MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Aylık Göstergeler Haziran 2013 / Yayın No: 2013-10
01
B.Y.S. Makine ve Teçhizat ile Metal Eşya Sanayi (Makine ve Teçhizatı Hariç) ihracatı arttıran sektörler arasında yer alırken; ana metal sanayinde azalış devam etti 04 Asya, Afrika ve Amerika ülkeleri ihracatı geçen yılın üzerinde yer alırken; Avrupa ülkeleri azalışa geçti 05
Serbest Bölge’de istihdam ve firma sayısındaki artış, ticaret hacmine yansımadı 10 İlimizdeki yabancı sermayeli şirketlerde Yakın ve Ortadoğu sermayeliler yoğunlukta 11 Organize Sanayi Bölgesinde enerji tüketimindeki yukarı yönlü hareketlilik devam ediyor 15 2013 Akdeniz Oyunları otellerdeki doluluk oranındaki artışta etkili oldu 16 Protesto edilen senet tutarı yılın en yüksek seviyesinde 17 KOBİ’lere kullandırılan kredilerin takibe dönüşüm oranı arttı
DIŞ TİCARET TÜİK tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2013 yılı ilk yarısında Mersin hinterlandı kapsamında gerçekleştirilen ihracat, önceki yıla göre %6 artarak 4 milyar $'a; ithalat ise %6 artarak yaklaşık 7,3 milyar $'a yükselmiştir. 2012 yılı Ocak-Haziran döneminde %55 olan ihracatın ithalatı karşılama oranının 2013 yılında da aynı kaldığı görülmektedir. Dış ticaret hacmi ise geçen yıla göre %6 artarak yaklaşık 11,3 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde Türkiye’de gerçekleştirilen ihracatın %5’i, ithalatın ise %6’sı Mersin hinterlandından yapılmıştır. Yılın altı aylık döneminde Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracat, 2012 yılına göre %9 artarak 714 milyon $’a, ithalat ise %2 artarak 587 milyon $’a yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı %113’den %122’ye yükselirken; dış ticaret hacmi ise %6 artarak 1,3 milyar $’a yükselmiştir. İhracattaki gelişmeler sektörel olarak incelendiğinde; ihracat artışında etkili olan ve net ihracatta önemli payı olan sektörlerden; metalik olmayan diğer mineral ürünlerin 2013 yılı ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre arttığı ancak yılın ikinci çeyreğinde Haziran ayındaki azalışın etkisiyle artış hızını kestiği; metal eşya sanayi (makine ve taçhizatı hariç) ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat sektörlerinde yılın ilk çeyreğindeki artışın, ikinci çeyrekte hızını arttırmaya devam ettiği görülmektedir. Net ihracatçı sektörler arasında yer alan ana metal sanayi sektörünün ise 2013 yılının ilk yarsında geçen yılın altında bir seyir izleyerek %51’lik azalış kaydettiği gözlenmiştir. İthalattaki gelişmelere sektör bazında bakıldığında; ithalat artışında payı olan gıda ürünleri ve içecek sektöründe yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre önemli artış kaydederken Nisan ayındaki gerilemenin etkisiyle yılın ikinci çeyreğinde yavaşladığı, metal eşya sanayinin yılın ilk çeyreğindeki artışın, Mayıs ve Haziran aylarında ivme kazanmasıyla ikinci çeyrekte de devam ettiği; net ithalatçı sektörler arasında yer alan kimyasal madde ve ürünlerin ise yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemi ile yaklaşık aynı seviyelerde gerçekleşse de, ikinci çeyreğinde Nisan ve Haziran aylarındaki hızlı artışla önceki yılın aynı döneminin üzerinde bir seviyeye ulaştığı gözlenmiştir.
Dış Ticaret Göstergeleri* 2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
74.298
75.231
%1
117.395
125.837
%7
3.794
4.010
%6
652
714
%9
6.862
7.255
%6
2012 Ocak-Haziran İhracat (Milyon $) İthalat (Milyon $)
Türkiye Mersin Hinterlandı
İhracat (Milyon $)
Mersin Firmaları Mersin Hinterlandı
İthalat (Milyon $)
Mersin Firmaları Türkiye Mersin Hinterlandı
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
Karşılama Oranı (%)
Mersin Firmaları
575
587
%2
-43.097
-50.606
%17
-3.068
-3.245
%6
77
127
%65
Türkiye
%63
%60
Mersin Hinterlandı
%55
%55
%113
%122
Mersin Firmaları
22
İşsizlik ödeneğine başvurular azalışa geçti 24 Yılın ilk çeyreğine göre ikinci çeyrekte Mersin’de konut satışları artışı Türkiye genelinin üzerinde
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
Aylık bazda Mersin firmaları bazında dış ticarettteki gelişmeler incelendiğinde; 2013 Haziran ayı ihracatında bir önceki aya göre %10’luk; ithalatta ise %22’lik azalış olmuştur. Söz konusu dönemler için dış ticaretteki gelişmelere sektörel olarak baktığımızda; imalat sanayi sektörü hem ihracat hem ithalattaki azalışta etkili olurken; ayrıca tarım ve ormancılık sektörünün ithalattaki gerilemede payı olan bir diğer sektör olduğu gözlenmiştir.
Mersin Firmaları Tarafından Gerçekleştirilen İhracatın Dağılımı* 200.000
(’000 $)
160.000
%3
%25
%16
Mart
Nisan
Mayıs
14%
120.000
%8
-%6
80.000
0
Ocak
Şubat
Haziran Temmuz Ağustos
2012 115.484 122.941 117.120 92.012 104.447 100.411 91.717 77.487
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
88.538 115.360 140.153 145.741
2013 131.701 116.058 120.580 115.210 121.225 108.752
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
40.000
2013 yılı Haziran ayında Mersin firmaları ihracatında önceki yılın aynı ayına göre %8’lik artış, ithalatında ise %4’lük azalış gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemlerdeki gelişmeler sektörel olarak incelendiğinde; ihracattaki artışta imalat sanayi içerisindeki başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, kimyasal madde ve ürünler, metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç); ithalattaki azalışta ise tarım ve hayvancılık; kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar sektörlerinin etkili olduğu gözlenmektedir. Diğer taraftan Haziran 2013’de metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç) ile gıda ürünleri ve içecek sektörlerinde, önceki yıla göre aylık bazda dikkat çekici ithalat artışı olduğu da görülmektedir.
Mersin Firmaları Tarafından Gerçekleştirilen İthalatın Dağılımı*
(’000 $)
160.000 6%
120.000
19%
6%
5%
-14%
80.000
-4%
40.000 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
2012
82.752
89.701
85.167
100.612
127.920
89.301
2013
98.828
94.365
90.116
107.078
110.328
85.954
98.978
68.914
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
86.551
82.702
114.001
102.644
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
0
Mersin Firmaları Bazında Dış Ticaretin Sektörel Dağılımı * Sektörler Tarım ve ormancılık Balıkçılık Madencilik ve taşocakçılığı
İthalat ($) 2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
Değişim (%) İhracat
İthalat
274.932.494
272.376.631
210.832.788
203.715.610
-%1
-%3
1.823.190
2.528.708
13.552
3.429
%39
-%75 -%15
11.213.947
8.732.041
241.532
206.055
-%22
362.284.484
427.627.637
353.283.895
375.668.626
%18
%6
91.290.158
98.302.374
23.545.007
42.374.426
%8
%80
Tütün ürünleri
8.149.663
7.829.624
945
59.574
-%4
%6204
Tekstil ürünleri
9.483.372
16.563.093
11.170.089
10.260.914
%75
-%8
Giyim eşyası
7.021.160
6.970.604
4.930.156
5.257.197
-%1
%7
271.912
668.094
468.290
716.392
%146
%53
Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan maddeler
2.578.059
2.228.868
910.566
1.003.968
-%14
%10
Kağıt ve kağıt ürünleri
İmalat sanayi Gıda ürünleri ve içecek
Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı
02
İhracat ($) 2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
4.156.072
6.709.480
5.840.242
6.383.113
%61
%9
Basım ve yayım; plak, kaset vb.
149.148
176.265
328.964
142.043
%18
-%57
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar
483.853
2.217.850
150.912.767
141.868.150
%358
-%6
Kimyasal madde ve ürünler
16.886.401
24.941.491
70.305.128
78.450.286
%48
%12
Plastik ve kauçuk ürünleri
47.231.186
49.894.288
3.752.937
3.268.650
%6
-%13
Metalik olmayan diğer mineral ürünler
57.745.584
69.586.356
10.046.476
11.292.860
%21
%12
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
İhracat ($)
İthalat ($)
2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
Değişim (%) İhracat
İthalat
Ana metal sanayi
23.144.794
11.298.764
6.322.702
3.518.149
-%51
-%44
Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç)
31.199.060
44.605.726
3.542.067
14.376.458
%43
%306
Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat
45.430.169
61.382.658
35.976.210
34.556.601
%35
-%4
Büro, muhasebe ve bilgi işleme makineleri
259.250
61.932
376.228
344.357
-%76
-%8
Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazlar
1.799.860
7.859.410
4.914.627
3.241.012
%337
-%34
197.430
413.197
1.753.232
1.724.042
%109
-%2
Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat
538.057
1.028.291
1.607.388
1.390.225
%91
-%14
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
6.039.488
5.985.008
14.142.757
7.727.106
-%1
-%45
Diğer ulaşım araçları
2.809.087
1.088.933
80.489
5.578.309
-%61
%6831
Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler
5.420.711
7.815.331
2.356.628
2.134.794
%44
-%9
Toptan ve perakende ticaret
2.160.409
2.255.427
11.078.845
7.070.552
%4
-%36
Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri
420
980
-
-
-
-
Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizm.
-
4.497
2.767
4.732
-
%71
652.414.944
713.525.921
575.453.379
586.669.004
%9
%2
Toplam
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
Sektörler
Mersin Firmaları Dış Ticaret İstatistiklerinin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı* ($) 2012 Ocak-Haziran
2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
İthalat
İhracat
İthalat
İhracat
İthalat
İhracat
Avrupa
229.832.575
240.991.068
193.293.429
281.295.917
-%16
%17
Avrupa Birliği
143.485.895
135.196.382
116.229.516
132.139.806
-%19
-%2
Diğer Avrupa Ülkeleri
86.346.680
105.794.686
77.063.913
149.156.111
-%11
%41
Afrika
27.605.536
77.968.921
35.134.146
88.405.783
%27
%13
Kuzey Afrika
6.299.637
40.290.567
9.411.448
45.238.253
%49
%12
21.305.899
37.678.354
25.722.698
43.167.530
%21
%15
Amerika
146.852.943
12.026.704
134.312.456
17.076.737
-%9
%42
Kuzey Amerika
106.556.313
5.570.494
85.428.270
8.383.224
-%20
%50
Diğer Afrika Ülkeleri
Orta Amerika ve Karayipler Güney Amerika Asya Yakın ve Orta Doğu Asya Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri
7.262.499
442.722
13.202.301
1.448.040
%82
%227
33.034.131
6.013.488
35.681.885
7.245.473
%8
%20
154.638.868
289.557.548
216.691.700
302.067.189
%40
%4
14.322.664
251.298.923
31.523.062
259.926.287
%120
%3
140.316.204
38.258.625
185.168.638
42.140.902
%32
%10
Okyanusya ve Kutup Bölgeleri
9.591.361
297.229
136.229
1.318.055
-%99
%343
Avustralya ve Yeni Zelanda
9.591.361
251.359
136.229
477.933
-%99
%90
0
45.870
0
840.122
-
%1732
Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri Diğer Ülkeler Serbest Bölgeler
43.981
33.710
0
5.865
-
-%83
6.570.269
32.651.830
7.101.044
23.356.375
%8
-%28
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
Ülke Grupları
Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracattaki gelişmeler ülke grupları itibariyle incelendiğinde; 2013 yılı ilk yarısında Asya, Avrupa, Afrika, Amerika ülkeleri ihracatında artış olduğu görülmektedir. Avrupa ülkeleri içerisinde Rusya Federasyonu ve Ukrayna; Amerika ülkelerinde A.B.D. ve Venezuella, Afrika ülkelerinde Etiopya ve Libya; Asya ülkelerinde Irak ve Suriye ihracattaki yukarı yönlü hareketlenmelerde etkili olan ülkelerdir. Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracat ülke grupları itibariyle aylık bazda incelendiğinde; Amerika ülkelerinde Ocak-Haziran döneminde geçen yılın üzerinde bir seyir izlediği; Avrupa ülkelerinde Ocak-Mayıs dönemindeki artışın, Haziran ayında yerini azalışa bıraktığı; Afrika ülkelerinde yılın ilk iki ayı, Asya ülkelerinde yılın ilk çeyreği haricinde geçen yıla göre arttığı gözlenmiştir. Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ülke grupları itibariyle ithalattaki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde Asya ve Afrika ülkeleri ithalatında artış, Avrupa ve Amerika ülkelerinde azalış olduğu gözlenmiştir. Asya ülkelerinde Hindistan, İsrail ve Malezya; Afrika ülkelerinde Mısır, Çad ve Sudan ithalat artışında etkili olan ülkelerdir. Amerika ülkelerinde
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
03
A.B.D.; Kanada ve Arjantin; Avrupa ülkelerinde İtalya, Hollanda ve Ukrayna söz konusu ülke grupları ithalatında aşağı yönlü hareketlenmelerde etkili olan ülkelerdir. Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ithalat ülke grupları itibariyle aylık bazda incelendiğinde; Avrupa ülkelerinde yılın ilk ayı haricinde geriye kalan Şubat-Mayıs döneminde geçen yılın altında bir seyir izlese de, Haziran ayında tekrar yükselişe geçtiği, Afrika ülkelerinde Mayıs ayı haricinde geçen yıla göre arttığı; Amerika ülkelerinde Şubat-Nisan dönemi haricinde geçen yılın altında kaldığı, Asya ülkelerinde ise Haziran ayında hızını kesmiş olsa da yılın ilk yarısında geçen yılın üzerinde gerçekleştiği gözlenmiştir.
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Avrupa Ülkeleri İthalat ve İhracatı İhracat
800.000
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Afrika Ülkeleri İthalat ve İhracatı
İthalat
160.000
500.000 400.000 Kaynak: TÜİK
300.000
100.000
100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0
Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13
0
120.000
Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13
200.000
140.000
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Asya Ülkeleri İthalat ve İhracatı
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Amerika Ülkeleri İthalat ve İhracatı
İthalat
İhracat
400.000 350.000
500.000
300.000 (1000 $)
600.000
400.000
100.000
100.000 50.000 0
Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13
0
200.000
Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13
200.000
250.000
150.000
Kaynak: TÜİK
300.000
İthalat
Kaynak: TÜİK
İhracat
700.000
Kaynak: TÜİK
(1000 $)
600.000 (1000 $)
İthalat
180.000
700.000
(1000 $)
İhracat
200.000
AKİB İHRACAT GÖSTERGELERİ AKİB Birlik ve Mersin Firmaları Bazında İhracatın Aylara Göre Dağılımı 1.400.000 Kaynak: Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
(000$)
1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000
Birlik Bazında
04
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
Mersin Firmaları
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
AKİB'in açıklamış olduğu ihracat rakamlarına göre; 2013 yılı ilk yarısında Birlik bazında ihracatta geçen yıla göre %5, Mersin firmalarında ise %1 azalış olduğu görülmektedir. 2013 yılı Haziran ayında Birlik bazında ihracat, geçen yıla göre aylık bazda %5 azalarak yaklaşık 928 milyon $’a; Mersin firmaları ihracatı ise %3 azalarak yaklaşık 95 milyon $’a gerilemiştir. Birlik bazında ihracat azalışında sanayi ve madencilik sektörleri; Mersin firmaları bazında ise tarım sektörü etkili olmuştur. Söz konusu dönemde Birlik bazında ihracat azalışında ihracat içerisinde önemli payı olan sanayi mamullerinden; kimyevi maddeler ve mamulleri ve çelik sektörleri etkili olmuştur. Mersin Firmaları bazında ise tarım sektöründe yer alan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri ile su ürünleri ve hayvansal mamuller ihracat azalışında etkili olan alt sektörlerdir.
Sektörel Bazda İhracat Rakamları (’000 $) Birlik Bazında Sektörler I.TARIM
2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
2012 Ocak-Haziran
2013 Ocak-Haziran
1.463.776
1.561.606
%7
460.520
433.059
1.115.758
1.157.099
%4
428.427
400.591
-%6
118.616
152.106
%28
18.125
14.203
-%22
A. Bitkisel Ürünler B. Hayvansal Ürünler C. Ağaç Ve Orman Ürünleri II. SANAYİ
Mersin Firmaları
2012 Ocak-Haziran
Değişim (%) -%6
229.402
252.401
%10
13.968
18.264
%31
5.001.023
4.523.020
-%10
168.477
186.198
%11
A. Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler
437.484
422.084
-%4
10.523
4.956
-%53
B. Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri
2.981.718
2.562.721
-%14
41.405
48.773
%18
C. Sanayi Mamulleri
1.581.821
1.538.216
-%3
116.549
132.469
%14
65.704
91.154
%39
4.782
10.916
%128
6.530.503
6.175.781
-%5
633.780
630.173
-%1
III. MADENCİLİK TOPLAM
Not: 07.12.1998 tarih ve 6702 sayılı talimat gereğince (transit ve reexport ticaret, bedelsiz ihracat, geçici ihracat sınır ve kıyı ticareti, mahrecine iade, geçici kabul ile Irak transit ihracat) değerleri dahil değildir. Kaynak: Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
MERSİN SERBEST BÖLGESİ 2013 yılının Haziran ayı sonu itibariyle Mersin Serbest Bölgesi'nde toplam 7.908 kişi istihdam edilmektedir. 2012 yılı Haziran ayına göre istihdam %1,3 artmıştır. 348’i yerli, 41'i yabancı ve 45’i yerli-yabancı ortaklığı olmak üzere toplam 434 firma faaliyette bulunmaktadır. Faaliyette bulunan firma sayısının, önceki yılın Haziran ayına göre %6 arttığı görülmektedir. Yatırım harcamalarının dağılımına bakıldığında; %93’ünün Türkiye'den bölgeye, %7'sinin ise yurtdışından bölgeye yapıldığı görülmektedir. Bölgedeki ticaret hacmindeki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı Haziran ayında ticaret hacmi geçen yıla göre aylık bazda %31; bir önceki aya göre %13’lük azalışla 259 milyon $’a gerilemiştir. Söz konusu dönemde ticaret hacmindeki gelişmeler sektörel olarak incelendiğinde; tarım grubu içerisinde meyveler ve sanayi bitkilerinin, sanayi grubu içerisinde demir çelik sanayi mamulleri, kimya sanayi mamulleri, makine sanayi mamulleri ticaret hacmindeki bir önceki aya göre azalışta etkili olduğu gözlenmiştir. 2013 Ocak-Haziran döneminde ise ticaret hacminin geçen yıla göre %14 azalarak 1,7 milyar $’a gerilediği gözlenmiştir.
Mersin Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi 450.000 400.000
(’000 $)
350.000 300.000 250.000 200.000
-%27
-%19
Ocak
Şubat
%3
-%4
-%2
Mart
Nisan
Mayıs
-%31
150.000 100.000 50.000 0
Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
05
Bölgedeki ticaret hacmi işlenmiş petrol ürünleri hariç olarak değerlendirildiğinde; 2013 yılı Haziran ayında ise önceki yılın Haziran ayına göre %24; 2013 yılı Mayıs ayına göre %16’lık azalışla yaklaşık 227 milyon $’a gerilediği gözlenmiştir. Söz konusu dönemde bir önceki aya göre azalış sektörel bazda incelendiğinde; tarım grubundaki meyveler ve sanayi bitkileri; sanayi grubunda ise demir çelik sanayi mamulleri, kimya sanayi mamulleri, makine sanayi mamulleri etkili olduğu görülmektedir. 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde ise bölgedeki ticaret hacmi işlenmiş petrol ürünleri haricinde geçen yıla göre %5 azalarak yaklaşık 1,5 milyar $’a gerilemiştir. Bölgedeki ticaretin ülke grupları bazında dağılımı incelendiğinde; ticaret hacmi içerisinde önemli ağırlığa sahip olan AB ülkelerinin geçen yılki azalışın 2013 yılında da devam ettiği; Türkiye ve İslam Ülkeleri’nde ise geçen yılki artışın 2013 yılında yerini azalışa bıraktığı gözlenmiştir.
Mersin Serbest Bölgesi’nde Ticaret Hacminin Sektörel Dağılımı (1000 $) İşlenmiş Petrol Ürünleri Dahil Sektörler
2012 Ocak-Haziran
2013 Ocak-Haziran
323.566
484.198
Tarım Grubu Madencilik
İşlenmiş Petrol Ürünleri Hariç
Değişim (%)
2012 Ocak-Haziran
2012 Ocak-Haziran
323.566
484.198
%50
Değişim (%) %50
10.453
15.526
%49
10.453
15.526
%49
Sanayi Grubu
1.612.139
1.170.371
-%27
1.218.813
972.110
-%20
Toplam
1.946.158
1.670.094
-%14
1.552.831
1.471.833
-%5
Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
Mersin Serbest Bölgesi Ticaret Hacminin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı 1.000.000 23%
(’000 $)
800.000 600.000
-3%
-7%
-0,2%
-9%
400.000
-45%
-21%
200.000 -53% 0 AB Ülkeleri
Diğer OECD Ülkeleri
2012 Ocak-Haziran
218.604
101.507
8.544
38.035
129.278
359.378
219.893
870.919
2013 Ocak-Haziran
203.140
92.660
4.030
46.609
71.384
348.371
219.487
684.413
-7%
-9%
-53%
23%
-45%
-3%
-0,2%
-21%
Değişim (%)
Diğer Avrupa Türk Ülkeleri Cumhuriyetleri
Eski S.S.C.B.
İslam Ülkeleri Diğer Ülkeler
30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% -50% -60%
Türkiye
Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
LİMAN FAALİYETLERİ Liman başkanlıkları bazındaki istatistiklere göre; 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde Mersin ili elleçlenen yük miktarı; önceki yıla göre %3 azalarak 15.209.304 ton olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu azalışta ithalat yükleri etkili olmuştur. Yük trafiğinde geçen yıla göre yükleme tonajı %19 artarak 6.042.585 seviyesine yükselmiş; boşaltma tonajı ise %13 azalarak 9.166.719 seviyesine gerilemiştir. Yılın altı aylık döneminde Mersin Liman Başkanlığı tarafından elleçlenen yük miktarı ile Türkiye genelindeki liman başkanlıkları içerisinde 6. sırada yer almaktadır. Yük trafiğindeki gelişmeler üçer aylık dönemler itibariyle incelendiğinde yılın ilk üç ayında elleçlenen yük miktarının geçen yılın aynı döneminin üzerinde gerçekleştiği gözlense de yılın ikinci çeyreğinde özellikle Nisan ayındaki yük hacmindeki hızlı azalışın etkisiyle bir önceki yılın altında kaldığı gözlenmiştir. 2013 yılı Haziran ayında yük trafiğinde geçen yıla göre aylık bazda yükleme tonajı %30 artarak 1.126.419; boşaltma tonajı %1 artarak 1.577.396 seviyesinde gerçekleşmiş ve toplam yük trafiği %12 artarak 2.703.815 seviyesine yükselmiştir.
06
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Ton
Mersin Liman Başkanlığı Bazında Elleçlenen Yüklerin Dağılımı 180.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0
80% 59%
60% 40%
20%
20% -3%
-14% İhracat
İthalat
Transit
Dahili
2012 Ocak-Haziran
4.871.191
10.000.957
55.127
729.224
15.656.499
2013 Ocak-Haziran
5.836.942
8.590.368
87.643
694.351
15.209.304
20%
-14%
59%
-5%
-3%
Değişim (%)
0%
-5%
-20%
Toplam
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında Elleçlenen Yük Miktarı 5.000.000 4.000.000
Ton
3.000.000 2.000.000 1.000.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz 2012
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Mersin Liman Başkanlığı bazında 2013 yılı ilk yarısında ihracattaki gelişmeler değerlendirildiğinde; Ocak-Haziran döneminde ihracat edilen yük miktarının önceki yılın üzerinde gerçekleştiği önceki yıla kıyasla %20 oranında artış kaydettiği görülmektedir. Söz konusu dönemde ihracattaki artışta petrol ürünleri; ham ve üretilmiş mineraller, inşaat malzemeleri ve makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler yük gruplarındaki artış etkili olmuştur. 2013 yılının Haziran ayında ise ihraç yükleri petrol ürünleri, tarım ürünleri ve canlı hayvanlar ile kimyasallar yük gruplarındaki yukarı yönlü hareketlenmelerin etkisiyle önceki yılın aynı ayına göre %33 artış kaydetmiştir. 2013 yılı altı ayı için ithalattaki gelişmeler değerlendirildiğinde; Ocak ve Nisan ayları haricinde ithal edilen yük miktarının geçen yılın üzerinde gerçekleştiği, önceki yıla kıyasla %14 oranında azalış kaydettiği görülmektedir. Söz konusu dönemde ithalattaki azalışta makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler yük grubundaki azalış etkili olmuştur. 2013 yılının Haziran ayında ise ithalat yükleri petrol ürünleri, makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler; gübreler yük grubundaki artışın etkisiyle önceki yıla göre %2 artış kaydetmiştir. Mersin Liman Başkanlığı bazında transit ve dâhili taşımacılık yüklerindeki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı ilk yarısında transit taşımacılık yüklerinde geçen yıla göre %59’luk artış; dahili taşımacılıkta ise %5’lik azalış olduğu görülmektedir. 2013 yılı Haziran ayında ise transit taşımacılık önceki yılın aynı ayına göre %22’lik artış, dâhili yük taşımacılık ise %18 oranında azalış kaydetmiştir.
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında İthalat-İhracat Yük Miktarı 4.000.000 3.500.000
Ton
3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000
İhracat
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İthalat
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
07
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında Konteyner Trafiği 70.000 60.000
TEU
50.000 40.000 30.000 20.000
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Ocak ‘12
0
Şubat
10.000
Boşaltma
Yükleme Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Yılın ilk altı ayında konteyner adeti bazında (TEU), geçen yıla göre %6 oranında artış gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde Mersin Liman Başkanlığı, Türkiye genelinde en fazla konteyner elleçlemesi yapılan liman başkanlıkları içerisinde 2. sırada yer almaktadır. Söz konusu dönemde Mersin liman tesislerine operasyon için 2.096 adet gemi uğramış olup, bu sayı önceki yıla göre %5’lik artışı ifade etmektedir. Belirtilen dönemde Türkiye genelinde liman başkanlıkları bazında limanlara uğrayan gemi sayısına göre Mersin 3. sırada bulunmaktadır.
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER TOBB tarafından açıklanan açılan kapanan şirket istatistikleri incelendiğinde; 2013 yılının ilk yarısında Türkiye genelinde kurulan şirket ve kooperatif sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %16, Mersin’de %39 artmış; ticaret unvanlı işyeri sayısı Türkiye genelinde %10, Mersin’de ise %30 azalmıştır. Aynı dönem içinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı Türkiye genelinde %15; Mersin’de %18 artmış; gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye genelinde %193 artmış, Mersin’de ise %10 azalmıştır. Söz konusu dönemde Mersin ile Türkiye genelindeki gerçekleşmeler kıyaslandığında; İlimizde açılan şirket ve kooperatif ile kapanan ticaret unvanlı işyeri sayısındaki gelişmelerin Türkiye geneline göre daha olumlu olduğu, kapanan şirket ve kooperatif ile açılan ticari unvanlı işyeri sayısındaki gelişmelerin ise Türkiye geneline göre daha olumsuz olduğu gözlenmiştir. İlimiz; 2013 yılının ilk yarısında Türkiye genelinde yeni açılan firma sayısına göre %1,4’lük payla 14. sırada, kapanan firma sayısına göre %0,5’lik payla 15. sırada yer almaktadır. 2013 yılı Haziran ayı sonu itibariyle MTSO’ya kayıtlı üye sayısı 22.984’e ulaşmıştır.
Türkiye Haziran 2012
2013
Mersin Ocak-Haziran
Değişim (%)
2012
Haziran
2013
Değişim (%)
2012
2013
Ocak-Haziran Değişim (%)
2012
2013
Değişim (%)
Şirketler ve Kooperatifler Açılan
3.083
4.000
%30
22.490
26.137
%16
45
78
%73
348
485
%39
Kapanan
1.311
1.203
-%8
7.728
8.902
%15
18
18
%0
136
160
%18
Ticaret Unvanlı İşyerleri Açılan
6.246
4.592
-%26
37.683
33.734
-%10
106
50
-%53
518
361
-%30
Kapanan
1.656
42.116
%2443
18.201
53.247
%193
24
23
-%4
154
138
-%10
Kaynak: TOBB
08
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
1.000
150
800
100
600 400
50
200
0
*: 2012 yılı Ocak ayında terkinlerdeki artışın sebebi, durumu münfesih olan şirketlerin, Oda kaydından silinmesidir. Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
Yeni Kayıt
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Terkin yaptıran firma sayısı
1.200
200
Ocak ‘12
Yeni kayıt yaptıran firma sayısı
Aylar İtibariyle MTSO’ya Yeni Kayıt -Terkin Yaptıran Firmaların Dağılımı
Terkin
MTSO’ya Kayıtlı Üyelerin Hukuki Statülerine Göre Dağılımı Anonim Şirketler 1.439 Kooperatifler 6% 754 3%
Hakiki Şahıs Firmaları 6.745 30%
Yabancı Sermayeli Şirketler 754 3%
Limited Şirketler 13.165 57%
Kollektif Şirketler 97; 0,4% Komandit Şirketler 9; 0,04%
Vakıf, Dernek İşl. ve Kamu Kuruluşları 21; 0,1% Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
Tır Karnesi, Geçiş Belgesi ve Sayısal Takograf İstatistikleri (Adet) Türkiye
Mersin
2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran Değişim (%) 2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
Tır Karnesi*
336.009
294.633
-%12
29.171
32.839
%13
Geçiş Belgesi
436.903
453.208
%4
14.307
13.638
-%5
Sayısal Takograf
17.107
13.792
-%19
1.839
1.624
-%12
*: 4,6,14,20 yapraklı karneler toplamı Kaynak: TOBB, MTSO
2013 yılı ilk yarısında TOBB Ticaret ve TIR Dairesi Başkanlığı’nın verilerine göre; Türkiye genelinde verilen Tır Karnesi sayısında geçen yıla göre %12, sayısal takograf sayısında %19 azalış, geçiş belgesi sayısında ise %4 artış görülmektedir. Söz konusu dönemde Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’ndan verilen Tır Karnesi sayısı ise, geçen yıla göre %13 artış; geçiş belgesi sayısı %5, sayısal takograf sayısı %12 azalış göstermiştir. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası tarafından verilen geçiş belgesi, tır karnesi ve sayısal takograf sayısındaki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; geçiş belgesi ve sayısal takograf sayısı yılın ilk ayı haricinde geçen yılın altında bir seyir izlediği, tır karnesi sayısının ise Ocak-Mayıs döneminde artış eğiliminin Haziran ayında yerini azalışa bıraktığı gözlenmiştir. 2013 yılı Haziran ayında, geçen yılın aynı ayına göre verilen tır karnesi sayısı %5, sayısal takograf sayısı %17, geçiş belgesi sayısı ise %3 azalmıştır.
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
09
MTSO Tır Karnesi ve Geçiş Belgesi Sayısının Aylar İtibariyle Dağılımı 7.000
(Adet)
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000
Geçiş Belgesi
Kaynak: MTSO
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
Tır Karnesi
ULUSLARARASI SERMAYELİ ŞİRKETLER Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2012 yılının Haziran ayı sonu itibariyle Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirket sayısı 531 iken, 2013 yılının söz konusu döneminde bu rakam 589’dur. Söz konusu dönemde Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketlerin sektörel dağılımı incelendiğinde; %48’i toptan ve perakende ticaret, %14’ü ulaştırma, haberleşme ve depolama hizmetleri ve %11’i imalat sanayi sektöründe faaliyet göstermektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde gıda ürünleri ve içecek imalatı birinci sırada yer alırken, bunu sırasıyla tekstil ürünleri, kimyasal madde ve ürünlerin imalatı izlemektedir.
Mersin’deki Uluslararası Sermayeli Firmaların Sektörlere Göre Dağılımı* Sektörler
30.06.2012
30.06.2013
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
21
22
Madencilik ve Taşocakçılığı
13
14
İmalat Sanayii
62
64
20
20
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı
5
5
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
5
5
32
34
Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret
3
5
45
50
248
281
Oteller ve Lokantalar
19
20
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
75
81
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
38
42
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
-
1
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
7
9
531
589
Toplam *:Geçici veriler Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketlerin ülke gruplarına göre dağılımı incelendiğinde; %49’u Yakın ve Ortadoğu, %27’si Avrupa Birliği, %11’i ise Diğer Asya Ülkeleri ortaklığı şirketlerdir. Ülke grupları içerisinde yer alan Irak, Almanya ve Suriye ortaklı şirketler, Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketler arasında ilk sırada yer almaktadır.
10
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Ülke Grupları
30.06.2012
30.06.2013
AB Ülkeleri
148
157
Almanya
59
65
Belçika
19
20
Hollanda
16
15
Diğer AB Ülkeleri
54
57
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
18
21
Afrika Ülkeleri
13
10
Kuzey Amerika
26
32
20
23
A.B.D. Kanada
6
9
11
12
259
289
137
147
Suriye
37
55
Lübnan
20
21
Diğer
65
66
Diğer Asya
52
63
Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Irak
Diğer Ülkeler Toplam
4
5
531
589
*:Geçici veriler Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Mersin’deki Uluslararası Sermayeli Firmaların Ülke Gruplarına Göre Dağılımı
TİCARET BORSASI 2013 yılı ilk yarısında Mersin Ticaret Borsası işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre artış göstererek 1.475.164.704 ¨ seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu dönemde borsada işlem gören ürün sıralamasında bakliyat ve mamulleri ilk sırada yer alırken; onu sırasıyla yaş meyveler ile hububat takip etmektedir. 2013 yılı Haziran ayında ise Mersin Ticaret Borsası işlem hacminin geçen yılın Haziran ayına göre artış göstererek 246.530.758 ¨ seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. 2013 yılı Haziran ayında işlem gören ürünler içerisinde bakliyat ve mamulleri, hububat ile muhtelif gıda maddeleri ilk sırada yer almaktadır.
Mersin Ticaret Borsası’nda İşlem Gören Ürünlerin Paylarına Göre Dağılımı (¨) 35%
2012 Ocak-Haziran
2013 Ocak-Haziran Kaynak: Mersin Ticaret Borsası
30%
(%)
25% 20% 15% 10% 5% 0%
Yaş Meyveler
Bakliyat ve Mamulleri
Hububat
Muhtelif Gıda Mad.
Diğer
ENERJİ
30.000
64%
(’000 kwh)
25.000
56% 60%
52%
20.000
65%
Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
Organize Sanayi Bölgesi Elektrik Tüketimi 38%
15.000 10.000 5.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos 2012
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
2013
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
11
Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde tüketilen enerji miktarı; 2013 yılı ilk yarısında geçen yıla göre %55 artmıştır. 2013 yılı Haziran ayında tüketilen enerji miktarı, bir önceki aya göre %1,4 azalış; 2012 yılının aynı ayına göre %38 artış göstermiştir. Doğalgaz tüketiminde ise 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde geçen yıla göre %6, Haziran ayında bir önceki aya göre %6, önceki yılın aynı ayına göre ise %5 azalış olduğu görülmektedir.
Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz Tüketimi 14.000 (’000 sm3)
12.000 10.000
-%4
-%12
8.000
-%3
-%5
-%8
Mart
Nisan
Mayıs
-%5
6.000 4.000 2.000 0
Ocak
Şubat
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
2012
Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
Ekim
Kasım
Aralık
2013
MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 2013 yılının Haziran ayı sonu itibariyle; Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan 198 sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Söz konusu dönemde yatırıma yönelen firmaların 118’i üretime geçmiş, 29’u inşaat halinde, 8’i proje safhasında iken, üretimi durduran firma sayısı ise 8’dir. Bölgede üretime geçen firmaların sektörel olarak dağılımı incelendiğinde; ağırlıklı olarak imalat sanayi içerisinde; gıda ürünlerinin imalatı, fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç), kimyasallar ve kimyasal ürünlerin imalatı olduğu görülmektedir.
Yatırıma Yönelen Firmaların Dağılımı Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
Adet 150
100
50
0
Üretime Geçen
İnşaat Halinde Haziran 2012
Proje Safhasında
Haziran 2013
MTOSB’de Üretimde Olan Firmaların Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı Faaliyet Adı
Firma Sayısı
Madencilik ve Taş Ocakçılığı
1
Su Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri
1
İnşaat
3
Toptan ve Perakende Ticaret; Motorlu Kara Taşıtlarının ve Motosikletlerin Onarımı
3
Ulaştırma ve Depolama
1
Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri
1
Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler
1
Toplam
12
107
118
Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
İmalat
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
MTOSB’de İmalat Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Sektörel Dağılımı 5% 4% 3%
6% 7%
2%
7%
2%
2%
2% 1%
2% 8%
1% 7%
1% 1%
11%
1%
18%
1%
16%
Gıda ürünlerinin imalatı Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı Ana metal sanayi Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan imalat Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı Kok kömürü ve rafine edilmiş pet rol ürünleri imalatı Elektrikli teçhizat imalatı Mobilye imalatı Diğer imalatlar Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı İçeceklerin imalatı Tütün ürünleri imalatı Giyim eşyalarının imalatı Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ 2013 Haziran ayı sonunda Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde yer alan firma sayısı 61’e ulaşmıştır. Firmaların sektörel dağılımında yazılım ilk sırada yer alırken bunu sırasıyla tasarım ve makine alanında faaliyet gösteren firmalar takip etmektedir.
Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesinde Yer Alan Firma Sayısı
60 50 40 30 53
20 10 0
30
22 2009
2010
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
61
36
2011
2012
Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.
70
2013 Ocak-Haziran
13
Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesinde Yer Alan Firmaların Sektörel Dağılımı
Biyoteknoloji 2%
Tasarım 11%
Medikal 3%
Gıda 5%
Mekatronik 1%
Makine 10%
Kimya 2%
Otomotiv 2% Tıp 5%
Yazılım 59%
Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.
Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi bünyesinde 241’i AR-GE, 44’ü destek personeli olmak üzere toplam 285 personel istihdam edilmektedir. İstihdamın eğitim düzeyine göre dağılımında lisans, yüksek lisans, ön lisans ve meslek lisesi önemli paya sahiptir.
Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesinde İstihdamın Eğitim Düzeyine Göre Dağılımı
Doktora 3%
Yrd. Doç. 2%
Doçent 1% Profesör 1%
Yüksek Lisans 14%
İlköğretim 0,4%
Lise Mes. Lisesi 13% Lisans 47%
Ön Lisans 13%
Meslek Yüksekokulu 5% Lisans Öğrencisi 1%
Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.
2013 yılı Haziran ayı sonu itibariyle bölgedeki AR-GE projesi faaliyetlerine bakıldığında; projelerin 111 adeti tamamlanmış olup, 33 adeti tamamlanmamış ve 91 adeti ise yürütülmeye devam edilmektedir. 2012 yılının aynı dönemine göre tamamlanan, devam eden ve tamamlanamayan proje sayısında artış olduğu görülmektedir.
Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bünyesindeki Ar-Ge Projelerinin Dağılımı 120 100 80 60 40 20 0
Tamamlanan Proje sayısı
Devam Eden Proje sayısı
Tamamlanmayan Proje sayısı
2012 Ocak-Haziran
92
65
29
2013 Ocak-Haziran
111
91
33
Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.
14
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
TURİZM BİLGİLERİ İlimiz Deniz Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Ziyaretçi Sayısı Haziran
Giriş Yabancı
Yerli
Toplam
Ocak-Haziran
Değişim (%)
2012
2013
2.136
3.357
%57
2012
2013
Değişim (%)
5.625
11.690
%108
Çıkış
1.559
2.157
%38
5.062
10.201
%102
Giriş
11.008
11.144
%1
38.146
46.050
%21
Çıkış
8.097
8.337
%3
37.845
46.020
%22
Giriş
13.144
14.501
%10
43.771
57.740
%32
Çıkış
9.656
10.494
%9
42.907
56.221
%31
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
2013 yılı ilk yarısında İlimiz deniz sınır kapılarından giriş yapan ziyaretçilerin sayısı geçen yıla göre %32; çıkış yapan ziyaretçilerin ise %31 arttığı gözlenmiştir. 2013 yılı Haziran ayında ise önceki yılın aynı ayına göre İlimiz deniz sınır kapılarından giriş yapan yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı %10; çıkış yapanların sayısı ise %9 artmıştır. Aylık bazda yabancı girişler incelendiğinde; 2012 Haziran ayına göre yabancı girişler %57 artmıştır. Söz konusu artışta Ortadoğu, diğer Avrupa ve diğer Asya ülkeleri etkili olmuştur. Artışta ülke bazında Suriye, K.K.T.C. Irak ve Lübnan’dan gelen ziyaretçilerin önemli payı olduğu görülmüştür. Turizm işletme belgeli tesislerden alınan bilgilere göre; 2013 yılı Haziran ayında tesislerdeki ortalama doluluk oranı, önceki yılın aynı ayına göre 6,8 puan artış göstererek %58,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu artışta Haziran ayı içerisinde Mersin’de düzenlenen 2013 Akdeniz Oyunları’nın etkisi olduğu söylenebilir.
Turizm İşletme Belgeli Tesislerin Doluluk Oranları 70,0 58,4
60,0
%
50,0
43,8
48,2
40,0 30,0
45,8
41,4
40,5
41,7
Ocak
Şubat
61,9
59,0
49,6
45,8
41,4
51,6 43,6
42,9
41,9
Mart
Nisan
Mayıs
38,1
41,5
2,00 10,0 0,0 Haziran
Temmuz
2012
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
Mersin Deniz Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı Ülke Grupları 2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran Değişim (%) Avrupa
4.326
5.253
%21
Afrika
18
44
%144
Amerika
75
50
-%33
1.110
6.256
%464
96
87
-%9
5.625
11.690
%108
Asya Diğer* Toplam
*:Diğer içerisinde Okyanusya ve Kutup Bölgeleri ve Diğer Ülkeler yer almaktadır. Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
15
PARASAL GÖSTERGELER PROTESTO EDİLEN SENETLER Mersin’de protesto edilen senet sayısı 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde önceki yılın aynı dönemine göre %28 artarak 6.720 adete, 2013 yılı Haziran ayında ise geçen yılın aynı ayına göre %25 artarak 1.226 adete yükselmiştir. Söz konusu dönemde senet tutarı ise önceki yılın aynı dönemine göre %87, geçen yılın Haziran ayına göre ise %112 artmıştır. İlimiz protesto edilen senet tutarındaki gelişmelere aylık bazda bakıldığında; 2013 yılı ilk iki ayındaki artışın, Mart ayında yerini %48’lik azalışa bıraksa da, Nisan ve Mayıs aylarına tekrar yükselişe geçtiği, Haziran ayında ise önceki aya göre %59’luk artışla yılın en yüksek seviyesinde gerçekleştiği gözlenmiştir. 2013 yılı ilk yarısında Türkiye’de protesto edilen senet tutarının %2’si Mersin kaynaklıdır. Söz konusu dönemde Mersin, protesto edilen senet sayısına göre 8.; protesto edilen senet tutarına göre iller arasında 9.sırada yer almaktadır.
Mersin İli Protesto Edilen Senet Tutarlarının Aylar İtibariyle Dağılımı (1000 ¨)* 18.000
(000¨)
16.000 14.000
112% 115%
180%
12.000
75%
10.000
34%
25%
8.000 6.000 4.000 2.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2012
6.256
5.146
6.019
5.487
7.649
7.718
7.909
7.738
10.983
7.803
12.389
11.798
2013
13.439
14.393
7.550
9.595
10.251
16.334
*:2000 ¨ ve üzerindeki senet tutarıdır. Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi
KREDİ VE MEVDUAT 2013 yılının Haziran ayı sonu itibariyle ilimizdeki kredi ve mevduat ile ilgili gelişmeler incelendiğinde; toplam nakdi kredilerin geçen yılın aynı dönemine göre %19’luk artışla 13,5 milyar ¨’ye; takibe düşen alacakların %47’lik artışla 557 milyon ¨’ye yükseldiği, gayri nakdi kredilerin ise %7’lik artışla 1,9 milyar ¨ olarak gerçekleştiği görülmektedir. Çeyreklik dönemler itibariyle kredilerdeki gelişmelere bakıldığında; 2013 yılı ilk çeyreğinde bir önceki döneme göre kredi hacmi artış hızının yükseldiği, yılın ikinci çeyreğinde ise söz konusu artışın yerini azalışa bıraktığı gözlenmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde kredilerdeki gelişmelere bakıldığında; 2012 yılı ikinci çeyreğinde %22,0 olan artış, 2013 yılında yerini %19,2’ye bırakmıştır. Haziran 2012 itibariyle Türkiye genelinde toplam kredi hacmi ile iller arasında 11. sıradaki yer alan Mersin, 2013’ün aynı döneminde de korumuştur. Takipteki alacaklar çeyreklik dönemler itibariyle incelendiğinde; 2013 yılı ilk çeyreğinde bir önceki döneme göre takipteki alacaklar artış hızındaki yükselişin, yılın ikinci çeyreğinde yavaşladığı gözlenmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde takipteki alacaklar incelendiğinde; 2012 yılında %5,5’lik artışın, 2013 yılında yerini %46,9’a bıraktığı gözlenmiştir. Takipteki alacakların illere göre sıralamasında 2012 yılının ikinci çeyreğinde 8.sırada yer alan Mersin; 2013 yılının söz konusu döneminde de aynı sırada yer almıştır.
Mersin İli Kredilerin Dağılımı* (1000 ¨)
Toplam Nakdi Krediler Nakdi Krediler Takipteki Alacaklar Gayri Nakdi Krediler
Haziran 2012
Haziran 2013
Değişim (%)
11.348.506
13.528.947
%19
10.969.417
12.971.917
%18
379.089
557.030
%47
1.806.984
1.930.514
%7
*: Geçici veriler Kaynak: BDDK
16
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Mersin İli Bireysel Bankacılık İstatistikleri* (1000 ¨) Haziran 2012
Tüketici Kredileri -Taşıt Kredisi -Konut Kredisi -Diğer Tüketici Kredileri
Haziran 2013
Nakdi Krediler
Takipteki Krediler
Nakdi Krediler
Takipteki Krediler
3.637.927
76.973
4.578.496
99.624
175.046
5.163
188.390
5.478
1.679.479
13.837
2.161.785
15.146
1.783.402
57.973
2.228.321
79.000
Kredi Kartlari
1.309.520
81.825
1.635.201
125.520
Bireysel Krediler Toplamı
4.947.447
158.798
6.213.697
225.144
*: Geçici veriler Kaynak: BDDK
Haziran 2013 itibariyle 6,2 milyar ¨ seviyesine ulaşan bireysel kredilerin %74’ü tüketici kredilerinden, %26’sı kredi kartı alacaklarından oluşmaktadır. İlimizde kullandırılan tüketici kredileri içerisinde en fazla paya %48,7 ile diğer tüketici kredileri sahipken, bunu %47,2 ile konut kredisi takip etmektedir. Bireysel kredilerin türlerine göre takibe dönüşüm oranları incelendiğinde, kredi kartı alacaklarının takibe dönüşüm oranı Haziran 2012 itibariyle %5,9 iken Haziran 2013 itibariyle %7,1’e; diğer tüketici kredilerinin ise %3,1’den %3,4’e yükseldiği, taşıt kredilerinin %2,9’dan %2,8’e; konut kredilerinin %0,8’dan %0,7’ye gerilediği görülmektedir.
Mersin İli Seçilmiş Sektörel Krediler* (1000 ¨) Haziran 2012 Sektörler
Nakdi Krediler
Takipteki Krediler
Haziran 2013 Gayri Nakdi Krediler
Nakdi Krediler
Takipteki Krediler
Gayri Nakdi Krediler
Gıda, Meşrubat ve Tütün Sanayi
529.364
9.684
77.140
378.959
42.852
65.596
İnşaat
286.871
20.877
189.779
362.194
19.539
208.569
Metal Ana Sanayi ve İşlenmiş Maden Ürünleri
97.621
1.975
53.149
119.476
1.075
34.957
Tekstil ve Tekstil Ürünleri Sanayi
39.158
6.972
5.236
59.811
7.902
6.793
1.179.496
38.461
414.481
1.327.835
77.507
436.042
69.919
1.009
10.143
102.681
3.017
11.115
1.045.032
47.725
54.790
1.046.660
66.420
38.251
155.517
5.145
253.582
159.201
3.932
275.201
Denizcilik
9.348
213
7.838
10.223
342
10.894
Finansal Kuruluşlar
6.489
221
6.630
7.644
343
8.083
3.418.815
132.282
1.072.768
3.574.684
222.929
1.095.501
Toptan, Perakende Ticaret ve Komisyonculuk Turizm Ziraat ve Balıkçılık Enerji
Toplam *: Geçici veriler Kaynak: BDDK
2013 yılının Haziran ayı sonu itibarıyla bankacılık sektörünün Mersin’de KOBİ’lere yaklaşık 3,6 milyar ¨ nakdi kredi, yaklaşık 1,1 milyar ¨ gayri nakdi kredi kullandırdığı; KOBİ’lere kullandırılan kredilerin yaklaşık 223 milyon ¨’lik tutarının takibe düştüğü, takibe dönüşüm oranının %3,7’den %5,9’a yükseldiği görülmektedir. Söz konusu dönemde Mersin’de seçilmiş sektörlere göre kullandırılan kredilerin takibe dönüşüm oranları incelendiğinde; ağırlıklı paya sahip olan sektörler arasında yer alan toptan, perakende ticaret ve komisyonculuk sektöründe takibe dönüşüm oranı %3,2’den %5,5’e; ziraat ve balıkçılık sektöründe %4,4’den %6,0’a; gıda, meşrubat ve tütün sanayinde ise %1,8’den %10,8’e yükseldiği görülmektedir.
Mersin İli Mevduatın Dağılımı* (1000 ¨)
Tasarruf Mevduatı Türk Lirası Tasarruf Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Mevduat Diğer Mevduat Türk Lirası Diğer Mevduat Döviz Tevdiat Hesabı Toplam Mevduat
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Haziran 2013
6.343.862
7.032.846
5.136.842 1.207.020 1.664.823
5.636.234 1.396.612 1.989.117
1.250.091
1.557.775
414.732
431.342
8.008.685
9.021.963
*: Geçici veriler Kaynak: BDDK
Tasarruf Mevduatı
Haziran 2012
17
İlimizdeki toplam mevduat hacmindeki gelişmelere bakıldığında, 2012 yılı Haziran ayı sonu itibariyle %4,4’lük artış, 2013 yılının söz konusu döneminde yerini %12,7’ye bırakmıştır. Mevduat hacmindeki gelişmelere dönemler itibariyle bakıldığında; 2013’ün ilk çeyreğinde bir önceki döneme göre artışın, hızını yükselterek 2013 yılı ikinci çeyreğinde de devam ettiği gözlenmiştir. Mevduatın krediye dönüşüm oranı Haziran 2012 itibariyle %142 iken; Haziran 2013’de %150 olarak gerçekleşmiştir. Haziran 2012 itibarıyle %3 olan kredilerin takibe dönüşüm oranı, Haziran 2013’de %4’e yükselmiştir. Haziran 2012 itibariyle Türkiye genelinde toplam mevduat büyüklüğü ile iller arasında 9. sıradaki yer alan Mersin, 2013’ün aynı döneminde de yerini korumuştur.
Haziran 2012
Haziran 2013
6.577
7.708
227
331
Kişi Başı Nakdi Kredi (¨) Kişi Başı Takipteki Alacak (¨)
Haziran 2012 Haziran 2013 Şube Sayısı
182
202
Toplam Nakdi Kredi/ Toplam Mevduat
142
150
179
192
3
4
Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (¨)
3.803
4.179
Toplam Nakdi Kredi/Tasarruf Mevduatı
Kişi Başı Toplam Mevduat (¨)
4.802
5.361
Takipteki Alacaklar/Toplam Nakdi Kredi
Şubeye Düşen Nüfus
9.164
8.330
Kaynak: BDDK
Kaynak: BDDK
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 2013 yılı ilk yarısında merkezi yönetim bütçe giderleri önceki yıla göre %21 oranında artarak yaklaşık 1,6 milyar ¨'ye; gelirler ise %8 artarak 3,1 milyar ¨'ye yükselmiştir. Söz konusu dönemde bütçe fazlası önceki yıla göre %2 azalarak 1,5 milyar ¨ olarak gerçekleşmiştir. Yılın ilk altı ayında bütçe gelirlerinin %95'ini vergi gelirleri oluştururken, harcamaların ise %59'unu personel harcamaları oluşturmaktadır. Yılın altı aylık döneminde bütçe gelirleri içerisinde yer alan vergi gelirleri tahsilatı, önceki yıla göre %8 oranında artmıştır. Söz konusu dönemde, vergi gelirleri içerisinde yer alan, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergi tahsilatında; geçen yıla göre %8 oranında, ithalde alınan katma değer vergisinde ise %7 oranında artış olduğu görülmektedir.
Mersin İli Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri (’000 ¨) 2012 Ocak-Haziran Harcamalar
2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
1.320.270
1.596.339
%21
835.237
941.805
%13
Personel Giderleri Sosyal Güv.Kur.Devlet Primi
147.906
165.876
%12
Mal ve Hizmet Alımı
155.184
159.862
%3
56.611
65.576
%16
Sermaye Giderleri
Cari Transferler
123.169
263.037
%114
Sermaye Transferi
2.115
-
-
48
183
-
2.890.403
3.133.466
%8
2.865.673
3.110.616
%9
2.746.373
2.977.669
%8
35.737
37.982
%6
Borç Verme Gelirler 1-Genel Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Alınan Bağış ve Yardımlar
-
1.500
-
Faizler, Paylar ve Cezalar
80.615
82.041
%2
Sermaye Gelirleri
2.948
11.424
%288
2-Özel Bütçe
24.730
22.850
-%8
Bütçe Dengesi
1.570.133
1.537.127
-%2
Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
Genel bütçe vergi gelirlerinin tahakkuk ve tahsilatının illere göre dağılımı incelendiğinde; 2012 yılı Ocak-Haziran döneminde toplam tahsilat içinde %2,1'lik payla 6.sırada yer alan Mersin, 2013 yılında da %1,9'luk payla yerini korumuştur. 2013 yılı ilk altı ayında Mersin, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler düşüldükten sonraki vergi tahsilâtında iller arasında ise yedinci sırada yer almaktadır.
18
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde, Mersin’de Yatırım Teşvik Belgesi’ne bağlanan sabit yatırım projesi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %10 azalarak 36 adete, öngörülen istihdam %14 azalarak 776 kişiye gerilemiş; öngörülen sabit yatırım tutarı ise %25 artarak 384 milyon ¨’ye yükselmiştir. Söz konusu dönemde yatırım teşvik belgelerine öngörülen 384 milyon ¨’lik yatırım tutarının %41’i hizmetler, %20’si enerji, %12’si tarım, %23’ü imalat ve %4’ü madencilik sektöründedir. Söz konusu dönemde öngörülen 776 kişilik istihdamın ise %48’i hizmetler, %28’i imalat, %15’i tarım, %8’i madencilik ve %1’i enerji sektöründedir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı Türkiye
Mersin
2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran 2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran Belge Sayısı (Adet)
1.934
2.615
40
36
Sabit Yatırım (Milyon ¨)
20.963
41.160
308
384
İstihdam
54.976
90.552
901
776
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Mersin İli Yatırım Projelerinin Yatırım Tutarına Göre Sektörel Dağılımı (2013 Ocak-Haziran)
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
İmalat 23%
Hizmetler 41%
Enerji 20%
Tarım 12%
Madencilik 4%
Hizmetler 48%
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Mersin İli Yatırım Projelerinin İstihdama Göre Sektörel Dağılımı (2013 Ocak-Haziran)
İmalat 28% Tarım 15%
Madencilik 8%
Enerji 1%
Mersin İline Bağlanan Yatırım Teşvik Belge Sayısının Aylar İtibariyle Dağılımı*
(Adet)
20 15 10 5
*: Tüm destek sınıfları dahildir. **: 20 Haziran 2012 tarihi itibariyle yeni teşvik sistemine geçilmiştir. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran**
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
Belge Sayısı
19
Mersin İlinde Öngörülen Sabit Yatırım Tutarı İle İstihdamın Aylar İtibariyle Dağılımı* Milyon ¨
Kişi
600
500
500
400
400
300
300 200
200
100
100 0
Sabit Yatırım Tutarı
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran**
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İstihdam
*: Tüm destek sınıfları dahildir. **: 20 Haziran 2012 tarihi itibariyle yeni teşvik sistemine geçilmiştir. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
20 Haziran 2012 – Haziran 2013 Tarihleri Arasında Düzenlenen 3305 Sayılı Karar Kapsamındaki Teşvik Belgeleri İstatistikleri Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı* 20 Haziran 2011 - Haziran 2012 Belge Adedi
Türkiye
Enerji
İstihdam (Kişi)
Belge Adedi
Sabit Yatırım (Milyon ¨)
İstihdam (Kişi)
213
13.852
3.771
205
18.351
Hizmetler
1.165
16.177
43.682
1.400
17.338
69.899
İmalat
2.482
17.173
65.810
3.193
37.129
100.919
Madencilik Toplam
4.030
242
1.307
4.463
328
6.298
12.630
4.102
48.508
117.726
5.126
79.116
187.478
Enerji Mersin
Sabit Yatırım (Milyon ¨)
20 Haziran 2012 - Haziran 2013
3
43
40
3
125
18
Hizmetler
25
116
596
32
335
898
İmalat
37
300
622
53
787
1.232
9
28
145
7
37
115
74
488
1.403
95
1.284
2.263
Madencilik Toplam
*: Geçici Veriler Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Yeni teşvik sistemi kapsamında 20 Haziran 2012-Haziran 2013 tarihleri arasında Türkiye genelinde düzenlenen yatırım teşvik belge adedi 2012 yılının aynı dönemine göre %25’lik artışla 5.126 adede, öngörülen sabit yatırım tutarı %63’lük artışla 79 milyar ¨’ye, istihdam ise %59’luk artışla 187.478 kişiye ulaşmıştır. Belirtilen dönemde Türkiye genelinde düzenlenen 5.126 teşvik belgesinin 2.189’u genel, 2.911’i bölgesel, 19’u büyük ölçekli, 7’si ise stratejik yatırım mahiyetine sahiptir. Aynı dönem için Mersin’de düzenlenen yatırım teşvik belge adedi 2012 yılının belirtilen dönemine göre %28’lik artışla 95 adete, öngörülen sabit yatırım tutarı %163’lük artışla yaklaşık 1,3 milyar ¨’ye, istihdam ise %61’lik artışla 2.263 kişiye ulaşmıştır. Teşvikli yatırımlarda Mersin ile Türkiye genelindeki gerçekleşmeler kıyaslandığında Mersin’de belge sayısı, öngörülen istihdam bazında artışın Türkiye geneli ile yaklaşık aynı seviyelerde gerçekleştiği, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı bazındaki artışın ise, Türkiye genelinin üzerinde olduğu gözlenmiştir. Yeni teşvik sistemi başlamadan önceki 20 Haziran 2011-Haziran 2012 döneminde İlimizde belge başına düşen yatırım tutarı 6,6 milyon ¨ iken; yeni uygulama ile %105’lik artışla 13,5 milyon ¨’ye yükselmiştir. Söz konusu dönemler için belge başına düşen istihdamın ise 19 kişiden 24 kişiye ulaştığı gözlenmiştir. Teşvikli yatırımların sektörel dağılımına bakıldığında; yatırımlar içerisinde ağırlıklı paya sahip olan imalat ve hizmetler sektörlerinde önceki yılın aynı dönemine göre artış, enerji ve madencilik sektörlerinde öngörülen sabit yatırım tutarı bazında artış, istihdam bazında azalış; belge adedi bazında ise enerji sektöründe bir değişim olmazken, madencilik sektöründe azalış kaydedildiği gözlenmiştir. İlimizde düzenlenen teşvik belgesinin 36’sı genel, 59’u bölgesel mahiyete sahiptir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin dağılımı bölgesel bazda incelendiğinde; İlimizin de içinde yer aldığı 3. bölgede düzenlenen belge sayısının Türkiye geneli kapsamında düzenlenen belge sayısının %15’ine sahip olduğu gözlenmiştir. 3. Bölgede teşvik belgesine bağlanan toplam 787 yatırımın %12’sinin Mersin’de olduğu ve Mersin yatırımlarının söz konusu bölge içerisindeki iller arasında üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir.
20
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Yatırım Teşvik Belge Sayısının Bölgesel Dağılımı 2. Bölge 17%
1. Bölge 36%
5. Bölge 9%
3. Bölge 15%
4. Bölge 11%
6. Bölge 12%
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
ULAŞTIRMA BİLGİLERİ Motorlu Kara Taşıtları Sayısı* Otomobil (1)
Minibüs
Otobüs
Kamyonet (1)
Kamyon (2)
Motosiklet
Diğer(3)
Toplam
2012 Ocak-Mayıs
Dönem
173.743
6.583
5.227
73.125
25.204
131.394
29.458
444.734
2013 Ocak-Mayıs
188.847
6.930
5.515
78.100
26.447
134.992
30.210
471.041
*: Motorsuz (römork ve yarı römork) kara taşıtları hariçtir. 1: Arazi taşıtları dahildir. 2: Ağır tonajlı yük taşıtlarını da kapsar. (Çekici, Damperli Kamyon, Tanker, Çöp Kamyonu vb.) 3: Özel amaçlı taşıtlar ve traktörleri kapsar. Kaynak: TÜİK
2013 yılının Mayıs ayı sonu itibariyle Mersin ilindeki motorlu kara taşıtlarının sayısı 471.041’e ulaşmıştır. İlimiz Türkiye genelinde motorlu kara taşıtları sayısına göre %2,7’lik payla sekizinci sıradadır. 2013 yılı Mayıs ayı sonu itibariyle Mersin ilinde toplam 11.585 adet aracın trafiğe kaydı yapılmıştır. Hem Mayıs 2013’de geçen yılın aynı ayına göre, hem de yılın beş aylık döneminde önceki yıla göre Mersin’de trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısında artışın, Türkiye genelinin altında kaldığı gözlenmiştir. Söz konusu dönemde Türkiye genelinde trafiğe kaydı yapılan araçların illere göre yoğunluk sıralamasında Mersin, %2,3’lük payla sekizinci sırada yer almaktadır.
Trafiğe Kaydı Yapılan Taşıt Sayısı Mayıs 2012
Ocak-Mayıs
2013
Değişim (%)
2012
2013
Değişim (%)
Türkiye
102.899
136.492
%33
451.041
508.022
%33
Mersin
2.411
2.994
%24
10.810
11.585
%7
Kaynak: TÜİK
Mersin’de Araç Satışlarının Türlerine Göre Dağılımı Araç Türü Ağır Ticari Araç
2012 Ocak-Haziran 2013 Ocak-Haziran
Değişim (%)
893
672
-%25
Hafif Ticari Araç
2.288
1.886
-%18
Binek Araç
5.076
5.558
%9
Toplam
8.257
8.116
-%2
Kaynak: MODER
Mersin Otomobil Yetkili Satıcıları Derneği’nden edinilen bilgilere göre; Mersin’de 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde araç satışları, ağır ve hafif ticari araç satışlarındaki azalışın etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre %2 azalarak 8.116’ya gerilemiştir. Mersin’de satılan araç sayısındaki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; Şubat, Mart ve Haziran ayları haricinde satılan araç sayısının geçen yılın üzerinde gerçekleştiği gözlenmiştir.
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
21
Aylar İtibariyle Mersin’de Satılan Araç Sayısı 3.000 2.500 Kaynak: MODER
Adet
2.000 1.500 1.000 500 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ Türkiye
Mersin Değişim (%)
2012 2013 Ocak-Haziran Ocak-Haziran
Değişim (%)
2012 2013 Ocak-Haziran Ocak-Haziran
12/11
13/12
%11
%83
6.185
15.453
Açık İşler
370.856
677.749
İşe Başvurular
720.831
1.257.995
%3
%75
17.191
İşe Yerleştirmeler
227.068
350.638
%21
%54
3.853
İşsizlik Ödeneğine Başvuru
256.320
361.350
%18
%41
3.395
12/11
13/12
%26
%150
31.580
%8
%84
7.076
%47
%84
4.571
%8
%35
Kaynak: Türkiye İş Kurumu
Ocak-Haziran 2011-2013 döneminde İlimiz işgücü piyasalarındaki gelişmelere bakıldığında; Türkiye genelindeki gelişmelerle paralellik gösterdiği, 2013-2012 Ocak-Haziran döneminde açık işler, işe başvurular, işe yerleştirmeler ve işsizlik ödeneğine başvuruların 2012-2011 Ocak-Haziran dönemine göre artış hızının yükseldiği gözlenmiştir. Aylık bazda İlimiz işgücü piyasalarındaki gelişmeler incelendiğinde; işe yerleştirmeler ve açık işlerde Ocak ayı haricinde geriye kalan Şubat-Haziran döneminde geçen yıla göre artış olduğu gözlenmiştir. İşsizlik ödeneğine başvurularda Ocak-Mayıs dönemindeki artış eğiliminin Haziran ayında yerini azalışa bıraktığı; işe başvuruların Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı döneminin üzerinde olduğu gözlenmiştir. İŞKUR göstergeleri incelendiğinde; ilimizde Haziran ayı sonu itibariyle 2012 yılında ortalama aylık her 100 iş başvurusundan 22’i işe yerleştirilirken; 2013 yılında da bu oran aynı kalmıştır.
Mersin İli İşgücü Piyasasındaki Gelişmelerin Aylara Göre Dağılımı
Açık İşler
İşe Yerleştirmeler
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0
İşsizlik Ödeneğine Başvurular
Kaynak: Türkiye İş Kurumu
22
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İşe Başvurular
Kaynak: Türkiye İş Kurumu
SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı işyeri ve istihdam ile ilgili gelişmeler incelendiğinde; Mayıs 2012 itibariyle Mersin’de kayıtlı istihdam artışı %7,6 iken Mayıs 2013 itibariyle %3,0 artarak 340.356’ya ulaştığı görülmektedir. Bu artış, 9.789 ilave istihdama karşılık gelmektedir. Kayıtlı istihdam artışında ağırlıklı olarak sigortalı ücretli (4/a) sayısındaki artışın etkili olduğu görülmektedir.
2013 Yılı Mayıs Ayı Kayıtlı İstihdamın İl Düzeyinde Dağılımı İstanbul 25%
Diğer iller 41%
Ankara 9% Gaziantep 2% Mersin 2%
Adana 2% Konya 2%
Kocaeli 3%
Bursa 4% Antalya 4%
İzmir 6%
Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu
Mayıs 2013 itibariyle İl bazında kayıtlı istihdamın dağılımında toplam istihdamın %59’unu oluşturan ilk on il arasında Mersin İlinin; %1,9’luk pay ile 10. sırada yer aldığı görülmektedir. Türkiye genelinde Mayıs 2012-2013 dönemi arasında 546.206 kişiyi bulan kayıtlı istihdamda önceki yıla kıyasla %3,1’lik artış gözlenmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumuna Kayıtlı İşyeri ve İstihdam Göstergeleri Değişim (%)
2012 Mayıs
2013 Mayıs
Türkiye
1.501.003
1.580.178
%8,4
%5,3
Mersin
30.551
31.516
%10,7
%3,2
Türkiye
11.820.778
12.354.071
%9,7
%4,5
Mersin
191.717
202.777
%10,7
%5,8
Türkiye
17.439.923
17.986.129
%7,7
%3,1
Mersin
330.567
340.356
%7,6
%3,0
12/11 Mayıs
13/12 Mayıs
İşyeri Sayısı*
Sigortalı Ücretli Çalışan Sayısı**
Kayıtlı İstihdam Sayısı
*: 4/a kapsamındaki işyeri sayılarını içermektedir. **:4/a kapsamındaki zorunlu sigortalı sayılarını içermektedir. Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
23
Mayıs 2013’de Türkiye genelinde 12.354.071’i bulan kayıtlı ücretli istihdamda geçen yıla göre %4,5’lik artış görülmektedir. İlimizde Mayıs 2012 itibariyle kayıtlı ücretli istihdam artışı %10,7 iken, Mayıs 2013’de %5,8’lik artışla 202.777 olarak gerçekleşmiştir. Mayıs 2013’de Türkiye genelinde 1.580.178 işyeri bulunmaktadır. Türkiye’de bulunan işyerlerinin %2’si ilimizde faaliyet göstermektedir. Türkiye genelinde Mayıs 2012-2013 dönemleri arasında 79.175 işyeri açıldığı, geçen yıldan bu yana işyeri sayısında %5,3’lük artış gözlenmiştir. Söz konusu dönemde ilimizde açılan firma sayısı 965 olup, Mayıs 2012’de Mersin’de açılan firma sayısı artışı %10,7 iken, Mayıs 2013’de %3,2 olarak gerçekleşmiştir.
KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ Türkiye Genelinde Dönemler İtibariyle Konut Satışlarındaki Gelişmeler* 350.000 300.000
Adet
250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Türkiye
2011 I. Dönem
2011 II. Dönem
2011 II. Dönem
2011 IV. Dönem
2012 I. Dönem
2012 II. Dönem
2012 II. Dönem
2012 IV. Dönem
2013 I. Dönem
2013 II. Dönem
173.949
194.888
162.648
176.790
144.845
173.515
170.333
212.928
273.826
295.010
*: 2011-2012 yılları verileri il merkezleri ve merkez ilçeleri, 2013 yılı verisi tüm yerleşim yerlerini kapsamaktadır. Kaynak: TÜİK
Mersin İli Dönemler İtibariyle Konut Satışlarındaki Gelişmeler* 9.000 8.000 7.000 Adet
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Mersin
2011 I. Dönem
2011 II. Dönem
2011 II. Dönem
2011 IV. Dönem
2012 I. Dönem
2012 II. Dönem
2012 II. Dönem
2012 IV. Dönem
2013 I. Dönem
2013 II. Dönem
4.385
5.142
4.226
4.711
4.102
4.929
4.399
5.017
7.607
8.505
*: 2011-2012 yılları verileri il merkezleri ve merkez ilçeleri, 2013 yılı verisi tüm yerleşim yerlerini kapsamaktadır. Kaynak: TÜİK
2013 yılının ikinci (Nisan, Mayıs, Haziran) döneminde Türkiye genelinde satılan konut sayısı 2013 yılı birinci dönemine göre %8 artarak 295.010 adede yükselmiştir. Toplam konut satışları içerisinde ipotekli satışların payı %44; diğer satışların payı ise %56’dır. Söz konusu dönemde Mersin ilinde satışı gerçekleşen konut sayısı ise bir önceki döneme göre %12’lik artışla 8.505 adete yükselmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde İlimizde konut satışlarının %45’ini ipotekli; %56’sını diğer satışlar oluşturmaktadır. Belirtilen dönemde İlimiz Türkiye genelindeki toplam konut satış sayısına göre %2,9’luk payla iller içerisinde 6. sırada yer almaktadır.
24
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr