Dit is een commerciële uitgave verspreid met De Telegraaf. De redactie van De Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.
Lees meer op www.planetlifestyle.nl
MOOI LEVENSEINDE Een campagne over het bespreekbaar maken van wensen voor een waardig afscheid
IN DEZE UITGAVE Nalaten aan toekomstige generatie Denk tijdig na over het regelen van uw nalatenschap Pagina 4 Twee generaties Grootouders en hun kleinkind in geprek over het levenseinde Pagina 6
Verzamel herinneringen Edwin Spee: “Verdriet toelaten helpt bij de verwerking. Ik geef eraan toe.”
2
MEDIAPLANET
Lees meer op www.planetlifestyle.nl
IN DEZE UITGAVE
VOORWOORD
Edwin: “Verdriet mag er zijn maar je moet er niet in verdrinken” Paralympisch kampioene snowboarden Bibian Mentel overleed nog maar kortgeleden. Haar man Edwin Spee ziet rouw als leren omgaan met de leegte. “Die kun je vullen met mooie herinneringen.”
04
G
Nalaten aan een goed doel? Dit zijn de verschillende mogelijkheden om bij te dragen aan de toekomstige generatie.
Edwin Spee
elukkig zijn die er volop. Aan de vele bijzondere sportieve prestaties van de snowboardster natuurlijk. Maar voor Edwin bovenal aan de talloze speciale momenten die hij met Bibian en hun gezin had. “Uiteraard hebben we verdriet en is er een groot gemis. Toch wint de blik op wat er nog wél is. Het is precies de manier waarop Bibian en ik al in het leven stonden. We vonden het belangrijker om herinneringen te verzamelen in plaats van bezittingen. Om veel leuke dingen te doen. Ze had een lach op haar gezicht tot het allerlaatste moment”, vertelt Edwin Spee. De topsporter had jarenlang te maken met kanker omdat de ziekte steeds weer terugkeerde. Ondanks alles bleef Bibian positief.
Tranen Je moet ook niet verdrinken in verdriet, stelt Edwin nu. Dat had zijn vrouw sowieso niet voor hem gewild. Al moet je gevoelens zeker niet opkroppen of verstoppen. “Verdriet toelaten helpt bij de verwerking. Ik geef eraan toe. Ook al overvalt het me op de vreemdste momenten. Laatst nog. Bibian was altijd gek op een eekhoorn die ze vaak bekeek in onze tuin. Na haar overlijden zat het diertje ineens bij de openstaande achterdeur. Het keek naar binnen alsof het zich afvroeg ‘Waar is Bibian nou?’ Ik schoot meteen vol. Af en toe zijn er tranen. Prima. Ze worden omringd door mooie gedachten.”
06
Jong en Oud Ton en Trees gaan met hun kleindochter Tessa in gesprek over een thema dat ze nog nooit eerder hadden besproken.
Open Geschreven door Marjolein Straatman
Op weg naar het levenseinde en ook na het overlijden van een naaste kan het steun
Veel mensen zijn bang om erover te praten als een naaste sterft” geven wanneer alles is uitgesproken. Het geeft Edwin rust dat er genoeg tijd was om alles te zeggen. “Veel mensen zijn bang om erover te praten als een naaste sterft. Het komt te dicht bij hun gevoel. Toch voorkomt het dat spijt deel wordt van je verdriet, en gevoelens van ‘had ik maar’. Tegen de kinderen zijn we ook altijd open geweest. Toen Bibian in 2016 het nieuws kreeg dat ze opgegeven was, hebben we dat meteen verteld. Gelukkig mochten we nog bijna vijf jaar samen zijn. Dat gaf ons ook de tijd om ons voor te bereiden op haar overlijden.”
Vrede Bibian was niet bang om te sterven. Inmiddels heeft Edwin die angst ook niet meer. “Er is vaak angst voor het onbekende en dat is sterven in feite ook. Ik heb er nooit iets van begrepen en doe dat nog steeds niet, maar heb het losgelaten. Sterven lijkt misschien een beetje op geboren worden, zoals een vriendin van ons een keer zei; het gebeurt gewoon. Je kunt er toch niets aan veranderen. Voor mij is dat een goede reden om in de tijd die er nog is op aarde zo veel mogelijk herinneringen te verzamelen. Wie vrede heeft met zijn situatie kan genieten tot het einde. Dat heeft Bibian wel bewezen.”
Lees het boek ‘LEEF’ van Bibian Mentel
Rouwbloemen: een laatste groet aan de overledene Rouwstukken uitzoeken? Je kunt dat bij een doorsnee bloemist doen, maar ook bij een gespecialiseerd bedrijf als Rouwbloemendirect.nl. Eigenaresse Susanne Lambrechts legt uit wat de meerwaarde daarvan is.
E
Online Testament opmaken 5 manieren om te schenken of geven.
Susanne Lambrechts en Henri de Lange Project Managers: Tamar Laurey Business Developer: Cleo Hutting Managing Director: Rebecca Nicholson Content & Production Manager: Liselotte Sevat Web-editor: Daphne Mollema Designer: Juraj Prikopa Gedistribueerd door: De Telegraaf, juni 2021 Dit is een bijlage bij De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van De Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding. E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com
@planetlifestyle.nl
Mediaplanet
@MediaplanetNL
@mediaplanet.nl
Papier gemaakt van gerecycled materiaal
Eigenaren Rouwbloemendirect.nl
Geschreven door Lisette Jongerius
en bloemwerk in de vorm van een unicorn, een metersgroot hart waar tweeduizend rozen in zijn verwerkt of een volledige kistbedekking waarin een vliegtuig is verwerkt. Susanne Lambrechts en haar man Henri draaien er hun hand niet voor om. Vanuit het hart van de Nederlandse bloemenhandel runt het Aalsmeerse echtpaar bloemenwebshop Rouwbloemendirect.nl, dat louter (persoonlijke) rouwbloemen en rouwstukken maakt en levert.
Bloemen geven troost De mogelijkheden daarbij zijn oneindig, vertelt Susanne. “Van meer traditionele rouwbloemen tot 3D-bloemstukken van dobbelstenen of vlinders. Daarbij houden we altijd de wensen van de klant voor ogen. Ook wordt er gezorgd voor een persoonlijke noot. Rouwbloemstukken zijn een laatste groet aan de overledene. Hoe mooi is het dan als je iets van die persoon erin terugziet? Zo hebben we laatst voor een Feyenoord-fan een hemelpoort met rozen in de kleuren van de club gemaakt, met de woorden ‘Never walk alone’ op lint eromheen. De nabestaanden waren daar erg door
geraakt. Dat laat zien dat een persoonlijk bloemstuk echt troostend kan zijn. ”
Persoonlijke touch Een afscheid is persoonlijk en dat geldt voor de bloemstukken net zo goed. “Die zijn op maat. Trends volgen doen we dan ook niet echt”, aldus Susanne. “Wél is er technisch gezien steeds meer mogelijk. Zo gebruiken we voor natuurbegrafenissen uitsluitend biologisch afbreekbare materialen. Maar nogmaals, die persoonlijke touch staat centraal. Zelfs als nabestaanden niet goed weten wat ze eigenlijk willen. Al pratende komen we daar altijd achter en komen we tot een mooi eindresultaat.”
Helpen bij rouwproces Verder kan een bloemist gespecialiseerd in rouwbloemen helpen bij het rouwproces, meent Susanne, “Mensen die bij ons aankloppen zitten in een emotionele rollercoaster. Er komt veel op hen af. Aan mij de taak om deze zorg uit handen te nemen. Het is dus niet een kwestie van enkel bloemstukken maken en opleveren; het gaat ook echt om een stukje begeleiding. Zo kunnen we een waardige bijdrage leveren aan een afscheid.”
Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Rouwbloemendirect.nl
3
Iets moois nalaten aan de wereld?
Er zijn zoveel goede doelen. Hoe maken we de juiste keuze? Wij zaten met veel vragen. Zo vroegen wij ons af of we meerdere goede doelen in ons testament kunnen opnemen? We willen graag zelf bepalen waaraan onze nalatenschap wordt besteed. Kan dat bij Cordaid?
Wilt u meer weten over nalaten aan Cordaid? We hebben een boekje voor u samengesteld met praktische tips over de mogelijkheden om na te laten aan Cordaid. U kunt dit gratis bestellen via de website: www.cordaid.nl/nalaten U mag ook vrijblijvend bellen of mailen met onze notarieel jurist, Mr. Mariëlle Lindeboom. T 070 313 62 64 E nalaten@cordaid.nl Cordaid strijdt voor een wereld zonder armoede waarin iedereen een menswaardig leven heeft. Cordaid is ontstaan uit de fondsen Memisa, Mensen in Nood, Microkrediet, Kinderstem en Bond zonder Naam.
Cordaid-17581-06-Telegraaf 266 x 398 mm iso.indd 1
24-06-2021 17:01
MEDIAPLANET
4 Lees meer op www.planetlifestyle.nl
INZICHT
Nalaten aan een goed doel? Zo werkt het Door een goed doel in een nalatenschap op te nemen, kan vertrouwen en waardering voor een organisatie vereeuwigd worden. Een mooi gebaar dat al voor een levenseinde goed geregeld kan worden met persoonlijke aandacht. Geschreven door Redactie Mediaplanet
T
echnisch gezien is het eenvoudig samen te vatten: een goed doel kan alleen begunstigd worden via een nalatenschap, als dat ook vast is gelegd in het testament. De wet is glashelder: is er géén testament, dan gaat het geld via een wettelijke verdeling naar de verschillende erfgenamen. Schenken aan een goed doel kan door de desbetreffende organisatie op te nemen in het testament als erfgenaam. Op die manier wordt het goede doel meegenomen in de verdeelsleutel van de nalatenschap. Een andere manier is om het goede doel een legaat na te laten: zo kan er specifiek opgegeven worden welk bedrag een organisatie erft, voordat de verdeling onder erfgenamen gemaakt wordt. Goede doelen zijn bij het ontvangen van een nalatenschap - mits ze onderdeel zijn van het ANBI-register - vrijgesteld van erfbelasting. “Op die manier komt alles wat je na wil laten aan een desbetreffende organisatie ook daadwerkelijk daar terecht”, zegt Arjen van Ketel, Leading Legacy consultant en specialist op het gebied van nalatenschappen.
dit lastig kan zijn, omdat er in jaren tijd veel kan veranderen voor een goed doel, project of onderzoek. “Een klassiek voorbeeld: als je iets in je testament opneemt voor een specifiek onderzoek naar een bepaalde ziekte, kan het zijn dat dat onderzoek in de toekomst niet meer uitgevoerd wordt. Of dat er na al die jaren al een kuur is voor die ziekte.” Juist daarom is het aan te bevelen om bij leven al contact te zoeken met de organisatie om meer informatie in te winnen en niet zomaar een voorwaarde of wens te formuleren”, raadt Van Ketel aan: “Om sámen te bepalen hoe het beter geregeld kan worden. De meeste organisaties hebben tegenwoordig iemand in dienst die al dat soort vragen persoonlijk kan beantwoorden. Dat is heel fijn, omdat je zeker weet dat alles vooraf helemaal goed geregeld is.”
Weloverwogen
Stijging
In principe kunnen er ook eigen voorwaarden of wensen vastgelegd worden in het testament. Maar Van Ketel benadrukt dat
Met de Legacy Monitor houdt Van Ketel jaarlijks een groot onderzoek op het gebied van nalatenschappen. Daarmee ziet hij
Mensen volgen steeds meer hun eigen hart”
Wat laat u de wereld na? Corona heeft laten zien hoe belangrijk onze longen zijn en dat niets in het leven zeker is. Het maakt ons ervan bewust dat het van belang is om wensen voor later goed vast te leggen. Zo kunt u zelf bepalen hoe uw nalatenschap wordt verdeeld en uw idealen kunnen voortleven.
Met uw nalatenschap kunt u bijdragen aan een wereld zonder longziekten Vraag vrijblijvend onze brochure aan op longfonds.nl/nalaten U kunt ook persoonlijk contact opnemen via: jessicadumas@longfonds.nl of bel (033) 434 12 34
Arjen van Ketel Leading Legacy consultant
dat er ieder jaar méér wordt nagelaten aan goede doelen. “We zien daarnaast dat er een groeiende interesse is. Met name in de groep van zestigers en zeventigers. Wat ook opvalt: er worden steeds meer verschillende soorten organisaties gekozen. Waar je in de vorige generatie nog vooral een beperkt aantal klassieke doelen zag waar men aan naliet, wordt nu de keuze steeds breder. De cultuursector is bijvoorbeeld steeds meer in opkomst. Maar denk ook aan natuur, milieu, dieren, welzijn, of aan regionale organisaties.”
Nalaten De sectoren internationaal (bijvoorbeeld ontwikkelingshulp en mensenrechtenorganisaties) en gezondheid blijven respectievelijk de grootste ontvangers van nalatenschappen. Maar juist omdat alles kan, is het verstanding om er vroeg genoeg bij te zijn om alles in eigen hand te houden en goed te regelen. “Mensen volgen steeds meer hun eigen hart,” zegt Van Ketel. Uiteenlopende mogelijkheden bieden tegenwoordig de kans om precies dat te doen: uit persoonlijke waardering en vertrouwen bijdragen aan een goed doel. Met een bevredigend gevoel dat alles goed geregeld is én dat met de nalatenschap iets moois gaat gebeuren.
GEEF KINDEREN EEN GELUKKIGE JEUGD VIA UW NALATENSCHAP
GMB Akash / Save the Children
n aan t er e in de Wat ook hillende e in eperkt n aan der. De meer ur, ale
eeld norgaectieve-
alles enoeg ouden teeds . n t te
ONVOORWAARDELIJK.
doel. goed ap iets
LEEF UW IDEALEN EN LAAT UW IDEALEN VOORTLEVEN
Veel kinderen hebben het slecht getroffen door de omstandigheden waarin ze zijn geboren. Voor hen zetten we ons dagelijks in, omdat we weten dat een gelukkige jeugd de beste basis is om je te kunnen ontwikkelen. U kunt hier een belangrijke bijdrage aan leveren met uw nalatenschap.Vraag vandaag het gratis informatieboekje over nalaten op via onderstaande antwoordcoupon of via de QR-code. Voor vragen, neem contact op met nalaten@savethechildren.nl of bel naar 070 - 338 44 48. DM2021 Tijdschrift Mooi levenseinde antwoordkaart
✁
MIJN GEGEVENS
Voornaam*
Woonplaats*
Achternaam*
Emailadres*
Adres*
Telefoonnummer*
Postcode*
Geboortedatum
Uw gegevens kunnen worden gebruikt om per e-mail of telefoon contact met u op te nemen over nalaten aan Save the Children.
U kunt deze antwoordcoupon uitknippen, in een envelop doen en opsturen onder vermelding van onderstaand adres. Save the Children Nederland t.a.v. Afdeling Nalaten Antwoordnummer 10672 2501 WB Den Haag een postzegel is niet nodig
6
Lees meer op www.planetlifestyle.nl
MEDIAPLANET
ERVARINGSVERHAAL
Jong en oud over het levenseinde: “Ik wil geen spijt hebben” Tessa (15) en haar grootouders Ton (77) en Trees (76) hebben een gesprek over het einde van het leven. Zijn ze er veel mee bezig of juist niet? Ton: ”Ik ga elke avond met een gerust hart slapen.” Praten jullie weleens over het einde van het leven?
Tessa: “Ik heb er nog nooit met iemand over gepraat. Wel denk ik soms na over tijd. Die lijkt steeds sneller te gaan, zeker sinds corona.” Ton: “Ook wij praten er niet echt over. Wel overlijden er steeds vaker mensen in onze omgeving. Dat doet je wel denken aan je eigen sterfelijkheid.” Tessa: “Ik had verwacht dat als je ouder wordt, je juist meer nadenkt over wat je wilt met het levenseinde.”
Denken jullie na over wat je nog wil in het leven?
Geschreven door Paulien Derwort
Tessa: “Ik weet nog niet wat ik precies wil gaan doen, maar ik wil aan het einde van mijn leven geen spijt hebben van dingen die ik niet heb gedaan.” Ton: “Ik heb niet echt spijt van iets. Ik had misschien meer kunnen verdienen in de computertechniek, maar ik heb toch veel voldoening gehaald uit onderwijzen.” Trees: “Wij hebben nog een comfortabel leven. Wel loop ik steeds slechter, dat vind ik moeilijk. In de coronatijd ben ik als activiteit daarom fotoboeken gaan maken met beschrijvingen over mijn familiegeschiedenis. Dat geeft me veel energie.”
Senioren alarm
Tessa: “Ik bekijk die fotoboeken ook altijd bij opa en oma. Het is een deel van mijn geschiedenis.”
ziekbed. Mede hierom ben ik niet bang voor de dood.” Ton: “Wij denken niet aan euthanasie. Daarvoor staan we nog te vol in het leven.” Tessa: “Ik vind het wel een geruststellende gedachte dat mijn opa en oma niet bang zijn voor de dood.”
Hebben jullie iets geregeld voor na het overlijden?
Ton: “Wij hebben een overlijdensverzekering en een testament. Ook hebben we besloten dat we gecremeerd willen worden.” Trees: “Ik denk wel na over wat er met mijn schilderijen zal gebeuren. Die mogen wel een mooi plekje krijgen, bijvoorbeeld bij Tessa. En mijn man is fotograaf-kunstenaar. Hij maakt boeken van zijn werk zodat de foto’s bewaard blijven.” Tessa: “Mijn oma maakt heel mooie schilderijen. Ze doen me denken aan vroeger, toen ik bij opa en oma logeerde en we samen gingen schilderen.”
Denken jullie na over wat er gebeurt na je overlijden?
Ton: “Ik ben wiskundige en daarom behoorlijk nuchter. Ik geloof niet in een hemel. Maar dat is niet erg. Ik ga elke dag met een gerust hart slapen. Als ik dan niet meer wakker wordt, dan is dat maar zo.” Tessa: “Ik denk soms wel: waar ga je eigenlijk heen na de dood? Maar als ik daar dan over nadenk, kom ik eigenlijk op niks uit.”
Hoe vinden jullie het om over het levenseinde te praten?
Zijn jullie bang voor de dood?
Tessa: “Normaal gesproken niet, maar ik was wel angstig toen een familielid borstkanker kreeg. Toen heb ik veel geruststelling nodig gehad dat het goed zou komen. Dat was gelukkig ook zo.” Trees: “Wij zijn in ons leven nauwelijks ziek geweest. En mijn ouders zijn op hoge leeftijd vlak na elkaar gestorven, zonder
Ton: “Het is prettig om hier met Tessa te praten, al vind ik haar eigenlijk nog te jong voor dit onderwerp.” Tessa: “Ik vind het juist bijzonder om het erover te hebben. Als ik denk aan de dood herinner ik mezelf eraan om de momenten die we samen hebben te koesteren, en om samen nieuwe herinneringen te maken.”
Wat heb jij geregeld als je een noodsituatie hebt?
Voor meer informatie over goed ouder worden ga naar www.anbo.nl
€ 5,95 p/mnd
SENIOREN ALARM • Thuis + onderweg • Altijd hulp, meldkamer incl. • Discrete alarmknop • Spreek/luister verbinding • Slechts 5,95 p.maand
Verzekerd van hulp met één druk op de knop. Persafe maakt slim gebruik van je mobiele telefoon. De alarmknop wordt met je smartphone verbonden.
Senioren alarm Bel 085-071 7308 voor meer informatie
of ga naar persafe.eu
Uw allround dagelijkse vriend
30 JAAR FRAME GARANTIE
4 JAAR
ACCUGARANTIE
4 JAAR ENVIOLO GARANTIE
€ 2799,-
City 009 wave Classic Plus Active Geroemd in testen en het meest verkochte model van Ebike Das Original. Het frame is fraai, comfortabel door de lage en brede instap en door de ANWB als meest stabiele in de markt beoordeeld met een tien. Met een goed afleesbare Bosch Intuvia display en een heerlijke zitpositie. Kortom een e-bike die alles biedt om heerlijk ontspannen te fietsen. Met keuze uit twee stoere kleuren. Shimano Nexus 8 Bosch middenmotor Active Plus 50Nm Bosch PowerPack Rack 400 of 500Wh Bosch Intuvia middendisplay Shimano MT 200 schijfremmen Antraciet zwart rood mat of Wit blauw glans
ebikedasoriginal.nl
als Ook i ke E-b a r! ba l e ver re e n grot e Voo e ra di u s acti
Nooit meer angstig op de fiets!
v.a.
€ 3.995,-
Unieke terugkoopgarantie! Kunt u onverhoopt (na max. 2 jaar na aankoop) niet meer van de fiets gebruikmaken? Dan nemen wij de fiets terug en u betaalt alleen over de gebruiksperiode
Bent u het veilige en vertrouwde gevoel op de fiets kwijt? Misschien door ouderdom, lichamelijke beperking of onzekerheid? Er is nu een fiets die u de vrijheid van het fietsen weer zal teruggeven!
Door de hydraulische remmen kunt u zonder veel kracht tot stilstand komen. Met zijn 66 cm breedte past de fiets door iedere deur. De ‘Quattro Solo’ is tevens inklapbaar waardoor deze als loophulp gebruikt kan worden en overal kunt stallen. U loopt er gemakkelijk mee de lift of winkel in. Heeft u meer fixatie nodig? Dan kiest u een zitting, rugleuning, armsteunen en gordel. Heeft u meer wensen? Vraag dan naar de vele extra mogelijkheden.
Onze 4Wielers zijn de meest comfortabele, stabiele en veilige fietsen die er bestaan. Omdat deze op vier wielen rijden is er geen mogelijkheid om om te vallen. Dit in tegen stelling tot een gewone fiets of een driewieler! Fiets alleen, op de ‘Quattro Solo’ of gezellig samen, op de ‘Quattro Duo’ en geniet weer van het fietsplezier en uw mobiliteit. Het grote voordeel van een 4Wieler is dat u niet hoeft te wennen. Het fietst namelijk als een gewone fiets. Onze 4Wielers zijn comfortabel én veilig.
Bel 088 - 444 0000 voor een proefrit, bij ons in de showroom óf gewoon bij u thuis. Wel zo makkelijk! www.4wieler.nl