Investeren in de toekomst

Dit is een commerciële uitgave verspreid met EW. De redactie van EW heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Lees meer op www.planetbusiness.nl

INVESTEREN IN DE TOEKOMST

Eline Hesse Als je geld hebt, heb je ook een verantwoordelijkheid voor de generaties na jou’’ IN DEZE UITGAVE: Vermogensopbouw Hoe kun je strategisch starten met beleggen?

Pagina 2 Verantwoord beleggen Financieel én maatschappelijk rendement Pagina 3 Een gedegen plan De weg naar financiële rust Pagina 7

W W W. N O R T H G AT E WAT C H E S . C O M

2 Lees meer op www.planetbusiness.nl

MEDIAPLANET

IN DEZE UITGAVE

Investeren in klimaatfondsen Impactbeleggen is investeren in de toekomst.

04

FOTO : J U K A N TAT EI S I

Beleggen: een belangrijke start van vermogensopbouw

Pensioenpremies verantwoord beleggen Onderdeel van de transitie naar een socialere en groene economie.

05 Beleggen wordt steeds populairder, merken ze ook bij studentenbeleggersvereniging B&R Beurs. Waar moeten jonge investeerders op letten en hoe kun je verstandig starten met beleggen?

06

Tijdig instappen “Geen grote klappers in één keer, maar je hebt straks wel financiële rust.”

07

@mediaplanet.nl

Mediaplanet

Consistentie Want beleggen is iets heel anders dan gokken, zegt Fokkema. “Warren Buffet heeft 90 procent van z’n vermogen verdiend na z’n 60e. Hij heeft zich er langdurig in verdiept en een consistente beleggingsstrategie gevolgd.” Daarom zijn ze bij B&R ook terughoudend met bijvoorbeeld crypto’s: “Het kan best een deel van je portfolio zijn, maar houd het beperkt. Vanwege het gebrek aan intrinsieke waarde zijn wij niet zo’n voorstander van crypto. Een opvallende trend is de toenemende interesse en aandacht voor ESG (Environmental, Social & Governance).”

B&R Beurs zet dan ook vol in op educatie. “Dat doen we met workshops en masterclasses, maar het meeste leer je toch in de praktijk.” Leden beleggen daarom samen in investeringsgroepen: “Als nieuw lid leg je drie- tot vijfhonderd euro in. Leden maken investeringsvoorstellen die, als ze goed genoeg zijn, worden aangenomen.” De groepen beleggen in competitieverband. “Wie er wint wordt niet bepaald door absolute winst maar voor risico gecorrigeerd rendement. Slim beleggen gaat namelijk over spreiden en omgaan met volatiliteit, dat proberen we op deze manier bij te brengen.”

Beleggen op school?

“Beleggen is echt voor iedereen,” zegt Fokkema.

“Het probleem is alleen dat steeds meer jongeren beleggen terwijl ze er minder vanaf weten.

Vroeger had ik een leraar die ons vertelde over zijn beleggingen, vooral over die fout waren gegaan. Daar leerden we het meest van. Ik zou zeggen: implementeer beleggen en de basis van financiële markten in het voortgezet onderwijs.

Want beleggen is niet alleen voor mensen met rijke ouders, het is een belangrijke start van vermogensopbouw die toegankelijk moet zijn voor iedereen.”

@MediaplanetNL

@mediaplanet.nl

FOTO : C O R I N A G I E T H O O R N

A

Van ‘oliegeld’ naar duurzame aandelen Eline Hasse besloot haar verkregen aandelenportefeuille verantwoord te herinvesteren.

uke Fokkema (22) is penningmeester bij B&R Beurs, de grootste studentenbeleggersverenging van Europa. De vereniging bestaat al sinds 1983, maar het laatste jaar zien ze een grote ledentoestroom.

Dit bevestigt eens te meer de trend dat steeds meer (jonge) mensen bezig zijn met beleggen.

Fokkema: “De inflatie speelt natuurlijk mee, maar ook studieleningen die tegenwoordig ook meetellen voor je hypotheek.” Fokkema benadrukt dat het wel belangrijk is om rustig te starten met beleggen: “Lees je goed in, laat je eventueel adviseren en begin met kleine bedragen.”

Auke Fokkema Penningmeester B&R Beurs Geschreven door: Pauline Derwort

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

Project Manager: Daan van den Ende Managing Director: Britt Welters Head of Content & Digital: Daphne Rosanne Mollema Web Editor & Designer: Machteld van Duijvenbode Credits cover: Jeroen Berends Gedistribueerd door: EW, juni 2022 Drukkerij: Rodi Media Dit is een bijlage bij EW. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van EW. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding.

E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com

Ad-Stribe-

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planetbusiness.nl 3

Verantwoord beleggen: niet alleen de cijfers in het groen Wie slim belegt, belegt duurzaam”

Duurzaam beleggen hoeft niet te betekenen dat je financieel rendement misloopt. Die misvatting kan gelijk de wereld uit - een betere wereld. Want door verantwoord te beleggen, investeer je óók in de toekomst voor mens, dier en natuur. Wat tevens meer financieel rendement kan opleveren: win-win.

D

e laatste tien jaar heeft duurzaam beleggen veel terrein gewonnen, mede versterkt door aangescherpte wet- en regelgeving en groeiende collectieve bewustwording voor de noodzaak om te verduurzamen. Volgens cijfers van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) is het duurzaam belegd vermogen van Nederlandse particulieren gestegen van zeven procent in 2011 tot negentien procent in 2019. Een stijgend vermogen als drijfveer voor verandering.

FOTO : A N N E N YG A R D

ESG-criteria Om het algemene begrip ‘duurzaam’ beter te definiëren, is er een internationale standaard van ESG-criteria in het leven geroepen.

Bedrijven worden middels rapportages beoordeeld op hun beleid rondom Environment (milieu), Social (mens & maatschappij) en Governance (behoorlijk bestuur). Iedere pijler omvat weer thema’s zoals, respectievelijk, ontbossing & het gebruik van fossiele brandstoffen, kinderarbeid & humanitaire crises, en corruptie & verantwoord beloningsbeleid. Institutionele beleggers zoals banken, pensioenfondsen en verzekeraars gebruiken deze ESG-factoren om de duurzaamheid van beleggingen in bedrijven in kaart te brengen. Nederland loopt daarbij voorop: uit wereldwijd onderzoek van BNP Paribas blijkt dat er in 2017 nog geen enkele Nederlandse vermogensbeheerder of institutionele belegger was die meer dan 75 procent van zijn portfolio toewees aan ESG-criteria. In nog geen vier jaar tijd is dit toegenomen tot 22 procent in 2021.

Transparantie Voor particulieren helpen dergelijke criteria bij het maken van een weloverwogen keuze. Naast het opleveren van financieel rendement is het bij duurzaam beleggen immers belangrijk dat het geld goed terecht komt. “Wat duurzaam beleggen betekent voor iemand, is heel individueel”, licht Hester Holtland van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (de VBDO) toe. “Je moet voor jezelf bedenken wat je belangrijke thema’s vindt en welke bedrijven daarbij passen. Daar komt veel huiswerk aan te pas.” Als Senior Project Manager Sustainability & Responsible Investment bij de VBDO houdt Holtland zich op het moment onder meer bezig met een onderzoek naar de invoering van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) in 2021. Holtland: “De SFDR-wetgeving gaat ervoor zorgen dat de transparantie rondom [duurzaam] beleggen

Hester Holtland Senior Project Manager Sustainability & Responsible Investment VBDO

Geschreven door: Redactie Mediaplanet

Lees dit artikel verder op de volgende pagina.

INVESTEER JIJ AL DUURZAAM? Stribe is een impact community waar ondernemers en investeerders connecten met elkaar. Financieel én ecologisch rendement = impact investment.

Ook bieden wij werelds beste strategieën en tools om financiële vrijheid en zekerheid te creëren met onze training: invest with success!

Join us now!

Ad-Stribe-print-Elsevier-gespiegeld.indd 1

02-06-2022 09:47

4 Lees meer op www.planetbusiness.nl

vele malen groter wordt. Dat gaat particuliere beleggers enorm helpen inzicht te krijgen over datgene waar je dénkt dat je geld naartoe gaat. Als je bijvoorbeeld belegt in fondsen, moet er vanuit banken heel strict publiek gerapporteerd worden over de duurzame impact die daadwerkelijk gerealiseerd wordt.” Ook het classificatiesysteem van de EU Taxonomie helpt investeerders en bedrijven om te kunnen aangeven welke investeringen, beleggingen en activiteiten duurzaam zijn - en op welke (klimaat)doelen ze impact hebben.

Financieel rendement Eerlijk is eerlijk: duurzaam beleggen is geen filantropie. Eigen financieel rendement speelt uiteraard ook een grote rol.

Daarbij bestaat één grote misvatting: dat duurzaam beleggen financieel rendement zou kosten, omdat ‘een betere wereld’

MEDIAPLANET

vooropstaat in plaats van financieel gewin. “Tegen die misvatting boksen wij als de VBDO nog altijd op,” vertelt Holtland, “ook al zijn er veel wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat het onomstotelijk niet waar is. Er zijn zelfs veel bedrijven met sterke ESG-criteria die het - met name op lange termijn - voor beleggingen zelfs béter doen dan ondernemingen met minder aandacht voor duurzaamheid.”

Zo bewees afgelopen jaar een metastudie van NYU Stern Center for Sustainable Business, naar 1.141 papers en 27 metabeoordelingen van ongeveer 1.400 onderliggende studies tussen 2015 en 2020, dat een ESG-integratie als een investeringsstrategie juist beter presteert dan beleggen in bedrijven met een lagere ESG-score. Daarnaast concludeerde het

onderzoek onder meer dat ESG-investeringen juist downside protection biedt ten tijde van sociale of economische crisis.

Daar speelt mee dat de steeds verder aangescherpte wetgeving rondom transparantie er juist aan bijdraagt dat (financiële) kansen en risico’s beter worden opgemerkt. Daardoor kunnen er betere investeringskeuzes gemaakt worden.

Reële economie Er is echter nog vooruitgang te boeken.

Institutionele beleggers committeren zich volgens de VBDO vaak aan de klimaatdoelen van 2050, maar een concrete roadmap met tussentijdse doelen blijft vaak uit.

Daar valt nog veel winst te behalen voor duurzame beleggingen. “De doelstellingen moeten concreter en in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs”, schreef Angélique Laskewitz, directeur van de VBDO, eerder dit jaar naar aanleiding van een nieuw onderzoek. “We zien vooral een focus op klimaatmitigatie, en het beperken van klimaatrisico’s op de portefeuille, maar tegelijkertijd moet er veel meer aandacht naar het klimaatbestendig maken van de portefeuille én de reële economie.”

De toekomst Duurzame beleggingen investeren niet alleen in een betere toekomst, maar wórden ook de toekomst. “Wie slim belegt, belegt duurzaam”, adviseert Holtland. “Het kan nog wel even duren voordat duurzaam beleggen heel erg ‘mainstream’ is. Maar ik verwacht dat er op een gegeven moment een kantelpunt komt dat mensen zich moeten verantwoorden als ze níet duurzaam beleggen.”

FOTO : D I D I ER W EEM A ELS

Investeren in klimaatfondsen levert steeds meer op De oude economie sterft uit, en zal op termijn dus ook weinig meer opleveren, zo redeneert beleggingsplatform Carbon Equity. Impactbeleggen is investeren in de toekomst, ziet Jacqueline van den Ende.

Jacqueline van den Ende CEO en co-founder Carbon Equity Geschreven door: Paulien Derwort

Ik besloot mijn leven te wijden aan de aanpak van klimaatverandering,” vertelt Jacqueline van den Ende, co-founder van Carbon Equity. “Ik heb een achtergrond als ondernemer en investeerder, en ik realiseerde mij: je kunt geen geld verdienen op een onleefbare planeet. Maar kapitaal kan wel een krachtig middel zijn om duurzame verandering in de economie te versnellen.”

Verschil maken Volgens Van den Ende maken de meeste ESG (Environment, Social, Governance) fondsen niet de impact die nodig is: “Eigenlijk heb je als kleine investeerder weinig invloed op de groei van een onderneming. Je doet mee in een handelssysteem: als je aandelen Tesla koopt, koop je in feite aandelen van iemand anders. De additionele waarde van dat soort fondsen is beperkt. Met Carbon Equity investeer

je niet in beursgenoteerde fondsen maar in private klimaattechnologie bedrijven middels venture capital en private equity.

Dat kapitaal draagt direct bij aan de groei van de ondernemingen. Je maakt daarmee dus echt verschil.”

Absolute groeimarkt Volgens Van den Ende liggen hier ook financieel de meeste kansen: “In de komende 20 à 30 jaar moet de complete economie opnieuw ingericht worden.

Wij investeren in technologie die zich direct richt op het fossielvrij maken van de economie: denk aan vertical farming voor minder houtkap, plantaardig vlees, elektrische motoren, batterijen voor zon- en windenergie. Deze omslag gaat een enorme innovatiegolf opleveren. De volgende duizend unicorns [bedrijf dat op een miljard dollar wordt gewaardeerd – red.] zullen allemaal bedrijven zijn die met

klimaat bezig zijn. Dit soort bedrijven zijn extreem waardevol want ze lossen echte problemen op.”

Spreiden Als investeerder kun je bij Carbon Equity instappen vanaf een ton en binnenkort zelfs al vanaf tienduizend euro. Van den Ende: “Je investeert dan mee met ‘s werelds beste klimaatinvesteringsexperts.” Carbon Equity toetst de fondsen op klimaatimpact en op financiële deugdelijkheid. In elk fonds zitten 20 tot 120 onderliggende bedrijven. “Dat maakt het tot een veilige, gespreide investering,” aldus Van den Ende. En dat moet natuurlijk wel wat opleveren: “We beogen een rendement van gemiddeld 10 tot 15 procent. En je investeert mee in de toekomst. Vroeger was ‘goed doen’ een soort hobby, nu is het noodzaak en daarmee is het ook gelijk een absolute groeimarkt.”

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planetbusiness.nl 5

Duurzaam beleggen?

Duurzaam pensioen!

Duurzaam beleggen is allang niet meer een niche, zien Hans Kraaijeveld en Debby Broos van Nationale-Nederlanden. “We zien dat groene bedrijven het nu beter doen dan bruine.”

Duurzaamheid integreren in pensioenbeleggen is op zich niets nieuws”, zegt Hans Kraaijeveld, Strategisch Productmanager bij Nationale-Nederlanden, en onder andere betrokken bij de pensioenbeleggingen. “Maar je ziet dat duurzaamheid steeds meer een noodzaak wordt. Het gaat dan niet alleen of er niet in wapens of kinderarbeid wordt geïnvesteerd, maar zeker ook om klimaat. Er wordt ook steeds meer naar gevraagd door klanten.”

Volgens Kraaijeveld gaat duurzaam beleggen naast financieel rendement ook over de impact op mens, milieu en maatschappij. “Het is een onderdeel van de transitie naar een socialere en groene economie. We wenden kapitaal aan om bewust een koerswijziging te maken richting een duurzame toekomst.”

Debby Broos is Sustainability Risk Manager, en ook zij ziet dat duurzaam beleggen de toekomst heeft: “Bij sommige mensen leeft de perceptie dat je op rendement moet inleveren als je duurzaam belegt. Maar de resultaten laten zien dat groenere bedrijven juist beter presteren dan ‘bruine’ bedrijven in de transitie naar een duurzame economie.” Zoals bij elk beleggingsproduct zijn er bij duurzaam beleggen risico’s maar zeker ook kansen. Kraaijeveld: “Als je die goed kunt inschatten, leidt dat tot waardecreatie op de lange termijn. Beleggen in duurzaamheid heeft niet een hoger risico dan investeren in defensie technologie of fossiele brandstoffen. En pensioenbeleggen is een langetermijnverhaal. Daarmee kun je een mooi rendement halen zodat je straks een goed pensioen hebt.”

ncieel

kt door FOTO : JA M I E H AG A N

Impact meten Duurzaam beleggen is volgens Broos meer dan wat duurzame ‘vinkjes’ zetten: “We kijken niet alleen naar rendement en risico’s, maar onze filosofie is om actief de dialoog aan te gaan met bedrijven. We oefenen invloed uit met ons stemrecht en door actief mee te discussiëren op aandeelhoudersvergaderingen.

Dit doen we zelfstandig, maar ook vanuit allianties.

We proberen de koers zo te verleggen naar een meer sociale en duurzame bedrijfsvoering. We gaan daarbij altijd het gesprek aan omdat we geloven dat we hiermee het meest bereiken. Als we zien dat er uiteindelijk geen verandering optreedt dan kan het natuurlijk wel leiden tot uitsluiting. Kraaijeveld: “Bij bepaalde sectoren zoals tabak of teerzand heeft dialoog geen zin. Maar voor de rest gaan we inderdaad in gesprek. En daarmee verschillen we echt van collega-verzekeraars die sneller tot uitsluiting overgaan.”

En die aanpak leidt ook tot resultaten: “Samen met andere vermogensbeheerders hebben we een vuist gemaakt om oliebedrijven sneller te laten transformeren naar een duurzamer model,” zegt Kraaijeveld. “Wij hebben echt een hoop pensioengeld in beheer, maar op de wereldmarkt is het maar een fractie. Je moet het echt samen doen, en dan zie je ook versnellingen ontstaan.”

Transparantie De dialogen met bedrijven worden ook zorgvuldig gerapporteerd. Kraaijeveld: “ Vorig jaar hebben we 1300 gesprekken gemonitord met bedrijven en overheden.”

En die transparantie is belangrijk. “We laten zoveel mogelijk zien wat er met je geld gebeurt. Ook maken we inzichtelijk wat de CO2 uitstoot, het watergebruik en de afvalproductie van een groot deel van je beleggingsportefeuille is. Met name werkgevers kunnen dat waarderen, want soms staan er miljoenen in ‘hun’ pensioenpot. Dan is het fijn als dat geld bijdraagt aan een duurzame samenleving. Dit inzicht krijgen de werkgever en adviseur in de Human Capital Planner van Nationale-Nederlanden.”

Duurzaam pensioenbeleggen is dus allang geen niche meer. Kraaijeveld: “We willen onze beleggingsportefeuille verder verduurzamen omdat we de aarde beter willen achterlaten dan wij haar hebben aangetroffen.”

Ook Broos ziet dat duurzaam beleggen niet meer weg te denken is: “We zien het ook niet als iets sexy’s om met duurzaamheid bezig te zijn, het is volledig gemeengoed geworden.” Het topic is wel voortdurend in ontwikkeling. Broos: “De uitdaging is om meer ESG data mee te nemen in het beleid en daarover te rapporteren. CO2-uitstoot van de bedrijven waarin we beleggen is vrij ‘makkelijk’ te rapporteren, maar ook andere indicatoren spelen een rol zoals gender diversiteit, impact op biodiversiteit of energieverbruik.

We blijven ons beleid continu herzien waarbij we het behalen van financieel rendement combineren met impact op mens, milieu en maatschappij. Ik heb vorig jaar een opleiding gedaan over klimaatverandering en dat heeft mijn ogen geopend waar dat toe kan leiden.

We moeten echt iets doen, en die urgentie neem ik graag mee in mijn werk.”

Hans Kraaijeveld Strategisch Productmanager NationaleNederlanden

Debby Broos Sustainability Risk Manager NationaleNederlanden Geschreven door: Paulien Derwort

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door

6 Lees meer op www.planetbusiness.nl

MEDIAPLANET

Van ‘oliegeld’ naar duurzame aandelen Eline Hesse kreeg een flinke aandelenportefeuille van haar vader die altijd bij Shell heeft gewerkt. Hesse besloot het over een andere boeg te gooien: ze koos ervoor om haar geld te investeren in duurzaamheid.

D

ankzij het werk van haar vader is Hesse opgegroeid in het buitenland. “Ik zat op High School in Qatar, daar kreeg ik weinig mee van de klimaatcrisis.

Maar toen ik in Nederland ging studeren ontdekte ik hoe groot en urgent het klimaatprobleem is.” Eline besloot haar portfolio van ongeveer anderhalve ton aan aandelen te herinvesteren. Maar dat ging niet vanzelf: “Rond mijn 25e werd ik me bewust van mijn portfolio, maar ik zag alleen een lijst van letters en cijfers.

Ik vond het mijn verantwoordelijkheid om het te leren begrijpen. Ik heb toen geleerd hoe de financiële markt in elkaar zit en hoe ik mijn kapitaal op een duurzame manier kan inzetten.”

Verantwoordelijkheid Het plan van herinvesteren laat Hesse zien in haar documentaire Petrol Dollar for a Different Engine. “Het was best een emotioneel proces. Om je geld te kunnen inzetten volgens jouw waarden moet je

eerst weten wat je belangrijk vindt. Ik heb van mijn vader geleerd dat ik zelf eerst een beeld moet hebben wat duurzaamheid is om erin te kunnen investeren.”

Hesse ziet dat het steeds belangrijker wordt om geld aan te wenden voor impact: “Er is een grote ‘wealth shift’ gaande van babyboomers naar millennials. Wat gebeurt er met dat geld? Mensen identificeren zich vaak niet met hun vermogen, het moet gewoon rendement opleveren. Dat vind ik jammer. Want als je geld hebt, heb je ook een verantwoordelijkheid voor de generaties na jou.”

Inspirerend In het begin was Hesse soms bang wat mensen ervan zouden vinden dat ze publiekelijk over haar vermogen sprak.

“Maar ze vonden het juist moedig en inspirerend.” Hesse kreeg destijds ook veel vragen om advies. Inmiddels helpt ze daarom anderen op weg: “Samen met mijn business partner Tijs Wentink help ik mensen om hun geld duurzaam

Want als je geld hebt, heb je ook een verantwoordelijkheid voor de generaties na jou’’ te investeren. En we zijn veel bezig met educatie. Want in de financiële wereld is veel jargon, weing mensen hebben zin om zich daarin te verdiepen. Maar om te kunnen investeren met impact, moet je wel begrijpen wat je aan het doen bent.”

Eline Hesse Documentairemaker en financieel activist Geschreven door: Paulien Derwort

Haar zoektocht naar duurzame investeringen heeft Hesse veel gebracht: “Het heeft veel zelfinzicht opgeleverd. Maar het blijft een proces. Ik heb geleerd dat het niet perfect hoeft te zijn voordat je gaat beginnen. Impact is moeilijk te meten, je moet altijd compromissen sluiten.

Maar neem gewoon de eerste stap, en blijf je zelf ontwikkelen.”

Wakibi’s microkredieten helpen wereldondernemers Een lening aanvragen in ontwikkelingslanden is niet makkelijk. Toch kan een bescheiden bedrag mensen enorm vooruit helpen. Ze kunnen een onderneming beginnen of uitbreiden en onafhankelijk en zelfredzaam worden.

Stichting Wakibi streeft naar armoedebestrijding en duurzame zelfredzaamheid door leningen te verstrekken in ruim tachtig ontwikkelingslanden, aan mensen die financiële steun goed kunnen gebruiken. Eén microkrediet heeft een enorm effect op gemiddeld vijf mensen in de directe omgeving van de lenende ondernemer: familieleden en eventuele werknemers. Kinderen kunnen naar school en doktersbezoek wordt mogelijk. Zo profiteert een hele gemeenschap van één microkrediet.

Circulaire geldstroom vergroot social impact Wakibi verschaft leningen, dus de inleg komt terug: 98 procent van de leningen wordt volledig terugbetaald. Dat geld kan opnieuw worden uitgeleend.

Zo blijft het geld circuleren en kun je met eenzelfde bedrag talloze levens verbeteren. Wakibi wordt hoofdzakelijk gerund door vrijwilligers waardoor 100% van het uitgeleende bedrag naar de ondernemer gaat.

Het succes van ondernemer Lindiwe Eén van de 87.000 ondernemers die Wakibi al heeft geholpen, is Lindiwe (22) in Zimbabwe. Lindiwe’s vader overleed toen zij jong was. Ze ging hongerig, op blote voeten en zonder pen of potlood naar school. Toch hield ze vol. Ze wilde een beter leven en besloot een bedrijf te beginnen. Ze zag dorstige mijnwerkers en dacht hen blij te kunnen maken en zelf iets te kunnen verdienen door sap en frisdrank te maken en voor de helft van de prijs van grote merken te verkopen. Dankzij praktische hulp en een microkrediet werd de saphandel van Lindiwi een succes. Inmiddels heeft Lindiwe drie bedrijven onder de paraplu van Lee Investments: een pluimveebedrijf, een winkeltje en Lee Juice. Ze neemt vooral meisjes in dienst, want de kans die zij heeft gehad, gunt ze hun ook.

Scan de QR code voor meer informatie over Wakibi:

Ook impactvol investeren?

Steun ondernemers in ontwikkelingslanden via Wakibi.

Dat kan op vijf manieren: 1. Op www.wakibi.nl presenteren ondernemers hun plannen. Kies een ondernemer en leen daar zelf geld aan uit (vanaf 25,-).

Herinvesteer het na terugbetaling.

2. Schenk periodiek. Wakibi zoekt ondernemers om in te investeren via het zogenoemde Social Impact Fonds. Dit kan vanaf 10.000,-.

3. Doneer eenmalig.

4. Steun maandelijks vrouwelijke ondernemers via het Women Empowerment Fonds.

5. Neem Wakibi op in je testament.

or:

rt

Lees meer op www.planetbusiness.nl 7

Vermogen opbouwen duurt even: “wees slim en begin op tijd” Beleggen om straks te kunnen leven onder je eigen voorwaarden, hoe doe je dat? “Begin op tijd, en maak een plan”, zegt Theo Andringa van de Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs (VV&A).

Theo Andringa Voorzitter Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs (VV&A) Geschreven door: Pauline Derwort

Er zijn eigenlijk twee type beleggers: zij die al een vermogen hebben dat stilstaat op een spaarrekening. En je hebt een groep die nog moet beginnen om vermogen op te bouwen, ‘voor later.’ Maar ze hebben één ding gemeen: om hun financiële doel te bereiken moeten ze een goed financieel plan opstellen”, aldus Theo Andringa. Hij is voorzitter van de VV&A, de branchevereniging voor zelfstandig vermogensbeheerders en adviseurs. “Je kunt dat helemaal zelf doen, of via een financieel planner en een vermogensbeheerder. Die helpt je met berekenen wat je straks nodig hebt en hoe je die doelen kunt behalen.”

Geen grote klappers in één keer dus, maar je hebt straks wel financiële rust

Vermogen opbouwen met behulp van beleggen wordt steeds belangrijker, volgens Andringa. “Je oudedagsvoorziening bestaat uit drie pijlers: de eerste is de AOW, de tweede is de pensioenopbouw via je werkgever en de derde pijler is je zelf geregelde aanvulling. Zelfstandig ondernemers zijn sowieso afhankelijk van die derde pijler, maar ook werkenden in loondienst krijgen steeds meer eigen verantwoordelijkheid om hun pensioenpot in de derde pijler bij elkaar te sparen. Boven een salaris van een ton hoeft de werkgever al geen premie voor het pensioen meer te betalen. De verwachting is dat de overheid die tweede pijler steeds meer afbouwt. En dan wordt je eigen aanvulling dus belangrijker.”

Financieel plan maken Maar hoe start je met een gedegen financieel plan? “Begin in elk geval op tijd,” benadrukt Andringa. “Veel mensen realiseren zich pas als de pensioenleeftijd nadert ‘had ik 30 jaar geleden maar iets geregeld’. Door op tijd te beginnen kun je rustig naar je doelen toewerken. Dat doe je door te kijken hoeveel vermogen je straks wilt hebben en welke inleg daar bij hoort. Dan kun je berekenen hoeveel je daarvoor opzij moet leggen. Een vermogensbeheerder kan je adviseren hoe dat geld belegd kan worden om het te laten groeien, en welk risico je wil lopen om een bepaald rendement te realiseren. Enkele jaren voordat je het vermogen wilt gaan gebruiken, wil je het risico langzaam afbouwen om te voorkomen dat door koersschommelingen je pensioenpot ineens verdampt.”

Omstandigheden inschatten Wat lastig kan zijn, is het inschatten van toekomstige omstandigheden. Andringa: “Het is vaak moeilijk om dat voor jezelf in kaart te brengen.

Een financieel plan helpt daarbij. Zeker als je een gezin hebt komt er veel bij kijken. Wil je bijvoorbeeld rekening houden met de plannen van een studerend kind? Dan moet je daar tijdig mee starten. Ik zeg altijd: als het eerste kind komt en je kan de kinderbijslag missen, zet die dan gelijk op een beleggingsrekening. Dan kun je profiteren van een lange looptijd. Overigens, beleggen is echt iets anders dan speculeren, waarin je op de korte termijn bezig bent met aanen verkopen. Met beleggen ga je in een verspreide portefeuille jaar op jaar naar dat rendement toewerken. Geen grote klappers in één keer dus, maar je hebt straks wel financiële rust.”

FOTO : S H U T T ER STO C K

remaker activist

MEDIAPLANET

MEDIAPLANET

22-1277 Adelaer - Adv - 1-1 - Niet op de bank blijven zittten - 266x398 mm.indd 1

Lees meer op campaignsite.com

1

03-06-22 16:22