Publieke Gezondheid

Dit is een commerciële uitgave verspreid met de Telegraaf. De redactie van de Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Lees meer op planethealth.nl

PUBLIEKE GEZONDHEID

IN DEZE UITGAVE:

Bas van de Goor Je kunt nog zo gezond eten als je wil, maar als je het thema leefstijl niet breed bekijkt en integraal aanpakt, kom je niet zo ver”

Meer dan gezonde voeding en bewegen: deze pijlers zijn ook van belang voor een gezonde leefstijl Pagina 2

Verre van onschuldig: de risico’s van overgewicht Pagina 4 Mediterrane leefstijl omarmen: cardioloog aan het woord over de voordelen voor mensen met diabetes Pagina 10

MEDIAPLANET

2 Lees meer op www.planethealth.nl

IN DEZE UITGAVE

FOTO : L I N D S AY H EN WO O D

Maagverkleining De gezondheidswinst kan gigantisch zijn.

05

Een gezonde leefstijl is meer dan gezonde voeding en niet roken Oorzaken van overgewicht “Scheer niet alle obesitaspatiënten over één kam.”

Wie kampt met gezondheidsproblemen komt vaak in een negatieve spiraal terecht. Maar dat hoeft lang niet altijd, vindt Wim Tilburgs.

06

Diabetes de baas Bas van de Goor pleit voor meer structurele aandacht voor bewegen en sport.

W Wim Tilburgs Ervaringsdeskundige diabetes type 2 en oprichter stichting Je Leefstijl Als Medicijn

Geschreven door: Paulien Derwort

07

Ongezonde kettingreactie Leefstijl is meer dan alleen gezond eten en niet roken. Tilburgs: “Voor een gezonde leefstijl moet je werken aan zes pijlers: voeding, beweging, ontspanning, verbinding, slaap en middelengebruik (zoals alcohol).

“Als ‘t niet goed zit op meerdere pijlers, krijg je een kettingreactie: slechte voeding kan je slaap verstoren, slaaptekort kan stress veroorzaken, stress veroorzaakt overgewicht, enzovoorts.”

“Veel gezondheidsproblemen brengen je stofwisseling in de war,” vertelt Tilburgs.

“Overgewicht is een belangrijke boosdoener: het verstoort je energiehuishouding en hormoonbalans. Daardoor kun je de suiker en de vetten in je bloed niet meer goed managen. De één krijgt daardoor een grote kans op hart- en vaatziekten, de ander een grote kans op diabetes of kanker. Je lichaam raakt uit balans. Veel mensen worden ook neerslachtig waardoor je moeilijk de motivatie vindt om aan je leefstijl te werken.

Mediterrane leefstijl Biedt vele voordelen voor mensen met diabetes.

10

@planethealth.nl

im Tilburgs had last van hoge bloeddruk en diabetes type 2. “Ik woog 125 kilo en ik kon nog geen 500 meter lopen. Ik was bijna dood.” Hij ontdekte dat er veel winst te behalen is met een gezonde leefstijl. Inmiddels zit Tilburgs al zeven jaar op een gezond gewicht en loopt hij binnenkort alweer zijn tweede halve marathon. Hij richtte de stichting Je Leefstijl Als Medicijn op. “Bepaalde ziektes kunnen we oplossen of eventueel zelfs voorkomen door gezonder te leven.”

Mediaplanet

@MediaplanetNL

Als ‘t niet goed zit met meerdere pijlers, krijg je een kettingreactie: slechte voeding kan je slaap verstoren, slaaptekort kan stress veroorzaken, stress veroorzaakt overgewicht , enzovoorts” Positieve spiraal Tilburgs besloot zeven jaar geleden om geen bewerkte voeding en snelle koolhydraten meer te eten. “Ik kreeg direct meer energie en de mist in mijn hoofd trok op. Daardoor sliep ik beter en kreeg ik zin om te bewegen.” Want wie gezond eet én gaat sporten, komt in een positieve spiraal terecht. “Door te sporten krijg je meer spiermassa. Daardoor verbrand je meer energie, daalt je bloedsuiker en krijg je weer minder trek in zoet. Door aan je basisconditie te werken wordt je vetverbranding weer gezond.”

Tilburgs besloot bij een atletiekvereniging te gaan. “Met een groepje mensen samen joggen en na afloop koffie te drinken. Dat is zowel gezond als gezellig.” Tilburgs snapt dat het moeilijk is om je leefstijl om te gooien.“Vaak hebben mensen een ‘wake-up call’ nodig zodat ze de urgentie voelen. En door samen te sporten of hulp te vragen van een coach of diëtist motiveert het om door te gaan.”

@mediaplanet.nl

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

Project Manager: Emile Sasse Managing Director: Britt Welters Head of Content & Digital: Daphne Rosanne Mollema Web Editor & Designer: Machteld van Duijvenbode Credits fotograaf cover: Austin Kehmeier, Unsplash Gedistribueerd door: de Groot Randstedelijke Telegraaf, juni 2022 Dit is een bijlage bij de Groot Randstedelijke Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van de Groot Randstedelijke Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding. E-mail redactie: nl.info@mediaplanet.com

Het meest flexibele sport membership van Nederland!

Sport waar en wanneer jij wilt!

ÉÉN MEMBERSHIP -

ÉÉN BEDRAG

- SPORT OVERAL

PROBEER NU 14 DAGEN GRATIS Vind OneFit in: Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht Haarlem

Leiden Eindhoven Nijmegen Breda Arnhem one.fit

@one.fit

MEDIAPLANET

4 Lees meer op www.planethealth.nl

Overgewicht: verre van onschuldig wijze minder en vooral gezonder eet.

Een crashdieet werkt namelijk niet, want dat zorgt voor (nog meer) hormonale disbalans. En daar wil je juist ver vandaan blijven. Verder leer je in deze leefstijlprogramma’s ook hoe je beweging vormgeeft in het dagelijks leven.”

FOTO : S H U T T ER STO C K

Zijn er ook medicijnen om overgewicht aan te pakken?

“Sinds enkele jaren is er medicatie beschikbaar om af te vallen, bestemd voor mensen die een BMI van 30 of hoger hebben. Of bij een BMI van 27 en hoger als je door je obesitas aandoeningen hebt gekregen. De verwachting is dat binnen één tot twee jaar er medicatie op de markt komt waarmee je wel tot 20 procent overgewicht kunt verliezen.”

Dat overgewicht en obesitas verre van gezond zijn, is niets nieuws onder de zon. Maar weet je ook welke risico’s je daadwerkelijk loopt? Internist-endocrinoloog dr. Arianne van Bon van topklinisch ziekenhuis Rijnstate geeft tekst en uitleg.

Dr. Arianne van Bon Internistendocrinoloog Rijnstate Geschreven door: Lisette Jongerius

Nederlanders worden steeds dikker, zo valt steeds vaker te lezen. Klopt dat?

“Het is tegenwoordig inderdaad minder uitzonderlijk om dik te zijn. Inmiddels is de helft van de Nederlanders te zwaar, waarvan veertien procent in de categorie ‘obesitas’ behoort. Bij kinderen heeft tegenwoordig vijftien procent overgewicht en drie procent daarvan is obese.”

Wat wordt verstaan onder een gezond gewicht? En is dit voor iedereen hetzelfde?

“Over het algemeen wordt er gekeken naar de BMI, je Body Mass Index. Dat cijfer behoort tussen de 18,5 en 25 te zijn.

Dat gezegd hebbende: de BMI is zeker niet alleszeggend voor iedereen. De hoeveelheid spier- en vetmassa zegt ook veel over je gezondheid. En je buikomtrek speelt ook mee. Hoe groter die is, hoe meer kans op hart- en vaatziekten.”

Waarom moeten we letten op ons gewicht?

“Als iedereen om je heen steeds zwaarder wordt, valt het in eerste instantie niet zo snel op. Bovendien geldt dat je vaak beetje bij beetje zwaarder wordt. En een extra kilootje hier of daar, dat merk je in het begin niet zo snel. Tot je op een gegeven moment bepaalde zaken niet meer kunt, zoals achter je kinderen aanrennen of de trap op te lopen zonder te hijgen. Maar dan ben je eigenlijk al te laat.”

Wat zijn de risico’s van overgewicht?

“Die zijn niet mals. Denk aan diabetes, een verhoogde bloeddruk en hart- en vaatklachten. En waar veel mensen niet bij stilstaan: als je echt fors te zwaar bent en obesitas hebt, is er een grotere kans op kwaadaardige ziektes als kanker. Ook kan overgewicht je vruchtbaarheid aantasten. Bovendien: als je nog niet ziek bent geworden door je gewicht, dan zal je het ongemak van alle extra kilo’s continu in je dagelijks leven ervaren. Denk aan moeite met ademhalen, brandend maagzuur en stemmingswisselingen.”

Wat betekent een ongezond gewicht voor je levensverwachting?

“Die is significant korter: met flink overgewicht is het sterfterisico tweemaal zo groot. Iemand die veel te zwaar is en daarbij ook nog eens diabetes type 2 heeft, leeft gemiddeld drie jaar korter.

Heb je overgewicht met type 2 diabetes en daardoor ook een hart- of vaataandoening, dan scheelt dat ruim vijf jaar op je leven.”

Welke rol spelen leefstijlaanpassingen bij een gezond gewicht?

“Een gezonde leefstijl is de basis en altijd de eerste stap in de strijd tegen overgewicht en obesitas. Er zijn veel leefstijlprogramma’s beschikbaar voor mensen die zwaar overgewicht hebben. Hier leer je in groepsverband hoe je op verantwoorde

De BMI is zeker niet alleszeggend; de hoeveelheid spier- en vetmassa zegt ook veel over je gezondheid” Maagverkleiningen worden steeds meer uitgevoerd. Wat zijn de risico’s van zo’n operatie?

“Na de operatie word je nog vijf jaar lang gemonitord, dit in verband met de reële kans op vitaminetekort, buikpijnklachten, een te lage suikerspiegel en het dumpingssyndroom (lage bloeddruk door maag- en verteringsklachten – red.).

Bovendien moet je na een gastric bypass levenslang multivitaminen slikken. Na een maagverkleining kan je lichaam namelijk minder goed ijzer opnemen, evenals vitamine B12, vitamine D en calcium. Daardoor bouw je op den duur tekorten op en moet je de rest van je leven dagelijks een flinke dosis supplementen slikken. Kortom: een maagverkleining is niet iets waar je luchtig over moet denken.”

Wat moet er gedaan worden om overgewicht en obesitas tegen te gaan?

“Ik hoop dat de maatschappij gezonder zal worden en mensen betere keuzes gaan maken. Zo zou het weer normaal moeten worden om water te drinken, in plaats van allerlei zoete drankjes. Daarnaast zou het helpen als de overheid zich meer inzet om gezondere producten aan te prijzen, de btw op groente en fruit wordt afgeschaft en scholen dagelijks fruit aanbieden.

Maar denk ook aan een investering in de eerstelijnszorg. Want iemand die flinke schulden heeft, zal eerder voor een goedkope en ongezonde hap kiezen dan een voedende maaltijd. Al met al vraagt een gezondere maatschappij om een beleid wat breed moet worden geïmplementeerd. Dat is hard werken, maar ik geloof: samen komen we er wel. Het is ons ook gelukt om een rookvrije generatie te creëren. Dan moet het ook lukken om voor een gezonde generatie te gaan!”

Prof. dr. E Hazebroe Chirurg Vitalys

Geschreven d

Lisette Jong

MEDIAPLANET

Deze pagina wordt financieel mogelijk gemaakt door Vitalys.

Lees meer op www.planethealth.nl 5

Kilo’s lichter en jaren rijker: Bas over zijn maagverkleining Afvallen, dat was voor Bas Jansen (45) jarenlang een mission impossible. In 2017 besloot hij om via Vitalys, kliniek tegen overgewicht, een traject in te gaan voor een maagverkleining. Inmiddels is Bas 60 kilo lichter en voelt hij zich als herboren.

C R ED I T S : V I TA LYS , FOTO G R A A F J U R J EN P O EL ES

Maagverkleiningen: gezondheidswinst is gigantisch Steeds meer mensen in Nederland hebben obesitas. Een gastric bypass of een gastric sleeve kan helpen om een groot deel van het overgewicht kwijt te raken. Chirurg prof. Eric Hazebroek van Vitalys, kliniek tegen overgewicht, licht toe.

Prof. dr. Eric Hazebroek Chirurg Vitalys Geschreven door: Lisette Jongerius

Prof. Hazebroek, u bent chirurg gespesporten, deelnemen aan sociale activiteiten, cialiseerd in overgewicht en Hoogleraar beter presteren op het werk en neemt het Nutrition and Obesity Treatment. Hoe ziekteverzuim ook flink af. De gezondheidskomt het dat sommige mensen het maar winst van een maagverkleining kan giganniet lukt om af te vallen? tisch zijn.”

“Vaak wordt bij ernstig overgewicht of obesitas gedacht: het is je eigen schuld, want je Wat is het grootste misverstand over eet veel te veel en beweegt te weinig. Maar operaties om af te vallen? als het echt zo simpel zou zijn, dan zou het “Dat het een quick fix is. Het eerste jaar na wereldwijde probleem niet zo groot zijn. een gastric bypass of sleeve zal een patiënt Wat dat betreft is het stigma dat aan obesizonder meer veel afvallen en op een gezontas hangt onterecht. Want de oorzaken van der gewicht komen. Maar om dat effect te extreem overgewicht zijn complex. Zo spelen behouden, zullen er vooral ook blijvende componenten als erfelijkheid, aanleg en de leefstijlaanpassingen moeten worden geinvloed van hormonen ook een rol. Niet voor maakt. Denk aan altijd kleinere porties eten, niets heeft de WHO obesitas erkend als een gezondere keuzes qua voeding maken en chronische ziekte. Bovendien leven we in een dagelijks voldoende bewegen. Bovendien kan maatschappij waar – vooral ongezond – eten het gebeuren dat iemand ondanks de operatie overal is en letterlijk met één druk op de knop toch weer te zwaar wordt. Niet voor niets naar je toe komt. Dat maakt het lastig om alle vindt er daarom van tevoren een uitgebreid verleidingen te weerstaan. Helemaal als je screeningsproces plaats, waarin wordt beoorvan huis uit niet hebt meedeeld of de patiënt geschikt gekregen wat een evenwichis voor een obesitasoperatie tige leefstijl inhoudt. Ook en bereid is om daarna aan Het stigma dat aan zichzelf te werken. Een als je het financieel zwaar hebt zal je daardoor mogemaagverkleining is en blijft obesitas hangt, lijk eerder naar goedkoop een middel om af te vallen, is echt onterecht” niet het doel.” ongezond voedsel kunnen grijpen. Al die factoren spelen een rol.”

Wat kan een kliniek zoals Vitalys betekenen voor mensen met zwaar overgewicht?

Wanneer biedt een gastric bypass of “We brengen allereerst in kaart wat de situagastric sleeve uitkomst? tie van een patiënt is en wat de mogelijke “Gezonder eten en voldoende bewegen voroorzaken zijn van het overgewicht. Achter men zonder meer de basis om op een gezond aanzienlijk overgewicht zit vaak een verhaal. gewicht te komen. Maar niet voor iedereen Zodra dat helder is, kan gekeken worden naar is dat voldoende. Vijf procent afvallen als je de behandelopties. Dat hoeft overigens niet 150 kilo weegt zet geen zoden aan de dijk. per se een gastric bypass of een gastric sleeve Medicatie kan uitkomst bieden, dat is een te zijn. Zo is er ook volop aandacht voor leefvrij nieuwe ontwikkeling met veelbelovenstijl en psychologie. Sinds twee jaar bieden we de resultaten. Alleen is niet iedereen daar ‘Grip op het eten’ aan, een behandelmodule voldoende mee geholpen. Voor een beperkte gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Dit groep kan een operatie echt het verschil is een effectieve manier om gedrag op lange maken, omdat het helpt uit de neerwaarttermijn effectief te veranderen. In combinatie se spiraal te komen door het aanzienlijke met zorg op maat, leidt dit vaak tot gewichtsverlies. Hierdoor kan men weer uitstekende resultaten.”

Bas, ben je altijd al te zwaar geweest?

“Mijn moeder en andere familieleden zijn aan de zware kant, dus de aanleg was er zonder meer.

Maar het had zeker ook te maken met leefstijl. Zo rond mijn zestiende begon ik brommers en bier drinken belangrijker te vinden dan sporten. Dat maakte dat ik ieder jaar wat zwaarder werd. Met als resultaat dat ik tegen mijn veertigste de 160 kilo aantikte. Mentaal gezien kon ik wel dealen met het gegeven dat ik een ‘flinke jongen’ was, maar lichamelijk beperkte het me steeds meer.

Zoals moeite met traplopen en de auto in- en uitstappen op mijn werk. Ook was ik altijd erg snel moe, om nog maar te zwijgen over mijn torenhoge bloeddruk en dito suikerwaardes.”

Heb je pogingen gedaan om zelfstandig af te vallen?

“Zeker, meerdere malen zelfs. Dan nam ik maar weer een personal trainer en diëtiste in de arm en viel 20 kilo af. Maar ja, ook met 120 of 140 kilo ben je alsnog veel te zwaar. En bovendien zaten de verloren kilo’s er vaak binnen no time weer aan. Wat het is: op een gegeven moment heb je al zó veel overgewicht, dat het simpelweg niet meer lukt om genoeg af te vallen zonder hulp van buitenaf.”

Wanneer kwam het keerpunt?

“De huisarts is mijn redding geweest. Begin 2017 zag hij me lopen in het dorp en heeft me aangesproken. ‘Bas, je ziet er niet uit. Je moet nú hulp inschakelen, anders haal je de vijftig niet’.

Woorden die insloegen als een bom. Ik hoef geen 90 jaar te worden, maar 70 jaar zou toch wel mooi zijn. En zo verwees de huisarts me door naar Vitalys voor een traject voor een maagverkleining. Tijdens de eerste informatieavond hakte ik de knoop door: dit moest ik doen.”

Hoe is de behandeling verlopen?

“Na een lang voortraject van enkele maanden heb ik eind 2017 een gastric sleeve gehad. Die ingreep is heel soepel verlopen en de resultaten kwamen snel. Zo waren mijn glucosewaardes en cholesterol al na anderhalve week op een gezond niveau! In een tijdsbestek van anderhalf jaar ben ik 60 kilo afgevallen en schommel nu zo rond de 100 kilo. Slank ben ik daarmee nog steeds niet, maar het belangrijkste is dat ik me nu zoveel gezonder voel en barst van de energie. Ik voel me als herboren!”

Waarom heb je toentertijd voor Vitalys gekozen?

“Vanwege de uitstekende en langdurige begeleiding vóór, tijdens en na het hele traject. Weten wat je te wachten staat en wat je moet doen en laten, dat geeft rust. Verder is het ook heel prettig om met andere deelnemers ervaringen uit te wisselen, die er- en herkenning te vinden. Steun van je omgeving is zo ongelooflijk belangrijk. Want alleen red je het niet.”

Hoe kijk je nu naar de toekomst?

“Zonder meer goed! Met 60 kilo lichter is de kans een stuk groter dat ik toch nog oud ga worden. Wat daarbij helpt, is dat ik nu een sport heb gevonden die bij me past en die ik volhoud: wielrennen. Dat is belangrijk, want de operatie is een hulpmiddel om die eerste moeilijke kilo’s kwijt te raken.

Na het eerste jaar moet je zelf aan de bak. Hard werken, maar het is het méér dan waard!”

Bas Jansen

Ervaringsdeskundige

Geschreven door: Lisette Jongerius

6 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

“Scheer niet alle obesitaspatiënten over één kam” Ernstig overgewicht kan verschillende oorzaken hebben. Internist en obesitas-expert Dr. Victor Gerdes en ervaringsdeskundige Ellen Buijnink lichten toe.

NL22OB00090

C R ED I T S : J EN N I F ER B U R K

Je kunt niet alle obesitaspatienten over één kam scheren,” vindt dr. Victor Gerdes, internist gespecialiseerd in obesitas. “Daarom werken we nu samen met een team van internisten en chirurgen, diëtisten en psychologen om obesitas aan te pakken.” Patiënten die aankloppen met obesitas kunnen verschillende klachten krijgen. “De één krijgt last van hoge bloeddruk, de ander van slaapapneu of knieproblemen,” zegt Gerdes.

Andere mensen zijn vooral radeloos omdat ze graag willen afvallen, maar niks lijkt te lukken. Die moeten we zorgvuldig beoordelen en met respect behandelen.”

De oorzaak achterhalen Daarom gaat Gerdes altijd op zoek naar onderliggende factoren. “Samen met de patiënt nemen we zorgvuldig de geschiedenis door. Als obesitas heel jong begint kan genetische aanleg een rol spelen. Maar vaak ontstaat overgewicht pas vanaf de basisschool of puberteit, dan is dat vaak niet genetisch. Ook kijken we naar medicijngebruik. Prednison of medicijnen tegen depressie kunnen je zwaarder maken, dat kan net een paar extra kilo’s schelen.” Ook hormonen en metabole stoornissen kunnen het gewicht beïnvloeden. Gerdes: “En het kan elkaar versterken: PCOS wordt bijvoorbeeld vaak veroorzaakt door overgewicht.

Maar PCOS kan het tegelijkertijd ook weer moeilijker maken om af te vallen. Stress is een ander voorbeeld: het beïnvloedt de hormoonhuishouding wat overgewicht in de hand werkt. Maar overgewicht kan ook weer voor stress zorgen. Daarom is het belangrijk om de emotionele kant te onderzoeken, bijvoorbeeld of mensen last hebben van eetbuiten of emotie-eten.”

ook wel gelijk ik wil zo niet verder, nu moet er iets veranderen, nu wil ik veranderen.”

Emoties onderzoeken Hoe belangrijk het mentale aspect is, weet Ellen Buijnink uit eigen ervaring: “Ik dacht altijd aan anderen, ik zette mezelf op de laatste plek. Met emoties kon ik moeilijk omgaan, die ben ik weg gaan eten.” Ellen woog op een bepaald moment 124 kilo. Het keerpunt kwam op 23 februari 2017, “Mijn moeder overleed en mijn hele wereld stond op zijn kop, maar op dat moment wist ik

Ellen is inmiddels ruim 50 kilo afgevallen.

Ze helpt nu ook lotgenoten via de Nederlandse Stichting Over Gewicht. “Je overgewicht bepaalt niet wie je bent en wat je kunt. Je bent het waard om hulp te vragen.”

Ellen heeft in 2019 een maagverkleining gehad: “Dat was een belangrijk hulpmiddel om af te vallen. Maar het belangrijkste was dat ik de oorzaak aanpakte. Het printplaatje in je hoofd moet overschreven worden.

Ik heb nu geleerd dat als er iets gebeurt, om eerst even stil te zitten en te denken: wat voel ik nu en waaróm wil ik nu eten?

Een langdurig en realistisch plan Ook volgens Victor Gerdes is het belangrijk om aan de oorzaken van obesitas te werken. “Als je weet wat de belangrijkste risicofactoren zijn, kun je een plan maken.

Denk aan het aanpassen van medicijngebruik of verbeteren van de kwaliteit van slaap bij slaapapneu. Maar een dagplanning en leefstijl spelen ook altijd een rol.

Het is belangrijk om naar een gezond eetpatroon toe te werken en te bewegen, het liefst op een manier die je lang kan volhouden en die bij jou past.”

Meer informatie Ga voor meer informatie over de Nederlandse Stichting Over Gewicht naar www.overgewichtnederland.org

SCAN DE QR-CODE EN ONTDEK HIER WAT DE OORZAKEN KUNNEN ZIJN VAN JOUW OVERGEWICHT Novo Nordisk B.V. | Flemingweg 8 | Alphen aan de Rijn | 0172-449494 | www.novonordisk.com

Dr. Victor Gerdes Internist en obesitas-expert

Ellen Buijnink Ervaringsdeskundige

Geschreven door: Paulien Derwort

Bas v Bas

G

Lis

Lees meer op www.planethealth.nl 7

MEDIAPLANET

Jarenlange, schommelende zoektocht na diagnose:

C R ED I T S : R O N A L D H O O G EN D O O R N FOTO G R A F I E

Maureen over leven met diabetes

Diabetes de baas Sporten en bewegen, heeft een positief effect op diabetes, zo weet ex-prof volleyballer Bas van de Goor (50) uit eigen ervaring. Als oprichter van de Bas van de Goor Foundation zet hij zich in voor meer structurele aandacht voor sport en bewegen bij diabetes.

Geschreven door: Lisette Jongerius

C R ED I T S : R O N A L D H O O G EN D O O R N

Bas van de Goor Oprichter Bas van de Goor Foundation

Bas, in november 2003 werd er diabetes type 1 bij jou vastgesteld. Een tijd dat je nog middenin je carrière als professioneel volleyballer zat.

“Klopt. Mijn diagnose kwam ook echt totaal onverwachts. Ik had er nogal een naïef beeld van. Diabetes, dat was toch iets voor oudere mensen, of als je heel dik was? En hoe zit dat met sporten, kan dat wel als je diabetes hebt? Na een gesprek met een gerenommeerd sportarts was ik echter gerustgesteld en heb ik nog anderhalf jaar op hoog niveau kunnen spelen. Toen ik een punt zette achter mijn volleybalcarrière, kwamen de problemen. Mijn glucosewaardes vlogen alle kanten op en mijn insulinebehoefte verdubbelde. Toen was het wel van: wat is er aan de hand? En vooral: hoe ga ik dit keren?”

Hoe ben je je diabetes de baas geworden?

“Mijn leefstijl aanpassen bleek een uitstekend middel om mijn glucosewaarden en het insulinegebruik onder controle te houden. Het maakte dat ik zelf weer aan het roer kwam te staan. Dat deed ik niet alleen door anders te gaan sporten en meer te bewegen; een gezonde leefstijl is veel breder dan dat.

Ook een goede nachtrust, voldoende ontspanning en minder stress zijn belangrijke factoren voor stabielere suikers, zo merkte ik gaandeweg. Evenals zingeving en relaties. ‘‘Je kunt nog zo gezond eten als je wil, maar als je het thema leefstijl niet breed bekijkt en integraal aanpakt, kom je niet zo ver.”

Geldt dat voor zowel diabetes type 1 als type 2?

“Vaak hoor je dat je aan type 2 wat kunt doen en aan type 1 niet. Maar de praktijk is vaak weerbarstiger. Over het algemeen geldt dat als je bij diabetes type 2 je leefstijl aanpakt, er een heel grote kans is dat je lichaam minder of zelfs geen medicatie nodig heeft.

Bij diabetes type 1 – wat in tegenstelling tot type 2 chronisch is – zal je altijd aan glucosemanagement moeten blijven doen en medicatie moeten gebruiken aan de hand van een insulinepen- of pomp. Onderzoek laat echter steeds meer zien dat ook bij type 1 een gezonde leefstijl z’n vruchten afwerpt.

Ook levert het een bijdrage aan je welbevinden en hoe het met je waardes gaat.”

Wat gebruik je zelf: een insulinepen of pomp?

“De eerste vier jaar, na mijn diagnose, gebruikte ik een pen, maar na veel positieve verhalen ben ik een insulinepomp gaan gebruiken. Een goede keuze, want dit geeft me veel vrijheid en flexibiliteit. Tuurlijk, een pomp springt meer in het oog, maar als ex-profsporter wist iedereen al dat ik diabetes had. Dus wat heb ik dan nog te verbergen? Sowieso ben ik er voorstander van om jezelf open te stellen en je verhaal te delen als je diabetes hebt. Je moet er nu eenmaal je hele leven lang mee dealen, dus waarom dan moeilijk doen? Neem anderen mee in je dagelijkse leven, vertel waar je tegenaan loopt. Grote kans dat men je zal bewonderen, in plaats van je aandoening of pomp ‘gek’ te vinden.”

Chronisch ziek zijn is hard werken en dan zonder medaille op het einde” Diabetes type 1 is een chronische aandoening, waar je 24/7 rekening mee moet houden. Kun je het vergelijken met topsport?

“Het ding is: je kiest voor topsport, maar niemand kiest voor diabetes. Chronisch ziek zijn is hard werken en dan zonder medaille op het einde. Als je met diabetes een goede balans vindt tussen een leuk leven en je gezondheid, is de ‘prijs’ dat je een vrij normaal leven kunt leiden, zonder al te veel glucoseschommelingen en te veel hypo’s en hypers.

Terwijl mensen zonder diabetes dat gewoon gratis krijgen.”

Maureen Kayser-Blok (46) heeft al 30 jaar diabetes type 1. Een ziekte die haar in de loop der jaren zwaar op de proef heeft gesteld en blijvende complicaties bracht. Inmiddels heeft Maureen grote stappen gemaakt qua acceptatieproces.

Haar nieuwe t:slimX2 insulinepomp bracht ook veel verlichting.

“Vaak hoor ik: ‘ben jij ziek? Daar zie je helemaal niks van’. Dan denk ik: je moest eens weten.

Sinds mijn zestiende heb ik diabetes type 1. Een aandoening waar je in principe redelijk goed mee kunt leven, als je je bloedglucosewaardes onder controle krijgt. Wat niet wegneemt dat dit ontzettend lastig is, en je op termijn te maken kunt krijgen met allerlei complicaties. En dan wordt het een heel ander verhaal, kan ik uit eigen ervaring zeggen.”

Grote impact “De complicaties begonnen zo rond m’n dertigste, met neuropathie in mijn handen. Dat is een zenuwpijn waarvan je echt door het plafond gaat.

Inmiddels heb ik deze dagelijkse pijn ook in mijn armen en benen. Daarnaast ben ik chronisch vermoeid en heb ik jarenlang met depressies geworsteld. Dit alles heeft een grote weerslag op mijn dagelijks leven. Zo ben ik arbeidsongeschikt verklaard en heb ik mijn kinderwens opzij gezet, aangezien ik maar een paar uurtjes per dag actief kan zijn. Soms is boodschappen doen de hoofdactiviteit van de dag. Mijn kringetje is daardoor klein en mijn dagen moet ik goed plannen. Maar dat werkt voor mij wel het beste.”

Lange zoektocht en schommelende waardes “Hoe ik mijn ziekte moet dragen, is lang een zoektocht geweest. Door de jaren heen heb ik veel professionele hulp gehad voor mijn depressies en hoe om te gaan met dagelijkse pijn en chronische vermoeidheid. Dat heeft zeker geholpen.

Maar neemt niet weg dat ik nog altijd continu mijn grenzen moet bewaken en goed naar mijn lichaam dien te luisteren. De ene dag gaat dat beter dan de andere, en dat geldt ook voor mijn bloedglucosewaardes. Jarenlang waren die moeilijk te reguleren, wat weer mijn stemming en pijnklachten negatief beïnvloedde en visa versa.”

Meer rust en meer balans “Maar sinds ik begin dit jaar een nieuwe insulinepomp gebruik, ervaar ik echt een wereld van verschil. De t:slimX2 insulinepomp reguleert mijn bloedsuikers veel beter. Het algoritme denkt met me mee door vooruit te kijken en dat geeft zowel lichamelijk en geestelijk zo veel meer rust!

Mijn glucosewaardes zijn veel stabieler en ik heb bijna geen hypo’s meer. Zo fijn! Ook mijn Time in Range – oftewel de tijd dat je waardes in de goede range zitten – is door de pomp enorm verbeterd.

Soms heb ik nog wel een gekke dag ertussen zitten, maar dat hoort erbij. Nu het zoveel beter gaat met mijn bloedsuikers, heb ik goede hoop dat dit ook remmend werkt qua complicaties. En dat geeft moed voor de toekomst!”

V8 7. 0 _ 0 6 -2 0 2 2 _ D I A B E T ES

Meer informatie Maureen gebruikt voor de behandeling van haar diabetes de

Wat zou je mensen met diabetes type 1 willen meegeven?

“Ga op zoek naar ervaringsdeskundigen, mensen met wie je kunt sparren. Hoe gaan zij met hun aandoening om? Stel je open en deel zeker ook je eigen verhaal. En bovenal: leef gezond en implementeer meer beweging en sportieve activiteiten in je dagelijks leven.

Als je daar moeite mee hebt: er zijn genoeg mensen – net als binnen onze stichting – die je daarbij kunnen helpen!”

t:slimX2 insulinepomp met Control IQ technology. Een innovatief hybrid closed loop systeem. Voor meer informatie over deze insulinepomp en alle opties kunt u contact opnemen met VitalAire op telefoonnummer: 088 250 35 00, of een kijkje nemen op www.makingdiabeteseasier.nl

Maureen Kayser-Blok

Ervaringsdeskundige diabetes type 1

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door

Geschreven door: Lisette Jongerius

8 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

Gewoontes inbouwen sleutel tot gezonder bestaan Een gezond voedingspatroon is een kwestie van gewoontes inbouwen, óndanks alle verleidingen die op de loer liggen. Diëtist Esther van Etten geeft praktische tips voor een gezonder leven.

1 Geschreven door: Paulien Derwort

2

Voldoende groente “In Nederland eten we vaak veel te weinig groente. Het advies is minimaal 200 gram, maar kies liever 250 of 300 gram per dag. Dat lijkt misschien veel, maar het is goed te doen als je ook tijdens de lunch en tussendoor groente eet. Bijvoorbeeld door je boterham te versieren met tomaatjes of rucola. Of tijdens het koken alvast worteltjes te snacken in plaats van chips.”

3

Water drinken “Water is belangrijk om je lichaam gehydrateerd te houden. Maar het is vooral ook fijn om jezelf gewend te laten raken aan de neutrale smaak. Door veel frisdranken te drinken, houd je jezelf ‘verslaafd’ aan die zoete smaak. Water is gezond en je went meteen aan minder zoet. Is je urine lichtgeel?

Dan ben je goed gehydrateerd.”

4

Een gezond gewicht “We kijken dan niet per se naar kilo’s of BMI, maar vooral naar de buikomvang. Daar is vet het gevaarlijkst. Bij een te hoog vetpercentage rond de organen raakt je hormoonhuishouding verstoord en krijg je meer risico op suikerziekte en hart- en vaatziekte. Dus probeer toe te werken naar een gezond vetpercentage en buikomvang.”

5 6

Elke dag bewegen “Maak elke dag een wandeling, neem de trap in plaats van de lift, loop naar je afspraak. Zeker met een zittend beroep is alleen twee keer per week sporten niet genoeg: wees liever elke dag actief door te wandelen, fietsen of te spelen met je kinderen.”

Kies vaker plantaardig “Je hoeft niet gelijk geheel vegan te eten, maar van veel vlees eten word je loom. Het levert veel calorieën en het bevat geen vezels. Daarnaast is rood vlees echt ongezond. Kies daarom vaker voor plantaardig, zoals een wrap met bonen. Dan kun je het vlees gewoon weglaten. Het is ook nog eens goed voor het milieu én voor je portemonnee.”

7

Voorzichtig met zout “Te veel zout is niet alleen slecht voor je hart en bloedvaten maar het is ook slecht voor je nieren en je kunt een te hoge bloeddruk krijgen. Dat lijkt een ver-van-je-bedshow totdat je een jaar of vijftig bent en last krijgt van hoge bloeddruk en cholesterol.

Sla daarom bewerkte producten zoals diepvriespizza’s over, en breng je eten op smaak met kruiden in plaats van met zout.”

Maar hoe houd je deze tips het beste vol? Van Etten: “Vooral door zelf te koken. Dan ben je in control over wat je zelf eet. En iedere verandering kost tijd en energie. Het is menselijk als het even niet lukt. Geef niet op als je eens een terugval hebt.”

C R ED I T S : D O S E J U I C E

Esther van Etten Diëtist

Kies volkoren “Je darmen hebben vezels nodig. En je darmen zijn weer belangrijk voor je totale gezondheid.

Wie veel vezels eet heeft twintig procent verminderde kans op hart- en vaatziekten. Door jezelf aan te leren om standaard voor volkorenbrood en zilvervliesrijst te kiezen, leg je een belangrijke basis voor je gezondheid.”

Beter voor jou & beter voor de planeet!

Beter voor jou Het eten van plantaardige alternatieven heeft veel gezondheidsvoordelen ten opzichte van het eten van vlees. In de tabel is te lezen dat een Vivera burger bijvoorbeeld veel betere voedingswaarden heeft dan vleesreferenten: zo zitten er minder zout, minder vet, minder calorieën en meer eiwit in een Vivera burger dan in hamburgers van vlees. Minder vet en minder zout reduceren het risico op hart -en vaatziekten. Alle Vivera producten zijn gemaakt van GMO-vrije soja die is geteelt in gebieden waar geen ontbossing heeft plaatsgevonden. Soja bevat veel eiwit dat goed wordt opgenomen door ons lichaam. Het eten van voldoende eiwitten is belangrijk voor het functioneren van onze spieren. Bovendien zitten alle Vivera producten boordevol vezels, vitamines en mineralen als calcium, magnesium, fosfor en ijzer.

Beter voor de planeet Wist je dat we 3,5 aardbol nodig hebben als de hele wereld zou eten zoals de gemiddelde Nederlander? Voor 1 kg vlees moet een dier namelijk veel meer grondstoffen eten dan als we deze direct om zouden zetten in plantaardige

alternatieven. Ook komen er veel minder broeikasgassen vrij. Zo wordt er voor het produceren van bijvoorbeeld een hamburger bijna 11 keer meer CO2 uitgestoten dan bij de productie van een vegetarische hamburger! Ook is er 11 keer zoveel land en bijna 8 keer zoveel water nodig. Uit onderzoek is gebleken dat het eten van plantaardige alternatieven dan ook de snelste en makkelijkste oplossing is om te voldoen aan alle klimaatdoelstellingen van Parijs. Als de 54 rijkste landen minder vlees zouden eten, zouden de klimaatdoelstellingen om de opwarming van de aarde onder 1.5 graad te houden al binnen 1 jaar kunnen worden gehaald!

Door plantaardig te eten kun je dus een enorm verschil maken, voor zowel je eigen gezondheid als voor de wereld. Het enige wat je hoeft te doen is ervoor openstaan. Met EAT OPENMINDED willen we je uitdagen om nieuwe dingen te proberen en je aanmoedigen een bewuste keuze te maken, zónder dat je in hoeft te leveren op smaak. Want alleen als mensen open staan voor verandering kunnen we de wereld verbeteren. Beter voor jezelf & voor de planeet!

Ontdek nu zelf hoe lekker en verantwoord plantaardig eten kan zijn!

Griekse burger van de bbq Bereiding: 15 minuten Ingrediënten: Voor 2 personen 100 ml plantaardige yoghurt 1 knoflookteen, geperst ½ komkommer, geraspt 1 x Vivera Burger (2 stuks) 2 burgerbroodjes * 1 krop mini romaine-sla, gewassen 1 tomaat, in plakjes gesneden ½ rode ui, in ringen gesneden

Steek de barbecue aan.

Maak de tzatziki door de plantaardige yoghurt met de knoflook en een flinke snuf peper en zout te mixen. Knijp de geraspte komkommer goed uit en meng met de yoghurt.

Leg de Vivera burgers op de barbecue en gril zo’n 5 minuten, keer halverwege. Snijd de broodjes open. Leg ze met de snijkant naar beneden zo’n 3 minuten op het rooster van de barbecue.

Bouw de burgers door de broodjes te beleggen met wat sla. Leg er een burger op en top af met tzatziki, een plakje tomaat en wat ringetjes rode ui. Druk de bovenkant voorzichtig aan en serveer direct. * Tip! Maak een ‘double burger’ zoals op de foto door een extra onderkant van een broodje bovenop de burger te leggen en daar vervolgens een tweede laag sla, burger, tzatziki, ui en tomaat op te leggen. Je hebt dan twee ‘bovenkantjes’ over. Snijd die in blokjes en gebruik als croutons door de salade. Of gebruik als dipbroodjes met een lekker sausje.

Scan de QR code voor meer lekkere recepten!

10 Lees meer op www.planethealth.nl

MEDIAPLANET

Diabetespatiënten hebben baat bij Mediterrane leefstijl Eten en leven volgens de mediterrane stijl is één van de mogelijkheden die de Voedingsrichtlijn Diabetes aangeeft. Cardioloog Annemieke Jansen vertelt namens Diabetesvereniging Nederland (DVN) over de voordelen van Mediterraan eten.

B Annemieke Jansen Cardioloog Groene Hart Ziekenhuis Geschreven door: Dana Ploeger

ij Italiaans eten denk je wellicht meteen aan borden vol spaghetti en dampende pizza’s uit de steenoven. Maar juist die gerechten zijn niet de gezondste van de originele mediterrane keuken. Annemieke Jansen is cardioloog van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda en auteur van enkele medisch verantwoorde (kook)boeken over mediterraan eten. Jansen kan het niet vaak genoeg onderstrepen: “Maak niet de fout door veel witte pasta of pizza te eten. Die zitten vol arme koolhydraten en missen vezels en goede, langzame koolhydraten die de kracht van dit eetpatroon vormen.”

In Zuid-Europese landen wordt pasta namelijk gegeten als klein voorgerecht en niet onder een flinke plons roomsaus; het wordt elegant opgediend met wat zeevruchten, gegrilde groenten en een scheut olijfolie – uit een lokale olijfgaard uiteraard. “Dat is waar de mediterrane keuken over gaat: geen borden vol snelle koolhydraten, maar veel verse groenten en fruit, peulvruchten, noten en zaden, olijfolie, vaak vis en af en toe een stukje vlees.”

Veel sociale contacten Volgens Jansen is het heilzaam om de mediterrane leefstijl te omarmen. Dat betekent niet alleen bepaalde gerechten eten, maar ook genieten van het leven. “Met veel sociale contacten, een doel in je leven, weinig stress en bewegen op jouw manier. Dat kan ook dansen of tuinieren zijn, wat bij je past. Je hoeft je niet elke dag af te beulen in een sportschool om het gezondheidseffect te halen.

Genieten staat voorop.” De mediterrane leefstijl betekent ook een relaxte leefstijl. Zorgen dat je niet teveel stress ervaart, je rust pakken. En minstens zo belangrijk als wat je eet, is hoe je het eet.

Gezellig samen aan tafel genieten van je eten!

Natuurlijke producten Bij het kiezen van de voeding raadt Jansen aan goed te kijken naar natuurlijke producten. “Dit eetpatroon bestaat uit eerlijke en herkenbare producten, de basis is verse groenten en fruit en daar is weinig aan bewerkt of verprutst. Behalve groenten eet je noten, zaden, volkoren producten en twee keer per week vis en af en toe vlees. Kies daarbij vlees waarvan je weet waar het vandaan komt en wat het dier heeft gegeten. Met vis mag je losgaan, de meervoudige vetzuren van omega 3 zijn supergezond voor hart- en bloedvaten.”

De klassieke mediterrane keuken staat voor weinig zuivel, amper suiker en veel peulvruchten. En vergeet niet specerijen en verse kruiden te gebruiken. “Die bevatten polyfenolen: antioxidanten die je lichaam beschermen tegen schadelijke vrije radicalen en ze werken ontstekingsremmend – handig voor mensen met diabetes. Tot slot is een van de gezondste schakels uit de mediterrane keuken: olijfolie! Vooral de extra vierge variant, die bestaat voor zeventig procent uit enkelvoudig onverzadigde vetzuren en weer die handige polyfenolen.” De grootste succesfactor van deze leefstijl is dat het geen heilig moeten is. Cardioloog Jansen: “Door in het weekend of op een feest de touwtjes te laten vieren, houd je dit dieet langer vol. De dag erop trek je de touwtjes gewoon weer aan. Genieten staat voorop. En dat kun je goed gebruiken bij een aandoening als diabetes.”

Meer informatie Diabetesvereniging Nederland (DVN) zet zich al meer dan 75 jaar in voor goede zorg en voluit leven met diabetes. Lees meer over diabetes en DVN op: www.dvn.nl Lees meer in Diabc, het magazine van Diabetesvereniging Nederland

C R ED I T S : G A B R I EL L A C L A R E M A R I N O

Sabich met gegrilde aubergine, gekookt ei en Hoemoes Spicy Mango!

Vier de zomer met Maza!

Lekkere Hoemoes met mango en habanero peper.

Hoemoes met pit! Haal het zonnetje in huis!

Ga voor meer zomerse recepten naar www.maza.nl.

@masmasmaza

Advertorial

Mannenkliniek De Boer zorg vergoed uit het basispakket (1e lijn)

De man en zijn testosteron ‘Ik mis de laatste tijd de fut en energie om iet te ondernemen en het kost me dan ook meer moeite om het initiatief daarvoor te nemen, depressief ben ik niet, maar het is niet meer zoals vroeger. Ook is de energie voor de seks sterk achteruitgegaan terwijl we vroeger een bloeiend seksleven hadden. Ik ben dan wel iets ouder, maar het is toch opvallend.’

H

erkent u deze beschrijving bij uzelf dan kan het heel goed zijn dat er een tekort aan testosteron in het spel is gekomen.

dr. L.J. (Bert-Jan) de Boer Mannenarts en medisch seksuoloog FECSM Mannenkliniek De Boer Bilthoven

Bij een testosterontekort vermindert of verdwijnt het seksueel verlangen, de energie en de spieren nemen af en soms wordt bij mannen die deze klachten hebben het stempel ‘depressie’ opgeplakt maar dat is schijn. Natuurlijk kan er sprake zijn van een depressie, maar dan moet er ook pertinente somberheid bestaan en minder zin om te leven en gepaard gaan met zware gedachten.

De testosteron voor de man Testosteron is een belangrijk stofje voor de man, die niet alleen seksuele gevoelens helpt ontstaan maar er ook voor zorgt, dat een man zich ook lekker voelt. Het wordt voornamelijk in de testikels geproduceerd en neemt in de puberteit in hoeveelheid toe wat secundaire geslachtskenmerken opwekt, zoals beharing, zware stem, groei van de testikels en spiergroei en ook voor stevige botten zorgt. Het wordt aangestuurd door de hypofyse in de hersenen.

“ De hoeveelheid testosteron neemt toe tot in de dertiger jaren van het leven en daalt daarna weer langzaam met 1 a 2 % per jaar. ” Omdat er zoveel testosteron wordt gemaakt, merk je daar meestal niets van tot na het 50ste jaar en dan kunnen langzaam klachten ontstaan, zoals seksuele klachten en afname van de spieren en energie. Een laag testosteron is ook direct gerelateerd met een kortere levensverwachting, dus het aanvullen van testosteron kan nuttig zijn.

Hoe kun je die achteruitgang van het testosteron tegengaan Vooral door gezond leven, goede voeding en niet teveel stress, maar ook door weerstandstraining zoals trainen op de sportschool kan het testosteron langer hoog blijven. Als eenmaal een drempel is gepasseerd dan ontstaan de klachten.

Bij de behandeling zal in eerste instantie de energie weer wat terugkomen en pas na heel lange behandeling komt de seksualiteit ook weer wat terug. Het nadeel ervan is dat je wel afhankelijk wordt van testosterontoediening omdat door toediening, van buitenaf, de eigen productie in de testikel daalt. Er is immers dan genoeg testosteron in het lichaam. Ook de kwaliteit van het zaad neemt erbij af.

Bij kinderwens is het niet aan te bevelen direct testosteron toe te dienen en zal eerder de hypofyse gestimuleerd worden om de testikels aan te zetten tot de productie van goede kwaliteit zaad.

Als er teveel testosteron in het bloed komt kan dat leiden tot bijwerkingen, zoals te dik bloed omdat het beenmerg waar het bloed wordt aangemaakt ook wordt gestimuleerd om meer rode bloedcellen aan te maken.

Hulp Het advies is om bij genoemde klachten naar de dokter te gaan en om een testosterontest te vragen. Bij een afwijkende uitslag helpt het als een deskundig arts, bijvoorbeeld een endocrinoloog of medisch seksuoloog FECSM daarover een oordeel geeft en een behandelvoorstel doet.

MEER INFO | www.dbmgz.nl | 030 662 8327 contact@dbmgz.nl

de boer

mannen GEZONDHEID & ZORG

Dr. de Boer behandelt ook: Erectiestoornissen Vroege, trage of geen ejaculatie Libidostoornissen Obstructieve - en overactieve blaas Bekkenbodemklachten

Als klachten zich voordoen, kan door bij herhaling een bloedtest doen naar het testosteron niveau de waarde bepaalt worden. Het is goed te weten of de capaciteit van de testikels te klein is (geworden) of de aansturing van de hypofyse niet goed werkt. Als de capaciteit van de testikels te klein is, zal de hypofyse juist harder signalen sturen om te testikels te activeren, door afgifte van een aansturingshormoon. Bij de achteruitgang die te maken heeft met de natuurlijke levensloop is er geen verhoogd aansturingshormoon meer, het wordt allemaal minder.