DE ARCHITECT TEKENEND VOOR UW TOEKOMST
ORDE VAN ARCHITECTEN VLAAMSE RAAD
Digitaal je woningkrediet berekenen en aanvragen, mĂŠt persoonlijk advies? Ontdek het woonproject van KBC.
kbc.be/woonproject
Bouwen met een architect Een huis bouwen of verbouwen is geen alledaagse gebeurtenis,
overeenstemt met uw persoonlijkheid, uw omgeving en uw
maar een van de belangrijkste beslissingen in uw leven. Het is een
cultuur.
boeiende ervaring, die veel fijne momenten met zich meebrengt.
Een architect kan u helpen om dat te bereiken. Hij fungeert als uw
Maar het houdt ook duidelijke keuzes in waarmee u uw verdere
vertrouwenspersoon, luistert naar uw wensen en heeft aandacht
leven geconfronteerd blijft. Uw huis is dus meer dan een aantal
voor wat niet gezegd wordt. Zo kan hij een omgeving creĂŤren die
vierkante meter en wat bakstenen of andere bouwmaterialen.
uw behoeften en uw gevoelens weerspiegelt.
Het is in de eerste plaats uw leef- en beleefomgeving. Deze brochure heeft tot doel u inzicht bij te brengen in de Om van uw huis ook uw thuis te maken, moet u er zich goed in
opdracht van de architect bij het bouwproces en u te informeren
voelen. Een huis moet niet enkel mooi maar ook comfortabel
over de rol die de architect kan vervullen bij het vertalen van uw
en functioneel zijn. Een huis kan ook een identiteit hebben die
wensen naar de werkelijkheid van het bouwen of verbouwen.
POOT architectuur - Fotograaf Luc Roymans
Uw architect kiezen De snelste en eenvoudigste manier om een architect te vinden is
fasering van het project. Na de toewijzing van de opdracht kan
de telefoongids raadplegen of surfen op het internet. De kans dat
de architect daar dan verder op in gaan.
u langs die weg de architect van uw dromen vindt wordt echter groter als u grondiger te werk gaat.
Geef uw architect zoveel mogelijk informatie. Hoe duidelijker u uw leefgewoonten en verwachtingen meedeelt, hoe beter de
Informeer bij familieleden, vrienden, kennissen, collega’s en vaklui
architect later zijn voorontwerp volgens uw wensen kan opmaken.
naar hun ervaringen met hun architect. Ga woningen bekijken
Zelfs kleine details in de architectenopdracht kunnen van belang
die door hem of haar ontworpen zijn. Doorblader tijdschriften en
zijn om van uw toekomstige huis uw thuis te maken.
andere publicaties, zoek naar woningen die u bevallen. Hou uw ogen open als u de baan op gaat en bel eventueel aan als u een
Het kan gebeuren dat u na een eerste gesprek met twijfels blijft.
woning ziet die u bevalt om de naam van de architect te vragen.
In dat geval staat het u vrij een andere architect te raadplegen.
De meeste bouwheren zijn blij met een positieve belangstelling en
Maak wel duidelijke afspraken over de manier waarop de eerste
zullen u graag meer vertellen over hun bouwavontuur. Zij kunnen
bespreking wordt beëindigd. Als u meent uw geschikte architect
u zeggen hoe de samenwerking met hun architect verlopen is
gevonden te hebben, kunt u hem of haar een opdracht geven.
en hoe hij te werk gaat. U kunt ook deelnemen aan initiatieven ter promotie van kwaliteitsvolle architectuur zoals “Mijn Huis Mijn Architect” en “De Vlaamse Renovatiedag”.
TIP
Een andere vraag die u zich moet stellen is of u met een groot architectenbureau of met een individueel werkende architect aan de slag wil. De keuze hangt af van uw wensen en verwachtingen. Grote bureaus kunnen bijvoorbeeld zelf instaan voor de ingenieursstudie (stabiliteit, technieken), wat interessant is als u kiest voor een meer complexe constructie. Een individuele architect uit de regio is dan weer meer op de hoogte van de plaatselijke voorschriften en reglementen.
Btw-vermindering voor renovatie en/of herstellingswerken
Een goede vertrouwensrelatie is alleszins de beste garantie voor
Voor bepaalde renovatie- en/of herstellingswerken aan
een geslaagd project. Neem daarom de nodige tijd om de
gebouwen ouder dan 10 jaar die uitsluitend gebruikt
architect te kiezen die het best bij u en uw project past. De lijst
worden als privéwoning (of slechts een bijkomstig gedeelte
van bij de Orde ingeschreven architecten is beschikbaar op de
ervan dient om uw beroep uit te oefenen) kunt u een
website van de Orde van Architecten, www.architect.be.
verlaagd btw-tarief genieten van 6% in plaats van 21%.
Een eerste gesprek
Het verlaagd tarief geldt voor de volledige factuur, materialen én uitgevoerd werk, van diensten geleverd
Een verkennend gesprek met een architect kan makkelijk twee
door algemene aannemers, metselaars, stukadoors,
uren vergen. Meestal is dat vrijblijvend, dus zonder één van de
loodgieters enz. In bepaalde gevallen geniet u het
partijen verder te verbinden. Maar dit is geen regel, zodat u het
6%-tarief ook voor noodzakelijke afbraakwerken. Een
best van bij de aanvang de eventuele vergoeding van bepaalde
bijkomende voorwaarde is dat de werken gefactureerd
prestaties aankaart. Een eerste gesprek is een goede manier om
moeten worden aan de eindgebruiker (eigenaar,
kennis te maken en standpunten toe te lichten en te vergelijken.
vruchtgebruiker of huurder).
De architect kan u zijn opvattingen over het beroep toelichten, referenties tonen en zijn manier van werken omschrijven. Hij stelt
Op het ereloon van de architect geldt steeds wettelijk
u daarbij vragen over uw wensen en huidige en toekomstige
het btw-tarief van 21%.
verwachtingen. De architect informeert ook over een mogelijke
Voor een lagere energiefactuur, meer wooncomfort én een woning die meer waard is Isoleer beter dan de BEN-eis Bekijk samen met je architect welke bouwmethode het best aan je eisen tegemoetkomt. Isoleren doe je maar één keer!
Bouw nu al BEN
Kies duurzame verwarmingstechnieken
Zoek samen met je installateur naar een energie-efficiënte oplossing op maat van je woning.
BEN-minimumeisen: www.energiesparen.be/BEN
www.eandis.be 9031002_Mijn huis Mijn architect_BEN_juni 2016_148_210.indd 1
28/06/16 15:27
BRICKS & BRICK SOLUTIONS
NIEUW FORMAAT
L F 40 240 x 90 x 40 mm
Elegantie krijgt een nieuwe dimensie. Meer weten? www.vandersandengroup.be
+32 (0)89 510 140
Het contract met de architect Voor u de architect belast met een volledige opdracht kunt u
Er bestaan weliswaar modelcontracten, maar u moet een
een overeenkomst sluiten voor een haalbaarheidsonderzoek,
overeenkomst opmaken die aangepast is aan uw specifieke
al
de
situatie. Naast de algemene zaken, zoals de volledige identiteit
stedenbouwkundige mogelijkheden, een eerste kostenraming
van beide partijen en de gegevens van de bouwplaats en
of zelfs een ontwerpvoorstel. Dit kan een afzonderlijke opdracht
het project, staat in het contract vermeld welke taken u van
zijn, vastgelegd in een precontract en later uitbreidbaar naar een
de architect mag verwachten, welk honorarium hij hiervoor
contract voor een volledige opdracht.
aanrekent en welke de betalingsmodaliteiten zijn.
De architect gaat dan in die fase al na of uw wensen budgettair
In het contract kunt u opnemen welk budget u ter beschikking
en stedenbouwkundig wel haalbaar zijn. Bestaat er een kans dat
stelt. Let er op of de btw en het ereloon al dan niet in dit bedrag
uw dromen niet realistisch zijn, dan kan een beperkte opdracht u
zijn inbegrepen. Een van de taken van de architect houdt in dat
veel nutteloze kosten en tijdverlies besparen.
hij uw budget onder controle moet houden. In grote lijnen kunnen
dan
niet
met
een
voorafgaand
onderzoek
van
we stellen dat de architect een drastische overschrijding van het Als u het eens bent over zijn taak en honorarium, legt u de
voorziene budget moet signaleren zodra hij dit vermoedt.
samenwerking met de architect vast in een contract. Dit contract
De mogelijke overschrijding van het budget is uiteraard makkelijker
wordt in het belang van beide partijen het best ondertekend op het
te voorzien bij een nieuwbouw dan bij een verbouwing waar
moment dat de noodzakelijke gegevens voor de overeenkomst
sneller onvoorziene situaties kunnen voorkomen.
voldoende gekend zijn. Het contract is een belangrijk document
Als de architect een mogelijke overschrijding van een voorzien
en bewijsstuk bij een mogelijke conflictsituatie. Stel het dus
budget gesignaleerd heeft en de plannen eventueel moeten
duidelijk en ondubbelzinnig op en som ieders rechten en plichten
worden gewijzigd of het budget aangepast, kan desgevallend
zo volledig mogelijk op.
een
wijziging
van
de
architectenovereenkomst
worden
overwogen.
TIP Een architect kunt u niet vroeg genoeg inschakelen. Betrek uw architect al bij uw allereerste plannen, hoe vaag die misschien nog zijn. Laat hem al meedenken over de aankoop van een bouwterrein of een bestaand gebouw. Sommige architecten rekenen zo’n eerste contact niet aan. Anderen vragen een uurloon of een vast bedrag. Aarzel niet daarover vooraf duidelijke afspraken te vragen. KlartÊ Architecten - Fotograaf Luc Roymans
arch. Valerie Van der Put - Š foto A. Nullens
H
o abit
TM
weerstaat alle s, r a fs t e
uw st s f l ze
sto t e
De nieuwe Habito™-platen van Gyproc weerstaan alles, zelfs uw strafste stoten. Want ze zijn uitzonderlijk stootvast door hun revolutionaire structuur, hebben een draagkracht tot 15kg per ophangpunt en zijn geluiddempend. En dan wordt alles mogelijk, zelfs de gekste dingen in uw woonkamer. Laat uw verbeelding de vrije loop.
www.gyproc.be
n.
Het ereloon Voor het ereloon van de architect bestaan geen vaste tarieven. Om achteraf discussie te vermijden maakt u daarover het best
TIP
van in het begin duidelijke en sluitende afspraken. Voor elke opdracht aan de architect moet over het ereloon onderhandeld worden, rekening houdend met de taken en de omvang van de opdracht. Een vrije onderhandeling over de overeenkomst voor de architectenopdracht is de regel. Wel is de architect wettelijk verplicht minstens de stedenbouwkundige aanvraag op te maken
De EPB-verslaggever
en controle uit te oefenen op de uitgevoerde werkzaamheden. Sinds 1 januari 2006 moeten alle nieuwbouwwoningen Het ereloon kan op verschillende manieren bepaald worden. Het kan berekend worden als percentage van de reële bouwkost; het kan een forfaitair bedrag zijn; er kan een uurvergoeding overeengekomen worden;
u kunt een combinatie van deze
mogelijkheden afspreken. De architect moet op een duidelijke en
en renovaties in Vlaanderen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, voldoen aan bepaalde energienormen. Deze normen worden de EPB-eisen genoemd, of eisen voor Energieprestaties en Binnenklimaat.
voor de bouwheer begrijpelijke wijze omschrijven welke diensten hij contractueel levert en aanrekent.
Als bouwheer van een renovatie- of nieuwbouwproject bent u verplicht om een EPB-verslaggever aan te stellen
De betaling van het ereloon gebeurt naarmate de werken vorderen en zoals in het contract wordt opgenomen. De hiernavolgende verdeling is een mogelijkheid:
voor de opmaak van de EPB-aangifte. Dit is een rapport waarin de verslaggever alle maatregelen beschrijft die genomen zijn om de EPB-eisen na te leven en de bewijsvoering levert of de woning al dan niet voldoet aan
■ een overeengekomen voorschot, eventueel voor
voorafgaande prestaties, opmeting en dergelijke,
■ 20% bij het overhandigen van het definitief voorontwerp, ■ 20% bij het overhandigen van de aanvraag voor de
stedenbouwkundige vergunning,
■ 20% bij het overhandigen van het aanbestedingsdossier
de gestelde energetische eisen.
voor de aannemers,
■ 30% naarmate de werken vorderen, ■ het saldo bij de voorlopige oplevering.
De aanstelling van de verslaggever moet ten laatste acht dagen voor de start van de werkzaamheden gebeuren. Op dat ogenblik moet de verslaggever namelijk de startverklaring indienen. Pas dan mag u starten met de bouw of verbouw van uw woning. Aan te raden is dat de verslaggever al sneller wordt aangesteld, zodat hij al in de ontwerpfase een EPB-berekening kan maken. Het bewijs dat een woning of gebouw voldoet aan de energieprestatieregelgeving, wordt pas geleverd na het uitvoeren van alle werken.
Enkel houders van het juiste diploma, waaronder dat van architect, kunnen de functie uitvoeren. Ook de architect waarmee u werkt, kan dus de taak van EPB-verslaggever op zich nemen.
Blanco Architecten - Fotograaf Kristel Merckx
MULTIMAX 30
Thermische isolatie van spouwmuren en gevels
λd = 0,030 W/mK de beste λ-waarde in minerale wol
Multimax nl 210x148.indd 1
www.isover.be
Behaal Umax = 0,24 W/m²K met 120 mm! 29/06/16 12:04
Het takenpakket van de architect De rol van de architect is niet beperkt tot het tekenen van bouwplannen en het controleren van de uitgevoerde werken, maar omvat ook de praktische begeleiding doorheen het bouwproces op basis van de specifiek overeengekomen
De aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning
architectenopdracht. De architect is uw vertrouwenspersoon die uw wensen omzet in werkelijkheid. Hij regelt in de praktijk uw
Op basis van het goedgekeurde voorontwerp stelt de architect
vergunningsaanvraag, vraagt de offertes van de aannemers
het dossier samen voor de stedenbouwkundige aanvraag.
op en vergelijkt de offertes. Dit betekent echter niet dat hij ook
Het dossier voor de aanvraag omvat onder meer alle wettelijk
onderhandelt over de offertes.
vereiste officiële formulieren, in het vereiste aantal exemplaren
De architect controleert de kwaliteit van de uitgevoerde
door de bouwheer ondertekend; een situatieplan in de gemeente;
werkzaamheden, ziet de facturen (vorderingsstaten) van de
een correct inplantingplan dat uw woning situeert op het terrein
aannemers na, eventueel op specifieke vraag, en levert bijstand
en eventueel ten opzichte van aanpalende constructies; de
bij de oplevering van het werk.
grondplannen, doorsneden en geveltekeningen; de vereiste
Het voorontwerp
foto’s van het terrein of de bestaande toestand; de aansluiting op openbare leidingen van de nutsvoorzieningen; de nodige informatie over bouwmaterialen en -technieken. U moet het
Een ontwerp is zelden meteen raak. Dikwijls moet een idee enige
dossier indienen bij de gemeentelijke overheid die op haar beurt,
tijd bezinken of rijpen, zowel bij u als bij de architect. Daarom
voor zover dit vereist is, de stukken overmaakt aan de betrokken
maakt de architect eerst een studie van het bouwproject waarbij
diensten: Ruimte en Erfgoed Vlaanderen, de administratie van
hij rekening houdt met uw wensen en behoeften, uw budget, het
Wegen en Verkeer, Aminal, Natuur en Bos, Monumentenzorg,
bouwterrein en de stedenbouwkundige voorschriften.
de brandweer, de administratie van het Kadaster enz. Bij het
Het resultaat is een voorontwerp dat u een duidelijk beeld geeft
afgeven levert de gemeente verplicht een ontvangstbewijs af.
van uw toekomstige woning.
De termijn waarbinnen de gemeente moet beslissen over de stedenbouwkundige aanvraag ligt wettelijk vast.
Een goed doordacht voorontwerp is van essentieel belang. Het vormt namelijk de basis voor alles wat volgt. Neem dus de tijd om het grondig te evalueren. Als het ontwerp niet beantwoordt aan uw verwachtingen is dit het geschikte moment om bij te sturen. Wíjzigingen doorvoeren tijdens latere fases van het bouwproces kan de werken vertragen en de kosten doen oplopen.
Zolang de belangrijkste projectgegevens, zoals de locatie en het programma niet wijzigen, kunnen aanpassingen binnen de opdracht leiden tot verschillende voorontwerpen, in de praktijk veelal beperkt tot maximum drie. De architect werkt de laatste, in samenspraak goedgekeurde versie uit en vult die aan met een beschrijving van de materialen en een eerste (of aangepaste) raming van de bouwkost. Als u een maquette van het voorontwerp wenst, mag de architect voor deze prestatie een bijkomende vergoeding aanrekenen. In die fase beschikt u het best al over een onderzoek naar de bodemstabiliteit en een correcte opmeting en uittekening van het perceel of de bestaande toestand van een gebouw. Dit kan problemen in een latere fase vermijden.
Egide Meertens Plus Architecten - Fotograaf Philippe Vangelooven
Het uitvoeringsdossier
hoeveelheden van alle materialen die gebruikt worden.
Wanneer u de stedenbouwkundige vergunning hebt ontvangen,
een nauwkeurige en gedetailleerde offerte opstellen. Dring er bij
maakt de architect een uitvoeringsdossier op. Dit dossier omvat
de aannemers op aan een gedetailleerde offerte op te maken
niet alleen de uitvoeringsplannen en de nodige bijpassende
met vermelding van alle eenheidsprijzen.
Aan de hand van het uitvoeringsdossier kunnen de aannemers
detailtekeningen maar ook een bestek (of lastenboek of technische beschrijving) en eventueel een samenvattende
Eventueel samen met u controleert de architect of de offertes
of gedetailleerde opmetingstaat. Dit laatste is geen wettelijk
van de aannemers volledig zijn en of zij beantwoorden aan de
verplicht document maar wel zeer bruikbaar voor prijsaanvragen
plannen en de bestekken. Hij adviseert u over de beste keuze,
waarover in detail kan overeengekomen worden bij het opmaken
rekening houdend met prijs en kwaliteit maar ook met de
van het contract.
vakbekwaamheid, referenties en kredietwaardigheid van de aannemer.
Het administratieve lastenboek beschrijft de rechten en plichten van de partijen voor de uitvoering en omvat onder andere
De meeste architecten stellen aannemers voor waarmee ze
contractuele bepalingen met de aannemers over de aanneming,
eerder al samenwerkten. Ze kennen de vakbekwaamheid en de
de uitvoering en de kostprijs, de uitvoeringstermijn, eventuele
werkwijze van deze aannemers. Eventuele problemen kunnen
boetes en waarborgen, enz.
op een meer vriendschappelijke manier sneller opgelost worden. Let er wel op dat de architect op elk moment geacht wordt uw
De technische beschrijving, ook gekend als bijzonder bestek,
belangen te verdedigen en dus onafhankelijk van de aannemer
omschrijft alle bijzonderheden van het gebouw, de ligging, de
moet zijn. U kunt de lijst met door de architect voorgestelde
aard van de werken, de uitvoering en de kwaliteit en verwerking
aannemers eventueel aanvullen met anderen die degelijk werk
van de materialen. Eventuele detailtekeningen kunnen bepaalde
geleverd hebben bij familie of vrienden.
constructie-elementen verduidelijken. Ze geven een beter inzicht in de uitvoering van de ruwbouw en de afwerking. Het aantal
De architect kan altijd de nodige bijstand verlenen bij de
detailtekeningen is afhankelijk van de moeilijkheid van het
aanbesteding, dit is bij het afsluiten van een overeenkomst voor
project. In de opmetingstaat of beschrijvende opmeting staan de
de aanneming of het contract met de aannemer.
TIP Geen problemen met de btw Bloed- en aanverwanten tot de tweede graad (ouders, grootouders, broers en zussen) mogen op de bouwplaats een handje toesteken zonder het risico te lopen van zwartwerk beticht te worden. Op hun kosteloze hulp en op eigen werk hoeft u geen btw te betalen, tenzij zij zelf het beroep van aannemer uitoefenen. Om achteraf problemen te vermijden laat u de btwcontroleur voor aanvang van het werk per aangetekend schrijven weten welke werken u zelf wil uitvoeren en wie u daarbij zal helpen. Noteer gedurende de werken dagelijks de begin- en einddatum van het eigen werk en de naam van de personen die gratis hebben geholpen. Dit verslag krijgt meer gewicht als u het laat ondertekenen door een officiĂŤle of bevoorrechte getuige zoals de wijkagent, de gemeentesecretaris of de burgemeester. Als administratieve verplichting moet u de beĂŤindiging van het werk aan het kadaster meedelen en moet u gedurende vijf jaar zorgvuldig alle facturen en leveringsbewijzen bewaren van materialen en gereedschappen die u voor eigen gebruik hebt gekocht.
Controle op de bouwplaats Eenmaal het aannemingscontract getekend is, kunnen de werken echt van start gaan. De architect is wettelijk verplicht uitgevoerde werken te controleren. Dit betekent dat hij geregeld de uitgevoerde werken van de aannemer inspecteert, zijn aandacht vestigt op eventuele uitvoeringsfouten en samen met hem eventuele problemen voorkomt en deze desnoods oplost. De architect controleert ook het tijdschema van de werken indien daarover bij de aanbesteding met de aannemer(s) afspraken zijn gemaakt. Hij gaat ook na of de materialen overeenstemmen met de vereisten van het lastenboek en adviseert bij de planning van de verschillende aannemingen. Indien de architect dit nuttig acht, kan hij alles vastleggen in een werfverslag met vermelding
werk, kan de oplevering voorwaardelijk zijn of compleet geweigerd worden. Voorwaardelijke weigering houdt in dat de aannemer alle eventuele gebreken die u vaststelt binnen een op dat moment vast te stellen termijn moet herstellen, eventueel op straffe van een daaraan gekoppelde waarborgsom. Opgelet: als u de woning zonder voorbehoud betrekt, kan dat beschouwd worden als een onvoorwaardelijke stilzwijgende aanvaarding van de voorlopige oplevering. Na verloop van een bepaalde termijn, bijvoorbeeld één jaar na de voorlopige oplevering, volgt de definitieve oplevering. De definitieve oplevering kan stilzwijgend verlopen of gepaard gaan met een laatste bezoek aan de woning waarbij nog eventuele onvolkomenheden en gebreken die tijdens dat jaar zichtbaar zijn geworden, kunnen worden vastgesteld en verholpen.
van datum en uur van de werfbezoeken, een bondige
TIP
commentaar op de uitgevoerde werken, de vorderingen van het werk, eventueel uitzonderlijke weersomstandigheden en de periodes waarin geen werken werden uitgevoerd en de genomen beslissingen.
Wanneer de architect niet beantwoordt aan de verwachtingen die geformuleerd zijn in de architectenovereenkomst, kunt u hem voor gebeurlijke gebreken verantwoordelijk stellen. Wijs hem bij een gebrekkige uitvoering van zijn taak schriftelijk op zijn controleplicht.
De veiligheidscoördinator, een bijkomende partij in de bouw Om het aantal arbeidsongevallen op bouwplaatsen te verminderen kwam er onder de Europese
De bouwplaats begeleiden tot de oplevering
regelgeving een wet tot stand die voor nagenoeg alle bouwwerkzaamheden de aanstelling verplicht van een veiligheidscoördinator. In principe moet de architect de veiligheidscoördinator aanstellen voor werven kleiner dan
Eenmaal de werkzaamheden in algemene of in afzonderlijke
500m² en dat al in de fase van het ontwerp. De bouwheer
loten opgesplitste aanneming beëindigd zijn, kunnen ze worden
moet wel de vergoeding van de veiligheidscoördinator
opgeleverd. De aannemer moet om de oplevering verzoeken.
betalen. Hiertoe wordt voor alle partijen een bijzondere
Als de wet-Breyne van toepassing is of als dit contractueel zo is
aanstellingsovereenkomst opgemaakt. Mits een
bepaald, gebeurt de oplevering in twee fasen, een voorlopige
bijkomende opleiding en kwalificatie kan uw architect
en een definitieve oplevering.
zelf de taak van veiligheidscoördinator op zich nemen, maar dit is niet aan te raden op zijn eigen werf om
De aannemer kan de voorlopige oplevering vragen zodra hij
conflictsituaties te vermijden tussen het bouwbudget
oordeelt dat hij de aanneming beëindigd heeft of dat normale
en het strikt noodzakelijk veiligheidsbudget. De
bewoning mogelijk is. Samen met uw architect gaat u na of alle
veiligheidscoördinator stelt een aantal documenten op die
werken uitgevoerd zijn volgens de vereiste kwaliteitsnormen.
de veiligheid moeten bevorderen, zowel bij het ontwerp
Wanneer prijsaanpassingen en de prijs van eventuele meerwerken
als tijdens de uitvoering en het gebruik van en eventuele
niet eerder werden besproken en vastgelegd, worden deze
toekomstige werkzaamheden aan het gebouw. Het
op dat moment kritisch doorgelicht. Van de oplevering wordt
postinterventiedossier (PID) is een noodzakelijk document
een proces-verbaal opgemaakt op datum, dat alle partijen
bij een eventuele latere verkoop. De architect verstrekt u
ondertekenen. Als er geen tevredenheid is over het geleverde
hierover ten gepaste tijde alle nodige inlichtingen.
TIP De ventilatieverslaggever Sinds 1 januari 2016 is het voor alle nieuwbouwprojecten en energetische renovaties (verbouwingen waar minstens 75% van de muur, de vloer en het dak wordt geïsoleerd en waar de verwarmingsketel wordt vervangen) verplicht om naast een EPBverslaggever, ook een ventilatieverslaggever aan te stellen. Met deze maatregel wil Vlaanderen de luchtkwaliteit in woningen verhogen. Bij de EPB-startverklaring (zie boven) dient door de ventilatieverslaggever een ventilatievoorontwerp gevoegd te worden, waarbij de ventilatiecomponenten grafisch worden voorgesteld. Als bouwheer geeft dit u een overzicht van de ventilatie-installatie die door de architect in uw woning wordt voorzien. Nadien wordt een document opgemaakt met daarin de ontwerpspecificaties.
Nadat het ventilatiesysteem is geïnstalleerd en opgeleverd, maakt de ventilatieverslaggever een controleverslag op, waarin alle EPB-gerelateerde prestatiewaarden worden vermeld. Dit verslag wordt doorgegeven aan de EPB-verslaggever, die het nodig heeft voor de EPB-aangifte. In principe kan iedereen die met succes het examen heeft afgelegd optreden als ventilatieverslaggever, dus zowel de EPB-verslaggever, ventilatie-installateur als uw architect.
Met Anna, de slimme thermostaat van Eni, bedien je je verwarming ook vanop afstand. Ontdek wat Anna van Eni voor jou kan doen op eni.be/anna Dit doet Anna, de nieuwe, slimme thermostaat van Eni, voor jou : • ze leert zelf wat de ideale opwarmtijd is om je woning gezellig warm te maken, en houdt hierbij rekening met het weer; • je bedient Anna vanop afstand met een app; • ze coacht je om je verwarming optimaal af te stellen op jouw woning; • je kan tot 15% op je energiefactuur besparen.
Meer info op eni.be/anna of bel 0800 21 081
02ENI16042_Ad_ANNA_Remote_Mijn_Huis_148x210.indd 1
13/07/16 10:05
VOLA Round Series hand shower Uniquely refreshing. Visibly VOLA.
VOLA Studio Tour & Taxis Havenlaan 86C 1000-Brussel Tel.: 02 465 96 00 sales@vola.be www.vola.be
Tuinwijk De Goede Lucht
Anderlecht
90%
van de huidige gebouwen zullen in 2050 nog in gebruik zijn.
RenovActive bewijst dat een betaalbare renovatie, met een focus op een gezond binnenklimaat, mogelijk is. VELUX renoveert een halfopen bebouwing van 80 m², gebouwd in de jaren ’20 en eigendom van de sociale huisvestingsmaatschappij “De Anderlechtse Haard”.
In partnership met: Renovation Active House I Affordable I Reproducible © 2016 VELUX GROUP ® VELUX EN HET VELUX LOGO ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.
Volg ons project op renovactive.velux.be
De vrije keuze van architect Geregeld leest of hoort u dat de vrije keuze van architect ontzettend belangrijk is. Waarom is dat zo?
helpen bij nog tal van andere zaken, zoals de overname van een gemene muur, het opmaken van de contracten met aannemers of andere bouwpartners, de coördinatie van de werken, de controle van de facturen en tussentijdse afrekeningen.
Bij dit alles respecteert uw architect een heleboel regels die Bouwen of ingrijpend renoveren is een complexe aangelegenheid.
wettelijk of via zijn beroepsplichtenleer (de zogenaamde
Uw woning moet esthetisch en technisch afgestemd zijn op
deontologie) zijn bepaald. De Orde van Architecten legt deze
uw voorkeuren en behoeften. De kostprijs moet passen binnen
deontologie vast en controleert of ze wordt nageleefd.
uw financiële mogelijkheden. De uitvoering moet correct
Zo beschermt de Orde zowel de consument (ú dus) als de
gebeuren. Alle bijkomende voorwaarden moeten vervuld zijn:
architect die zijn taak correct uitvoert.
stedenbouwkundige vergunning, as built-attest, energieprestatie en binnenklimaat, veiligheidscoördinatie, diverse normen en
Bovendien is de architect als enige bouwpartner wettelijk verplicht
voorschriften, bijvoorbeeld met betrekking tot de akoestiek of de
om zich te verzekeren voor zijn tienjarige aansprakelijkheid. Hij is
brandveiligheid.
dus, kort samengevat, uw garantie op een geslaagd bouwproces.
Voor dit ingewikkelde traject kunt u terugvallen op één
Meteen begrijpt u waarom de vrije keuze van de architect
vertrouwenspersoon: uw architect. Hij ontwerpt voor u een
zo belangrijk is. Het stelt u als bouwheer in staat om zich te
woning die u in alle opzichten (esthetisch, technisch, financieel,
beschermen tegen malafide bouwpartners en om de beste prijs/
ruimtelijk) past als een maatpak. Hij geeft u advies en informatie
kwaliteit te krijgen.
over technische kwesties. Hij begeleidt u bij de vergelijking van de aannemersoffertes en de keuze van de aannemers. Hij wijst in de meeste gevallen een veiligheidscoördinator en EPB verslaggever aan. Hij stelt het dossier voor de bouwaanvraag samen. Hij controleert of de werken worden uitgevoerd zoals het hoort. Van
zijn
controlebezoeken
aan
de
bouwplaats
stelt
hij
Kunt u uw architect in alle omstandigheden zelf kiezen? Over deze vraag bestaan nogal wat misverstanden die soms in de hand worden gewerkt door bepaalde spelers op de bouwmarkt.
werfverslagen op waarin alle belangrijke ontwikkelingen (fouten, vertragingen, meerwerken) zijn gedocumenteerd. Hij waarschuwt u als het gevaar rijst dat u bepaalde voorschriften of reglementeringen (bouwrichtlijnen, energieprestaties) niet zou respecteren. Hij staat u bij tijdens de oplevering, zodat u niet alleen moet optornen tegen de aannemer. Hij verwittigt u als het prijskaartje dreigt te ontsporen.
Een eerste misverstand heeft betrekking op sleutel-op-de-deur bouwen. Ook als u kiest voor deze oplossing, kunt u wel degelijk vrij uw architect kiezen. Meer zelfs, dit is ten stelligste aan te raden. Verkopers van een sleutelklaar te bouwen woning kaarten hun klanten soms een architect aan die ogenschijnlijk slechts een peulschil kost. Eventueel halen ze als reden voor die lage kostprijs het argument aan dat werfcontroles toch niet nodig zijn.
Afhankelijk van de afspraken die u met uw architect maakt, kan zijn dienstverlening nog veel ruimer zijn. Hij kan bijvoorbeeld de financiële, technische of stedenbouwkundige haalbaarheid van uw plannen nagaan. Is een bepaalde koopwoning wel geschikt om er uw woonprogramma in te realiseren binnen het vooropgestelde budget? Past de woning die u in gedachten
Verleidelijk, maar … Wie zal uw belangen verdedigen? Wie zal kritisch toekijken op de uitvoering van de werken? Een aannemer die zichzelf controleert: hoe goedgelovig kunnen we zijn? Wie zal bij de oplevering gepast uitkijken naar fouten die nog moeten worden hersteld? Bent u er zeker van dat u op het einde van de rit financieel beter af bent? Dat u een optimale prijs/kwaliteit krijgt?
hebt wel op het bouwterrein dat u wil kopen? Soms wordt kopers met zachte dwang de architect opgedrongen Met behulp van een maquette of een 3D-tekening kan hij u ruimtelijk inzicht bieden in de woning die u zal krijgen. Zo kan hij u
die de voorschriften voor een verkaveling heeft opgesteld of die een zogenaamd masterplan voor een groep van meerdere
woningen heeft gemaakt. Maar ook in die gevallen bent u niet
bijvoorbeeld de werfcontrole is een slecht idee, en dat om
verplicht om met deze architect in zee te gaan. U kunt ook dan
meerdere redenen. Omdat uw architect wettelijk verplicht is
zelf en in alle vrijheid uw architect kiezen.
de werken te controleren, zal de onderlinge verstandhouding er onder lijden. De werken laten uitvoeren zonder controle door
Er is slechts een geval waarin de vrije keuze van de architect niet
de architect kan u achteraf ook zuur opbreken. U riskeert een
haalbaar is: als u een nieuw te bouwen appartement of woning
strafrechtelijke boete. De werken kunnen worden stilgelegd.
koopt. Dat is ook begrijpelijk. De verkoper treedt op dat ogenblik
Bij uitvoeringsfouten kunt u zelf mee opdraaien voor de schade
op als bouwheer en sluit de architectuurovereenkomst met de
die u daardoor lijdt.
architect. In zo’n geval bent u koper en geen bouwheer. In geval u een casco appartement of woning koopt kan u voor de verdere
Mits een goede keuze en een deugdelijke overeenkomst haalt
afwerking vrij uw eigen architect kiezen.
u met uw architect een pertinente meerwaarde in huis voor uw bouw- of renovatieplannen. Hij zorgt dat u de beste kwaliteit
Samengevat: wat is belangrijk voor u?
krijgt voor uw budget. Daarbij kijkt hij verder dan vandaag, want uw woning moet ook morgen blijven voldoen aan de wijzigende behoeften van u en uw gezin. Hij houdt rekening met de toegankelijkheid van uw woning. Hij zorgt dat ze aanpasbaar
De keuze van architect bepaalt in sterke mate het verdere
is aan nieuwe omstandigheden, zoals gezinsuitbreiding, een
verloop van uw bouwproces. Maak er dus werk van. Peil of het
inwonend familielid of een tijdelijk of blijvend probleem van
persoonlijk klikt, of u op dezelfde golflengte zit, of de architect
mobiliteit. Hij gaat na hoe hij toekomstige kosten voor bijvoorbeeld
begrijpt waar u naartoe wil, of hij uw wensen kan invullen.
onderhoud of energieverbruik kan beperken.
Maak een goede schriftelijke overeenkomst op met uw architect.
U ziet: bewust kiezen voor een architect is kiezen voor kwalitatief
Leg daarin een correcte vergoeding vast. Beknibbelen op
bouwen en wonen.
Architect Lesthaeghe Edwin - Fotograaf Luc Roymans
Wat als het even mis gaat? De meeste bouwheren kijken tevreden terug op de realisatie van
een stedenbouwkundige vergunning noodzakelijk is, steeds een
het huis van hun dromen. Toch kunnen tijdens het bouwen altijd
andere architect aanstellen.
problemen, vergissingen en teleurstellingen opduiken. Als bouwheer bent u daartegen beschermd door de wetgeving
Als u tijdens het bouwproces gefundeerde bedenkingen hebt bij
en door een goede communicatie en dito overeenkomsten met
de werkwijze van uw architect kunt u de Orde van Architecten
de betrokken bouwpartners.
daarvan op de hoogte brengen. De Orde heeft in het kader van de architectenopdrachten als taken onder meer het bijhouden
Wat als er jaren na het bouwproject tekortkomingen opduiken? Zichtbare gebreken moet u uiterlijk bij de voorlopige oplevering meedelen. Vanaf de voorlopige oplevering is de architect wel nog tien jaar aansprakelijk voor de door hem gemaakte fouten
van de lijst van de ingeschreven architecten en het bewaken van de deontologie van het beroep. De Orde behandelt eventuele klachten op een discrete en objectieve manier.
Stap ik naar de rechtbank als ik niet tevreden ben over mijn bouwpartners?
in het ontwerp. Hij blijft gedurende die periode ook aansprakelijk voor fouten in de controle op de werken. De aannemer van zijn
Om lange en dure juridische procedures te voorkomen, bestaat de
kant is tien jaar aansprakelijk voor de uitvoering van het werk en
Verzoeningscommissie Bouw. Deze commissie is samengesteld uit
voor voorheen onzichtbare gebreken in de materialen en de
vertegenwoordigers van de aannemers- en architectenfederaties
verwerking van die materialen. Eventueel krijgen de architect en
en van de consumentenorganisatie Test-Aankoop.
de aannemer de aansprakelijkheid onderling verdeeld opgelegd.
De verzoeningscommissie kan bij een ernstig onderling conflict worden geraadpleegd als dit contractueel werd vastgelegd of
De tienjarige aansprakelijkheid dekt niet alles. Ze geldt enkel als de
als de partijen hiermee instemmen.
fouten niet zichtbaar waren bij de oplevering of als ze uitdrukkelijk
De commissie fungeert niet als rechtbank. Bij eventuele geschillen
vermeld werden in het proces-verbaal van de oplevering. In
stelt ze een deskundige aan (een architect, aannemer of
principe dekt ze enkel fouten die de algemene veiligheid van de
ingenieur) die het probleem ter plekke bestudeert. Op basis van
woning of van belangrijke delen ervan in gevaar brengen. Fouten
dit bezoek formuleert hij een voorstel tot verzoening.
in de afwerking hebben meestal niet dergelijke verreikende
Kunnen de partijen zich niet vinden in dit voorstel, dan schrijft de
gevolgen en vallen daardoor grotendeels buiten de tienjarige
deskundige een verslag. Dit verslag is bindend wat de technische
aansprakelijkheid.
oorzaken van het schadegeval betreft en kan dienen als basis voor een mogelijke rechtszaak. Maar in heel wat gevallen kunt u
Wat als ik het contract met de architect wil verbreken? Als de voorontwerpen totaal niet beantwoorden aan uw verwachtingen, kunt u de samenwerking met de architect beter al in deze fase stopzetten en hem vergoeden voor de geleverde prestaties. Wil u de samenwerking beĂŤindigen na het ondertekenen van het contract, dan moet u naast de geleverde prestaties mogelijk ook een schadevergoeding voor eenzijdige contractbreuk
betalen.
Opgelet:
als
u
de
overeenkomst
verbreekt in een latere fase, bijvoorbeeld na het verkrijgen van de bouwvergunning of tijdens de uitvoering van de werkzaamheden, moet u voor de verdere opvolging van het bouwproject waarvoor
beter trachten om het probleem in onderling overleg op te lossen. Copyright: Orde van Architecten – Vlaamse Raad Cover: Blanco Architecten - Fotograaf Kristel Merckx Architect Lesthaeghe Edwin - Fotograaf Luc Roymans
Nuttige links Orde van Architecten – Vlaamse Raad www.architect.be www.architect.be is de website van de Orde van Architecten – Vlaamse Raad. U vindt er informatie voor de architect én de bouwheer waaronder een lijst met alle architecten in Vlaanderen met hun contactgegevens. De Orde van Architecten is de wettelijke instantie die bevoegd is voor het opstellen en doen naleven van de deontologie en voor alle materies i.v.m. de toegang tot het beroep van architect in België. Om in België hun beroep te mogen uitoefenen, moeten architecten ingeschreven zijn op de tabel van de Orde van Architecten of op de lijst van stagiairs. ■ VLAANDEREN Algemene inlichtingen www.vlaanderen.be Vlaanderen.be is de officiële website van de Vlaamse overheid met informatie over bouwen, wonen en energie. Bovendien kan je hier opzoeken of je al dan niet een bouwvergunning nodig hebt. Wooninformatie van de Vlaamse overheid www.wonenvlaanderen.be Op deze site vind je bouw- en wooninformatie van de Vlaamse overheid met onder meer een premiezoeker. Ruimte Vlaanderen (Ruimtelijke ordening) www.ruimtelijkeordening.be Deze site geeft een overzicht van de wetgeving met betrekking tot de ruimtelijke ordening in het Vlaamse Gewest, met alle procedures en formulieren. Premies www.premiezoeker.be Hier vind je per gemeente alle premies waar je recht op hebt bij het bouwen en verbouwen. Energie sparen www.energiesparen.be Deze site van het Vlaamse Energieagentschap vertelt je alles m.b.t. de isolatie en ventilatie van gebouwen. Je vindt er o.a. informatie over het energieprestatiecertificaat (EPC) en de energieprestatieregelgeving (EPB). EnergiePrestaties en Binnenklimaat www.meeroverepb.be Op deze website vind je meer informatie over de energieprestatieregelgeving, ook wel eens EPB-regelgeving genoemd (waarbij EPB staat voor EnergiePrestaties en Binnenklimaat). Bijna-energieneutraal (BEN) www.BEN-architect.be Op deze website vind je o.a. een lijst van architecten met expertise over BEN-bouwen. Geopunt Vlaanderen www.geopunt.be Op deze site vind je de gewestplannen terug zodat je per straat en huisnummer kunt controleren in welke zone jouw perceel ligt. Er zijn ook luchtfoto’s beschikbaar, overstromingsgebieden zijn aangeduid, enz. Onroerend erfgoed www.onroerenderfgoed.be Alles over archeologie, monumenten-en landschapszorg in Vlaanderen is terug te vinden onder deze link. ■ BRUSSEL Stedenbouw be.brussels Hier vind je alles i.v.m. ruimtelijke ordening en huisvesting in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Ecologisch bouwen, energie, duurzame ontwikkeling www.ibgebim.be Website van Leefmilieu Brussel, de overheidsdienst voor milieu en energie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met als opdracht: studie, toezicht en beheer van lucht, water, bodem, afval, lawaai en natuur alsook het afleveren van milieuvergunningen, erover te waken dat ze worden nageleefd, enz. De Stadswinkel www.stadswinkel.be De Stadswinkel wil alle inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest informeren over het leefmilieu en een kwaliteitsvolle leefomgeving, huisvesting en de verbetering ervan, stadsrenovatie, stedenbouw en ruimtelijke ordening, en rationeel energiegebruik. Kortom: over alles wat men vandaag doorgaans duurzame ontwikkeling noemt. ■ OP ZOEK NAAR... Zoek een architect www.zoekeenarchitect.be Deze site helpt kandidaat-bouwers in hun zoektocht naar een geschikte architect. Aan de hand van de zoekrobot kan een architect zowel op naam, kantoor of adres gezocht worden. Maar er kan ook via referenties van projecten gezocht worden naar architecten die aan de wensen voldoen. Het betreft architecten die lid zijn van NAV, de grootste sectororganisatie van architecten in Vlaanderen. Architecten-Bouwers www.a-b.be Architecten-bouwers is een vzw met als voornaamste doelstelling: de bouwheer kwaliteitsarchitectuur bieden samen met een waarborg m.b.t. de prijs en de bouwtermijn. In de formule architecten-bouwers bevat de overeenkomst met de architect nog een extra: de bouwheer geeft aan de architect de volmacht om in zijn plaats op te treden. Hierdoor kan de architect er voor zorgen dat de uitvoering van je bouwproject perfect verloopt. Passiefhuis-Platform www.passiefhuisplatform.be et Passiefhuis-Platform, alias PHP, is een vzw samengesteld uit toonaangevende actoren en instellingen uit de bouwwereld. Zij vertonen stuk voor stuk engagement met betrekking tot energiebesparing en duurzame technologische ontwikkeling. PHP is een zelfstandige organisatie die neutraal is en niet gebonden aan leveranciers of andere groeperingen. Ecologisch bouwen www.vibe.be VIBE vzw (Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen) informeert over gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen. Het behandelt alle onderwerpen die hiermee te maken hebben: niet alleen energie- en waterbesparing, maar ook ruimtegebruik, ecologische stedenbouw en gezonde bouwmaterialen. In zijn databank kan je op zoek gaan naar bio-ecologische producten, leveranciers, verkooppunten, aannemers, architecten,… die een VIBE-erkenning bezitten. NAV, Vlaamse Architectenorganisatie www.nav.be NAV, de Vlaamse Architectenorganisatie, is de grootste beroepsfederatie van architecten in Vlaanderen met ruim 2.750 leden. NAV is een non-profit organisatie, intermediair tussen samenleving en architect en informeert haar leden over de diverse ontwikkelingen binnen de sector. Aangesloten architecten krijgen een waaier aan dienstverlening. Zo is NAV de megafoon in tal van dossiers waar de architect centraal staat. Informatieverspreiding staat bij NAV centraal. BVA, Beroepsvereniging voor architecten www.bvarchitecten.be De BVA, Beroepsvereniging voor architecten, is een politiek neutrale vereniging met als doel de architecten te stimuleren en te ondersteunen in hun professionele activiteiten, de belangenverdediging van de architecten, een doorgedreven informatieve dienstverlening ten van de doelgroep en het voorzien in een systeem van netwerking met bestaande organisaties en verenigingen. Aannemers - Bouwunie www.bouwunie.be - www.vinduwaannemer.be Bouwunie is er voor de KMO bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de bouwsector. Bouwunie heeft de kennis en de ervaring in huis om hen snel de juiste info te bezorgen. Bouwunie verdedigt de belangen van de meer dan 8.000 leden, organiseert opleidingen en netwerkactiviteiten. Via www.vinduwaannemer.be kan u een aannemer of vakman zoeken en vinden. Deze zijn lid van de Bouwunie. Aannemers – Confederatie Bouw www.confederatiebouw.be - www.ikzoekeenvakman.be De Confederatie Bouw is de werkgeversorganisatie voor de bouwsector, het verenigt en verdedigt de belangen van meer dan 15.000 aannemers actief in bouw, energie en milieu. Via www.ikzoekeenvakman.be kan de toekomstige verbouwer op zoek gaan naar de juist vakman (leden van Confederatie Bouw) en wordt hij op de hoogte gehouden van allerlei evenementen, nieuwtjes en weetjes in de bouwsector.
Veiligheidscoördinatie www.vccs.be De VC-CS vzw is de contactvereniging voor veiligheidscoördinatoren in de bouwsector. Ze behartigt de gemeenschappelijke belangen van de coördinatoren veiligheid en gezondheid. Je kan er ook terecht om een veiligheidscoördinator binnen uw regio te vinden. Veiligheidscoördinatie www.bib-co.com Het Belgisch Instituut van Veiligheids- en Gezondheidscoördinatoren verenigt professionelen van Veiligheids- en Gezondheidscoördinatie op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Interieurarchitecten www.ainb.be De site van de Associatie van Interieurarchitecten van België. Deze site richt zich niet enkel tot de professionelen, maar tot iedereen die geïnteresseerd is in interieurarchitectuur. Je vindt hier informatie over de beroepsorganisatie, interieurarchitectuur, de leden, scholen waar je kan studeren om interieurarchitect te worden, enz., en je kan er via de zoekfunctie een interieurarchitect vinden. Eandis www.eandis.be Eandis staat voor: Elektriciteit - aardgas - netten – distributie. Je kan er ook terecht voor premies voor wie investeert in energiezuinige toepassingen. ■ GESCHILLEN Verzoeningscommissie Bouw www.bouwverzoening.be De Verzoeningscommissie Bouw komt tussenbeide in alle technische geschillen die rijzen tussen de consument en de architect en/of de aannemer(s) die betrokken zijn bij particuliere bouw– of renovatiewerken. College van deskundige architecten www.ncdab.be Website van het Nederlandstalig College van Deskundigen Architecten van België vzw (NCDAB vzw). Je kan bij hen terecht voor meer informatie indien je beroep wilt doen op een onafhankelijke deskundige/expert. ■ BANK KBC www.kbc.be Hier vindt u alle informatie om u financieel voor te bereiden op uw nieuwbouw of renovatie. ■ BOUWEN EN VERBOUWEN Bis, bouw - en inspiratiesalon www.bisbeurs.be BIS bouw- & immosalon, is de belangrijkste bouwbeurs in Vlaanderen en vindt dit jaar plaats van 8 tot 16 oktober in Flanders Expo, Gent. Bouw&Wonen www.bouwenwonen.net Alle informatie over bouwen, wonen, architectuur, renovatie vastgoed en meer. U wordt blijvend op de hoogte gehouden van de laatste wetenswaardigheden op gebied van verbetering van uw woongenot. Bouwinfo www.bouwinfo.be Bouwinfo.be is een site over bouwen & verbouwen en biedt een ruim pakket aan actuele informatie aan in verband met de bouwsector. Ik Ga Bouwen & Renoveren www.ikgabouwen.be Website van het maandblad Ik ga bouwen & renoveren voor kandidaat-bouwers. Met informatie over kopen, bouwen, en verbouwen. Het Laatste Nieuws Nuttige info over alles wat wonen betreft. Heel actuele info.
www.hln.be
MIJN HUIS MOOI HUIS www.avs.be MijnHuisMooiHuis, de woonmagazine van AVS brengt je elke week inspirerende reportages en boeiende praatgasten over wonen, architectuur en design. Renovatie2020 www.renovatie2020.be www.renovatie2020.be verschaft de Vlaamse verbouwer alle actuele informatie die hij nodig heeft en wordt dan ook permanent geüpdatet met alle nieuwe steunmaatregelen, alle recente oplossingen en al het laatste renovatienieuws. ■ BOUWMATERIALEN Gyproc www.gyproc.be De lichte afbouwsystemen van Gyproc passen in elk renovatie- of nieuwbouwproject. Ontdek op www.gyproc.be de oplossingen, producten en tips voor een geslaagd project. Infobeton.be www.infobeton.be Op zoek naar informatieve fiches omtrent beton, foto’s, nieuwigheden ofwel video’s over het product beton? De site infobeton.be vertelt u alles wat u wenst te weten over beton. Isover www.isover.be Isover is wereldmarktleider op gebied van isolatie met minerale wol. Met Isover isolatie bent u verzekerd van de hoogste kwaliteit en de beste thermische en akoestische resultaten. Ook op het gebied van brandveiligheid, gebruiksvriendelijkheid en service maakt u met Isover de beste keuze. Vandersanden www.vandersandengroup.be Moderne architectuur en de traditioneel gemetselde baksteen. Dankzij Vandersanden gaan ze eindelijk perfect samen. Dé referentie in gevelstenen biedt u immers Zero®, de gepatenteerde baksteen met voegloos uitzicht die traditioneel gemetseld wordt met mortelspecie en truweel. VOLA www.vola.be De VOLA collectie maakt dit dagelijkse ritueel tot een waar genot. Met de verfijnde vormen en perfecte verhoudingen wordt het oorspronkelijke VOLA ontwerp uit 1968, wereldwijd erkend als een van de toonaangevende designiconen. VELUX www.velux.be De kern van de VELUX®-visie luidt: Licht brengt leven. Daglicht en frisse lucht hebben een positieve invloed op onze gezondheid. VELUX dakvensters en platdakvensters brengen deze elementaire elementen in uw woning. Ze bieden een uitstekende isolatiewaarde en zijn zowel geschikt voor nieuwbouw als voor renovatieprojecten. ENI www.eni.be Slim energie verbruiken is belangrijker dan ooit. Energieleverancier Eni helpt u daarbij met een ruim aanbod innovatieve, gebruiksvriendelijke oplossingen. Zoals onze tariefplannen voor gas en elektriciteit. Maar ook onze slimme thermostaat Anna, die u helpt te besparen én uw wooncomfort gevoelig verhoogt. ■ OPENHUIZENEVENEMENTEN Mijn Huis Mijn Architect www.mijnhuismijnarchitect.com Mijn Huis Mijn Architect Openhuizenweekend is een initiatief van de Orde van Architecten – Vlaamse Raad en heeft tot doel het brede publiek in contact te brengen met de mogelijkheden van het bouwen met een architect. De Vlaamse Renovatiedag www.devlaamserenovatiedag.be De Vlaamse Renovatiedag is de gelegenheid om gerealiseerde renovatieprojecten te bezoeken. In een open sfeer geven bouwheren en architecten een woordje uitleg. Een moment om jou als toekomstige verbouwer te inspireren en te informeren.
Al het nieuws dat jou interesseert, op één plek.
Over sommige onderwerpen wil je gewoon méér weten. Of je nu de laatste woontrends wilt volgen, of “bouwen en architectuur” jouw ding is. Misschien wil je meer weten over ecologie, of je favoriete artiest? Met Topics, volg je de onderwerpen die jou boeien uit artikels van 2000 Belgische en Nederlandse kwaliteitsjournalisten.
Inbegrepen voor abonnees
3 weken
Topics is inbegrepen als je een Compleet, Weekend + Digitaal of Digitaal abonnement van Het Laatste Nieuws hebt.
€1
Nog geen abonnee?
+
Neem nu een proefabonnement op Het Laatste Nieuws en krijg 3 weken, de digitale krant, de papieren krant op zaterdag en Topics, je persoonlijke nieuwssite voor slechts € 1.
Surf naar topics.be/hln
SPECIALE ACTIE
& RENOVEREN R
& RENOVEREN R
Op zoek naar meer
COMFORT
20 nummers voor maar 98 euro
OB66388
€
+ GRATIS: De interieurbijbel
en vermeld uw persoonlijke voordeelcode: 60A16YAZ
✉
Stuur de antwoordbon in een niet-gefrankeerde omslag terug naar: Ik ga Bouwen & Renoveren, Abonnementenservice, DA 853-279-3, 8800 Roeselare.
✔ Ja,
ik lees 2 jaar (= 20 nummers) Ik ga Bouwen & Renoveren voor maar 98 euro. Als welkomstgeschenk ontvang ik gratis De interieurbijbel. Invullen in hoofdletters a.u.b.
Naam: Voornaam: Straat: Postcode: Tel.: E-mail:
Nr.: Geboortedatum:
Voor de betaling van mijn abonnement wacht ik op een overschrijvingsformulier. Aanbod geldig tot 31/11/2016 voor nieuwe abonnees in België en zolang de voorraad strekt.
I
Fax de bon naar het gratis nummer 0800 17 778
Bus:
Gemeente:
Ik ga Bouwen & Renoveren respecteert uw privacy. Uw gegevens gebruiken we voor onze abonnementenadministratie. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Roularta Media Group, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare. Soms geven wij adressen door aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u. Wilt u dat liever niet? Kruis dan dit vakje aan:
16YAZ
naar @ Surf http://promotie.abonnementen.be
✂
3 manieren om snel te reageren:
ANTWOORDBON
DEEL JE BOUWERVARING Surf naar www.bouwinfo.be
Een initiatief van:
ORDE VAN ARCHITECTEN VLAAMSE RAAD
Dit initiatief wordt mogelijk gemaakt dankzij de medewerking van:
Andere partners van het project:
Organisatie:
bouw- en inspiratie salon 8-16 oktober Flanders Expo
week: weekend:
Schrijf u in voor gratis adviessessies via bisbeurs.be
13u00 - 18u30 10u00 - 18u30
nacht van bis: vrijdag 14 okt 13u00 - 23u00
BIS oost-vlaanderen
Organised by EASYFAIRS