Zicht & Gehoor

ZICHT & GEHOOR

Verminderd zicht in het vizier krijgen

“Dat Evi altijd veilig in de buurt van me bleef lopen, zag ik meer als karakter van mijn kindje”, vertelt Irma over haar dochter, “dat associeerde ik niet met slecht zicht.” Bij haar oogcontrole op het consultatiebureau bleek dat Evi last had van slecht zien.

Na een doorverwijzing constateerde Evi’s orthoptist dat haar linkeroog er slecht aan toe was. Zij kreeg met drie en een half jaar een bril aangemeten en er werd een occlusietherapie afgesproken: Evi moest haar betere oog af gaan plakken met een oogpleister. “Dat ik er niks van gemerkt heb vind ik het ergste”, zegt Irma, “zelf heb ik ook lenzen, dus een dochter met een bril verbaast me niet.”

Volgens Irma lijkt de meest gestelde vraag van de afgelopen jaren wel: “Wanneer mag de pleister eraf?” Toch is voor haar dochter Evi het ‘plakken’ nooit een probleem geweest. Ze is er heel gemakkelijk in en wil haar oogpleister juist op naar school. “Op school heeft ze meer afleiding en lijkt voor haar

de tijd sneller te gaan. En nu ze zelf klok kan kijken, vraagt ze gelukkig niet meer wanneer hij eraf mag.”

Haar eerste pleister gaf irritatie op de huid. Nu Evi extra zachte pleisters gebruikt, is dat probleem over. Evi kreeg in het begin pleisters die ze te meisjesachtig vond. Ronja, haar orthoptist, gaf haar daarna pleisters met een ander motief erop. Deze stoere plaatjes kon Evi veel beter waarderen. Evi heeft problemen met beide ogen en draagt ook een bril. “Ze heeft haar nieuwe bril zelf uit mogen zoeken” aldus Irma, “een petrolkleurige bril, niet te meisjesachtig. Net als de kleding die ze het liefste draagt: stoer. En die bril zet ze bij het wakker worden als eerste op en draagt ze de hele dag tot het slapen gaan.”

i Meer informatie over een lui oog?

Ga naar www.orthoptie.nl/aandoeningen/lui-oog

Sensitive en restvrij: ondanks de goede hechting gemakkelijk verwijderbaar

Hypoallergeen en huidvriendelijk: voor

kinderhuid

Ergonomisch en soepel: voor elk ooggebied

Ademend en zacht: van duurzaam bamboevlies

Lezen kan altijd!

Veel mensen gaan er graag voor zitten. Voor een goed boek of hun favoriete tijdschrift. Maar wat doe je als het lezen niet meer gaat door slechter zicht of omdat het vasthouden van boeken moeite kost? Dan is er Passend Lezen; een bibliotheek vol gesproken boeken, kranten en tijdschriften.

De collectie van Passend Lezen bevat ruim 87.000 gesproken boeken, 1000 hoorspelen en meer dan 200 hoorcolleges. Daarnaast zijn er ook boeken in grootletter en braille. Van streekromans tot detectives en van klassiekers tot de nieuwste bestsellers. Ook bijna alle landelijke en regionale dagbladen en populaire tijdschriften zijn te beluisteren of digitaal te lezen bij Passend Lezen. Er is dus voor ieder wat wils.

Voor wie?

Passend Lezen is dé bibliotheek voor iedereen met een leesbeperking zoals mensen die blind of slechtziend zijn. Maar ook voor iedereen met dyslexie, TOS of ADHD, mensen met een fysieke beperking (bijvoorbeeld reuma, MS of Parkinson) of cognitieve beperking (bijvoorbeeld afasie of een verstandelijke beperking). De collectie is ook voor mensen die te maken hebben met de gevolgen van niet aangeboren hersenletsel.

Gemakkelijk, altijd en overal Luisteren naar gesproken lectuur kan op verschillende manieren. Digitaal via de website of via de gratis app ‘Passend Lezen’ voor de telefoon of tablet. Wil je wel lezen maar lijkt het bestellen je lastig? Geen probleem! Je kunt op basis van je voorkeuren automatisch nieuwe boeken op je digitale boekenplank geplaatst krijgen. Zo heb je altijd een goed verhaal in huis!

Lidmaatschap

Volwassen klanten betalen jaarlijks contributie. Het lidmaatschap voor kinderen tot 18 jaar is gratis. Lid worden kan gemakkelijk op www.passendlezen.nl

Meer informatie

Meer weten over Passend Lezen? Vraag gratis informatiemateriaal aan via www.passendlezen.nl of bel naar 070 338 15 00.

“ Ik luister nu naar boeken, maar noem het nog steeds lezen.”

Met lede ogen aanzien:

neem droge ogen

niet voor lief

Droge ogen, het klinkt als iets onschuldigs. Maar het kan een ziekte zijn die je leven flink op z’n kop zet. “Er zijn meestal wel passende behandelingen, als de patiënt maar gehoord wordt”, vertelt Jelle Vehof.

Het is een serieuze aandoening die niet altijd als zodanig herkend wordt”, vertelt Jelle Vehof, oogarts, onderzoeker en oprichter van Droge Ogen Kliniek Nederland. “Daarom heet het ook dry eye disease in het Engels, het is een ziekte. Ik heb veel onderzoek gedaan naar de impact van droge ogen op het leven van de patiënt. De impact kan enorm zijn: het zicht is wazig, er zijn klachten van irritatie en pijn. Het beperkt het sociale leven en patiënten ervaren hinder op het werk. Daardoor worden ze veel minder productief.”

ONBEGREPEN ZIEKTE

Maar wat ís het nou precies, dry eye disease? “Het komt erop neer dat de traanfilm niet goed werkt”, legt Jelle uit. “Dat leidt tot een droog oogoppervlak, en dat is het meest gevoelige deel van het lichaam.” Het kan ingewikkeld zijn om aan te tonen wat er precies misgaat bij het aanmaken van traanvocht: “Je moet daar echt de tijd voor nemen, maar dat gebeurt niet overal. Patiënten lopen vaak al jarenlang met de klachten rond voordat ze hulp vragen. Op een gegeven moment gaan ze naar de huisarts. Deze heeft echter niet de apparatuur om goed te kunnen behandelen. De patiënt wordt doorgaans naar huis gestuurd met een kunsttraan, maar dat helpt lang niet altijd. Uiteindelijk worden patiënten dan doorgestuurd naar de oogarts of optometrist, alleen daar is niet altijd genoeg tijd voor een gedegen onderzoek.”

Om tot een goede diagnose en behandeling te komen, heb je tijd, aandacht, expertise en goede apparatuur nodig. Vehof: “We moeten ontdekken waardoor de klachten precies ontstaan. Daarom werk ik altijd met een uitgebreide vragenlijst om risicofactoren in kaart te brengen, zoals make-up, schermgebruik of bepaalde medicijnen. Als we die informatie hebben, gaan we het oog uitgebreid onderzoeken. We bekijken de slijmvliezen, de binnenkant

van de oogleden, de oliekliertjes en hoe het vocht over het oog beweegt. Hoe vollediger en objectiever je het bekijkt, hoe meer informatie je hebt over welke behandeling het beste past.”

DROGE OGEN APP

Er is dus veel informatie nodig. Daarbij kan de patiënt zelf al helpen door vragen in een nieuwe Droge Ogen App in te vullen. Vehof: “Voor een goede behandeling is het belangrijk om inzichtelijk te hebben wat de mogelijke oorzaken zijn. Het is vaak een optelsom van talloze factoren die met je medische voorgeschiedenis, leefstijl en omgevingsfactoren te maken hebben. Maar het is tijdrovend om aan iedere patiënt vragen te stellen over al deze risicofactoren. Het handige van de app is dat de patiënt zelf thuis heel veel kan beantwoorden. Je krijgt dan in de app gelijk advies over hoe je zelf al kunt proberen de klachten te verlichten. Ook kun je de resultaten uit de app aan je behandelaar laten zien. Dat is nuttige informatie die je sneller bij de juiste diagnose en behandeling brengt.”

En als je dan weet waardoor het misloopt, is er veel aan de klachten te doen. “Een kunsttraan helpt vaak wel iets, maar het kan soms zoeken zijn naar de best werkende”, zegt Vehof. “Er zijn wel honderd verschillende soorten. Ook zijn er behandelingen zoals lichttherapie, medicijnen voor herstel van het oogoppervlak of het schoonmaken van de oogleden. De patiënt kan in de app per dag bijhouden wat de klachten zijn. Als je systematisch de mogelijke verschillende behandelingen langsgaat, zien wij dat 90 procent van de patiënten uiteindelijk duidelijke verbetering ervaart.”

Dus, heb je last van droge ogen? Neem je klachten dan serieus, benadrukt Vehof. “Download de app alvast. Beantwoord de vragen en ga ermee naar je oogarts of optometrist. De oplossingen kunnen soms best simpel zijn, maar bij veel patiënten wordt hier vaak gewoonweg niet de tijd en moeite voor genomen. Ik zie hier mensen die dankbaar en ontroerd de kliniek verlaten omdat er eindelijk serieus iets aan de klachten wordt gedaan.”

Vanaf 29 maart is de app te downloaden op alle devices!

JELLE VEHOF Oogarts, onderzoeker en oprichter van Droge Ogen Kliniek Nederland

GESCHREVEN DOOR: PAULIEN DERWORT

“De impact kan enorm zijn: het zicht is wazig en er zijn klachten van irritatie en pijn”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door:

FOTOCREDITS: UNSPLASH

Gehoorschade:

wél te voorkomen, niet te genezen

De tijd dat oordopjes en gehoorbescherming een unicum waren of als ‘niet cool’ werden beschouwd, ligt achter ons. Gelukkig maar, want gehoorschade is onomkeerbaar. Mark van Dijk van Vereniging GAIN over gehoorbeschadiging.

GEHOORVERLIES, IS DAT NIET IETS VOOR

OUDE MENSEN?

“Minder goed horen kan zich voordoen met het verstrijken van de jaren, als een echte ouderdomskwaal. Maar uit onderzoek blijkt dat zo’n 1,2 miljoen veertigplussers in Nederland ernstig gehoorverlies hebben. Dat is vaak het gevolg van harde muziek tijdens concerten, festivals en events. Maar denk ook aan (werk) situaties en plekken waar het aantal decibel of schadelijke frequenties veel te hoog is. Zoals tijdens vliegen of motorrijden, in de industrie en in fabrieken.”

WAT IS DE IMPACT VAN GEHOORVERLIES?

“Die is groot. Men kan in een isolement terechtkomen. Want wie minder goed hoort, staat minder in verbinding met anderen. Plus dat het ook veel energie kost en je concentratie significant achteruit gaat. Daarbij kan gehoorverlies in combinatie met langdurige stress of continue geluidsoverlast zich ontwikkelen tot tinnitus. Constant een ruis of piep in je oor, dat beïnvloedt je leven enorm. Helaas is de verwachting dat steeds meer jongeren hier last van gaan krijgen.”

WELKE TABOES BESTAAN ER NOG ROND HET GEBRUIK VAN GEHOORBESCHERMING?

“Het is absoluut niet raar of stigmatiserend als je ergens met oordoppen rondloopt, omdat het aantal decibellen veel te hoog is. Want je hebt maar één

paar oren; één keer goed beschadigd is beschadigd voor de rest van je leven. Gehoorschade is onomkeerbaar. Wél is het zo dat mensen zich vaak schamen voor gehoorverlies of -schade. En telkens maar ‘wat zeg je’ of ‘huh?’ moeten zeggen, kan heel vervelend zijn. Plus dat je niet meer mee komt met gesprekken.”

WAT KUNNEN WE DOEN OM SCHADE AAN

ONS GEHOOR TE BEPERKEN?

“Draag gecertificeerde gehoorbescherming met een filter of een custom oordop, zodat je weet dat het tot de juiste hoeveelheid decibel dempt. Daarbij is het slim om oordoppen een half uur vóór je ze daadwerkelijk nodig hebt al in te doen. Dit zodat je oren en hersenen zich kunnen aanpassen. Laat je verder goed informeren bij een audicien of een specialist en kies passende gehoorbescherming voor jouw situatie. Een heavy metal concert vereist bijvoorbeeld oordoppen met een zwaardere demping dan voor een jazz-avond. Noise cancelling headphones zijn ook een aanrader, want die dempen overmatig geluid. Maar ook daarbij geldt: zet het volume niet te hard.”

WAT ZOU JE MENSEN NOG MEE WILLEN

GEVEN?

MERK JE ALS BESTUURSLID VAN VERENIGING GAIN – DIE ZICH INZET VOOR EEN BETER HORENDE SAMENLEVING – DAT MENSEN ZICH MEER BEWUST ZIJN VAN HET BELANG VAN GEHOORBESCHERMING?

“Absoluut. Steeds vaker hoor je ouders tegen hun kinderen zeggen: prima als je naar een festival gaat, maar je gebruikt wel gehoorbescherming. Bovendien neemt het aantal Nederlandse artiesten toe dat openlijk uitkomt voor hun gehoorschade of tinnitus. Dat creëert meer awareness over de risico’s van gehoorschade.”

“Wees je bewust dat je bij 85 decibel of meer al risico loopt op gehoorschade. Een drukke kroeg of juichen in een voetbalstadion heeft al snel dat volume. Tot slot: realiseer je dat goede gehoorbescherming niet ten koste gaat van de beleving. Integendeel! Je hebt juist meer energie en kunt beter met je omstanders communiceren. Kortom, je ontneemt jezelf niks als je de juiste gehoorbescherming gebruikt!”

i Op zoek naar een guideline om je gehoor te beschermen, dan wel te verbeteren? Op www.vereniginggain.nl vind je een hoorkaart met handige tips voor iedere situatie.

GESCHREVEN DOOR: LISETTE JONGERIUS

“Wees je bewust dat je in een drukke kroeg of voetbalstadion al risico op gehoorschade loopt”

MARK VAN DIJK Vereniging GAIN

Digitalisering hoorzorg verlaagt de drempel naar een hoortoestel

Een hoortoestel krijgen is misschien niet iets om naar uit te kijken. Toch wordt met de digitalisering van de hoorzorg het aanmeten van hoortoestellen makkelijker en minder spannend.

Jeff Duyndam is KNO-arts en behandelt onder andere oorproblemen bij kinderen en volwassenen. “Gehoorverlies kom ik dagelijks tegen. Dat kan ontstaan vanwege slijtage en ouderdom, maar het komt ook voor bij jonge mensen, bijvoorbeeld bij een ontsteking of een beschadiging aan het trommelvlies.” Duyndam ziet in zijn praktijk patiënten die door de audicien zijn doorgestuurd. “We beoordelen dan de uitwendige gehoorgang, het trommelvlies en het middenoor en als die al gedaan zijn, doen we de gehoortest. Andersom verwijzen wij patiënten door naar de audicien als zij gehoorverlies hebben dat past bij de leeftijd. Dan kan een hoortoestel uitkomst bieden.”

ONTERECHTE KOUDWATERVREES

Een hoortoestel heeft ten onrechte vaak het imago van een groot en log apparaat achter het oor, maar dat beeld klopt allang niet meer. Apparaatjes worden steeds kleiner en vernuftiger, het zijn bijna ‘gadgets’ die ook kunnen vertalen of waarmee je zelfs kunt bellen. Duyndam: “Een bril is een volledig geaccepteerd hulpmiddel, maar een hoortoestel nog niet. Als iemand toe is aan gehoorondersteuning is er vaak koudwatervrees: ‘O jee, ben ik nu echt oud?’ Daarom lopen veel te veel mensen onnodig lang rond met gehoorverlies.”

Eén van de voordelen van digitalisering in de hoorzorg is dat je op afstand het gehoor kunt meten met een app. Je kunt zelf online een mooi toestel uitzoeken en die thuis, op afstand, met de audicien testen en instellen. “Het is fijn om in een thuissituatie te testen. Het scheelt weer

een ritje naar de audicien en het is drempelverlagend.” Het meten van het gehoor en het instellen van het apparaat gaat wel met behulp van een audicien, maar die kan op afstand meekijken. “Dit is een ideale oplossing voor mensen die digitaal vaardig zijn en ‘normaal’ gehoorverlies hebben. Je moet zelf het toestel kunnen aanpassen. Lukt dat niet, dan kun je alsnog een fysieke afspraak maken in de winkel.”

FINANCIEEL TOEGANKELIJKER

Een ander voordeel van digitalisering is dat het snijdt in de kosten. Winkels die niet open hoeven, omdat veel op afstand geregeld kan worden: dat scheelt geld. Duyndam: “Ik zie vaak patiënten die bij een audicien een fantastisch toestel hebben gevonden dat precies bij ze past, maar wat ze niet kunnen betalen omdat het niet wordt vergoed door de verzekering. Dat voelt oneerlijk. Digitalisering maakt ook dit soort hoge categorie toestellen bereikbaar voor een grotere groep.”

Overigens blijven de traditionele audiciens en de KNO-arts gewoon bereikbaar. “Voor mensen met complex of atypisch gehoorverlies blijft de traditionele audicien favoriet. En ook de samenwerking tussen de KNO-arts en audicien blijft bestaan. Maar voor patiënten van 60 of 70 jaar met ‘normaal’ gehoorverlies biedt digitalisering veel voordelen. De toestellen worden steeds kleiner en fijner en met digitalisering krijgt de patiënt een gevoel van regie: je kunt zelf het toestel aanpassen of even een batterijtje vervangen.”

JEFF DUYNDAM KNO-arts

*Kortingscode is eenmalig te gebruiken bij een besteding boven de €25,- en is geldig tot 30 juni 2023.

Phonak Audeo Lumity L90-R

GESCHREVEN DOOR: PAULIEN DERWORT