: voor ernstige mate van droge ogen bijvoorbeeld na ooglidcorrectie.

Allergix spray: voor droge en geïrriteerde ogen.

Ondersteunend bij allergieën.

Dit assortiment is zonder recept verkrijgbaar.

Voor de behandeling van droge ogen.

Met hyaluronzuur, zonder conserveermiddelen.

Na openen tot 12 maanden houdbaar.

Voor verkooppunten scant u de QR code of vraag ernaar bij uw apotheek.

Reinigingsdoekjes Voor de reiniging van de oogleden bij blefaritis.

Korte Muiderweg 2, Weesp, www.tramedico.nl

WWW.AYZ.NL

2022-AYZ-006

Oogdruppels

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 77

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Santen. Santen heeft geen inhoudelijke betrokkenheid gehad bij de totstandkoming van de interviews.

D R . J EL L E V EH O F, O O G A RT S EN EP I D EM I O LO O G . FOTO D O O R D I ED ER I C K B U LST R A P H OTO G R A P H Y

Droge Ogen : kijk niet weg!

Droge Ogen kan een hele vervelende aandoening zijn die niet altijd serieus wordt genomen. Het is belangrijk dat patiënten zich goed informeren, want er zijn vaak behandelingen mogelijk.

Geschreven door Paulien Derwort

T

oen Jelle Vehof tijdens zijn opleiding tot oogarts op de aandoening droge ogen stuitte, zag hij direct dat de zorg bij lange na niet optimaal is. “Droge ogen is een aandoening die veel voorkomt, maar weinig erkenning krijgt. Een grote groep patiënten krijgt daarom geen goede behandeling.”

Inmiddels heeft Vehof als oogarts een gespecialiseerde kliniek, ‘Droge Ogen Kliniek Nederland’: “Droge ogen is een serieuze aandoening met meerdere oorzaken. Het vocht dat je ogen moet beschermen heeft bijvoorbeeld niet de juiste samenstelling. De kliertjes in de oogleden maken onvoldoende olie aan, of de traanklieren produceren te weinig water. Omgevingsfactoren kunnen het erger maken, bijvoorbeeld langdurig achter de computer zitten of make-up gebruik.”

Verstrekkende impact en onbegrip Uit onderzoek van Vehof blijkt dat in Nederland ongeveer één op de vijf vrouwen en één op de twaalf mannen droge ogen krijgt in hun leven. Vehof: “Zowel mentaal als lichamelijk raken mensen hierdoor beperkt. Ze hebben vaak elke seconde van de dag last van hun ogen.

Ze worden minder productief, ze zien slechter en de irritatie kan overweldigend zijn. Doordat de omgeving de impact vaak niet begrijpt, krijgen ze een extra mentale klap.”

Irritatie verhelpen Gelukkig is er veel aan te doen: “Vaak kan de patiënt met aanpassingen de klachten verlichten, zoals vermindering van schermgebruik of het plaatsen van een luchtbevochtiger. Ook onderzoeken we de

Julian’s oogklachten: “Ik vroeg me af of het nog wel ging lukken met m’n tentamens”

Geschreven door Paulien Derwort

Julian Bond (23) uit Volendam merkte ruim een jaar geleden dat zijn ogen achter de computer vermoeid werden. “Ik werd gevoelig voor licht, kon niet goed meer focussen. De opticien zei: er is niks mis met je ogen, ze zijn gewoon droog.” Maar Julian kreeg steeds meer klachten: “Ik had steeds vaker brandende ogen, kon niet tegen harde wind, kreeg hoofdpijn en ik had moeite met concentreren.

Ik vroeg me af of het nog wel ging lukken met mijn

tentamens.” Toen is Julian zelf gaan Googelen en kwam bij de kliniek van Jelle Vehof uit. “Ik was onzeker over mijn klachten, maar Jelle legde alles goed uit en kwam met oplossingen.” Julian probeerde verschillende behandelingen, zoals het schoonmaken van de ogen en antibioticazalf: “Maar wat nog het meeste werkt is een soort kappenbril die je ogen afsluit, zodat het vocht in je ogen blijft. Nu kan ik weer meerdere uren werken achter mijn computer.”

ogen, zodat we de oorzaak ontdekken.”

Er zijn dan verschillende oplossingen, zegt Vehof: “Met warmtemaskers of door het schoonmaken van de ooglidrand herstellen de kliertjes in de oogleden. Met lichttherapie of andere poliklinische behandelingen kunnen we de traanfilm ook beter maken.

En medicijnen zoals antibiotica en ontstekingsremmers kunnen de ogen rustiger maken.

Het is een zoektocht per patiënt, en daar is specialistische kennis voor nodig,” zegt Vehof. Daarom wil hij de kennis over droge ogen verspreiden naar een landelijk netwerk van optometristen, zodat mensen overal goed geholpen kunnen worden. “Als je last hebt van droge ogen, neem je klachten dan serieus. Trek aan de bel bij een optometrist die kennis heeft van droge ogen. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter.”

“Alsof er constant zand in je ogen zit”, Geertje over Droge Ogen Ziekte Geertje Wagenaar (58) uit Leeuwarden kreeg ongeveer tien jaar geleden last van droge ogen. “Ik dacht, het zal wel door de computer komen. Ik kon het scherm niet meer goed zien en kreeg prikkende, tranende ogen.”

Geertje kreeg aanvankelijk oogdruppels van de oogarts, maar dat hielp niet: “Het voelt constant alsof er zand in je ogen zit. Uit reflex ga ik steeds knipperen en knijpen om de ogen te bevochtigen.

Het beheerst mijn hele leven, het is echt lastig om

mijn hoofd erbij te houden.”

Uiteindelijk kwam Geertje bij de Droge Ogen Kliniek Nederland terecht. “Daar voelde ik me eindelijk serieus genomen. Het is een puzzel om iets uit te vinden wat je gaat helpen, maar er wordt in elk geval geluisterd. Nu krijg ik twee keer per dag een stoombril, dat geeft iets van verlichting.

Verlossing is hopelijk nabij.

In april krijg ik een behandeling aan mijn traanbuisjes om het vocht beter vast te kunnen houden.”

Scan de QR code en doe de gratis droge ogen screeningstool van Droge Ogen Kliniek Nederland

8

Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

INZICHT

FOTO : S H U T T ER STO C K

Prikkende ogen of zelfs glaucoom: dit kunnen gevolgen zijn van jouw slaapkwaliteit Slaap en oogkwaliteit hebben meer met elkaar in gemeen dan dat je wellicht zou denken.

Zo kan slaapapneu bijvoorbeeld leiden tot glaucoom: een ernstige oogaandoening waarbij de oogzenuwen langzaam afsterven.

Oogarts Gyan Soerjoesing legt uit hoe dat precies zit.

Waarom is slapen zo belangrijk voor je ogen?

Geschreven door Maartje Scheffer

“Slaap is essentieel voor de ogen omdat het zorgt voor vernieuwing, herstel en onderhoud aan de cellen van je ogen. Slaapgebrek kan leiden tot klachten als droge ogen, spasmes en donkere kringen, wat allemaal tekenen van oververmoeidheid zijn. Je ogen hebben dan niet genoeg tijd gehad om bij te komen en kunnen zo droog worden dat het soms lastig wordt om goed te zien”, aldus Soerjoesing.

Naast de kwantiteit doet ook de kwaliteit van slaap ertoe. “We hebben het dan onder andere over de fase van de REM (Rapid Eye Movement)-slaap. Door de bewegingen van je ogen in deze fase blijft je oogvocht in beweging, wat essentieel is voor het transport van zuurstof richting de hoornvliezen.”

Onvoldoende slaapkwaliteit kan dus zorgen voor milde oogklachten. Hoe zit dat met ernstige oogaandoeningen, zoals glaucoom?

“Glaucoom is een aandoening waarbij de oogzenuwen langzaam afsterven. Dat kan dus zorgen voor gezichtsuitval, uiteindelijke visusdaling en mogelijk tot blindheid, indien onbehandeld. Slaapapneu kan hiervan een oorzaak zijn: mensen met slaapapneu houden namelijk gedurende korte periodes op met ademen in hun slaap. Daardoor daalt de zuurstofspiegel en krijgen de oogzenuwen vanzelfsprekend ook minder zuurstof. Hierdoor kunnen de zenuwvezels van de oogzenuwen ernstig aftakelen.

Meestal gebeurt dit vrij geleidelijk, en hebben mensen met slaapapneu niet meteen iets door van de aftakeling. De hersenen vullen de verloren pixels namelijk

zelf weer in, tot in een bepaalde mate.

Daarom komen glaucoom-patiënten in het algemeen vaak pas relatief laat bij de zorgprofessional.”

Wetende dat glaucoom mogelijk veroorzaakt kan worden door slaapapneu, wat zouden mensen dan zelf kunnen doen om dit te voorkomen?

“Slaapapneu komt vaker voor bij mensen met overgewicht. Genoeg bewegen, sporten en een gebalanceerd dieet is essentieel om overgewicht, slaapapneu en dus glaucoom te voorkomen. Heb je slaapapneu, laat dan regelmatig je ogen nakijken bij een oogarts of optometrist. Alleen een oogdruk meten bij een brillenzaak is in dit soort gevallen niet voldoende, aangezien de oogdruk vaak binnen de normaalwaardes blijven bij patiënten met slaapapneu en er toch sprake kan zijn van oogzenuwbeschadiging.”

Dr. Gyan Soerjoesing Oogarts Noordwest Ziekenhuisgroep

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 99

NIEUWS

Met deze vuistregel kan je bijziendheid bij kinderen mogelijk voorkomen

FOTO : S H U T T ER STO C K

Mede dankzij de pandemie kwamen kinderen minder buiten en werden ogen minder geprikkeld. Caroline Klaver, hoogleraar bij het Erasmus MC en oogarts in het Radboudumc, uit haar zorgen over de aanzienlijke toename van bijziendheid onder kinderen.

t

Wat is bijziendheid?

Caroline Klaver Hoogleraar Erasmus MC en oogarts in Radboudumc

Geschreven door Simon van der Ben

“Bij bijziendheid, ook wel myopie genoemd, is een oog te lang geworden waardoor het brandpunt van de lichtstralen niet meer op je netvlies valt maar net daarvoor. In de verte is het zicht dan onscherp en er is een negatieve brilsterkte nodig om het brandpunt weer op het netvlies te krijgen.”

op het netvlies te krijgen. Dit kost een oog echter veel inspanning. Wanneer het oog langer wordt, is het makkelijker om dichtbij te zien. Vergezichten zijn nodig om die ooggroei te remmen. Naar buiten gaan kan hier enorm positief aan bijdragen. Ook speelt licht een grote rol in de ontwikkeling van ogen.”

Toename myopie onder kinderen

Hoe ontdek je myopie bij kinderen?

“Een oog ontwikkelt zich uiteraard op jonge leeftijd. Wanneer ogen enkel dichtbij kijken, kost dat het oog energie. De lens moet steeds bol worden om het beeld goed

“Vaak begint de weg naar diagnose doordat kinderen het schoolbord minder goed kunnen lezen. Het is belangrijk er tijdig bij te zijn, gezien bijziendheid op

latere leeftijd kan leiden tot ernstigere oogaandoeningen.”

De heilige tweeën: 20-20-2 als oplossing “Op basis van uitgebreid onderzoek is de 20-20-2 regel bedacht. Na twintig minuten dichtbij te hebben gekeken moet iemand minimaal 20 seconden in de verte kijken om de ogen afwisseling te geven. Wanneer er uren op dezelfde afstand dichtbij wordt gekeken, begint het oog zich aan te passen en worden de ogen langer. De laatste twee in de regel staat voor twee uur per dag naar buiten.”

Junior & Junior is gespecialiseerd in kinderbrillen.

De unieke collectie is 100% ontworpen voor kids.

Comfy pasvorm, stylish, oersterk én betaalbaar!

Als dat niet fijn is.

Try before you buy!

Bekijk de collectie online Bestel een box met 4 favo monturen Pas ze vrijblijvend 5 dagen thuis

Betaalbaar & Snel

Keuze gemaakt? Bestel, met het recept van de oogspecialist, je nieuwe bril easy online.

Compleet met superdunne glazen al vanaf €150 Binnen enkele dagen heb jij jouw bril op sterkte in huis!

10 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

INZICHT FOTO : S H U T T ER STO C K

Life through a lens: een optometrist vertelt wat jij moet weten over contactlenzen Nooit meer beslagen glazen, meer bewegingsvrijheid bij het sporten en een breder gezichtsveld. Genoeg redenen om je bril om te wisselen voor contactlenzen. Maar waar dien je op te letten? Optometrist Jeroen Mulder beantwoordt zes veelgestelde vragen.

#1

Kan iedereen lenzen dragen?

“Ja, iedereen met gezonde ogen kan lenzen dragen. Wel is het zo dat niet elk oog hetzelfde is. Heb je een groter, kleiner, boller of platter oog dan gemiddeld, dan kan een standaard lens niet optimaal passen. Of misschien heb je specifieke wensen, waardoor de ‘gewone’ variant minder geschikt is. Daarom is het slim om een contactlens altijd aan te laten meten door een specialist.”

#2

Kunnen mijn ogen beschadigen door contactlenzen?

“Contactlenzen zijn zo gemaakt dat ze niet schadelijk voor je ogen zijn. Wel is het belangrijk dat je goed met je lenzen omgaat, door ze dagelijks goed te reinigen en je ogen regelmatig te laten controleren.”

#3 Geschreven door Lisette Jongerius

Kan ik mijn lenzen langer dragen dan aangeraden?

“Liever niet. De aangeraden draagtijd is een advies van de lenzenfabrikant. Als je je lenzen langer draagt dan je specialist adviseert, is de kans op

#6

problemen groter. Dit kan een lichte irritatie zijn, maar ook een zichtbedreigende infectie worden!”

#4

Kan ik contactlenzen dragen als ik last heb van droge ogen?

“Dat hangt af van de oorzaak van je droge ogen, maar in principe wel. Soms moet je daarvoor wel veranderen van soort lens, een andere vloeistof gebruiken of de draagtijd aanpassen. Een specialist kan je hierin adviseren.”

#5

Moet ik elke dag mijn lenzen reinigen?

“Absoluut! Laat je lenzen nooit in aanraking komen met water en gebruik de geadviseerde lenzenvloeistof. Dit doodt namelijk een bepaald percentage bacteriën. Als je je lenzen niet handmatig schoonwrijft, ontstaat er een biofilm op je lenzen van (bijna) dode bacteriën. En dat is vervolgens de ideale voedingsbodem voor nieuwe bacteriën.”

Jeroen Mulder Optometrist

Kan ik met lenzen slapen?

“Er zijn enkele type lenzen specifiek goedgekeurd om dag en nacht te dragen. Weet wel dat je ’s nachts flink meer kans hebt op een ooginfectie als je lenzen draagt, omdat je in je slaap niet knippert met je ogen en er dus minder traanverversing is. Orthokeratologie – ook wel bekend als ‘nachtlenzen’ – heeft een hoger infectierisico waar de drager zich zeker bewust van moet zijn.”

#7

Ik draag maandlenzen maar een paar keer per maand, mag ik ze dan langer dan 1 maand gebruiken?

“Een lastige vraag. In theorie kunnen lenzen met verse vloeistof maximaal 30 dagen bewaard worden in een afgesloten houder. Bij incidenteel gebruik blijft de biofilm groeien en wordt de kans op infectie weer groter. Daarom adviseren we parttime lensdragers altijd om daglenzen te dragen. Hygiënisch en veilig!”

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 11 11 FOTO : S H U T T ER STO C K

FOTO : S H U T T ER STO C K

Slechter zien, maar alleen midden in het gezichtsveld: dit kan het betekenen Maculadegeneratie is een aandoening die slechtziendheid kan veroorzaken.

Oogarts Redmer van Leeuwen en optometrist Gabriëlle Janssen vertellen hoe je dit kunt herkennen en wat de behandelopties zijn.

S Gabriëlle Janssen Optometrist en voorzitter Optometristen Vereniging Nederland

FOTO : M A R I A N VA N A L P H EN

Dr. Redmer van Leeuwen Oogarts UMC Utrecht

lechter kunnen zien, maar dan alleen midden in het gezichtsveld is één van de tekenen van maculadegeneratie. Gabriëlle Janssen is optometrist en voorzitter van de Optometristen Vereniging Nederland. Ze legt uit hoe dat zit: “De macula, of gele vlek, is een belangrijk onderdeel van het netvlies. Als daar slijtage optreedt ga je wazig zien in het midden van het oog. Ook lijken rechte lijnen krom.

Aan de randen van het gezichtsveld is nog wel zicht, dus patiënten kunnen zich vaak redelijk oriënteren in de ruimte.

Toch kunnen ze slechtziend raken, omdat dat waar ze hun blik oprichten niet meer kunnen zien.

Maculadegeneratie heeft zo een behoorlijke impact op het dagelijks leven. “Lezen gaat moeilijker of lukt niet meer, televisiekijken of koken wordt langzaam onmogelijk. Het heeft invloed op al je normale bezigheden.”

De impact van leefstijl

Geschreven door Paulien Derwort

“Maculadegeneratie komt vooral op hoge leeftijd voor”, vertelt dr. Redmer van Leeuwen. Hij is oogarts in het UMC Utrecht en is gepromoveerd op maculadegeneratie. “Vanaf 70 jaar groeit de kans op deze aandoening. Vanaf 90 jaar krijgt zelfs 30

procent van de mensen ermee te maken”, vertelt van Leeuwen. Toch zijn er naast leeftijd ook andere risicofactoren: “Vooral roken is een belangrijke boosdoener. Roken veroorzaakt schadelijke zuurstofradicalen en versnelde

maculadegeneratie, een natte en droge vorm”, vertelt van Leeuwen. “De droge vorm is helaas niet te behandelen. Aan de natte vorm, waarbij er bloed en vocht in het netvlies komt, is wel wat te doen. Er bestaat geen eenvoudige oplossing, maar medicijnen zijn wel effectief. Die moeten regelmatig, bijvoorbeeld elke één of twee maanden via ooginjecties worden toegediend. Als je er snel genoeg mee begint, dan is er bij de meeste patiënten een flinke verbetering te bemerken, maar je moet het wel lang volhouden.”

Dan kunnen mensen er veel baat bij hebben, vertelt van Leeuwen: “Het zorgt dat ze kunnen blijven lezen en televisiekijken. Dat draagt enorm bij aan de kwaliteit van leven.”

Zelf checken

veroudering. Dat heeft effect op alle organen, dus ook op de ogen en het netvlies. Stoppen met roken heeft op elke leeftijd nog positieve effecten.” Ook Gabriëlle Janssen benadrukt het belang van een gezonde leefstijl: “Als een optometrist constateert dat er maculadegeneratie is, adviseren we altijd om gezond te eten, te bewegen en niet te roken. Maar wij kunnen de aandoening niet behandelen: daarvoor verwijzen we naar de oogarts.”

Wat kan een oogarts dan doen? “Er zijn twee soorten

Wat kunnen mensen doen als ze merken dat hun ogen achteruitgaan? “Je kunt regelmatig een check doen bij jezelf”, vertelt Janssen. “Dek één oog af en controleer of je centraal in het oog geen wazige plek ziet, of dat bijvoorbeeld je lamellen ineens krom lijken.” Van Leeuwen zegt dat zo’n kromming een belangrijk symptoom is: “Die kan heel plotseling ontstaan. Als je dat merkt, ga dan naar je huisarts of direct naar de oogarts.”

Janssen geeft aan dat in een optiekzaak de optometrist afwijkingen aan de macula kan opsporen: “Een optometrist heeft een beschermde opleidingstitel en kan onderzoeken of de ogen wel of niet gezond zijn. Mocht er sprake zijn van maculadegeneratie, dan word je doorverwezen naar een oogarts.”

“Ik word blind.

Laat het mijn dochtertje bespaard blijven!

Beste lezer, Stel je eens voor hoe de wereld eruitziet door twee rietjes...

Dat is wat ik zie. En het is ook nog eens erg wazig, alsof ik door boterhamzakjes kijk. Ik ben geboren met de erfelijke oogaandoening retinitis pigmentosa, deze ziekte tast de kegeltjes en staafjes in het netvlies aan. De afgelopen jaren is mijn zicht in rap tempo achteruitgegaan en nu ben ik nagenoeg blind.

Als je amper wat kunt zien, stort je wereld in. Ineens kwam het besef: ‘Ik ga mijn dochtertje niet zien opgroeien’.

Gelukkig heb ik de geboorte nog gezien, maar de blik in haar ogen van verdriet of blijdschap kan ik nooit meer zien.

Mijn dochtertje is draagster van dezelfde erfelijke oogaandoening. De wetenschap dat zij ook haar zicht kan verliezen, doet me heel veel pijn. Momenteel heeft ze al een bril met hoge min-sterkte. Laten we hopen dat ze niet blind wordt, zoals ik.

Dat mijn zicht zo snel is afgenomen was een grote klap.

Het is frustrerend dat ik nu zo afhankelijk ben van een ander.

Ik zit in een rouwproces. Er wordt steeds meer van me afgepakt. Klinkt heel cru, maar zo voelt het wel. Toch probeer ik met het laatste beetje zicht dat ik nog heb, te genieten en alles uit het leven te halen.

Blijf zien waar je van houdt

Wat er ook gebeurt, hoe diep je ook valt, hoe hoog je ook stijgt: het leven gaat door. Deze oogaandoening overkomt mij, ik heb er geen keuze in. De enige keuze die ik kan maken, is dat ik wil leven. Het leven is zo mooi, ik pak het met beide handen aan!

Mijn zicht is niet meer te herstellen, maar ik hoop dat er in de toekomst wel effectieve behandelingen voor retinitis pigmentosa beschikbaar komen. Zodat anderen dit niet hoeven mee te maken. In het bijzonder mijn dochter, ik wil zo graag dat ze goed blijft zien.

Snap je dat? Ik vraag aandacht voor de ogen van mijn dochter. En die van vele anderen.

Jij kunt iets doen. Ga naar oogfonds.nl/blijfzien en laat een persoonlijk bericht achter of bekijk de mini-docu over de impact van mijn oogziekte.

Ik zie uit naar je bericht.

Hartelijke groet,

Het Oogfonds wil blindheid en slechtziendheid voorkomen.

Er dus voor zorgen dat de dochter van Jan-Jaap niet blind wordt.

Zij heeft een kans! Alleen als we met elkaar meer investeren in wetenschappelijk onderzoek.

Meer weten? Scan de QR-code of ga naar oogfonds.nl/blijfzien