2019 PLANET-CAUSE.NL
Energietransitie
Editie 15
8, 9 en 10 oktober 2019
BRABANTHALLEN
Leidend platform voor warmte, elektriciteit en energiebesparing
2 PLANET-CAUSE.NL
MEDIAPLANET
LEES MEER OP PLANET-CAUSE.NL
Innovatie Duurzaam wordt betaalbaar door innovatie en schaalvergroting P4
Online Verder lezen? Kijk voor het gehele kennisdossier op
Inzicht Maxime Verhagen: “Door huis voor huis te verduurzamen redden we het niet” P6
PLANET-CAUSE.NL
Energietransitie niet meer te stoppen Veel bedrijven, organisaties en burgers zijn al bezig met de energietransitie en het beperken van de CO2-uitstoot. “Het proces is in volle gang en onomkeerbaar”, stelt Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad. Door Kees Vermeer
E
r komen steeds meer elektrische auto’s met accu’s die snel goedkoper worden en een steeds grotere actieradius hebben. Grote industrieën werken samen op allerlei gebieden. De prijs van duurzame technieken daalt snel. Al ruim 700.000 huishoudens hebben zonnepanelen. Het aantal regionale energiecoöperaties van burgers groeit hard. Zo zijn er al tal van voorbeelden van de transitie. “De ontwikkelingen gaan razendsnel”, aldus Nijpels. “Ook het bedrijfsleven is massaal overtuigd van het einde van het fossiele tijdperk.”
tekent dat er een wetenschappelijk klimaat moet zijn en een innovatiebeleid waarin initiatieven ontwikkeld kunnen worden. Dat is een belangrijke opgave voor de overheid. In het kader van het Klimaatakkoord zijn inmiddels vanuit een werkgroep voorstellen gedaan voor aanpassing van het innovatiebeleid.” Geen verbodbeleid
Ed Nijpels Voorzitter Klimaatberaad
Draagvlak
Het draagvlak in de samenleving voor de energietransitie wordt steeds groter. “We zijn gebonden aan internationale doelen en verplichtingen, zoals een reductie van 49 procent van de CO2-uitstoot in 2030. We zien echter dat de politiek aan alle kanten wordt ingehaald door de actuele ontwikkelingen”, zegt Nijpels. “De industrie, van de bouw en chemische industrie tot aan de toeristenindustrie, is volop bezig met de transitie.” Het is wel van belang dat de transitie betaalbaar blijft voor zowel burgers als bedrijfsleBlijf op de hoogte:
FOTO CHRISTIAAN KROUWELS
ven. “Er is een groot gemeenschappelijk belang om de doelen goed te vertalen naar beleid en maatregelen”, aldus Nijpels. “Veel vragen daarover worden beantwoord in het Klimaatakkoord. Zo zal energiebelasting evenrediger worden verdeeld tussen burgers en bedrijven.” Bijna dagelijks zijn er op allerlei gebieden nieuwe ideeën voor duurzame energie of energiebesparing, merkt Nijpels. “Dat be-
facebook.com/MediaplanetNL
@MediaplanetNL
Ook de wetgeving moet worden aangepast, die past niet bij de huidige transitie, stelt Nijpels. “Je kunt bijvoorbeeld denken aan gebouwgebonden financiering. Dat maakt het voor huizenbezitters aantrekkelijker om in hun huis te investeren omdat afbetaling van de investering dan meegaat naar de volgende bewoner.” De energietransitie biedt grote kansen en levert economische groei op, besluit Nijpels. “Klimaatbeleid is geen verbodbeleid. Je mag best vliegen, maar dan wel voor een reële prijs op basis van het beginsel ‘de vervuiler betaalt’. Lasten moeten rechtvaardig worden verdeeld. Dan blijft de transitie betaalbaar.”
Mediaplanet Nederland
Meer weten? Kijk op klimaatakkoord.nl Papier gemaakt van gerecycled materiaal
Project Manager: Laurence Brouwer Business Developer: Alexander Bannink Managing Director: Rebecca Nicholson Content & Production Manager: Liza Rijken Digital Manager: Willem-Jan Persoons Gedistribueerd door: EW/Elsevier weekblad, juni 2019 Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding.
HOME OF ENERGY TRANSITION Europe’s leading gathering of experts and leaders in the offshore industry
WWW.OFFSHORE-ENERGY.BIZ
Created and produced by
PLANET-CAUSE.NL
MEDIAPLANET 3
“Blauwe innovaties zijn nodig voor groen succes” De traditionele en nieuwe energiewereld overlappen steeds meer. Niet vreemd, stelt Koos Overwater, VP Hydrogen Product Line & New Technologies bij TechnipFMC, ze hebben elkaar immers nodig voor succes op schaal. “Bestaande kennis kan bijvoorbeeld het transportprobleem omtrent waterstof oplossen.” Door Niels Achtereekte
FOTO WILMAR DIK
GESPONSORD
H
et Nederlandse kantoor van het wereldwijd opererende TechnipFMC bestaat al ruim 55 jaar en is toonaangevend op het gebied van waterstof en ethyleen, de basisprocessen in raffinage en plastics. Dat zijn energie-intensieve processen, waarbij al decennia gewerkt wordt aan oplossingen om de CO2-uitstoot te verlagen. De marktvraag daarvoor groeit ook rap, zegt Overwater. Zijn bedrijf ontwikkelt zich daarin mee. “Ingenieurs die bezig waren met de ontwikkeling van onze eigen ‘grijze’ technologieën, ontwikkelen nu schone innovaties. Dat is een duidelijke accentverschuiving.” Transportprobleem waterstof
Een belangrijke rol is weggelegd voor ‘blauwe’ technologie, die de transitie naar groen (lees: niet gebaseerd op fossiele energiedragers) mogelijk zal maken, vervolgt Sales Executive Martin van ’t Hoff. Een voorbeeld is blauwe waterstof, die op chemische wijze wordt gemaakt met afvang en opslag van de CO2 die daarbij vrijkomt. “Totdat het groene proces zo efficiënt en economisch is dat de energievraag met hernieuwbare bronnen is in te vullen, zullen we blauwe oplossingen nodig hebben om de markt te ontwikkelen.” Onder andere de bestaande olieraffinaderijen hebben hier baat bij om te voldoen aan het verminderen van hun CO2-uitstoot, voegt hij toe. “Maar ook als energiedrager heeft het potentie.” Dit neemt niet weg dat er ook voor het afvangen van CO2 veel energie nodig is. Dat
Koos Overwater
Martin van ‘t Hoff
VP Hydrogen Product Line & New Technologies
Sales Executive Hydrogen Technology
proces wordt mede door langjarige ervaring echter ook steeds efficiënter. “Ook werken wij graag samen met partners zoals onderzoeksinstituten om veelbelovende technologie op te schalen”, aldus Overwater. Net als dat TechnipFMC’s kennis van vloeibaar gas (LNG) ook het transportprobleem omtrent waterstof kan oplossen. “Dat is iets ingewikkelder, maar oplossingen liggen soms dichter bij elkaar dan gedacht.” Pyrolyse olie
Een tweede voorbeeld van een oplossing waar de aandacht naar uitgaat is pyrolyse olie uit biomassa. Biomassa is door de nodige grote omvang lastig te transporteren. Dus moet het op kleinschalige manieren geconverteerd worden naar een beheersbare vorm. Het is gelukt technologie te ontwikkelen om er olie van te maken. Overwater: “Nederland heeft hier sinds 2015 een plant voor, waardoor er geleverd kan worden voor bijvoorbeeld stadsverwarming en bijmenging in raffinaderijen. Zodat die vergroenen.”
Economietransitie essentieel
Er is veel interesse in de genoemde en andere vooruitstrevende technologieën, stellen beide heren. Projecten op schaal van de grond krijgen blijft echter een uitdaging. “Naast de energietransitie is ook een economische verandering nodig, zegt Van ’t Hoff. Zoals er in China kolencentrales worden gesloten en in India de tweede generatie bio-ethanol wordt gestimuleerd, zouden in Europa passende regelgeving en fiscale prikkels moeten komen. Want de markt is er klaar voor, onderstreept Overwater. “We weten als ervaren marktpartij goed hoe je omvangrijke projecten moet uitvoeren, waarbij de hele supply chain wordt betrokken.” Een voorbeeld daarvan is de recent gekregen opdracht van SkyNRG om de FEED engineering te doen voor de productie van duurzame brandstof in de luchtvaart. Van ’t Hoff: “Voor deze technologie zijn wij niet de start-up die iets vanaf nul ontwikkelt, maar de partij die op basis van kennis en ervaring helpt realiseren.
4 PLANET-CAUSE.NL
MEDIAPLANET
FOTO UNSPLASH
Duurzaam wordt betaalbaar door innovatie en schaalvergroting
Ontzorg mkb-ondernemer bij energietransitie
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) maakt zich sterk voor een energievoorziening die volledig is gebaseerd op hernieuwbare energie door het bundelen van krachten uit de gehele sector.
Door Jacco Vonhof
Door Corry Daalhof
Jacco Vonhof
Olof van der Gaag
Voorzitter MKB-Nederland
Directeur NVDE
“
Energietransitie, Klimaatakkoord. Het zijn onderwerpen waar ontzettend veel over wordt gezegd en geschreven. In alle hectiek merk ik dat het vaak erg abstract en macro is. Vaak gaat het erover of doelen worden behaald en of de verdeling van lusten en lasten tussen consument en bedrijfsleven rechtvaardig is. Dat snap ik, - en mijn achterban deelt volledig de klimaatambities op dit vlak - maar als MKB-Nederland proberen we juist ook te kijken door de bril van de mkb-ondernemer. 98 procent van ons bedrijfsleven ís mkb. Het gemiddelde mkb-bedrijf telt zo’n zes á zeven medewerkers, bijna vergelijkbaar met een huishouden. Die ondernemers hebben tal van vragen. Wat betekent de uitwerking van het Klimaatakkoord straks voor mij? Wat is de optelsom van alle verschillende maatregelen als je bijvoorbeeld een eigen bedrijfspand hebt, een klein wagenpark, een eigen huis? Hoe graag ik ook zou willen, kan ik dat allemaal wel betalen? Er is, kortom, veel onzekerheid bij ondernemers.” “Het zijn gerechtvaardigde vragen. Het mkb is keihard nodig om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Als het mkb het niet kan meemaken, dan gaat het niet lukken. Dat heb ik minister Wiebes ook duidelijk gemaakt en ben met hem overeengekomen dat er een zogeheten MKB-toets komt op alle klimaatmaatregelen. Die toets moet antwoord geven op de vraag wat haalbaar en betaalbaar is voor kleine en middelgrote bedrijven.” “Duidelijk is in elk geval dat veruit de meeste ondernemers dit niet alleen kunnen. Daarvoor is de gehele operatie te complex. Ze moeten worden ‘ontzorgd’ en bij voorkeur op één plek terecht kunnen voor ondersteuning en advies. Als ik vervolgens plannen lees om woningen wijk-voor-wijk van het aardgas af te laten gaan, dan denk ik: neem de mkb-bedrijven in zo’n wijk daar ook in mee. Maak het zo makkelijk mogelijk om mee te doen. Dat is goed voor ondernemers, maar ook voor het klimaat.”
O
lof van der Gaag, directeur Nederlandse Vereniging Duurzame Energie, stelt dat Nederland pas aan het begin van de energietransitie staat. “We gaan voor honderd procent in 2030 en dat is nu pas voor zeven procent gelukt. De grote klappen zijn bijvoorbeeld te maken in de zonne- en windenergie. Een windmolenpark op zee draait nu al zonder subsidie en levert stroom voor een miljoen huishoudens. We werken er – samen met de 1500 bij ons aangesloten bedrijven - aan om in 2030 vijfenzeventig procent van de energie uit zon en wind te halen. De kolencentrales zijn dan gesloten. Door schaalvergroting wordt zonne- en windenergie steeds goedkoper. En als er meer betaalbare groene energie is, kan er ook meer elektriciteit gebruikt worden voor verwarming, vervoer en industrie.”
Geothermie in opkomst
Van der Gaag merkt op dat warmtepompen in de toekomst beter en goedkoper worden. “Ook hier speelt schaalvergroting een rol in het kostenplaatje. De toepassing van bijvoorbeeld elektrische boilers in de industrie bevindt zich in de pioniersfase, maar we verwachten er veel van voor de toekomst.” De rol van de consument is relatief klein ten opzichte van de industrie, stelt van der Gaag. “In de industrie moet het gebruik van fossiele energie snel reduceren. Maar niet alles kan met elektriciteit, er zijn ook andere duurzame bronnen nodig zoals biomassa en waterstof. Waterstof is alleen duurzaam als het gemaakt wordt met groene energie.” Voor verwarming van huizen en kantoren is volgens van der Gaag geothermie een mogelijke oplossing. “Ik verwacht daar veel van; een pijp op één kilometer diepte geeft al vijfendertig graden warmte en dat is dan constant. Op drie kilometer diep is dat zelfs honderd graden.” “Uiteindelijk moet een duurzame keuze de goedkoopste keuze worden en de overheid kan daaraan bijdragen met bijvoorbeeld subsidies en belastingmaatregelen.”
PLANET-CAUSE.NL 5
MEDIAPLANET
Krachtenbundeling binnen energietransitie Zeven lectoren bundelen hun krachten binnen het Lectorenplatform Energievoorziening in Evenwicht (LEVE). Ze ontwikkelden een gezamenlijke visie op de energietransitie en formuleerden een onderzoeksagenda. Door Corry Daalhof
FOTO MAARTEN NOORDIJK
GESPONSORD
D
r. Ir. Richard van Leeuwen is Lector Duurzame Energie Voorziening. Hij vertelt over dit platform. “Dit sterke netwerk van lectoren verricht onderzoek op het gebied van de energietransitie en balanceringsvraagstukken. We onderzoeken wat nodig is om evenwicht tussen vraag en aanbod van energie in de jaren tot en met 2030 op alle tijdschalen te borgen.” Onlangs werd de onderzoeksagenda voltooid. Hierin staan de visie en missie van LEVE, de programmalijnen en projecten waaraan de lectoraten werken. “We hebben in Nederland vaak te veel afstand tot elkaars werk. Door samenwerking kunnen we zo veel meer bereiken. We willen de samenwerking dan ook verder ontwikkelen richting onderzoeksprogrammering en onderwijsontwikkeling. Via bijeenkomsten en de media willen we daarnaast invloed uitoefenen op energietransitie vraagstukken. Het gaat ons uiteindelijk om bewustwording en het creëren van maatschappelijke impact voor burgers en bedrijven, maar ook voor overheden.”
“Door samenwerking kunnen we zoveel méér bereiken” - Richard van Leeuwen Visie
De visie van LEVE is om tegen 2030 een robuust en gedragen energiesysteem in evenwicht te houden. “We geloven dat we dit resultaat alleen door integrale samenwerking tussen kennisinstellingen, bedrijven, burgers en overheden kunnen behalen. Als verenigde lectoraten binnen LEVE verbinden wij stakeholders aan dit proces.” Het is de missie van LEVE om het draagvlak en onderscheidend vermogen
Richard van Leeuwen
Tinus Hammink
Lector Duurzame Energie Voorziening
SEECE-programmamanager
met betrekking tot het evenwicht tussen alle energiestromen tegen 2030 te bevorderen. “Dit doen we regio-overstijgend door met gebiedsgericht praktijkonderzoek te komen tot betrouwbare modellen, data en informatie en deze resultaten kenbaar te maken.”
novatieprogramma’s ook daadwerkelijk uit te kunnen voeren. De uitdagingen zijn enorm; in 2030 aardgasloos en elke nieuwe auto elektrisch. Daar stopt het echter niet, want er moeten vooral oplossingen komen voor een evenwichtige energievoorziening die betrouwbaar én betaalbaar moet zijn voor iedereen.”
Verbinding
Het Lectorenplatform wordt financieel gesteund door regieorgaan SIA en het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE). Tinus Hammink, SEECE-programmamanager vanuit de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, vertelt over de doelstellingen en ambities. “SEECE heeft een verbindende rol in de samenwerkingsverbanden tussen onderwijs, ondernemers en onderzoekers. Samen met de LEVE-lectoraten stelden we de onderzoeksagenda op en verzorgden we de afstemming met onder andere de topsector energie en de communicatie daarover. We organiseren bijeenkomsten en hebben de penvoering over het platform.” Betaalbare en betrouwbare energievoorziening
Hammink stelt dat de onderzoeken praktijkgericht zijn. “Samen met studenten is er bijvoorbeeld onderzoek naar waterstoftoepassing en -opslag. Ons doel is ook te zorgen voor voldoende human capital op HBO-niveau om de missie gedreven in-
“Er moeten oplossingen komen die betrouwbaar en betaalbaar zijn voor iedereen” - Tinus Hammink
Te weinig professionals
Om dit waar te maken, zijn er volgens Hammink veel meer arbeidskrachten nodig. “We zoeken mensen die zich willen verdiepen in de technieken van morgen. Een energieneutraal huis, elektrische auto, zonnepanelen en energie-opwekking en -opslag vragen immers om professionals met verstand van deze nieuwe technologieën.” Hammink beseft dat het met zij-instromers, internationale talenten en leer-werktrajecten alleen niet lukt om over tien jaar voldoende mensen te hebben. “Daarom moeten we er óók voor zorgen dat er minder mensen nodig zijn door processen verder te standaardiseren.” Kijk voor meer informatie op lectorenplatformleve.nl
6 PLANET-CAUSE.NL
MEDIAPLANET
Gebouwde omgeving Klimaatdoelen alleen met ‘Paris Proof’ maken opschaling haalbaar Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland: “De bouwsector speelt een cruciale rol om de energietransitie op tijd te realiseren. Om deze rol te vervullen moeten de randvoorwaarden wel kloppen.”
De Dutch Green Building Council (DGBC) is een landelijke organisatie die werkt aan een toekomstbestendige gebouwde omgeving. Ir. Martin Mooij is programmamanager Deltaplan Duurzame Renovatie.
Door Kees Vermeer
Door Kees Vermeer
Maxime Verhagen
Martin Mooij
Voorzitter Bouwend Nederland
Programmamanager Deltaplan Duurzame Renovatie
“
Tot 2050 moeten 7,5 miljoen huizen worden verduurzaamd. Om dit te halen zijn drie randvoorwaarden nodig: isoleren, innoveren en faseren. Er moet een goede balans komen tussen isoleren, energie besparen en duurzame energie opwekken. Isoleren is altijd zinvol, ongeacht de toekomstige energievorm. Innoveren is nodig om efficiëntere renovatieconcepten te ontwikkelen. Met de tijd moet daarnaast duidelijk zijn welke gebouweigenaren kunnen en willen investeren. Door te faseren kan de sector hierop anticiperen. Door gelijksoortige woningen en gebouwen te bundelen krijgen bouwbedrijven zicht op het marktvolume. Dit geeft hen een extra impuls verder te investeren in industrialisatie.” “Technisch is al heel veel mogelijk. De sector levert al jaren nieuwe en gerenoveerde woningen op die energieneutraal zijn. Om de klimaatdoelen te halen is opschaling nodig. Dat vereist duidelijke regie. Vóór het eind van 2021 moeten alle gemeenten per wijk een warmtevisie vaststellen. Deze beschrijft wanneer een wijk van het aardgas gaat en wat de nieuwe duurzame energievorm wordt. Die informatie is belangrijk voor het bedrijfsleven om te weten welke verduurzamingsconcepten verder ontwikkeld moeten worden” “Willen we de doelen halen, dan moeten we kiezen voor opschaling. Door huis voor huis te verduurzamen redden we het echt niet. Met de juiste randvoorwaarden kunnen onze bouwers de transitie aan. Zorg er wel voor dat de particulier het niet voelt in zijn portemonnee. De kosten die zij maken mogen niet hoger zijn dan de huidige energierekening van hun woning. Banken en andere financiële instellingen staan aan de lat om hiervoor aantrekkelijke gebouwgebonden financieringsvormen te ontwikkelen.”
“
Het Deltaplan Duurzame Renovatie is een programma voor tijdige verduurzaming van onder andere kantoren, retail, scholen en zorg. Bestaande gebouwen zijn goed voor bijna veertig procent van de CO2-emissie in Nederland en hebben dus veel invloed op de klimaatverandering. De DGBC heeft een groot netwerk met onder andere beleggers, ontwikkelaars, adviseurs en leveranciers. We delen kennis en innovaties en kunnen duurzaamheid concreet en meetbaar maken. Gezamenlijk willen we de gebouwde omgeving op tijd ‘Paris Proof’ maken. Energie en CO2-reductie zijn daarbij een belangrijke drijfveer, maar we pakken ook andere aspecten aan zoals circulariteit en gezondheid. Het gasloos maken van gebouwen vraagt bijvoorbeeld om verschillende aanpassingen.”
“Er is niet veel tijd, er is nu actie nodig” Langere termijn
“Partijen vanuit de hele keten bespreken in DGBC-werkgroepen wat onze opgaven zijn, welke routes we moeten volgen, wat goede voorbeelden zijn en welke oplossingen we kunnen realiseren. Het gaat daarbij om plannen voor de langere termijn. Zo wordt voor kantoren energielabel C verplicht, maar dat is nog maar een eerste stap. We denken nu al na over doelen voor 2050. Zo’n stip op de horizon is nodig om een routekaart te maken. Omdat de vele regelgeving steeds verandert, pleiten we daarbij voor eenduidige regels. Daarnaast moeten we goed inzicht krijgen in het energieverbruik van gebouwen. Daarmee kunnen we doelen en tijdpaden opstellen, maar er is geen tijd om eerst langdurig plannen te maken. De DGBC-koplopers willen de 2050 doelen het liefst naar voren halen. Want er is nu actie nodig.”
PLANET-CAUSE.NL 7
MEDIAPLANET
Energietransitie: ruimte voor het persoonlijke perspectief als sleutel tot succes Verduurzaming van de gebouwde omgeving is een hele opgave. De sleutel tot succes ligt volgens Enpuls bij een beter begrip van drempels die personen ervaren.
“
Door Marjolein Straatman
Eén van de grootste uitdagingen bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving in Nederland ligt bij particuliere huiseigenaren. Van hen wordt verwacht dat ze aan de slag gaan en investeren in besparende maatregelen. Het punt is dat soms wordt vergeten dat er aan elke stap – of het nu om de aanschaf van een zonneboiler, om isolatie of een warmtepomp gaat- een heel besluitvormingsproces voorafgaat. Bij iedere stap in dit proces heb je kans dat mensen afhaken. Ik geloof dat om mensen echt mee te krijgen, verduurzaming veel laagdrempeliger moet worden. Daarvoor is het essentieel dat we beter begrijpen wat woningeigenaren drijft, maar vooral wat hen ervan weerhoudt om aan de slag te gaan. Als we weten waarom mensen afhaken, kunnen we daarop inspelen. Verder moet er meer focus komen te liggen op die thema’s die huiseigenaren na aan het hart liggen, zoals comfort en binnenklimaat en wat verduurzaming nog meer oplevert dan een besparing op je energierekening”, zegt Yvonne Boerakker. Boerakker is manager Transitie Gebouwde Omgeving bij Enpuls. Dit is een onderdeel van Enexis Groep dat een versnelling van de energietransitie beoogt. “Een versnelling vraagt om een heldere visie en om actie. Enpuls staat voor beide.”
“Het versnellen van de energietransitie moeten we dichter bij mensen en hun persoonlijke situatie zoeken”
“We moeten beter begrijpen wat mensen weerhoudt stappen te zetten”
Yvonne Boerakker Manager Transitie Gebouwde Omgeving Enpuls Eigen aanpak
Boerakker zoekt het versnellen van de energietransitie dus dichter bij mensen en hun persoonlijke situatie. “Daarnaast geloof ik dat er meer ruimte moet zijn voor een eigen aanpak; bewoners moeten stapsgewijs met verduurzaming aan de slag kunnen op momenten die voor hen logisch zijn. Natuurlijk moeten er doelen worden behaald. Maar niet alles hoeft binnen vijf jaar te worden gerealiseerd. Laat iemand zijn dak isoleren, HR-ketel vervangen door een duurzamer alternatief of vloerverwarming aanleggen op het moment dat er toch al wordt verbouwd.” MijnEnergieInzicht
“De transitie versnellen in de gebouwde omgeving vraagt niet alleen om actie van woningeigenaren, maar ook van andere spelers.” Boerakker ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor woningcorporaties die met verduurzaming van hun woningvoorraad als voorbeeld kunnen
fungeren voor particuliere huiseigenaren. “Met hun inzet wordt zichtbaar wat er allemaal mogelijk is. Tegelijkertijd kan de schaalgrootte ervoor zorgen dat meer installateurs opgeleid zijn om een warmtepomp te plaatsen en dat er een breder aanbod van producten en diensten ontstaat. Het is daarnaast zinvol als de overheid duidelijk is over welke subsidies er komen en wat er op de langere termijn moet gebeuren. Je wilt niet dat woningeigenaren in de wachtstand gaan.” Om woningeigenaren in actie te krijgen, initieerde Enpuls onder andere MijnEnergieInzicht. “Dit is een website die inzicht geeft in het energiegebruik en die laagdrempelige informatie deelt over maatregelen die je kunt nemen. Cruciaal daarbij is de link naar Energieloketten, die bewoners kunnen ondersteunen in het keuzeproces. Het uiteindelijke doel is immers geen inzicht, maar het nemen van maatregelen. MijnEnergieInzicht voorziet duidelijk in een behoefte, en heeft meer dan 15.000 gebruikers.” Meer weten? Beluister de podcast op enpuls.nl/nieuweenergie
OFFSHORE WIND
OIL & GAS MARINE ENERGY
Een transitie zichtbaar op de beursvloer Een transitie is geen revolutie maar een verandering die geleidelijk gaat. Zo ook bij de energietransitie. De duurzame energie die nu op de Noordzee gewonnen wordt is het resultaat van decennia van onderzoek, uitgevoerd door pioniers die geloofden dat het ook anders kon. Een transitie betekent ook dat er een nieuwe koers wordt uitgezet zonder de oude meteen af te schrijven. Daarom zullen fossiele brandstoffen nog wel even tot de energiemix blijven behoren. Wie de afgelopen jaren op de beursvloer van Offshore Energy heeft rondgelopen, heeft de energietransitie voor zich zien voltrekken. Bij de eerste editie van Offshore Energy twaalf jaar geleden richtte nog maar een klein gedeelte zich op duurzame energie. Dat is nu wel anders. Vooraanstaande partijen die zich bezighouden met hernieuwbare energie zijn prominent aanwezig op de beurs.
geheel op duurzame energie. Op de beurs houdt een groot gedeelte van de bedrijven zich ook nog bezig met het winnen van fossiele energie. Want laten we eerlijk zijn, we kunnen nog niet zonder. En ook deze industrie is volop in beweging om op innovatieve en verantwoorde wijze te verduurzamen.
De kracht van de beurs zit in het samenbrengen van alle verschillende partijen
Tijdens de conferentie bespreken offshore energy professionals en experts uit de sector de laatste trends. Innovatieve technologie is cruciaal in het behalen van klimaatdoelstellingen en daarom staan onderwerpen als opslag, digitalisering en elektrificatie ter bevordering van de energietransitie tijdens het programma centraal.
De komst van duurzame energiewinning op zee was al vanaf de eerste editie van Offshore Energy duidelijk. Vandaar ook de keus voor deze neutrale maar alleszeggende naam. Het slaat zowel op duurzame als fossiele energie die op zee wordt gewonnen. Maar we richten ons niet
Daarnaast kunnen de bedrijven die zich bezighouden met duurzame energie leren van de gas- en oliesector die tientallen jaren ervaring hebben met werken op zee. Ook de toeleveranciers en de uitvoerende maritieme partijen zijn op Offshore Energy aanwezig. De kracht van de beurs zit in het samenbrengen van alle verschillende partijen: olie en gas, marine energy en offshore wind. Alleen als we als industrie samenwerken, kunnen we ervoor zorgen dat de energietransitie werkelijkheid wordt. Elkaar kunnen vinden en het starten van een dialoog is hierin onmisbaar. Daarmee Offshore Energy ook. Het thema voor deze editie is ‘Home of Energy Transition’. Na twaalf jaar kunnen wij zeker stellen dat wij de plek zijn waar de energietransitie een thuis heeft.
HOME OF ENERGY TRANSITION