Prostaatkanker: een ziekte die elke man moet kennen
Pagina 2 & 3
IN DEZE UITGAVE:
PAH:
Te dik, eigen schuld, dikke bult?
vroegtijdige diagnose Is van levensbelang
7 x (on)waarheden
Pagina 5
Pagina 2
Maakt testosteron de man?
Lees het verhaal van Max Moszkowicz
Pagina 6 & 7
Je leefstijl aanpassen: de rol van Gecombineerde Leefstijlinterventies (GLI) Pagina 3 & 4
Schrijnend tekort aan openbare toiletten: een dagelijkse worsteling voor velen
Robotchirurgie: revolutioneert obesitasbehandeling Pagina 6
Pagina 9
Lees online meer op: planethealth.nl
Beroerte: de langdurige impact van spasticiteit
Pagina 10
Chronische ziekten in Nederland:
verlichting van klachten door fysiotherapeut en diëtist
Wanneer spreken we van een ‘chronische ziekte’? Het woord chronisch betekent letterlijk “aanhoudend” of “langdurig”. Een chronische ziekte is dan ook een aandoening die voor langere tijd – vaak levenslang – blijft bestaan en meestal niet volledig te genezen is. Denk aan veelvoorkomende ziekten zoals COPD, hart- en vaatziekten (etalagebenen), en diabetes. Deze ziekten hebben niet alleen een blijvende invloed op de gezondheid, maar beïnvloeden ook het dagelijks leven en de algehele kwaliteit van leven.
De impact van chronische ziekten op iemands gezondheid is ingrijpend. Mensen met een chronische aandoening ervaren vaak lichamelijke beperkingen, terugkerende pijn of vermoeidheid en een verhoogd risico op bijkomende gezondheidsproblemen. Deze uitdagingen maken zelfredzaamheid soms moeilijker en kunnen leiden tot een verminderde mentale gezondheid door stress, angst en depressie. Chronische ziekten vereisen daarom een combinatie van medische behandeling, leefstijlinterventies en zorgondersteuning om de levenskwaliteit te waarborgen.
FEITEN EN CIJFERS OVER CHRONISCHE ZIEKTEN IN NEDERLAND Chronische ziekten vormen een aanzienlijke maatschappelijke uitdaging. In Nederland leeft momenteel ongeveer één op de drie mensen met een chronische aandoening. Als we mantelzorgers meerekenen hebben acht komma acht miljoen mensen dagelijks te maken met de impact van een chronische ziekte. Elk jaar krijgen één miljoen Nederlanders een diagnose van een chronische ziekte. Hart- en vaatziekten, diabetes, en chronische luchtwegaandoeningen zijn hierbij het meest voorkomend. Met een vergrijzende
Prostaatkanker:
bevolking neemt het aantal mensen met chronische aandoeningen toe, wat de druk op de gezondheidszorg verder verhoogt. De totale kosten van aanhoudende pijn, inclusief gemiste werkuren (verletkosten), worden geschat op ongeveer twintig miljard euro. Dit bedrag omvat zowel zorgkosten als de economische gevolgen van verminderde productiviteit en werkuitval.
INNOVATIES IN ZORG VOOR CHRONISCHE ZIEKTEN
De zorg voor chronische ziekten is volop in beweging, met nieuwe technologieën en samenwerkingen, die bijdragen aan betere ondersteuning en kwaliteit van leven voor patiënten. Vindbaarheid van de juiste expertise in de woonomgeving en blended care –een combinatie van fysieke en digitale zorg – maakt het mogelijk voor mensen om behandelingen en zelfmanagementtools vanuit huis te gebruiken. Een digitaal platform en een app helpen zo bijvoorbeeld om bij de juiste zorgverlener(s) terecht te komen en veel gestelde vragen beantwoord te krijgen gedurende een behandeltraject. Maar ook om de noodzakelijke medicatie op tijd in te nemen. Het gebruik van gezondheidsdata en monitoring via wearables kan helpen om veranderingen in de gezondheid sneller te signaleren. Dit maakt het mogelijk om zorg
tijdig aan te passen en verdere complicaties te voorkomen. Met deze hulp krijgen patiënten meer regie over hun gezondheid. Door deze zorg als leefstijlinterventies aan te bieden, zoals programma’s voor bewegen, voeding en valpreventie wordt deze preventieve zorg steeds meer geïntegreerd als aanvulling op medische behandelingen.
EEN MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK
VOOR DE TOEKOMST
Binnen een netwerk kan met interdisciplinaire (bijvoorbeeld tussen fysiotherapeut, diëtiste, ergotherapeut) samenwerking de zorg steeds beter worden afgestemd op de unieke behoeften van de patiënt in zijn of haar directe woonomgeving. Zo ontstaat multidisciplinaire aanpak rond een persoonlijk, op maat gemaakt behandeltraject waarmee soms dure zorg in een ziekenhuis kan worden voorkomen. Innovaties en nieuwe behandelstrategieën helpen zo om de kwaliteit van leven van miljoenen Nederlanders met een chronische aandoening te verbeteren en de zorg toegankelijk, betaalbaar en toekomstbestendig te maken.
Ga voor meer informatie over chronische ziekten naar chronischzorgnet.nl - Chronisch ZorgNet is hét landelijk dekkende netwerk van zorgverleners met regionale focus, gespecialiseerd in de behandeling van patiënten met niet-overdraagbare chronische aandoeningen. Bekijk ook patientjourneyapp.nl en digih.nl
een ziekte die elke man moet kennen
Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen in Nederland. Jaarlijks krijgen ruim 14.000 mannen deze diagnose. Wat is prostaatkanker, wie loopt risico, en welke behandelingen zijn er?
WAT IS PROSTAATKANKER?
De medische term voor prostaatkanker is prostaatcarcinoom. Prostaatkanker ontstaat wanneer kwaadaardige cellen groeien in de prostaat. De prostaat is een klier onder de blaas die deel uitmaakt van de mannelijke voortplantingsorganen. De ziekte kent vier stadia, van lokaal (stadium 1 en 2) tot uitgezaaid (stadium 4). In de vroege stadia kan de prostaat harder aanvoelen. Een arts kan dit tijdens een onderzoek opmerken.
WIE LOOPT RISICO?
Hoewel prostaatkanker vooral voorkomt bij mannen tussen de 60 en 75 jaar, wordt bijna 10 procent al voor hun 60e gediagnosticeerd. Bij drie op de tien mannen is de ziekte al uitgezaaid bij diagnose. De behandeling is dan niet meer gericht op genezing. Toch is de prognose vaak hoopvol: tien jaar na diagnose leeft 81% van de mannen nog.
BEHANDELOPTIES
Hoe je behandeld wordt, hangt af van het stadium van de ziekte:
- Lokaal (stadium 1 en 2): Actief volgen, operatie, inwendige of uitwendige
bestraling, soms met hormonale therapie. - Doorgegroeid (stadium 3): Operatie, bestraling en hormonale therapie bieden kans op genezing.
- Uitgezaaid (stadium 4): Genezing is niet meer mogelijk. De behandeling richt zich op het remmen van de ziekte en het verminderen van klachten met hormonale therapie, chemotherapie of innovatieve middelen zoals lutetium-PSMA.
“Vroege opsporing kan het verschil maken. Mannen rond de 50 doen er goed aan om zich door hun huisarts te laten informeren over de voor- en nadelen van een PSA-test”
CHRONISCH OF TERMINAAL: HET VERSCHIL BIJ PROSTAATKANKER
Wanneer genezing niet meer mogelijk is, kan prostaatkanker zich ontwikkelen tot een chronische ziekte. Bij een chronische vorm van prostaatkanker is de ziekte niet te genezen. Toch kan een patiënt vaak nog lange tijd leven met behandelingen die gericht zijn op het remmen van de ziekte, waarbij kwaliteit
van leven steeds belangrijker wordt. De focus ligt dan op het minimaliseren van klachten zoals pijn en vermoeidheid, zodat de patiënt een zo normaal mogelijk dagelijks leven kan leiden. Bij terminale prostaatkanker is de ziekte in een vergevorderd stadium en is de levensverwachting beperkt. In deze fase is het minimaliseren van de klachten en het zorgen voor comfort essentieel.
HET BELANG VAN TIJDIGE DIAGNOSE
Vroege opsporing kan het verschil maken. Mannen rond de 50 doen er goed aan om zich door hun huisarts te laten informeren over de voor- en nadelen van een PSA-test. Een tijdige diagnose vergroot de kans op succesvolle behandeling en een betere toekomst, waarin kwaliteit van leven centraal staat. Met de juiste kennis en zorg kunnen mannen én hun dierbaren beter omgaan met de uitdagingen die prostaatkanker met zich meebrengt!
Wil je meer weten over de symptomen, risico’s, onderzoeken en de nieuwste behandelmethoden? Bezoek dan prostaatkankerstichting.nl. De Prostaatkankerstichting is de patiëntenorganisatie die zich inzet voor mannen met prostaatkanker en hun naasten. Je vindt hier informatie, lotgenotencontact en ondersteuning.
Prostaatkanker en seksuele intimiteit
een stilgezwegen onderwerp
De gevolgen van prostaatkanker reiken verder dan het ziektebeeld. Daar wordt nog te vaak aan voorbijgegaan. Prostaatkanker heeft grote gevolgen voor je seksleven, maar daar kun je wat aan doen.
Uroloog Melianthe
Nicolai wil meer aandacht vragen voor de uitdagingen op seksueel vlak bij prostaatkankerpatiënten. Veel mannen met deze aandoening kampen met erectieproblemen. Haar drijfveer is ook persoonlijk. “Tijdens mijn studie Geneeskunde heb ik zelf een tumor in mijnheiligbeen gehad. Alle focus lag toen op het oplossen van de tumor zelf, maar er was weinig aandacht voor de bijkomende problemen en in het geheel niet voor seksuele consequenties.”
LET’S TALK ABOUT SEX
Nicolai, die gelukkig goed hersteld is, geeft een aantal redenen dat we de problematiek op seksueel vlak onderbelicht laten. “Tijdens de artsenopleiding leer je kijken naar oorzaken en oplossingen van ziekten. Als je je daarna specialiseert, focus je je op één vakgebied. Maar een mens is natuurlijk veel meer dan één aandoening of ziekte.” We moeten ook aandacht hebben voor de kwaliteit van leven, waar seksuele gezondheid een belangrijk onderdeel van is.
“Er rust nog steeds een taboe op praten over seks. Veel koppels doen dat niet. Ze praten niet over wat ze fijn en belangrijk vinden op het gebied van intimiteit.” Het is voor veel mensen een gevoelig onderwerp, bijvoorbeeld door traditionele opvattingen. In de meeste religies is seks tot iets onkuis gemaakt de laatste eeuwen, zelfs tot iets zondigs. Daar hebben we nog steeds last van. “Maar het is een gewoon onderdeel van onze menselijke natuur. We doen het allemaal. Dat taboe mag er een keer vanaf. En juist praten over seks en intimiteit helpt
om de seksuele relatie met jezelf en je partner te herstellen en te verbeteren.” Het stilzwijgen van seksuele problemen is niet zonder gevolgen. “Een gebrek aan intimiteit kan zorgen voor relatieproblemen en zelfs tot breuken. Voor vrijgezelle mannen kan het hebben van een erectiestoornis leiden tot het vermijden van daten en zorgen voor eenzaamheid. Erectieproblemen doen veel met het zelfvertrouwen en vaak met de seksuele drive van een man. Het is zaak om die problematiek bespreekbaar te maken en te zoeken naar een oplossing.”
“Er rust nog steeds een taboe op praten over seks”
HERSTELLEN VAN JE SEKSLEVEN
Want oplossingen zijn er, zelfs als erectieproblemen blijvend zijn. Zo kan seks prima plaatsvinden zonder penetratie. “Vaak moeten mannen en stellen zichzelf en elkaar hierin herontdekken. Daar is soms een duwtje in de rug voor nodig. Ze moeten gewezen worden op de opties en openstaan voor nieuwe dingen.”
Erectieproblemen kunnen daarnaast meestal goed behandeld worden. Dat betekent wel dat daar zo snel mogelijk mee aan de slag moet worden gegaan na de prostaatkankerbehandeling. “Wanneer de zenuwbanen die de erectie aansturen gespaard zijn gebleven tijdens de behandeling, is er mogelijkheid voor herstel van de spontane erecties. Dat kost wel tijd en moeite en er moet niet te lang mee gewacht worden.”
Nicolai noemt ook de 5P’s: pillen (zoals viagra en cialis) een (vacuüm)pomp, plasbuismedicatie, priktherapie of een
Ipsen is een wereldwijd opererend concern, gespecialiseerd in medische biotechnologie, dat zich inzet voor de verbetering van de levenskwaliteit van patiënten binnen de oncologie, zeldzame ziektes en neurowetenschappen.
www.ipsen.nl
penisprothese. Maar de belangrijkste P is ‘praten’. “Praten met een uroloog of seksuoloog en met je partner is de eerste stap naar het herstellen van het seksleven.”
DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER EN ZORGEN VOOR
JE SEKSLEVEN
Veel mannen met prostaatkanker worden behandeld met hormoontherapie, waarbij de werking van testosteron wordt onderdrukt. Een tekort aan testosteron kan leiden tot somberheid, vermoeidheid, concentratieproblemen, toename van buikvet, afname van zin in seks en dus erectieproblemen.
“Tijdens en na hormoontherapie is het daarom belangrijk om aandacht te hebben voor de effecten ervan op de intieme relatie. Er zijn opties om seksueel actief te blijven gedurende de behandeling, maar daar is gespecialiseerd advies en begeleiding voor nodig. Het begint met het uitspreken van je wensen, als patiënt en als stel.”
Er komen gelukkig steeds meer initiatieven om de dialoog over seks bij ziekte te voeren, zoals de podcast Seks in de spreekkamer. Daarin praten dr. Henk Elzevier en Nicolai over seks en erectieproblemen. “We willen de drempel voor mannen verlagen om met hun seksuele gezondheid aan de slag te gaan en ze de juiste informatie bieden.” Binnenkort brengt Nicolai hier ook een boek over uit.
Wil je meer informatie? Ga naar melianthenicolai.nl. Luister de podcast ‘Seks in de spreekkamer’ op Spotify, Soundcloud en Apple Podcasts.
GESCHREVEN DOOR: EOIN HENNEKAM
MELIANTHE NICOLAI UROLOOG
Recht op het doel af:
revolutionaire behandeling bij prostaatkanker
Van uitgezaaide prostaatkanker een chronische ziekte maken? Dankzij nieuwe revolutionaire behandelingen zou dit voor een deel van de patiënten mogelijk kunnen zijn. Twee experts geven tekst en uitleg over de baanbrekende radioligandtherapie (RLT).
Bij prostaatkanker speelt het prostaat-specifieke membraan antigeen (PSMA) een belangrijke rol. Dit eiwit bevindt zich op het oppervlak van prostaatkankercellen en kan worden gebruikt voor zowel diagnostiek als behandeling. “Door PSMA te koppelen aan een radioactieve stof, zoals Lutetium-177, kunnen we kwaadaardige tumoren nauwkeurig opsporen én gericht bestrijden,” legt dr. Daniela Oprea-Lager uit, nucleair geneeskundige en voorzitter van het PSMA forum NL.
DOELGERICHT BEHANDELEN
Het proces is ingenieus, zo verklaart ook uroloog prof. dr. Jeroen van Moorselaar en bestuurslid van het PSMA forum NL. “De methode is bijzonder effectief omdat het radioactieve PSMA zich direct aan prostaatkankercellen bindt”, verklaart hij. “De straling die vrijkomt, richt schade aan in het DNA van de kankercellen, waardoor deze afsterven of niet meer kunnen groeien. Het omringende gezonde weefsel blijft grotendeels gespaard.”
“Je zou kunnen zeggen: het doel wordt zo om van prostaatkanker een chronische ziekte te maken” - van Moorselaar
GROTE GEZONDHEIDSWINST
De behandeling is nu nog vooral gericht op patiënten in de latere stadia van prostaatkanker, waarbij er sprake is van uitgebreide uitzaaiingen. Hoewel deze aanpak met Lutetium-177-PSMA geen genezing biedt, verlengt het de levensverwachting en levenskwaliteit aanzienlijk, aldus de uroloog. “Bij patiënten met uitgezaaide prostaatkanker kan de therapie
GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS
gemiddeld vier maanden extra leven van betere kwaliteit opleveren. Bij een kwart is dit zelfs een veel langere periode. Je zou kunnen zeggen: het doel wordt zo om van prostaatkanker een chronische ziekte te maken.”
MINDER BELASTEND DAN CHEMO
En daar houden de benefits van deze behandeling niet mee op. Zo is radioactieve PSMA-therapie veel minder belastend dan bijvoorbeeld chemotherapie. Dr. Oprea-Lager: “De behandeling is poliklinisch; patiënten kunnen na zo’n 6 á 8 uur na toediening alweer naar huis. Bovendien zijn de bijwerkingen relatief mild: het beperkt zich vaak tot droge ogen of een droge mond. Ja, het is echt een innovatieve behandeling met een enorme potentie.”
VEILIGHEID BEHANDELING
De term ‘radioactief’ kan patiënten wellicht ongerust maken, maar beide artsen benadrukken de veiligheid van de behandeling. “De dosis is relatief laag en gericht,” aldus Dr. Oprea-Lager. “Het gaat direct naar de tumorcellen en heeft beperkte invloed op andere organen. Daarnaast, monitoren we het effect nauwgezet met posttherapiescans.” Dr. Van Moorselaar voegt hieraan toe: “Ik zeg vaak tegen patiënten: waar bent u bang voor? De kanker is er immers al en moet nu worden aangepakt. Dankzij deze therapie krijgen patiënten extra tijd die anders niet mogelijk was.”
MEER EN EERDER HELPEN
De toekomst van Lutetium-PSMA-therapie lijkt veelbelovend. Dr. Oprea-Lager: “Ik ben overtuigd dat vele generaties patiënten ervan gaan profiteren. Ook heb ik hoge verwachtingen van een combinatie van behandelingen.” Dr. Van Moorselaar vult aan: “Nu richten we ons vooral op patiënten in
de laatste fase van de ziekte. Maar ik heb goede hoop dat we deze behandeling in de toekomst in een vroeger stadium kunnen toepassen.” Een belangrijke stap zou volgens hem zijn dat farmaceutische bedrijven de productie van Lutetium-177 centraal regelen. “Zo kunnen we de kwaliteit van de behandeling beter waarborgen. Daar valt nu nog een flinke slag te maken.”
“Patiënten kunnen na zo’n 6 á 8 uur na toediening alweer naar huis. ” - Oprea-Lager
MISSIE OM VERGOED TE KRIJGEN
En daar houdt de strijd niet op. De resultaten van PSMA-therapie zijn weliswaar indrukwekkend, maar in Nederland is de behandeling nog niet breed beschikbaar. “Terwijl buurlanden als Duitsland en België al ver vooruit zijn, staat de vergoeding hier nog in de kinderschoenen”, zegt Dr. Oprea-Lager. “Dat is spijtig en vind ik zelfs ethisch onverantwoord. Nederland loopt voor qua diagnostiek, maar echt achter wat behandeling betreft. Het is onze missie om dat te veranderen.”
Ga voor meer informatie naar www.psmaforum.nl - Het PSMA forum NL is een multidisciplinair samenwerkingsverband tussen specialisten en onderzoekers uit Nederlandse medische centra met als doel PSMA diagnostiek en therapie zo goed en efficiënt mogelijk in te zetten.
DR. DANIELA OPREA-LAGER
NUCLEAIR GENEESKUNDIGE &
VOORZITTER PSMA FORUM NL
PROF. DR. JEROEN
VAN MOORSELAAR
UROLOOG & BESTUURSLID PSMA FORUM NL
Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Novartis. De inhoud is onafhankelijk geschreven door zorgprofessionals en weerspiegelt hun eigen meningen en ervaringen.
Vroege diagnose van levensbelang bij pulmonale arteriële hypertensie
Pulmonale arteriële hypertensie betekent een hoge bloeddruk in de longslagader. Om het bloed nog door de vernauwde longslagader te krijgen, moet het rechtergedeelte van het hart veel harder pompen. Uiteindelijk is niet meer tegen de hoge druk op te pompen en ontstaat hartfalen, met de dood tot gevolg. Ook met medicatie is genezing momenteel helaas (nog) niet mogelijk.
GESCHREVEN DOOR: MICHAELVAN DORP
Voor een langer en beter leven met PAH is het belangrijk om zo snel mogelijk de juiste diagnose te stellen. Dat is echter niet eenvoudig, onder andere vanwege de aspecifieke symptomen van de aandoening. “In het begin kunnen mensen alleen vermoeid of kortademig zijn”, vertelt Karin Boomars, longarts en PAH-specialist in het Erasmus MC in Rotterdam. “Soms denken ze dan dat het aan hun conditie ligt en dat ze gewoon meer moeten bewegen. Meestal denkt de huisarts vervolgens eerder aan iets als astma, waardoor het lang kan duren voordat een patiënt voor de juiste diagnose naar een longarts wordt doorgestuurd.”
Pas in een later stadium volgen symptomen zoals hartkloppingen, pijn op de borst en het vasthouden van vocht. Tussen de eerste klachten en de diagnose kan dan zomaar een jaar of anderhalf zitten. Dat heeft ook te maken met de zeldzaamheid van de aandoening. “Huisartsen komen PAH bijna nooit tegen. Het gaat om circa achthonderd patiënten in Nederland.”
5-JAARSOVERLEVING
PAH kan ontstaan door een genetische afwijking of door onderliggende ziekten, zoals aangeboren hartaandoeningen, auto-immuunziekten, leverziekten, hiv en sikkelcelziekte. Bij deze patiënten ligt de diagnose PAH iets meer voor de hand en is de aandoening dan ook gemakkelijker op te sporen. Dat is belangrijk: hoe eerder de diagnose, hoe beter de overleving. Toch ligt de 5-jaarsoverleving, ondanks de huidige behandelopties, maar rond de 70 procent.
De behandeling bestaat uit een combinatie van specifieke PAH-medicatie. Die medicatie werkt helaas niet bij patiënten met andere vormen van pulmonale hypertensie (PH), als deze wordt veroorzaakt door ziekten van de linker hartkamer of door ernstige longaandoeningen zoals COPD of longfibrose. Bij deze vormen van PH kan de medicatie zelfs averechts werken. “Daarom is het zo belangrijk om de juiste diagnose te stellen”, benadrukt Boomars. “Daarbij is een
multidisciplinaire aanpak cruciaal; de analyse en behandeling vereist expertise van verschillende disciplines. We hebben in Nederland een aantal expertisecentra opgetuigd voor deze aandoeningen, met onder anderen longartsen, cardiologen, immunologen en reumatologen.”
Behandelaars hebben de beschikking over drie groepen van medicatie. Afhankelijk van de ernst krijgt een PAH-patiënt meteen twee of drie medicamenten. Die werken op verschillende manieren op de bloedvaatwand. Als deze medicijnen onvoldoende effect hebben, wordt een medicament toegevoegd dat via een infuus moet worden toegediend. Boomars: “Bij heel ernstige vormen van PAH starten we hier direct mee, via een intraveneuze lijn met een 24-uurspomp of via een subcutaan infuus. Maar deze medicijnen, zogenoemde prostacyclines, geven in het begin nogal wat bijwerkingen, en een 24-uurspomp is voor de patiënt een hele belasting.”
HOOP
Er was lange tijd weinig reden tot optimisme, maar er zijn positieve ontwikkelingen. Een vierde medicament, is recentelijk goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau en is hopelijk binnenkort beschikbaar voor behandelaars. Deze wordt eens in de drie weken toegediend via een onderhuidse injectie en werkt op de wand van de bloedvaten. De hoop is dat deze vierde optie de overleving verbetert.
“Er zijn gelukkig nog meer medicamenten in onderzoek”, vertelt Boomars. “Dat is heel erg belangrijk, omdat we patiënten nog altijd niet kunnen genezen. We moeten meer te weten komen over de oorzaken, zodat we die kunnen behandelen. Ondertussen moeten we vooral tijd winnen, daarom is die vroege diagnose zo belangrijk.”
Ga voor meer informatie naar www.stichtingpulmonalehypertensie.nl
KARINBOOMARS
LONGARTS & PAH-SPECIALIST
ERASMUS MC ROTTERDAM
DOE DE KLACHTENCHECK &
3 TOT 5 JAAR
ZONDER BEHANDELING IS DE GEMIDDELDE
LEVENSDUUR VAN EEN
PATIËNT MET PAH
3 TOT 5 JAAR
PROBL EMEN
MEER DAN DE HELFT
ERVAART EEN KORTE WANDELING ALS LAST
Kunnen mannen ook in de overgang zitten?
Vermoeidheid, prikkelbaarheid en minder zin in seks: symptomen die duiden op een tekort aan testosteron. Vanaf dertigjarige leeftijd neemt de hoeveelheid testosteron in het lichaam van de man af. Klachten doen niet altijd direct hieraan denken”, vertelt uroloog Jack Beck, “maar hebben bij een groep mannen veel impact.”
GESCHREVEN DOOR: MARJOLEIN STRAATMAN
Tekenen dat testosteron afneemt bij mannen zijn vermoeidheid, somberheid en prikkelbaarheid. Andere klachten kunnen libidoverlies en erectieproblemen zijn. Deze symptomen treden niet altijd bij alle mannen op. Dit maakt de diagnose stellen vaak lastig. Daarom is meer openheid en bewustwording over dit onderwerp essentieel. Zeker ook omdat structureel een te laag testosteron-gehalte op de lange termijn tot bloedarmoede en botontkalking kan leiden, en een verhoogde kans op hart- en vaatziektes geeft. Testosteron deficiëntie moet dus zeker niet onderschat worden. Maar: elke man heeft op een zeker punt wel minder aanmaak van dit hormoon,” vertelt Jack Beck, die als uroloog verbonden is aan het St. Antonius Ziekenhuis.
VERMINDERD LIBIDO
“Toch wordt de diagnose testosterontekort niet automatisch gesteld”, zegt Beck. Vermoeidheid en somberheid zijn symptomen die ook op iets anders kunnen wijzen dan testosteron deficiëntie. “Het is vaak een ander verhaal als een man bij de arts aanklopt met erectieproblemen en een verminderde zin in seks; meestal wordt dan sneller onderzocht hoe hoog de hoeveelheid testosteron in het lichaam is.”
AFNAME TESTOSTERON
merken van het langzame testosteronverlies. Mannen met overgewicht en diabetes hebben overigens een grotere kans op klachten als gevolg van een tekort van dit hormoon.”
NAAR DE HUISARTS?
“Of er hulp nodig is, hangt voor een heel groot deel af van de ernst van de klachten en hoe ze worden beleefd”, benadrukt Beck. Bij de huisarts te rade gaan kan nuttig zijn. “Steeds minder zin hebben om te vrijen heeft soms een grote impact, bijvoorbeeld als de bewuste man zich terugtrekt en zijn partner vermoedt dat hij niet meer van hem of haar houdt of vreemdgaat, terwijl er iets heel anders aan de hand kan zijn. Het kan een probleem vormen, zeker als je nog dolgraag wilt vrijen. Andere mannen en partners vinden het helemaal niet erg als het libido wat afneemt, zeker als seks toch niet zo’n rol speelt in de relatie. Raadpleeg de huisarts dus vooral als je een behandelwens hebt bij erectieproblemen en een verminderd libido.”
“Een testosterontekort kan leiden tot bloedarmoede, botontkalking en geeft een verhoogde kans op hart- en vaatziektes”
“Testosteron is voor mannen onmisbaar bij de vorming van verschillende geslachtskenmerken. Een afname – en een tekort op lange termijn- kan zijn oorsprong hebben in verschillende factoren. Voorbeelden zijn een verstoorde testosteronaanmaak en problemen met de testikels. Het lichaam bevat zelf bovendien een ‘anti-testosteronstof’ die het hormoon uitschakelt en die juist in hoeveelheid toeneemt met het ouder worden”, zegt Beck.
Het verlies van testosteron is daarnaast ook gewoon een natuurlijk proces dat hoort bij het ouder worden. De afname zet gemiddeld in vanaf dertigjarige leeftijd met ongeveer één procent per jaar. “Op zestigjarige leeftijd is dat dus een daling van dertig procent. Voor het testosterongehalte worden bloedwaarden gebruikt. Onder een waarde van vijftien kun je te maken krijgen met klachten. De één heeft meer testosteron dan de ander. Vermoedelijk zal iemand die als twintiger een hoge waarde van vijfendertig heeft bij het ouder worden weinig
TESTOSTERON
AANVULLEN
De huisarts kan bloed afnemen en aan de hand daarvan bepalen hoe het is gesteld met het testosterongehalte. Het bloedprikken gebeurt het best voor tien uur ‘s ochtends. Dit is omdat de testosteronaanmaak vooral ‘s nachts plaatsvindt en het gehalte in de ochtend piekt en naarmate de dag vordert afneemt. “Afhankelijk van de waarde kan er verder onderzoek of een behandeling volgen; meestal gebeurt dat bij een testosterongehalte van elf of lager. Soms is er een doorverwijzing naar een (huis)arts die is gespecialiseerd in hormoonbehandeling.”
Beck ziet zelf ook mannen met klachten als gevolg van testosterontekort op zijn spreekuur in het ziekenhuis. “Meestal is er eerst een intakegesprek, volgt daarna een lichamelijk onderzoek en een uitgebreid bloedonderzoek. Als daadwerkelijk blijkt dat er sprake is van een tekort, kunnen we testosteron gaan toedienen om het gehalte op peil te brengen. Dit kan door middel van onder andere een gel, tabletten of injecties om het tekort aan testosteron aan te vullen.”
Maakt testosteron de man? Het verhaal van Max Moszkowicz
Energieloos, overgewicht en neerslachtigheid. Testosteron deficiëntie (TD) houdt soms meer in dan alleen een laag libido of erectieproblemen. Journalist en ervaringsdeskundige Max Moszkowicz (45) vertelt.
GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS
MAX, WANNEER BEGON JIJ LAST TE KRIJGEN VAN TESTOSTERON DEFICIËNTIE?
“Zo rond mijn 36e. Door de omstandigheden rondom de geboorte van mijn zoon zag ik mijn uiterlijk veranderen. Toch dacht ik niet gelijk: er is iets met mijn hormonen aan de hand. Bovendien zat ik in een enorm drukke periode qua werk. Door alle stress begon ik ’s avonds meer te drinken en ook gezond eten schoot erbij in. Mijn klachten verweet ik dan ook aan de gehele situatie.”
WANNEER HAD JE DOOR: ER KLOPT IETS NIET?
“Toen ik na een jaar besloot weer gezonder te leven en eindelijk het sporten weer oppakte, merkte ik dat het afvallen en het opbouwen van spierkracht enorm lastig was. Ook viel het me op dat ik me structureel lamlendig voelde en continu energieloos was. Terwijl ik van nature juist een soort labrador ben; altijd vrolijk, energiek en sterk. Ik besloot op zelfonderzoek te gaan.”
WANNEER VIEL HET KWARTJE?
“Toen ik een podcast luisterde van Joe Rogan en hij iets vertelde over testosteron deficiëntie (TD). Op het moment dat hij een lijst met hormonale klachten van mannen opnoemde, kon ik alleen maar denken: dit komt me wel heel bekend voor.”
EN TOEN?
“Ik ben naar de huisarts gegaan en heb haar mijn bevindingen voorgelegd. Alleen had die nog nooit van testosteron deficiëntie gehoord. Gelukkig stond ze er wel voor open en werd ik doorverwezen.”
BEN JE DAAR WAT WIJZER GEWORDEN?
“Absoluut. Als man begint vanaf je 35e je testosteron af te nemen, dat is een natuurlijk gegeven. Maar externe oorzaken kunnen dat proces versnellen. Nader onderzoek liet zien dat mijn testosteron-gehalte structureel aan de lage kant was, doch nét acceptabel. In eerste instantie was de focus dan ook het aanpakken van mijn leefstijl. Na drie maanden van beter leven was er een hele verbetering te zien, maar het hield niet over. Toen zijn we van behandeling gewijzigd. Al na één week merkte ik dat mijn kracht terugkwam, het afvallen makkelijker ging en ik meer energie had. En dat lamlendige gevoel eindelijk verdween. Een enorme game changer.”
SINDSDIEN VERTEL EN SCHRIJF JE VAAK OPENLIJK OVER TESTOSTERON. WAAROM?
“Door me bewust te worden van het probleem – en zeker ook de juiste aanpak – heb ik mijn leven weer teruggekregen. Dat gevoel gun ik anderen ook. Verder wil ik stigma’s wegnemen. Bijvoorbeeld dat testosteron deficiëntie niet louter een oudemannenkwaal is.”
WAT ZOU JE ANDERE MANNEN WILLEN MEEGEVEN?
“Laat je informeren over testosteron deficiëntie, doe zelfonderzoek. Ga naar je huisarts en laat je doorverwijzen bij ernstige klachten. En bedenk dat je echt niet de enige bent en vooral: dat er oplossingen zijn!”
DR. JACK BECK
UROLOOG
ST. ANTONIUS ZIEKENHUIS
MAX MOSZKOWICZ
JOURNALIST EN ERVARINGSDESKUNDIGE
FOTO: MARC HAERS
Testosteron is een hormoon dat een belangrijke rol speelt in het lichaam van de man. Met het ouder worden, neemt het testosterongehalte geleidelijk af. Dit is een normaal proces. Het vormt pas een probleem als er klachten ontstaan. Een tekort aan testosteron kan grote impact hebben op het welzijn én op de gezondheid van de man.
Testosteron neemt af vanaf 35 jaar
Testosteron daalt met 1,5% per jaar
De afname van testosteron kan leiden tot klachten 1,5%
moeheid
Bijna 40% van de mannen van 45 jaar en ouder heeft een tekort aan testosteron. Bij mannen met overgewicht en/of diabetes komt het zelfs vaker voor 1
afname libido spierzwakte
gebrek aan energie en motivatie
stemmingswisselingen slaapstoornissen
slechte concentratie en geheugen
depressieve gedachten
erectie stoornissen
5% wordt behandeld
Er wordt geschat dat slechts 5% van de mannen met Testosteron Deficiëntie wordt behandeld met testosteron therapie 2
Afvallen en een gezonde levensstijl zijn belangrijk in combinatie met testosteron therapie
Wil je weten of je last hebt van testosteron tekort, scan dan de QR code of ga naar testosterontekort.nl en doe de test en krijg direct de uitslag.
De stille impact van Diabetes
Diabetes is een van de meest voorkomende chronische ziektes in Nederland. 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en daar komen wekelijks 1.200 mensen bij. Daarvan heeft 9 op de 10 mensen diabetes type 2. De overige mensen hebben diabetes type 1 of een van de zeldzamere soorten diabetes zoals type 3c, MODY of LADA.
WAT IS DIABETES TYPE 1?
Bij diabetes type 1 blijft er te veel glucose (suiker) in het bloed. De alvleesklier maakt daar in een gezond lichaam insuline voor aan. Als je diabetes type 1 hebt, maakt je lichaam geen insuline meer aan. Je moet bij diabetes type 1 zelf insuline toedienen met een insulinepomp of insulinepen. Diabetes type 1 kun je niet voorkomen, het is een auto-immuunziekte.
WAT IS DIABETES TYPE 2?
Bij diabetes type 2 is je lichaam niet meer zo gevoelig voor insuline. Of het maakt minder insuline aan. Ook dan blijft er te veel glucose in je bloed. De behandeling van type 2 is anders dan bij type 1. Bij diabetes type 2 kan het aanpassen van je leefstijl (voeding en bewegen) al helpen om je bloedglucosewaarden omlaag te krijgen. Helpt dit niet genoeg, dan krijg je meestal medicijnen, tabletten of soms insuline, voorgeschreven. Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan
van type 2 diabetes, zoals erfelijke aanleg en overgewicht. Maar er zijn ook mensen met een gezond gewicht die deze vorm van diabetes krijgen.
SYMPTOMEN VAN DIABETES
Je kunt diabetes herkennen aan:
- Veel dorst
- Vaak plassen
- Droge mond
- Moe voelen
- Oogontsteking of wazig zien
- Onverklaarbaar gewichtsverlies
- (Urineweg)infecties
BIJ DIABETES ZIJN COMPLICATIES
GEVAARLIJK
Diabetes kan voor problemen (complicaties) zorgen. Je kunt hypo’s of hypers krijgen, dat zijn te lage of te hoge bloedsuikerwaardes. Je voelt je dan meestal echt niet lekker en ze zijn ook niet goed voor je lichaam. Ook kun je schade krijgen
Jicht? Meten is weten
aan bloedvaten en zenuwen. Het is heel belangrijk dat de bloedsuikerwaarden zo veel mogelijk binnen de streefwaarden blijven om het risico op complicaties te verminderen.
JE LEEFSTIJL AANPASSEN BIJ DIABETES
Als je gezond eet, genoeg beweegt, niet rookt en zorgt voor genoeg slaap en zo weinig mogelijk stress, dan kan je bloedglucosewaarde lager worden en minder schommelen. Bij diabetes type 2 heb je dan soms minder of zelfs helemaal geen medicijnen meer nodig. Ook bij de andere typen diabetes, bijvoorbeeld diabetes type 1, is gezond leven heel belangrijk. Diabetes type 1 is niet te voorkomen, maar als je het hebt zorgt een gezonde leefstijl er wel voor dat je vaker binnen de streefwaarden zit.
Ga voor meer informatie over diabetes naar www.dvn.nl
- Voluit leven met diabetes. Dat is waar Diabetesvereniging Nederland voor staat. De vereniging zet zich al meer dan 75 jaar in voor goede zorg en een beter leven voor alle mensen met diabetes.
Heb je jicht en regelmatig last van gewrichtsontstekingen? Dan ken je de (extreme) pijn en het ongemak al te goed. Gelukkig kun je hier meer grip op krijgen, dankzij een handige thuistest. Twee artsen lichten toe.
GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS
Jicht is een vorm van ontstekingsreuma. Een chronische aandoening die plotselinge en pijnlijke ontstekingen kan veroorzaken, vooral in de voeten. “Soms zijn die aanvallen zo erg dat een patiënt niet meer kan staan of lopen”, verklaart reumatoloog Marcel Flendrie van de Maartenskliniek. “Dat is extreem pijnlijk. En daarmee stopt het niet. Jichtaanvallen vergroten ook nog eens het risico op andere gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten.”
MEDICATIE BETER AFSTEMMEN
De boosdoener achter deze aanvallen? Een te hoge urinezuurwaarde in het lichaam. Inzicht in deze waardes is dan ook essentieel. “Door regelmatig het urinezuur te meten, kun je medicatie beter afstemmen. Waardoor aanvallen op de lange termijn worden voorkomen”, aldus dr. Flendrie. “Door zelf te meten zie je bovendien direct of de behandeling werkt of niet. Dat geeft vertrouwen en motiveert om medicatie goed te blijven gebruiken of je leefstijl aan
te passen (bijvoorbeeld minder alcohol en/ of minder rood vlees eten)”.
“Door zelf te meten, krijg je als jichtpatiënt direct inzicht in de effectiviteit van de behandeling”
ZELF THUIS TESTEN
Gelukkig kunnen jichtpatiënten sinds kort zélf hun waardes testen. En wel met een zogenaamde Point-Of-Care test (onder meer verkrijgbaar via Diatrust.nl, uw apotheek of webshop). Na een instructie in het ziekenhuis of de huisartsenpost kun je daarmee aan de slag. “Eén keer per maand doe je een vingerprik en breng je een druppel bloed op een teststrip”, legt huisarts Reinout Vriesendorp uit. “Binnen een paar seconden laat het apparaatje je urinezuurwaarde zien, die je kunt bespreken met jouw arts.” Dr. Flendrie vult aan: “Patiënten van de Maartenskliniek zetten hun waardes in ons online patiëntenportaal. Vervolgens krijgen zij digitaal advies over de juiste dosering medicijnen.”
PATIËNT HEEFT MEER REGIE
De thuistests zijn van grote meerwaarde, menen de artsen. “Weten hoe je erbij staat, werkt motiverend voor jou als patiënt. Het geeft een gevoel van regie”, aldus huisarts Vriesendorp. “Je krijgt meer grip op je jicht, maar ook meer vertrouwen in je eigen rol in de behandeling.” Reumatoloog Flendrie vult aan: “Ook krijg je meer inzicht over wat leefstijl met je waardes doen. Ook scheelt thuismeten veel bezoekjes aan het lab en het ziekenhuis. Een pluspunt gezien de druk op de zorg. Bovendien heb je voor slechts enkele tientjes een Point-Of-Care test in huis, wat uiteindelijk goedkoper is dan herhaalde ziekenhuisbezoeken. Ik zie het thuistesten echt als een win-win-win!”
BENIEUWD NAAR JE
URINEZUURWAARDEN?
SCAN DE QR-CODE EN BESTEL DE STARTSET.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door DiaTrust.
MARCEL FLENDRIE
REUMATOLOOG MAARTENSKLINIEK
REINOUT
VRIESENDORP HUISARTS
Diabetes type 2 drukt zwaar op patiënten:
“Het is een sluipmoordenaar”
Steeds meer mensen krijgen diabetes type 2. Maar lang niet iedereen weet dat de ziekte ook op lange termijn tot flinke gezondheidsschade kan leiden. Regelmatige controles en leefstijladvies kunnen dan helpen.
Steeds meer mensen in Nederland krijgen diabetes type 2. Hoewel de ziekte goed te behandelen is, heeft het veel impact op het dagelijks leven. “Bij diabetes denken mensen vaak meteen aan medicatie,” vertelt Yvette van den Bosch, praktijkondersteuner en voorzitter van de afdeling Praktijkverpleegkundigen en Praktijkondersteuners bij de V&VN. “Toch is leefstijl ook altijd onderdeel van de behandeling.”
SCHADE AAN ORGANEN
Bij diabetes type 2 produceert de alvleesklier te weinig insuline, of reageert het lichaam er minder goed op. “Dit zorgt ervoor dat de suiker onvoldoende wordt opgenomen door het lichaam,” legt Van den Bosch uit. “Bij langdurig hoge bloedsuikers ontstaat schade aan bijvoorbeeld je ogen, hart, nieren en gewrichten. Dat merk je misschien pas na tien of twintig jaar. Veel mensen vinden het lastig om zo ver vooruit te kijken.” Jaap Nijssen kreeg op zijn vijftigste de diagnose diabetes type 2. “Ik moest mijn leefstijl volledig omgooi-
GESCHREVEN DOOR: PAULIEN DERWORT
en. Ik weet nu: bami jaagt mijn bloedsuikers omhoog, een salade gaat goed.” Hij benadrukt hoe verraderlijk de ziekte is: “In het begin merk je vaak niks, maar het beïnvloedt je hele lichaam.” Jaap kreeg vorig jaar een hartinfarct. “Waarschijnlijk nevenschade van de diabetes.”
STEEDS MEER PATIËNTEN
Van den Bosch ziet de impact van de ziekte op de zorg. “Toen ik begon met mijn werk hadden we 100 diabetespatienten in de praktijk. Nu zijn dat er 500. Daarnaast zien we complexere zorg, zoals combinaties van diabetes met harten vaatziekten of COPD. Dit komt vooral door onze ongezonde leefomgeving: weinig beweging, veel zitten en overal bewerkt voedsel.”
Preventie is daarom cruciaal. “Maatregelen zoals een suikertax zijn hard nodig,” vindt Van den Bosch. Diabetes is een ziekte die blijvend invloed heeft op je leven. Nijssen werkt sinds zijn diagnose continu aan zijn leefstijl: “Ik wandel meer, ga naar de sportschool en eet ge -
zonder. Het is lastig, overal liggen verleidingen op de loer. Maar je moet wel.”
HULP BIJ DE HUISARTS
Gelukkig hoeven patiënten het niet alleen te doen. “De praktijkondersteuner geeft persoonlijke begeleiding,” zegt Van den Bosch. “De jaarlijkse controles zijn belangrijk om vroegtijdig problemen op te sporen. We bouwen een band op met patiënten en geven realistisch leefstijladvies dat bij hen past.” Nijssen waardeert dat persoonlijke contact: “Na mijn hartinfarct kreeg ik niet alleen een lichamelijke, maar ook een mentale dreun. Het is fijn dat ik voor mijn controles bij dezelfde persoon terechtkan.” Meer bewustwording over diabetes is nodig, vindt Nijssen. “Net zoals op sigaretten, moeten we mensen eigenlijk waarschuwen: diabetes is een sluipmoordenaar.”
Ga voor meer informatie naar venvn.nl - V&VN is met 105.000 leden de grootste beroepsvereniging van Nederland. V&VN is er voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten.
Dit artikel is gesponsord door AstraZeneca. De inhoud is onafhankelijk geschreven door zorgprofessionals en weerspiegelt hun eigen meningen en ervaringen.
YVETTE
VAN DEN BOSCH
PRAKTIJKONDERSTEUNER V&VN
Help jij ons mee het toilettekort op te lossen? Dan helpen wij jou!
Nederland, bekend om zijn hoogwaardige infrastructuur, heeft een opvallend pijnpunt: een schrijnend tekort aan openbare toiletten. Ondanks onze welvaart blijven we op dit gebied ver achter in vergelijking met andere landen. De gevolgen zijn ingrijpend en gaan veel verder dan een ongemakkelijke zoektocht naar een wc. “We hebben het over gezondheidsproblemen, sociale isolatie en een dagelijkse worsteling voor velen,” legt Ivo Thonon van de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) uit.
GESCHREVEN DOOR: JOLANDA HUGENS KOMMERS
Iedereen kent het wel: je bent onderweg, geniet van een dagje uit, opeens heb je hoge nood. “Voor de meesten is dat hoogstens een irritant moment, maar voor mensen met een spijsverteringsziekte, incontinentie of een stoma is het een regelrechte nachtmerrie,” vertelt Ralph Stovée, ervaringsdeskundige en ambassadeur van de Toiletalliantie. “Ik blijf soms liever thuis dan dat ik me in de stress stort om ergens snel een toegankelijk toilet te vinden.”
Onderzoek wijst uit dat een kwart van alle Nederlanders vaker dan ze lief is thuisblijft uit angst geen toilet te vinden. Daarbij horen ook veel ouderen en zwangere vrouwen, maar ook kleine kinderen, wandelaars en dagjesmensen hebben er last van. “Het tekort aan toiletten raakt een brede groep mensen”,
zegt Lieke de Boer, projectleider van de Toiletalliantie. “Het heeft een negatieve impact op hun sociale leven en gezondheid.”
“We hebben het over gezondheidsproblemen, sociale isolatie en een dagelijkse worsteling voor velen” - Ivo Thonon
Het is meer dan ongemak; het kan zelfs ongezond zijn. “Sommige ouderen stoppen met het slikken van hun plaspillen als ze op pad gaan, bang om te vaak naar de wc te moeten. Dat vergroot de kans op hartfalen. Terwijl steden als Parijs openbare toiletten als een vanzelfsprekendheid beschouwen, heeft héél Nederland minder openbare toiletten dan die ene Franse stad. Het is echt absurd”, voegt Ivo toe.
VERTEL DE GROTE BOODSCHAP!
De Toiletalliantie werkt samen met meer dan twintig maatschappelijke organisaties en heeft al meer dan 80 gemeenten in actie gekregen, maar dat is nog niet genoeg. “Driekwart van de gemeenten scoort nog steeds een onvoldoende. We hebben méér betrokken mensen nodig om gemeenten van de pot te krijgen”, benadrukt Lieke.
Als Toiletambassadeur help je deze grote boodschap te verspreiden. Praat met je gemeente, wijs ondernemers op het belang, en maak Nederland gastvrijer. Wij helpen je op weg met een training, contacten en tips om in gesprek gaan. Kijk op iederewctelt.nl of mail naar ambassadeur@toiletalliantie.nl. Samen gaan we de wc-crisis oplossen. Iedere wc telt! Gelukkig kun jij ons helpen!
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Maag Lever Darm Stichting .
Beroerte en de langdurige impact van spasticiteit
Een beroerte kan je leven in één klap veranderen, met verstrekkende gevolgen die zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn. Een van de onderbelichtste complicaties is spasticiteit: een pijnlijke, belemmerende spierspanning. Monique en Michiel Lindhout van Hersenletsel.nl, samen met revalidatiearts Remco Timmermans en ervaringsdeskundige Angelique Bax, delen hun inzichten over deze aandoening en het belang van passende zorg en tijdige herkenning. Het begrijpen van de complexe gevolgen van een beroerte is essentieel, omdat dit patiënten en hun omgeving helpt beter om te gaan met de uitdagingen die hersenletsel met zich meebrengt.
Elk jaar worden in Nederland 42.000 mensen getroffen door een beroerte, ook wel een cerebrovasculair accident (CVA) genoemd. Dit kan een herseninfarct zijn, waarbij een bloedvat verstopt raakt (80 procent van de gevallen), of een hersenbloeding (20 procent). “Door de vergrijzing stijgt dit aantal langzaam”, zegt Monique. Ze benadrukt dat het merendeel van de getroffen mensen ouder is, maar ook jongere mensen kunnen worden getroffen.
ZICHTBAAR EN ONZICHTBAAR
Een beroerte heeft zichtbare en onzichtbare gevolgen. Verlammingen, problemen met het zicht en loopstoornissen zijn fysiek merkbaar. Maar vaak zijn de meest slopende effecten juist onzichtbaar, zoals neurofatigue (ernstige vermoeidheid), geheugenproblemen en overgevoeligheid voor prikkels. “De cognitieve en emotionele nasleep van een beroerte wordt vaak onderschat”, legt Michiel uit. “Soms zie je aan mensen niets, terwijl iemand dagelijks worstelt met beperkingen.”
SPASTICITEIT:
EEN ONDERSCHAT PROBLEEM
Een van de meest complexe en pijnlijke gevolgen van een beroerte is spasticiteit. Dit treedt op als gevolg van schade aan het centraal zenuwstelsel en uit zich in ongecontroleerde spierspanning, vaak pas maanden na de beroerte. “Het kan armen
en benen in pijnlijke, onpraktische standen dwingen,” vertelt Michiel. Angelique Bax heeft hersenletsel en deelt: “Mijn spieren reageren zonder waarschuwing. Als ik nies, schiet mijn arm de lucht in. Het is niet te beheersen en zorgt voor schaamte en sociaal isolement.”
“De cognitieve en emotionele nasleep van een beroerte wordt vaak onderschat. Soms zie je aan mensen niets, terwijl iemand dagelijks worstelt met beperkingen” - Michiel Lindhout
Het behandelen van spasticiteit is complex en verschilt per persoon. De eerste stap is vaak medicatie die oraal wordt ingenomen, maar dit helpt niet altijd. “Als medicatie faalt, worden vaak injecties botulinetoxine
A gebruikt,” legt Remco Timmermans, revalidatiearts, uit: “Dit vermindert de spierspanning tijdelijk, maar het effect neemt na enkele maanden af. Alternatieven zoals shockwavetherapie worden onderzocht, maar resultaten zijn wisselend. Bij ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Het blijft een langdurig proces van proberen en aanpassen. “Iedere patiënt reageert anders,” zegt Remco.
BEROERTE VOORKOMEN
Preventie is cruciaal. Ongeveer 90% van de beroertes is te voorkomen door een gezonde levensstijl. “Gezond eten, genoeg
bewegen, niet roken en matig alcoholgebruik zijn essentieel,” adviseert Monique. Michiel vult aan: “Regelmatige controles van bloeddruk, hartritme (check je pols), cholesterol en bloedsuiker, vooral bij ouderen, zijn net zo belangrijk.” Er wordt gepleit voor bevolkingsonderzoeken om risicofactoren eerder te detecteren. Angelique heeft zelf ervaren hoe waardevol preventie en vroegtijdige interventie kunnen zijn: “Als ik eerder had geweten wat de risico’s waren, had ik misschien andere keuzes gemaakt.”
Hersenletsel.nl werkt samen met medische experts en beleidsmakers om de zorg voor mensen met hersenletsel continu te verbeteren. Ze zijn betrokken bij wetenschappelijk onderzoek en dragen bij aan het ontwikkelen van richtlijnen, waaronder het trainen van zorgverleners om spasticiteit beter te herkennen en te behandelen. “Ons doel is om ervoor te zorgen dat patiënten de best mogelijke zorg krijgen”, zegt Michiel. Hoewel de weg naar verbetering lang is, groeit de kennis gestaag, mede dankzij de inzet van organisaties als Hersenletsel.nl en de samenwerking met medische professionals. “Bewustwording is de eerste stap. Alleen zo kunnen we het leven van patiënten verbeteren en hen in de toekomst sneller de juiste hulp bieden,” aldus Monique.
Ga voor meer informatie over niet-aangeboren hersenletsel naar: hersenletsel.nl. Wil je meer weten over de herkenning van spasticiteit? Ga naar free-learning.nl/ modules/herkennen-van-spasticiteit/start
Ipsen is een wereldwijd opererend concern, gespecialiseerd in medische biotechnologie, dat zich inzet voor de verbetering van de levenskwaliteit van patiënten binnen de oncologie, zeldzame ziektes en neurowetenschappen.
www.ipsen.nl
Multiple Sclerose (MS):
een onvoorspelbare ziekte
In Nederland hebben circa 34.000 mensen Multiple Sclerose (MS). Elke dag krijgt iemand te horen dat hij of zij MS heeft. De eerste klachten komen meestal tussen de 20 en 40 jaar. Genezing is nog niet mogelijk, maar er zijn wel verschillende manieren om de ziekte te behandelen.
WAT IS MS?
Multiple sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen. Dit zenuwstelsel is opgebouwd uit miljoenen zenuwcellen die met elkaar verbonden zijn door zenuwuitlopers. Deze uitlopers zijn bedekt met een isolerende laag van myeline. Bij MS ontstaat er een ontsteking in het zenuwstelsel, waardoor de myeline beschadigd raakt. Dit leidt tot problemen in de signaaloverdracht van de hersenen naar andere delen van het lichaam, zoals de armen, waardoor bewegen lastiger kan worden.
“Multiple sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen.”
SCHUB (SPREEK UIT ‘SJOEP’)
MS is een auto-immuunziekte. Het afweersysteem valt hierbij de eigen zenuwcellen aan, wat een ontsteking in het zenuwstelsel veroorzaakt. Deze ontstekingen worden een ‘schub’ genoemd. Dit is een aanval die plotseling optreedt en klachten veroorzaakt. Wanneer de ontsteking afneemt, verdwijnen de symptomen meestal ook. Soms binnen enkele dagen, maar soms ook pas na weken. In de loop van de tijd kunnen deze ontstekingen echter leiden tot blijvende schade, in de vorm van littekens in het zenuwstelsel. Dit verklaart de naam ‘multiple sclerose’, wat letterlijk ‘meervoudige littekens’ betekent.
Naast ontstekingen krijgt iemand vaak ook te maken met een ander ziekteproces: het zenuwweefsel werkt langzaamaan steeds slechter. Dit komt doordat het afweersysteem bij schubs het myelinelaagje niet alleen aanvalt, maar vaak uiteindelijk vernietigt. Dit leidt tot meer klachten en weinig verbetering. Dit proces kan leiden tot langzame, algehele achteruitgang, hoewel dit niet voor iedereen met MS hetzelfde is.
HET ONVOORSPELBARE
VERLOOP VAN MS
MS verloopt bij iedere persoon anders. Het is moeilijk te voorspellen hoe de
ziekte zich bij iemand ontwikkelt en welke klachten zich zullen voordoen. De een ervaart klachten die een ander nooit krijgt. Ook de ernst van zo’n klacht verschilt vaak. Zo kan krachtverlies in de benen voor de één betekenen dat deze zwaar en moe aanvoelen, terwijl de ander uiteindelijk in een rolstoel belandt. Toch blijkt uit onderzoek dat 80 procent van de mensen met MS na tien jaar nog in staat is om te lopen.
VEELVOORKOMENDE
SYMPTOMEN VAN MS
De symptomen van MS zijn divers en het ziekteverloop is onvoorspelbaar. De klachten hangen af van de plaats waar het myelinelaagje in het zenuwstelsel beschadigd raakt. De meest voorkomende symptomen van MS zijn:
- Loopproblemen
- Zwakke of stijve spieren
- Spasmen en tremoren
- Vermoeidheid
- Pijnklachten
- Gevoelsstoornissen
- Temperatuurgevoeligheid
- Oogproblemen
- Gehoorproblemen
- Verlies van reuk en smaak
- Spraakproblemen
- Slikproblemen
- Blaasproblemen
- Darmproblemen
- Seksuele problemen
- Cognitieve problemen
BEHANDELING VAN MS:
GENEZING NOG NIET MOGELIJK
Op dit moment bestaat er nog geen medicijn dat MS geneest. Wel zijn er behandelingen, therapieën en medicijnen die de symptomen kunnen verlichten en de kwaliteit van leven verbeteren.
MS Vereniging Nederland is de patiëntenvereniging voor mensen met MS en hun naasten. Wij bieden lotgenotencontact, geven voorlichting en behartigen de belangen van mensen met MS. Daarnaast behartigen we de belangen van mensen met NMOSD/MOGAD, dit zijn aan MS verwante aandoeningen. Kijk op msvereniging.nl
‘Mijn ziekte belemmert mijn bewegingsvrijheid’
Het liefst is Kris De Prins (47) thuis in Bunnik, in zijn vertrouwde omgeving. Zijn ziekte, de ziekte van Crohn, beperkt hem in zijn bewegingsvrijheid, letterlijk en figuurlijk. Voor hem geen spontane citytrip of een boottochtje van een uur in een boot zonder wc. ‘Ik moet altijd weten waar de dichtstbijzijnde wc is. Zomaar spontaan eropuit gaan, dat gaat niet.’
De impact van zijn ziekte is enorm. ‘Onbekend terrein of onbekende situaties vermijd ik het liefst, omdat ik niet weet of er een wc is. Dat lijkt misschien iets kleins, maar het is heel bepalend,’ vertelt Kris. Door zijn ziekte moet hij dagelijks vijf tot tien keer naar de wc. En dat aantal loopt vaak op als hij zich buiten huis bevindt. ‘Het is bij mij ook een mentaal ding. Als ik niet precies weet waar een wc is, geeft dat stress. Die stress heeft direct invloed op mijn darmen.’
Deze constante zorg betekent dat Kris zijn leven tot in de puntjes moet plannen. ‘Ik moet een uur reizen naar mijn werk, en ik ken inmiddels alle toiletten onderweg.’ Het leven draait voor een groot deel om wc’s: waar zijn ze, en zijn ze toegankelijk als hij ze nodig heeft?
“Het leven draait voor een groot deel om wc’s: waar zijn ze, en zijn ze toegankelijk als hij ze nodig heeft?”
GEWEIGERD BIJ WINKELS
Toch gaat het niet altijd volgens plan. Kris heeft meerdere keren meegemaakt dat hij in een benarde situatie terechtkwam, simpelweg omdat er geen wc beschikbaar was. ‘Een keer in mijn eigen woonplaats redde ik het niet om op tijd thuis te zijn. Uiteindelijk eindigde ik bij iemand achter in de tuin. Vreselijk.’ Dergelijke ervaringen zijn niet alleen
gênant, maar hebben ook invloed op zijn zelfvertrouwen. ‘Ik ben liever in de natuur dan in de stad of in de auto, waar je niet altijd kunt stoppen,’ zegt Kris. De stad voelt vaak benauwend, zeker omdat winkels en horecagelegenheden hem soms weigeren als hij vraagt of hij hun toilet mag gebruiken. ‘Dat gebeurt regelmatig. Onlangs nog bij een bekende fastfoodketen. Ik was toen zo boos dat ik mijn frustratie online heb gedeeld. Dienstverlening gaat verder dan alleen maar verkopen. Mij zijn ze kwijt als klant.’
ZOEKTOCHT NAAR VRIJHEID
Ondanks de beperkingen blijft Kris zoeken naar manieren om zijn leven en dat van zijn vrouw aangenamer te maken. Hij probeert zoveel mogelijk te genieten van de dingen die wel kunnen. ‘Ook al is het spontane verdwenen, ik zoek altijd naar opties. Maximale bewegingsvrijheid binnen de fysieke en mentale beperkingen die ik heb.’
Een belangrijke stap in die zoektocht was het reizen met een camper. Dit jaar ging Kris met zijn vrouw voor het eerst op campervakantie, naar Lapland en de Noordkaap. ‘Je mag daar overal staan, en bovendien heb ik in een camper altijd een wc bij me. Dat zorgde voor veel rust. Het is veel beter dan een citytrip, want dan zou mijn vrouw waarschijnlijk de helft van de tijd op mij moeten wachten omdat ik weer naar de wc moet.’ De campervakantie was een succes. Het gaf Kris een gevoel van vrijheid dat hij lang niet had ervaren. ‘Ik hoefde niet voortdurend te plannen of me zorgen te maken over waar de dichtstbijzijnde wc was. Dat maakte het reizen
een stuk aangenamer. Voor mij én voor mijn vrouw.’
OPENHEID ALS KRACHT
Hoewel de ziekte van Crohn het leven van Kris op veel manieren bepaalt, is hij er open over. Hij hoopt anderen hiermee te helpen en het bewustzijn rondom zijn ziekte te vergroten. ‘Mensen beseffen vaak niet hoe ingrijpend een ziekte als deze kan zijn. Het is niet zomaar iets wat je even negeert. Het bepaalt letterlijk alles: waar je heen gaat, hoe lang je blijft, en zelfs hoe je reist.’
Zijn openheid leidt vaak tot begrip, maar soms ook tot lastige momenten. ‘Het blijft moeilijk om uit te leggen hoe mijn leven met de ziekte van Crohn eruitziet. Veel mensen begrijpen het pas als ze het zelf meemaken. Toch probeer ik positief te blijven en mogelijkheden te zoeken.’
“Ik zoek altijd naar opties. Maximale bewegingsvrijheid binnen de fysieke en mentale beperkingen die ik heb”
Met een positieve instelling en praktische oplossingen, zoals de camper, blijft Kris de uitdagingen van zijn ziekte aangaan. ‘Het is niet makkelijk, maar ik blijf zoeken naar manieren om het leven zo mooi mogelijk te maken. Voor mij en voor mijn vrouw.’
KRIS DE PRINS ERVARINGSDESKUNDIGE
Crohn & Colitis NL behartigt de belangen van ruim 100.000 Nederlanders met Crohn of colitis ulcerosa. Ze biedt informatie, organiseert ontmoetingen en strijdt via de Toiletalliantie voor meer openbare toiletten. Ga voor meer informatie naar: crohn-colitis.nl.
‘Zo pakken we ook veel andere klachten, risico’s en problemen aan’
Chronische ziekten genezen door (operatieve) overgewichtsbehandeling
Eén op de twee Nederlanders kampt met overgewicht en 16% zelfs met ernstig overgewicht, dus obesitas. De chronische ziekte obesitas is een groot maatschappelijk probleem, want het leidt tot aanzienlijke gezondheidsrisico’s én hoge zorgkosten. Daarom is iedere behandeling bij obesitaskliniek Vitalys duurzaam, zorgvuldig én met als doel een blijvend gezond gewicht.
Met zoveel gevolgen is het geen wonder dat Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) obesitas sinds 2022 als chronische ziekte ziet. “Leefstijlfactoren zoals ongezonde voeding kunnen daartoe leiden”, legt Wouter Vening, chirurg bij Vitalys, Kliniek tegen overgewicht en onderdeel van topklinisch ziekenhuis Rijnstate, uit. “Maar ook psychische invloeden, stress, sociaaleconomische omstandigheden, medicijngebruik, hormonale afwijkingen en genetische aanleg spelen een rol. Wat we vroeger zagen als oplosbaar probleem, blijkt steeds meer iets te zijn wat blijvende aandacht en zorg nodig heeft.”
GEVOLGEN DIE VERDER GAAN
DAN GEWICHT
Overgewicht en obesitas kunnen immers weer heel veel andere gezondheidsproblemen veroorzaken. “Denk aan diabetes, slaapapneu, gewrichtsklachten, maar ook bepaalde typen kanker, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, psychische klachten en zelfs onvruchtbaarheid”, waarschuwt
GESCHREVEN DOOR: SANDRA ZUIDERDUIN
de chirurg. “Met een goede behandeling van obesitas behandel je dus ook veel andere (chronische) ziekten.”
Reden dat Vitalys de ernstige aandoening dan ook chronisch en deskundig aanpakt. “Hoe ernstiger het overgewicht hoe ingrijpender de interventie om tot een blijvend gezond gewicht te komen. Bij lagere BMI’s zou afvalmedicatie nog een oplossing kunnen bieden. Bij een BMI vanaf 35, met een bijkomende aandoening, of een BMI van 40 of hoger, is een maagverkleinende operatie de meest duurzame oplossing. Zo zien we bij een gastric bypass al direct na de operatie effect op diabetes. Maar ook alle andere bijkomende klachten nemen op langere termijn af.”
GEEN QUICK FIX, MAAR
LEVENSLANGE AANDACHT
Hoewel operaties bij hogere BMI’s veelal doeltreffend zijn, benadrukt Vening een maagverkleinende operatie zoals een gastric bypass of sleeve vooral niet als een quick fix te zien. “De operatie is een zeer
ingrijpende behandeling, waar mensen hun leefstijl blijvend op moeten aanpassen. Door de operatie verliest men in de eerste 1 tot 2 jaar gemiddeld 30% van het totale gewicht. Daarna moet de patiënt het zelf onderhouden.”
Patiënten staan er niet alleen voor. “Vitalys zorgt voor professionele begeleiding voor en na de operatie. Het hele begeleidingstraject duurt 5 jaar. Men wordt goed voorbereid op de operatie en ook de nazorg met leefstijlinterventie en medische controles krijgt veel aandacht. De begeleiding vindt onder andere in groepsverband en door middel van een speciaal ontwikkelde app plaats. Zo kan er laagdrempelig contact zijn bij terugval en problemen, ook op langere termijn. Obesitas blijft een levenslange uitdaging, maar met de juiste behandeling en begeleiding maken we blijvende verandering mogelijk.”
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Vitalys .
GODIVA-studie noodzakelijk voor vergoeding zorg
Kniedistractie veelbelovend alternatief voor knieprothese bij jongere mensen
Kniedistractie is een veelbelovend alternatief voor een knieprothese bij vroegtijdige knieslijtage. Om dit vergoed te krijgen, is grootschaliger onderzoek echter nodig. Voor de GODIVA-studie zoeken UMC Utrecht en zijn partners daarom 1200 mensen jonger dan 66 jaar met ernstige knieartrose.
Orthopedisch chirurg Roel Custers van UMC Utrecht is gespecialiseerd in de knie en signaleert steeds vaker kraakbeenproblemen bij jonge mensen. “Als al het andere zoals fysiotherapie dan niet meer werkte, was een knieprothese vaak de enige oplossing. Toch laten alle protheseregisters wereldwijd zien dat dit juist bij jonge mensen niet levenslang effectief is. Hoe jonger de persoon hoe eerder iemand een revisieoperatie nodig heeft”, aldus Custers over de vaak grotere ingreep die weinig effectief is.
KNIEDISTRACTIE: MINDER PIJN EN KLACHTEN, MEER KRAAKBEEN
Om juist die jongere mensen toch effectief te behandelen, is een kniedistractie een veelbelovend alternatief. “Voor 6 weken plaatsen we een frame om de knie heen die beide uiteinden van het kniegewricht uit elkaar houdt om ruimte te maken in het gewricht. Door de veren in
GESCHREVEN DOOR: SANDRA ZUIDERDUIN
het frame verandert bovendien de druk in de gewrichtsvloeistof als de patiënt beweegt. We zien dat klachten en pijn hierdoor verminderen, maar ook dat het kraakbeen zich herstelt waardoor een prothese uitgesteld of zelfs voorkomen kan worden.”
Precies zoals bij Bas Aarsen gebeurde. Met 33 jaar had hij al zoveel klachten en pijn dat dit hem ernstig beperkte. Vanwege zijn jonge leeftijd werd knieprothese echter afgeraden en kreeg Aarsen in 2018 een kniedistractie. “Dit betekende wel een langer en intensiever natraject met in het begin meer pijn dan bij een prothese. Ik kon mijn knie 6 weken niet buigen, dus traplopen, aankleden en zitten… dat kon niet. Nadat het frame eraf ging, moest ik nog revalideren. Maar het is het meer dan waard geweest. Mijn kraakbeen bleek voldoende hersteld. Het blijft een zwakke plek, maar de ontsteking, dikte, pijn en bewegingsbeperking? Het is allemaal weg en ik kan alles weer.”
NOG GEEN VERGOEDING, GROOTSCHALIGE GODIVA-STUDIE NODIG
Hoewel kniedistractie veelbelovend is, vergoedt de basisverzekering nog niks omdat er grootschaliger onderzoek nodig is. “Daarom vergelijken we in de GODIVA-studie de effectiviteit van kniedistractie bij 600 patiënten met die van knieprothese bij 600 andere patiënten”, weet kniespecialist Custers. “Alle mensen met ernstige knieartrose onder de 66 jaar kunnen hieraan meedoen. Zodra de effectiviteit dan voldoende is bewezen, wordt het vergoed.”
Ga voor meer informatie over de studie en deelname naar distractiestudie.nl
ROEL CUSTERS
ORTHOPEDISCH CHIRURG
UMC UTRECHT
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door UMC Utrecht .
WOUTER VENING CHIRURG VITALYS
Taboe op darmproblemen: tips voor darmondersteuning tijdens de feestdagen
De feestdagen staan bekend om gezelligheid, feestelijke diners en sociale momenten. Maar als je gevoelige darmen hebt, kunnen ze behoorlijk stressvol zijn. Darmproblemen blijven voor veel mensen een onderwerp waar ze liever niet over praten. Hoe vaak denk je tijdens een etentje “Ik hoop dat mijn darmen vandaag een beetje meewerken?”
DOOR: JOLANDA HUGENS KOMMERS
GESCHREVEN
Zeker tijdens de feestdagen, als het sociale leven op volle toeren draait, kunnen darmproblemen voor ongemakkelijke situaties zorgen. “Veel mensen schamen zich om over hun darmen te praten”, vertelt Iris Wierda, diëtist bij Intoleran. “Gelukkig kun je met een paar simpele aanpassingen je darmen beter ondersteunen. Zeker tijdens de feestdagen wil je daarvan profiteren.”
GOEDE BASIS: RUST EN BALANS
Wist je dat stress, slecht slapen en te weinig bewegen funest zijn voor je darmen? Stresshormonen kunnen een effect hebben op je spijsvertering en langdurige stress kan zelfs de balans van je darmflora aantasten. Combineer dat met chaotische feestdagen en je darmen draaien overuren. De oplossing? Rust en regelmaat. “Zorg voor voldoende slaap, beweeg regelmatig en neem tijd om te ontspannen,” adviseert Iris. “Zelfs een korte wandeling kan al helpen. Als jij in beweging bent, zijn je darmen dat ook. Balans is hier echt het toverwoord.”
GEZONDE, VEZELRIJKE VOEDING
Vezels zijn onmisbaar voor gezonde darmen, maar veel Nederlanders krijgen er te weinig van binnen. Gemiddeld eten we slechts 20 gram vezels per dag, terwijl 30 tot 40 gram ideaal is. Kies daarom voor vezelrijke voeding, zoals groenten, fruit, volkoren granen en noten of vul je vezelinname aan met een goed te verdragen vezelsupplement. Maar wat als je niet alles verdraagt? Sommige voeding kan juist een risico op gasvorming veroorzaken. “Daarom raad ik aan om bij twijfel een diëtist in te schakelen. Zelf experimenteren leidt vaak tot een te eenzijdig dieet, en dat helpt je darmen niet.”
“Laatst vertelde iemand me dat ze na 35 jaar weer een softijsje kon eten. Ze zei: ‘Ik moest bijna huilen, zó lekker!”
SPIJSVERTERINGSENZYMEN:
KLEIN HULPMIDDEL, GROOT VERSCHIL
Om voeding te verteren maakt je lichaam spijs-
verteringsenzymen aan. Voor de voedingsstof lactose (melksuiker), maak je bijvoorbeeld het spijsverteringsenzym lactase aan. “Dit werkt als een sleutel op een slot, die de voedingsstof kan afbreken waardoor je deze goed kan verteren”, legt Iris uit. Soms maken je darmen niet genoeg spijsverteringsenzymen aan, een supplement zoals Quatrase 10.000 kan dan uitkomst bieden. Hier zitten verschillende spijsverteringsenzymen in die helpen bij de afbraak van moeilijk te verteren koolhydraten zoals zuivel, fruit, groente, peulvruchten en noten. Ideaal voor wat extra ondersteuning bij het kerstdiner!
Ze ziet dagelijks hoe dit mensen helpt: “Laatst vertelde iemand me dat ze na 35 jaar weer een softijsje kon eten. Ze zei: ‘Ik moest bijna huilen, zó lekker!’ Dat soort reacties raken me. Het zijn juist die kleine momenten – zonder zorgen genieten van eten en sociale situaties – die het verschil maken.”
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Intoleran .
Enjoy food!
Ook tijdens de feestdagen
Helpt bij de vertering van koolhydraten zoals lactose1 en vermindert het risico op gasvorming2,3
Nu 10% korting Code: KERST10 op intoleran.nl* *geldig tm 08-12-24
IRIS WIERDA DIËTIST INTOLERAN
Chronische aandoeningen voorkomen? Het begint bij inzicht in je gezondheid
Chronische aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en leververvetting komen steeds vaker voor. Ongezonde gewoonten, genetische aanleg en onopgemerkte signalen van het lichaam spelen een rol. Het goede nieuws: bewustwording en een gezonde leefstijl kunnen risico’s verlagen. Preventie begint bij inzicht in je gezondheid, waarbij gezondheidsonderzoeken en leefstijl een sleutelrol spelen.
DE STILLE EPIDEMIE VAN
CHRONISCHE AANDOENINGEN
In Nederland leven miljoenen mensen met een chronische aandoening. Veel ontwikkelen zich langzaam en zonder duidelijke symptomen. Hoge bloeddruk wordt een ‘stille moordenaar’ genoemd: vaak merk je er niets van tot het te laat is. Subtiele signalen zoals vermoeidheid kunnen wijzen op een probleem.
WIST JE DAT:
- IJzertekort of bloedarmoede een veelvoorkomende oorzaak is van vermoeidheid? Het belemmert zuurstoftransport in je lichaam en leidt tot een laag energieniveau.
- Vitamine D-tekort komt vaak voor.
Miljoenen Nederlanders hebben een tekort zonder het te weten. Dit leidt tot vermoeidheid, een zwak immuunsysteem en botproblemen. Preventieve checks sporen verborgen tekorten op en helpen ze aanpakken.
DE KRACHT VAN EEN HOLISTISCHE BENADERING
Preventief onderzoek biedt de kracht van een holistische aanpak. In plaats van naar één waarde te kijken, zoals cholesterol of vitamine D, wordt een breed scala aan waardes gemeten en met elkaar in verband gebracht. Dit geeft inzicht in afzonderlijke aspecten van je gezondheid en hoe ze samenhangen.
Bij hart- en vaatziekten kan een verhoogd cholesterolrisico groter worden door:
- Verhoogde ontstekingswaarden (CRP), wat wijst op chronische ontstekingen.
- Vitamine D-tekort, dat weerstand en cardiovasculaire gezondheid beïnvloedt.
- Verhoogde homocysteïnewaarden , die bloedvatschade veroorzaken.
Dit laat zien waarom een holistische benadering belangrijk is. Door deze factoren samen te bekijken, kun je risico’s op tijd begrijpen. Dit geldt ook voor andere gezondheidsproblemen. Preventie begint met een brede blik.
HOE KRIJG JE INZICHT IN JE GEZONDHEID?
- Bloed is de spiegel van je gezondheid Bloed bevat veel gezondheidsinformatie: tekorten aan vitaminen, tekenen van ontstekingen, hormonale disbalansen, afwijkingen in cholesterol-, nier- en leverwaarden en nog véél meer. Het is de meest voor de hand liggende tool om je gezondheid in kaart te brengen. - Darmen: de sleutel tot je welzijn Je darmen beïnvloeden alles, van je immuunsysteem tot je mentale gezondheid. Darmonderzoek geeft inzicht in je darmflora en verstoringen die bijdragen aan klachten zoals vermoeidheid, spijsverteringsproblemen of huidproblemen.
- DNA: jouw persoonlijke blauwdruk Met DNA-onderzoek ontdek je jouw genetische aanleg en risico’s op aandoeningen zoals hart- en vaatziekten of diabetes. DNA-onderzoek doe je maar één keer, omdat je DNA niet verandert. Het vormt een blijvend referentiepunt voor toekomstige onderzoeken, zoals bloed- en darmonderzoek.
“Preventie begint bij inzicht in je gezondheid, waarbij gezondheidsonderzoeken en leefstijl een sleutelrol spelen”
LEEFSTIJL EN PREVENTIE: SAMEN STERK
Hoewel genen een rol spelen, bepaalt leefstijl het grootste deel van je gezondheid. Kleine aanpassingen, zoals meer bewegen, gezonder eten en beter slapen, maken een groot verschil. Combineer dit met preventieve onderzoeken voor een betere gezondheid.
VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN
Preventieve gezondheidsonderzoeken signaleren risico’s vroeg en geven controle over je gezondheid. Laat je lichaam geen signalen in stilte afgeven: ontdek wat het nodig heeft en werk actief aan een gezonder leven.
Inzicht in jouw gezondheid Inclusief uitgebreid consult en persoonlijk advies op
Onderzoekt standaard 30 bloedwaardes Priklocatie bij jou in de buurt Uitslag binnen 48 uur
Onderzoekt standaard 16 darmwaardes Thuistest Uitslag binnen 7 dagen
Genetisch risico op aandoeningen Thuistest Uitslag binnen 5 weken
