mei
De Generaal Rijswijk
1
2
Voormalig Belastingkantoor wordt lichtbaken met unieke woningen Het oudste Jackblockgebouw van Nederland, het voormalige hoofdkantoor van de Belastingdienst, is getransformeerd tot woongebouw ‘De Generaal’. Op initiatief van Aertgeerts Bouwgroep heeft Mei architects and planners een inventief plan ontworpen om deze centraal gelegen kantoortoren te transformeren tot een royaal, flexibel en duurzaam woongebouw met zowel huur- als koop appartementen voor een mix aan bewoners, van jonge mensen tot senioren. Een nieuwe inventieve glazen gevel met verdiepingshoge ramen en expressieve balkons geeft het gebouw een krachtige uitstraling en biedt de bewoners uitzonderlijk comfort en een verbluffend uitzicht over de regio. Dit gidsje geeft informatie over de historische context, het ontwerp, bouwproces en eindresultaat van De Generaal. Veel leesplezier!
opdrachtgever: Aertgeerts Bouwgroep, IBB Kondor, KondorWessels Projecten architect: Mei architects and planners constructeur: IMD Raadgevende Ingenieurs uitvoering: IBB Kondor bouwfysica: Peutz locatie: Steenvoordelaan, Rijswijk programma: 200 appartementen, 23.631 m2 BVO realisatie: maart 2021 fotografie: Laurens Kuipers en Ossip van Duivenbode 3
Geschiedenis Het eerste Jackblockgebouw van Nederland
4
Het voormalige kantoorpand aan de Steenvoordelaan in Rijswijk is ontworpen door Jan Lucas van Lucas & Niemeijer. De eerste gebruiker van het gebouw was het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk in 1966. Later trokken de Belastingdienst en de FIOD in het gebouw. De Generaal is gebouwd volgens een zeer vernieuwende betonbouwconstructie, het zogenaamde Jackblocksysteem. Een ‘Jackblockgebouw’ wordt omgekeerd gebouwd. Men begint bij de dakverdieping die vervolgens via hydraulische vijzels omhoog geduwd wordt. Verdieping na verdieping wordt zo gebouwd en opgevijzeld totdat het bouwwerk op hoogte is. De Generaal is het eerste gebouw in Nederland dat middels het Jackblocksysteem is gebouwd. Momenteel zijn er in Nederland slechts 10 gebouwen die volgens deze methode zijn gebouwd. In de fietsenkelder van De Generaal zijn de originele details, de kenmerken van dit systeem (De Jack blocks) ook na de transformatie in het zicht gelaten.
5
6
Van gesloten kantoorgevel naar maximaal transparante glazen huid De argumenten voor het behoud en herontwikkeling van het bestaande kantoorgebouw waren even simpel en ijzersterk. Naast de cultuurhistorische waarde van het Jackblockgebouw boden de plek, het volume en de ontsluiting goede uitgangspunten. Daarnaast boden de kollommenstructuur en de verdiepingshoogte van ruim 3 meter veel flexibiliteit. Zonder al te grote ingrepen konden woningen van diverse afmetingen gecreëerd worden. De grootste uitdagingen zaten hem in de huid van het bestaande gebouw: een hoge borstwering, nauwelijks te openen delen, geen buitenruimtes en een relatief gesloten en slecht geïsoleerde gevel. Dit leidde tot de rigoureuze beslissing om de bestaande gevel volledig te verwijderen. Tijdens het constructief onderzoek van het gebouw bleek dat de omtrek van de kelder onder het gebouw groter was dat de omtrek van de bestaande toren. Hierdoor was het mogelijk om het gebouw op te dikken en daarmee vierkante meters woonoppervlak op de verdiepingen erboven toe te voegen. De buitenschil van de bestaande kantoortoren is volledig verwijderd en vervolgens zijn de bestaande verdiepingsvloeren verlengd. Om de verlengde vloerranden heen, is een nieuwe huid van glas aangebracht. Deze nieuwe gevel, met glazen puien van vloer tot plafond, is geconstrueerd met gebruik van eenzelfde type kozijnprofiel voor zowel de horizontale schuiframen ter plaatse van de balkons, als de verticale schuifpuien, erkers en vast glas. Het herkenbare verloop van smalle en brede balkons zorgt voor een tussenschaal, die de hoogte van de toren verbindt met het maaiveld. De horizontaliteit van de uitstekende balkons loopt overhoeks door in het gebruik van kleine en grote vensters. De combinatie met de dieptewerking van erkerramen resulteert in een subtiele tactiliteit in de gevel. Tegelijkertijd draagt de expressiviteit van de balkons bij aan een sterke uitstraling, die refereert aan de naoorlogse architectuur. Het resultaat is een krachtig, karaktervol en maximaal transparant woongebouw, dat zowel in woonproduct als in uitstraling een verrijking is voor Rijswijk.
a | bestaande gevel verwijderen
b | opdikken en aanhangen balkons
C | woningindeling
d | nieuwe glazen gevel met buitenruimtes
7 De Generaal
8
9
DE N IS HU
N AG DELAA HA TE LAN
AUTO 15 min TREIN 15 min
R
EE
RM
TE
AUTO 15 min
AN ELA
RD OO
V EN STE
E ZO
IS TE HU D LAN
HU
IS
N ELAA
APOTHEEK
TE
LA
ND
EL
AA
N
BASISSCHOOL
AL
RA
NE
GE
N
AA
RL
OO
SP
TREINSTATION LOPEN 5 min
HU
IS
STANISLAASCOLLEGE
H&M
HOOGVLIET
O VO
EN
STE
N
RLAA
SPOO
AN LA
E RD
RAAL
GENE
BIBLIOTHEEK
MEDIA MARKT
ALBERT HEIJN
MC DONALD’S
IS HU TE EL ND
LA GEMEENTE RIJKSWIJK
N
AA
BASISSCHOOL
AN
ELA RD
O VO
EN
STE
M DA
ER TT
RO
R'DAM/THE HAGUE AIRPORT AUTO 20 min
AUTO 20 min TREIN 25 min
SNELWEG A4 AUTO 5 min
Luchtfoto van de oude situatie: De Generaal met daarachter het winkelcentrum In De Bogaard
10
TE
LA
ND
EL
AA
N
DE
LF
T
AUTO 15 min TREIN 10 min
Een nieuwe identiteit voor Rijswijk
Het woonproduct in Rijswijk kenmerkt zich door een veelheid aan eengezins-rijwoningen en galerijflats. Veelal gebouwd in de jaren 60/70, opgetrokken uit baksteen, met relatief gesloten gevels. De Generaal ligt aan de voet van een jaren 60 winkelcentrum, dat in de komende jaren herontwikkeld zal worden. Bij de transformatie van De Generaal is gekozen om een optimistisch tegengeluid te bieden voor het huidige woningaanbod in Rijswijk, waarmee een nieuwe tijd wordt ingeleid.
Weids uitzicht vanuit De Generaal
11
Station Rijswijk
Leiden
Park Leeuwenbergh
Rijswijkse bos
Den Haag
Strand Juliana park
Zuidpark
Bestaande woningtypologieën kenmerkend voor Rijswijk: eengezinswoningen en galerijflats
12
13
Uniek woonproduct
14
De Generaal biedt ruimte aan bijna 200 woningen met portiekontsluiting, met oppervlaktes variërend van 70 tot 100 m2 verdeeld over 17 bouwlagen. Het gebouw bestaat voor 1/3 uit koopen 2/3 huurwoningen. Het betreft twee- en driekamerappartementen voorzien van veel comfort en individuele ruime balkons. Met een verdiepingshoogte van 3 meter en glas van vloer tot plafond hebben de appartementen een unieke ruimtelijke kwaliteit gekregen. Met verdiepingshoge ramen van plaatselijk 5 meter breed, zonder tussenstijlen, genieten de bewoners van een fascinerend uitzicht van Rotterdam tot aan de zee. De Generaal biedt met deze eigentijdse appartementen voor jonge stellen en senioren een uniek en nieuw woonproduct voor Rijswijk. Een deel van de begane grond is bestemd voor commerciële voorzieningen, zoals een horecagelegenheid. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijk en actieve plint die zorgt voor een verbetering van de openbare ruimte en de aansluiting op de omgeving. In de bestaande kelder zijn de individuele bergingen en een collectieve fietsenstalling gerealiseerd.
15
16
De Generaal X Conny Janssen Danst
Na de oplevering van De Generaal gaf Conny Janssen Danst een unieke performance in één van de appartementen van het getransformeerde gebouw. De samenwerking tussen Mei architects en Conny Janssen Danst was een ode aan de culturele sector, die hard is getroffen tijdens de coronacrisis. Tijdens een improvisatiesessie brachten de dansers de ruimte tot leven. De Generaal toonde zich met de overdadig grote raampartijen en het verbluffende uitzicht de perfecte setting voor de haast filmische dansbewegingen van de professionele dansers. Scan onderstaande QR-code om de video direct te bekijken, of ga naar: vimeo.com/meiarch/generaalcjd
17
18
19
The Making Of
20
21
22
Mei architects and planners Mei architects and planners realiseert toonaangevende projecten in binnen- en buitenland. Aan de basis van ons werk ligt respect voor de omgeving: voor de historie van de plek, de huidige context en toekomstige leefomgeving. Vanuit onze expertise op het gebied van herbestemming, nieuwbouw en stedenbouwkundige strategie, werken we aan ontwerpen die de gebruiker centraal stellen. Onze uitgesproken gebouwen hebben een eigen verhaal, wat de betrokkenheid bij het gebouw en verbondenheid tussen gebruikers vergroot. Met creativiteit, vakkundigheid en lef introduceren we vernieuwende technische toepassingen en gebruiksconcepten, die bijdragen aan de sociale en ecologische duurzaamheid. Mei is opgericht door Robert Winkel, die het bureau samen met Michiel van Loon, en Robert Platje leidt. Gevestigd in Rotterdam werken we met een ambitieus, internationaal team aan opdrachten in onder andere Nederland, Frankrijk, Duitsland, Rusland en Noorwegen. De bureaustructuur is gebaseerd op de kennisdivisies Gebouwtransformatie, Nieuwbouw en Stedenbouw, waarbinnen onderzoek gestuurd wordt en kennis geborgd. Om denk- en daadkracht verder te vergroten, zoekt Mei samenwerking met verschillende partijen uit het veld, van experts op het gebied van stadsnatuur tot de bouwmaterialenindustrie. Het werk van Mei is veelvuldig gepubliceerd en bekroond. Mei is bekend van herbestemmingsprojecten zoals Fenix I en Jobsveem in Rotterdam en het Kaaspakhuis in Gouda, en nieuwbouw zoals de Schiecentrale 4B en het McDonald’s paviljoen aan de Coolsingel in Rotterdam. Met het ontwerp en de ontwikkeling van SAWA, een volledig houten woongebouw in Rotterdam, toont Mei zich voorloper op het gebied van toekomstbestendige, natuurinclusieve woningbouw. Op stedenbouwkundig niveau is Mei gespecialiseerd in complexe binnenstedelijke en herbestemmingsopgaven. Mei ontwerpt dynamische masterplannen voor onder andere het terrein van de voormalige zijdefabriek in Naro-Fominsk (RU), de OPG-locatie in Utrecht en het Kabeldistrict in Delft.
mei
Schiecentrale Rotterdam - kantoor Mei architects and planners, photography: Ronald Tilleman
23
Mei architects and planners Schiehavenkade 150 3024EZ Rotterdam +31 10 425 22 22 www.mei-arch.eu version 11.2021 meiarch mei_architects_and_planners Mei architects and planners
