Infectieziekten

Dit is een commerciële uitgave verspreid met De Telegraaf. De redactie van De Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Deze uitgave gaat over het belang van infectiepreventie Lees meer op www.planethealth.nl

Infectieziekten “Als we de basishygiëne goed vasthouden dan zijn we prima bestand tegen veruit de meeste infectieziekten” – Peter Molenaar

Doelgerichte hygiëne Negen sleutelmomenten die jij moet volgen voor een optimale hygiëne Pagina 4 Afweersysteem Tien tips om jouw weerstand op peil te houden Pagina 7

Desinfecteer je handen altijd en overal!

Wetenschappelijk bewezen bacterie en virus dodend

2

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

IN DEZE UITGAVE

VOORWOORD

04 Doelgerichte hygiëne Er zijn negen belangrijke sleutelmomenten om optimale hygiëne te waarborgen.

06

Goede hygiëne voorkomt infectieziekten Met een aantal simpele gewoontes kun je voorkomen dat je een infectie oploopt of doorgeeft. Dat blijft ook na de coronacrisis belangrijk, wanneer andere virussen en bacteriën hun kans schoon zien.

W

Mondgezondheid Door je mond gezond te houden zorg je niet alleen voor een gezond gebit maar ook voor de rest van je lichaam.

07

Peter Molenaar Deskundige infectiepreventie GGD Amsterdam

Optimale weerstand In tijden van corona is het verstandig om je afweersysteem een handje te helpen. Wij geven tien tips hoe je je immuunsysteem verbetert.

Project Manager: Barbara de Bie Business Developer: Cleo Hutting Managing Director: Rebecca Nicholson Content & Production Manager: Liselotte Sevat Web editor: Daphne Mollema Designer: Vratislav Pecka Gedistribueerd door: De Telegraaf, december 2020 Dit is een bijlage bij De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van De Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding. E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com

@planethealth.nl

Mediaplanet

@MediaplanetNL

@mediaplanet.nl

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

Geschreven door Joris Janssen

e zijn de afgelopen tijd allemaal een beetje expert geworden op het gebied van het voorkomen van infectieziekten. Geen handen schudden, hoesten in de elleboog en anderhalve meter afstand houden: allemaal om geen corona op te lopen. Maar corona is niet de enige infectieziekte die rondwaart. Ook na de huidige crisis loont het om goed op je gedrag en gewoontes te letten om te voorkomen dat je ziek wordt of anderen besmet.

Nou is ‘schoon’ voor iedereen anders. Mijn leidraad is: zolang je maar geen vuil meer ziet liggen”

Schone thuissituatie Volgens Peter Molenaar, deskundige infectiepreventie bij de GGD in Amsterdam, kun je met een aantal simpele gewoontes op het gebied van hygiëne de kans op overspringende virussen en bacteriën flink verkleinen.

De eerste vraag is dan: wat is goede hygiëne eigenlijk? Begint dat bij, zoals weleens wordt geroepen, je handen ‘stuk wassen’? “Nee, dit geniet niet de voorkeur”, zegt Molenaar. “Het gaat er niet zozeer om dat je váák je handen wast, maar dat je het op de juiste momenten en wijze doet. Bijvoorbeeld als je net buiten bent geweest, voor het klaarmaken van het eten of als je net van het toilet komt. Als je je handen echt stuk wast, dan komen virussen en bacteriën juist makkelijker je lichaam binnen.” Met alleen handen wassen ben je er nog niet. “Alles begint bij een schone thuissituatie”, zegt Molenaar. “Nou is ‘schoon’ voor iedereen anders. Mijn leidraad is: zolang je maar geen vuil meer ziet liggen. Dat kan met een simpele allesreiniger en een vezeldoekje, daar heb je geen bleek of desinfectiemiddelen voor nodig. Virussen en bacteriën leven in vuil, dus als je dat weghaalt, dan bereik je

al heel veel. Een compleet steriele omgeving is onhaalbaar.”

Basisregels Een schone thuissituatie houdt ook in dat je zorgt voor schone lucht en dat je op een slimme manier je kleding wast. Molenaar: “Je moet regelmatig ventileren. Daar heb je geen airco of luchtreiniger voor nodig. Een kwartiertje de ramen tegenover elkaar openzetten is genoeg. En als je zeker wilt weten dat er in je kleding geen ziekmakers zitten, zorg er dan voor dat je kledingstukken die niet tegen hoge temperaturen kunnen wast met een volledig programma.” Alles draait om een paar simpele basisregels. Die blijven belangrijk, ook na corona. “In de toekomst krijgen we ongetwijfeld weer te maken met nieuwe virussen en bacteriën”, zegt Molenaar. “Maar als wij de basishygiëne goed vasthouden – goed handen wassen, een goede hoesthygiëne en zorgen voor een schone omgeving – dan zijn we prima beschermd tegen veruit de meeste infectieziekten.”

Making improvements in life possible Wij ondersteunen onze klanten hun innovaties en ontdekkingen te realiseren binnen de biologische wetenschappen, toegepaste testen, farmaceutisch onderzoek en in de moleculaire diagnostiek.

Of het nu gaat om fundamentele onderzoek, het opsporen van criminelen of het bestrijden van de pandemie, onze teams en oplossingen spelen hierin een cruciale rol.

Making improvements in life possible.

Wereldwijd, elke dag opnieuw.

www.qiagen.com

Sample to Insight

Trademarks: QIAGENŽ, Sample to InsightŽ (QIAGEN Group). Registered names, trademarks, etc. used in this document, even when not specifically marked as such, are not to be considered unprotected by law. 12/2020 Š 2020 QIAGEN, all rights reserved.

4

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

INZICHT FOTO : G E T T Y I M AG ES

Schoon is niet hetzelfde als hygiënisch Een goede hygiëne is hét preventiemiddel tegen besmetting met infectieziekten. Door goed schoon te maken en een goede persoonlijke hygiëne bescherm je zowel jezelf als anderen.

Geschreven door Petra Lageman

Virussen en bacteriën Infectieziekten worden veroorzaakt door blootstelling aan virussen en ziekteverwekkende bacteriën. Het grote verschil tussen deze twee is dat een bacterie een levend eencellig micro-organisme is. De cel kan zich delen en zich zo razendsnel vermenigvuldigen. Een virus is geen organisme. Het heeft geen eigen cellen en is afhankelijk van de gastheer. Een virus komt het lichaam binnen via bloed of speeksel en nestelt zich in een bestaande lichaamscel. Eenmaal genesteld in die cel neemt het virus de cel over om zich, net als een bacterie, te vermenigvuldigen.

Optimale hygiëne De enige manier om die virussen en bacteriën te bestrijden, is een doelgerichte

Hygiëne met Systeem

hygiëne. Hans Razenberg, directeur van branchevereniging NVZ - Schoon | Hygiënisch| Duurzaam, is specialist op het gebied van hygiënemaatregelen. Hij omschrijft doelgerichte hygiëne als het nemen van de juiste maatregelen op de juiste plekken en de juiste momenten om jezelf en anderen te beschermen tegen infecties.

je daar bijvoorbeeld het koffiezetapparaat aan toevoegen en andere apparatuur die door meer mensen wordt gebruikt zoals het toetsenbord en de muis van je computer.

“Je kunt voor iedere situatie bedenken wat een besmettingsbron kan zijn en daarnaar handelen.”

Besmettingen voorkomen

Het advies van de minister-president ‘was je handen’ is en blijft de belangrijkste maatregel. Je weet immers niet altijd of een omgeving hygiënisch schoon is. “Door je handen goed te wassen, bescherm je jezelf én anderen. Dat is iets dat je altijd zelf in de hand hebt.”

Het gaat daarbij niet om gewoon goed poetsen, maar om het volgen van een aantal hygiëneregels waarmee je besmettingen kunt voorkomen. Het uitgangspunt is dat alles wat je aanraakt, of dat nu een mens, dier of oppervlak is, een besmettingsbron kan zijn. “Er zijn negen belangrijke sleutelmomenten als het gaat om een goede hygiëne”, stelt Razenberg. “Als je die kent en de juiste maatregelen neemt, kun je besmettingen voorkomen.”

Jezelf en anderen beschermen Wanneer je schoonmaakt, is het belangrijk om de oppervlakten met de juiste producten te reinigen. Thuis is de situatie overzichtelijk. Denk aan het reinigen van het toilet, plekken die jijzelf en anderen vaak aanraken en producten die je gebruikt bij de bereiding van voedsel. Op het werk kun

Was je handen

NEGEN BELANGRIJKE SLEUTELMOMENTEN VAN HYGIËNE: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Voedselbereiding Eten met je vingers Gebruik van het toilet Hoesten, niezen, neussnuiten Aanraken van oppervlakken die vaak door anderen aangeraakt worden Omgaan met vuil wasgoed Verzorgen en of aanraken van huisdieren Omgaan met vuilnis Zorgen voor een zieke huisgenoot

FOTO: SABINE BISON - BISONDER PRODUCTIES

V

eel mensen verwarren zichtbaar schoon met hygiënisch schoon. Gewoon schoon wil alleen zeggen dat er geen sprake is van zichtbaar vuil.

In huizen, bedrijven en openbare ruimten is ook vuil aanwezig dat met het blote oog nauwelijks waarneembaar is. Daarbij kun je denken aan virussen en bacteriën die gevaarlijk voor de gezondheid kunnen zijn.

Hans Razenberg Directeur van branchevereniging NVZ - Schoon Hygiënisch Duurzaam

Lees meer op www.planethealth.nl

INZICHT

Wat maakt een desinfecterende handgel effectief?

FOTO : G E T T Y I M AG ES

NIEUWS

5

Geschreven door Redactie

In deze corona-tijden kom je handgel in alle soorten en maten tegen in de supermarkt, sportschool, op werk of in horecagelegenheden. Maar hoe herken je een góede desinfecterende handgel - en wat is het advies in het gebruik? Marjo Rossa, hoofdlaboratorium van Herôme, geeft tips.

Check het etiket “Kijk of de handgel een vijfcijferig nummer heeft met een ‘N’ erachter, en houd aan dat er 80 procent alcohol in een handgel moet zitten om organismen te doden. Dat percentage kan enigszins hoger of lager zijn, maar dat is een theoretisch verhaal over hoe het Ctgb dat berekent op basis van gram óf volume. Met 80 procent alcohol in een handgel, zit je sowieso goed.

Een goede desinfecterende handgel bevat vaak ook moisturizer om de handen juist te hydrateren naast de alcohol die agressief ontvet. In sommige gevallen is er ook parfum aan toegevoegd zodat het minder stinkt.”

Opgelet: er is (nog) geen officieel keurmerk “Onze grootste frustratie is dat er handgels zijn waar geen actieve grondstoffen in zitten om organismen te doden. Veel mensen denken ‘handgel is handgel, dus dat desinfecteert’. Een cosmetische handgel verzorgt, maar desinfecteert niet. Dat vind ik het ergste: dat de consument misleid wordt over dat ze een goed product in handen hebben. Daarom zou ik graag een keurmerk zien voor desinfecterende handgels.

Dat zou het in één oogopslag duidelijk maken voor consumenten wat een goede, gecertificeerde desinfecterende handgel is. Een helder keurmerk maakt kwaliteit en betrouwbaarheid inzichtelijk – en precies dát is zo belangrijk als het gaat om desinfectie.”

Desinfecteer niet alleen tijdens epidemie “Het is bewezen dat het afgelopen jaar het aantal gevallen van infectieziekten als griep en oor-, long- en keelontsteking heel erg is gezakt. Dat komt mede doordat we - naast de afstand en minder contact - desinfecterende middelen gebruiken en onze handen veel vaker wassen. Dus ook buiten een epidemie is het nuttig om handen te desinfecteren. Als je op visite bent geweest bij iemand die een beetje grieperig is, dan kan de handgel alleen maar iets voorkomen. Wie weet hou je er iets mee tegen.”

Het belang van desinfectie en de juiste handgel Juist in deze tijden van infectiepreventie is het van belang om de juiste desinfecterende handgel te gebruiken. Maar niet ieder flesje of pompje dat je tegenkomt, bevat een effectieve handgel. Hoofdlaboratorium van Herôme Marjo Rossa, weet als geen ander waar op te letten.

Geschreven door Redactie

Hoe verspreiden virussen en bacteriën zich?

“Je hebt drie manieren waarop organismen zich verspreiden. Ten eerste via direct contact met de persoon die besmet is. Daarnaast via indirect contact: denk aan trapleuningen, deurknoppen, toetsenborden - maar ook telefoons. Die schijnen nog viezer te zijn dan wc-brillen. Voor je het weet zit je vervolgens met je handen aan je gezicht. Organismen, dat woord dekt bacteriën, virussen en schimmels, komen binnen via je neus en je mond; dat zijn de grootste openingen. Tot slot verspreiden organismen zich ook via de lucht: hoesten, niezen, zingen, hard praten.

Noem maar op.”

Waarom is dan juist een desinfecterende handgel zo belangrijk voor de hygiëne/ infectiepreventie?

“Op je hand zitten de meeste bacteriën die niet eigen zijn voor het lichaam. Op handen zitten bacteriën van een ander of van oppervlakten die je hebt aangeraakt. In het geval van infectiepreventie is juist desinfecterende handgel met een biocide certificaat belangrijk, aangeduid door een N-nummer. Dat is anders dan een cosmetische handgel. Bij veel openbare gelegenheden zoals supermarkten, winkels en sportscholen deugen de handgels niet, tot wel 80 procent. Daarom willen we de consument graag bijbrengen dat het belangrijk is om te checken of een handgel gecertificeerd is.”

Waarop moet je dan letten? Wanneer is een handgel effectief?

“Dat weet je als een handgel een vijfcijferig nummer heeft met een ‘N’ erachter. Dat nummer wordt gegeven door Het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen & Biocide (Ctgb). Er moet 80 procent alcohol in een handgel zitten om organismen te doden. Infecties zijn van bacteriën óf van virussen. Als er 60 procent alcohol in een handgel zit, dan doodt het niet. Je kan vaak ook ruiken aan een handgel om te merken dat er bijna geen alcohol inzit. Maar beter: check het etiket op het percentage van de alcohol, soms aangeduid als Ethanol. Dan weet je het zeker.”

Hoe wordt een handgel eigenlijk ontwikkelt en wanneer wordt een handgel goedgekeurd?

“Bij de ontwikkeling spelen een hoop fac-

toren mee: gaat het afdoden? Is het stabiel?

Voelt het fijn aan? Heeft de gel een goede dikte? Ruikt het aangenaam? En bovendien: is het veilig? Daar begin je als ontwikkelaar mee. Het Ctgb beoordeelt dat vervolgens.

Daarvoor zijn eisen opgesteld. In Nederland hebben we NEN-normen (Nederlandse Norm) in de biocidewetgeving. Een biocide is een stof die organismen afdood. In Europa worden dat EN-normen (Europese Norm) genoemd. De desinfecterende handgel wordt door een onafhankelijk laboratorium getest en beoordeeld.

Zoals je zult begrijpen, kost dit volledige productieproces veel tijd.”

Marjo Rosa Hoofdlaboratorium Herôme

Bij veel openbare gelegenheden zoals supermarkten, winkels en sportscholen deugen de handgels niet, tot wel 80 procent” Wat is het toekomstperspectief voor desinfecterende middelen?

“Wetenschappers zijn het erover eens dat er in de toekomst vaker een virusgolf zal zijn.

Er zijn naast alcohol ook andere middelen die kunnen werken en waar onderzoek naar wordt gedaan. Maar het is nog niet gebleken dat dit net zo actief is als 80 procent alcohol.

Het is lastig: desinfecterende handgel is een biocide, maar het middel mag ook weer niet té effectief of agressief zijn. Want dan valt het weer onder een geneesmiddel of bijvoorbeeld een insecticide. Dus dat stukje waar je in kan bewegen, is heel marginaal.”

Wat zou je het algemene publiek willen meegeven over desinfectie?

“Het grootste voorbeeld is dat een chirurg altijd zijn handen desinfecteert. Iedereen kent dat en iedereen snapt dat. Het is eigenlijk hetzelfde voor wie dan ook: handen desinfecteren is van belang.”

Deze pagina is financieel mogelijk gemaakt door

Herôme Cosmetics

6

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

FOTO : G E T T Y I M AG ES

INZICHT

Voorkom infecties: houd je mondgezondheid op peil Een goede mondgezondheid draagt bij aan een gezond lichaam, weet Radboudumc universitair docent parodontologie en implantologie dr. Adelina Plachokova.

Hoe is de mond verbonden met de rest van het lichaam en het immuunsysteem?

“De mond is onderdeel van ons lichaam. De meest voorkomende mondziektes zijn cariës (gaatjes) en tandvleesontsteking. Beide ziektes worden door bacteriën geïnitieerd, maar bij tandvleesontsteking is ook het immuunsysteem betrokken. Vergevorderde tandvleesontsteking waarbij botverlies optreedt noemen we parodontitis. Een te actief of te inactief immuunsysteem kan leiden tot ernstige parodontitis. Erfelijke aanleg, roken, stress en systemische ziektes spelen ook een rol.

Ernstige parodontitis kan de ontstekingsgraad van het lichaam verhogen. Gedacht wordt dat een verhoogde ontstekingsgraad centraal staat bij de ontwikkeling van andere ontstekingsziektes zoals reumatoïde artritis en hart- en vaatziekten. Heb je te maken met een aandoening in de mond, zoals een infectieziekte, dan kan een slechte mondgezondheid ook de klachten daarvan verergeren.”

Wat zijn de meest voorkomende mondbacteriën met een slechte invloed op de algemene gezondheid?

“Er zijn meer dan 700 soorten mondbacteriën. Een groot deel is betrokken bij het ontstaan van parodontitis. De meest onderzochte met bewezen schadelijk effect - ook op de algemene gezondheid - zijn Porphyromonas gingivalis (P.g). en Aggregatibacter actinomycetemcomitans (A.a.). Gelukkig zijn dit niet de meest voorkomende bacteriën en ook zijn alleen bepaalde typen daarvan schadelijk.”

Waarom is een goede mondhygiëne zo belangrijk?

“Goede mondgezondheid begint met goede mondhygiëne. Binnen twee uur na de gebitsreiniging bij de tandarts komt de eerste laag van bacteriën op het tandoppervlak. Als het proces van plaqueophoping (van tandplak dus) niet wordt verstoord met het tandenpoetsen, groeit

de plaque heel snel en wordt deze steeds schadelijker. De plaque veroorzaakt tandvleesontsteking. P.g. zit bij de bacteriën die als laatsten in de plaque komen. Een toename van de ontsteking bevordert de groei van slechte bacteriën in de plaque zoals P.g.. Zo ontstaat een vicieuze cirkel met alle bovengenoemde en negatieve gevolgen van dien.”

Wat is er nodig voor goede mondhygiëne?

“Twee keer per dag poetsen met een fluoridepasta en tussen de tanden en kiezen reinigen. Ook is het belangrijk om minimaal één keer per jaar naar de tandarts te gaan voor controle. Alleen goede mondhygiëne is niet genoeg. Een gezonde leefstijl, niet roken, minder stress en gezond eten zijn eveneens ontzettend belangrijk. In feite is alles wat goed is voor een gezond lichaam met een sterk immuunsysteem van belang voor een goede mondgezondheid, en andersom.”

FOTO : OT TO D E ZO E T E

Geschreven door Marjolein Straatman

Dr. Adelina Plachokova Universitair docent paradontologie en implantologie Radboudumc

Bevordert de mondweerstand voor het behoud van een optimale gezondheid

Meer info?

www.vitisforlife.nl

CPC protect Nu exclusief verkrijgbaar bij plein.nl

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

7

FOTO : G E T T Y I M AG ES

INZICHT

FOTO : G E T T Y I M AG ES

Je afweersysteem kan wel wat hulp gebruiken Je afweersysteem beschermt je tegen ziekteverwekkers. Tien tips van het Weerstandfonds, het Rijksvaccinatieprogramma, het Voedingscentrum en Stichting Darmgezondheid hoe je je immuunsysteem kunt verbeteren.

Geschreven door Petra Lageman

#1

Zorg voor voldoende vitamine D

Als je gezond eet en elke dag ongeveer dertig minuten buiten bent, krijg je vaak al voldoende vitamine D binnen. Vette vis zoals haring, zalm en makreel is een belangrijke bron van vitamine D.

#2

Eet gevarieerd

Volg de Schijf van Vijf. Zorg dat je in ieder geval elke dag 250 gram groente en twee porties fruit eet. Vergeet niet ook voldoende eiwitten te eten. Het zijn de bouwstenen van je lichaam en daarom belangrijk voor je immuunsysteem. Volwassenen hebben ongeveer 0,8 gram eiwitten per kilo lichaamsgewicht nodig.

#3

Help je darmen

Je darmen vormen een belangrijk deel van je immuunsysteem. Hoe gezonder je darmen, hoe beter je immuunsysteem

functioneert. Drink tenminste twee liter water en eet tenminste dertig gram voedingsvezels per dag. Voedingsvezels zitten onder meer in volkorenproducten, peulvruchten, groenten en fruit.

#4 Slaap voldoende

#6 Beweeg voldoende

Bewegen is goed. Meer en vaker bewegen is beter. Zorg dat je je tenminste 2,5 uur per week matig tot zwaar intensief inspant. Doe dat liefst in de buitenlucht.

Dan krijg je ook gelijk je dagelijkse portie vitamine D.

Terwijl jij slaapt, is je lichaam druk bezig met het herstellen van spieren en weefsels. In de acht tot negen uur slaap die volwassenen nodig hebben, ontdoet je lichaam zich van allerlei giftige stoffen.

Je immuunsysteem wordt zo iedere nacht gereset zodat je weerstand zich herstelt.

#7 Drink niet te veel alcohol

#5 Vermijd stress

#8 Houd je huis gezond

Je lichaam functioneert prima bij een beetje gezonde spanning. Stress is een heel ander verhaal. Het maakt soms dat je je letterlijk ziek voelt en het vermindert je weerstand.

Dus kies jouw ontspanmomenten.

SLA DE HANDEN INEEN TEGEN CORONA

Overmatig alcoholgebruik heeft een slechte invloed op je immuunsysteem. De gezondheidsraad adviseert geen alcohol te drinken. Voor je immuunsysteem ligt de grens op maximaal twee glazen per dag.

Van vocht of schimmel in je huis kun je flink ziek worden. Ventileer voldoende. Zet bijvoorbeeld iedere dag een keer of vaker de ramen wijd tegen elkaar open om eens goed te luchten. Dat hoeft maar vijf of

tien minuten per dag. Ventileer extra als je kookt of doucht.

#9 Let op je hygiëne

De eerste barrière van je afweersysteem zijn je huid en je slijmvliezen. Het eerste advies bij het voorkomen van infectieziekten is een goede hygiëne. Was je handen!

activeren je #10 Vaccins afweersysteem

Als je lichaam ziek is geweest van een bacterie of een virus dan onthoudt je weerstand die ziekteverwekker. Als je daarna opnieuw in contact komt met dezelfde ziekteverwekker herkent je immuunsysteem die direct. Je eigen lichaam kan nu de ziekteverwekker onschadelijk maken. Zo werkt het ook met vaccineren. Het is een manier om je lichaam te leren hoe het ziekteverwekkers moet bestrijden.

bacteriedodend biocide geregistreerd