Gezondheid van de vrouw by Mediaplanet Publishing House B.V.

Dit is een commerciële uitgave verspreid met de Telegraaf. De redactie van de Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Lees meer op www.planethealth.nl

Gezondheid van de vrouw

Maddy Smeets “Er is véél meer aandacht en financiering voor mannelijke aandoeningen, en veel te weinig voor vrouwspecifieke ziektes”

PMDD Deze hormonale aandoening veroorzaakt zware psychische klachten

Ruim 110 hotels in Nederland!

De omgekeerde puberteit De overgang is meer dan alleen opvliegers

Voorjaar vieren?

IVF-behandelingen Gevierd maar verre van eenvoudig

Bekijk de populairste arrangementen! WWW.FLETCHER.NL/TELEGRAAF

Zie achterkant VANAF

€35 P.P.

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

VOORWOORD

IN DEZE UITGAVE

Onbegrip en onderschat: diagnose endometriose laat vaak zeven jaar op zich wachten

Kroonjuweel in vruchtbaarheidsbehandelingen IVF is een gevierd techniek, indien zwangerschap op natuurlijke wijze niet mogelijk is. Echter is het verre van eenvoudig.

07 Trein die doordenderde Mariëlle en haar partner doorliepen jarenlang een zwangerschapstraject. Nadat ze zwanger werd bleef de roze wolk alsnog even uit.

Endometriose is een aandoening waar één op de tien vrouwen in Nederland mee te maken krijgt. Een aanzienlijk aantal, waarvan 60.000 vrouwen kampen met de ernstige variant. Gynaecoloog Maddy Smeets benadrukt het belang van een open gesprek, om eventuele langdurige schade te voorkomen. Aan de binnenkant van de baarmoeder is er een slijmvlies, genaamd endometrium, aanwezig. Dit wordt maandelijks afgestoot tijdens een menstruatie. Als dat slijmvlies echter ergens anders in het lichaam zit, spreken we van endometriose.” De endometriose menstrueert dan mee maar kan het lichaam niet verlaten, wat een ontstekingsreactie veroorzaakt. Dat gaat gepaard met hevige pijnklachten tijdens de menstruatie en leidt tot verklevingen. “Als er bijvoorbeeld endometriose in de darmen zit, kan het tijdens het menstrueren zó veel pijn doen om te ontlasten dat sommige vrouwen flauwvallen”, zegt Smeets.

08 Intieme hygiëne Dit zijn volgens gynaecoloog Dorenda van Dijken de do’s & don’ts voor het verzorgen van intieme regionen.

Project Manager: Stella Weber & Fien Soens Managing Director: Britt Welters Head of Content & Digital: Daphne Rosanne Mollema Social Media & Web Editor Manager: Yelda Dagarslan Designer: Juraj Príkopa Credits fotograaf cover: Engin Akyurt, Unsplash Gedistribueerd door: de Groot Randstedelijke Telegraaf, maart 2022 Dit is een bijlage bij de Groot Randstedelijke Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van de Groot Randstedelijke Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding. E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com

@planethealth.nl

Mediaplanet

@MediaplanetNL

@mediaplanet.nl

Leven zonder (juiste) diagnose

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

Geschreven door: Maartje Scheffer

Endometriose

Op www.vrouwenzoalsik.nl vindt u informatie over verschillende gynaecologische aandoeningen en symptomen, die een negatieve invloed op uw leven kunnen hebben.

Wanneer endometriose niet tijdig wordt geremd, kan het leiden tot ernstige problemen zoals orgaanschade, blaasproblemen, uitvallende nieren, onvruchtbaarheid en longproblemen op de lange termijn. “Om maar even een idee te geven: bij de meeste vrouwen duurt het wel zeven jaar voordat ze de juiste diagnose krijgen. Zo krijgt endometriose de mogelijkheid om zich te ontwikkelen, met alle gevolgen van dien. De ziekte is dan dusdanig uitgebreid dat de pijn niet meer cyclusgebonden is maar chronisch wordt. Als gevolg hiervan denkt

een huisarts niet meteen aan endometriose. Het grote probleem is dat de ziekte veel verschillende klachten geeft. Dit hangt af van waar de endometriose zit en dat vergt nu juist de specialistische kennis waarvoor meer onderzoek nodig is.”

Genderongelijkheid in de gezondheidszorg “Veel huisartsen denken niet aan endometriose door een gebrek aan kennis. Er is namelijk véél meer aandacht en financiering voor mannelijke aandoeningen, en veel te weinig voor vrouw-specifieke ziektes.” De roep van Smeets is dat er meer geld wordt vrijgemaakt voor onderzoek naar vrouwspecifieke ziekten. “Wanneer dat gebeurt, gaan we de goede kant op”. Ze noemt als voorbeeld de PSA-test, een middel bij het opsporen van prostaataandoeningen. Een vergelijkbare test voor de diagnose van endometriose zou het leed van de patiënten aanzienlijk kunnen verminderen. Maar er ligt ook een taak bij de vrouwen zélf. “Dus meisjes, tieners, vrouwen, moeders: trek op tijd aan de bel! Gemiddeld duurt het 3,5 jaar voordat een patiënt aan de bel trekt, maar wacht alsjeblieft niet zo lang. Neem menstruatiepijn serieus, want hevige pijnen zijn niet iets ‘wat erbij hoort’.”

Onderneem actie bij symptomen. Vraag om een diagnose.

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

INZICHT FOTO : A N T H O N Y T R A N

“In de rotweken word ik overgenomen door hormonen” Ashley (32) heeft PMDD: vanaf de eisprong tot de menstruatie zorgen hormonen voor zware psychische klachten. PMDD is een sluipmoordenaar, die haar twee weken per maand lam legt. Binnen de gezondheidszorg is nog maar weinig bekend over deze fysieke aandoening. Ashley kreeg jarenlang verkeerde diagnoses, en daarmee niet de hulp die ze nodig had. Geschreven door WOMEN Inc.

Naar schatting heeft 1 op de 20 vrouwen PMDD Doordat er nog weinig onderzoek naar is gedaan, is er nog weinig bekend over het premenstrueel dysforie syndroom, ook wel PMDD (PreMenstrual Dysphoric Disorder). Stichting PMDD definieert het als ‘een cyclische, hormoongerelateerde stemmingsstoornis’. Hierbij uiten symptomen zich steeds in de premenstruele fase van de cyclus: vanaf de eisprong tot een paar dagen na de start van de menstruatie. Bij PMDD is geen sprake van een verstoorde hormoonbalans, maar hebben mensen een heftige negatieve reactie in de hersenen op maandelijkse hormoonschommelingen. Naar schatting heeft 1 op de 20 (5 tot 8 procent) vrouwen in de vruchtbare leeftijd PMDD.

Symptomen PMDD kent veel verschillende mentale en fysieke symptomen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, depressieve stemming, angst, moeite met concentratie, vermoeid

heid, slapeloosheid, gevoelige borsten, gewrichts- of spierpijn en meer. Mensen met PMDD hebben vaak ook gedachten over suïcide of zelfbeschadiging. Hierdoor doet 30 procent van de mensen met PMDD een suïcidepoging. De periode waarin mensen de symptomen van PMDD ervaren, kan variëren tussen de 1 tot 3 weken. Symptomen kunnen ook verergeren tijdens perioden van grote hormonale veranderingen, zoals de puberteit, bij het starten met hormonale anticonceptie, tijdens een zwangerschap of de overgang.

Diagnose Het duurt gemiddeld 12 jaar voordat iemand met PMDD de juiste diagnose krijgt. Pas in 2019 werd PMDD door de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, WHO) erkend als neuro-endocriene – en dus een fysieke – stoornis en niet langer als psychische aandoening. Door deze recente verandering hebben veel zorgprofessionals nog geen scholing of training over PMDD gehad. PMDD wordt door artsen en behan

delaren ook vaak verward met onder andere depressie, een bipolaire stoornis of borderline. Er is geen test om PMDD vast te stellen. Om erachter te komen of iemand PMDD heeft, wordt geadviseerd minimaal 2 tot 3 cycli eventuele klachten bij te houden, en deze mee te nemen naar de huisarts voor een doorverwijzing naar een gynaecoloog.

Behandeling Op dit moment zijn er een aantal behandelopties zoals verandering van levensstijl, orale anticonceptie of een chemische menopauze. Op de website van Stichting PMDD staan alle behandelopties genoemd en uitgelegd. Veel vrouwen hebben last van een ‘atypische’ menstruatie: zij ervaren zware menstruele klachten of hebben last van hormonale aandoeningen. Er is echter een gebrek aan kennis rondom deze vrouwspecifieke en hormoongerelateerde problematiek. Meer onderzoek is nodig om tot betere en passende behandelingen te komen. Zodat iedereen uiteindelijk kan rekenen op gezondheidszorg op maat.

Luister de podcast ‘Komt een mens bij de dokter’ van WOMEN Inc. waarin Ashley haar verhaal deelt via de onderstaande QR code.

Wil je meer weten over PMDD? Kijk op de website van Stichting PMDD www.pmddnederland.nl

4 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

ERVARINGSVERHAAL

De overgang: vrouwen krijgen er gemiddeld twee tot tien jaar lang mee te maken. De term is welbekend, maar waar krijgen vrouwen in de overgang nu écht mee te maken? Gynaecoloog Dorenda van Dijken en haar patiënt Nathalie Ebbers vertellen. Met welke klachten krijgen vrouwen in de overgang te maken, en hoe beïnvloedt dat hun leven?

Geschreven door Maartje Scheffer

“De overgang is een natuurlijke levensfase van de vrouw: het is de tussenfase tussen de vruchtbare en niet vruchtbare periode. Een soort van omgekeerde puberteit dus. Twintig procent van de vrouwen in de overgang ervaart er weinig tot geen last van, maar tachtig procent wel degelijk. Één derde van die groep heeft ernstig hinderlijke klachten”, vertelt van Dijken. Tot de klachten behoren opvliegers, nachtzweten en als gevolg oververmoeidheid. Dat zorgt ook voor mentale klachten zoals geheugenverlies, concentratieverlies, stemmingswisselingen en het verminderen van de kwaliteit van leven. Maar ook pijnlijke gewrichten kunnen het gevolg

zijn van de overgang. De gewrichtspijn kan langzaam verergeren, en wordt niet vaak gelinkt aan de overgang. Daar had Nathalie Ebbers ontzettend last van. Haar gewrichten deden zó veel pijn, dat ze op een gegeven moment het leven niet meer zag zitten. “Het begon 3,5 jaar geleden. Opstaan uit een stoel was toen zo pijnlijk dat ik niet meer met mijn vriendinnen naar etentjes wilde. Ik wist namelijk dat ik er overdreven lang over zou doen om uit een stoel te kunnen opstaan. Daarnaast liep ik als een vrouw van negentig. Het weerhield me dus van veel sociale gelegenheden. Door de pijn stond ik niet meer vol in het leven.”

De overgang is dus veel meer dan af en toe een opvlieger. Waar worden die klachten door veroorzaakt? Van Dijken: “Pijn in de gewrichten, zoals bij Nathalie, heeft alles te maken met de afname van het hormoon oestrogeen. Dat wordt normaal gesproken aangemaakt in de eierstokken, maar zodra die uitgeput raken stopt ook de aanmaak. Oestrogeen is verantwoordelijk voor elasticiteit in het haar, de huid, bloedvaten maar ook in banden, pezen en spieren. Je kunt je dus voorstellen dat vrouwen in deze fase ook te maken krijgen met rimpels, haaruitval en blaasklachten zoals blaasontsteking. Dat is natuurlijk ook niet goed voor je mentale gesteldheid.” Nathalie had geen flauw benul dat haar klachten door de overgang kwamen. Totdat ze een voorstelling van Isa Hoes en Medina Schuurman bezocht over de overgang. “Daar ging ik eigenlijk heen voor de grap, maar tot mijn verbazing herkende ik mij volledig in de overgang zoals zij die omschreven. Dorenda was daar ook aanwezig. Godzijdank ben ik toen bij haar terechtgekomen.”

FOTO : C H A N TA L S P I E A R D

“De omgekeerde puberteit”: de overgang is meer dan opvliegers

Je hebt uiteindelijk een passende behandeling gevonden. Wat heeft dit voor jou betekend? “Het heeft alles voor mij gedaan. Na tien dagen voelde ik me meteen een andere vrouw en had ik weer zin in het leven. Ik heb een hormoonbehandeling met een gel en daarnaast een tablet in de avond. Dat werkt voor mij uitstekend. Werken, sporten en leuke dingen doen gaan nu weer. Ik ben weer gezellig en spontaan.” Van Dijken legt uit dat hormoontherapie mogelijk het oestrogeentekort herstelt, precies genoeg om de overgang te kunnen overbruggen. Zo kunnen vrouwen bijvoorbeeld van twaalf opvliegers per uur naar één opvlieger per uur gaan en kunnen gewrichtsklachten ook afnemen: mogelijk een enorme verbetering in de levenskwaliteit. Van Dijken: “De eerste optie is een transdermale behandeling, wat via de huid wordt opgenomen door middel van een spray, gel of pleister. De andere optie zijn tabletten die het even goed doen, maar we geven vaker de voorkeur aan de transdermale behandeling. Dat komt omdat die stabieler wordt opgenomen in het bloed. Voor vrouwen met stemmingsklachten of hoofdpijn werkt het vaak beter. Omdat tabletten via de lever gaan, is de erg kleine kans op trombose daarmee iets hoger. Ook hebben tabletten een ongunstiger effect op je bloeddruk en waarden van je vrije vetten (triglyceriden).” Vrouwen die ernstige klachten ervaren door de overgang komen in aanmerking voor deze behandeling. Daarmee haal je volgens van Dijken de scherpe randjes van de overgang af. Meestal duurt zo’n behandeling tussen de twee en vijf jaar. Nathalie krijgt de hormoonbehandeling nu 2,5 jaar. “De overgang wordt echt onderschat.”

Nathalie Ebbers Ervaringsdeskundige

bers kundige

DE IMPACT VAN DE OVERGANG De overgang kan grote impact hebben op het leven van de vrouw en kan wel tussen de 2 en 10 jaar duren. Hoeveel vrouwen lijden onder de overgang?

1.600.000

vrouwen zijn in de overgang

% Ervaart klachten

422.400

Hinderlijke klachten

vrouwen

De impact op het welzijn

Opvliegers

Nachtzweten

Slapeloosheid

Lage energie

Vergeetachtigheid

Stemmingswisselingen

Prikkelbaarheid

Depressieve gevoelens

Libido verlies

Onregelmatige menstruatie

Gewichtstoename

Haaruitval

De stapeling van klachten kan leiden tot een ‘domino eﬀect’. Zo kan nachtelijk zweten leiden tot slapeloosheid, dat kan leiden tot moeheid en dat kan weer leiden tot concentratiestoornissen of wellicht zelfs somberheid en depressieve buien. Dit kan vervolgens leiden tot ziekteverzuim, enzovoorts. De impact op de gezondheid De kans op osteoporose, ontkalking van de botten, neemt toe na de overgang

Lagere oestrogeenspiegels gaan samen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten

De impact op de werkvloer

Onderzoek laat zien dat 34% van het ziekteverzuim van vrouwen in de leeftijd van 40 tot 60 jaar gerelateerd is aan overgangsklachten, welke zich uiten in vermoeidheid en concentratiestoornissen NVOG-Richtlijn Management rondom Menopauze: (Geukes 2012)

GEEN ENKELE VROUW ZOU MOETEN HOEVEN LIJDEN ONDER OVERGANGSKLACHTEN! Deze pagina is ﬁnancieel mogelijk gemaakt door Besins Healthcare’

MEDIAPLANET

6 Lees meer op www.planethealth.nl

FOTO : S H U T T ER STO C K

INZICHT

IVF mismatches maken geen kans meer dankzij innovatief systeem Wanneer zwanger worden op een natuurlijke manier moeizaam gaat, kan IVF uitkomst bieden. Een prachtige techniek, waarbij het te allen tijde van cruciaal belang is om geen verkeerde koppeling tussen zaadcel en eicel te laten ontstaan.

Geschreven door Paulien Derwort “Tijdens een IVF-traject doen laboranten ontzettend veel handelingen met het materiaal van de wensouders”, vertelt Dr. Margarida da Avó Ribeiro dos Santos. Ze is hoofd van het IVF-laboratorium in het Dijklander Ziekenhuis. “Je koppelt de zaadcel van patient A aan de eicel van patiënt B. Wij moeten héél zeker weten dat deze twee bij elkaar horen.” Mismatches zijn uiterst zeldzaam, toch kan het een grote zorg van wensouders zijn: “Als er een embryowisseling heeft plaatsgevonden ergens in Amerika, dan komt dat hier op het nieuws. Patiënten willen extra zekerheid hebben dat het bij hen wel goed gaat.” Er bestaan al zorgvuldige procedures: “Wij moeten op cruciale momenten, en dat zijn er veel, altijd een collega laten meekijken. Elke handeling moeten we registreren,” zegt Ribeiro dos Santos. “Maar dat kost veel tijd en het verstoort de workflow. Ook kost het veel personeel. In het weekend zijn we vaak met een klein team, dan is er meer kans op fouten.” Onlangs heeft het Dijklander Ziekenhuis een systeem geïnstalleerd die controles automatiseert. Het systeem, genaamd RI Witness, geeft al het patiëntenmateriaal een RFID-tag mee: “Een beetje zoals de kaartjes op kleding in winkels,” zegt da Avó Ribeiro dos Santos. “De werkplek heeft een systeem dat de tags kan lezen. Als je het verkeerde materiaal bij elkaar pakt, gaat het systeem af, hoor je alarmbellen en kun je niet verder werken. Alle handelingen worden automatisch geregistreerd en opgeslagen, zodat je later altijd kunt zien wie de eicellen of zaadcellen bewerkt heeft, en wanneer.” Een groot voordeel is dat het RI-Witness systeem op de achtergrond werkt. Da Avó Ribeiro dos Santos: “Het scheelt enorm veel tijd omdat de checks automatisch verlopen. Wij kunnen ons weer concentreren op het werk onder de microscoop.” Voor patiënten zelf is het systeem ook een grote geruststelling. “Bij elke handeling waarbij de patiënt aanwezig is laten we de patiëntenkaart zien, die wordt herkend door de RI Witness. Wensouders zien Dr. Margarida da zelf dat alles Avó Ribeiro dos zorgvuldig verloopt. Santos Hoofd IVFDit geeft enorm veel Labratorium rust, voor de patiënt Dijklander Ziekenhuis én voor ons als laboranten.”

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door CooperSurgical. CooperSurgical heeft geen inhoudelijke betrokkenheid gehad bij de totstandkoming van het interview.

IVF-behandelingen: gevierd maar verre van eenvoudig De term IVF is voor vrijwel niemand meer onbekend. “Jaarlijks worden er in Nederland ongeveer 15.000 IVF-cycli uitgevoerd, dat gaat om ongeveer 9.000 stellen”, vertelt Frank Broekmans, hoogleraar in de voortplantingsgeneeskunde en gynaecoloog in het UMC Utrecht. Maar wat houdt deze behandeling precies in? Geschreven door Paulien Derwort IVF, oftewel in vitro fertilisatie, is het kroonjuweel van onze vruchtbaarheidsbehandelingen”, vertelt Frank Broekmans. Bij IVF vindt in het laboratorium de bevruchting plaats, wanneer het op natuurlijke wijze niet lukt. Broekmans: “Traditioneel gezien werd het vooral ingezet bij afgesloten eileiders, maar inmiddels wordt de procedure toegepast bij allerlei vruchtbaarheidsproblemen. Het is vooral nuttig voor stellen die slechte kwaliteit zaad hebben. Ook wordt het ingezet bij paren die ‘onverklaarbaar onvruchtbaar’ zijn.”

De behandeling Een IVF-behandeling beslaat een hele periode. Broekmans: “We stimuleren de eierstokken met hormonen om zo een flink aantal eiblaasjes te laten rijpen. Vervolgens wekken we de eisprong op en kunnen we de eicellen gaan ‘oogsten’. Dat is een flink belastende procedure voor de vrouw”, zegt Broekmans. Ondertussen wordt het zaad van de man onderzocht en bewerkt in een neutrale kweekvloeistof. Daarna worden de zaadcellen en eicellen bij elkaar gebracht in het lab, die bevruchten normaal gesproken elkaar vanzelf.” Er is nog een andere variant op deze behandeling, genaamd ICSI (Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie): “Dat wordt vooral gebruikt als de zaadkwaliteit niet goed genoeg is. We prikken dan de zaadcel in de eicel.” Na de bevruchting in het lab worden de embryo’s in een paar dagen

opgekweekt. Broekmans: “Een aantal embryo’s halen het niet. Maar uit de goede embryo’s selecteren we welke embryo we terugplaatsen in de baarmoeder. Zijn er meerdere goede embryo’s, dan vriezen we de rest in, voor een eventuele latere poging.” De laatste stap is de terugplaatsing van het embryo in de baarmoeder: “Daarna is het afwachten of de poging is gelukt en ook leidt tot een zwangerschap.”

Slagingskansen “Jaarlijks worden er in Nederland ongeveer 15.000 IVF-cycli uitgevoerd, dat gaat om ongeveer 9.000 stellen,” zegt Broekmans. De slaginskans is ongeveer 40 procent per cyclus, maar dat zijn gemiddelden. Jongere paren hebben per poging wel 60 tot 70 procent slagingskans, waar vrouwen boven de 40 nog maar 15 procent slagingskans hebben. IVF is geen oplossing voor vruchtbaarheidsproblemen die te maken hebben met leeftijd. Begin dus op tijd als je een kinderwens hebt, het liefst voor je 30e.” IVF is een gevierd techniek, maar toch is het geen eenvoudige behandeling. Broekmans: “Het is een proces waar je een lange adem voor moet hebben. Vaak heb je wachttijden, zijn er meerdere pogingen nodig en ben je zo een jaar of langer bezig. Ik zeg altijd tegen wensouders: zet een stip op de horizon, laat je niet ontmoedigen door allerlei factoren die tegen kunnen zitten en houd het einddoel voor ogen: de zwangerschap die het uiteindelijk moet opleveren.”

Frank Broekmans Hoogleraar voortplantingsgeneeskunde en gynaecoloog UMC Utrecht

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 77

Zwangere Mariëlle (34) over haar jarenlange vruchtbaarheidstraject: “Ik was blijkbaar nog onvruchtbaarder dan gedacht” De 34-jarige Mariëlle is eind april uitgerekend, maar van een roze wolk was lange tijd geen sprake. Het duurde vier jaar voordat ze in verwachting raakte en nu het eindelijk gelukt is, merkt ze pas hoe zwaar het traject was. Ze zocht naar hulp en durft nu eindelijk te geloven dat ze binnenkort moeder wordt. Mijn partner en ik kwamen er al snel achter dat ik moeite had met zwanger worden. De huisarts verwees ons door en voor ik het wist zat ik middenin een traject. Eerst kreeg ik verschillende medicijnen om een ovulatie op te wekken, maar hier kreeg ik geregeld cysten van. We moesten iedere keer wachten tot die weg waren”, vertelt Mariëlle. Dat proces duurde ruim twee jaar. Iedere keer als bleek dat Mariëlle niet zwanger was, voelde ze zich teleurgesteld. Toch zocht ze de moed om het telkens nog een keer te proberen: “Tot ik op een gegeven moment echt niet meer wilde. Het is zo frustrerend als je lijf niet doet wat je wil. Ik wilde gewoon even geen ziekenhuisbezoeken meer en geen ‘polonaise’ aan mijn lijf.”

werd ik wel even met m’n neus op de feiten gedrukt. Ik was blijkbaar nog onvruchtbaarder dan gedacht.” De bevruchte eicellen werden teruggeplaatst en na een traject van vier jaar, kreeg Mariëlle eindelijk het verlossende telefoontje: “Ik bleek zwanger te zijn! We waren zo ontzettend blij en opgelucht dat het eindelijk was gelukt.” Toch sloeg de blijdschap al snel om in angst. “Ik realiseerde me dat er nog zo veel mis kon gaan. We zaten de hele tijd in een soort riedeltje dat alles misging, dus ik was bang dat ook dit een teleurstelling zou worden. Daar probeerde ik mezelf tegen te beschermen.”

mans

sen Als zwanger worden niet lukt, is Freya er voor jou. Informatie, steun en belangenbehartiging. Voor meer informatie, ga naar www.freya.nl

Trein die doordenderde

Mariëlle en haar partner besloten dat het tijd was voor de volgende stap: IVF. Bij een IVF-behandeling worden de eicellen met een hormoonbehandeling ‘gerijpt’. Vervolgens worden ze uit de follikels gehaald en in het laboratorium samengebracht met een zaadcel. “Ik vond het weghalen van de eicellen erg onprettig. Het roesje sloeg niet aan en ik bleek overstimulatie te hebben. Toen de arts mijn eierstokken zag, zei ze dat ze wel ontploft leken en ik had zelf ook al het gevoel alsof ik meloenen in mijn buik had. Het leeghalen van de follikels was voor mij erg pijnlijk en duurde langer dan verwacht. Ik was opgelucht dat ik weer naar huis kon, maar later bleek dat er vocht in mijn buikholte liep, waardoor ik opgenomen moest worden in het ziekenhuis.”

‘Onvruchtbaarder dan gedacht’ Mariëlle herstelde gelukkig snel en van alle eicellen die uit haar waren gehaald, lukte het om er drie te bevruchten. Een stuk minder dan verwacht: “De artsen dachten dat er een goede kans was op vijftien embryo’s. Toen

Ik wilde gewoon even geen ziekenhuisbezoeken meer en geen ‘polonaise’ aan mijn lijf” In de zesde week van de zwangerschap kreeg Mariëlle ineens heftig bloedverlies. Ze dacht dat haar zwangerschap alsnog zou eindigen in een miskraam en ging direct naar het ziekenhuis: “De bloedingen bleken gelukkig onschuldig. Na een lange week wachten, kregen we een echo. We konden niet geloven dat het hartje toch klopte. Ons kleintje zat er nog”, vertelt ze opgelucht. Toch was ze erg geschrokken door het bloedverlies.

12 weken grens Pas toen Mariëlle twaalf weken zwanger

Haar huisarts verwees haar door naar een psycholoog. Uiteindelijk kreeg ik therapie om de nare ervaring van de punctie te verwerken. Dat heeft me heel erg geholpen en ik merk dat de scherpe randjes er af zijn. Ook is de angst weggezakt. Het lukt me nu beter om stil te staan en te zien waar ik de afgelopen jaren in heb gezeten. Het traject voelde als een soort trein die maar doordenderde. Bovendien kwam de hele coronaperiode er nog eens bij, waardoor ik vaak alleen naar ziekenhuisafspraken moest. Ik realiseer me nu dat het traject ook mentaal zwaar was.” Inmiddels kan Mariëlle genieten van haar zwangerschap. Andere vrouwen die nog middenin het traject zitten, of er net aan beginnen, wil ze op het hart drukken af en toe eens pas op de plaats te maken en goed voor zichzelf te zorgen. “Tijdens mijn traject kreeg ik wel hulp aangeboden, maar dat had wat mij betreft meer gekund. In het ziekenhuis zijn ze natuurlijk vooral heel praktisch met je lijf bezig, maar dat het een weerslag heeft op je psyche, wordt nog weleens vergeten. Maar vergeet niet dat je zelf de touwtjes in handen hebt”, benadrukt Mariëlle.

FERTI TALKS Praten, leren en delen over vruchtbaarheid

Geschreven door Christian Olijve

NL-NONF-00132 – APPROVAL DATE 03/2022

IVF-behandeling

was – en de kans op een miskraam kleiner werd – begon ze een beetje te ontspannen. Maar genieten van haar zwangerschap, lukte geenszins: “Je hoort weleens dat mensen zeggen dat ze op een roze wolk zitten tijdens hun zwangerschap. Daar was bij mij helaas toen geen sprake van. Doordat ik in een medisch traject zat, moest ik om de anderhalve week naar het ziekenhuis voor controle. Ik was dan weer eventjes opgelucht, maar leefde dan alweer toe naar de volgende afspraak.” Naast angst voelde Mariëlle zich ook schuldig omdat ze niet kon genieten van haar zwangerschap: “Dit is toch wat we wilden? Waarom ben ik dan niet blij? Gelukkig is mijn partner echt een steun voor me geweest en heeft dit ons dichter bij elkaar gebracht, maar ik besloot professionele hulp te zoeken.”

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

FOTO : S H U T T ER STO C K

Dorenda v Gynaecolo OLVG

Zo houd jij je intieme hygiëne in balans Geschreven door Angelina Hammond

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl 95

INZICHT

Een goede gezondheid onderhoud je door te zorgen voor een goede weerstand, zodat je lichaam zelf slechte bacteriën kan neutraliseren. Dat geldt voor het hele lichaam, maar zeker ook voor de intieme regionen. Gynaecoloog Dorenda van Dijken vertelt over de do’s en dont’s voor de juiste intieme hygiëne. Waarom is intieme hygiëne zo belangrijk? “In de vagina bevinden zich goede, maar ook slechte bacteriën. Bij een gezonde situatie – mede door de juiste hygiëne – is er een goede balans tussen die twee typen bacteriën. Deze harmonie is alleen mogelijk, wanneer de zuurgraad laag is; dan krijgen de slechte bacteriën, die infecties of klachten kunnen veroorzaken, geen kans.”

Dorenda van Dijken Gynaecoloog OLVG

Wat kun je doen als de zuurgraad verstoord is? “Soms kun je een natuurlijk product gebruiken om de verstoorde zuurgraad omlaag te brengen of te houden. De grootste fout die je kunt maken, is om de intieme hygiëne te rigide door te voeren. Wanneer je vaak en te veel ‘poetst’ met zeep, verhoog je de zuurgraad en verstoor je de balans. Je geeft dan ruim baan aan een bacterie, die ik gekscherend echt een stinkerd noem: de gardnerella vaginalis. Die ligt altijd op de loer bij een verhoogde zuurgraad om de boel flink te verzieken.”

Wat gebeurt als die bacterie in actie komt? “Het gevolg van een gardnerella kolonie in de meest intiemste zone is dat de afscheiding verandert qua kleur, structuur en hoeveelheid. Daarnaast veroorzaakt de bacterie een onaangename geur. Gardnerella vaginalis is een bacterie die vaak in geringe aantallen in

de vagina voorkomt. Wanneer deze bacterie zich gaat vermenigvuldigen, leidt het tot een bacteriële vaginose. Dit is geen infectie, maar het zijn klachten door een verstoorde balans. Gelukkig gaat dit vanzelf weer over, wanneer de zuurgraad wordt verlaagd. Er bestaan vaginale tabletten om de juiste zuurgraad te bereiken en de bacteriebalans te herstellen. Deze tabletten bevatten vooral vitamine C. Maar je kunt beter voorkomen dan genezen: gewoon eenmaal per dag met lauwwarm water wassen, dat is voldoende. Laat je lichaam zoveel mogelijk haar eigen reinigings- en herstelwerk doen.”

Zijn er ook andere situaties die de intieme hygiëne in gevaar kunnen brengen? “Ja, inlegkruisjes kunnen een kwalijke rol spelen voor het laten groeien van bacteriën: het afsluiten en creëren van een broeierige omgeving is ideaal voor kwalijke bacteriën. En let op, wanneer je naar het toilet gaat: altijd van voren naar achteren vegen. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar je moet altijd voorkomen dat er darmbacteriën in je vagina terecht komen.”

Is het dan niet beter om jezelf vaker op een dag te wassen? “Nee, zeker niet. Sommige vrouwen hebben de neiging om hun intieme zones te vaak en te veel te wassen. Dat kan leiden tot jeuk en

irritatie, omdat water de huid uitdroogt. Bij jeuk is krabben onvermijdelijk, met alle gevolgen van dien: hierdoor worden bacteriën verspreid en is de kans op kleine huidbeschadigingen en daarmee meer klachten groot. In plaats van te vaak met water reinigen, kun je ook geurloze kokosolie gebruiken. Dit heeft een verzorgende werking, maar droogt de huid niet uit.”

Bestaan er ook andere infecties die in de intieme zones kunnen voorkomen? “Naast de bacteriële infecties heb je ook schimmelinfecties, die soms veroorzaakt kunnen worden door een te hoge suikerinname. Te veel suikers kunnen schimmels in je darmen geven en zo ook vaginale schimmels; darmen zitten nu eenmaal dichtbij jouw intieme zone en daar kunnen de suikers tot een schimmelinfectie leiden. Gelukkig is dit goed te bestrijden met een anti-schimmelcrème, die je bij een drogist kan verkrijgen. Ook hier geldt: beter voorkomen dan genezen door je handen vaak te wassen. Want schimmel kan zich ook elders op je lichaam bevinden bijvoorbeeld op je voeten. Deze schimmel wil je niet per ongeluk naar een warme, vochtige plek overbrengen. Daarnaast is mijn advies: zorg voor gezonde darmen door voldoende rust te nemen, stress te reduceren en goede voeding. Zo voorkom je een ziektebron in je lijf.”

FOTO : C H A R L ES D ELU V I O

10 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

INZICHT

“

FOTO : K A R L M AG N U S O N

11 feiten die jij als vrouw wilt weten over de overgang Iedere vrouw krijgt er vroeg of laat mee te maken: de menopauze. Maar weet jij precies wat je te wachten staat? Overgangsexpert Judith Bussink vertelt 11 opmerkelijke feiten over de overgang.

Met de menopauze wordt de allerlaatste menstruatie bedoeld; een momentopname dus. De overgang is de gehele periode waarin je menstruatiepatroon verandert en langzaamaan stopt. Dat kan 7 tot 10 jaar duren.

De gemiddelde leeftijd dat een vrouw haar menopauze heeft, is 51,4 jaar.

Zo’n 1 op de 100 van de vrouwen krijgt er echter al vóór hun veertigste mee te maken. En 1 op de 1.000 komt zelfs al vóór hun dertigste jaar in de overgang.

Ongeveer 8 op de 10 vrouwen krijgt te maken met overgangsklachten, zoals opvliegers, nachtzweten en moodswings.

Maar wist je dat de symptomen soms ook kunnen lijken op een burn-out? Denk aan concentratieproblemen, ‘breinblubber’ en een gevoel van complete uitputting.

Zo’n 8 procent van de vrouwen krijgt tijdens de overgang te maken met vaginale droogte.

Dit komt doordat de huid en slijmvliezen minder flexibel en droger worden. Glijmiddel, speciale bevochtigingsgel of het trainen van de bekkenbodemspieren kunnen hiertegen helpen.

Veel last van PMS? Dan heb je later een grotere kans op heftige overgangsklachten.

Ook stress heeft een negatieve invloed op de overgang. Zo hebben vrouwen met hoge functies vaak meer last van de overgang.

In de peri-menopauze, maar nog wel zwanger worden? De kans is klein, maar het kan!

Want zolang je nog menstrueert (ook al is het zeer onregelmatig) en een eisprong hebt, ben je nog (beperkt) vruchtbaar.

Door de overgang piekt je bloedsuikerspiegel sneller, en wordt vet dieper opge slagen.

Let dan ook op je voeding. Tip: eet minder koolhydraten en meer (kruisbloemige) groenten, eiwitten en gezonde vetten.

Wist je dat je spiermassa (flink) afneemt naarmate je ouder wordt?

Ook voldoende beweging is belangrijk. Wandelen, yoga of dansen werkt stressverlagend en ontspannend.

En dat dit door de menopauze nog eens wordt versterkt? Krachttraining is dan ook aan te raden als je in de overgang zit.

Bovendien maak je daarmee het gelukshormoon serotonine aan, wat helpt bij stemmingswisselingen.

#10

Fun fact: ook mannen kunnen in de overgang komen.

#11

De menopauze wordt vaak als een soort “eindpunt” gezien. Maar dat hoeft niet!

Dit wordt de andropauze genoemd. Vanaf hun dertigste neemt bij mannen geleidelijk hun testosteron af. Het gevolg: meer buikvet, een hogere kans op erectiesproblemen en lager libido.

Grijp deze tijd aan om je leven onder de loep te nemen, je te ontdoen van overtallige ballast. En creëer zo meer rust en ruimte voor jezelf. Zo kan de menopauze de start zijn van iets moois!

FOTO : M A R I EL KO L M S C H OT

De overgang en de menopauze zijn níet twee dezelfde dingen.

Judith Bussink Overgangsexpert

D d k m “ m e s v m s v a a a j

als Ook erbaar! lev adius -bike te actier

Bent u het veilige en vertrouwde gevoel op de fiets kwijt? Misschien door ouderdom, lichamelijke beperking of onzekerheid? Er is nu een fiets die u de vrijheid van het fietsen weer zal teruggeven!

en gr

e voor

Quattro Solo vanaf

€ 3.995,-

“DE STABIELE VIERWIELER IS DÉ OPLOSSING VOOR MIJ”.

Medemblik De duidelijke folder is uitvoerig doorgeplozen. De heer de Bruin kan niet wachten tot de custom made vierwieler geleverd wordt. “Ik ben nog redelijk gezond, maar er is altijd wind en mijn evenwicht wordt minder. Er zijn smalle polderwegen met grotere voertuigen dan voorheen. Ik voel me hier niet meer prettig bij. De stabiele 4Wieler is dé oplossing voor mij. Het sturen voelt wat anders aan, maar het gaat haast als vanzelf. Ik raad iedereen echt aan om op tijd over te stappen als je bang bent om te vallen”.

“IK KAN NIET MEER VALLEN EN BEN DAAR HÉÉL BLIJ MEE”.

Uden In Uden is sinds kort Mevrouw Rovers (93) weer fietsend te zien. Een wonder. Door alles en iedereen afgeschreven vanwege haar rug en reuma kun je haar als het even kan op een duofiets genietend en gezellig kletsend voorbij zien ‘snellen’. “Daar ben ik echt, schrijf het maar in grote letters op, héél blij om. De beweging, de stabiliteit, het gemak én het ultieme gevoel dat de angst weg is om te vallen. Het verbaast me dan ook zeer dat ik nog geen andere vierwielers langs zie komen”.

“EEN VEILIG FIETSTOCHTJE NAAR UTRECHT KAN WEER”.

Driebergen Tot voor kort kon mevrouw Willemsen met een dwarslaesie de omgeving niet meer bewegend beleven. “Ik wil de rest van mijn leven fietsen. Het praten gaat vanzelf wel. Ik moet en wil in beweging blijven. Stilzitten is niks voor mij. In een driewieler bleef de angst om te vallen. Het voelde niet helemaal stabiel aan. Daarom ben ik blijven zoeken naar iets stabielers. En toen kwam ik gelukkig in Leiden bij 4Wielers uit. Een veilig en vertrouwd fietstochtje naar Utrecht kan weer. Ik durf het weer en het is geen probleem meer”.

UNIEKE TERUGKOOP GARANTIE Kunt u onverhoopt (max. 2 jaar na aankoop) de fiets niet meer gebruiken? Dan nemen wij de fiets terug. U betaalt alleen over de gebruiksperiode. Een hele zorg minder!

Vul aub het formulier in op de website 4Wieler.nl of bel 088 444 0000 voor een proefrit in Leiden of bij u thuis. Wel zo gemakkelijk!

! U N BO EK

Vier het voorjaar VANAF

€105

ZOMERVAKANTIE P.P. VIEREN Hotel BLUE Wellness BIJ FLETCHER All-Inclusive Arrangement 2 DAGEN ARRANGEMENT • 1 x overnachting 2, 3 OF 4 DAGEN

Ruim 110 hotels in Nederland!

• 1 x uitgebreid ontbijt • 1 x sauna dagentree • All-inclusive pakket tijdens saunadag: • Lunch met een BLUE 12-uurtje of broodje naar keuze • Diner met een hoofd- en nagerecht naar keuze • 5 drankjes

Last Minute

2 DAGEN ZOMERVAKANTIE BIJ • 1 VIEREN x overnachting • 1 xFLETCHER uitgebreid ontbijt • Gratis fietsen ARRANGEMENT wandelroutes 2, 3 OF 4 DAGEN OOK 3, 4 EN 5 DAGEN BOEKBAAR

• 2 x uitgebreid ontbijt • 1 x heerlijk 2-gangen à la carte diner op de dag van aankomst • Gratis fietsen wandelroutes

VANAF

€85 P.P.

VANAF

€35 P.P.

WWW.FLETCHER.NL/TELEGRAAF | 0347 - 751 187

Zie website voor alle voorwaarden. Druk- en zetfouten voorbehouden.

Lekker weg bij

ZOMERVAKANTIE FletcherVIEREN Arrangement 3 DAGEN BIJ FLETCHER • Ontvangst met luxe ARRANGEMENT bittergarnituur 2, 3 OF 4 DAGEN • 2 x overnachting