Δ.Σ.Α Ελλάδα by ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) για τις Περιφέρειες της Ελλάδος

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Χ. ΜΠΟΥΡΤΣΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΣ Ι.ΘΕΜΕΛΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ

Earth Engineering Center Columbia University, 2011

Research sponsored by: Waste-to-Energy Research and Technology Council (WTERT)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή…………………………………………………………………………………………… 3 2.Παράγοντες επιρροής στην παραγωγή Α.Σ.Α. ......................................................... 5 3.Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα......................................................................... 6 3.1.Παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.)………………………….. 6 3.2.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α………………………………………………………………… 8 3.3. Ποιοτική σύσταση ΑΣΑ.............................................................................................. 9 3.4. Συλλογή ΑΣΑ.................................................................................................................. 11 3.5. Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων...................................................... 13 3.6. Στάδια αξιολόγησης της επικινδυνότητας ΧΑΔΑ.............................................15 3.7. Ανάκτηση βιοαερίου και παραγωγή ενέργειας...................................................17 3.8. Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.................................................................18 3.9. Συμπεράσματα.................................................................................................................. 23 4. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης…………..28 4.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά…………………………………….28 4.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..........................31 4.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................33 4.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.......................................................................................36 Παράρτημα Α : Χρήσεις γής................................................................................................. 38 Παράρτημα Β : Λοιπά απόβλητα.......................................................................................39 5. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Αττικής…………………………………………………….41 5.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά…………………………………….41 5.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..........................42 5.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................44 Παράρτημα Α : Χρήσεις γής................................................................................................. 47

6. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου……………………………………...49 6.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά…………………………………….49 6.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..........................51 6.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................52 6.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.....................................................................................54 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................55 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής................................................................................................. 56 7. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας..……………………………………...58 7.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά………………………………………58 7.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α.............................61 7.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων............................................64 7.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας........................................................................................66 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα.........................................................................................67 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής...................................................................................................69 8. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας…………………………………...71 8.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά………………………………………71 8.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α............................73 8.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων...........................................75 8.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.......................................................................................76 Παράρτημα Α : Χρήσεις γης...................................................................................................77 Παράρτημα Β: Λοιπά απόβλητα........................................................................................ 78 9. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Ηπείρου………………………………………………...80 9.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά…………………………………….80 9.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..........................82 9.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................84 9.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.....................................................................................86 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................87 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής.................................................................................................88

10. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Θεσσαλίας……….……………………………………...90 10.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά……………………………………...90 10.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α...........................92 10.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................94 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................96 11. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Ιονίων νήσων….……………………………………...98 11.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά……………………………………98 11.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α.......................100 11.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................103 11.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.....................................................................................106 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................107 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής.................................................................................................108 12. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας..…………………………..110 12.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά……………………………………..110 12.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..........................112 12.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.........................................115 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................118 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής.................................................................................................119 13. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Κρήτης……………………………………………………...121 13.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά………………………………………121 13.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α.............................124 13.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων...........................................127 13.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας........................................................................................132 Παράρτημα Α : Χρήσεις γης...................................................................................................133 14. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου…………………………………….......135 14.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά……………………………………….135 14.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α..............................137 14.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων.............................................139

14.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.........................................................................................142 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα..........................................................................................143 Παράρτημα Β : Χρήσεις γής...................................................................................................144 15. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Πελοποννήσου……………………………………........146 15.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά………………………………………146 15.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α............................148 15.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων...........................................150 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα........................................................................................151 16. Υφιστάμενη κατάσταση Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας……………………………………...153 16.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά………………………………………153 16.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α............................157 16.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων..........................................160 16.4.Λοιπά στοιχεία Δ.Σ.Α............................................................................................................163 16.5.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας.....................................................................................164 Παράρτημα Α : Λοιπά απόβλητα......................................................................................166 Παράρτημα β : Χρήσεις γής................................................................................................. 167 17.Θερμογόνος δύναμη..............................................................................................................................169 17.1.Θερμογόνος δύναμη ελληνικών Α.Σ.Α..........................................................................169 17.2. Επίδραση στη θερμική επεξεργασία.............................................................................171 18.Δημόσια ευαισθητοποίηση................................................................................................................174 19. Παρουσίαση της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ και ο ρόλος της στην ενεργειακή αξιοποίηση..............

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Οι συγγραφείς ευχαριστούν όλους που μας βοήθησαν να συλλεξουμε τα ζητούμενα δεδομένα: •

τη διοίκηση της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΣ, ειδικά από τον πρόεδρο της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΣ, τον Δρ.‐ Μηχ. κ. Ευστράτιο Καλογήρου και τον Καθηγητή κ. Αβραάμ Καραγιαννίδη.

•

τους Διευθυντές Περιβάλλοντος και Χωροταξίας (ΠΕ.ΧΩ.) για τις μελέτες των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α.) που μας παρείχαν.

•

τον κ. Ιωάννη Πραγιάτη , του Υπουργείου Εσωτερικών

•

την Καθηγήτρια κ. Μαρία Λοιζίδου και άλλους διάσημους Έλληνες καθηγητές, τους οποίους έφερε σε επαφή με τον κ.Α.Χ.Μπουρτσάλα, ο ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia , και πρόεδρος του WTERT/USA κ. Ν.Ι.Θέμελης

•

προσωπικές επισκέψεις του κ. Α. Μπουρτσάλα σε εργοστάσια ανακύκλωσης, ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ.

•

τη δημοσιευμένη ελληνική βιβλιογραφία σχετικά με τα θέματα διαχείρισης απορριμμάτων

Περίληψη Η Ελλάδα χωρίζεται σε 13 Περιφέρειες, ενώ με τον νέο νόμο ‘Καλλικράτη’ της τοπικής αυτοδιοίκησης (1η Ιανουαρίου 2011) θα διαιρείται σε 7 διοικήσεις. Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή του 2001, ο πληθυσμός της ανερχόταν σε 10.964.020 κατοίκους, ενώ εκτιμάται ότι ο πληθυσμός της έχει ανεβεί σε 11.295.000 κατοίκους κατά το 2010.[1] Στην Ελλάδα κατά το 2001, το οποίο αποτελεί έτος αναφοράς, παρήχθησαν 4.529.585 τόνοι Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ). Προβλέπεται ότι το 2011 θα παράγονται 5.981.000 τόνοι Α.Σ.Α. και το 2025 περίπου 7.626.000 τόνοι. Αναφορικά με τη διαχείριση απορριμμάτων στην Ελλάδα υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ενώ υφίστανται μεγάλος αριθμός ενεργών χωματερών (Χ.Α.Δ.Α.). Η πολιτεία καλείται να βρει λύση μέχρι τα τέλη του 2010 γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβάλλει για δεύτερη φορά πρόστιμο της τάξης των 34.000 Ευρώ ανά χωματερή, από την ημέρα που θα εκδοθεί η απόφαση έως την πλήρη συμμόρφωση.[2] Συνοπτικά, στην Ελλάδα το 75% των Α.Σ.Α. καταλήγει σε χωματερές, το 23% ανακυκλώνεται και το 2% λιπασματοποιείται.

1. Εισαγωγή Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και είχε πληθυσμό 10.964.020 κατοίκους (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας) (Ε.Σ.Υ.Ε.) το 2001, και εκτιμώμενο πληθυσμό 11.295.000 κατοίκους, το 2010.[1] Η έκταση της χώρας είναι 131.621 km2, από βορρά προς νότο, μεταξύ του γεωγραφικού πλάτους (βόρεια) Ν 34ο‐41ο και μήκους (ανατολικά) Ε 19ο‐ 29ο .Το κλίμα είναι τυπικά μεσογειακό, δηλαδή ήπιοι και υγροί χειμώνες, σχετικά θερμά και ξηρά καλοκαίρια, και μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους. Η χώρα διαιρείται σε 13 Περιφέρειες (Σχήμα 1) και το 2009, παρήγαγε 233.046 εκατομμύρια ευρώ Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Α.Ε.Π.). Με τον νέο νόμο ‘Καλλικράτη’ της τοπικής αυτοδιοίκησης (1η Ιανουαρίου 2011) η Ελλάδα θα διαιρείται σε 7 διοικήσεις[1]

Σχήμα 1. Περιφέρειες της Ελλάδος, ο αντίστοιχος πληθυσμός και η πυκνότητα πληθυσμού, και η συμμετοχή των Περιφερειών στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. [1]

Πίνακας 1. Περιφέρειες της Ελλάδος, πληθυσμός, πληθυσμιακή πυκνότητα,Α.Ε.Π. και παραγωγή Α.Σ.Α.

Περιοχή

Αν.Μακ.&Θρά κη

Πληθυσμιακ ή Πληθυσμ πυκνότητα ός κάτοικοι/k m 2

%Συμμετοχή στο Α.Ε.Π.

Κατά κεφαλή Α.Ε.Π., €

Παραγόμε να Α.Σ.Α., τόνοι

Κατά κεφαλ ή Α.Σ.Α., τόνοι

611,067

43.2

3.7

14,92 5

277,146

0.45

Κεντρική Μακεδονία

1.871.952

99,5

13,8

18,27 5

838,666

0.44

Δυτική Μακεδονία

301.522

31,9

2,2

18,96 7

107,945

0.39

Ήπειρος

353.820

38,4

2,4

16,48 4

136,290

0.34

Θεσσαλία

753.888

53,7

4,8

17,53 5

313,163

0.37

Ιόνια νησιά

212.984

92,3

1,6

20,19 6

78,799

0.42

Δυτική Ελλάδα

740.506

65,2

4,3

16,37 0

107,945

0.38

Στερεά Ελλάδα

605.329

38,9

4,5

22,58 7

253,392

0.42

Αττική

3.761.810

987,9

49,3

25,35 9

1,951,552

0.59

Πελοπόννησο ς

638.942

41,2

4,4

18,94 6

255,000

0.39

Βόρειο Αιγαίο

206.121

53,7

1,3

17,85 9

87,010

0.34

Νότιο Αιγαίο

302.686

57,3

2,8

25,49 1

211,275

0.39

Κρήτη

601.131

72,1

4,9

21,15 7

229,162

0.42

10.964.02 0

83,3

100

21,08 4

5,029,585

0.42

ΣΥΝΟΛΟ

2.Παράγοντες επιρροής στην παραγωγή Α.Σ.Α. Η παραγωγή των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) είναι η αφετηρία σε κάθε σύστημα διαχείρισης αποβλήτων. Η ποσότητα των παραγόμενων στερεών αποβλήτων ανά κάτοικο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί από τις αξιοσημείωτες διαφορές στους ρυθμούς παραγωγής Α.Σ.Α. στι Ευρωπαικές πόλεις. Για παράδειγμα, μία σύγκριση των οικονομικών τομέων το έτος 2010 δείχνει ότι οι μεγαλύτερες πόλεις της Ευρωπαικής Ένωσης χαραρακτηρίζονταν από κατά πολύ υψηλότερους ρυθμούς παραγωγής αστικών στερεών αποβλήτων (510 kg/κάτοικο/έτος) από ότι οι πόλεις της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (354 kg/κάτοικο/έτος).Κατ’ επέκταση, για τον ελλαδικό χώρο ισχύει ανάλογη σχέση κοινωνικο‐οικονομικών συνθηκών με την παράγωγη Α.Σ.Α. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων είναι οι ακόλουθοι : • Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν (Α.Ε.Π.) • Μέγεθος νοικοκυριού • Κοινωνικό επίπεδο • Άλλες επιδράσεις ,όπως η απασχόληση ανά τομέα (γεωργία/ βιομηχανία/ υπηρεσίες ) Για τους λόγους που αναφέρθηκαν είναι χρήσιμη η παρουσίαση διάφορων κοινωνικο‐οικονομικών συνθηκών για τις Περιφέρειες της Ελλάδας.

3.Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα 3.1 Παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) Στον όρο "αστικά στερεά απόβλητα" (Α.Σ.Α.) περιλαμβάνονται τα οικιακά απόβλητα, τα απόβλητα που παράγονται από τον καθαρισμό δρόμων και άλλων κοινόχρηστων χώρων, και άλλα στερεά απόβλητα παρόμοια με τα ΑΣΑ (εμπορικά, επιχειρήσεων, ιδρυμάτων κλπ.) Η συνολική παραγωγή Α.Σ.Α. της Ελλάδας το έτος 2001 ήταν 4.529.585 τόνοι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α.). Αναλυτικά, η συμμετοχή των Περιφερειών στην παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2. Ο μέσος συντελεστής παραγωγής για κάθε Περιφέρεια παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.

Ετήσια παραγόμενα Α.Σ.Α. (τόνοι)

Αν.Μακ.και Θράκη Κ.Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Ήπειρος Θεσσαλία Ιόνια νησιά Δυτική Ελλάδα Στερεά Ελλάδα Αττική Πελοπόννησος Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη

1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0

Ετήσια παραγόμενα Α.Σ.Α. (τόνοι)

Σχήμα 2. Συμμετοχή των Περιφερειών στην ετήσια παραγωγή Α.Σ.Α. [3‐15]

Σχήμα 3. Μέσος συντελεστής παραγωγής Α.Σ.Α. για τις Περιφέρειες της Ελλάδος[3‐15] Η περιφέρεια Αττικής παράγει τα περισσότερα απορρίμματα, καθώς διαθέτει τον μεγαλύτερο πληθυσμό: 3,76 εκατ. κατοίκους έναντι 1,87 εκατ.κατοίκους της δεύτερης πληθυσμιακής Περιφέρειας της Κεντρικής Μακεδονίας, και 0,75 εκατ. κατοίκων της τρίτης πληθυσμιακής Περιφέρειας της Θεσσαλίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η πυκνότητα πληθυσμού στην Αττική είναι 988 κάτοικοι/τ.χλμ., έναντι 100 της Κεντρικής Μακεδονίας. Ο μέσος συντελεστής παραγωγής απορριμμάτων κυμαίνεται από 340 kg/capita (Β. Αιγαίο και Ήπειρος) έως 585 kg/capita (Αττική). Ο μέσος συντελεστής παραγωγής Α.Σ.Α. για την Ελλάδα ήταν κατά το 2001, 417 kg/capita, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat κατά το 2009 ήταν 458 kg/capita.

3.2.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Αναμένεται ότι η διαχρονική παραγωγή απορριμμάτων στις Περιφέρειες θα αυξηθεί, , λόγω της αναμενόμενης αύξησης του πληθυσμού και της οικονομικής ανάπτυξης. Στον πίνακα 1 παρουσιάζεται η προβλεπόμενη αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας από το 2010 εώς το 2030 (25). Οι Bogner και Matthews (24) έχουν αποδείξει ότι η κατανάλωση ενέργειας ανά κάτοικο το έτος σε ένα κράτος έχει σχέση ανάλογη με την παραγωγή αστικών αποβλήτων. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η προλεπόμενη παραγωγή Α.Σ.Α. στην Ελλάδα για τα ανωτέρο έτη παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 2. Προβλεπόμενη ενεργειακή κατανάλωση και παραγωγή Α.Σ.Α. στην Ελλάδα 2010 Κατανάλωση ενέργειας (GWh)

% αλλαγή

Πρόβλεψη Α.Σ.Α., τόνοι

2015

2020

2025

2030 88791

65299

72537

77197

83464

2010-2015

2015-2020

2020-2025

2025-2030

11.08

6.42

8.12

6.38

2010

2015

2020

2025

2030

6,000,000

6,664,800

7,092,680

7,668,605

8,157,862

3.3.Ποιοτική σύσταση ΑΣΑ Η ποιοτική σύσταση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων για τις 13 Περιφέρειες της Ελλάδος παρουσιάζονται στο Σχήμα 4 (3‐15). 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Λοιπά Γυαλί Μέταλλα Πλαστικά

Ελλάδα

Κρήτη

Ν. Αιγαίο

Βόρειο Αιγαίο

Πελοπόννησος

Αττική

Στερεά Ελλάδα

Δ. Ελλάδα

Ιόνιοι νήσοι

Θεσσαλίας

Ηπείρου

Δ.Μακεδονία

Κ. Μακεδονία

Αν.Μακ.&Θρ.

Χαρτί Ζυμώσιμα

Σχήμα 4. Ποιοτική σύσταση ΑΣΑ για τις Περιφέρειες της Ελλάδος.[3‐15] Η θερμογόνος ικανότητα του οργανικού κλάσματος των Αστικών Στερεών Αποβλήτων είναι η θερμική ενέργεια που εκλύεται όταν αυτά καίγονται πλήρως. Το Σχήμα 7 παρουσιάζει τη κατώτερη θερμογόνο τιμή των ελληνικών ΑΣΑ.[17]

Σχήμα 5. Κατώτερη θερμογόνος τιμή διαφόρων κλασμάτων των ελληνικών ΑΣΑ Το Σχήμα 6 παρουσιάζει την επί τοις εκατό συμμετοχή της ενέργειας που περικλείει κάθε κλάσμα υλικού των ελληνικών ΑΣΑ

Σχήμα 6. Συμμετοχή στην ενέργεια των ελληνικών οικιακών απορριμμάτων.[17]

3.4.Συλλογή ΑΣΑ Οι Περιφέρειες είναι υπεύθυνες για τη συλλογή, μεταφορά και διαχείριση απορριμμάτων μέσω ανεξαρτήτων Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.). Συνολικά λειτουργούν 102 ΦΟΔΣΑ, οι οποίοι διαθέτουν οχήματα μεταφοράς και κάδους αποθήκευσης για την ασφαλή διάθεση των απορριμμάτων. Παρά όλα αυτά, το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων για τους περισσότερους δήμους χαρακτηρίζεται ανεπαρκές, καθώς υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε εξοπλισμό και τεχνολογία, σε ανθρώπινο δυναμικό, και σε χρηματοδότηση από το κράτος. Ωστόσο μετά την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης (Ν. 3852.2010) αναμένονται σημαντικές αλλαγές και ειδικότερα : Οι ΦοΔΣΑ σήμερα.

1. Οι ΦοΔΣΑ σήμερα, λειτουργούν τυπικά είτε ως Σύνδεσμοι των δήμων (ν.π.δ.δ.), είτε ως Ανώνυμες Εταιρείες τους (ν.π.ι.δ.). 2. Σε πολλές όμως περιοχές της χώρας που δεν έχουν συσταθεί ακόμα ΦοΔΣΑ, το αντικείμενο τους υλοποιείται από άλλες νομικές οντότητες της αυτοδιοίκησης (δημοτικές ή διαδημοτικές επιχειρήσεις, ΔΕΥΑ, κλπ) ή από υπηρεσίες των ίδιων των δήμων. 3. Η ελάχιστη γεωγραφική περιοχή για τη σύσταση ενός ΦοΔΣΑ, είναι η έκταση μιας διαχειριστικής ενότητας απορριμμάτων. Επιτρέπεται η σύσταση ενός ΦΟΔΣΑ που θα καλύπτει περισσότερες από μια διαχειριστικές ενότητες απορριμμάτων, εφ’ όσον το επιθυμούν οι δήμοι των περιοχών αυτών. 4. Σήμερα υφίστανται και λειτουργούν με όλες τις νομικές μορφές που αναφέρθηκαν προηγούμενα, περίπου 96 ΦοΔΣΑ. 5. Το μεγαλύτερο μέρος των φορέων αυτών, εκπροσωπούνται από το Δίκτυο Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.

Β.

Τι προβλέπει ο ν.3852/10 (Καλλικράτης) για τους ΦοΔΣΑ

1. Σύσταση ΦοΔΣΑ με τη μορφή Συνδέσμων των δήμων (ν.π.δ.δ.), στους οποίους θα συγχωνευθούν οι σημερινοί ΦοΔΣΑ ανεξαρτήτως μορφής. 2. Η διαδικασία σύστασης και λειτουργίας των ως άνω συνδέσμων ΦοΔΣΑ, θα καθορισθεί με Π.Δ. που θα εκδοθεί μέχρι τις 30/6/2011. Άρα οι διαδικασίες

σύστασης αρχίζουν μετά την ημερομηνία αυτή και εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν τουλάχιστον 12 μήνες αργότερα, δηλαδή όχι νωρίτερα από τον Ιούνιο του 2012. 3. Σε κάθε περιφέρεια της χώρας αντιστοιχεί ένας ΦοΔΣΑ, με εξαίρεση τις νησιωτικές περιφέρειες Ιονίου, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, στις οποίες αντιστοιχεί ένας ΦοΔΣΑ σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα. 4. Με την πρόταση αυτή θα προκύψουν συνολικά 32 ΦοΔΣΑ ‐ σύνδεσμοι (ν.π.δ.δ.) 5. Για την Περιφέρεια Αττικής, προβλέπεται χωριστή ρύθμιση, με δημιουργία διαβαθμικού συνδέσμου (περιφέρεια – δήμοι).

Γ.

Το περιεχόμενο της πρότασης νόμου για τις ΕΔιΣΑ

1. Δημιουργία Επιχειρήσεων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΔιΣΑ) των δήμων (ν.π.ι.δ.), στις οποίες θα συγχωνευθούν οι σημερινοί ΦοΔΣΑ. 2. Η διαδικασία σύστασης και λειτουργίας των ΕΔιΣΑ, καθορίζεται στην Πρόταση Νόμου του Δικτύου, που μπορεί να κατατεθεί και να ψηφισθεί άμεσα στη Βουλή. Η διαδικασία σύστασης και έναρξης λειτουργίας τους δεν ξεπερνά τους τρεις έως τέσσερις μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου. 3. Σε κάθε περιφερειακή ενότητα της χώρας αντιστοιχεί ένας ΦοΔΣΑ, με εξαίρεση τις περιοχές που λειτουργούν ήδη φορείς με μεγαλύτερο γεωγραφικό εύρος. Σ’ αυτές, οι ΕΔιΣΑ θα έχουν μέγεθος ίσο τουλάχιστον με αυτό του υφιστάμενου ΦοΔΣΑ. 4. Επιτρέπεται περισσότερες από μια περιφερειακές ενότητες να αποφασίζουν με συγκεκριμένη διαδικασία τη σύσταση μιας ενιαίας ΕΔιΣΑ. 5. Με την πρόταση αυτή θα προκύψουν θεωρητικά 56 ΕΔιΣΑ (ν.π.ι.δ.), ενώ λαμβανομένων υπ’ όψη των διαφαινόμενων εθελοντικών συνεργασιών μεταξύ περιφερειακών ενοτήτων, προβλέπεται ότι πρακτικά δεν θα ξεπεράσουν τις 45. 6. Στη Δανία, μια χώρα με το μισό πληθυσμό και το ένα τρίτο της έκτασης σε σχέση με την Ελλάδα, δραστηριοποιούνται 34 διαδημοτικές επιχειρήσεις διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. 7. Η Περιφέρεια Αττικής εξαιρείται της πρότασης νόμου, ωστόσο εκτιμούμε ότι θα ήταν ωφέλιμο να ενταχθεί κι αυτή στις ρυθμίσεις του. Επιπρόσθετα, στην Ελλάδα λειτουργούν 25 Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.), και πρόκειται να κατασκευαστούν 82 νέα ΣΜΑ..Ο Πίνακας 3 παρουσιάζει τα στοιχεία της κατάστασης των έργων Σταθμών Μεταφόρτωσης.[2, 3‐15]

Πίνακας 3. Η κατάσταση Σταθμών Μεταφόρτωσης ΑΣΑ [2, 3‐15] Είδος Έργου

Πλήθος Έργων

Κατάσταση

ΣΜΑ

Καμία πρόοδος

ΣΜΑ

Σε διαδικασία ΠΠΕ‐ΠΠΕΑ

ΣΜΑ

Σε διαδικασία ΜΠΕ‐ΕΠΟ και Τεχνικών Μελετών

ΣΜΑ

Έχει χρηματοδότηση

ΣΜΑ

Σε διαδικασία διαγωνισμού

ΣΜΑ

Άρχισε η υλοποίηση

ΣΜΑ

Έχει κατασκευασθεί

ΣΜΑ

Λειτουργία

Σύνολο

106

3.5.Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α., 2010), λειτουργούν 77 Χ.Υ.Τ.Α., προς εξυπηρέτηση 7.861.586 κατοίκων και ετήσια δυναμικότητα 3,0 εκατ. τόνους. Ο Πίνακας 4 παρουσιάζει τα συνολικά έργα Χ.Υ.Τ.Α. (146), εκ των οποίων 69 είναι σε διάφορα στάδια διαδικασίας προς κατασκευή.

Πίνακας 4. Κατάσταση Χ.Υ.Τ.Α. Ελλάδας[2, 3‐15]

Είδος Έργου

Πλήθος Έργων

Κατάσταση

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Καμία Πρόοδος

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Σε διαδικασία ΠΠΕ‐ΠΠΕΑ

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Έχει ΠΠΕΑ

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Σε διαδικασία ΜΠΕ‐ΕΠΟ και τεχνικών μελετών

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Ώριμο χωρίς χρηματοδότηση

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Έχει Χρηματοδότηση

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Σε διαδικασία διαγωνισμού

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Άρχισε η Υλοποίηση

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Έχει κατασκευασθεί

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ

Λειτουργία

ΣΥΝΟΛΟ

146

Επιπρόσθετα, στην Ελλάδα υπάρχουν 3036 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), από τους οποίους οι 316 είναι ενεργοί, οι 429 σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης και οι 2291 έχουν ήδη αποκατασταθεί. Ο Πίνακας 5 παρουσιάζειι συνοπτικά τα στοιχεία των Χώρων Διάθεσης Απορριμμάτων για τις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας. Η μοναδική Περιφέρεια που έχει απαλλαχθεί πλήρως από ΧΑΔΑ είναι η Δυτική Μακεδονία, χάρη στο σημαντικό έργο της Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ). Πίνακας 5. Δυναμικότητα (τόνοι/έτος) και αριθμός Χ.Υ.Τ.Α. και ΧΑΔΑ ανά Περιφέρεια (τα στοιχεία συλλέχθηκαν από τους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς Διαχείρισης Απορριμμάτων και από το Υπουργείο Εσωτερικών , και η επικαιροποίηση τους έγινε από τις Διευθύνσεις Διαχείρισης Απορριμμάτων των Περιφερειών και τους Φο.Δ.Σ.Α.) Περιφέρεια Αν.Μακ.και Θράκη Κ.Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Ήπειρος Θεσσαλία Ιόνια νησιά Δυτική Ελλάδα Στερεά Ελλάδα Αττική Πελοπόννησος Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη ΣΥΝΟΛΟ

Δυναμικότητα (tn/yr) Πλήθος Χ.Υ.Τ.Α. Πλήθος Χ.Α.Δ.Α. Αποκατεστημένοι Ενεργοί Διαδικασία άμεσης αποκατάστασης 70.427 3 333 301 28 4 117.594 11 542 389 42 111 116.989 1 207 207 0 0 59.826 2 266 197 27 42 281.319 7 482 424 0 58 183.037 5 43 18 11 14 140.651 5 165 121 36 8 147.875 7 317 243 28 46 1.642.500 1 33 6 8 19 10.900 2 319 169 79 71 22.418 4 116 80 21 15 161.691 19 88 23 31 34 76.344 10 125 113 5 7 3.031.571 77 3036 2291 316 429

3..6 Στάδια αξιολόγησης της επικινδυνότητας Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) Αξιολόγηση της ‘πηγής ρύπανσης’ ΧΑΔΑ : Αξιολογείται η σχέση του όγκου και του είδους των αποβλήτων στο ΧΑΔΑκαι του βαθμού επικινδυνότητάς τους. Επισημαίνεται το κύριο είδος αποβλήτων του ΧΑΔΑ. και εκτιμάται ο όγκος των αποβλήτων, όπως επίσης και το ποσοστό των διαφόρων ειδών αποβλήτων. Αξιολόγηση της διασποράς του ρυπαντικού φορτίου: Εξετάζεται η σχέση υδροπερατότητας του εδάφους και της απόστασης του υδροφόρου ορίζοντα από τον πυθμένα του ΧΑΔΑ Αξιολόγηση του ‘αποδέκτη’ : Στο στάδιο αυτό εξετάζεται και αξιολογείται η απόσταση από τον ΧΑΔΑ σε σχέση με : 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Τον αποδέκτη, τις χρήσεις γής τις περιοχές υδροληψίας τις οικιστικές περιοχές τις προστατευόμενες περιοχές άλλες ευαίσθητες περιοχές

Ο βαθμός επικινδυνότητας ενός ΧΑΔΑ κυμαίνεται από 1 έως 100 βαθμούς. «Υψηλής επικινδυνότητας» (κατηγορία 3) ΧΑΔΑ θεωρούνται αυτοί που έχουν επικινδυνότητα άνω των 90 βαθμών, «μέσης επικινδυνότητας» (κατηγορία 2) αυτοί που έχουν βαθμό μεταξύ 70 και 89 βαθμών, και «χαμηλής επικινδυνότητας» αυτοί που έχουν βαθμό μεταξύ 36 και 69 βαθμών(κατηγορία 1) . Επιπρόσθετα, οι ΧΑΔΑ που έχουν βαθμό επικινδυνότητας από 0 εώς 35,(κατηγορία 0) δεν θεωρούνται πρώτης προτεραιότητας για ένταξη σε χρηματοδοτικά προγράμματα και δεν απαιτούνται για αυτόυς υποχρεωτικά Οριστικές Μελέτες και τεύχη δημοπράτησης. Τα έργα αποκατάστασης των εν λόγω ΧΑΔΑ υλοποιούνται από τους Ο.Τ.Α. με ίδια μέσα. Ο Πίνακας 6 παρουσιάζει αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τους ΧΑΔΑ που βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης.

Πίνακας 6. Βαθμός επικινδυνότητας ΧΑΔΑ που βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης (τα στοιχεία συλλέχθηκαν by the authorsαπό τους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς

Διαχείρισης Απορριμμάτων και από το Υπουργείο Εσωτερικών, και η επικαιροποίηση τους έγινε από τις Διευθύνσεις Διαχείρισης Απορριμμάτων των Περιφερειών και τους Φο.Δ.Σ.Α.).

Με άδεια αποκατάστασης Περιφέρεια Υψηλής/μέσης επικινδυνότητας

Χωρίς άδεια αποκατάστασης

Χαμηλής επικινδυνότητας

Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Αττική

Βόρειο Αιγαίο

Δυτική Ελλάδα

Δυτική Μακεδονία

Ήπειρος

Θεσσαλία

Ιόνια νησιά

Κεντρική Μακεδονία

Κρήτη

Νότιο Αιγαίο

Πελοπόννησος

Στερεά Ελλάδα

ΣΥΝΟΛΟ

282

3.7.Ανάκτηση βιοαερίου και παραγωγή ενέργειας Στην Ελλάδα υπάρχουν πέντε εργοστάσια ανάκτησης βιοαερίου και παραγωγή ενέργειας:. Στο ΧΥΤΑ Ανω Λιοσίων της Αττικής (φορέας λειτουργίας ΒΕΑΛ Α.Ε., σύμπραξη ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. με Energy Development Ltd.), στο ΧΥΤΑ Βόλου της Θεσσαλίας (Βιοενέργεια ΕΠΕ), στο ΧΥΤΑ Ταγαράδων Θεσσαλονίκης της Κεντρικής Μακεδονίασ( ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. και ΣΟΤΑΜΘ), στο ΧΥΤΑ Χανίων της Κρήτης ( ΔΕ.ΔΙ.Σ.Α.) και στο ΧΥΤΑ Καλαμάτας της Πελοποννήσου, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2010. Ο Πίνακας 7 παρουσιάζειι τα χαρακτηριστικά αυτών των εργοστασίων.[20,21,22] Πίνακας 7. Εργοστάσια ανάκτησης βιοαερίου απο ΧΥΤΑ και παραγωγή ενέργειας [20,21,22] Τοποθεσία Ε.Μ.Α.Κ. Περιφέρεια Αττικής-Λιόσια Περιφέρεια ΘεσσαλίαςΒόλος

Ετος λειτουργίας Μάρτιος 2001

Δυναμικότητα 300.000 τόνοι ΑΣΑ το έτος

ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ 23,5 MWe , 9,5 MWth

Ιούνιος 2008

110.000 τόνοι το έτος

1,25 MW (προβλεπόμενη νέα ισχύς :1,7MW)

Περιφέρεια Κ. ΜακεδονίαςΤαγαράδες

Δεκέμβριος 2006

637.000 τόνοι/έτος

5 MW

Περιφέρεια Κρήτης-Χανιά

2005

70.000 τόνοι/έτος

2,3 MW

Περιφέρεια ΠελοποννήσουΚαλαμάτα ΣΥΝΟΛΟ

20.000-40.000 τόνοι/έτος 32,5 MW

Το Σχήμα 6 παρουσιάζει την ενδεικτική παραγόμενη ενέργεια αυτών των εργοστασίων. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στον παλαιό ΧΑΔΑ των Ανω Λιοσίων είναι από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης και η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτά της υπόλοιπης Ελλάδας.

Σχήμα 7 . Ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο ΧΥΤΑ στην Ελλάδα (συνολικη ενεργεια, 2010 154.6 GWhe )[20,21,22] 3.8.Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) είναι αρμόδια για την αξιοποίηση και ανακύκλωση ΑΣΑ. Η ΕΕΑΑ, σε συνεργασία με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), είναι υπεύθυνη για τη συλλογή (π.χ.. διαθέτοντας μπλε τσάντες στα νοικοκυριά και τοποθετώντας μπλε κάδους στους Ο.Τ.Α.), μεταφορά (με ειδικά οχήματα συλλογής), και διάθεση των ΑΣΑ,σε ειδικά Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Ο Πίνακας 8 παρουσιάζει τη συμβολή της ΕΕΑΑ στην αξιοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού, κατά τα έτη 2006‐2009. Πίνακας 8. Συμβολή της ΕΕΑΑ στην αξιοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.(πηγή: E.E.A.A.) Δείκτης Εξυπηρετούμενοι κάτοικοι Κ.Δ.Α.Υ.

2006

2007

2008

2009

4.297.977

6.115.297

6.592.498

7.554.699

Κάδοι

25.103

51.602

76.530

98.177

140

236

327

Τσάντες που διανεμήθηκαν

710.000

1.208.650

1.753.150

2.083.800

Απόβλητα συσκευασίας (τόνοι)

266.623

344.362

400.033

432.013

Χαρτιά εντύπου (τόνοι)

19.660

35.245

56.512

79.146

Σύνολο αξιοποιηθέντων υλικών (τόνοι)

286.283

379.607

456.545

511.159

Οχήματα συλλογής

Το Σχήμα 8 παρουσιάζει την ανάκτηση αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού στις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας, το 2009.

16 14 12 10 8 6 4 2 0

Αν.Μακ.και … Κ.Μακεδονία Δυτική … Ήπειρος Θεσσαλία Ιόνια νησιά Δυτική Ελλάδα Στερεά Ελλάδα Αττική Πελοπόννησος Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη

x 10000

Ανάκτηση Αποβλήτων Συσκευασίας και χαρτιού εντύπου (τόνοι/έτος)

Σχήμα 8. Ανάκτηση αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού στις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας (2009) (πηγή:Ε.Ε.Α.Α.) Χαρακτηριστικό είναι ότι στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας/Θράκης και Βορείου Αιγαίου δεν υπάρχουν Κ.Δ.Α.Υ. Στις συγκεκριμένες Περιφέρειες δεν υπάρχει κανένας τρόπος αξιοποίησης απορριμμάτων και όλα τα Α.Σ.Α. διατείθενται σε ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ. Είναι απολύτως αναγκαία η προώθηση της ανακύκλωσης και της αξιοποίησης των χρήσιμων

υλικών που απορρίπτονται και επίσης του ζυμώσιμου κλάσματος των ΑΣΑ, διά μέσου της ανάκτησης του ενεργειακού τους περιεχόμενου και της. Αυτά τα μέτρα είναι αναγκαία διότι εκτός των πολλαπλών θετικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχουν, θα απαλλάσσουν τους ΟΤΑ και τους Φορείς Διαχείρισης από την πλήρη εξάρτηση από την ταφή, που οδηγεί σε αναζήτηση νέων χώρων , κατάχρηση πόρων και κοινωνικές αντιδράσεις. Στην Ελλάδα υφίστανται ΧΥΤΑ, οι οποίοι δε λειτουργούν λόγω κοινωνικών αντιδράσεων. Αναφορικά με την αντίληψη του κόσμου σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων, πρέπει να γίνει κινητοποίηση μέσω των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.), προβάλλοντας τα θετικά από την ορθή διαχείριση απορριμμάτων, σύμφωνα με την ιεραρχία της αειφόρου διαχείρισης απορριμμάτων (Σχήμα 9) [23]

Σχήμα 9. Ιεραρχία αειφόρου διαχείρισης απορριμμάτων. [23]

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση ανακυκλωμένων (δευτερογενών) υλικών σε αντικατάσταση πρωτογενών, όπου έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας, αλλά και μείωση της ρύπανσης κατά την παραγωγική διαδικασία των νέων προϊόντων. Ο Πίνακας 9 δείχνει τις ωφέλειες που προκύπτουν αν αντικατασταθούν οι πρώτες ύλες με δευτερογενή υλικά που προέρχονται από ανακύκλωση διαφόρων υλών.

Πίνακας 9 . Ωφέλειες από την αντικατάσταση πρώτων υλών με υλικά ανακύκλωσης [17]

Χάρτι

Γυαλί

Χαλκός

Αλουμίνιο

Ενέργεια (%)

23‐72

4‐32

47‐74

90‐97

Αέρια ρύπανση (%)

73‐74

6‐22

85‐86

Ρύπανση νερών (%)

‐

Χρήση νερού (%)

58‐60

‐

Η Ελλάδα έχeι πέντε εργοστάσια Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (EMAK), ένα στην Αττική (Ανω Λιόσια), , δύο στην Κρήτη (Χανιά και Ηράκλειο), ένα στους Ιόνιους νήσους (Κεφαλονιά) και ένα στην Πελοπόννησο (Καλαμάτα). Από αυτά, μόνο της Αττικής και των Χανίων λειτουργούν κανονικά. To EMAK της Καλαμάτας λειτουργούσε από το 1997 έως το 2002 και αναμένεται να επαναλειτουργήσει το 2011. Τα ΕΜΑΚ Ηρακλείου και Κεφαλληνίας άρχισαν τη δοκιμαστική λειτουργία τους το 2010 και αναμένεται να λειτουργήσουν στα μέσα του 2011. Τα ΕΜΑΚ Αττικής, Χανίων και Καλαμάτας εφαρμόζουν τη μέθοδο της κομποστοποίησης, ενώ τα ΕΜΑΚ του Ηρακλείου και της Κεφαλονιάς εφαρμόζουν τη μέθοδο της βιοξήρανσης. Ο Πίνακας 10 παρουσιάζει συνοπτικά τα στοιχεία των πέντε ΕΜΑΚ της Ελλάδας. Πίνακας 10 . Συνοπτικά στοιχεία των πέντε έργων ΕΜΑΚ της Ελλάδας.[8,11,12,15,20] (*αναμένεται να επαναλειτούργήσει) Δυναμικότητα Περιφέρεια

τόνοι/χρόνο)

300.000

Μέθοδος

Κομποστοποίηση

Έναρξη λειτουργίας

2004

Αττική Χανιά‐Κρήτη

70.000

Κομποστοποίηση

2005

Ηράκλειο‐Κρήτη

75.000

Βιοξήρανση

2011

Κεφαλλονιά‐ Ιόνιο

25.000

Βιοξήρανση

2011

Καλαμάτα‐ Πελοπόννησος

32.000

Κομποστοποίηση

1997‐2002.*

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία (Ηλέκτωρ Α.Ε.) , το εργοστάσιο Αττικής δέχεται 1200 τόνους ΑΣΑ καθημερινά, σε 250 μέρες ετήσιας λειτουργίας, και παράγει ημερησίως 180,48 τόνους εδαφοβελτιωτικού υλικού (compost), 398,52 τόνους καύσιμου υλικού (RDF) , 0,96 τόνους συμπιεσμένων κουτιών αλουμινίου υψηλής καθαρότητας και 24,12 τόνους σιδηρούχων μετάλλων. Εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν υπάρχει ενδιαφερόμενη αγορά για το compost και το RDF, δυστυχώς αυτά τα προιόντα διατείθενται στον ΧΥΤΑ της Φυλής. Το εργοστάσιο μειώνει την μαζα που καταλήγει στο ΧΥΤΑ κατά περίπου 23% το οποίο μετατρέπεται σε ατμο και CO2. Πίνακας 11. Ισοζύγιο υλικών εργοστασίου Ε.Μ.Α.Κ. Άνω Λιοσίων (ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε.) Εισερχόμενα υλικά Αστικά απόβλητα (ΑΣΑ) Προιόντα

Τόνοι/ημέρα 1200

Τόνοι/έτος 300.000

Εδαφοβελτιωτικό

180,48

45.120

Καύσιμο υλικό (RDF)

398,52

99.630

Κουτιά αλουμινίου

0,96

240

Σιδηρούχα μέταλλα

24,12

6.030

Υγρασία και CO2

278,4

69.600

Υπολείμματα

317,16

79.290

Υλικά που καταλήγουν στο ΧΥΤΑ Φυλής *

896,52

224.130

*Δυστυχώς,λόγω της μη ύπαρξης αγοραστικού ενδιαφέροντος για τα παραγόμενα προιόντα, το RDF και το εδαφοβελτιωτικό καταλήγουν στον Χ.Υ.Τ.Α. Φυλής.

Το ΕΜΑΚ Χανίων άρχισε να λειτουργεί το 2005, με ετήσια δυναμικότητα 70.000 τόνους (260 ημέρες τον χρόνο). Παράγει ετησίως 20.000 τόνους compost, από το οποίο 15% ενσακίζεται και το υπόλοιπο χρησιμοποιείται για επιχώσεις. Επίσης, το εργοστάσιο ανακυκλώνει ετησίως 9.000 τόνους χαρτιού, 5.200 τόνους πλαστικών, 1.800 τόνους μετάλλων, 600 τόνους αλουμινίου και 25.000 τόνους άχρηστων υλικών προς διάθεση στο ΧΥΤΑ[12] (Πίνακας 12) Πίνακας 12. Ισοζύγιο υλικών εργοστασίου Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων Εισερχόμενα υλικά

Τόνοι/έτος

Αστικά απόβλητα (ΑΣΑ)

70.000

Προιόντα

Εδαφοβελτιωτικό

20.000

Ανακύκλωση χαρτιού

9.000

Ανακύκλωση πλαστικών

5.200

Ανακύκλωση μετάλλων

1.800

Ανακύκλωση αλουμινίου

600

Συνολικά εξερχόμενα υλικά

36.600

Υλικά που καταλήγουν στο ΧΥΤΑ 25.000 3.9.Συμπεράσματα Ο σκοπός αυτής της έρευνας ήταν να περιγράψει ποσοτικά την παραγωγή και διάθεση των Α.Σ.Α. στην Ελλάδα. Βρέθηκε ότι από τους 5.981.000 τόνους που εκτιμάται ότι παράγονται το 2010, περίπου 3.031.570 τόνοι (50% του ολικού ΑΣΑ) διατίθενται σε ΧΥΤΑ. Το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανάκτηση βιοαερίου είναι 154,6 GWh,el, το οποίο αντιστοιχεί σε ανάκτηση ενέργειας 51 kWh,el ανά τόνο που διατίθεται σε ΧΥΤΑ.

Στην Ελλάδα υφίστανται επίσης 316 ενεργοί ΧΑΔΑ και εκεί διατείθενται περίπου 1.500.000 τόνοι ΑΣΑ, δηλαδή 25% των ολικών ΑΣΑ. Τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονται σε 34.000 Ευρώ ανά ΧΑΔΑ ημερησίως. Συνεπώς, στην Ελλάδα αναμένεται η επιβολή προστίμων της τάξεως των 10.744.000 Ευρώ ημερησίως. Η συνολική ποσότητα Α.Σ.Α. που αξιοποιούνται στα πέντε υπάρχοντα ΕΜΑΚ της Ελλάδας, το 2010, εκτιμάται σε 602.000 τόνους. Από αυτό το ποσό, ένα εκτιμώμενο 20% μετατρέπεται σε εδαφοβελτιωτικό (κακής ποιότητας διότι προέρχεται από σύμμεικτα απορρίμματα), και το υπόλοιπο για επιχώσεις στους ΧΥΤΑ ή σε έργα οδοποιίας. Το συνολικό κομποστοποιημένο Α.Σ.Α. εκτιμάται σε 20%των οργανικών υπολειμμάτων ή 2% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. Το Ε.Μ.Α.Κ. Λιοσίων έχει πολύ μεγαλύτερη δυναμικότητα από το Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων ,300.000 τόνοι το έτος έναντι 70.000 τόνους το έτος αντίστοιχα, και επιπρόσθετα στο Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων παράγονται ανακυκλώσιμα υλικά προς πώληση .Για τους παραπάνω λόγους το Ε.Μ.Α.Κ. Λιοσίων παράγει μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας από το Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων. Το συνολικό ποσό Α.Σ.Α. που ανακυκλώνεται στην Ελλάδα, είτε από την Ε.Ε.Α.Α., είτε από τα πέντε ΕΜΑΚ, είτε με άλλους τρόπους, εκτιμάται σε 1.375.000 τόνους ετησίως, δηλ. 23 % των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά τα παραπάνω στοιχεία. Πίνακας 13 . Συνοπτικά στοιχεία παραγωγής και διάθεσης Α.Σ.Α. στην Ελλάδα Ροή υλικών

Τόνοι τον χρόνο

% συνολικών Α.Σ.Α.

5.981.290

100%

Ανακύκλωση από Ε.Μ.Α.Κ.

867.287

14,5%

Ανακύκλωση από Ε.Ε.Α.Α.

511.159

8,5%

Συνολική ανακυκλώση

1.378.446

23%

119.625

Ταφή σε ΧΥΤΑ

3.031.571

50,6%

Ταφή σε ΧΑΔΑ

1.459.434

24,4%

Συνολική ταφή

4.490.000

75.0%

Συνολικά παραγόμενα

Λιπασματοποίηση (Ε.Μ.Α.Κ.. κ.τ.λ.)

Συνολική διάθεση

5.981.290

100%

Με τον νέο νόμο ‘Καλλικράτη’ , που θα τεθεί σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2011, η Ελλάδα θα διαιρείται σε 7 διοικήσεις. Συνοπτικά, το Σχήμα 9 παρουσιάζει τον αριθμό των Χ.Υ.Τ.Α. για τις διάφορες διοικήσεις.

1 14

Αττική Μακεδονία‐Θράκη 3

Ηπείρου‐Δ.Μακ. Θεσσαλία‐Στ.Ελλ.

Πελ‐Δ.Ελλ‐Ιόνιο 14

Αιγαίο Κρήτη

Σχήμα 9 . Πλήθος Χ.Υ.Τ.Α. στις διοικήσεις της Ελλάδας Τέλος, το Σχήμα 10 παρουσιάζει συνοπτικά τα ποσοστά των τρόπων αξιοποίησης των ελληνικών Α.Σ.Α.

Σχήμα 10 . Τρόποι αξιοποίησης ελληνικών απορριμμάτων Στα κεφάλαια που ακολουθούν παρουσιάζεται η αναλυτική κατάσταση στην παραγωγή και διαχείριση απορριμμάτων για τις δεκατρείς Περιφέρειες της Ελλάδας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1.Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (Ε.Σ.Υ.Ε., www.esye.gr) 2. Υπουργείο Εσωτερικών, στοιχεία από κ. Πραγιάτη 3. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 4. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Κεντρικής Μακεδονίας 5. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Δ. Μακεδονίας 6. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Ηπείρου 7. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Θεσσαλίας 8. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Ιονίων νήσων 9. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Ελλάδας 10. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Στερεάς Ελλάδας 11. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής 12. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Πελοποννήσου 13. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Βορείου Αιγαίου 14. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Νοτίου Αιγαίου 15. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης 16. 'Βιώσιμη Διαχείριση Αστικών Στέρεων Αποβλήτων', Δ. Παναγιωτακόπουλος, Β' Έκδοση 17. 'Η θερμική επεξεργασία απορριμμάτων και RDF', Αδαμάντιου Σκορδίλη 18. Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) 19. Προσωπική επικοινωνία με Φο.Δ.Σ.Α. 20. Επικοινωνία με ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. 21. Επικοινωνία με Βιοενέργεια Ε.Π.Ε. 22. Επικοικνωνία με ΔΕ.ΔΙ.Σ.Α. 23. http://www.wtert.gr/en/2010102114/Συνέργεια/Mission‐of‐ SYNERGIA.html 24. Bogner, J., and E. Matthews, Global methane emissions from landfills: New methodology and annual estimates 1980‐1996, Global Biogeochem. Cycles, 17 (2), 1065, doi:10.1029/2002GB001913, 2003. 25. Matthews, E., Themelis, N.J., “Potential for Reducing Global Methane Emissions from Landfills, 2000‐2030”, Sardinia 2007, 11th International Waste M’g’t and Landfill Symposium, www.wtert.org/sofos/Matthews_Themelis_Sardinia2007.pdf

4. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ 4.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αποτελείται από τους Νομούς Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου, καταλαμβάνοντας συνολική έκταση 14.157 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καλύπτοντας το 10,7% της συνολικής έκτασης της χώρας. Βρίσκεται στα βορειοανατολικά σύνορα της χώρας και συνορεύει ανατολικά με την Τουρκία, βόρεια με την Βουλγαρία, δυτικά με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ βρέχεται νότια από το Αιγαίο Πέλαγος. Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στην Κομοτηνή.[1] Η εν λόγω Περιφέρεια διαθέτει ορεινές εκτάσεις σε ποσοστό 39,57% της συνολικής της έκτασης, ημιορεινές σε ποσοστό 26,05% και πεδινές σε ποσοστό 34,38%.[1] Η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη συμβάλλει με ποσοστό 3,7% στη διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προιόντος της χώρας.Επιπρόσθετα, στην συγκεκριμένη Περιφέρεια, παράγεται το 10% του εθνικού προιόντος στον αγροτικό τομέα, το 4,4% της μεταποίησης και το 3,5% των υπηρεσιών, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ.[6] Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, το 16,95% του πληθυσμού απασχολείται στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, το 25,01% στον δευτερογενή τομέα και το 58,05% στον τριτογενή.[5] Η συμβολή των τομέων πραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (Α.Π.Α.) παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 1. Συμμετοχή παραγωγικών τομέων οικονομίας στη διαμόρφωση του Περιφερειακού Α.Π.Α. [6] Σχετικά με τον πρωτογενή τομέα οικονομίας, οι αγροτικές περιοχές καλύπτουν το 96% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας.Πιο συγκεκριμένα, το 35,2% της συνολικής έκτασης καλύπτεται από αγρούς, το 37,7% από παραγωγικά δάση, το 15% από δασικές εκτάσεις (7% θαμνότοπους και 8% βοσκότοπους) και το υπόλοιπο 2% από άγονες εκτάσεις.Αξιοσημείωτο είναι δε ότι στους νομούς Δράμας

και Καβάλας, παρατηρείται έντονη μαρμαροφορία, παράγοντας ετησίως το 73% της συνολικής εθνικής παραγωγής.[1] Αναφορικά με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, η εν λόγω Περιφέρεια καλύπτει το 11% των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας. Επίσης, είναι σημαντική η συμβολή της στον αλιευτικό τομέα, καθώς λειτουργούν 32 μονάδες υδατοκαλλιέργειας, με κύρια απασχόληση τη θαλάσσια και παράκτια αλιεία, όπως επίσης και την αλιεία των εσωτερικών υδάτων.[1] Στην Περιφέρεια αυτή, σχετικά με τον δευτερογενή τομέα παραγωγής, υπάρχει έντονη δραστηριότητα στη μεταποίηση και τις καστασκευές. Πιο συγκεκριμένα, ο κλάδος των τροφίμων και των ποτών αντιπροσωπεύει το 30,8% , ο κλάδος του ξύλου και επίπλου το 24,3%, ο κλάδος των μεταλλικών κατασκευών το 18,2%, και ο κλάδος του έτοιμου ενδύματος το 16,5%.[1] Τέλος, στον τριτογενή τομέα οικονομίας, το σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζει το εμπόριο και οι μεταφορές, ενώ ακολουθούν οι δημόσιες υπηρεσίες, η εκπαίδευση και τα ξενοδοχεία‐εστιατόρια.[1] Οι χρήσεις γής της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός της εν λόγω Περιφέρειας ανερχόταν σε 611.067 κατοίκους, αποτελώντας το 5,51% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.Η πληθυσμιακή πυκνότητα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη ,είναι 43,2 κάτοικοι/km2 . Χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης Περιφέρειας είναι η μουσουλμανική μειονότητα, η οποία υπολογίζεται σε 120.000 περίπου άτομα.[1,7] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα πληθυσμιακά στοιχεία της Περιφέρειας, ανά νομό. ΝΟΜΟΣ

Μόνιμος πληθυσμός

Πραγματικός πληθυσμός

2001 1991 2001 1991 149.283 144.464 149.354 143.752 ΕΒΡΟΥ 102.959 92.218 101.856 91.063 ΞΑΝΘΗΣ 104.073 110.828 103.169 ΡΟΔΟΠΗΣ 111.237 134.300 145.054 135.752 ΚΑΒΑΛΑΣ 141.499 102.184 95.142 103.975 96.515 ΔΡΑΜΑΣ ΣΥΝΟΛΟ 607.162 570.197 611.067 570.251 Πίνακας 1. Πραγματικός και μόνιμος πληθυσμός Περιφέρειας ΑΜΘ.[1]

Μεταβολή (%) 3,90 11,85 7,42 6,85 7,73 7,16

Ο πληθυσμός της Περιφέρειας αυτής παρουσίασε αύξηση 7,16% κατά τη δεκαετία 1991‐2001.Επιπρόσθετα, ο αστικός πληθυσμός της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ανέρχεται στο 59,1% του συνολικού της πληθυσμού, παρουσιάζοντας

αυξητικές τάσεις, ενώ ο αγροτικός τομέας ανέρχεται στο 40,9%, παρουσιάζοντας μειωτικές τάσεις. [1] Σύμφωνα με τη μελέτη του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων(ΠΕ.Σ.Δ.Α.), ο πληθυσμός της εν λόγω Περιφέρειας εκτιμάται να είναι 653.142 κάτοικοι κατά το 2021.[1]

4.2.Παραγωγή , ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, παρήχθησαν , κατά το έτος 2001, 277.146 tn Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.), με μέσο συντελεστή παραγωγής 1,24 kg/κάτοικο/ ημέρα, αντιστοιχώντας περίπου στο 6% της εθνικής παραγωγής Α.Σ.Α.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η παραγωγή των Α.Σ.Α. στους διάφορους νομούς της Περιφέρειας. ΝΟΜΟΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ποσοστό Α.Σ.Α. 2001 (tn/yr) συμμετοχής(%) 66.428 24,0 ΕΒΡΟΥ 46.664 16,8 ΞΑΝΘΗΣ 50.537 18,2 ΡΟΔΟΠΗΣ 66.127 23,9 ΚΑΒΑΛΑΣ 47.391 17,1 ΔΡΑΜΑΣ 277.146 100,0 ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 2. Ετήσια παραγωγή Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια ΑΜΘ, έτος 2001.[1] Η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχει ώς ακολούθως: Κατηγορία (%) Ζυμώσιμα 45.8 Χαρτί-Χαρτόνι 15.3 Πλαστικό 16.5 Μέταλλα 3.4 Γυαλί 4.3 Πάνες-Σερβιέτες-Χαρτί υγείας 6.2 Ξύλο-Ύφασμα-Δέρμα-Λάστιχο 5.2 Πέτρες-Τούβλα 2.0 Επικίνδυνα Απόβλητα 0.7 Διάφορα 0.5 ΣΥΝΟΛΟ 100.0 Πίνακας 3. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας ΑΜΘ.[1]

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ,τα ανακυκλώσιμα‐αξιοποιήσιμα κλάσματα (ζυμώσιμα, χαρτί, πλαστικά,μέταλλα και γυαλί) ανέρχονται σε ποσοστό 85,4% της συνολικής μάζας των απορριμμάτων για την εν λόγω Περιφέρεια.[1] Επιπρόσθετα, τα βιοαποδομήσιμα υλικά αποτελούν το 60,18% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α.της Περιφέρειας , ενώ τα υλικά συσκευασίας αποτελούν το 26,27% αυτών. Όπως προκύπτει από το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη είναι 124.000 τόνοι, τα οποία ισοδυναμούν σε 2527 m3*104 βιοαέριο.[9] Η διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 4.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας ΑΜΘ (tn/yr).

4.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Η διαχείριση απορριμμάτων στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, έχει ώς εξής : •

Χ.Υ.Τ.Α. Χ.Υ.Τ.Α. Καβάλας: Βρίσκεται στη θέση Εσκή Καπού, 10 km από την πόλη της Καβάλας. Εξυπηρετεί τους δήμους Καβάλας(31.070 tn/yr, 2001) και Φιλίππων(4.505 tn/yr, 2001 ), και τις κωμοπόλεις Νέα Καρβάλη (957 tn/yr, 2001 ) και Παληό (373 tn/yr, 2001) .Επιπρόσθετα, ύστερα από πιέσεις από την Περιφέρεια στον Δήμο Καβάλας, στον εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. μεταφέρονται τα απορρίμματα του Δήμου Θάσου (3.240 tn/yr,2001) και του Δήμου Κεραμωτής (2.520 tn/yr,2001) .Ο συνολικός εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται σε 74.120 κατοίκους, ενώ η κατά κεφαλήν συλλογή ανέρχεται σε 1,29 kg/κάτοικο/ημέρα οικιακών αποβλήτων και 0,14kg/κάτοικο/ημέρα βιομηχανικών αποβλήτων[5]. Η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. Καβάλας τελειώνει στα τέλη του 2010 κι έχει αποφασιστεί και χρηματοδοτηθεί από τις 5 Ιουλίου 2010 [3], η επέκτασή του κατά 100 στρέμματα, μέχρι να γίνει ο κεντρικός Χ.Υ.Τ.Α. στην περιοχή Τοπείρου.[2] Στις 11 Αυγούστου 2010, ο Χ.Υ.Τ.Α. έπιασε φωτιά λόγω υπερφόρτωσης.Ο φορέας λειτουργίας του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. ήταν η Υπηρεσία Καθαριότητας του Δήμου Καβάλας, αλλά μετά την απόφαση της Περιφέρειας να δέχεται απορρίμματα και από άλλους Δήμους πλήν των αρχικών, η διαχείριση του Χ.Υ.Τ.Α. Καβάλας ανήκει στη Διαχείριση Απορριμμάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΔΙ.Α.Α.ΜΑ.Θ.) [2] Χ.Υ.Τ.Α. Ξάνθης:Λειτουργεί από το 1993 και βρίσκεται 10 km δυτικά από την πόλη της Ξάνθης, στη θέση ‘Πρασινάδα’. Εξυπηρετεί όλο τον νομό Ξάνθης(46.664 tn/yr, 2001), με εξαίρεση τρείς ορεινές κοινότητες. Η χωρητικότητα του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 400.000 m3, η πρώτη λεκάνη ταφής κατασκευάστηκε το 1992 και η δεύετρη λεκάνη ταφής κατασκευάστηκε το 1997[4]. Η συνολική ποσότητα απορριμμάτων που δέχεται ο Χ.Υ.Τ.Α. Ξάνθης ανέρχεται σε 95.964 kg/ημέρα αστικών απορριμμάτων και 23.333 kg/ημέρα βιομηχανικών αποβλήτων, ενώ σύμφωνα με επίσημα στοιχεία εξυπηρετεί 93.994 κατοίκους. [5]Αξιοσημείωτο είναι δε ότι στον Νομό Ξάνθης υφίστανται μεγάλος αριθμός Χ.Α.Δ.Α.(27 ενεργοί) , πράγμα που σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος Χ.Υ.Τ.Α. δε βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Νομού Ξάνθης (Σ.Δ.Α.Ν.Ξ.).[8] Χ.Υ.Τ.Α. Κομοτηνής : Βρίσκεται στη θέση ΄Σιδεράδες’ της κοινότητας Γρατινής, του Δήμου Κομοτηνής, σε μία έκταση 116 στρεμμάτων.Η χωρητικότητα του Χ.Υ.Τ.Α. Κομοτηνής ανέρχεται σε 590.000 m3 , ενώ η

•

χωρητικότητα του Α’ κυτάρρου του ανέρχετια σε 270.000 m3 .Δέχεται ετησίως 35.000 τόνους στερεών απορριμμάτων, προς εξυπηρέτηση του Νομού Ροδόπης, πλήν των Δήμων Ιάσμου(2.752 tn/yr, 2001) και Σιδηροχωρίου(756 tn/yr, 2001).[1]Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται στους 100.717 κατοίκους, ενώ στον Χ.Υ.Τ.Α. Κομοτηνής κατλήγουν 1.367,89 kg/ημέρα αποβλήτων οικιακού τύπου και 12.311,04 kg/ημέρα βιομηχανικού τύπου. [5] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Υπηρεσία Καθαριότητας του Δήμου Κομοτηνής.[8] Χ.Δ.Α. Αλεξανδρούπολης: Ο ημιελεγχόμενος χώρος διάθεσης απορριμμάτων βρίσκεται σε απόσταση 5 km βόρεια της πόλης της Αλεξανδρούπολης και εξυπηρετούνται οι Δήμοι Αλεξανδρούπολης (26.604 tn/yr, 2001) και Τραιανούπολης [1]. Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται σε 56.055 κατοίκους, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Περιφέρειας, οι ποσότητες οικιακών στέρεων απορριμμάτων που καταλήγουν στο χώρο ανέρχονται σε 77 tn/ημέρα, και 20 τόννοι την ημέρα βιομηχανικών αποβλήτων.[5] Χ.Α.Δ.Α. Δράμας: Εξυπηρετεί τον Δήμο Δράμας, δηλαδή 55.362 κατοίκους.Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α. , στον εν λόγω Χ.Α.Δ.Α. καταλήγουν 70.189 kg/ημέρα αστικών στερεών αποβλήτων και 9 tn/ημέρα βιομηχανικών αποβλήτων.[5] Χ.Δ.Α. Ορεστιάδας: Πρόκειται για ένα ημιελεγχόμενο χώρο διάθεσης απορριμμάτων, ο οποίος εξυπηρετεί το Δήμο Ορεστιάδας(7.154 tn/yr, 2001).[1] Χ.Δ.Α. Διδυμότειχου:Ο ημιελεγχόμενος χώρος απορριμμάτων εξυπηρετεί τον Δήμο Διδυμότειχου (3.713 tn/yr, 2001).[1] Χ.Α.Δ.Α. Στην εν λόγω Περιφέρεια υπάρχουν συνολικά 333 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), στην πλειοψηφία τους στους Νομούς Έβρου και Καβάλας, εκ των οποίων οι 266 ειναι επικινδυνότητας μεγαλύτερης των 35 βαθμών, ενώ οι 38 είναι επικινδυνότητας μικρότερης των 35 βαθμών.[1] Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, από τους 333 Χ.Α.Δ.Α. , οι 301 είναι αποκατεστημένοι, οι 28 παραμένουν σε λειτουργία και οι 4 είναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης.Από αυτούς τους 4 , οι 3 έχουν άδεια αποκατάστασης (2 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 1 χαμηλής επικινδυνότητας).Από τους 2 Χ.Α.Δ.Α. υψηλής και μέσης επικινδυνότητας, για τους οποίους έχει εγκριθεί άδεια αποκατάστασης, ο ένας έχει ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα, ενώ ο άλλος δεν έχει χρηματοδοτηθεί, ούτε έχει προταθεί προς χρηματοδότηση.Τέλος, ο ένας Χ.Α.Δ.Α. χαμηλής επικινδυνότητας, για

τον οποίο υπάρχει άδεια αποκατάστασης, θα αποκατασταθεί με ιδίους πόρους.[10] • Προγράμματα ανακύκλωσης Στην πόλη της Κομοτηνής έχει αναλάβει την ανακύκλωση ξύλου, χαρτιού, σύρματος και πλαστικού η ιδιωτική εταιρεία RECATEC Ε.Π.Ε. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία , οι ποσότητες των υλικών που ανακυκλώνονται στον Νομό Ροδόπης παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Υλικό Ποσότητα (kg) Ξύλο 213.630 Χαρτί 156.527 Σύρμα 154.385 Πλαστικό 23.200 Σύνολο 547.742 Πίνακας 5. Ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών στον Νομό Ροδόπης [5] Επιπρόσθετα, στην πόλη της Καβάλας, η ιδιωτική εταιρεία Αφοι. Δινάκη Α.Ε., συλλέγει και ανακυκλώνει χαρτί για τον ομώνυμο δήμο.Η εν λόγω εταιρεία διαθέτει 130 κάδους και συλλέγει κατά μέσο όρο 3.571 kg χαρτιού/ημέρα. [5] 4.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης[1]

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ποσσοτικοί στόχοι της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αναφορικά με τα Βιοαποδομήσιμα Απόβλητα (ΒΑΑ). Έτος-Στόχος

ΒΑΑ προς υγειονομική ταφή

ΒΑΑ που πρέπει να εκτρέπονται από υγειονομική ταφή Χιλιάδες τόνοι

% συγκριτικά με Χιλιάδες τόνοι την παραγωγή Α.Σ.Α. 1995 2013 50% 116 77,6 2020 35% 54,1 170,6 Συμμετοχή Περιφέρειας ΑΜΘ :6,1% Πίνακας 5. Στόχοι Περιφέρειας ΑΜΘ για τα ΒΑΑ.[1]

Αναφορικά με την αξιοποίηση‐ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας, οι στόχοι της Περιφέρειας παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί : Έτος-Στόχος

Αξιοποίηση με ή χωρίς ανάκτηση ενέργειας (%) (χιλ.τόνοι) 60% 76,4

Ανακύκλωση

(%) Min. 55% 2011 Max. 80% Συμμετοχή Περιφέρειας ΑΜΘ : 6% Πίνακας 6. Στόχοι Περιφέρειας ΑΜΘ για τα υλικά συσκευασίας. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α[1]

(χιλ. τόνοι) 70,1 101,9

Πίνακας 1. Χρήσεις γής Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.[1] Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης διαθέτει μεγάλες δασικές εκτάσεις, με το νομό Δράμας να είναι πρώτος σε εθνική κλίμακα. Επιπρόσθετα, διαθέτει μεγάλες πεδινές εκτάσεις συγκριτικά με το επίπεδο της χώρας. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα λοιπά απόβλητα που παράγονται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.[5] Από τα παραπάνω στοιχεία συμπεραίνεται ότι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης συμμετέχει σε πολύ μικρό ποσοστό στην παραγωγή των διαφόρων τύπων αποβλήτων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης [2] http://www.evdomi.gr/pub/starcms/repository/static/articles/ar_45600_1.asp [3]http://www.kavalagreece.gr/?p=2563 [4]http://www.mesogeos.gr/apfiles/PDF/STEREA.pdf [5] ‘Καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης διαχείρισης και σύνθεσης των απορριμμάτων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης’, Intergeo Environmental Technology Ltd. [6]’ Έκθεση Επιχειριματικότητας Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου‐2007’, ΚΕΤΑ Βορείου Αιγαίου. [7]http://el.wikipedia.org/wiki/Περιφέρεια_Ανατολικής_Μακεδονίας_και_Θράκης [8]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [9]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [10]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

5.ΑΤΤΙΚΗ

5.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Αττικής βρίσκεται στην κεντρική Ελλάδα, καλύπτοντας το νοτιοανατολικό τμήμα της Στερεάς Ελλάδας.Η έκτασή της είναι 3.808 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καταλαμβάνοντας το 2,9% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας.Συνορεύει Βόρεια με τον Νομό Βοιωτίας, βορειοανατολικά και ανατολικά βρέχεται από τον Νότιο Ευβοικό κόλπο, Νότια βρέχεται από το Μυρτώο πέλαγος και τον Σαρωνικό κόλπο, και στα Δυτικά συνορεύει με τον νομό Κορινθίας και βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο.Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στην Αθήνα, η οποία είναι και πρωτεύουσα της χώρας. [1] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια ανήκει το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, αλλά και της Ανατολικού Μεσογείου, ο Πειραιάς. Στην Αττική παράχθηκε το 2008, το 49,3 % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προιόντος της χώρας.Επιπρόσθετα, παράγεται το 4,9% των γεωργικών προιόντων της χώρας, το 32,96% των μεταποιητικών προιόντων της χώρας και το 56,21% των υπηρεσιών αυτής.[2] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (Α.Π.Α.).

Πίνακας 1. Συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Α.Π.Α.[2] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, στην Αττική οι δυναμικοί κλάδοι είναι αυτοί της ανθοκομίας, της κηπευτικής, των αμπελοκαλλιεργειών, της αλιείας και των αλιευτικών προιόντων, τα οποία παράγονται στις παράκτιες περιοχές της Περιφέρειας.Οι γεωργικές εκτάσεις στην Αττική ανέρχονται στα 122.602 στρέμματα, οι οποίες ως επί το πλείστον είναι δενδρώδεις εκτάσεις.Στη Δυτική Αττική υφίστανται μεγάλες εκτάσεις θερμοκηπίων γεωργικών προιόντων και κτηνοτροφικών μονάδων. Επιπρόσθετα, η εκτροφή ζώων, κυρίως η χοιροτροφία, παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική στο ηπειρωτικό τμήμα της Αττικής, όπως επίσης και η παραγωγή οστράκων στην περιοχή της Νέας Περάμου και της επαρχίας Τροιζηνίας, όπου γίνεται απευθείας διάθεση των προιόντων στην κατανάλωση.Ο αλιευτικός τομέας αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, κυρίως λόγω έλλειψης υποδομών, με τα αποτελέσματα να είναι εμφανή από το σκληρό ανταγωνισμό των υπόλοιπων, κυρίως Μεσογειακών, χωρών.Οι χρήσεις γης της εν λόγω Περιφέρειας παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β.[3,15]

Ο δευτερογενής τομέας παραγωγής παρουσίασε ιδιαίτερη αύξηση για την Αττική , η οποία αποτελεί το βασικό πόλο της βιομηχανικής δραστηριότητας της χώρας.Πιο συγκεκριμένα, στην Αττική συγκεντρώνεται το 43,7% των βιομηχανικών καταστημάτων και απασχολείται το 43,4% των εργαζόμενων στο σύνολο της βιομηχανίας της χώρας.Σημαντική συμβολή στον τομέα αυτό αποτελούν οι κλάδοι των τηλεπικοινωνιών και των ηλεκτρονικών, όπως επίσης των τροφίμων και των ποτών, όπου υπάρχουν αυξημένες εξαγορές, και ορισμένων κλάδων των χημικών προιόντων.Οι εξαγωγές στους κλάδους αυτούς προσανατολίζονται κυρίως προς την κεντρική και ανατολική Ευρώπη καθώς επίσης και στην νοτιοανατολική Ασία.Εν αντιθέσει, οι κλάδοι της κλωστουφαντουργίας και του έτοιμου ενδύματος, των προιόντων μετάλλου, των προιόντων άνθρακα, της ναυπηγοεπισκευής και της ναυτιλίας παρουσιάζουν μεγάλα προβλήματα, κυρίως λόγω έλλειψης υποδομών.Σχετικά με την μεταποίηση, ένα σημαντικό μέρος της βιομηχανίας‐ βιοτεχνίας συγκεντρώνεται στις χωροθετημένες ζώνες ΒΙΟΠΑ‐ΒΙΠΑ, όπως επίσης και στο Ανατολικό (Λαυερωτική ,ΔΕΗ, κ.ά.) και Δυτικό (Θριάσιο πεδίο,Παρακηφίσια ζ.ωνη κ.ά)τμήμα αυτής.[3,15] Όσον αφορά τον τριτογενή τομέα παραγωγής,το εμπόριο είναι σημαντικός οικονομικός πόρος για την Αττική,κατέχοντας το 55,09% από άποψη κύκλου εργασιών, καθώς υφίστανται ο μεγαλύτερος αερολιμένας της χώρας και το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα λιμάνι των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, ο Πειραιάς.Πιο συγκεκριμένα, στην Περιφέρεια αυτή υφίστανται το 36,2% των επιχειρήσεων του τριτογενούς τομέα σε επίπεδο χώρας, συγκεντρώνοντας το 65,3% του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων του τομέα αυτού, χωροθετούνται το 51,5% των επιχειρήσεων ακίνητης περιουσίας και εκμισθώσεων, το 46,3% των ενδιάμεσων χρηματοπιστικών ,το 45,2% των υπόλοιπων δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών, το 42,7% των επιχειρήσεων στο χώρο της εκπαίδευσης και το 52,6% των επιχειρήσεων στον τομέα της υγείας και κοινωνικής μέριμνας. Επιπρόσθετα, οι κλάδοι του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας συγκεντρώνουν άνω του 60% του αριθμού των επιχειρήσεων. Στην Αττική απασχολείται το 40,4% των συνολικά απασχολούμενων στον τριτογενή τομέα σε επίπεδο χώρας, το 54% των απασχολούμενων στον τομέα των μεταφορών και το 59% των απασχολούμενων στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Σχετικά με τον τουρισμό, η Αττική συγκεντρώνει το σημαντικότερο μέρος των τουριστικών υποδομών της χώρας, οι οποίες λειτουργούν σε ετήσια βάση και αποτελούν σημαντικό οικονομικό πόρο για τους πολίτες της Περιφέρειας.[3,15] Ο πληθυσμός της Αττικής , σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2001, ανερχόταν στους 3.761.810 κατοίκους, με πληθυσμιακή πυκνότητα 987,9 κάτοικοι το τετραγωνικό χιλιόμετρο, καλύπτοντας το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας (ποσοστό 36%).Ο αριθμός αλλοδαπών ανέρχεται στους 376.732.[4,5] Σύμφωνα με την Ε.Σ.Υ.Ε. , η διαχρονική εξέλιξη του πληθυσμού τη Αττικής τις δεκαετίες που πέρασαν παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πληθυσμός 1971

1981

1991

Μεταβολή (%) 2001

Αττική 2.797.836 3.369.443 3.523.407 3.761.810 Πίνακας 2.Διαχρονική εξέλιξη πληθυσμού Αττικής[2]

197181

198191

199101

20,43%

4,57%

6,77%

Ο αγροτικός πληθυσμός ανερχόταν στους 36.997 κατοίκους (0,99%) , ενώ ο αστικός στους 3.724.813 (99,01%).[4,5] 5.2.Παραγωγή ,ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Η ημερήσια παραγωγή Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Αττικής κατά το 1999, ανερχόταν σε 1.885.000 τόνους . Ο μέσος συντελεστής παραγωγής στην εν λόγω Περιφέρεια κατά το 2005 ήταν 1,6 kg/κάτοικο/ημέρα, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό εάν αναλογιστεί κανείς ότι ο μέσος συντελεστής απορριμμάτων στις Περιφέρειες της Ελλάδος κατά το ίδιο έτος κυμαινόταν από 0,6 εώς 1,4 kg/κάτοικο/ημέρα.[6,7] Η διαχρονική εξέλιξη των Αστικών Στερεών Αποβλήτων της Αττικής παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 2. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Αττικής(τόννοι το έτος). Η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της Αττικής έχει ώς ακολούθως:[7] • • • • • • •

Οργανικά : 40% Χαρτί : 32% Πλαστικά : 13% Μέταλλα : 3,5% Γυαλί : 2,5% Δέρμα‐Ξύλο‐Λάστιχο: 3,2% Λοιπά : 5,8%

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι στην Αττική τα βιοαποδομήσιμα υλικά αποτελούν το 62,4% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. και τα υλικά συσκευασίας αποτελούν το 28,325% των συνολικά παραγώμοενων Α.Σ.Α. Σύμφωνα με το big‐east project , τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στην Αττική είναι 750.000 τόνοι, οι οποίοι ισοδυναμούν σε 15.221 m3*104 βιοαέριο.[8] 5.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Στην Αττική λειτουργεί ένας Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.), ο οποίος βρίσκεται στα Λιόσια και είναι ο μεγαλύτερος χώρος ταφής στην Ελλάδα.Πιο συγκεκριμένα, ο εν λόγω χώρος καταλαμβάνει έκταση 510 στρέμματα και υποδέχεται καθημερινά 4.500 τόνους οικιακά απορρίμματα, 250 τόννους μη δημοτικά και μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα και 300 τόννους ιλύ από το Κ.Ε.Λ. Ψυτάλλειας.Συνολικά στον συγκεκριμένο Χ.Υ.Τ.Α. καταλήγουν 2.190.000 τόνους το χρόνο. Ο Χ.Υ.Τ.Α. Λιοσίων έχει υπερκορεστεί από το 2006 και η Περιφέρεια καλείται να βρεί λύση στο πρόβλημα.[9]

Στον παλαιό Χώρο Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Δ.Α.) στα Άνω Λιόσια λειτουργεί μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από την αξιοποίηση του βιοαερίου που παράγεται από τα απορρίμματα.Η συγκεκριμένη μονάδα έχει εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ 13,8 MWe , και τροφοδοτεί τον υποσταθμό της Δ.Ε.Η. στον Ασπρόπυργο. Υπολογίζεται ότι παράγει 130 GWhe το χρόνο , μέσω 11 μονάδων ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, ηλεκτρικής ισχύος 1.262 kWe και θερμικής ισχύος 873 kWth έκαστη.[12]Λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2001, ενώ η πρόσφατη επέκτασή του κατά 9,7MW (εγκαταστάθηκαν τέσσερα πρόσθετα ηλεκτροπαράγωγα ζεύγη, ισχύος 2.433 kW έκαστο) ανέβασε τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ σε 23,5MWe [13].Από την καύση του βιοαερίου παράγονται καυσαέρια θερμοκρασίας 495 °C, μέσω γεννητριών, οι οποίες παρέχουν 6.798 kg/h καυσαερίων.Επιπλέον, στην μονάδα αυτή υφίστανται εξοπλισμός για ανάκτηση μέρους της θερμικής ενέργειας από τα καυσαέρια, η οποία υπολογίζεται στα 9,5 MWth. Η παραγωγή βιοαερίου έχει εύρος μεταξύ 160 και 240 m3/ton απορριμμάτων, σε μια χρονική περίοδο 10 με 15 έτη. Το βιοαέριο στη εν λόγω μονάδα έχει περιεκτικότητα σε μεθάνιο 52% περίπου και κάθε μονάδα γεννήτριας καταναλώνει 700 m3/h βιοαέριο σε πλήρη ισχύ, ενώ υπολογίζεται ότι η παραγωγή βιοαερίου ανέρχεται στα 184.000 m3 την ημέρα. Ενδεικτικά, κατά το 2002, η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε στα 90 GWhe και το Νοέμβριο του 2004 η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε στα 314 GWhe, ποσότητα που αντιστοιχεί σε συντελεστή φόρτισης 75%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό.[12]Υπεύθυνος για τη λειτουργία του εργοστασίου είναι η εταιρεία ΒΕΑΛ Α.Ε., σύμπραξη της εταιρείας ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. με την Αυστραλέζικη Energy Developments Ltd.[13]. Επιπρόσθετα, στα Άνω Λιόσια λειτουργεί μία από τις πιο σύγχρονες μονάδες Μηχανικής Ανακύκλωσης παγκοσμίως, η οποία δέχεται ημερησίως 1200 τόννους οικιακών απορριμμάτων, 300 τόννους ιλύος από τη βιολογική επεξεργασία λυμάτων της Ψυτάλλειας και 130 τόννους κλαδιών και φυτικών υπολειμμάτων.Επιπρόσθετα, το συγκεκριμένο εργοστάσιο παράγει ημερησίως 55 τόννους τυποποιημένο εδαφοβελτιωτικό υλικό (compost) σε πλαστικούς σάκους των 12, 25 και 50 λίτρων και 307 τόννους χύμα για φόρτωση σε φορτηγά, 353 τόννους καύσιμο υλικό (RDF), με κατώτερη θερμογόνο δύναμη 15.000 kcal/kg, 4,65 τόννους συμπιεσμένων κουτιών αλουμινίου υψηλής καθαρότητας, 35,87 τόννους συμπιεσμένων σιδηρούχων μετάλλων και 333 τόννους συμπιεσμένων άχρηστων προς διάθεση στο Χ.Υ.Τ.Α.Το εργοστάσιο λειτουργεί σε δύο βαρδιες με 5ήμερη εργασία. [9] Στην Αττική λειτουργούν 33 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), εκ των οποίων οι 6 έχουν αποκατασταθεί, οι 8 παραμένουν σε λειτουργία και οι 19 είναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης.Από αυτούς τους 19, οι 11 είναι με άδεια αποκατάστασης (10 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 1 χαμηλής επικινδυνότητας) και οι 8 δεν έχουν άδεια αποκατάστασης.Επιπρόσθετα, οι 10 Χ.Α.Δ.Α υψηλής και μέσης επικινδυνότητας για τους οποίους έχει εγκριθεί η άδεια αποκατάστασης, μόνο οι 2 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ενώ οι υπόλοιποι 8 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε έχει γίνει πρόταση για

χρηματοδότηση.Τέλος, ο ένας Χ.Α.Δ.Α. χαμηλής επικινδυνότητας, για τον οποίο έχει εκδοθεί άδεια αποκατάστασης, δεν έχει χρηματοδοτηθεί, ούτε έχει προταθεί για χρηματοδότηση.[14] Με βάση τα επίσημα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), οι χωματερές της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής καλύπτουν το 68,3% της δυναμικότητας των χωματερών όλης της Περιφέρειας και το 82,2% της ηπειρωτικής Αττικής.[7] Στην Αττική υφίστανται τέσσερα Κέντρα Διαλογής και Αξιοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) : [10] • • • •

Κ.Δ.Α.Υ. Αμαρουσσίου: Εξυπηρετεί 216.810 κατοίκους, με 4.623 κάδους και 17 οχήματα. Κ.Δ.Α.Υ. Ασπροπύργου: Εξυπηρετεί 1.895.980 κατοίκους, με 22.405 κάδους και 79 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 96.498 τόννοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού. Κ.Δ.Α.Υ. Φυλής:Εξυπηρετεί 1.115.071 κατοίκους, με 13.113 κάδους και 53 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 21.890 τόννοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού. Κ.Δ.Α.Υ. Ελευσίνας:Εξυπηρετεί 286.830 κατοίκους, με 4.879 κάδους και 18 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 9.362 τόννοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού. Στην Αττική υφίστανται ένας κεντρικός Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.), όπου μεταφέρουν απορρίμματα στο Χ.Υ.Τ.Α. Δυτικής Αττικής και λειτουργεί με ευθύνη του Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α.) από το 1991. Ο εν λόγω Σ.Μ.Α. υποδέχεται 7.500 τόννους οικιακών απορριμμάτων την εβδομάδα, σε εξαήμερη βάση με ημερήσια φορτία της τάξης των 1.800 τόννων.Επιπρόσθετα, λειτουργούν τοπικά συστήματα μεταφόρτωσης με διακινούμενο φορτίο 1.400 τόννους την εβδομάδα, όπως επίσης και αυτοκινούμενες μονάδες λειοτεμαχισμού ογκωδών και πράσινων απορριμμάτων με δυναμικότητα 30 τόννους την ώρα, η κάθε μία. Επιπρόσθετα, λειτουργεί ο Σ.Μ.Α. στον Ελαιώνα Αττικής, όπου μεταφέρει 1265 τόννους την ημέρα, ο Σ.Μ.Α. Κηφισιάς, όπου μεταφέρει 455 τόννους την ημέρα και ο Σ.Μ.Α. Αλίμου‐Ελληνικού‐Γλυφάδας, όπου μεταφέρει 595 τόννους την ημέρα.[9] Στην Περιφέρεια Αττικής έχει εφαρμοστεί από το 1994 το Πρόγραμμα Διαλογής στην Πηγή όπου με τη μέθοδο των ογκοδοχείων, ειδικά απορριμματοφόρα συλλέγουν 120 τόννους χαρτιού την εβδομάδα από ειδικούς πράσινους κάδους.[9]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

Η κατανομή γεωργικών εκτάσεων για την Αττική παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Τύπος γεωργικής έκτασης Ποσοστό (%) Ετήσιες καλλιέργειες 28% Δενδρώδεις καλλιέργειες 54% Αμπέλια και σταφιδάμπελα 4% Λοιπες εκτάσεις(λιβάδια, βοσκότοποι, 14% οικογ/κοι, λαχανόκηποι και αγραναπαύσεις) Πίνακας 1. Κατανομή γεωργικών εκτάσεων στην Περιφέρεια Αττικής.[3]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής [2] http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE. [3]http://www.ogeeka‐ dimitra.org.gr/nea/..%5Cenimerosi/pep_attiki/pep_attiki_katastasi.htm [4]http://el.wikipedia.org/wiki/Αττική [5]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [6]’Management of Municipal Solid Wastes in Attica region of Greec, and potential for waste‐to‐energy’,Georgia Columbus,MS‐Thesis,Earth and Environmental Engineering, Columbia University, New York,November 2006. [7]’Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα/Η περίπτωση της Αττικής’, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Αθήνα, Νοέμβριος 2006.

[8]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [9]Στοιχεία από τον Ενιαίο Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής [10] www.herrco.gr [11]’Regional Planning for Medical Waste Management as an assessment tool for future investments:The Thessaly Region Case study.’,Sophia Bakopoulou, Athanassios Kungolos,Konstantinos Aravossis,Proceedings of the 2nd International Conference on Sustainable Planning & Development, 12‐14/09/05,Bologna,Italy. [12]http://www.biofuels.gr/biogas_liosia.html [13]http://www.helector.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5%3 Axyta‐ano‐liosia&catid=2%3Anews&Itemid=9&lang=el [14]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010 [15]Επιχειρησιακό πρόγραμμα Αττικής,Αθήνα,Σεπτέμβριος 2007 (2007GR161PO006)

6.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

6.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου Πελάγους, στο ανατολικό τμήμα της χώρας, και αποτελείται από τους Νομούς της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου, σε ένα νησιώτικο σύμπλεγμα εννέων νήσων.Η συνολική έκταση της Περιφέρειας είναι 3.836 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί μαζί με την Τουρκία το ανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διοίκηση της εν λόγω Περιφέρειας βρίσκεται στη Μυτιλήνη.[1,4,5] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, στο Βόρειο Αιγαίο υφίστανται σημαντικές εκτάσεις ελαιόδεντρων, προς παραγωγή ελιάς και στη συνέχεια λαδιού. Επιπρόσθετα, σημαντικός οικονομικός πόρος αποτελεί η αμπελουργία, προς παραγωγή κρασιού.Το ποσοστό των ορεινών εκτάσεων της εν λόγω Περιφέρειας ανέρχεται σε 33,2% της συνολικής της έκτασης.Οι χρήσεις γης παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β.[1]

Η κτηνοτροφία είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη, κυρίως η αιγοπροβατοτροφία, μέσω της οποίας παράγονται σημαντικές ποσότητες κρέατος προς εμπορία στην ίδια την Περιφέρεια, όπως επίσης και στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας . Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με θυμάρι και έτσι είναι αρκετά αναπτυγμένη η μελισσοκομία.[1] Όσον αφορά την αλιεία, λόγω της ανάπτυξης ιχθυοκαλλιεργειών κυρίως στους Νομούς Χίου και Σάμου, αποτελεί σημαντικό πόρο για την Περιφέρεια.[1] Ο δευτερογενής τομέας παραγωγής είναι αρκετά περιορισμένος στο Βόρειο Αιγαίο, καθώς δεν υπάρχουν βιομηχανικές μονάδες, παρά μόνο μονάδες επεξεργασίας των πρώτων υλών του νησιού, όπως ελαιοτριβεία, τυροκομεία, πυρηνελαιουργεία και σφαγεία.Οι επιχειρήσεις που κυριαρχούν είναι οι κατασκευαστικές, με ποσοστό 62%, ενώ ακολουθούν οι μεταποιητικές με ποσοστό 39%.Ιδιαίτερη δυναμική παρουσιάζουν οι κλάδοι των τροφίμων και ποτών, της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων, όπως επίσης και οι κλάδοι της βιομηχανίας ξύλου και επίπλου.[1] Όσον αφορά τον τριτογενή τομέα παραγωγής, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου το εμπόριο και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας αποτελούν το 43% του τομέα αυτού, ακολουθούν οι μεταφορές με ποσοστό 17%, και τέλος ο κλάδος των ξενοδοχείων/εστιατορίων με ποσοστό 6%.[1] Η συμμετοχή του Βορείου Αιγαίου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας είναι της τάξης του 1,3%.Επιπρόσθετα, η εν λόγω Περιφέρεια συμμετέχει σε ποσοστό 2,85% τη αγροτικής παραγωγής της χώρας, σε ποσοστό 0,87% της μεταποιητικής και 1,27% των υπηρεσιών.[2] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία κατά τομέα παραγωγής των ετών 2004‐2005.

Πίνακας 1. Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (εκατομμύρια ευρώ)[2] Ο πληθυσμός της συγκεκριμένης Περιφέρειας, σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2001, ανερχόταν σε 206.121 κατοίκους, με πληθυσμιακή πυκνότητα 53,7 κάτοικους το τετραγωνικό χιλιόμετρο και αποτελούσε το 1,8% του πληθυσμού της χώρας.[1,4,5] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού της Περιφέρειας ανά νομό. ΝΟΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ 109.118 ΧΙΟΥ 53.408

ΣΑΜΟΥ 43.595 ΣΥΝΟΛΟ 206.121 Πίνακας 2. Πληθυσμιακή κατανομή Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.[1,4,5] Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο πληθυσμός της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, αυξήθηκε κατά 3,4 % μεταξύ των ετών 1991‐2001, έναντι αύξησης 6,9% για το σύνολο της Ελλάδας.[1,5] Η κατανομή του πληθυσμού του Βορείου Αιγαίου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των απογραφών, απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα. Απογραφή Απογραφή Απογραφή 1981 1991 2001 Αριθμός κατοίκων 195.004 199.231 206.121 Πυκνότητα 50,8 51,9 53,7 πληθυσμού(κάτοικοι/τ.χλμ.) Αστικός πληθυσμός 54.733 54.951 88.996 Αγροτικός πληθυσμός 106.142 110.974 117.125 Πίνακας 3. Κατανομή πληθυσμού Βορείου Αιγαίου.[1,5] 6.2. Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. , στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου κατά το έτος 2001 παρήχθησαν 87.010 τόνοι Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.), ποσοστό που αντιστοιχεί στο 1,9% σε επίπεδο χώρας, με μέσο συντελεστή παραγωγής 0,93 kg/κάτοικο/ημέρα.[1] Η διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. της συγκεκριμένης Περιφέρειας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 4.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Βορείου Αιγαίου Η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της εν λόγω Περιφέρειας απεικονίζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Είδος αποβλήτου Ποσοστό(%) Ζυμώσιμα 48,3 Χαρτί 21,6 Πλαστικό 9,4 Μέταλλα 3,2 Γυαλί 5,8 Μπαταρίες 0,1 Λοιπά 11,6 Πίνακας 5.Ποιοτική σύσταση απορριμμάτων Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου[1]

Συνολικά τα βιοαποδομήσιμα υλικά είναι σε ποσοστό 61,26% και τα υλικά συσκευασίας σε ποσοστό 24,06%.[1] Σύμφωνα με το big‐east project, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου είναι 45.000 τόνοι, τα οποία ισοδυναμούν σε 907 m^3 *10^4 βιοαερίου. [8] 6.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Όσον αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται τρεις Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.).[1] Πιο συγκεκριμένα, στο Βόρειο Αιγαίο λειτουργούν οι ακόλουθοι Χ.Υ.Τ.Α. • Χ.Υ.Τ.Α. Λήμνου: Βρίσκεται στη θέση Κορδομάτι, του δήμου Ατσικής, προς εξυπηρέτηση του νησιού της Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου (8.685 tn το 2007) [1].Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται σε 26.000 κατοίκους και διαθέτει ετήσια δυναμικότητα 10.000 τόνων στερεών αποβλήτων.[7]Η έκταση του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 95 στρέμματα και χωρίζεται σε δύο φάσεις, την Α’ φάση, επιφάνειας 24 στρεμμάτων, χωρητικότητας 267.000 m3 και διάρκεια ζωής 18 έτη, και την Β’ φάση επιφάνειας 30 στρεμμάτων, χωρητικότητας 310.000 m3 και διάρκεια ζωής 22 έτη. Ο Χ.Υ.Τ.Α. Λήμνου λειτουργεί από τον Ιούλιο του 2008. [3]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Απορριμμάτων και Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης Λήμνου.[6] • Χ.Υ.Τ.Α. Δυτικής Σάμου:Βρίσκεται στη θέση Μελανίδες, του Δήμου Μαραθοκάμπου. Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται στους 11.819 κατοίκους, η διάρκεια ζωής του είναι 20 έτη και διατείθενται σε αυτόν 3.287 τόνους το έτος.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Ο.Τ.Α. Δυτικής Σάμου.[6] • Χ.Υ.Τ.Α. Ανατολικής Σάμου: Βρίσκεται στη θέση Καμάρα της κοινότητας Μυτιληνιών.Η συνολική έκταση του γηπέδου εγκατάστασης είναι 87,5 στρέμματα, εκ των οποίων τα 51,5 είναι ο στεγανοποιημένος χώρος του Χ.Υ.Τ.Α.Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται στους 29.295 κατοίκους, η διάρκεια ζωής του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 20 έτη και διατείθενται 9.131 τόννοι απορριμμάτων το έτος.[1] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Ο.Τ.Α. Ανατολικής Σάμου. [6] Επιπρόσθετα, μέχρι το τέλος του 2010 θα έχει κατασκευαστεί ο Χ.Υ.Τ.Α. νότιας Χίου, αλλά για να λειτουργήσει θα πρέπει να δημιουργηθεί Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, ο οποίος δεν έχει ακόμα χωροθετηθεί.[9]

Στο Βόρειο Αιγαίο, υφίστανται , σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, 116 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), εκ των οποίων οι 80 έχουν αποκατασταθεί, οι 21 παραμένουν σε λειτουργία και οι 15 βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης.Από τους 15 αδειοδοτημένους Χ.Α.Δ.Α. , οι 13 είναι υψηλής και μέσης επικινδυνότητας, εκ των οποίων οι 8 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα και οι 5 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί ούτε έχει γίνει πρόταση χρηματοδότησής τους, και οι 2 Χ.Α.Δ.Α. είναι χαμηλής επικινδυνότητας, από τους οποίους ο ένας έχει ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα και ο άλλος δεν έχει χρηματοδοτηθεί ούτε έχει γίνει πρόταση για χρηματοδότηση.[10] 6.4.Προτεινόμενα έργα Διαχείρισης ΑπορριμμάτωνΣτόχοι Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Οι ποσοτικοί στόχοι της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, αναφορικά με τα βιοποδομήσιμα αστικών αποβλήτων παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. Έτος Παραγωγή (τόνοι) Εκτροπή(τόνοι) 2013 70.191 47.402 2020 77.089 61.136 Πίνακας 6. Στόχοι βιοποδομήσιμων υλικών Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ποσοστιαία σύσταση στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΠΕΡΙΟΧΗ Αροτραίες Μόνιμες Αμπέλια (χιλ. στρ.) (χιλ. στρ.) (χιλ. στρ.)

Ελαιώνες (χιλ. στρ.)

Νομός Λέσβου

176.604

7.574

8.087

405.981

Νομός Σάμου

8.507

1.984

12.956

100.806

Νομός Χίου

16.996

32.163

1.158

75.237

Περιφέρεια 202.107 41.720 22.201 582.024 Β. Αιγαίου Πίνακας 1. Χρήσεις γης Περιφέρειας Β. Αιγαίου Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου υπερισχύουν οι αροτραίες‐καλλιεργήσιμες εκτάσεις (202.107 χιλ. στρέμματα) και οι ελαιώνες (582.024 χιλ. στρέμματα). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Βορείου Αιγαίου [2] http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE

[3]http://www.helector.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=56%3 Axyta‐limnou&catid=11%3Akataskevi&Itemid=53&lang=el [4]http://el.wikipedia.org/wiki/Αττική [5]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [6]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [7]Απόφαση της Γενικής Γραμματέας Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου,Μυτιλήνη 29.4.2010,Αριθμός πρωτοκόλλου :12201/1121/ΑΦ 6.1.5.4 γ [8]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [9]http://www.chiosnews.com/cn1542010728350.asp [10]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

7.Δυτική Ελλάδα 7.1.Δημογραφικά χαρακτηριστικά

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Στερεάς Ελλάδας και στο βορειοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου. Η Περιφέρεια αυτή αποτελείται από τους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Αχαίας και Ηλείας. Βρέχεται προς βορρά από τον Αμβρακικό κόλπο, προς δυσμάς από το Ιόνιο και ενδιάμεσα από τον Πατραικό και τον Κορινθιακό κόλπο. Η διοίκηση της Δυτικής Ελλάδας βρίσκεται στην Πάτρα, η οποία είναι η πρωτεύουσα του Νομού Αχαίας.[1] Η έκταση της εν λόγω Περιφέρειας είναι 11.350,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα και καλύπτει το 8,6% της συνολικής έκτασης της χώρας.[1,2] Η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στην διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 1. Συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας Δυτικής Ελλάδας(σε εκατ. Ευρώ).[6] Η Δυτική Ελλάδα συμμετέχει με ποσοστό 4,3% κατά το 2008, στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της χώρας.[6] Επιπρόσθετα, η εν λόγω Περιφέρεια συμετέχει με ποσοστό 11% στη γεωργική παραγωγή της χώρας, με ποσοστό 3,89% στις μεταποιήσεις και με ποσοστό 3,69% στις υπηρεσίες της χώρας.[7] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, ο οποίος αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο ιδιαίτερα για τους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ηλείας, που θεωρούνται κατεξοχήν αγροτικοί νομοί, λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής, διακίνησης και εμπορίας, όπως επίσης και της χαμηλής ποιότητας των προιόντων,έχει χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Όσον αφορά τη γεωργία, εξαιτίας της εκμηχάνισης της παραγωγικής διαδικασίας, αναπτύχθηκε σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Τα κυριότερα γεωργικά προιόντα που παράγονται στη Δυτική Ελλάδα, είναι η ελαιοκαλλιέργεια, τα κηπευτικά, τα εσπεριδοειδή, η αμπελοκαλλιέργεια, η βιομηχανική τομάτα, το βαμβάκι και τα καπνά.Η κτηνοτροφία και η παραγωγή ξυλείας, θα μπορούσε να αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο για την Περιφέρεια, αλλά λόγω έλλειψης εξοπλισμού, δεν βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα.Τέλος, λόγω της γεωμορφολογίας της, η Δυτική Ελλάδα, εμφανίζει ιδιαίτερο δυναμισμό στην αλιεία εσωτερικών υδάτων και

στις υδατοκαλλιέργειες.Οι χρήσεις γής της συγκεκριμένης Περιφέρειας παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β.[8] Ο δευτερογενής τομέας παραγωγής, κυρίως λόγω του μεγάλου αστικού κέντρου της Πάτρας και της βιομηχανικής ζώνης που υφίστανται εκεί, συμμετέχει ενεργά στη μεταποιητική δραστηριότητα σε επίπεδο χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στον κλάδο τροφίμων και ποτών, της ένδυσης, της βιομηχανίας ξύλου‐φελλού, στην κατασκευή μεταλλικών προιόντων και στις κατασκευές.Ιδιαίτερα υποσχόμενοι κλάδοι σε επίπεδο Περιφέρειας αποτελεί η μεταποίηση των γεωργικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών προιόντων.[8] Στον τριτογενή τομέα παραγωγής, σημαντική συμβολή αποτελεί ο Νομός Αχαίας, κυρίως στις μεταφορές, καθώς το λιμάνι της Πάτρας αποτελεί την κύρια πύλη της χώρας προς τη Δυτική Ευρώπη, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών και του εμπορίου.Επιπρόσθετα, στην εν λόγω Περιφέρεια υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης του τουρισμού, λόγω των φυσικών, πολιτιστικών και τουριστικών πόρων της περιοχής, ενώ παρουσιάζεται σημαντική ανάπτυξη στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της έρευνας και ανάπτυξης,εξαιτίας του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, καθώς επίσης και των παραγωγικών υπηρεσιών.[8] Το 41,5% του ενεργού πληθυσμού στη Δυτική Ελλάδα απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το 17,6% στον δευτερογενή τομέα παραγωγής, και το 40,9% στον τριτογενή τομέα.[8] Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. , ο πληθυσμός της Δυτικής Ελλάδας κατά το έτος 2001 ανερχόταν σε 740.506 κατοίκους, και αποτελούσε το 6,753% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.Η πυκνότητα του πληθυσμού στη συγκεκριμένη Περιφέρεια είναι 65,2 κάτοικοι το τετραγωνικό χιλιόμετρο και κατατάσσεται 4η πληθυσμιακή Περιφέρεια.[1,2,3] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των νομών στον πληθυσμό της Περιφέρειας.Ο περισσότερος πληθυσμός βρίσκεται στο νομό Αχαίας.

ΝΟΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ (2001)

ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 224.429 ΑΧΑΙΑΣ 322.789 ΗΛΕΙΑΣ 193.288 ΣΥΝΟΛΟ 740.506 Πίνακας 1. Συμμετοχή του πληθυσμού Ελλάδας.[1,2,3]

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ (%) 30,3 43,5 26,2 100 των νομών της Περιφέρειας Δυτικής

Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού στην εν λόγω Περιφέρεια. Αστικός Κάτοικοι Ποσοστό 319.034 45,10%

Ημιαστικός Κάτοικοι Ποσοστό 80.864 11,40%

Αγροτικός Κάτοικοι Ποσοστό 307.789 43,50%

Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Σύνολο 6.036.660 58,80% 1.312.714 12,80% 2.910.466 28,40% Ελλάδας Πίνακας 2. Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.[1,3]

Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι αστικός, λόγω του μεγάλου αστικού κέντρου της Πάτρας, και αγροτικός, λόγο του νομού Αιτωλοακαρνανίας και Ηλείας. 7.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α.

Ο συντελεστής παραγωγής απορριμμάτων για τη συγκεκριμένη Περιφέρεια, σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. είναι για τον αστικό και εποχιακό πληθυσμό 1,2 kg/κάτοικο/ημέρα και για τον αγροτικό πληθυσμό 0,9 kg/ κάτοικο/ημέρα.Η μέση ημερήσια παραγωγή απορριμμάτων στην εν λόγω Περιφέρεια είναι 818,4t/day, ενώ η ετήσια παραγωγή Α.Σ.Α. κατά το 2001 ήταν 290.185 tn.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ποσότητες των παραγόμενων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπως επίσης και στους επιμέρους νομούς. ΝΟΜΟΣ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ 86.104 ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Α.Σ.Α. ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ (t/yr) 338 ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Α.Σ.Α. ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΣΤΙΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ (t/yr) ΣΥΝΟΛΙΚΗ 86.441 ΠΑΡΑΓΩΓΗ Α.Σ.Α. Πίνακας 3. Παραγωγή Ελλάδας(2001).[1]

ΝΟΜΟΣ ΑΧΑΙΑΣ

ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ

129.753

72.473

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Δ. ΕΛΛΑΔΑ 288.330

868

649

1.855

130.621

73.122

290.185

απορριμμάτων

για

την

Περιφέρεια

Δυτικής

Η διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. για τη Δυτική Ελλάδα παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 4. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (tn).

Η ποιοτική σύσταση των απορριμμάτων της Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζεται στον κάτωθι πίνακα. Υλικά Καλοκαίρι 51,7

% Περιεκτικότητα ανά εποχή Φθινόπωρο Χειμώνας Άνοιξη 44,6 43,9 46,5

Υπολ. Κουζίνας Χαρτί 2,7 3,1 3,5 3,4 τυπωμένο Χαρτί 1,4 2,1 1,5 1,8 συσκευασμένο Λοιπά χαρτιά 8,1 10,7 15,4 13,1 Χαρτόνι 6,0 10,6 9,3 9,8 Πλαστικό 4,1 4,9 5,8 5,8 φύλλο Πλαστικό PET 0,2 0,3 0,3 0,4 Πλαστικό PVC 0,2 0,1 0,1 0,1 Λοιπά 2,0 1,8 1,9 1,8 πλαστικά Αλουμίνιο 0,6 0,4 0,8 0,5 Σιδηρ. 3,7 2,6 2,4 2,3 Μέταλλα Μπαταρίες 0,1 0,0 0,1 0,0 Ύφασμα 1,6 2,1 2,4 2,2 Δέρμα0,5 0,6 1,0 0,4 Λάστιχο Ξύλο-Χόρτα 4,2 4,5 3,1 2,9 ξερά Αδρανή 8,1 5,9 2,3 2,6 Γυαλί 2,6 2,8 2,5 2,6 Λοιπά 2,1 2,7 3,6 3,8 Πίνακας 5. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.[1]

Ετήσια 47,0 3,1 1,7 11,5 8,7 5,1 0,3 0,1 1,9 0,6 2,8 0,0 2,1 0,6 3,7 5,0 2,6 3,0

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το 62% των απορριμμάτων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, είναι βιοαποδομήσιμα υλικά, και το 20,44% είναι υλικά συσκευασίας. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στη συγκεκριμένη Περιφέρεια είναι 150.000 τόνοι, το οποίο ισοδυναμεί σε 3046 m3*104 βιοαερίου.[4]

7.3.Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. και το Υπουργείο Περιβάλλοντος η διαχείριση απορριμμάτων στη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας έχει ώς ακολούθως : •

Χ.Υ.Τ.Α.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Μεσολογγίου : Βρίσκεται στη θέση Αγίου Συμέων , του Δημοτικού Διαμερίσματος Αγίου Θωμά στο Μεσολόγγι.Λειτουργεί από το 2006, αλλά λόγω μη αναταπόκρισης των συμβεβλημένων Ο.Τ.Α. στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι χρεωμένος, και επιπρόσθετα, ενώ η αρχική μελέτη προέβλεπε διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. για 15 χρόνια και ποσότητα απορριμμάτων 1100 τόνους το μήνα, αυτή τη στιγμή δέχεται 1700 τόνους μηνιαίως,λόγω του Δήμου Χάλκειας που εξυπηρετείται και δεν συμπεριλαμβανόταν στην αρχική μελέτη, πράγμα που σημαίνει ότι η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. Μεσολογγίου έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό [9].Σύμφωνα με τους αρμόδιους της Περιφέρειας, η κατασκευή της δεύτερης φάσης του Χ.Υ.Τ.Α. πρέπει να αρχίσει άμεσα, με την προυπόθεση η διαδικασία ανακύκλωσης να γίνεται ολοκληρωμένα. Υπεύθυνος φορέας διαχείρισης είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 4 ης γεωγραφικής ενότητας Νομού Αιτωλοακαρνανίας.[5] Χ.Υ.Τ.Α. Ναυπάκτου: Βρίσκεται στη θέση Κοχλαστή, του Δημοτικού Διαμερίσματος Βλαχομάνδρας, του δήμου Ναυπάκτου.Λειτουργεί από τις 8 Οκτωβρίου 2008, προς εξυπηρέτηση 44.382 κατοίκων των Δήμων Αντιρρίου,Αποδοτίας,Θέρμου,Μακρύνειας,Ναυπάκτου,Πλατάνου και Πυλλήνης(17.094 τόννοι παραγόμενων απορριμμάτων το 2001).Επιπρόσθετα, λειτουργούν 3 Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων στους Δήμους Αποδοτίας,Πλατάνου και Θέρμου [1, 10]. Η συνολική έκταση του γηπέδου εγκατάστασης είναι 73.730 m2 ,με συνολική χωρητικότητα 350.000 τόνους και ημερήσια δυναμικότητα 47,23 τόννους σε πενθήμερη βάση.Η διάρκεια ζωής του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. ανέρχεται σε 20 έτη[11]. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 1ης Γεωγραφικής Ενότητας Νομού Αιτωλοακαρνανίας.[5] Χ.Υ.Τ.Α. Πάτρας: Βρίσκεται στη θέση Ξερόλακα, στα Άνω Συχαινά, του Δήμου Πατραίων.Η έκταση του γηπέδου εγκατάστασης είναι 400 στρέμματα(70 στρέμματα είναι ο χώρος ταφής), προς εξυπηρέτηση 176.716 κατοίκων (Δήμος Πατρέων και Ρίου), ενώ δέχεται 71.511 τόνους απορριμμάτων ετησίως. [1,14]Λειτουργεί από το 1994,αλλά υπάρχουν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις για την παράταση λειτουργίας του, καθώς η χωρητικότητα του

•

Χ.Υ.Τ.Α. Πάτρας έχει τελειώσει από το 2007 ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. [12].Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Πατραίων Χ.Υ.Τ.Α. Δυτικής Αχαίας: Βρίσκεται στη θέση Κάτω Βάθρες στο δημοτικό διαμέρισμα Φλόκα, του δήμου Ωλενίας.Λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2009, προς εξυπηρέτηση των Δήμων Παραλίας,Βραχνέικων, Δύμης,Λαρισσού,Μόβρης,Ωλενίας,Μεσσάτιδας,Τριταίας,Φαρρών και τις κοινότητες Καλεντζίου και Λεοντίου (σύνολο 28.520 τόνοι κατά το 2001, πληθυσμός 70.478 κάτοικοι)[1]. Η συνολική έκταση είναι 180 στρέμματα, με συνολική χωρητικότητα 400.000 κυβικά μέτρα και διάρκεια ζωής 11 χρόνια[14,15]. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Αναγκαστικός Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2ης διαχειρστικής ενότητας Νομού Αχαίας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.[5] Χ.Υ.Τ.Α. Ανατολικής Αιγιαλείας: Βρίσκεται στη θέση Κακιχούνι, του δημοτικού διαμερίσματος Αμπελοκήπων, του Δήμου Αιγείρας, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Αιγείρας,Ακράτας και Διακοπτού (σύνολο παραγόμενων απορριμμάτων 7.516 τόννοι το 2001, εξυπηρετούμενος πληθυσμός 18.573 κάτοικοι) [1].Λειτουργεί από το 2006, σε μια συνολική έκταση 48 στρεμμάτων (17 στρέμματα είναι ο χώρος ταφής), και η διάρκεια ζωής του υπολογίζεται σε 15 χρόνια.[14,16]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Αναγκαστικός Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 4ης Διαχειριστικής Ενότητας Νομού Αχαίας.[1,5] Κ.Δ.Α.Υ. Κ.Δ.Α.Υ. Πατρών: Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε.Α.Α. κατά το έτος 2009, ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ήταν 430.997, ο αριθμός κάδων ήταν 5.834 και υπήρχαν 20 οχήματα. Κατά το ίδιο έτος ανακτήθηκαν 10.849 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού. Από τα ανωτέρο Χ..Υ.Τ.Α. εξυπηρετείται το 70 % του πληθυσμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και οι εξυπηρετούμενοι νομοί είναι οι Αιτωλοακαρνανίας και Αχαίας, ενώ ο νομός Ηλείας δεν εξυπηρετείται από Χ.Υ.Τ.Α. Στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται συνολικά 165 Χ.Α.Δ.Α. Από αυτούς οι 121 είναι αποκατεστημένοι, οι 36 παραμένουν ενεργοί και για τους 8 έχει εγκριθεί άδεια αποκατάστασης.Από τους 8 αδειοδοτημένους προς αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α. , οι 7 είναι υψηλής και μέσης επικινδυνότητας, εκ των οποίων οι 6 έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα αποκατάστασης και ο ένας δεν έχει χρηματοδοτηθεί , ούτε προταθεί για χρηματοδότηση, και ο ένας είναι χαμηλής επικινδυνότητας, χωρίς όμως να έχει χρηματοδοτηθεί η αποκατάστασή του.[17]

7.4.Στόχοι Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Οι στόχοι της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας όσον αφορά τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα (Β.Α.Α.) είναι οι ακόλουθοι. ΕΤΟΣ Α.Σ.Α. ΒΑΑ Στόχοι Περιφέρειας Στόχοι Δ. Α.Σ.Α. Δ.Ελλάδας Δ.Ελλάδας ΒΑΑ προς Ελλάδας Περιφέρειας επεξεργασία(εκτροπή) ΒΑΑ προς προς επεξεργασία ταφή 1995 273.448 194.148 2010 341.874 242.730 97.119 145.611 136.788 2013 357.490 253.818 156.744 97.074 220.766 2020 396.758 281.698 213.747 67.952 301.051 Πίνακας 6. Στόχοι Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για Βιοαποδομήσιμα Απόβλητα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΤΟΣ 2005

ΕΤΟΣ 2002

ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΒΙΟΠΟΔΟΜΗΣΙΜΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΙΛΥΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ (τεμάχια) ΑΔΡΑΝΗ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΧΡΗΣΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

317.348

303.485

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ(%) 6,56

225.317

215.474

6,56

63.470

60.697

6,56

50.000

48.936

0,24

44.569

42.358

10,21

3.570

3.505

7,01

7.000

5.000

7,14

270.000

323.445

7,19

12.500

12.179

6,96

45.000

43.440

13,22

230.000

228.940

12,52

1.100

1.015

3,60

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

Η Δυτική Ελλάδα συμμετέχει ενεργά, λόγω των μεγάλων αγροτικών εκτάσεων της Αιτωλοακαρνανίας και της Ηλείας, στην παραγωγή γεωργικών υπολειμμάτων και άχρηστων γεωργικών προιόντων, όπως επίσης και στην παραγωγή κτηνοτροφικών αποβλήτων.Επιπρόσθετα, σημαντική είναι και η συμβολή της σε εθνικό επίπεδο στην παραγωγή ιλύων εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων.Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι παρόλο που στο νομό Αχαίας υφίστανται η Βιομηχανική Περιοχή Πατρών, η συμβολή της εν λόγω Περιφέρειας στην παραγωγή μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων είναι μηδαμινή.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Οι χρήσεις γής της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζονται στον κάτωθι πίνακα. ΠΕΡΙΟΧΗ

Σύνολο Καλλιεργούμενες εκτάσεων εκτάσεις(χιλ. (χιλ. Στρ.) Στρ.)

Βοσκότοποι Δάση Κοινοτικ Ιδιωτικ οί ή οί και δημοτικοί άλλοι 2.925,9 1.295,4 2.618,7

Νερά

Οικισμοί

Άλλες εκτάσεις

Δυτική Ελλάδα Πεδινές

11.350,2

3.546,2

440,9

412,5

110,5

3.299,6 (29,1%)

1.895,6 (53,5%)

388,7 (13,3%)

210,5 (16,2%)

331,0 (12,6%

256,8 (62,3%)

32,9 (29,8%)

2.930,8 (25,8%)

867,7(24,5%)

885,3 (30,3%)

345,8 (26,7%)

584,3 (22,3%

63,5 (15,4%)

18,3 (16,6%)

Ορεινές

5.119,7 (45,1%)

782,9 (22,1%)

1.651,9 (56,5%)

739,1 (57,1%)

1.703,3 (65,0%

184,1 (41,8 %) 165,8 (37,6 %) 91,0 (20,6 %)

Ημιορεινές

92,3 (22,4%)

59,2 (53,6%)

Ν.Αιτ/νίας

5.460,9 (48,1%)

1.206,7 (34,0%)

1.909,5 (65,3%)

622,8 (48,1%

1.225,7 (46,8%

131,6 (31,9%)

60,0 (54,3%)

Ν. Αχαίας

3.271,5 (28,8%)

963,1 (27,2%)

954,5 (32,6%)

387,8 (29,9%

738,5 (28,2%

136,8 (33,2%)

33,3 (30,1%)

Ν. Ηλείας

2.617,8 (23,1%)

1.376,4 (38,8%)

61,8 (2,1%)

284,8 (22,0%

654,5 (25,0%

304,6 (69,1 %) 57,5 (13,0 %) 78,9 (17,9 %)

144,1 (34,9%)

17,1 (15,5%)

Πίνακας 1. Χρήσεις γής Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα είναι στο μεγαλύτερο μέρος της πεδινή, σε ποσοστό 53,5%.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Ελλάδας [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Περιφέρεια_Δυτικής_Ελλάδας [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A0703/PressRelea ses/A0703_SEL48_DT_AN_00_2008_01_P_GR.pdf [7]’ Έκθεση Επιχειριματικότητας Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου‐2007’, ΚΕΤΑ Βορείου Αιγαίου.[8] [8] http://www.ditikiellada.gov.gr/contents.asp?category=233&id=233 [9] Άρθρο της εφημερίδας Αιχμής :’ ‘’Γέρασε πρόωρα ο Χ.Υ.Τ.Α.’’ ‘,Βάσω Βήττα, 27 Ιουλίου 2010. [10]http://thermo.forumandco.com/forum‐f27/topic‐t104.htm [11]Θέμα :’ Περιβάλλον και Πολιτισμός. Η διαχείριση των απορριμμάτων στην πόλη της Ναυπάκτου’, Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης’, 2ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου,Συντονιστής :Κουτσόπουλος Κωνσταντίνος,2007. [12]http://www.youtube.com/watch?v=sKn5EKkv‐fU&feature=related [13] http://www.protothema.gr/greece/article/?aid=71467 [14]Στοιχεία από Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας [15]http://www.oikipa.gr/index/index.php?option=com_content&task=view&id=5 75 [16]http://www.gowest.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=3637&I temid=1892 [17]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

8.Δυτική Μακεδονία

8.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αποτελείται από τους Νομούς Κοζάνης, Καστοριάς, Γρεβενών και Φλώρινας, οι οποίοι καταλαμβάνουν συνολική έκταση 9.451 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καλύπτοντας το 7,2% της συνολικής έκτασης της χώρας. Η διοίκηση της εν λόγω Περιφέρειας βρίσκεται στην Κοζάνη, η οποία είναι και πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού.[1,2] Η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας, και συνορεύει προς βορρά με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM), προς ανατολάς με τους νομούς Ημαθίας και Λάρισας, προς νότο με το νομό Τρικάλων και προς δυσμάς με το νομό Ιωαννίνων και την Αλβανία.[1] Η συγκεκριμένη Περιφέρεια καλύπτεται κυρίως από μεγάλους ορεινούς όγκους, όπως η οροσειρά της Πίνδου και του Καιμακτσαλάν, το οποίο είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας με υψόμετρο 2.524 μέτρα.Επιπρόσθετα, η Δυτική Μακεδονία έχει σημαντικούς φυσικούς πόρους,όπως ενεργειακά ορυκτά, μεταλλεύματα, δάση και βοσκοτόπους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Περιφέρεια αυτή παράγεται πάνω από το 70% της εθνικά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, με πρώτη ύλη κυρίως το λιγνήτη, ο οποίος εξορύσσετασι από τα λιγνιτωρυχεία της και , σύμφωνα με μελέτες της Δ.Ε.Η. η εξορύξιμη αυτή ποσότητα επαρκεί για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μέχρι το 2060. Οι χρήσεις γής της εν λόγω Περιφέρειας παρουσιάζεται στο παράρτημα Β.[1,2] Η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμνης Αξίας παρουσιάζεται παρακάτω.

Πίνακας 1.Συμμετοχή παραγογικών τομέων στη διαμόρφωση της Α.Π.Α. Περιφέρειας Δ.Μακεδονίας[3] Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η απασχόληση του πληθυσμού κατά τομέα παραγωγής, όπως επίσης και η πρόβλεψη για την απασχόληση του πληθυσμού κατά το έτος 2015.

Έτος Πρωτογενής (%) Δευτερογενής(%) 24,5 35,2 1999 20,0 32,0 2006 16,0 29,0 2015 Πίνακας 2. Κατανομή πληθυσμού κατά τομέα παραγωγής.[1]

Τριτογενής(%) 40,3 48,0 55,0

Ο τριτογενής τομέας παραγωγής αναπτύσσεται σημαντικά έναντι των άλλων δύο τομέων, λόγω της απομόνωσης της Περιφέρειας αυτής από τα μεγάλα αστικά κέντρα, και την ανάγκη για δημιουργία καταστημάτων εμποριου και υπηρεσιών.Επιπρόσθετα, ο δευτερογενής τομέας παραγωγής είναι ο ισχυρότερος τομέας, λόγω των εξορυκτικών δραστηριοτήτων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κυρίως στο Νομό Κοζάνης, όπως επίσης και του μεταποιητικού κλάδου δέρματος‐γούνας στο Νομό Καστοριάς.[1] Η Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας κατατάσσεται 4η πανελλαδικά ,με βάση το κατά κεφαλήν προιόν, και παράγει το 2,2% του ακαθάριστου εγχώριου προιόντος της χώρας.Επιπρόσθετα, παράγεται το 19,2% του ενεργειακού τομέα της Ελλάδας, 5,4% τς αγροτικής παραγωγής, 2,2% των υπηρεσιών και 0,9% της μεταποιητικής παραγωγής.[1,3] Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. του 2001, ο πληθυσμός της Δυτικής Μακεδονίας, ήταν 301.522 κατοίκους (2,8% του συνόλου της χώρας), και η πυκνότητα του πληθυσμού ήταν 31,9 κάτοικοι το τετραγωνικό χιλιόμετρο.Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά νομό.[1,2] Ενότητα Πληθυσμός(1991) Πληθυσμός(2001) Μεταβολή(%) 150.386 155.324 3,1 Νομός Κοζάνης 52.685 53.483 1,5 Νομός Καστοριάς 36.797 37.947 3,1 Νομός Γρεβενών 53.147 54.768 3,0 Νομός Φλώρινας Σύνολο Περιφέρειας 293.015 301.522 2,9 Πίνακας 3. Πληθυσμός Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ανά νομό(πηγή ΕΣΥΕ, 2001)[1,3] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια ο αστικός πληθυσμός ανέρχεται στο 29% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας, ο ημιαστικός στο 15% και ο αγροτικός στο 56%.[1,3] 8.3.Παραγωγή,ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. η παραγωγή απορριμμάτων στη Δ. Μακεδονία κατά το έτος 2007 ανερχόταν σε 119.787 τόνους (1,06 kg/κάτοικο/ημέρα), εκ των

οποίων 33.183 τόνοι ήταν τα ανακυκλώσιμα Α.Σ.Α., ενώ τα σύμμεικτα ήταν 86.589 τόνους, και η συμμετοχή της σε επίπεδο χώρας ήταν 2,4%.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη της παραγωγής απορρριμμάτων για τη συγκεκριμένη Περιφέρεια.

Πίνακας 4. Διαχρονική εξέλιξη Αστικών Στερεών Αποβλήτων Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η ποιοτική σύσταση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων της Δ. Μακεδονίας. Σύσταση ΖΥΜΩΣΙΜΑ Χαρτοκιβώτιο,χαρτόνι

Ποσοστό(%) 46,2 8,5

Εφημερίδες, έντυπα 4,5 Βιβλία 1,6 Λευκό χαρτί 0,6 ΧΣ υγρών 1,2 Λοιπό χαρτί 3,1 ΧΑΡΤΙΑ 19,4 Πλαστικές φιάλες ΡΕΤ 3,5 Πλαστικές φιάλες ΡΕ 2,3 Πλαστικό φίλμ 2,0 Λοιπό πλαστικό 6,6 ΠΛΑΣΤΙΚΑ 14,4 Κουτιά αλουμινίου 0,4 Κουτιά λευκοσίδηρα 0,8 Λοιπά μέταλλα 1,1 ΜΕΤΑΛΛΑ 2,2 Γυάλινη συσκευασία 1,4 Λοιπό γυαλί 0,5 ΓΥΑΛΙΑ 1,9 ΔΕΡΜΑ-ΞΥΛΟ 5,2 ΛΟΙΠΑ 10,6 27,8 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ στην Πηγή 20,0 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ στην Πηγή ΑΣΑ στην Πηγή 100,0 Πίνακας 5. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας[1] Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, τα βιοαποδομήσιμα υλικά της Δυτική Μακεδονίας, ανέρχονται σε 63,04% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α., ενώ τα υλικά συσκευασίας ανέρχονται σε 23,125% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα είναι 60.000 τόνοι, τα οποία ισοδυναμούν σε 1218 m3*104 βιοαέριο.[4] 8.4. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων

Αναφορικά με τη διαχείριση απορριμμάτων, η εν λόγω Περιφέρεια, έχει απαλλαγεί πλήρως από τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.).Πιο συγκεκριμένα, στην Δυτική Μακεδονία, υφίσταντο 207 Χ.Α.Δ.Α., οι οποίοι έχουν αποκατασταθεί πλήρως.[7] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια λειτουργεί ένας Χ.Υ.Τ.Α. ,συνολικής έκτασης 327.000 τ.μ. και διάρκεια ζωής 20 χρόνια, με δεδομένη τη λειτουργία της Μονάδας Επεξεργασίας και Αξιοποίησης‐ΜΕΑ των ΑΣΑ, στην περιοχή Αμυνταίου του Δήμου Πτολεμαίδας, σε ορυχείο της Δ.Ε.Η., αποθεματικού χώρου 1.200.000 tn/yr. Ο φορέας λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. είναι η Διαχείριση Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ),η οποία διαθέτει 2 συμπιεστές απορριμμάτων, 1 ερπυστριοφόρο φορτωτή και 1 χωματουργικό φορτηγό. Επίσης λειτουργούν και δέκα Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων με 82 απορριμματοφόρα και αφίξεις απορριμματοφόρων 28.550 το έτος(Σ.Μ.Α.), προς εξυπηρέτηση 300.300 κατοίκων (116.989 τόνους το 2006) της Περιφέρειας.[1,5] Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.), στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, λειτουργεί Κ.Δ.Α.Υ. προς εξυπηρέτηση 281.797 κατοίκων, με 1000 κάδους και 4 οχήματα διαλογής.Κατά το έτος 2009, στη συγκεκριμένη Περιφέρεια, ανακτήθηκαν 3322 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.[6] 8.5.Στόχοι Περιφέρειας

Οι στόχοι της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας, σχετικά με τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα(ΒΑΑ) παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Έτος

ΑΣΑ στην ΒΑΑ στην ΒΑΑ που είσοδο της είσοδο της πρέπει να ΜΕΑ(tn) ΜΕΑ(tn) εκτραπούν από ΧΥΤ, μέσω ΜΕΑ(tn)

2013 2020

115.810 128.531

76.608 85.023

45.168 63.183

% εκτροπής που πρέπει να επιτευχθεί ως πρός τα εισερχόμενα ΒΑΑ 59% 74%

Πίνακας 6. Στόχοι Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας ως πρός τα ΒΑΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

% εκτροπής που πρέπει να επιτευχθεί ως προς τα εισερχόμενα Α.Σ.Α. 39% 49%

Πίνακας 1. Χρήσεις γής στην Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας[1] Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα η Δ. Μακεδονία καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της (51,89%) από ορεινές εκτάσεις, ενώ η κτηνοτροφική γή είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό (41,99%) συγκριτικά με το επίπεδο χώρας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Τα λοιπά απόβλητα της Δυτικής Μακεδονίας παρουςιάζονται στον πίνακα που ακολουθούν.

Πίνακας 1. Λοιπα απόβλητα Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.[1] Το ποσοστό συμμετοχής στην εθνική παραγωγή των λοιπών αποβλήτων είναι της τάξης του 1,7% εώς 2,5%, ποσοστό όχι αμελητέο , αλλά ούτε ιδιαίτερα σημαντικό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Δυτική_Μακεδονία [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

9.ΗΠΕΙΡΟΣ 9.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά

Η Περιφέρεια Ηπείρου βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, και συνορεύει προς ανατολάς με τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία, προς νότο με το Νομό Αιτωλοακαρνανίας και τον Αμβρακικό κόλπο, προς δυσμάς με το Ιόνιο πέλαγος και προς βορρά με την Αλβανία.[1,2] Η έκταση της εν λόγω Περιφέρειας είναι 9.203 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καλύπτοντας το 6,7% της συνολικής έκτασης της χώρας.Αποτελείται από τους Νομούς Άρτας, Πρεβέζης, Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας, ενώ η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στα Ιωάννινα.[1,2] Οι ορεινοί όγκοι τη συγκεκριμένης Περιφέρειας καλύπτουν το 74,2% της συνολικής της έκτασης, οι ημιορεινές περιοχές το 15,2% , ενώ οι πεδινές το 10,6% , ποσοστό ιδιαίτερα μικρό.Οι χρήσεις γης παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β.[1] Οι κάτοικοι της Ηπείρου απασχολούνται σε ποσοστό 31,31% με τον πρωτογενή τομέα, σε ποσοστό 24,10% με τον δευτερογενή και σε ποσοστό 23% με τον τριτογενή.Αναφορικά, με τη συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της Περιφέρειας, ο πρωτογενής συμβάλλει σε ποσοστό 52,9%, ο δευτερογενής σε ποσοστό 24,10% και ο τριτογενής σε ποσοστό 23%.[1,3] Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, στην Περιφέρεια της Ηπείρου καλλιεργείται στην πεδινή ζώνη το 46,7% , στην ημιορεινή το 25,5 % και στην ορεινή το 9,6%.Οι βασικότερες καλλιέργειες είναι οι ελαιώνες, οι πορτοκαλεώνες, άλλα εσπερειδοειδή, καπνός, βαμβάκι και οπωροκηπευτικά. Στην κτηνοτροφία, η Ήπειρος διαθέτει πληθώρα μονάδων αιγοπροβατοτροφίας και πτηνοτροφίας, όπου εμπορεύεται σε ολόκληρη τη χώρα.Όσον αφορά την αλιεία, στην εν λόγω Περιφέρεια δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη, παρά μόνο στο Νομό Ιωαννίνων , όπου λειτουργούν εκτροφεία πέστροφας, και στον Αμβρακικό, όπου λειτουργούν μονάδες ιχθυοτροφείων.[1,3] Στον δευτερογενή τομέα οικονομίας, στην Ήπειρο δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, και περιορίζεται κυρίως σε μικρές μονάδες επεξεργασίας τοπικών πρώτων υλών. Πιο συγκεκριμένα, στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προιόντων, μονάδες επεξεργασίας μη μεταλλικών ορυκτών, μονάδες επεξεργασίας ξύλου και φελλού, μονάδες κατασκευής μεταλλικών προιόντων και μονάδες κατασκευής ειδών συσκευασίας, κατεργασίας και βαφής γουναρικών.[1,3] Ο τριτογενής τομέας οικονομίας είναι ο πλέον αναπτυσσόμενος στη συγκεκριμένη Περιφέρεια, με το λιανικό εμπόριο σε μη ειδικευμένα καταστήματα να συμμετέχει σε ποσοστό 5,63% στον συνολικό τζίρο της χώρας, το λιανικό εμπόριο καινούργιων ειδών σε ειδικευμένα καταστήματα να συμμετέχει με ποσοστό 5,30%, το χονδρικό εμπόριο, τροφίμων, ποτών και καπνού να συμμετέχει σε ποσοστό 5,05% και το λιανικό εμπόριο τροφίμων, ποτών και καπνού σε ειδικευμένα καταστήματα να συμμετέχει με ποσοστό 2,99%.Σχετικά με τις τουριστικές επιχειρήσεις, στην Ήπειρο μόλις το 15% των επιχειρήσεων αφορά ξενοδοχειακές μονάδες.[1]

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της εν λόγω Περιφέρειας.[3]

Πίνακας 1. Συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της Περιφέρειας Ηπείρου (σε εκατομμύρια ευρώ).[3] Από τον παραπάνω πίνακα διαπιστώνεται η σημαντική συμμετοχή και ενίσχυση του τριτογενούς τομέα παραγωγής στη συγκεκριμένη Περιφέρεια. Η συμμετοχή της Ηπείρου στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της χώρας είναι σε ποσοστό 2,4%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ.[3] Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2001, ο πληθυσμός στην Περιφέρεια της Ηπείρου ανερχόταν στους 353.820 κατοίκους, με πληθυσμιακή πυκνότητα 38,4 κατοίκους το τετραγωνικό χιλιόμετρο και είναι μετά τη Δυτική Μακεδονία η πιο αραιοκατοικημένη περιοχή της χώρας .Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά νομό, καθώς επίσης και η μεταβολή του πληθυσμού συγκριτικά με τις επίσημες απογραφές του 1991 και του 2001.[1,3] Περιοχή Απογραφή 1991 Απογραφή 2001 78.719 78.134 Νομός Άρτης 43.614 46.091 Νομός Θεσπρωτίας 158.193 170.239 Νομός Ιωαννίνων 58.628 59.356 Νομός Πρεβέζης 339.728 353.820 Σύνολο Περιφέρειας Πίνακας 2.Πληθυσμιακά δεδομένα Περιφέρειας Ηπείρου.[1,3]

Μεταβολή(%) - 0,7 5,7 7,6 1,2 3,9

Στην εν λόγω Περιφέρεια το 31% του πληθυσμού της είναι συγκεντρωμένο στα αστικά κέντρα.[1,3] 9.2.Παραγωγή,ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τον ΠΕ.Σ.Δ.Α. η παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) για τη Ήπειρο κατά το έτος 2001, ανερχόταν σε 136.290 τόνους, με μέσο συντελεστή παραγωγής 0,93 kg/κάτοικο/ημέρα.[1]

Η διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. της εν λόγω Περιφέρειας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 3. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου. Αναφορικά με τη ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της Ηπείρου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α. , έχει ώς ακολούθως : Κατηγορία Οργανικά

Ποσοστό(%) 48,5

6,1 Μέταλλα 3 Αδρανή 3 Γυαλί 2,4 Δέρμα-Ξύλο-Ύφασμα 20 Χαρτί 10 Πλαστικά 7 Υπόλοιπα Πίνακας 4. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου.[1] Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα τα βιοποδομήσιμα υλικά στην Ήπειρο είναι σε ποσοστό 62,9%, ενώ τα υλικά συσκευασίας ανέρχονται σε 23,01% της συνολικής παραγωγής απορριμμάτων. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στη συγκεκριμένη Περιφέρεια είναι 72.000 τόνοι, τα οποία ισοδυναμούν σε 1468 m3*104 βιοαερίου.[4] 9.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Όσον αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων στην Ήπειρο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΕ.Σ.Δ.Α. και του Υπουργείου Περιβάλλοντος, λειτουργούν δύο Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.).Τα στοιχεία της παραγωγής των Α.Σ.Α. που βρίσκονται στην παρένθεση αφορούν το έτος 2001 και την πρόβλεψη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. για το έτος 2011.[1,5]

•

Χ.Υ.Τ.Α. Άρτας(Βλαχέρνας): Βρίσκεται στη θέση Σκαμνιές, του Δήμου Βλαχερνών της Άρτας.Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. εξυπηρετεί το σύνολο του Νομού Άρτας(22.718 τόνοι, πρόβλεψη 23.897 τόνοι) , καθώς επίσης και τους Δήμους Θεσπρωτικού(2.614 τόνοι, πρόβλεψη 4.143 τόνοι), Φιλιππιάδος (3.768 τόνοι, πρόβλεψη 5.808 τόνοι), Ανωγείου(511 τόνοι, πρόβλεψη 720 τόνοι) και την κοινότητα Κρανέας (357 τόνοι, πρόβλεψη 504 τόνοι) .Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το σύνολο των απορριμμάτων του Χ.Υ.Τ.Α. για 20 χρόνια είναι 633.239 τόνοι, η έκταση της λεκάνης απόθεσης είναι 45.400 στρέμματα και η χωρητικότητά του για 20 χρόνια είναι 953.406 κυβικά μέτρα[1].Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται σε 100.000 πολίτες και δέχεται 34.000 τόνους απορριμμάτων ετησίως[7].Ο Χ.Υ.Τ.Α. Άρτας ξεκίνησε η κατασκευή του το 1992, αλλά λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων κατασκευάστηκε και ξεκίνησε να λειτουργεί τον Μάιο του 2008.[8,11,14] Ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διάθεσης Απορριμμάτων Πεδινής και Ημιορεινής Άρτας.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Παραμυθιάς (Καρβουναρίου): Βρίσκεται στο Δήμο Παραμυθιάς, προς εξυπηρέτηση των Δήμων Παραμυθιάς (2.414 τόνοι, πρόβλεψη 2.218 τόνοι) , Συβότων(820 τόνοι, πρόβλεψη 1.164 τόνοι), Μαργαριτίου (840 τόνοι, πρόβλεψη 823 τόνοι) , Αχέροντα (298 τόνοι, πρόβλεψη 156 τόνοι) , Σουλίου (262 τόνοι, πρόβλεψη 323 τόνοι), Πέρδικας (575 τόνοι, πρόβλεψη 918 τόνοι), Πρεβέζης (10.217 τόνοι, πρόβλεψη 16.666 τόνοι), Πάργας(7.705 τόνοι, πρόβλεψη 13.478 τόνοι), Φαναρίου (3.986 τόνοι, πρόβλεψη 6.181 τόνοι) , Λούρου (1.960 τόνοι, πρόβλεψη 2.945 τόνοι) και Ζαλόγγου (3.524 τόνοι, πρόβλεψη 5.816 τόνοι)[1,5]. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της εταιρείας κατασκευής, ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται σε 62.067 κατοίκους, η χωρητικότητά του είναι 661.926 m 3 και η διάρκεια ζωής της Α’ φάσης λειτουργίας είναι 10 έτη.[12] Η λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. Παραμυθιάς ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2009, αλλά υπάρχουν καταγγελίες πολιτών για τη μη σωστή λειτουργία του.[9,10,11]. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2ης Διαχειριστικής Ενότητας Ηπείρου.[1,5] Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στο Νομό Ιωαννίνων δεν υπάρχει καμία υποδομή ασφαλούς διάθεσης απορριμμάτων.Έχει ξεκινήσει η κατασκευή του Χ.Υ.Τ.Α. Ιωαννίνων στην περιοχή του Ελληνικού, αλλά λόγω κοινωνικών αντιδράσεων, οι εργασίες γίνονται με πολύ αργούς ρυθμούς.[13,14] Ο κυριότερος χώρος διάθεσης αποβλήτων είναι ο Χ.Α.Δ.Α Δουρούτης , ο οποίος λειτουργεί 58 χρόνια, προς εξυπηρέτηση των Δήμων Αγίου Δημητρίου (1.629 τόνοι, πρόβλεψη 1.955 τόνοι) , Ανατολής(1.589 τόνοι, πρόβλεψη 1.907 τόνοι) , Εκάλης(517 τόνοι, πρόβλεψη 620 τόνοι) , Ευρυμενών(412 τόνοι, πρόβλεψη 494 τόνοι), Κεντρικού Ζαγορίου(454 τόνοι,πρόβλεψη 544 τόνοι), Μπιζανίου(946 τόνοι, πρόβλεψη 1.136 τόνοι), Παμβώτιδος(2.597 τόνοι, πρόβλεψη 3.116 τόνοι), Πασσαρώνος (1.920 τόνοι, πρόβλεψη 2.400 τόνοι), Περάματος(1.507 τόνοι, πρόβλεψη 1.883 τόνοι), Τύμφης(459 τόνοι, πρόβλεψη 550 τόνοι), Ζίτσας(491 τόνοι, πρόβλεψη 589 τόνοι), Ιωαννίτων

(20.795 τόνοι, πρόβλεψη 25.994 τόνοι) , Κατσανοχωρίων(746 τόνοι, πρόβλεψη 858 τόνοι) και Δερβιζιάνας (938 τόνοι, πρόβλεψη 1.126 τόνοι) .[1] Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, μέχρι τον Μάιο του 2010, στην Ήπειρο υφίσταντο 266 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), εκ των οποίων οι 197 έχουν αποκατασταθεί, οι 27 παραμένουν σε λειτουργία και οι 42 βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης .Από αυτούς τους 42, οι 29 είναι υψηλής και μέσης επικινδυνότητας (13 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα και 16 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε προταθεί προς χρηματοδότηση) και οι 13 είναι χαμηλής επικινδυνότητας (1 έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης, 3 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε έχουν προταθεί προς χρηματοδότηση, και 9 θα αποκατασταθούν με ιδίους πόρους).[15] Αναφορικά με τα Κ.Δ.Α.Υ., στη συγκεκριμένη Περιφέρεια υφίστανται ένας Κ.Δ.Α.Υ. του Νομού Ιωαννίνων, προς εξυπηρέτηση 132.114 κατοίκων, σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε.Α.Α. κατά το έτος 2009, διαθέτοντας 1.795 κάδους και 6 οχήματα.Κατά το 2009 ανακτήθηκαν 2422 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.[6] 9.4.Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας Ηπείρου Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. οι ποσοτικοί στόχοι της Περιφέρειας Ηπείρου, αναφορικά με τα βιοαποδομήσιμα υλικά, παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.

Έτος-Στόχος

ΒΑΑ προς υγειονομική ταφή

ΒΑΑ που πρέπει να εκτρέπονται από υγειονομική ταφή Χιλιάδες τόνοι

% συγκριτικά με Χιλιάδες τόνοι την παραγωγή Α.Σ.Α. 1995 2013 50% 39,141 63,2 2020 35% 27,398 86,183 Πίνακας 5.Στόχοι Περιφέρειας Ηπείρου για τα βιοαποομήσιμα υλικά[1] Επιπρόσθετα, στην Ήπειρο , βάση του ΠΕ.Σ.Δ.Α., το 2020 (έτος‐στόχος από την Ε.Ε.) θα παράγονται 51.650 τόνοι υλικών συσκευασίας, εκ των οποίων οι 30.990 τόνοι θα πρέπει να ανακυκλώνονται.[1]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Στην Περιφέρεια Ηπείρου τα αδρανή απόβλητα ανέρχονται σε 108.329.259 τόννους το χρόνο, τα νοσοκομειακά απόβλητα σε 77 τόνους ετησίως από το Νομό Θεσπρωτίας και Πρεβέζης, ενώ τα δύο νοσοκομεία των Ιωαννίνων (το Νοσοκομείο Χατζηκώστα και το Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό

Νοσοκομείο Ιωαννίνων) επεξργάζονται τα απόβλητά τους κατάλληλα.Τα υπόλοιπα απόβλητα δεν είναι διαθέσιμα από την Περιφέρεια.[1] Η Ήπειρος συμμετέχει ιδιαίτερα ενεργά στην παραγωγή αδρανών αποβλήτων σε επίπεδο χώρας, ενώ η συμβολή της στα λοιπά απόβλητα δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Τύπος γης Αεροδρόμια

Ποσοστό(%) 0,01

Αλυκές Αμπελώνες Απογυμνωμένοι βράχοι Αποτεφρωμένες εκτάσεις Βιομηχανικές ή εμπορικές ζώνες Γη που καλύπτεται από γεωργία με σημαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης Δάσος κωνοφόρων Δάσος πλατυφύλλων Διακεκομμένη αστική οικοδόμηση Μόνιμα αρδευόμενη γη Εκτάσεις με αραιή βλάστηση Ελαιώνες Ζώνες λιμένων Ορυζώνες Μεταβατικές δασώδεις θαμνώδεις εκτάσεις Μη αρδεύσιμη αρόσιμη γη Μικτό δάσος Γεωργο-δασικές περιοχές Οπωροφόρα δένδρα και φυτείες με σαρκώδεις καρπούς Παραλίες αμμόλοφοι αμμουδιές Περιοχές αστικού πράσινου Σκληροφυλλική βλάστηση Συλλογές υδάτων Συνεχής αστική οικοδόμηση Σύνθετα συστήματα καλλιέργειας Φυσικοί βοσκότοποι Χώροι εξορύξεως ορυκτών Χώροι οικοδόμησης Θάμνοι και χερσότοποι Βάλτοι στην ενδοχώρα Τυρφώνες Παραθαλάσσιοι βάλτοι Ροές υδάτων Παράκτιες λιμνοθάλασσες

0,03 0,26 0,07 0,05 0,06 8,31

7,41 7,33 0,26 2,21 5,88 1,13 0,00 0,05 12,37 1,17 4,70 0,37 0,86 0,47 21,99 0,45 0,05 8,70 12,89 0,02 0,01 1,51 0,08 0,11 0,47 0,01 0,16

Πίνακας 1. Χρήσεις γής Περιφέρειας Ηπείρου.[1]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Ηπείρου [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Δυτική_Μακεδονία

[3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7] http://www.kompoti.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=153 [8] http://news.pathfinder.gr/photoscope/greece/news/3027.html [9]http://www.ecocrete.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=6000&I temid=82 [10]http://www.epiruspost.gr/ipiros/ioannina/1528‐2010‐05‐07‐02‐33‐07.html [11]http://www.ntua.gr/MIRC/db/epirus_db/PERIVALLON/ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ_ΑΝΑΓ ΚΕΣ_ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ_ΠΕΡΙΟΧΗΣ_Ν_ΠΡΕΒΕΖΑΣ_files/ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ_ΑΝΑΓΚΕΣ_ΕΥΡΥΤ ΕΡΗΣ_ΠΕΡΙΟΧΗΣ_Ν_ΠΡΕΒΕΖΑΣ.htm [12]http://www.ergasis‐sa.gr/el/constructions/62 [13]http://www.epirusinfo.com/?tag=χυτα‐ιωάννινα [14]Στοιχεία από Περιφέρεια Ηπείρου [15]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

10.ΘΕΣΣΑΛΙΑ 10.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Θεσσαλίας βρίσκεται στο κεντρικό ανατολικό τμήμα της Ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελείται από του νομούς Καρδίτσας, Λαρίσης, Μαγνησίας και

Τρικάλων σε μια συνολική έκταση 14.036 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καταλαμβάνοντας το 10,6% της συνολικής έκτασης της χώρας.[1,2] Η εν λόγω Περιφέρεια συνορεύει προς βορρά με τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, προς νότο με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, προς δυσμάς με την Περιφέρεια Ηπείρου και βρέχεται προς ανατολάς από το Αιγαίο Πέλαγος.[1,2] Οι ορεινές εκτάσεις της Θεσσαλίας καταλαμβάνουν ποσοστό 36%, ενώ οι ημιορεινές και ορεινές εκτάσεις καταλαμβάνουν το 17,1% και το 44,9% αντίστοιχα.[1] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια παράγεται το 6,6% του συνολικού παραγόμενου Α.Ε.Π. της χώρας.Αναφορικά με τους τομείς παραγωγής, στον πρωτογενή τομέα παράγεται το 35,5% του συνολικού Περιφερειακού Α.Ε.Π., στον δευτερογενή το 22,4% και στον τριτογενή το 43,1% . [1,3] Όσον αφορά την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία , στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμβολή του κάθε τομέα στη διαμόρφωση αυτής.

Πίνακας 1. Συμβολή των παραγωγικών τομέων στη διαμόρφωση της Α.Π.Α. (σε εκατομμύρια ευρώ)[3] Στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας το 38,7% του ενεργού πληθυσμού (299,3 χιλιάδες άτομα) εργάζεται στον πρωτογενή τομέα, το 17,4% στον δευτερογενή και το 43,9% στον τριτογενή τομέα παραγωγής.[1,3] Σχετικά με τον πρωτογενή τομέα, η συγκεκριμένη Περιφέρεια υπερτερεί λόγω του Θεσσαλικού κάμπου, ο οποίος αποτελεί τη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας, και καλλιεργούνται μεγάλες ποσότητες σιτηρών, βαμβακιού και άλλων πρώτων υλών .Είναι χαρακτηριστικό ότι η γεωργία συμβάλλει κατά 66% στο εισόδημα της εν λόγω Περιφέρειας για τον πρωτογενή τομέα. Η κτηνοτροφία και η δασοπονία στη Θεσσαλία είναι αρκετά αναπτυγμένη αλλά έχει περιθώρια βιώσιμης ανάπτυξης.Τέλος, η αλιεία δεν έχει αναπτυχθεί, αν και υπάρχουν προυποθέσεις ανάπτυξης.[1] Αναφορικά με τον δευτερογενή τομέα στην εν λόγω Περιφέρεια υπάρχουν βιομηχανίες επεξεργασίας πρώτων υλών, μονάδες παραγωγής εμπορεύσιμων προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη προιόντων και βιομηχανίες εγκατεστημένες λόγω της γεωγραφικής της θέσης , οι οποίες όμως δεν έχουν να κάνουν με την τοπική αγορά και την επεξεργασία πρώτων υλών.Στον δευτερογενή τομέα αναμένονται μεγάλες

εξελίξεις, λόγω των αλλαγών στον πρωτογενή τομέα ,και κυρίως στις αλλαγές του αγροδιατροφικού τομέα.[1] Ο τριτογενής τομέας είναι ιδιαίτερα υποσχόμενος για την συγκεκριμένη Περιφέρεια , καθώς τα τελευταία χρόνια το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει συμβάλλει στην τεχνολογική ανάπτυξη της περιοχής αλλά και της χώρας.Επιπρόσθετα, ο τουρισμός, αν και διαθέτει πολλές ατέλειες, όπως ανεπάρκεια εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, συμβάλλει έντονα στην οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας, κυρίως λόγω των Σποράδων (Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόνησσος) και των ορεινών ζωνών του Βόλου.[1] Ο πληθυσμός της Θεσσαλίας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ, κατά το 2001 , ανερχόταν σε 743.075 κατοίκους, με πληθυσμιακή πυκνότητα 53,7 κάτοικους το τετραγωνικό χιλιόμετρο, αντιπροσωπεύοντας το 7,1% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας και αποτελώντας την τρίτη σε μέγεθος πληθυσμού Περιφέρεια.Ο πληθυσμός της Θεσσαλίας, σύμφωνα με προβλέψεις της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α., αναμένεται κατά το έτος 2015 να είναι 950.250 κάτοικοι, και το 2025 1.133.711 κάτοικοι.Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά νομό, όπως επίσης και οι προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθυσμού κατά το έτος 2015 και 2025.[1,3]

Πίνακας 2. Κατανομή και διαχρονική εξέλιξη του πληθυσμού της Περιφέρειας Θεσσαλίας.[1,3] Ο αστικός πληθυσμός της εν λόγω Περιφέρειας ανερχόταν κατά το 2001 στο 44% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας, ο αγροτικός στο 40% και ο ημιαστικός στο 16%.[1,3] 10.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. η παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων κατά το 2005 ήταν 335.667 τόνοι, με συντελεστή παραγωγής 1,02 kg/κάτοικο/ημέρα. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η παραγωγή Α.Σ.Α. ανά νομό.[1]

Πίνακας 3. Παραγωγή Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Θεσσαλίας κατά το 2005.[1] Η διαχρονική εξέλιξη στην παραγωγή Α.Σ.Α. για τη Θεσσαλία παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα. Πίνακας 4. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της Θεσσαλίας έχει ώς ακολούθως : Σύσταση

Ποσοστό(%)

Βιοαποδομήσιμα οργανικά 47,0 Χαρτί 20,0 Πλαστικό 8,5 Μέταλλα 4,5 Γυαλί 4,5 Υπόλοιπα 15,5 Σύνολο 100,0 Πίνακας 5.Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Θεσσαλίας[1] Τα βιοαποδομήσιμα υλικά στην Θεσσαλία αποτελούν το 59% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α., ενώ τα υλικά συσκευασίας αποτελούν το 22,125% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. της Περιφέρειας. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα για τη Θεσσαλία ανέρχονται σε 154.000 τόνους, τα οποία ισοδυναμούν σε 3.117 m3*104 βιοαερίου.[4] 10.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Στην Περιφέρεια λειτουργούν, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, 6 Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.), οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι:

•

Χ.Υ.Τ.Α. Λάρισας:Βρίσκεται στη θέση Νταουσλάρ, του Δημοτικού Διαμερίσματος Παραποτάμου, του Δήμου Μακρυχωρίου, προς εξυπηρέτηση της πόλης και της επαρχίας της Λάρισας, την επαρχία Τυρνάββου, καθώς επίσης και τις επαρχίες Αγιάς και Ελασσόνας μέσω των Σταθμών Μεταφόρτωσης που έχουν κατασκευαστεί εκεί (160.000 κάτοικοι, 65.000 tn/yr)[1].Από την αναθεώρηση του ΠΕ.Σ.Δ.Α. το 2006 ορίστηκε ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. προς εξυπηρέτηση όλου του Νομού Λάρισας(300.000 κάτοικοι, 120.000 tn/yr).[1,7]Η συνολική έκταση της εγκατάστασης είναι 1500 στρέμματα, εκ των οποίων τα 200 στρέμματα διατείθενται για υγειονομική ταφή απορριμμάτων. Στον Χ.Υ.Τ.Α. υφίστανται τέσσερις κυψέλες.Λειτουργεί από τον Φεβρουάριο του 1998 και η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. είναι 30 έτη[1,7].Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβήτων Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Λάρισας.[5] Χ.Υ.Τ.Α. Βόλου:Βρίσκεται στη θέση Κάκκαβος, του Δημοτικού Διαμερίσματος Διμηνίου, του Δήμου Αισωνίας .Οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι είναι αυτοί του Βόλου, της Νέας Ιωνίας και άλλοι 15 Δήμοι και Κοινότητες της Μαγνησίας και της Λάρισας.Η εναπόθεση των απορριμμάτων γίνεται σε μία έκταση 160 στρεμμάτων ,λειτουργεί από το 1999 ,διατείθενται σε αυτόν 110.000 τόννοι απορριμμάτων το έτος, και η διάρκεια ζωής του ανέρχεται σε 30 έτη[7,9]. Στον συγκεκριμένο Χ.Υ.Τ.Α. από τον Ιούνιο του 2008 λειτουργεί μονάδα αξιοποίησης βιοαερίου για συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού εγκατεστημένης ισχύος 1,25 MW (προβλεπόμενη νέα ισχύς :1,7 MW), η οποία σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 2008 παρήχθησαν 2.428 MWhe, το 2009 3.729 MWhe, ενώ μέχρι τον Μάιο του 2010 παρήχθησαν 2.466 MWhe, με πρόβλεψη 5.500 MWhe μέχρι τέλη του έτους.[7,8,11] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού Μαγνησίας, ενώ υπεύθυνος φορέας για την κατασκευή και λειτουργάι του σταθμού παραγωγής ενέργειας είναι η εταιρεία Βιοενέργεια Ε.Π.Ε. .[5] Χ.Υ.Τ.Α. Τρικάλων (Παλαιοσαμαρίνας):Βρίσκεται στη θέση Ημερόκλημα Παλαιοσαμαρίνας, στην Κοινότητα Παλαιοπύργου, προς εξυπηρέτηση του Νομού Τρικάλων (138.000 εξυπηρετούμενοι κάτοικοι).Η χωρητικότητα του Χ.Υ.Τ.Α. Τρικάλων ανέρχεται σε 805.041,74 m3 σε μία έκταση 577,5 στρέμματα, η δυναμικότητά του ανέρχεται σε 40.000 tn/yr[12] και λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2009.[1,7]Παράλληλα με τον Χ.Υ.Τ.Α. λειτουργούν οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.) Καλαμπάκας και Πύλης. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Ανώνυμη Εταιρεία Περιβαλλοντικής Αναπτυξιακής Δυτικής Θεσσαλίας (Π.Α.ΔΥ.Θ. Α.Ε.) [1,7] Χ.Υ.Τ.Α. Σκιάθου:Βρίσκεται στη θέση Ζορμπάδες, του Δήμου Σκιάθου, προς εξυπηρέτηση του ομώνυμου νησιού.Η έκταση του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 49.500 στρέμματα, προς εξυπηρέτηση 6.160 κατοίκων(παραγωγή 5.500 tn/yr).Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Σκιάθου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Σκοπέλου:Βρίσκεται στη θέση Κεντριάς, του Δήμου Σκοπέλου, προς εξυπηρέτηση της Νήσου Σκοπέλου.Η έναρξη λειτουργίας του εν λόγω

•

Χ.Υ.Τ.Α. ήταν τον Ιούνιο του 2008, είχε χωρητικότητα 79.012 m3 , δυναμικότητα 4.000 tn/yr και διάρκεια ζωής 15 έτη.[1]Στον Χ.Υ.Τ.Α. Σκοπέλου επιβλήθηκε πρόστιμο τον Αύγουστο του 2010, 9300 Ευρώ για τη μη συμμόρφωσή του με την Περιβαλλοντική νομοθεσία.[13]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Σκοπέλου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Αλοννήσου:Βρίσκεται τη θέση Μιζάκι Ρέμα, του Δήμου Αλοννήσου, προς εξυπηρέτηση της νήσου Αλοννήσου.Στον εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α., κατά το 2005, αποθηκεύτηκαν 1.819 τόννοι απορριμμάτων, όπου εξυπηρετήθηκαν 2.700 κάτοικοι[1,5].Η έκτασή του ανέρχεται σε 48.245 στρέμματα και η εκτιμώμενη διάρκεια ζωής του 10 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Αλοννήσου.[1,5]

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών τον Μάιο του 2010, στην Θεσσαλία υφίσταντο 482 ενεργοί και ανενεργοί Χ.Α.Δ.Α., εκ των οποίων οι 424 είναι αποκαεστημένοι και 58 είναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης (50 έχουν υψηλή και μέση επικινδυνότητα και 8 χαμηλή).Οι 58 Χ.Α.Δ.Α. που είναι προς αποκατάσταση έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα.[14] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια υπάρχουν 10 Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.), στις περιοχές της Καρδίτσας, των Σοφάδων, της Λίμνης Πλαστήρα, της Ελασσόνας, της Αγίας, του Πολυδαμάντα Λάρισσας, του Ζαγόρα, του Αλμυρού Μαγνησίας, της Καλαμπάκας και της Πύλης Τρικάλων, προς εξυπηρέτηση του αντίστοιχου πληθυσμού.[1] Επιπρόσθετα, στη Θεσσαλία, υφίστανται τρία Κέντρα Διαλογής και Αξιοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) στην Καρδίτσα, όπου σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) εξυπηρετεί 197.330 κατοίκους, με 3.507 κάδους και 9 οχήματα και ,κατά το 2009, ανακτήθηκαν 7.342 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού, στην Λάρισσα, όπου εξυπηρετεί 126.072 κατοίκους, με 1788 κάδους, 4 οχήματα,και ανακτήθηκαν ,κατά το 2009, 880 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού, και στον Βόλο, όπου εξυπηρετούνται 131.072 κάτοικοι, με 1.816 κάδους και 4 οχήματα, και ανακτήθηκαν κατά το 2009, 4.744 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.[6] ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. στην Θεσσαλία παράγονται 7200 τόννοι το έτος λάσπη βιολογικών καθαρισμών, 960000 τόννοι γεωργικών αποβλήτων και 260000 τόννοι αποβλήτων απο κατασκευές και κατεδαφίσεις.Όσον αφορά τα

νοσοκομειακά απόβλητα, δεν αναφέρεται η παραγόμενη ποσότητα , αλλά η διάθεσή τους γίνεται ανεξέλεγκτα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Θεσσαλίας

[2] http://el.wikipedia.org/wiki/Θεσσαλία [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7]Στοιχεία από Περιφέρεια Θεσσαλίας [8]http://www.thisisvolos.gr/home/3421‐xyta.html [9]http://volos.eedsa.gr/Contents.aspx?CatId=15 [10]http://lpad.chemeng.ntua.gr/chp_mitera/page6/files/mat5.pdf [11]Στοιχεία από Βιοενέργεια Α.Ε.,Αξιοποίηση Ενεργειακών Πόρων [12]’Η πορεία υλοποίησης της οδηγίας 99/31 της Ε.Ε. στην Ελλάδα’,Αντώνης Μαυρόπουλος,Αντρέας Κουσκούρης,Φώτης Χάγιος,ΕΠΕΜ [13]’Πρόστιμο και διορία στο Χ.Υ.Τ.Α. Σκοπέλου’,Άρθρο εφημερίδας Ταχυδρόμος Πανθεσσαλικά νέα,11 Αυγούστου 2010,Συντάκτης Αλίκη Φωτιάδου [14]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010.

11.Ιόνιοι Νήσοι

11.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά

Η Περιφέρεια Ιονίων νήσων αποτελείται από τους νομούς Κεφαλληνίας (40% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας) , Κέρκυρας (28% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας), Ζακύνθου (17% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας) και Λευκάδας (15% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας), οι οποίοι καταλαμβάνουν συνολική έκταση 2.318 km2 , και καλύπτουν το 1,8% της συνολικής έκτασης της χώρας.Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στην Κέρκυρα.[1,2] Τα Ιόνια νησιά βρίσκονται κατά μήκος της δυτικής ηπειρωτικής ακτής της Ελλάδας, και αποτελούνται από 32 νησιά, από τα οποία κατοικούνται τα 13. [1,2] Η εν λόγω Περιφέρεια καλύπτεται κατά 28,3% από ορεινές εκτάσεις, κατά 35,8% από ημιορεινές και κατά 35,9% από πεδινές. Πιο συγκεκριμένα, η Κεφαλληνία και η Ζάκυνθος καταλαμβάνονται σε ποσοστό 41,84% και 55,15% αντίστοιχα,από ημιορεινές εκτάσεις, η Λευκάδα σε ποσοστό 62,25% από ορεινές εκτάσεις και η Κέρκυρα σε ποσοστό 68,32% από πεδινές εκτάσεις.[1,2] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (Α.Π.Α.)

Πίνακας 1. Συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση του Α.Π.Α. Περιφέρειας Ιονίων νήσων(σε εκατομμύρια Ευρώ).[3] Η συγκεκριμένη Περιφέρεια συμβάλλει με ποσοστό 1,74% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν της χώρας, όπου στον πρωτογενή τομέα παράγεται το 17 % του Περιφερειακού Ακαθάριστου Εγχώριου Προιόντος, στον δευτερογενή το 14 % και στον τριτογενή το 69%.[3]Πιο συγκεκριμένα, λόγω της τουριστικής ανάπτυξης των Ιονίων νήσων, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις καταλαμβάνουν μόνο το 2 % των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας.Επιπρόσθετα, η κτηνοτροφία δεν αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο, όπως επίσης και η αλιεία, με εξαίρεση το νομό Κεφαλλονιάς, ενώ αναφορικά με την εξορυκτική δραστηριότητα, όλα τα νησιά έχουν λατομεία αδρανών υλικών,αλλά δεν υπάρχουν καθόλου μεταλλεία.Η βιομηχανία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ η βιοτεχνία είναι περιορισμένη σε σχετικά μικρές μονάδες διάσπαρτες στα νησιά. Το εμπόριο αποτελεί την πιο αναπτυγμένη δραστηριότητα για τα Ιόνια νησιά, συμβάλλοντας στα δύο τρίτα του τζίρου του τριτογενή τομέα. Οι χρήσεις γής παρουσιάζονται στο παράρτημα Β.[1,3] Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός των Ιονίων νήσων ανερχόταν στους 212.984 κατοίκους και η πληθυσμιακή πυκνότητα της Περιφέρειας ήταν 92,3

κάτοικοι/ km2 . Ο αστικός πληθυσμός αποτελεί το 26% , ενώ το 63 % είναι αγροτικός και το 11% ημιαστικός.[1,3] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά νομό. Νομός Πληθυσμός(1981) Πληθυσμός(1991) Πληθυσμός(2001) Κέρκυρας 99.477 107.592 111.975 Λευκάδας 21.863 21.111 22.506 Κεφαλληνίας 31.297 32.474 39.488 Ζακύνθου 30.014 32.557 39.015 Συνολικά 182.651 193.734 212.984 Πίνακας 1. Κατανομή πληθυσμού ανά νομό στην Περιφέρεια Ιονίων νήσων.[1,3] Σύμφωνα με την Ε.Σ.Υ.Ε. , το 20 % του πληθυσμού κατοικεί στις ημιορεινές ζώνες, το 74 % του πληθυσμού των Ιονίων νήσων κατοικεί στις πεδινές ζώνες, με ρυθμούς αύξησης αντίστοιχους με αυτούς της Περιφέρειας συνολικά, δηλαδή αύξηση 6,1 % μεταξύ 1981‐1991 και 9,9% μεταξύ 1991‐2001.[1,3] Σύμφωνα με προβλέψεις για την εν λόγω Περιφέρεια ο πληθυσμός της το 2015 αναμένεται να φτάσει τους 230.335 κατοικούς.[1] 11.2. Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α.), η παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) για την Περιφέρεια

Ιονίων νήσων ανερχόταν κατά το έτος 2006 σε 84.899 τόνους, το οποίο είναι ποσοστό συμμετοχής σ επίπεδο χώρας 1,62% .Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η παραγωγή των Α.Σ.Α. από τον πραγματικό και εποχιακό πληθυσμό.[1] Ετήσια παραγωγή απορριμμάτων ( tn/yr) ΝΟΜΟΙ Πραγματικός Εποχιακός πληθυσμός πληθυσμός (225.676) (6.893.172 διανυκτερεύσεις) ΖΑΚΥΝΘΟΣ 13.994 2.581 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 41.476 4.312 ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 13.912 522 ΛΕΥΚΑΔΑΣ 7.935 167 ΣΥΝΟΛΟ 77.317 7.582 ΓΕΝΙΚΟ 84.899 ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 2. Ετήσια παραγωγή απορριμμάτων Περιφέρειας Ιονίων νήσων από τον πραγματικό και εποχιακό πληθυσμό, έτος 2006.[1] Η διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. της εν λόγο Περιφέρειας παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 2. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ιονίων νήσων (τόνοι/έτος). Η μέση ποιοτική σύσταση των παραγόμενων αστικών αποβλήτων έχει ώς ακολούθως : Σύσταση Ποσοστό (%) Βιοαποδομήσιμα οργανικά 41,0% Χαρτί 23,0% Πλαστικό 18,5% Μέταλλα 4,7% Γυαλί 5,0% Υπόλοιπα 7,8% Σύνολο 100,0% Πίνακας 3. Μέση ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ιονίων νήσων.[1]

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι τα βιοαποδομήσιμα υλικά στους Ιόνιους νήσους ανέρχονται σε 54,8% των συνολικών παραγόμενων απορριμμάτων, ενώ το 32,495% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α. είναι υλικά συσκευασίας. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στην εν λόγο Περιφέρεια είναι 59.000 τόνοι το έτος, που ισοδυναμούν σε 1204 m3 *104 .[4]

11.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, στην Περιφέρεια Ιονίων νήσων υφίστανται τα ακόλουθα έργα τελικής διάθεσης απορριμμάτων : •

Χ.Υ.Τ.Α. : Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια υφίστανται 4 Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων. Χ.Υ.Τ.Α. Ζακύνθου: Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. εξυπηρετεί το νησί της Ζακύνθου (39.015 κατοίκους,2001) , βρίσκεται στην περιοχή Βύθακα Γρυπαραίικα, και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1996. Η ποσότητα των αποτεθέντων Α.Σ.Α. κατά το έτος 2005 ήταν 24.500 τόνοι, ενώ η συνολική ποσότητα αποτεθέντων αποβλήτων από την έναρξη λειτουργίας του είναι 244.500 τόνοι[1].Από τα τέλη του 2009, ο Χ.Υ.Τ.Α. Ζακύνθου έχει κορεστεί και οι κάτοικοι και αρμόδιοι φορείς του νησιού πιέζουν ώστε να χρηματοδοτηθεί η επέκτασή του για 2 με 3 χρόνια. Επιπρόσθετα, οι κάτοικοι τον Δεκέμβριο του 2009 έκλεισαν τον Χ.Υ.Τ.Α. ,ώς ένδειξη διαμαρτυρίας, λόγω της πτώσης των στραγγυδίων του Χ.Υ.Τ.Α. στην θαλάσσια περιοχή του κόλπου του Λαγανά και την πρόκληση τεράστιας οικολογικής καταστροφής.[7,8]Ο φορέας διαχείρισης είναι ο Σύνδεσμος Καθαριότητας Δήμου Ζακύνθου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Κέρκυρας: Εξυπηρετεί το νησί της Κέρκυρας (111.975 κατοίκους,2001) , βρίσκεται στην περιοχή Ακροκέφαλος Τεμπλονίου, και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2002. Η ποσότητα των αποτεθέντων Α.Σ.Α. κατά το 2005 ήταν 66.137 τόνοι, ενώ η συνολική ποσότητα αποτεθέντων αποβλήτων από την έναρξη λειτουργίας του ήταν 291.270 τόνοι.[1]Η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. Κέρκυρας ήταν 19 έτη, αλλά έχει ήδη κορεστεί, λόγω κακής λειτουργίας του, από το 2007 και οι κάτοικοι ζητούν το κλείσιμό του, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2009 λειτουργεί το Γ’ κύτταρο του Χ.Υ.Τ.Α. [9,10]Ο φορέας διαχείρισης είναι ο Σύνδεσμος Καθαριότητας και Προστασίας Περιβάλλοντος Νήσου Κέρκυρας.[1] Χ.Υ.Τ.Α. Λευκιμμαίων: Κατασκευάστηκε το 2007 με σκοπό να εξυπηρετεί τη νότια Κέρκυρα και τους Παξούς, με χρόνο ζωής 20 έτη και απόθεση απορριμμάτων 10.000 tn/yr, αλλά υπήρξαν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις από τους κατοίκους του Δήμου Λευκίμμης και ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. δε λειτούργησε ποτέ. Χ.Υ.Τ.Α. Κεφαλληνίας: Εξυπηρετεί τα νησιά της Κεφαλλονιάς και της Ιθάκης(39.448 κατοίκους, 2001), βρίσκεται στην περιοχή Παλλοστή, και ξεκίνησε να λειτουργεί το Σεπτέμβριο του 1997. Η ποσότητα των Α.Σ.Α. που διατέθηκαν κατά το έτος 2005 ήταν 22.000 τόνοι, ενώ η συνολική ποσότητα αποτεθέντων αποβλήτων από την έναρξη λειτουργίας του ήταν 225.000

τόνοι (μέχρι το 2005).Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. έχει εναπομένουσα χωρητικότητα 575.000 τόνους (από το 2005)[1], ενώ η ετήσια ποσότητα σχεδιασμού των αποθέσεων είχε υπολογιστεί σε 10.000 τόννους[11].Ο φορέας διαχείρισης είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Καθαριότητας και Προστασίας Περιβάλλοντος Κεφαλλονιάς.[5] Χ.Υ.Τ.Α. Λευκάδας: Εξυπηρετεί το νησί Μεγανήσι, βρίσκεται στην περιοχή Σκαλτσούνι,περιοχής Σχίζας, και ξεκίνησε να λειτουργεί το 1998. Η ποσότητα των αποτεθέντων απορριμμάτων είναι 400 τόνοι το χρόνο και υπολογίζεται ότι θα λειτουργεί μέχρι το 2015.Ο φορέας διαχείρισης είναι ο Δήμος Μεγανησίου.[1,5] • Σ.Μ.Α. : Στα Ιόνια νησιά λειτουργεί ένας Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.) στη νήσο Ιθάκη. • Κ.Δ.Α.Υ. : Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. , τα ποσοστά ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας των Ιονίων νήσων είναι τα ακόλουθα. Σύσταση Ποσοστό (%) Χαρτί 65 Πλαστικό 3 Μέταλλα 10 Γυαλί 19 Πίνακας 4. Ποσοστό ανακύκλωσης υλικών συσκευασίας Ιονίων νήσων ([ετος 2005) Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια έχουν κατασκευαστεί και λειτουργήσει δύο Κ.Δ.Α.Υ, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Α.Ε.Ε.). Κ.Δ.Α.Υ. Κέρκυρας : Εξυπηρετεί 103.459 κατοίκους, σύμφωνα με την Ε.Ε.Α.Α. , όπου διατείθενται 1425 κάδοι και 5 οχήματα. Το έτος 2009, οι ποσότητες αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού που ανακτήθηκαν ήταν 3.620 τόνοι. Κ.Δ.Α.Υ. Ζακύνθου: Μεταφέρονται στον Κ.Δ.Α.Υ. Πατρών, όπου κατά το έτος 2009, 309 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών ήταν προς διαλογή και 236 τόνοι χαρτιού διοχετεύτηκαν στην αγορά.

•

Χ.Α.Δ.Α. :

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών μέχρι τον Μάιο του 2010, στα Ιόνια νησιά λειτοργούσαν 43 Χώροι Ανεξέλεκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), οι 18 Χ.Α.Δ.Α. έχουν αποκατασταθεί, 11 παραμένουν σε λειτουργία και 14 είναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης (9 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 5 χαμηλής επικινδυνότητας).Από τους 9 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας Χ.Α.Δ.Α. προς αποκατάσταση , 5 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα και 4 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε έχει προταθεί η χρηματοδότηση αποκατάστασης του, ενώ από τους 5 χαμηλής επικινδυνότητας Χ.Α.Δ.Α. προς αποκατάσταση, οι 4 έχουν χρηματοδοτηθεί και ο ένας θα αποκατασταθεί από ιδίους πόρους.[13]

11.4.Στόχοι Περιφέρειας Ιονίων νήσων Σύμφωνα με την απόφαση της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α., οι ποσοτικοί στόχοι αναφορικά με την αξιοποίηση και την ανακύκλωση, για τους Ιόνιους νήσους , οι οποίοι πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι τις 31‐12‐2011, παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα. Υλικό συσκευασίας Ανακυκλώσιμη ποσότητα (tn) Χαρτί 11.036 Πλαστικά 1.759 Μέταλλα 2.843 Γυαλί 2.483 Ποσότητα για αξιοποίηση 20.700 Πίνακας 6. Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας Ιονίων νήσων. Όσον αφορά τους ποσοτικούς στόχους για τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα της συγκεκριμένης Περιφέρειας, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Έτη

ΒΑΑ Ιονίων νήσων Στόχος (ΒΑΑ προς Στόχος (ΒΑΑ προς (tn) επεξεργασία, tn) ταφή, tn) 50.000 20.000 30.000 2010 52.000 32.000 20.000 2013 59.000 45.000 14.000 2020 Πίνακας 7. Ποσοτικοί στόχοι Βιοαποδομήσιμων αποβλήτων Περιφέρειας Ιονίων νήσων.

Παράρτημα Α Κατηγορίες Παραγωγή Παραγωγή Ποσοστό (%) αποβλήτων Χ.ωρας (tn) Περιφέρειας (tn) Αστικά αποβλητα 4.559.000 74.000 1,62 Βιομηχανικά μη 20.000.000 επικίνδυνα Λοιπές κατηγορίες 1. Λάσπες 230.000 2.450 2 βιολογικών 2.Μεταχειρισμένα 50.000 1.150 2 ελαστικά 3.Αποσυρόμενα 70.000 οχήματα 750 οχήματα 1 οχήματα 4.Αδρανή 4.500.000 78.000 2 εκσκαφών 5.ΑΗΗΕ 175.000 3.250 2 6.Γεωργικά και 150.000 κτηνοτροφικά Πίνακας 1. Παραγωγή αποβλήτων Περιφέρειας Ιονίων νήσων κατά το έτος 2001. Από τα παραπάνω στοιχεία συμπεραίνεται ότι η Περιφέρεια Ιονίων νήσων , συμμετέχει σε πολύ μικρό ποσοστό στην παραγωγή αποβλήτων όλων των κατηγοριών, σε επίπεδο χώρας.

Παράρτημα Β Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι χρήσεις γής για την Περιφέρεια Ιονίων νήσων.

Χρήσεις γής Γεωργική γή

Βοσκότοποι Λοιπές χρήσεις

Ποσοστό (%) 28,4 (δενδρώδης καλλιέργειες, κυρίως ελιάς 56 %) 54 17,6

Πίνακας 1. Χρήσεις γής Περιφέρειας Ιονίων νήσων Η συγκεκριμένη Περιφέρεια συμμετέχει σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό στις δενδρώδεις καλλιέργειες της χώρας, κυρίως ελιάς με ποσοστό 56 % έναντι 24% σε της χώρας, ενώ συμετέχει με πολύ μικρό ποσοστό, της τάξης του 17,6 % έναντι 59,9% της χώρας, στις ετήσιες καλλιέργειες

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Ιονίων νήσων [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Ιονιοι_νησοι [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7]http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_20/11/2009_362106 [8]http://www.ota.gr/article/39093.html [9]Επιστολή Δημάρχου Δήμου Κερκυραίων προς Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σχετικά με τον Χ.Υ.Τ.Α. Κέρκυρας (02/12/2009),Αρ. Πρωτ. 31534 [10]http://www.zougla.gr/page.ashx?pid=2&aid=71459&cid=17 [11] ‘Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης Χ.Υ.Τ.Α. Κεφαλονιάς’, Μαυρόπουλος,Φαγογένη,Καμαριωτάκης,2001. [12]http://enimerosi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3952: 2010‐07‐14‐12‐03‐43&catid=101:2010‐02‐12‐06‐52‐57&Itemid=209 [13]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010 [14]Στοιχεία από Δήμο Λευκιμμαίων

12.ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 12.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ελλάδας, καλύπτοντας έκταση 18.811 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και αποτελεί τη μεγαλύτερη σε έκταση Περιφέρεια της χώρας. Αποτελείται από τους νομούς Χαλκιδικής, Σερρών, Πιερίας, Θεσσαλονίκης,Πέλλας, Ημαθίας και Κιλκίς.[1,2] Συνορεύει με τις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (νομούς Δράμας και Καβάλας) και Δυτικής Μακεδονίας(νομούς Φλώρινας και Κοζάνης), προς βορρά συνορεύει με τη Βουλγαρία και με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ενώ βρέχεται νότια από το Αιγαίο Πέλαγος.[2] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια παράγεται το 19,23% της αγροτικής παραγωγής της χώρας, το 18,38% της μεταποιητικής και το 12,30% των υπηρεσιών.[3] Αναφορικά με τους τομείς παραγωγής και τον απασχολούμενο πληθυσμό, στην εν λόγω Περιφέρεια, το 17,8% απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το 25,7% στον δευτερογενή και το 56,5% στον τριτογενή.[1,3] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμβολή των παραγωγικών τομέων στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας.

Πίνακας 1. Συμμετοχή των παραγωγικών τομέων στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (σε εκατομμύρια ευρώ).[3] Η συγκεκριμένη Περιφέρεια συμμετέχει σε ποσοστό 13,8% στη διαμόρφωση του συνολικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προιόντος της χώρας.[3] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, η Κεντρική Μακεδονία αποτελεί κέντρο παραγωγής βασικών προιόντων της ελληνικής γεωργίας, μεταξύ των οποίων καλλιέργεια ροδάκινων, βαμβακιού, καπνού, σπαραγγιού, καθώς επίσης και προιόντα μεταποίησης ροδάκινων και τομάτας.Επιπρόσθετα, στην εν λόγω Περιφέριεα συναντώνται όλοι οι κλάδοι ζωικής παραγωγής, με κύριο κέντρο παραγωγής βοοτροφίας της χώρας.Το 26% της συνολικής της έκτασης είναι δασικές εκτάσεις, οι οποίες όμως είναι αρκετά υποβαθμισμένες, και παράγονται κατά 67% καυσόξυλο και 33% τεχνική και βιομηχανική ξυλεία. Όσον αφορά την αλιεία, οι Νομοί Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής, αποτελούν τα κέντρα ανάπτυξης του συγκεκριμένου τομέα, ενώ υπάρχουν ευνοικές συνθήκες για την ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας και της οστρακοκαλλιέργειας.[1]

Στον δευτερογενή τομέα παραγωγής, η Κεντρική Μακεδονία δραστηριοποιείται στους κλάδους του ενδύματος‐υποδήματος σε ποσοστό 26,3%, των τροφίμων σε ποσοστό 16,3%, των επίπλων σε ποσοστό 5% και της καπνοβιομηχανίας σε ποσοστό 4,5%.Επιπρόσθετα, η εν λόγω Περιφέρεια συγκεντρώνει το 21,9% της βιομηχανικής απασχόλησης της χώρας, με το 68% αυτής να βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης.[1] Στον τριτογενή τομέα οικονομίας, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίως λόγω της Θεσσαλονίκης, που αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας, παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη στους τομείς των υπηρεσιών, της υγείας‐ πρόνοιας, της εκπαίδευσης, της έρευνας και ανάπτυξης και των παραγωγικών υπηρεσιών.Επιπρόσθετα, κατέχει την τρίτη θέση αναφορικά με την ποσοστιαία κατανομή ερευνητικών ιδρυμάτων στη χώρα, με ποσοστό 13,2%.Τέλος, εξαιτίας των διεθνών θαλάσσιων και εναέριων μεταφορών, όπως επίσης και το εμπόριο, η εν λόγω Περιφέρεια, κυρίως μέσω της Θεσσαλονίκης, όπου το λιμάνι της είναι το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα λιμάνι της Κεντρικής Μακεδονίας, αποτελεί βασική πύλη των Βαλκανίων.[1] Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή της ΕΣΥΕ, κατά το 2001, ο πληθυσμός της Κεντρικής Μακεδονίας ανερχόταν σε 1.871.952 κατοίκους, με πληθυσμιακή πυκνότητα 99,5 κατοίκους το τετραγωνικό χιλιόμετρο.Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά νομό.[1,3] ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1991 2001 Νομός Χαλκιδικής 92.117 104.894 Νομός Σερρών 192.180 200.916 Νομός Πιερίας 116.763 129.846 Νομός Θεσσαλονίκης 946.864 1.294.050 Νομός Πέλλας 138.761 145.797 Νομός Ημαθίας 139.934 143.618 Νομός Κιλκίς 81.710 89.056 ΣΥΝΟΛΟ 1.461.828 2.108.177 Πίνακας 2. Κατανομή πληθυσμού Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ανά νομό.[1,3] Στην Κεντρική Μακεδονία, το 57% του πληθυσμού είναι αστικός, το 17% ημιαστικός και το 26% αγροτικός.[1,3]

12.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Στην Κεντρική Μακεδονία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α., παρήχθησαν κατά το 2001, 838.666 τόνοι Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.), με μέσο συντελεστή παραγωγής 1,2kg/κάτοικο/ημέρα.[1] Η κατανομή στην παραγωγή απορριμμάτων ανά νομό παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί : Περιοχή Παραγωγή Α.Σ.Α. (τόνοι το 2001) 83.061 Ν. Χαλκιδικής 75.330 Ν. Σερρών 40.900 Ν. Πιερίας 522.279 Ν. Θες/νίκης 44.558 Ν. Πέλλας 46.790 Ν. Ημαθίας 25.748 Ν. Κιλκίς Σύνολο 838.666 Πίνακας 3. Παραγωγή Α.Σ.Α. ανά νομό στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας[1] Η διαχρονική εξέλιξη των παραγόμενων Α.Σ.Α. στην εν λόγω Περιφέρεια παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας3.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Η ποιοτική σύσταση της συγκεκριμένης Περιφέρειας έχει ώς ακολούθως : Κατηγορία Ποσοστό(%) 45,60 Ζυμώσιμα 21,90 Χαρτί 3,90 Μέταλλα 12,10 Πλαστικά 3,50 Γυαλί 13,10 Λοιπά 100,0 Σύνολο Πίνακας 4. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας[1] Από τον παραπάνω πίνακα φαίνεται ότι στην Κεντρική Μαεδονία παράγονται σε ποσοστό 58,74% βιοαποδομήσιμα υλικά και 24,71% υλικά συσκευασίας στο σύνολο των παραγόμενων Α.Σ.Α. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, στη εν λόγω Περιφέρεια τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα είναι 389.000 τόνοι, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 7.902 m3*104 βιοαέριο.[4]

12.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται έντεκα (11) Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.), οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι : •

•

Χ.Υ.Τ.Α. Κιλκίς:Βρίσκεται στη θέση Κρηστώνη, του Δήμου Κιλκίς.Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός είναι 56.336 κάτοικοι και η δυναμικότητά του είναι 20.000 τόνοι το έτος.Η χωρητικότητα του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 205.710 m3 και η διάρκεια ζωής του 15 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απορριμμάτων Κιλκίς (ΔΙ.Α.ΚΙ.Α.Ε.).[1,5] Χ..Υ.Τ.Α. Μαυροράχης:Βρίσκεται στην περιοχή Κλέφτικα‐Ερυθρά,Καμέλη, του Δημοτικού Διαμερίσματος Μαυροράχης, του Δήμου Λαχανά.Η έναρξη λειτουργίας του ήταν στις 26 Νοεμβρίου του 2008. Η έκταση του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. είναι 757.440,38 m2 ,η λεκάνη απόθεσης των απορριμμάτων είναι 377.000 m2 με διάρκεια ζωής 30 χρόνια, και εξυπηρετεί το σύνολο του Νομού Θεσσαλονίκης (1.294.050 κάτοικοι, 1800 τόνοι οικιακών απορριμμάτων ημερησίως).[1,5,7] Χ.Υ.Τ.Α. Αλμωπίας:Βρίσκεται στη θέση Μαυρόλακκος, του Δημοτικού Διαμερίσματος Χρυσής, του Δήμου Εξαπλατάνου. Η δυναμικότητά του ανέρχεται σε 10.000 τόνους το έτος, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Αριδαίας (20.000 κατοίκους) και του Δήμου Εξαπλατάνου (10.000 κατοίκους).Λειτουργεί από τον Αύγουστο του 2002, με διάρκεια ζωής 15 έτη, σε μία έκταση 26 στρεμμάτων και χωρητικότητα 542.000 m3.Στον συγκεκριμένο Χ.Υ.Τ.Α. τα στραγγίσματα ανακυκλοφορούν στην επιφάνεια του Χ.Υ.Τ.Α., ενώ το βιοαέριο εκλείεται ανεξέλεγκτα στην ατμόσφαιρα.Υπεύθυνος φορεάς λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Καθαριότητας Αλμωπίας.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Σερρών:Βρίσκεται στη θέση Μετόχι, του Δημοτικού Διαμερίσματος Σερρών, του Δήμου Σερρών. Η έκταση του συγκεκριμένου Χ.Υ.Τ.Α. είναι 25.000 m2 και η χωρητικότητά του 250.000 m3 , ενώ ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός είναι 50.000.Επιπρόσθετα, διαθέτει εγκατάσταση βιολογικής επεξεργασίας στραγγισμάτων δυναμικότητας 30 m3 την ημέρα, και σταθμό άντλησης και καύσης βιοαερίου δυναμικότητας 300 N*m3/hr.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διεύθυνση Καθαριότητας του Δήμου Σερρών.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Κατερίνης:Βρίσκεται στη θέση Μπουφόλακκος, του Δημοτικού Διαμερίσματος Χράνης, του Δήμου Κατερίνης. Η διάρκεια ζωής του έχει λήξει από το 2008 και από τότε λειτουργεί παράνομα, λόγω της ακύρωσης του Π.Ο.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Δ.Ε.Υ.Α. Κατερίνης.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Λιτοχώρου :Βρίσκεται στη θέση Ξηροκάμπι, του Δημοτικού Διαμερίσματος Λιτοχώρου, του Δήμου Λιτοχώρου.Εξυπηρετεί τους δήμους Λιτόχωρου, Ανατολικού Ολύμπου,Δίου και Παραλίας (30.000 μόνιμους κατοίκους, 60.000 εποχιακούς), με διάρκεια ζωής 25 χρόνια.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Αποκομιδής Διάθεσης Απορριμμάτων (Σ.Α.Δ.Α.Π.).[1,5]

•

Χ.Υ.Τ.Α. Κασσάνδρας:Βρίσκεται στη θέση Παλαιόκαστρο, του Δημοτικού Διαμερίσματος Κασσάνδρειας, του Δήμου Κασσάνδρειας.Κατά το 2008, στο συγκεκριμένο Χ.Υ.Τ.Α. είχαν εναποτεθεί 24.917 τόνοι απορριμμάτων.Εξυπηρετεί 16.153 κατοίκους, και 170.000 κατοίκους την τουριστική περίοδο, σύμφωνα με εκτιμήσεις των δήμων, σε μία έκταση 10 στρεμμάτων και λειτουργεί από το 2003.[1] Ο Χ.Υ.Τ.Α. Κασσάνδρας λειτουργεί χωρίς συμπιεστή με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί ο χρόνος ζωής του στο μισό.[9]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Απορριμμάτων Κασσάνδρας Παλλήνης.[1] Χ.Υ.Τ.Α. Έδεσσας:Βρίσκεται στη θέση Άσπρο Κεφάλι, του Δήμου Έδεσσας,και αντικατέστησε τον Χώρο Διάθεσης Απορριμμάτων Έδεσσας.Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούνιο του 2008, έχει συνολική χωρητικότητα 899.520 κυβικά μέτρα, σε οικόπεδο έκτασης περίπου 200 στρεμμάτων και διάρκεια ζωής 30 χρόνια (λειτουργεί από το 2008)[8]. Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός είναι 50.000.[8]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαδημοτικής Συνεργασίας Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2ης Διαχειριστικής Ενότητας Ν. Πέλλας.[5] X.Y.T.A. Γιαννιτσών:Εξυπηρετούνται 70.000 κάτοικοι, με χωρητικότητα 1.000.000 m3 , όπως επίσης και κατασκευάζεται μία μονάδα μηχανικής διαλογής και κομποστοποίησης δυναμικότητας 16 τόνους την ώρα.Παρ’όλα αυτά, η κατσκευή του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. έχει σταματήσει λόγω κοινωνικών αντιδράσεων.[10] Χ.Υ.Τ.Α. Ανθεμούντα: Βρίσκεται στην περιοχή Ανθεμούντα, του Δημοτικού Διαμερίσματος Γαλάτιστας, της Χαλκιδικής.Εξυπηρετούνται οι δήμοι Μουδανίων, Τρίγλιας,Καλλικράτειας και Ανθεμούντα, και λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2009.Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται στους 38.341 κατοίκους, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των δήμων κατά τη θερινή περίοδο, εξυπηρετούνται 320.000 κάτοικοι. Η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. είναι 27 έτη, ενώ δέχεται 31.500 τόνους οικιακών απορριμμάτων.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Πολυγύρου:Βρίσκεται στη θέση ‘Καστρί’ του Δημοτικού Διαμερίσματος Πολυγύρου , σε μία έκταση 26,9 στρεμμάτων.Λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2009, προς εξυπηρέτηση 13.867 κατοίκων και 33.500 κατοίκων ,κατ’εκτίμηση δήμων, τη θερινή περίοδο.Η διάρκεια ζωής του είναι 21 έτη και δέχεται 6.157 τόνους οικιακών απορριμμάτων.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος 3ης Διαχειριστικής Ενότητας.[5] Στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται 542 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.: 93 στο Νομό Θεσσαλονίκης, 63 στο Νομό Ημαθίας, 80 στο Νομό Κιλκίς, 98 στο Νομό Σερρών, 98 στο Νομό Πέλλας, 43 στο Νομό Πιερίας, ενώ δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή στο Νομό Χαλκιδικής (εκτίμηση 50 χωματερές)), οι 389 από τους οποίους έχουν αποκατασταθεί , 42 παραμένουν σε λειτουργία και 111 είναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης, από τους οποίους οι 98 έχουν άδεια αποκατάστασης (85 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 13 χαμηλής επικινδυνότητας). Από τους 85 Χ.Α.Δ.Α. υψηλής επικινδυνότητας με άδεια αποκατάστασης, οι 70

έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα και οι 15 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε έχουν πρόταση χρηματοδότησης,ενώ οι 13 Χ.Α.Δ.Α. χαμηλής επικινδυνότητας έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα . [9] Επιπρόσθετα, λειτουργεί ο Χ.Δ.Α. Ταγαράδων , όπου από το εργοστάσιο τετάρτου βαθμού βιολογικού καθαρισμού που έχει κατασκευασθεί για την επεξεργασία των στραγγισμάτων, παράγεται καθαρό νερό για την άρδευση περιβαλλοντικού πάρκου.Η δυναμικότητα επεξεργασίας του βιολογικού καθαρισμού είναι 150 m3 την ημέρα.Επιπρόσθετα, έχει κατασκευασθεί μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο, ισχύος 5 MW (4 ηλεκτροπαράγωγα ζεύγη ισχύος 1.262 kW), ικανή να φωτίσει μία πόλη 80.000 κατοίκων(ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, εκτίμηση 2007 :31.000MWh) .Η συγκεκριμένη μονάδα λειτουργεί από τις 20 Δεκεμβρίου του 2006 , ενώ ο Χ.Δ.Α. λειτουργεί από το 1981, με μέση ετήσια εναπόθεση απορριμμάτων 637.000 τόνους .Υπεύθυνος για τη λειτουργία του εργοστασίου είναι η εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε., με την υποστήριξη του ΣΟΤΑΜΘ.[7] Στην Κεντρική Μακεδονία, υφίστανται 5 Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.), οι οποίοι εξυπηρετούν τις περιοχές Καλοχωρίου, Πυλαίας,Μηχανιώνας,Νικήτης και Ιερισσού.[1] Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια υφίστανται τέσσερα Κέντρα Διαλογής και Αξιοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.), τα οποία, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) είναι τα ακόλουθα [6]: • Κ.Δ.Α.Υ. Θέρμης :Βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης, προς εξυπηρέτηση 208.473 κατοίκων, με 4.070 κάδους και 14 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 10.258 τόνοι χαρτιού και αποβλήτων συσκευασίας. • Κ.Δ.Α.Υ. Καλλιθέας: Βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης, προς εξυπηρέτηση 285.568 κατοίκων , με 3.943 κάδους και 14 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 8.379 τόνοι χαρτιού και αποβλήτων συσκευασίας . • Κ.Δ.Α.Υ. Ταγαράδες:Βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης προς εξυπηρέτηση 705.945 κατοίκων, με 3.845 κάδους και 6 οχήματα.Κατά το 2009, ανακτήθηκαν 6.989 τόνοι χαρτιού και αποβλήτων συσκευασίας. • Κ.ΔΑ.Υ. Ιωνίας :Βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης, προς εξυπηρέτηση 39.915 κατοίκων, με 533 κάδους και 2 οχήματα.Κατά το 2009, ανκτήθηκαν 428 τόνοι χαρτιού και αποβλήτων συσκευασίας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Η παραγωγή των λοιπών αποβλήτων στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ(tn/yr)

Απόβλητα λιπαντικών ελαίων

10945

Νοσοκομειακά απόβλητα

10000

Βιομηχανικά απόβλητα

665000

Οχήματα στο τέλος κύκλου ζωής

9300 τεμάχια

ΑΕΚΚ

1000000

ΑΗΕΕ

4400

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.[1] Η Κεντρική Μακεδονία συμμετέχει ενεργά στην παραγωγή όλων των τύπων αποβλήτων σε επίπεδο χώρας, πράγμα απόλυτα λογικό καθώς αποτελεί τη δεύτερη πληθυσμιακή Περιφέρεια , μετά την Αττική.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Οι χρήσεις γής της Κεντρικής Μακεδονίας με τη βοήθεια του Corine 2000, είναι οι ακόλουθοι.

Χάρτης χρήσεων γης Κεντρικής Μακεδονίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Κεντρικής Μακεδονίας [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Κεντρική_Μακεδονία [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7]Στοιχεία από Ηλέκτωρ Α.Ε. [8]http://www.ergasis‐sa.gr/el/constructions/58 [9]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010 [10]www.giannitsa.gr

13.ΚΡΗΤΗ 13.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια της Κρήτης αποτελείται από τους Νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων, οι οποίοι καταλαμβάνουν συνολική έκταση 8.336 τ.χλμ., ποσοστό που αντιστοιχεί στο 6,3 % της συνολικής έκτασης της χώρας. Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στο Ηράκλειο, το οποίο είναι και πρωτεύουσα του Νομού Ηρακλείου. [1,2] Η εν λόγω Περιφέρεια βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Ελλάδας, αποτελεί την πλησιέστερη Ευρωπαική Περιφέρεια στον Ισημερινό και σχεδόν ισαπέχει από την ηπειρωτική Ευρώπη (απόσταση 110 χλμ.), την Ασία (απόσταση 175 χλμ.) και την Αφρική ,γεγονός που θα μπορούσαν να της δώσουν μια ιδιαίτερη θέση στο διεθνές εμπόριο.[1,2] Το ορεινό μέρος της Κρήτης καταλαμβάνει το 48 % της έκτασής της, ενώ το υπόλοιπο 23 % και 29 % καταλαμβάνεται από εύφορες πεδιάδες και ημιορεινές εκτάσεις αντίστοιχα. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι τα 3/5 της Περιφέρειας αυτής αποτελείται ,από τα δυτικά πρός τα ανατολικά , από μια συνεχή οροσειρά, η οποία διαθέτει έξι κορυφές που ξεπερνούν τα 2000 μ. Οι χρήσεις γης της εν λόγω Περιφέρειας αναλύονται στο Παράρτημα Α.[1,2] Η ακτογραμμή της Κρήτης έχει μήκος 1306 χλμ., ποσοστό που αντιστοιχεί στο 7,8 % των ακτογραμμών της χώρας, ενώ οι εκμεταλλεύσιμες ακτές της αποτελούν το 9% των εκμεταλλεύσιμων ακτών της χώρας. Οι γεωργικές εκτάσεις της Περιφέρειας καλύπτουν το 37,8% της έκτασής της, με το μεγαλύτερο μέρος της στο Νομό Ηρακλείου, με ποσοστό 44% της έκτασης του Νομού,και το μικρότερο μέρος της στο Νομό Χανίων, με ποσοστό 17 % της έκτασης του Νόμου, όπου παρ’ αυτά είναι ο δεύτερος από πλευράς εκτάσεως Νομός.[1,2] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμβολή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας.

Πίνακας 1. Συμμετοχή των τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Α.Π.Α. [3] Η Περιφέρεια της Κρήτης συμβάλλει με ποσοστό 4,8% στο Ακαθόριστο Εγχώριο Προιόν της χώρας, με ποσοστό 8,2 % στην αγροτική παραγωγή της Ελλάδας και με ποσοστό 1,3 % και 5,8% στη μεταποιητική και στις υπηρεσίες της χώρας αντίστοιχα. Το 75 % του προιόντος της Κρήτης προέρχεται από τις υπηρεσίες της,

με κυριότερο προιόν τον τουρισμό, όπου το 13 % του ακαθάριστου προιόντος της πηγάζει από υπηρεσίες ξενοδοχείων και εστιατορίων, ποσοστό που την κατατάσει 3η στη χώρα, ύστερα από το Νότιο Αιγαίο και το Ιόνιο. [1] Στην εν λόγω Περιφέρεια, ανήκει το 1,7% των μεταποιητικών μονάδων της χώρας, το 3% των κατασκευαστικών και το 4% των εμπορικών, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ για το έτος 2001. Στην Κρήτη αναλογεί το 7,4% των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας, το 33% της συνολικής παραγωγής ελαιόλαδου, ποσοστό που την κατατάσσει στην 1η θέση πανελλαδικά, το 10% της παραγωγής πατάτας, που κατατάσσεται 3η πανελλαδικά και 6% της παραγωγής τομάτας, που την κατατάσσει 6η σε πανελλαδικό επίπεδο.[1] Η Περιφέρεια της Κρήτης δέχεται περίπου 2 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο και θεωρείται από τις πιο ευνοημένες τουριστικά περιοχές της Ελλάδας. Το επίπεδο εκπαίδευσης στην εν λόγω Περιφέρεια είναι αρκετά αναπτυγμένο και συνεχώς εξελίσσεται. Πιο συγκεκριμένα, στην Κρήτη λειτουργούν δύο Πανεπιστήμια, Ηρακλείου (288 καθηγητές) και Χανίων(43 καθηγητές), και ένα ΑΤΕΙ στο Ηράκλειο (386 καθηγητές) .[1] Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 από την ΕΣΥΕ, ο πληθυσμός της Κρήτης ανέρχεται σε 601.131 κατοίκους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 5,4 % του συνολικού πληθυσμού της χώρας, και έχει πληθυσμιακή πυκνότητα 72,1 κατοίκους/τ.χλμ. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού παρουσιάζεται στο Νομό Ηρακλείου, όπου κατατάσεται ανάμεσα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας.[3] Αναλυτικά τα στοιχεία της απογραφής του 2001 για την Περιφέρεια της Κρήτης, καθώς επίσης και για τους επιμέρους Νομούς παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί . Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά αποτελούν τα πιο έγκυρα και επικαιριοποιημένα στοιχεία μέχρι την επόμενη απογραφή του έτους 2011. [1,3]

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΚΟΣ Σ (1991) ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ (1991) 536.433 539.634

ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ (2001) 594.368

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΠΛΗΘΥΣΜΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Σ (2001) 1991-2001(%)

ΣΥΝΟΛΟ 601.131 11,3% ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ 265.336 264.486 291.225 292.489 10,6% ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΝΟΜΟΣ 70.253 71.279 75.736 76.319 7,07% ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΝΟΜΟΣ 68.905 70.095 78.957 81.936 16,9% ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΝΟΜΟΣ 131.939 133.774 148.450 150.837 12,4% ΧΑΝΙΩΝ Πίνακας 2. Μόνιμος και πραγματικός πληθυσμός Περιφέρειας Κρήτης κατά τα έτη 1991‐2001 (πηγή :ΕΣΥΕ) Αναφορικά με την δραστηριότητα του πληθυσμού στους παραγωγικούς τομείς (πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής), τα αποτελέσματα της απογραφής του 2001 για την εν λόγω περιφέρεια , καθώς επίσης και για τους επιμέρους Νομούς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πρωτογενής τομέας

Δευτερογενής τομέας

Τριτογενής τομέας

231.333

54.170

37.213

128.555

Δε δήλωσαν Ποσοστό κλάδο συμμετοχής Α.Ε.Π. δραστηριότητας χώρας(%) 11.395 5,3

115.228

26.061

18.403

65.300

5.464

2,5

30.006

9.699

3.882

14.659

1.766

0,8

29.680

7.341

5.270

15.645

1.424

0,7

56.419

11.069

9.658

32.951

2.741

1,3

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

Σύνολο

ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ

Πίνακας 3. Δραστηριότητα πληθυσμού Περιφερειας Κρήτης με βάση την απογραφή του 2001 (πηγή :ΕΣΥΕ)

στο της

Από τα παραπάνω απορρέει ότι, στην Περιφέρεια Κρήτης –όπως και στους επιμέρους Νομούς‐ οι κάτοικοι δραστηριοποιόυνται περισσότερο στον τριτογενή τομέα, λόγω του τουρισμού, και κατόπιν με τον πρωτογενή, λόγω των γεωργικών εκτάσεων. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι τα μεγάλα ποσοστά πληθυσμιακής αύξησης (2ο υψηλότερο ρυθμό φυσικής αύξησης του πληθυσμού πανελλαδικά) στους επιμέρους νομούς της Κρήτης, οφείλονται ως επί το πλείστον στην παλινόστηση, καθώς επίσης και στη μείωση στο ελάχιστο της εξωτερικής μετανάστευσης. [1] 13.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) που εκπονήθηκε για την Κρήτη, η ετήσια παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.), κατά το έτος 2001, ανερχόταν σε 229.162 τόνους ή 678.445 κιλά/ημέρα (1,14 kg/ άτομο/ημέρα). [1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ποσότητες των παραγόμενων Α.Σ.Α. στους επιμέρους Νομούς, όπως επίσης και στο σύνολο της Περιφέρειας Κρήτης, για τον πραγματικό και εποχιακό πληθυσμό.

ΝΟΜΟΙ

Ημερήσια παραγωγή απορριμμάτων (kg/d) Πραγματικός Εποχιακός πληθυσμός πληθυσμός 289.522 52.936 66.301 24.113 71.378 16.671 132.043 25.481 559.244 119.201 678.445

Ετήσια παραγωγή απορριμμάτων ( tn/yr) Πραγματικός Εποχιακός πληθυσμός πληθυσμός 105.676 11.117 24.200 5.064 26.053 3.501 48.200 5.351 204.129 25.032 229.162

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 4. Ποσότητες παραγόμενων Α.Σ.Α. Περιφέρειας Κρήτης (2001) [1]

Η διαχροική εξέλιξη στην παραγωγή των Α.Σ.Α. για την εν λόγω Περιφέρεια παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα :

Πίνακας 5. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Κρήτης (τόνοι/έτος)

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ και με αναλύσεις που έγιναν σε χώρους διάθεσης απορριμμάτων η ποιοτική σύσταση των απορριμάτων της Κρήτης παρουσιάζονται παρακάτω : φάση 2η φάση 3η φάση 4η φάση Συγκεντρωτικά 1η Φθινόπωρο Χειμώνα Άνοιξη Καλοκαίρι ΑΔΡΑΝΗ 2,02 1,65 3,85 3,17 2,67 ΜΕΤΑΛΛΑ 3,63 3,08 3,44 3,89 3,51 ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ 2,10 0,69 1,23 1,75 1,44 ΓΥΑΛΙ 6,89 3,12 4,76 6,55 5,33 ΔΞΥΛ 4,62 5,49 5,52 5,34 5,24 ΧΑΡΤΙ 20,41 22,21 20,03 17,09 19,94 ΤΡΟΦ.ΥΠΟΛ. 35,66 39,61 40,94 40,38 39,15 ΠΛΑΣΤΙΚΑ 20,02 17,83 14,66 14,89 16,85 ΥΠΟΛΟΙΠΑ 4,65 6,32 5,56 6,94 5,87 Πίνακας 6. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Κρήτης έτους 2003‐2004 [1] %

Συμπερασματικά, οι κατηγορίες απορριμμάτων που κυριαρχούν στην προκείμενη Περιφέρεια είναι τα οργανικά υλικά (τροφικά υπολείμματα) με ποσοστό 39,15%, το χαρτί με ποσοστό 19,94% και τα πλαστικά με ποσοστό 16,85%.Επιπρόσθετα, στην Κρήτη, το 64,33% των Α.Σ.Α. είναι βιοαποδομήσιμα και το 29,468% είναι υλικά συσκευασίας. Αξιοσημείωτη είναι δε η παραγωγή πλαστικού και γυαλιού που φτάνει το 76% του συνόλου των απορριμμάτων, ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο συγκριτικά με το σύνολο της Ελλάδας. [1] Τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα στην εν λόγω Περιφέρεια είναι 147.000 τόνοι που ισοδυναμούν σε 2984 m 3*104 βιοαέριο [4]

13.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, στην Κρήτη υφίστανται τα ακόλουθα έργα τελικής διάθεσης απορριμμάτων : Νομός Χανίων Τα υφιστάμενα έργα διαχείρισης απορριμμάτων του Νομού Χανίων είναι μία Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποήσης (Μ.Μ.Α.Κ.) , ένας Χ.Υ.Τ.Υ. , τρεις Χ.Υ.Τ.Α. [1] και ένα Κ.Δ.Α.Υ. [6] Οι μονάδες αυτές παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω. Μ.Μ.Α.Κ. : Η Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης έχει συνολική έκταση 235,5 στρέμματα με χωρητικότητα 1.100.000 m3, βρίσκεται στη θέση Κορακιά του Δ. Ακρωτηρίου του Ν. Χανίων και ο υπεύθυνος φορέας για τη λειτουργία της είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Δ.Ε.ΔΙ.Σ.Α.), όπου συμμετέχουν οι Δήμοι Ακρωτηρίου (7819 kg/day ή 2854 tn/yr), Χανίων (55838 kg/day ή 20381 tn/yr), Ελ. Βενιζέλου(10635 kg/day ή 3882 tn/yr) , Σούδας (5397 kg/day ή 1970 tn/yr), Ν. Κυδωνίας (5893 kg/day ή 2151 tn/yr) , Θερίσου (5213 kg/day ή 1903 tn/yr) ,Πλατανιά (4093 kg/day ή 1494 tn/yr) , Μουσούρων (3679 kg/day ή 1343 tn/yr) και Κεραμίων (1060 kg/day ή 387 tn/yr). Εξυπηρετούνται 150.000 κάτοικοι και 70.000 κλίνες[1,7,11] Η Μονάδα Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (Μ.Μ.Α.Κ.) κατασκευάστηκε τον Οκτώβριο του 2004, λειτουργεί από το 2005 , 260 ημέρες το χρόνο , έχει δυναμικότητα 70.000 τόνων οικιακών απορριμμάτων το έτος , 10.500 τόνοι το έτος κλαδιά και χόρτα, και εγκατεστημένη ισχύ 2,3 MW.Η παραγωγή βιοαερίου στην εν λόγω μονάδα ανέρχεται σε 3.350.000 m3/yr , μπορεί να παραχθεί 6.700MWh ηλεκτρικής ενέργειας και 30.000GJ θερμικής ενέργειας. Επιπρόσθετα, έχει δυνατότητα παραγωγής 20.000 τόνων το έτος compost , όπου το 15 % αυτού ενσακίζεται και το υπόλοιπο χρησιμοποιείται για επιχώσεις. Τέλος, η μονάδα αυτή ανακυκλώνει 9000 τόνους χαρτί το έτος, 5200 τόνους πλαστικών, 1800 τόνους μετάλλων, 600 τόνους αλουμινίου και 25000 τόνους άχρηστων υλικών.[7,11]Ο φορέας λειτουργίας του έργου είναι η ΔΕ.ΔΙ.Σ.Α. και ανάδοχος ήταν η εταιρεία ENVITEC A.E.[11] Από την επεξεργασία των απορριμμάτων αξιοποιείται το 65 % ως εμπορεύσιμο ανακυκλώσιμο υλικό, ενώ το υπόλοιπο 35 % θάβεται ως υπόλειμμα στον παρακείμενο Χώρο Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.Υ.), ο οποίος έχει διάρκεια ζωής 13 έτη(Α’ φάση με ολική επιφάνεια 35.000 τ.μ. και χωρητικότητα 440.000 κ.μ. και Β’ φάση με ολική επιφάνεια 36.000 τ.μ. και χωρητικότητα 670.000 κ.μ.). [7,11] Χ.Υ.Τ.Α. Πελεκάνου : Βρίσκεται στη θέση Άσπρος Πόρος του Δ.Δ. Σκλαβοπούλας, σε μία έκταση 10 στρεμμάτων, και λειτουργεί πάνω από 15 χρόνια. Ο συγκεκριμένος χώρος εξυπηρετεί τους Δήμους Πελεκάνου

(3002 kg/day ή 1096 tn/yr) και Ανατολικού Σελίνου ( 964 kg/day ή 352 tn/yr το έτος 2001) .Στην παρούσα φάση, τη διαχείριση απορριμμάτων έχει αναλάβει η Ενιαία Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης και Καθαριότητας (Δ.Ε.Υ.Α.ΚΑ.) Σελίνου. [1] Χ.Υ.Τ.Α. Σφακίων : Βρίσκεται κοντά στη χώρα Σφακίων, σε μία έκταση 20 στρεμμάτων και λειτουργεί γύρω στα 10 χρόνια. Σύμφωνα με το Νομαρχιακό Σχεδιασμό, οι εισερχόμενες ποσότητες στερεών αποβλήτων είναι 711 tn/yr (2000). Ο συγκεκριμένος Χ.Υ.Τ.Α. έχει μικρή δυνατότητα επέκτασης, ενώ η μεταφορά των απορριμμάτων στη Μ.Μ.Α.Κ. δεν είναι εφικτή.[1] Χ.Υ.Τ.Α. Αρμένων : Βρίσκεται στη θέση Μοδακιά, στο Δήμο Αρμένων, όπου είναι και ο φορέας διαχείρισης του Χ.Υ.Τ.Α. Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός είναι 3253 κάτοικοι τον χρόνο, με μέγιστο εποχιακό πληθυσμό 6000 ετησίως. Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. δέχεται τα στερεά απόβλητα των Δήμων Αρμένων (2476 kg/day ή 904 tn/yr, το έτος 2001) και της Κοινότητας Άση Γωνιάς ( 421 kg/day ή 154 tn/yr). Ο Χ.Υ.Τ.Α. Αρμένων υπολογίζεται ότι δέχεται 3100 m3 /yr, ενώ η σύστασή τους υπολογίζεται σε : 80 % οικιακά, 10 % αδρανή και 10 % γεωργικά. Κ.Δ.Α.Υ. Χανίων : Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης στο Νομό Χανίων λειτουργεί ένα Κ.Δ.Α.Υ. , όπου εξυπηρετεί 179.643 κατοίκους, με 4279 κάδους και 12 οχήματα συλλογής.Το έτος 2009, έγινε ανάκτηση σε 9623 τόνους αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού εντύπου .[6] Νομός Ρεθύμνου Τα υφιστάμενα έργα διαχείρισης απορριμμάτων του Νομού Ρεθύμνου είναι δύο Χ.Υ.Τ.Α. Χ.Υ.Τ.Α. Ρεθύμνου : Βρίσκεται στη θέση Αθάνατοι, 10 χλμ. Νοτιοδυτικά της πόλης του Ρεθύμνου. Η ευρύτερη έκτασή του είναι 250 στρέμματα και εξυπηρετούνται οι Δήμοι Ρεθύμνης(31147 kg/day ή 11369 tn/yr) , ο Δήμος Αρκαδίου(4515 kg/day ή 1648 tn/yr) και η κοινότητα Αργυρούπολης(η ποσότητα των απορριμμάτων της συγκεκριμένης κοινότητας περιλαμβάνεται στο Δ. Ρεθύμνης). Παρ’όλα αυτά, ο Χ.Υ.Τ.Α. Ρεθύμνου αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα χωρητικότητας λόγω της μεγάλης ποσότητας απορριμμάτων που διατείθενται σε αυτόν και σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαικής Επιτροπής η επέκταση του Χ.Υ.Τ.Α. Ρεθύμνου δεν είναι δυνατή λόγω Natura. [1] Χ.Υ.Τ.Α. Αμαρίου : Ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. δημιουργήθηκε και οργανώθηκε από την κοινότητα Αμαρίου, με την επωνυμία ΑΜΑΡΙ Α.Ε., σε μία έκταση 277.162 m2. Το πρώτο κύτταρο του Χ.Υ.Τ.Α. είχε έκταση 10 στρέμματα, χωρητικότητα 87000 m3

και διάρκεια ζωής 16 χρόνια κατ’ εκτίμηση. Ο Χ.Υ.Τ.Α. Αμαρίου εξυπηρετεί τους δήμους Κουρητών (2162 kg/day ή 789 tn/yr, το έτος 2001) , Συβρίτου (2810 kg/day ή 1026 tn/yr) , Νικηφόρου Φωκά (5279 kg/day ή 1927 tn/yr) , Λάμπης (4938 kg/day ή 1803 tn/yr), Φοίνικα (3157 kg/day ή 1152 tn/yr), Λαππαίων (2102 kg/day ή 767 tn/yr) και Γεροποτάμου (6658 kg/day ή 2430 tn/yr).Η ποσότητα των απορριμμάτων που δέχεται ο συγκεκριμένος Χ.Υ.Τ.Α. (περίπου 9300 τόνους ετησίως και λειτουργεί σε καθημερινή βάση) ξεπερνά την ποσότητα που είχε προβλεφτεί από το σχεδιασμό του. [1] Νομός Ηρακλείου Τα υφιστάμενα έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων του Νομού Ηρακλείου είναι τρεις Χ.Υ.Τ.Α., ένας Σταθμός Μεταφόρτωσης και ένα Κέντρο Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.).[1,6] Χ.Υ.Τ.Α. Χερσονήσου : Εξυπηρετεί τους Δήμους Χερσονήσου (6798 kg/day ή 2481 tn/yr), Γουβών (6209 kg/day ή 2266 tn/yr), Καστελίου (5455 kg/day ή 1991 tn/yr) και Μαλίων (4970 kg/day ή 1814 tn/yr),όπου είναι δήμοι με έντονη τουριστική δραστηριότητα. Ο Φορέας λειτουργίας της μονάδας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση για τη λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. Χερσονήσου‐Μαλίων.Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του, ο εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. δέχεται 25737 tn/yr στερεών αποβλήτων.[1]Ο συγκεκριμένος Χ.Υ.Τ.Α. λειτουργεί σύμφωνα με όλες τις περιβαλλοντικές νομοθεσίες και ο Δήμος Χερσονήσου λάβει αρκετά βραβεία για τον τρόπο που διαχειρίζεται τα απορρίμματά της.Τέλος, ο Δήμος Αγίου Νικολάου, επιθυμεί την παραχώρηση της διαχείρισης των απορριμμάτων της στο Δήμο Χερσονήσου και γίνονται συζητήσεις ώστε να προχωρήσει θετικά το θέμα.[9] Χ.Υ.Τ.Α. Ν. Καζαντζάκη : Εξυπηρετεί τους Δήμους Αρχανών(3638 kg/day ή 1328 tn/yr) , Τεμένου (2574 kg/day ή 940 tn/yr), Ν. Καζαντζάκη(5737 kg/day ή 2094 tn/yr), Επισκοπής(2026 kg/day ή 740 tn/yr) και Θραψανού(2093 kg/day ή 764 tn/yr). Το γήπεδο επέκτασης του Χ.Υ.Τ.Α. έχει έκταση περίπου 50 στρέμματα. Ο σχεδιασμός του Χ.Υ.Τ.Α. προβλέπει τη λειτουργία του για 11 έτη, προς εξυπηρέτηση 22870 κατοίκων και 9722 tn απορριμμάτων τον χρόνο. Ο φορέας λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος των Δήμων Καζαντζάκη, Αρχανών και Τεμένους.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Βιάννου: Ανήκει στο Δήμο Βιάννου (5170 kg/day ή 1887 tn/yr) και έχει έκταση 19 περίπου στρέμματα, από τα οποία 8,6 στρέμματα αποτελούν τη λεκάνη απόθεσης συνολικής χωρητικότητας 70000m3 (56000 m 3 για τα απορρίμματα και 14000 m3 για το υλικό επικάλυψης).Οι εισερχόμενες ποσότητες απορριμμάτων στον εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. υπολογίζονται σε 3950 τόνους ετησίως και η διάρκεια ζωής του υπολογίζεται σε 8,9 έτη. [1] Σ.Μ.Α. Ηρακλείου :Βρίσκεται στα ανατολικά όρια της βιομηχανικής περιοχής Ηρακλείου, στην εδαφική περιφέρεια του Δήμου Αλικαρνασσού. Έχει έκταση περίπου 3,7 στρέμματα και εξυπηρετεί τους δήμους Ηρακλείου και

Αλικαρνασσού.Είναι κινητός σταθμός μεταφόρτωσης με ημιρυμουλκούμενα οχήματα με ενσωματωμένο συμπιεστή και ωθητήρα εκκένωσης. Η μέση εισερχόμενη ποσότητα απορριμμάτων στον Σ.Μ.Α. ανέρχεται σε 270 τόννους την ημέρα από 49 απορριμματοφόρα, λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα και πραγματοποιούνται 90 δρομολόγια containers ,κάθε εβδομάδα, προς το χώρο διάθεσης απορριμμάτων στους Πέρα Γαλήνους και Δ. Γαζίου.[1] Κ.Δ.Α.Υ. Ηρακλείου: Σύμφωνα με την Ε.Ε.Α.Α. , ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός κατά το έτος 2009 ήταν 298682, με 5300 κάδους και 18 οχήματα.Επιπρόσθετα, κατά το ίδιο έτος η ποσότητα των ανακτόμενων αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού ανερχόταν σε 14390 τόνους.[6] Νομός Λασιθίου : Στον εν λόγω Νομό υφίστανται δύο Χ.Υ.Τ.Α. Χ.Υ.Τ.Α. Αγ. Νικολάου : Η συνολική έκταση του είναι 121 περίπου στρέμματα και ο φορεάς λειτουργίας του είναι ο δήμος Αγ.Νικολάου( 17751 kg/day ή 6479 tn/yr) , ο οποίος είναι και ο εξυπηρετούμενος από τον Χ.Υ.Τ.Α. δήμο.Από τις 16 Αυγούστου 2010,στον εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. θα διατείθενται τα απορρίμματα του Δήμου Ιεράπετρας( Διαθέτει δύο λεκάνες εναπόθεσης απορριμμάτων , η πρώτη σε έκταση 21 στρέμματα και η δεύτερη συνολικής επιφάνειας 8500 m2 και χωρητικότητας 50000 m3.[1,5]Στην αρχική μελέτη του συγκεκριμένου Χ.Υ.Τ.Α. υπολογιζόταν η εναπόθεση 28 τόνων απορριμμάτων το χρόνο, αλλά δέχεται 40 τόνους ετησίως, συνεπώς, η διάρκεια ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. Αγ. Νικολάου λήγει το 2012 και πρέπει να αρχίσουν οι διαδικασίες για την κατασκευή του νέου κυττάρου με διάρκεια ζωής 5 με 10 έτη.[10] Χ.Υ.Τ.Α. Σητείας : Το γήπεδο εγκατάστασης του Χ.Υ.Τ.Α. εκτείνεται σε 40 περίπου στρέμματα, ενώ ο Χ.Υ.Τ.Α. έχει αναπτυχθεί σε έκταση 21 στρεμμάτων ,προς εξυπηρέτηση του Δήμου Σητείας(11470 kg/day, 14338 κάτοικοι το 2001),Ιτάνου(2011 kg/day, 2514 κάτοικοι το 2001) και Λεύκης(1742 kg/day, 2177 κάτοικοι το 2001) .Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Σητείας. [1] Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.) Περιφέρειας Κρήτης Σύμφωνα με την απογραφή του ΥΠΕΧΩΔΕ και τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ Κρήτης κατά το έτος 2005, υπήρχαν 125 Χ.Α.Δ.Α. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ενεργοί‐ ανενεργοί και αποκατεστημένοι Χ.Α.Δ.Α. ανά νομό. Χ.Α.Δ.Α. ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΟΙ(κάλυψη ΕΝΕΡΓΟΙ ΑΝΕΝΕΡΓΟΙ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΙ Νομοί από Χ.Υ.Τ.Α.) (υπόλοιποι) Ηρακλείου 3 26 0

Ρεθύμνου 1 2 0 45 Λασιθίου 12 7 0 Χανίων 15 14 0 Σύνολο 76 49 0 (2005) Πίνακας 7. Ενεργοί‐Ανενεργοί και αποκατεστημένοι Χ.Α.Δ.Α. ανά νομό για την Περιφέρεια Κρήτης.[1] Ο αριθμός , ο βαθμός επικινδυνότητας και το κόστος αποκατάστασης για τους Χ.Α.Δ.Α. της Κρήτης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Βαθμός Σύνολο Έκταση(στρ.) Μέση τιμή επικινδυνότητας Χ.Α.Δ.Α. (€) <30 17 72 400.400 Περιφέρεια 30-69 99 878 11.367.381 Κρήτης 70-89 7 150 3.450.000 >=90 2 550 17.050.000 ΣΥΝΟΛΟ 125 1649 32.267.781 Πίνακας 8. Βαθμός επικινδυνότητας και μέσο κόστος αποκατάστασης Χ.Α.Δ.Α. Περιφέρειας Κρήτης.[1] Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Μάιο του 2010, στην Κρήτη υφίσταντο 125 Χ.Α.Δ.Α , εκ των οποίων 113 είναι αποκατεστημένοι, 5 παραμένουν σε λειτουργία και 7 δεν έχουν άδεια αποκατάστασης.[8]

125

13.4.Στόχοι Περιφέρειας Κρήτης Αναφορικά με τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα της Περιφέρειας Κρήτης, οι ποσοτικοί στόχοι παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Έτος

ΒΑΑ Κρήτης(tn)

Συμμετοχή στη Στόχος Κρήτηςχώρα (%) ΒΑΑ προς επεξεργασία 2013 195695 6,06 116577 2020 214062 5,88 160245 Πίνακας 9.Στόχοι Περιφέρειας Κρήτης για τα βιοαποδομήσιμα[1]

Στόχος Κρήτης της ΒΑΑ προς ταφή(tn) 79118 53817

Όσον αφορά τα υλικά συσκευασίας οι ποσοτικοί στόχοι της Κρήτης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Έτος-στόχος

Συμμετοχή Στόχος Κρήτης για Στόχος Κρήτης για Περιφέρειας(%) αξιοποίηση (tn) ανακύκλωση(tn) 2011 10,15% 93238 85468 Πίνακας 10.Ποσοτικοί στόχοι Κρήτης για υλικά συσκευασίας.[1]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Οι χρήσεις γης της Περιφέρειας Κρήτης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.

Ετήσιες καλλ/ες

Σύνολο

221812

ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΕΙΔΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ (σε στρέμματα) Λοιπές εκτάσεις Αγραναπα Οικογενειακοί Δενδρώδεις Αμπέλια& Μόνιμα ύσεις λαχανόκηποι καλλ/ες Σταφιδάμπελα λιβάδια& βοσκότοπ οι 1648192

225014,9

1804162

Πίνακας 1. Χρήσεις γης Περιφέρειας Κρήτης[1]

49647,7

17517,3

Φυτώρια καρποφόρων δένδρων,άλλες φυτείες 390,3

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Κρήτη [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]www.herrco.gr [7]Στοιχεία από ΔΕ.ΔΙ.ΣΑ. [8]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010 [9]Εφημερίδα Ανατολή,Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010,’Δυνατότητα συνεργασίας με το Δήμο Χερσονήσου για τα απορρίμματα.’ [10]Στοιχεία από Δήμο Αγ. Νικολάου. [11]Στοιχεία από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων

14.ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 14.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ελλάδας και της Ευρώπης, σε μία έκταση 5.300 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτοντας το 4,0% της συνολικής έκτασης της χώρας. Αποτελέιται από 79 νησιά (48 κατοικημένα και 31 ακατοίκητα) και πληθώρα βραχονησίδων.Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στην Ερμούπολη της Σύρου.[1,2] Η εν λόγω Περιφέρεια χαρακτηρίζεται από πεδινά τμήματα , σε ποσοστό 29%, ορεινά σε ποσοστό 28% και ημιορεινά σε ποσοστό 43 %. Οι χρήσεις γης παρουσιάζονται στο Παράρτημα Β.[1,2] Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, κατά το έτος 2008, η συγκεκριμένη Περιφέρεια συμμετείχε σε ποσοστό 2,8% του συνολικού Α.Ε.Π. της χώρας.Επιπρόσθετα, συμμετείχε σε ποσοστό 3,6% της αγροτικής παραγωγής, σε ποσοστό 0,3% της μεταποίησης και στο 3,8% των υπηρεσιών.[3] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία αποτελούν τους σημαντικότερους πόρους για τον συγκεκριμένο τομέα.Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα της γεωργίας , ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η καλλιέργεια των σιτηρών για καρπό, των οινοστάφυλλων, των εσπεριδοειδών και των ελαιώνων για παραγωγή ελαιόλαδου.Σχετικά με την κτηνοτροφία, η οποία αποτελεί τον κυριάρχο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας του πρωτογενούς τομέα για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ο τομέας της αιγοπροβατοτροφίας και των βοοειδών είναι ιδιαίτερα αξιόλογος, ενώ ο τομέας της χοιροτροφίας και της πτηνοτροφίας περιορίζονται για τοπική χρήση.Όσον αφορά την αλιεία, αν και υπάρχουν αρκετά προβλήματα, στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται πληθώρα ιχθυοκαλλιεργειών και ιχθυογενντηικών σταθμών.[1] Στον δευτερογενή τομέα παραγωγής, στο Νότιο Αιγαίο, υπάρχουν κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συμβάλλουν ιδιαίτερα στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας της Περιφέρειας, όπως επίσης έχει αναπτυχθεί και η εξορυκτική δραστηριότητα κυρίως στα νησιά του Νομού Κυκλάδων.[1] Ο τριτογενής τομέας παραγωγής για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποτελεί το σημαντικότερο οικονομικό πόρο, με κύριο κλάδο τον τουρισμό.Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά το 1999 ,το 29,3% των διανυκτερεύσεων πανελλαδικά σημειώθηκε στην εν λόγω Περιφέρεια.Επιπρόσθετα, σημαντική ανάπτυξη σημείωσε και ο κλάδος του εμπορίου, ο οποίος αντιπροσωπεύεται από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή του κάθε τομέα παραγωγής στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της Περιφέρειας.[3]

Πίνακας 1. Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία κατά τομέα παραγωγής Περιφέρειας Ν. Αιγαίου (εκατομμύρια ευρώ)[3] Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ ο πληθυσμός της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, κατά το 2001 ανερχόταν σε 302.686 κατοίκους, καλύπτοντας το 2,76% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας.Η πυκνότητα του πληθυσμού της εν λόγω Περιφέρειας είναι 57,3 κάτοικοι το τετραγωνικό χιλιόμετρο. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο μόνιμος και πραγματικός πληθυσμός του Νοτίου Αιγαίου, κατά τα έτη 1991‐2001, ανά νομό.[1,3] Πραγματικός Μόνιμος Μόνιμος πληθυσμός πληθυσμός πληθυσμός 2001 1991 2001 109.956 93.322 112.615 Κυκλάδων 188.506 161.870 190.071 Δωδεκανήσου 298.462 255.192 302.686 Σύνολο Πίνακας 2. Μόνιμος και πραγματικός πληθυσμός Αιγαίου(πηγή:ΕΣΥΕ)[1,3]

ΝΟΜΟΣ

Πραγματικός Μεταβολή 1991-2001 πληθυσμός (%) 1991 94.005 19,80 163.476 16,27 257.481 7,56 Περιφέρειας Νοτίου

Η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού οφείλεται στον τουρισμό. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού ανά ιδιότητα. Περιγραφή 1981 1991 2001 84.328 90.054 182.682 Αστικός 49.930 63.544 Ημιαστικός 99.271 103.883 120.004 Αγροτικός Πίνακας 3. Κατανομή πληθυσμού ανά ιδιότητα Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.[1,3] Όπως παρατηρείται, στη συγκεκριμένη Περιφέρεια υπήρξε έντονο κύμα αστικοποίησης κατά την τελευταία εικοσαετία.

14.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. κατά το έτος 2008 ο μέσος συντελεστής παραγωγής απορριμμάτων ήταν 1,87 kg/κάτοικο/ημέρα. Συνεπώς, η ετήσια παραγωγή απορριμμάτων ήταν 238.555 tn (184.756 από τον μόνιμο πληθυσμό και 53.798 από επισκέπτες). Το ποσοστό συμμετοχής των νομών της Περιφέρειας ήταν 72% για τον Νομό Δωδεκανήσου και 28% για τον Νομό Κυκλάδων.[1] Αναφορικά με τη διαχρονική εξέλιξη των Α.Σ.Α. της εν λόγω Περιφέρειας, παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 4. Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ( tn/yr).

Η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της συγκεκριμένης Περιφέρειας έχει ώς ακολούθως: ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) 2,28 Σιδηρούχα μέταλλα 1,18 Μη σιδηρούχα μέταλλα 27,68 Χαρτόνι/Χαρτί/Χαρτοκιβώτια 7,10 Γυαλί 20,68 Πλαστικό 0,50 Ξύλο 0,38 Αδρανή/Ορυκτά υλικά 2,38 Υφάσματα 3,18 Σύνθετα υλικά 0,38 Υλικά Βεβαρυμένα με ρύπους 4,08 Προιόντα υγιεινής 1,68 Άλλα 28,50 Οργανικά Πίνακας 5. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.[1] Από τα παραπάνω φαίνεται ότι στο Νότιο Αιγαίο, τα βιοαποδομήσιμα υλικά αποτελούν το 45,108% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α., και το 37,471% αποτελούν τα υλικά συσκευασίας. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης, τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα της συγκεκριμένης Περιφέρειας είναι 93.000 τόνοι, οι οποιοί ισοδυναμούν σε 1886 m3*104 βιοαέριο.[4]

14.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Στο Νότιο Αιγαίο υφίστανται δώδεκα ΄μικροί’ Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.), οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι(στις παρενθέσεις δίπλα από τους εξυπηρετούμενους Δήμους‐Κοινότητες δηλώνεται η παραγωγή Α.Σ.Α. κατά το έτος 2008, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α.) : •

•

Χ.Υ.Τ.Α. Βορείας Ρόδου :Βρίσκεται στη θέση ‘Παλιόμυλος’, του Δήμου Καλλιθέας, και εξυπηρετεί τους Δήμους Ροδίων (44.509 tn/yr), Πεταλουδών(8.907 tn/yr ), Ιαλυσσού (11.493 tn/yr) , Καλλιθέας(13.878 tn/yr) και Αφάντου(6.739 tn/yr). Λειτουργεί από το 2001 και τα κύταρρα του Χ.Υ.Τ.Α. Βορείας Ρόδου αναμένεται να κορεστούν το 2011.Επιπρόσθετα, εκκρεμεί η ανανέωση των Περιβαλλοντικών Όρων (Π.Ο.).Ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Καθαριότητας Ρόδου (Δ.Ε.Κ.Ρ.).[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Μεγίστης: Βρίσκεται στη θέση Παρβούτι του Δήμου Μεγίστης, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Μεγίστης(348 tn/yr).Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. δε γίνεται σωστή λειτουργία του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. και η διάρκεια ζωής του είναι για 20 έτη.Ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Μεγίστης.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Τήλου: Βρίσκεται στη θέση Τράχηλου, του Δήμου Τήλου, προς εξυπηρέτηση του ομώνυμου Δήμου(531 tn/yr).Λόγω της έλλειψης μηχανολογικού εξοπλισμού ο συγκεκριμένος Χ.Υ.Τ.Α. δε λειτουργεί σωστά και η διάρκεια ζωής του είναι για 20 έτη. Ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Τήλου.[1,5] Χ..Υ.Τ.Α. Αγαθονησίου:Βρίσκεται στη θέση Φυκιός του Δήμου Αγαθονησίου, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Αγαθονησίου(112 tn/yr).Το πρώτο κύτταρο του Χ.Υ.Τ.Α., είχε διάρκεια ζωής 10έτη, έχει κορεστεί και αναμένεται η κατασκευή του δεύτερου κυττάρου με διάρκεια ζωής 10 έτη.Ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η κοινότητα Αγαθονησίου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Κώ: Βρίσκεται στη θέση Ματιάδες, του Δημοτικού Διαμερίσματος Αντιμάχειας, του Δήμου Ηρακλειδών, προς εξυπηρέτηση της Νήσου Κω (33.864 tn/yr).Λειτουργεί από το 2009 και έχει διάρκεια ζωής 10 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Νήσου Κώ.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Αστυπάλαιας: Βρίσκεται στη θέση Άγιος Ανδρέας, του Δήμου Αστυπάλαιας, προς εξυπηρέτηση της ιδίας νήσου(1.147 tn/yr) .Λειτουργεί από το 2009 και έχει διάρκεια ζωής 10 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειουργίας είναι ο Δήμος Αστυπάλαιας.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Φολέγανδρου: Βρίσκεται στη θέση Καυλαρίνα της κοινότητας Φολεγάνδρου, για την εξυπηρέτηση της νήσου Φολέγανδρου(395 tn/yr).Λειτουργεί από το 2009, η Α’ φάση του Χ.Υ.Τ.Α. έχει διάρκεια ζωής 20 έτη, και η συνολική διάρκεια ζωής του υπολογίζεται στα 40 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειουργίας είναι η Κοινότητα Φολεγάνδρου.[1,5]

•

• •

•

Χ.Υ.Τ.Α. Πάρου: Βρίσκεται στη θέση Άγιος Χαράλαμπος του Δήμου Πάρου, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Πάρου και Αντίπαρου(8.497 tn/yr) .Λειτουργεί από το 2009 και η Α’ φάση του Χ.Υ.Τ.Α. έχει σχεδιαστεί για 11,4 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Πάρου‐Αντίπαρου.Επιπρόσθετα, στην Πάρο λειτουργει πρόγραμμα Διαλογής στη Πηγή.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Μυκόνου:Βρίσκεται στη θέση Φτελιά‐Σκυλάμπελα, του Δήμου Μυκόνου, προς εξυπηρέτηση του Δήμου Μυκόνου (7.522 tn/yr).Λειτουργεί από το 2009 και η Α’ φάση του Χ.Υ.Τ.Α. έχει σχεδιαστεί για 10 έτη, ενώ η συνολική χωρητικότά του ανέρχεται σε 422.000 κ.μ. .Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Μυκόνου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Αμοργού: Βρίσκεται στη θέση Παπαδιές, του Δήμου Αμοργού(1.094 tn/yr), για την εξυπηρέτηση της νήσου Αμοργού. Λειτουργεί από το 2009 και η Α΄φάση του Χ.Υ.Τ.Α. έχει σχεδιαστεί για 10 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Αμοργού.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Κιμωλού : Βρίσκεται στη θέση Κόκκινα της κοινότητας Κιμωλού, προς εξυπηρέτηση της νήσου Κιμωλού (387 tn/yr).Λειτουργεί από το 2003, έχει σχεδιαστεί για 13 έτη, αλλά σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς, δε λειτουργεί με επάρκεια.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η κοινότητα Κιμώλου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Ανάφης :Βρίσκεται στη θέση Πράσσα της κοινότητας Ανάφης, για την εξυπηρέτηση του Δήμου Ανάφης (139 tn/yr).Λειτουργεί από το 2003, έχει σχεδιαστεί για 13 έτη, αλλά σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς, δεν λειτουργεί με επάρκεια.Υπεύθυνος φορέας λειουργίας είναι η κοινότητα Ανάφης.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Πάτμου : Η κατασκευή του έχει ξεκινήσει από το 2007, προς εξυπηρέτηση της Πάτμου και του Ανατολικού Ολύμπου(2777 tn/yr), αλλά λόγω προβλημάτων δεν έχει λειτουργήσει ακόμη.Έχει χωρητικότητα 65.000 κ.μ. και διάρκεια ζωής 10 έτη.[1,7] Χ.Υ.Τ.Α. Καρπάθου: Λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2009 , προς εξυπηρέτηση της Νήσου Καρπάθου(5693 tn/yr) και η διάρκεια ζωής του είναι για 10 έτη. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Καρπάθου.[1,5]. Χ.Υ.Τ.Α. Σύρου:Βρίσκεται στη θέση Κοράκι, του Δήμου Άνω Σύρου, προς εξυπηρέτηση της νήσου Σύρου(10.308 tn/yr).Η δυναμικότητα του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. ανέρχεται σε 543.500 κ.μ. και λειτουργεί από το 2009, με διάρκεια ζωής του Α’ κυττάρου 10 έτη.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Ενιαίος Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Σύρου.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Λειψών: Βρίσκεται στη θέση Κυδωνιές, του Δήμου Λειψών.Λειτουργεί από το 2009 προς εξυπηρέτηση της νήσου Λειψών (531 tn/yr) και έχει σχεδιαστεί για 20 έτη λειτουργίας.Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Λειψών.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Κύθνου: Λειτουργεί από το 2009, προς εξυπηρέτηση της Κύθνου(500‐700 tn/yr).Η διάρκεια ζωής του Α’ κυττάρου έχει σχεδιαστεί για 10 έτη.[1,5]

• •

Χ.Υ.Τ.Α. Σέριφου: Λειτουργεί από το 2009 , προς εξυπηρέτηση της νήσου Σέριφου(840 tn/yr).Η Α΄φάση του Χ.Υ.Τ.Α. έχει σχεδιαστεί για 10 έτη.[1,5] Χ.Υ.Τ.Α. Ίου:Επρόκειτο να λειτουργήσει από το 2009 με διάρκεια ζωής της Α΄φάσης 10 έτη, προς εξυπηρέτηση της νήσου Ίου(1380 tn/yr), αλλά υπάρχον σημαντικές καθυστερήσεις και η λειτουργία του δεν έχει ξεκινήσει ακόμη.[1,5] Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου υφίστανται 88 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), από τους οποίους οι 8 βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. από δάσος.[1] Μέχρι τον Μάιο του 2010, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, 23 Χ.Α.Δ.Α. είχαν αποκατασταθεί, 31 παραμένουν σε λειτουργία και 34 βρίσκοντια σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης με εγκεκριμένη άδεια.Πιο συγκεκριμένα, οι 23 από τους 34 Χ.Α.Δ.Α. είναι υψηλής και μέσης επικινδυνότητας, εκ των οποίων οι 5 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα, οι 3 περιλαμβάνονται σε προτάσεις χρηματοδότησης, και οι 15 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε έχουν συμπεριληφθεί σε κάποια σχετική απόφαση.Τέλος, από τους υπόλοιπους 11 από τους 34 Χ.Α.Δ.Α ,οι οποίοι είναι χαμηλής επικινδυνότητας,οι 6 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί , ούτε έχουν προταθεί για χρηματοδότηση, και οι 5 θα αποκατασταθούν με χρήματα από ιδίους πόρους.[1,6]

14.4.Στόχοι Περιφέρειας Νοτίου ΑιγαίουΠροτεινόμενα έργα Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α. , οι ποσοτικοί στόχοι για τα υλικά συσκευασίας του Νοτίου Αιγαίου παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Έτος-Στόχος Αξιοποίηση με ή χωρίς ανάκτηση Ανακύκλωση ενέργειας (%) (χιλ. τόνοι) (%) (χιλ. τόνοι) 2011 60% 94 (55-80)% 86-126 Συμμετοχή Περιφέρειας :6% Πίνακας 6. Ποσοτικοί στόχοι Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για Υλικά Συσκευασίας. Οι ποσοτικοί στόχοι της εν λόγω Περιφέρειας για τα βιαποδομήσιμα απόβλητα απεικονίζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Έτος-Στόχος

ΒΑΑ που μπορούν να οδηγούνται προς ΒΑΑ που πρέπει να υγειονομική ταφή εκτρέπονται από υγειονομική ταφή Συμμετοχή στον (χιλ. τόνοι) (χιλ. τόνοι) εθνικό στόχο 2013 7,0% 61 99 2020 8,0% 49 155 Πίνακας 7. Ποσοτικοί στόχοι Περιφέριεας Νοτίου Αιγαίου για ΒΑΑ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Τα λοιπά απόβλητα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ(tn/yr)

Ίλυς

9380

Γεωργικά υπολείμματα Οχήματα στο τέλος κύκλου ζωής

1500 τεμάχια

ΑΕΚΚ

174368

ΑΗΕΕ

5000

Στερεά βιομηχανικά μη επικίνδυνα απόβλητα

3600

Νοσοκομειακά απόβλητα

2720

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.[1]

42337

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Οι χρήσεις γης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 1. Χρήσεις γης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Νοτίου Αιγαίου [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Περιφέρεια_Νοτίου_Αιγαίου [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010

15.ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 15.1.Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί το νοτιότερο χερσαίο άκρο της χώρας και συγκροτείται από τους νομούς Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας, καλύπτοντας συνολική έκταση 15.490 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το οποίο αποτελεί το 11,7% της συνολικής έκτασης της χώρας.Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στην Τρίπολη, η οποία είναι και πρωτεύουσα του Νομού Λακωνίας.[1,2] Η εν λόγω Περιφέρεια συνορεύει βορειοανατολικά , με την Περιφέρεια Αττικής και βορειοδυτικά με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.Επιπρόσθετα, συνορεύει και βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος(ανατολικά και νότια), το Ιόνιο Πέλαγος(Δυτικά), τον Κορινθιακό και Πατραικό κόλπο (Βόρεια) και με τη Μεσόγειο Θάλασσα(Δυτικά).Η Πελοπόννησος ενώνεται μέσω του Ισθμού της Κορίνθου με την Αττική, και μέσω της γέφυρας του Ρίου‐Αντιρρίου με την Αιτωλοακαρνανία. [1] Οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι αποτελούν το 50,1% της συνολικής της έκτασης, το 19,9% είναι πεδινό και το υπόλοιπο 30% είναι ημιορεινό.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των παραγωγικών τομέων οικονομίας στη διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας.[3]

Πίνακας 1. Συμμετοχή των παραγωγικών τομέων οικονομίας στη διαμόρφωση Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου(σε εκατομμύρια ευρώ).[3] Με βάση τον παραπάνω πίνακα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου συμμετέχει με ποσοστό 9,47% από τον πρωτογενή τομέα στη διαμόρφωση του Α.Π.Α. της χώρας, με ποσοστό 8,46% από τον δευτερογενή τομέα και με ποσοστό 3,31% από τον τριτογενή τομέα. Η Πελοπόννησος συμμετείχε σε ποσοστό 4,4%, κατά το 2008, στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας.Ο πρωτογενής τομέας παραγωγής συμμετέχει σε ποσοστό 17,8% στη διαμόρφωση του Περιφερειακού Α.Ε.Π., ο δευτερογενής σε ποσοστό 25,8% και

ο τριτογενής σε ποσοστό 56,3%.Πιο συγκεκριμένα, η Πελοπόνησσος συμμετέχει με ποσοστό 9,47% στη γεωργία της χώρας, με ποσοστό 8,46% στις μεταποιήσεις και με ποσοστό 3,31% στις υπηρεσίες.[1,3] Αναφορικά με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, η συμβολή της εν λόγω Περιφέρειας είναι ιδιαίτερα σημαντική σε επίπεδο χώρας.Πιο συγκεκριμένα, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις της αντιστοιχούν στο 10,68% των καλλιεργούμνων εκτάσεων της χώρας, όπου τα εσπεριδοειδή κατέχουν το 53% της συνολικής παραγωγής της χώρας, το ελαιόλαδο το 18% της συνολικής παραγωγής και η πατάτα το 11% της συνολικής παραγωγής της χώρας.Τα πιο σημαντικά κτηνοτροφικά προιόντα που παράγονται είναι το μέλι, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 16% στο συνολικό παραγόμενο μέλι της χώρας, τα ψάρια εσωτερικών υδάτων, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 13 % του συνόλου, τα αυγά σε ποσοστό 11%, το μαλακό τυρί σε ποσοστό 9% και τα μαλλιά προβάτων σε ποσοστό 7%.[1] Στον δευτερογενή τομέα παραγωγής, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Περιφέρειας, στην Πελοπόννησο έχουν βρεθεί αρκετά είδη ορυκτών, τα οποία όμως δεν είναι εκμεταλλεύσιμα και για τον λόγο αυτό υπάρχουν λίγα μεταλλεία, ωστόσο η σημαντικότερη δραστηριοποίηση στον συγκεκριμένο τομέα είναι στη βιομηχανία τροφίμων και ποτων και στις κατασκευές.Στον δευτερογενή τομέα οικονομίας υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης για την Πελοπόννησο, με κύρια έμφαση στην παραγωγή προιόντων ελιάς, οίνου, μελιού, μφιάλωση νερού, επεξεργασία ξύλου και παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας.[1] Στον τριτογενή τομέα παραγωγής, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων συναντάται στο λιανικό εμπόριο (10.273 επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών 102 δις. Ευρώ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Περιφέρειας), στις τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα υποσχόμενες για την Πελοπόννησο καθώς τις τελευταίες δεκαετίες ήταν αναξιοποίητες, στις επιχειρήσεις σίτισης (6.038 επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο 0,33 δις. Ευρώ), όπως επίσης και στις επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου (3.122 επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών 1,5 δις. ευρώ).Επιπρόσθετα, στον τομέα αυτό σημαντική συνεισφορά παρουσιάζουν οι τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, της Άμυνας και της Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως επίσης και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, οι οποίοι παράγουν το 17‐18% της Α.Π.Α. του τριτογενούς τομέα.Στην Πελοπόννησο η κοινωνική μέριμνα και η εκπαίδευση συμμετέχουν κατά 13‐15% στην συνολική διαμόρφωση του Α.Π.Α. της Περιφέρειας.[1] Ο συνολικός πληθυσμός της Πελοποννήσου ανερχόταν κατά το 2001 σε 638.942 κατοίκους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 5,9% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Η πληθυσμιακή πυκνότητα της συγκεκριμένης Περιφέρειας είναι 41,2 κάτοικοι το τετραγωνικό χιλιόμετρο.[1,2,3] Το 37,1% του πληθυσμού της Περιφέρειας απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ κατά το 2001, το 16,1% απασχολείται στον δευτερογενή τομέα, και το 46,8% στον τριτογενή.[1,3]

Επιπρόσθετα, το 46,1% του πληθυσμού είναι αστικός και το 53,9% είναι αγροτικός πληθυσμός. [1,3] 15.2. Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α., στην Πελοπόννησο παράχθηκαν 255.000 τόνοι Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) κατά το έτος 2001, με συντελεστή παραγωγής 1,093 kg/κάτοικο/ημέρα.Το 50% των παραγόμενων Α.Σ.Α. παράγεται στους Νομούς Μεσσηνίας και Κορινθίας.[1] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη στην παραγωγή των Α.Σ.Α. για την Πελοπόννησο. Πίνακας 2.Διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Περιφέρειας Πελοποννήσου.

Η ποιοτική σύσταση των Α.Σ.Α. της Πελοποννήσου παρουσιάζεται παρακάτω : • • • • • •

Ζυμώσιμα : 47% Χαρτί : 20 % Πλαστικά : 8,5 % Μέταλλα : 4,5 % Γυαλί : 4,5 % Υπόλοιπα : 15,5 %

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στην Πελοπόνησσο, το 59% των Α.Σ.Α. είναι βιοαποδομήσιμα, και το 22,2% είναι υλικά συσκευασίας. Τα διαθέσιμα οργανικά στερεά απόβλητα , σύμφωνα με το big‐east project, ανέρχονται σε 135.000 τόνους, οι οποίοι ισοδυναμούν σε 2.734 m3*104 βιοαέριο. [4]

15.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Στην Πελοπόννησο υφίστανται ένας Χ.Υ.Τ.Α.[1,5] •

•

Χ.Υ.Τ.Α. Κιάτου:Βρίσκεται στη θέση ‘Λιτσάρδα’ της περιοχής Μουλκίου του Δήμου Σικυωνίων, προς εξυπηρέτηση των Δήμων Σικυωνίων, Βέλου και Στυμφαλίας.Έχει συνολική έκταση 45 στρέμματα, και ο ενεργός χώρος ταφής είναι η Α φάση 10.950 m2 και η Β φάση 5.830 m2, και λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2002.Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας, κ Φώτη Χατζημιχάλη, η δυναμικότητα του εν λόγω Χ.Υ.Τ.Α. έχει σχεδόν εξαντληθεί, ενώ δέχεται 10.900 τόνους το έτος. Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Καθαριότητας και Προστασίας Δήμων Σικυωνίων και Βέλου.[9] Χ.Υ.Τ.Α. Ξυλοκάστρου: Έχει κατασκευαστεί προς εξυπηρέτηση του Δήμου Ξυλοκάστρου, Ευρωστίνης και Φενεού (περίπου 30.000 κατοίκων) από το 2007, κόστισε 3 εκατομμύρια Ευρώ, αλλά δε λειτουργεί λόγω τεχνικών ελλείψεων. Ε.Μ.Α.Κ. Καλαμάτας: Έχει δυνατότητα επεξεργασίας 100 τόνων την ημέρα. και αξιοποίηση 20.000 εώς 40.000 τόνους το έτος. Ήταν η πρώτη μονάδα μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης στην Ελλάδα, η οποία είχε λειτουργήσει προβληματικά από το 1998 εώς το 2002 ,έκλεισε και πλεόν δε λειτουργεί λόγω γραφειοκρατίας , αλλά αναμένεται να επαναλειτουργήσει μέχρι το τέλος του 2010. Επιπρόσθετα στην Περιφέρεια λειτουργεί ένα Κέντρο Διαλογής και Αξιοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) στην Καλαμάτα, όπου σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) , κατά το 2009, εξυπηρετήθηκαν 161.071 κάτοικοι, με 1.938 κάδους και 7 κάδους.Κατά το ίδιο έτος ανακτήθηκαν, 5.302 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.[7] Στην εν λόγω Περιφέρεια υφίστανται 319 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων ( Χ.Α.Δ.Α.) , εκ των οποίων οι 169 είναι αποκατεστημένοι, οι 79 είναι ενεργοί και οι 71 βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης. Από τους 71 αυτούς Χ.Α.Δ.Α. οι 62 είναι με άδεια αποκατάστασης (30 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 32 χαμηλής επικινδυνότητας) και οι 9 δεν έχουν άδεια αποκατάστασης. Οι 30 Χ.Α.Δ.Α. υψηλής και μέσης επικινδυνότητας, που έχουν άδεια αποκατάστασης, δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, όπως επίσης και οι 32 Χ.Α.Δ.Α. χαμηλής επικινδυνότητας. Τέλος, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας στις 2 Αυγούστου 2010, οι 71 ανενεργοί Χ.Α.Δ.Α. πρόκειται να κλείσουν τα επόμενα χρόνια.[6]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ποσότητα των υπόλοιπων αποβλήτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Πίνακας 1. Λοιπά απόβλητα Περιφέρειας Πελοποννήσου[8]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Πελοποννήσου [2] http://el.wikipedia.org/wiki/Πελοπόννησος [3]http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE [4]http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf [5]http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VcOTEz9Rvtw%3D&tabid=438 [6]Υπουργείο Εσωτερικών, Πινακας Χ.Α.Δ.Α. 2010 [7]www.herrco.gr [8]http://planetermionida.files.wordpress.com/2010/08/cf80ceb5cf83ceb4ceb1‐ cebdceb5cebfcf832.pdf [9]http://www.kiato.gov.gr/Default.aspx?tabid=291

16.ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 16.1. Δημογραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αποτελείται από τους Νομούς Βοιωτίας, Ευβοίας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας, οι οποίοι καταλαμβάνουν συνολική έκταση 15.549 τ.χλμ., που αντιστοιχεί σε ποσοστό 11,8 % της συνολικής έκτασης της χώρας. Η διοίκηση της Περιφέρειας βρίσκεται στη Λαμία, η οποία είναι και πρωτεύουσα του Νομού Φθιώτιδας.[1] Η εν λόγω Περιφέρεια βρίσκεται στο κέντρο της χώρας, συνορεύει προς νότο με την Περιφέρεια Αττικής, προς βορρά με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και προς δύση με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Επιπρόσθετα, βρέχεται νότια από τον Κορινθιακό κόλπο και ανατολικά από το Αιγαίο Πέλαγος. [1] Η συγκεκριμένη Περιφέρεια είναι ορεινή σε ποσοστό 47,4 % της συνολικής της έκτασης και 31,8% ημιορεινή , ενώ το πεδινό της τμήμα είναι μόλις το 20,8% της συνολικής της έκτασης.Στο παράρτημα Β αναφέρονται οι χρήσεις γής στους Νομούς της Περιφέρειας αυτής.[1] Όσον αφορά το υπέδαφος της Στερεάς Ελλάδας , είναι πλούσιο σε κοιτάσματα μετάλλου (μαγνησίτης, σιδηρονικέλιο, βωξίτης, δολομίτης) , σε μάρμαρο και χρώμιο, τα οποία όμως δεν αξιοποιούνται επαρκώς.[1] Η Στερεά Ελλάδα συμμετέχει με ποσοστό 4,8% στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της χώρας.Επιπρόσθετα, στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των διαφόρων τομέων παραγωγής στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας.[4]

Πίνακας 1. Συμμετοχή παραγωγικών τομέων στη διαμόρφωση της Α.Π.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.[4] Η εν λόγω Περιφέρεια, στον πρωτογενή τομέα, ο οποίος αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, διαθέτει αναπτυγμένη γεωργία και κτηνοτροφία. Πιο συγκεκριμένα, διαθέτει περίπου 3 εκατομμύρια στρέμματα, 21% της συνολικής έκτασης της Στερεάς Ελλάδας, τα οποία προσφέρονται για γεωργικές εκμεταλλεύσεις, κυρίως κηπευτικά, βιομηχανικά φυτά, ελιές, λάδι, κρασί και σιτηρά.Όσον αφορά την κτηνοτροφία, παρατηρούνται και οι δύο μορφές κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, η εκτατική, δηλαδή η νομαδική προβατοτροφία , η οποία είναι συγκεντρωμένη κυρίως στις ορεινές περιοχές της Εύβοιας και της Φθιώτιδας, και η εντατική‐ενσταβλισμένη, που έχει σχέση με τα πουλερικά, τους

χοίρους και σε πολύ μικρότερο ποσοστό με τα βοοειδή, η οποία είναι συγκεντρωμένη στη ΝΑ Βοιωτία και στην κεντρική Βοιωτία‐ περιοχές , οι οποίες γειτνιάζουν με το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας, την Αθήνα.[1] Συμπληρωματικά, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας διαθέτει μεγάλες δασικές εκτάσεις, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από Έλατα και Πεύκα και εκτείνονται ως επί το πλείστον, στα ορεινά τμήματα της Φθιώτιδας και της Φωκίδας, καθώς επίσης στην Ευρυτανία και στη Β. Εύβοια. Οι εκτάσεις αυτές απασχολούν τμήμα του ορεινού πληθυσμού, μέσω της δασοκομίας, και προσφέρονται για τουρισμό το χειμώνα, αλλά και το καλοκαίρι. [1] Τέλος, όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα, εξαιτίας του μεγάλου μήκους και της ειδικής μορφολογίας των ακτών της, η Στερεά Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη στον τομέα της αλιείας, κυρίως μέσω της θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας σε κλωβούς.[1] Σχετικά με τον δευτερογενή τομέα, ο οποίος αποτελεί την κατεξοχήν παραγωγική δραστηριότητα της Περιφέρειας , συμμετέχοντας με ποσοστό 42,3 % στο Ακαθάριστο Περιφερειακό Προιόν, η Στερεά Ελλάδα χαρακτηρίζεται από την εγκατάσταση μεγάλων βιομηχανικών και εμπορικών ομίλων τόσο στο μεταποιητικό τομέα, ο οποίος συνδέεται με την εξορυκτική δραστηριότητα, όσο και σε κλάδους άμεσα συνυφασμένους με την τεχνολογία, όπως είδη διατροφής, επεξεργασία αλουμινίου και μη σιδηρούχων μετάλλων, και μοντέρνα υφαντουργία. Στη συγκεκριμένη Περιφέρεια, λειτουργούν 70 εταιρείες, που αποτελούν το 16% του συνόλου των μεγάλων εταιρειών και ομίλων στην Ελλάδα .[1] Ο τριτογενής τομέας σχετίζεται περισσότερο με τον τουρισμό, με σημαντικότερους προορισμούς τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών και των χιονοδρομικών κέντρων του Παρνασσού και του Βελουχίου. Επιπρόσθετα, έχει αξιοποιηθεί τουριστικά η ορεινή Ευρυτανία , η οποία συνδέεται με εναλλακτικές μορφές φυσιολατρικού τουρισμού.[1] Στον κλάδο του χονδρικού και λιανικού εμπορίου παρατηρείται ενίσχυση τα τελευταία χρόνια στον ρόλο τους στην οικονομία της Περιφέρειας, με τα μεγαλύτερα καταστήματα χονδρικής και λιανικής πώλησης να συναντάται στα κύρια αστικά κέντρα (Λαμία, Χαλκίδα, Λιβαδειά και Θήβα).[1] Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, λόγο της χωροταξικής ανασυγκρότησης της βιομηχανικής βάσης, της παροχής βιομηχανικών υποδομών και της εμφάνισης υπηρεσιών ειδικής τεχνολογίας έρευνας και ανάπτυξης, στην Στερεά Ελλάδα έχει αρχίσει να ενισχύεται η σύζευξη δευτερογενούς‐τριτογενούς τομέα στα μικρά και μεσαία περιφερειακά αστικά κέντρα.[1] Σύμφωνα με την επίσημη Απογραφή Πληθυσμού της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) για το 2001 , ο πληθυσμός της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας ανέρχεται σε 605.329 κατοίκους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 5,52% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.Η πυκνότητα του πληθυσμού είναι 38,9 κάτοικοι / km2 .[4] Η μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού παρουσιάζεται στο Νομό

Ευβοίας, ο οποίος συγκεντρώνει το 35,5% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας.[1,4] Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας , σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των απογραφών της ΕΣΥΕ για τα έτη 1981, 1991 και 2001. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΟΝΙΜΟΣ ΜΟΝΙΜΟΣ ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ (1981) Σ (1991) Σ (2001) 537.984 582.280 605.329

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 1981-1991(%)

ΣΥΝΟΛΟ 8,23% ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΝΟΜΟΣ 117.175 134.108 131.085 14,45% ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΝΟΜΟΣ 188.410 208.408 215.136 10,61% ΕΥΒΟΙΑΣ ΝΟΜΟΣ 26.182 24.307 32.053 -7,16% ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ Σ ΝΟΜΟΣ 161.995 171.274 178.771 5,73% ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ ΝΟΜΟΣ 44.222 44.183 48.284 0,00% ΦΩΚΙΔΟΣ Πίνακας 2. Δημογραφικά χαρακτηριστικά Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας [1,4]

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 1991-2001(%) 3,96% 2,25% 3,23% 3,19% 4,38% 9,28%

Όσον αφορά την κατανομή του πληθυσμού, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας χωρίζεται σε δυο κατηγορίες : αστικό και αγροτικό.[1,4] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού στο σύνολο της Περιφέρειας, καθώς επίσης και στους επιμέρους Νομούς.

ΣΤΕΡΕ Α ΕΛΛΑΔ Α 326.847

Ν. Ν. ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑ Σ

Ν. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ Σ

Ν. Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΑΣΤΙΚΟΣ 81.004 125.671 6.775 96.873 ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ 278.482 50.081 89.465 25.278 81.898 ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ 605.329 131.085 215.136 32.053 178.771 ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σ Πίνακας 3. Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Στερεά Ελλάδας (2001) [1,4]

16.524 31.760 48.284

Όπως φαίνεται στον παραπάνω πίνακα, η μεγαλύτερη συγκέντρωση αστικού πληθυσμού παρουσιάζεται στο Νομό Ευβοίας, με ποσοστό 21 % του συνολικού αστικού πληθυσμού της Περιφέρειας , όπως επίσης και η μεγαλύτερη συγκέντρωση αγροτικού πληθυσμού παρουσιάζεται στον ίδιο νομό, με ποσοστό 15 % του συνολικού αγροτικού πληθυσμού της Περιφέρειας αυτής.[1,4] Συγκεντρωτικά, σύμφωνα πάντα με την επίσημη απογραφή της ΕΣΥΕ το 2001, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ο αστικός πληθυσμός αποτελεί το 54 % του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας , ενώ ο αγροτικός πληθυσμός αποτελεί το υπόλοιπο 46 % .[1,4] Αξιοσημείωτη είναι δε, η μεγάλη συμμετοχή των αλλοδαπών στον πληθυσμό της εν λόγω Περιφέρειας , με ιδιαίτερη προσοχή στο Νομό Βοιωτίας, όπου μαζί με το Νομό Αττικής, παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό συγκέντρωσης αλλοδαπών στην Ελλάδα.[1,4]

16.2.Παραγωγή, ποιοτική σύσταση και διαχρονική εξέλιξη Α.Σ.Α. Σύμφωνα με τη μελέτη του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) που εκπονήθηκε για την Στερεά Ελλάδα, η ετήσια παραγωγή Αστικών Στερεών Αποβλήτων, κατά το έτος 2001, ανερχόταν σε 253.392 τόνους ή 694 t/ ημέρα (1,14 kg/άτομο/ημέρα) και αποτελούσε ποσοστό 5,59% των συνολικών στερεών αποβλήτων που παράγονταν στην Ελλάδα . Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω μελέτη αποτελεί τα πιο έγκυρα και επικαιροποιημένα στοιχεία για τα Α.Σ.Α. της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, καθώς στηρίζονται σε επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ.[1,4] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ποσότητες των παραγόμενων Α.Σ.Α. στους επιμέρους νομούς της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Ν. ΒΟΙΩΤΙΑΣ

Ν. ΕΥΒΟΙΑ Σ 90.251

Ν. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ Σ 13.450

Ν. Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΦΩΚΙΔΑ Σ 74.659 20.408

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΤΗΣΙΑ 54.624 ΠΑΡΑΓΩΓΗ Α.Σ.Α. (t/έτος) ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 33.706 52.292 2.819 40.309 6.876 ΜΟΝΙΜΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ (t /έτος) ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 20.839 37.226 10.518 34.078 13.215 ΜΟΝΙΜΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ( t/έτος ) ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 79 733 112 273 317 ΛΟΓΩ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΩΝ (t/έτος ) Πίνακας 4. Ποσότητες παραγόμενων Α.Σ.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (2001)[4] Σύμφωνα με τις παραδοχές που παρουσιάστηκαν στην εισαγωγή, η διαχρονική εξέλιξη των ΑΣΑ στην εν λόγω Περιφέρεια παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙ Α Σ.ΕΛΛΑΔΑΣ 253.392 136.001 115.876

1.515

Πίνακας 5. Διαχρονική εξέλιξη ΑΣΑ Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (τόνοι/έτος) Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των Αστικών Στερεών Αποβλήτων της συγκεκριμένης Περιφέρειας είναι τα ακόλουθα : • • • • • •

Ζυμώσιμα : 47% Χαρτί : 20 % Πλαστικά : 8,5 % Μέταλλα : 4,5 % Γυαλί : 4,5 % Υπόλοιπα : 15,5 %

Περίπου το 20 % κ.β. των συνολικών παραγόμενων αστικών αποβλήτων, αποτελούν τα απορριπτόμενα υλικά συσκευασίας. Σύμφωνα με το big‐east project της Ευρωπαικής Ένωσης , όπου γίνεται μια εκτενής περιγραφή στις δυνατότηες παραγωγής βιοαερίου από διάφορες πηγές στα κράτη μέλη της Ενωμένης Ευρώπης, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας διαθέτει 125.000

τόνους οργανικών στερεών αποβλήτων, τα οποία ισοδυναμούν σε 2.542 *10 4 m3 βιοαερίου.[2] Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό βιαποδομήσιμου κλάσματος στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας είναι 71% (ζυμώσιμα, χαρτί και ξύλο‐χόρτα), ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό.[1]

16.3. Υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕΣΔΑ, στην Στερεά Ελλάδα υφίστανται τα ακόλουθα έργα τελικής διάθεσης και επεξεργασίας απορριμμάτων : •

ΧΥΤΑ Χ.Υ.Τ.Α. Λιβαδειάς: Βρίσκεται στη θέση Τουρκοπούλα, του Δήμου Λιβαδέων[7].Εξυπηρετεί 9 δήμους της Δυτικής Βοιωτάις(Λεβαδέων, Αραχόβης, Δαύλειας, Διστόμου, Κορώνειας,Ορχομενού,Χαιρώνειας,Αντίκυρας και Κυριακίου), συνολικού πληθυσμού 55.416 κατοίκων και ετήσια παραγωγή στερεών αποβλήτων 23.092 τόνους.[1]Η επέκτασή του ολοκληρώθηκε το 2007, έχει διάρκεια ζωής άλλα 8 έτη, αλλά δεν δύναται περαιτέρω επέκταση.[1] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Περιβάλλοντος και Οργάνωσης Διαχείρισης Απορριμμάτων Λιβαδειάς (ΔΕΠΟΔΑΛ Α.Ε.)[7] Χ.Υ.Τ.Α. Θήβας : Βρίσκεται στη θέση Τσαρτσάλι του Δήμου Θήβας.[7]Είναι κατασκευασμένος σε μία έκταση 141 στρεμμάτων και διαθέτει δύο κύτταρα χωρητικότητας 305.000 m3 έκαστο.Λείτουργεί από την 1η Απριλίου 2009, προς εξυπηρέτηση 11 δήμων της Ανατολικής Εύβοιας(Αλιάρτου, Ακραίφνιας,Βάγιων, Δερβενοχωρίων, Θίσβης, Θεσπιέων, Θηβαίων, Οινοφύτων, Πλαταιών, Σχηματαρίου και Τανάγρας[1]) συνολικού πληθυσμού 75.669 κατοίκων,δέχεται μόνο αστικά απόβλητα, και έχει διάρκεια ζωής 8 με 10 χρόνια.[8] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Διαδημοτική Επιχείρηση Περιβάλλοντος και Οργάνωσης Διαχείρισης Απορριμμάτων Θήβας (ΔΕΠΟΔΑΘ Α.Ε.)[7]Αξιοσημειώτο είναι το γεγονός ότι στην Ανατολική Βοιωτία υπάρχει έντονη βιομηχανική και αγροτική δραστηριότητα , όπου στα Οινόφυτα,στο Σχηματάρι και στη Θήβα, υφίστανται πάνω από 1.500 βιομηχανίες και η συνολικά καλλιεργούμενη έκταση ξεπερνά τα 500.000 στρέμματα, αλλά δεν υπάρχει σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων και τα εν λόγω απόβλητα καταλήγουν στους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.) των Δήμων .[8] Χ.Υ.Τ.Α. Λαμίας: Βρίσκεται στη θέση Νευρόπολη , του Δημοτικού Διαμερίσματος Αγίας Παρασκευής, του Δήμου Λαμιέων[7].Εξυπηρετεί 11 Δήμους και 2 κοινότητες (Δ. Αγ. Γεωργίου Τυμφρήστου, Μακρακώμης, Σπερχειάδος, Λαμιέων, Γοργοποτάμου, Εχιναίων, Λειονοκλάδιου, Μώλου, Πελασγίας, Στυλίδος, Υπάτης και κοινότητες Τυμφρήστου και Παυλιάνης), συνολικού πηθυσμού 116.498 κατοίκων (48.562 τόνοι στερεών αποβλήτων το έτος 2001).[1]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Λαμιέων Τεχνική Υπηρεσία.[7]

Χ.Υ.Τ.Α. Δομοκού: Βρίσκεται στη θέση Κυδωνιά, του Δημοτικού Διαμερίσματος Δομοκού, του Δήμου Δομοκού[7].Εξυπηρετεί 3 Δήμους (Δομοκού, Θεσσαλιώτιδος και Ξυνιάδος) συνολικού πληθυσμού 14.793 κατοίκων (6.178 τόνοι στερεών αποβλήτων κατά το 2001)[1].Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Υπηρεσία Καθαριότητας του Δήμου Δομοκού.[7] Χ.Υ.Τ.Α. Ιστιαίας :Βρίσκεται στη θέση Ελίτσα, του Δήμου Ιστιαίας[7].Λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2008 με διάρκεια ζωής 20,4 έτη, προς εξυπηρέτηση 7 Δήμων και μίας κοινότητας (Δ. Αιδηψού, Αρτεμισίου, Ελυμνιών, Ισταίας, Κήρεως, Νήλεως, Ωρεών και κοινότητα Λιχάδος), συνολικού πληθυσμού 37.771 κατοίκων (15.845 τόνοι στερεών αποβλήτων, 2001).[1]Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Χ.Υ.Τ.Α. Βόρειας Διαχειριστικής Ενότητας Ν. Εύβοιας.[7] Χ.Υ.Τ.Α. Σκύρου : Βρίσκεται στη Σκύρο, πρός εξυπηρέτηση του ομώνυμου Δήμου.Ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός ανέρχεται στους 2.602 κατοίκους (1.092 τόνοι κατά το έτος 2001).[1] Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι ο Δήμος Σκύρου.[7] Χ.Υ.Τ.Α. Χαλκίδας: Βρίσκεται στη θέση Γιαμίνια, του Δημοτικού Διαμερίσματος Δοκού, του Δήμου Χαλκιδέων[7].Εξυπηρετεί 9 Δήμους (Χαλκιδέων, Αμαρυνθίων, Ανθηδώνος, Αυίδος, Διρφυών, Ερέτριας, Ληλαντιών,Νέας Αρτάκης και Μεσσαπιών) συνολικού πληθυσμού 126.591 κατοίκων (53.106 τόνοι στερεών αποβλήτων κατά το 2001).Η διάρκεια ζωής του αναμένεται να λήξει το 2013[1].Υπεύθυνος φορέας λειτουργίας είναι η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Χαλκίδας (ΔΕΥΑ).[7] Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης του ΠΕΣΔΑ, το ποσοστό εξυπηρετούμενου πληθυσμού από ΧΥΤΑ, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας είναι 100 %. [1] Επιπρόσθετα, δεν λειτουργεί κανένας Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.) [5] •

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Στην συγκεκριμένη Περιφέρεια δεν λειτουργεί κανένα εργοστάσιο Μηχανικής Διαλογής‐Κομποστοποίησης.[1]

•

ΜΟΝΑΔΕΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι τσιμεντοβιομηχανίες της Περιφέρειας δέχονται απόβλητα, αλλά προς το παρών όχι Α.Σ.Α. Στην εν λόγω Περιφέρεια δεν υπάρχει καμία μονάδα θερμικής επεξεργασίας και ούτε έχει εγκριθεί η κατασκευή τέτοιας μονάδας από διαχειριστικό σχέδιο.[1] ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Υπάρχει το κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών στην Λαμία, όπου σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, εξυπηρετεί 243.761 κατοίκους, παρέχοντας 3598 κάδους και 12 οχήματα διαλογής, αξιοποιώντας το έτος 2009 , 4181 τόνους αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού. Επίσης, λειτουργεί κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών στο Σχηματάρι, όπου εξυπηρετούνται 180889 κάτοικοι με 2442 κάδους και 4 οχήματα, ανακτώντας το 2009, 5049 τόνους αποβλήτων συσκευασίας και χαρτιού.[3] ΕΡΓΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΧΥΤΑ Δεν υπάρχει καμία μονάδα αξιοποίησης βιοαερίου από ΧΥΤΑ .[1] ΕΝΕΡΓΟΙ ΚΑΙ ΑΝΕΝΕΡΓΟΙ ΧΑΔΑ Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας υφίστανται συνολικά 317 ΧΑΔΑ, εκ των οποίων οι 243 έχουν αποκατασταθεί ,οι 28 είναι ενεργοί, από τους οποίους 25 έχουν επικινδυνότητα άνω των 70 βαθμών και 3 άνω των 90 βαθμών, με την περιοχή της Μεγάλης Ράχης Σχηματαρίου να διαθέτει τους δύο ΧΑΔΑ με το μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας , με 108 και 90 βαθμούς .Αυτό οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στις μεγάλες βιομηχανίες που υπάρχουν στην περιοχή αυτή, οι οποίες πιθανόν δημιουργούν προβλήματα όχι μόνο στο ανθρωπογενές , αλλά και στο φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην περιοχή του Ασωπού βρέθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου, της τάξης των 148 μικρογραμμαρίων ανά λίτρο, και η θνησιμότητα από καρκίνο στην περιοχή των Οινοφύτων ήταν σε ποσοστό 25 %, το οποίο σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης οφείλεται στο μολυσμένο από τις βιομηχανίες νερό του Ασωπού.[6] Επιπρόσθετα, οι υπόλοιποι 46 Χ.Α.Δ.Α. έιναι σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης, εκ των οποίων οι 26 έχουν άδεια αποκατάστασης (24 υψηλής και μέσης επικινδυνότητας και 2 χαμηλής επικινδυνότητας) και οι 20 δεν έχουν άδεια αποκατάστασης.Από τους 24 Χ.Α.Δ.Α. υψηλής και μέσης επικινδυνότητας για τους οποίους έχει εγκριθεί η άδεια αποκατάστασής τους, οι 18 έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα και οι 6 δεν έχουν χρηματοδοτηθεί, ούτε προταθεί για χρηματοδότηση.Τέλος, οι 2 Χ.Α.Δ.Α. χαμηλής επικινδυνότητας, για τους οποίους έχει εγκριθεί άδεια αποκατάστασης, ο ένας έχει ενταχθεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, και ο άλλος δεν έχει χρηματοδοτηθεί, ούτε έχει προταθεί προς χρηματοδότηση.[9]

Οι ημιελεγχόμενοι καταγεγραμένοι ΧΑΔΑ χωρίς συστηματική καύση ήταν, σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΕ.Σ.Δ.Α., 23 , εκ των οποίων οι 4 διέθεταν κατ’ εκτίμηση οι 91.000 τόνους απορριμμάτων ,οι 13 21.013 m3 απορριμμάτων, ενώ για τους υπόλοιπους 6 δεν υπάρχουν στοιχεία. Οι ελεγχόμενοι ΧΑΔΑ χωρίς συστηματική καύση ήταν 20, από τους οποίους οι 11 διέθεταν 252.233 τόνους ,οι 4 από αυτούς 20880 m3 / yr και για τους υπόλοιπους 5 δεν υπάρχουν στοιχεία. Επιπρόσθετα, 8 ΧΑΔΑ διέθεταν 17200 τόνους απορριμμάτων το χρόνο προς περιοδική καύση. Συμπληρωματικά, 8 ΧΑΔΑ διέθεταν περίπου 15000 τόνους απορριμμάτων είτε με επικάλυψη είτε με επικάλυψη και καύση όταν απαιτείται και 1 ΧΑΔΑ διέθεται απορρίμματα με μόνιμη καύση. Τέλος, για τους υπόλοιπους ΧΑΔΑ δεν διαθέτουμε κανένα στοιχείο, παρά μόνο την τοποθεσία τους και τον τρόπο διάθεσης των απορριμμάτων.[1]

16.4.Λοιπά στοιχεία Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας Αναφορικά με την συλλογή‐μεταφορά‐ προσωρινή αποθήκευση των Στερεών Απορριμμάτων στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ,οι περισσότεροι οικισμοί της Περιφέρειας συλλέγουν τα απορρίμματά τους με εξαίρεση τον Δήμο Αντίκυρας, όπου ο Φορέας Διαχείρισης είναι η Κοινοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και Ανάπτυξης κοινότητας Αντικύρων, τον Δήμο Πλαταιών, όπου τη Διαχείριση έχει αναλάβει η Διαδημοτική Επιχείρηση Περιβάλλοντος και Οργάνωσης Διαχείρισης Απορριμμάτων Θήβας, τον Δήμο Βινιάνης, όπου η διαχείριση απορριμμάτων ανατίθενται σε εργολάβο, και τους Δήμους Αμφίσσης, Βαρδουσίων,Δελφών και Καλλιέων, όπου εξυπηρετούνται από τον Σύνδεσμο Απορριμμάτων Νομού Φωκίδας (Σ.Δ.Ν.Φ.).[1] Οι φορείς αυτοί διαθέτουν συνολικά 137 ,κυρίως κλειστού τύπου, απορριμματοφόρα τύπου μύλου και πρέσσας , και 13.878 μεταλλικούς και πλαστικούς κάδους, χωρητικότητας κυρίως άνω των 700 lt, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, πρός εξυπηρέτηση του πληθυσμού . [1] Παρ’όλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε ζητήματα υγιηνής και εξυπηρέτησης πληθυσμού, όπως για παράδειγμα η ανεπάρκεια κάδων, η συλλογή με ανοιχτά οχήματα,η έλλειψη συστημάτων καθαρισμού των κάδων κ.ά.[1]

16.5.Προτεινόμενα έργα Διαχείρισης ΑπορριμμάτωνΣτόχοι Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας

Οι στόχοι της εν λόγω Περιφέρειας για τη διαχείριση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 6. Στόχοι Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για βιοαποδομήσιμα κλάσματα για τα έτη 2010, 2013, 2020.[1] Επιπρόσθετα, οι στόχοι της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για το έτος 2011, σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 7. Στόχοι Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για Α.Σ.Α. το έτος 2011.[1]

Παράρτημα Α Πίνακας 1. Ποσότητες Στερεών Αποβλήτων ανά κατηγορία αποβλήτων [1]

Από τα παραπάνω στοιχεία συμπεραίνεται ότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας συμμετέχει ενεργά, λόγο της πληθώρας βιομηχανικών μονάδων που υφίστανται στην περιοχή, στην παραγωγή βιομηχανικών αποβλήτων, όπως επίσης και στην παραγωγή αδρανών υλικών, από εκσκαφές, οικοδομές κλπ. Εν αντιθέση, η συγκεκριμένη Περιφέρεια συμμετέχει με πολύ μικρό ποσοστό σε επίπεδο χώρας στην παραγωγή ιατρικών αποβλήτων.[1]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι χρήσεις γής στους επιμέρους νομούς της Στερεάς Ελλάδας.

Πίνακας 1. Χρήσεις γής ανά Νομό στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. [1]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Μελέτη Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Στερεάς Ελλάδας, Δεκέμβριος 2005. 2. http://www.big‐east.eu/downloads/fr‐reports/ANNEX%203‐ 4_WP2_D2.2_Summary%20Report%20Greece‐Greek.pdf 3. www.herrco.gr 4. http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE 5. http://www.tkmactions.tee.gr/sections/6_Omades_Ergasias/3_Energeias/15 .pdf 6. Άρθρο της εφημερίδας ‘Εθνος: ’Θερίζει ο καρκίνος στα Οινόφυτα’,Στέλιος Βογιατζάκης, Παρασκευή 27 Αυγούστου 2010, σελ.23. 7. ‘Κατάλογος λειτουργούντων Χ.Υ.Τ.Α.’, Υπουργείο Περιβάλλοντος,Ενέργειας και Κλιμπατικής Αλλαγής,6 Μαίου 2009. 8. Στοιχεία από Δ.Ε.Π.Ο.Δ.Α.Θ. Α.Ε. 9. Κατάλογος Χ.Α.Δ.Α. 2010, Υπουργείο Εσωτερικών.

17. ΘΕΡΜΟΓΟΝΟΣ ΔΥΝΑΜΗ 17.1. Θερμογόνος δύναμη ελληικών Α.Σ.Α.

Όταν το οργανικό κλάσμα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) καίγεται πλήρως εκλύεται θερμική ενέργεια, η οποία ονομάζεται θερμογόνος δύναμη και διακρίνεται σε ανώτερη και κατώτερη.[1] Οι μονάδες μετρησης της είναι :kcal/kg, kJ/kg , J/mol και Btu/m3.[2] Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Σκορδίλη, η θερμαντική ικανότητα των ελληνικών οικιακών απορριμμάτων παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 1.Ενεργειακά δεδομένα και θερμογόνος δύναμη ελληνικών οικιακών απορριμμάτων[3] Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται τα επί τοις εκατό αδρανή υπολείμματα κατά τη διάρκεια της κάυσης των διάφορων απορριμμάτων, η θερμογόνος δύναμη αυτών, το ποσοστό τους υγρασίας, όπως επίσης και το ειδικό τους βάρος στον κάδο.

Πίνακας 2. Αδρανή υπολείμματα, θερμογόνος δύναμη, ποσοστό υγρασίας και ειδκό βάρος Α.Σ.Α. στον κάδο.[1] Η θερμική επεξεργασία επηρεάζεται από τους ακόλουθους παράγοντες :[3] • • • • • • • • • • • •

Ομοιογένεια απορριμμάτων Μέγεθος κόκκων ή τεμαχιών και κατανομή αυτών Ειδική επιφάνεια απορριμμάτων Θερμική αγωγιμότητα Θερμοκρασία ανάφλεξης Δυνατότητα αποθήκευσης Ειδικό βάρος Θερμογόνος τιμή καύσιμης ύλης Ποσοτική σύνθεση της υπό καύση ύλης, δηλαδή ποσοστό στάχτης και νερού Περιεκτικότητα σε πτητικά Περιεκτικότητα σε βλαβερές ουσίες Τήξη της στάχτης, η περιεκτικότητα της οποίας είναι μεταξύ 26 % και 33% ανά βάρος

Η ταχύτητα της καύσης επηρεάζεται από την ειδική επιφάνεια και την θερμική αγωγιμότητα των απορριμμάτων. Η ικανότητα αντίδρασης εξαρτάται από την θερμοκρασία ανάφλεξης, η οποία θεωρείται ίση με 400°C, και αυξάνεται από τα πτητικά μέρη. Η υγρασία των απορριμμάτων, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 25 % και 50%, επηρεάζει την θερμογόνο δύναμη και την πυκνότητα των απορριμμάτων, το εύρος της οποίας είναι μεταξύ 150 και 350 kg/m3. Με κατώτερη θερμογόνο δύναμη 6.000 kJ/kg επιτυγχάνεται η αυτοδυναμία στην καύση των απορριμμάτων. Τα Αστικά Στερά Απόβλητα που θεωρούνται καλά για καύση είναι αυτά που η θερμογόνος δύναμή τους είναι 2.500 kcal/kg ή 10.467,5 kJ/kg.[3]

17.2. Επίδραση στη θερμική επεξεργασία από διάφορες μεθόδους αξιοποίησης[3] 1. Απομάκρυνση του χαρτιού με την μέθοδο Διαλογή στην Πηγή Με τη μέθοδο αυτή μπορεί να ανακυκλωθεί το 20‐75% του συνολικού χαρτιού, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 10‐42 kg ανά κάτοικο τον χρόνο. Σύμφωνα με τον πίνακα 1, η θερμαντική ικανότητα ξεπερνά τα 9.000 kJ/kg, όπου εάν απομακρυνθεί το 80% του χαρτιού από τα απορρίμματα‐πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο‐ η θερμογόνος τιμή θα ισούται με 7.355 kJ/kg, δηλαδή μείωση 18,3%. 2. Απομάκρυνση των ζυμώσιμων υλικών Σύμφωνα με πειράματα που έγιναν στην Ολλανδία, μετά από απομάκρυνση των οργανικών υλικών από τα απορρίμματα,δεν παρατηρήθηκε καμία αλλαγή στην καύση, όπως επίσης και οι εκπομπές των αερίων δεν διέφεραν κατά πολύ από την καύση όλων των απορριμμάτων. 3. Εφαρμογή διαφόρων προγραμμάτων ανακύκλωσης Σύμφωνα με πειράματα που έγιναν στην Γερμανία σχετικά με την επίδραση στη θερμογόνο δύναμη από την εφαρμογή διαφόρων προγραμμάτων ανακύκλωσης, τα αποτελέσματα παρουσιάζονται παρακάτω : • Χωρίς ανακύκλωση: Κατώτερη θερμογόνος δύναμη 8.300 kJ/kg • Ανακύκλωση 75% του χαρτιού και 80% του γυαλιού, δηλαδή 20% της συνολικής ποσότητας : Κατώτερη θερμογόνος δύναμη 8.450 kJ/kg (αύξηση +2%) • Ανακύκλωση 75% του χαρτιου, 80% του γυαλιού, 50% των μετάλλων, 40% των πλαστικών, σηλαδή 25% της συνολικής ποσότητας :Κατώτερη θερμογόνος δύναμη 8.000 kJ/kg( μείωση ‐ 4%) • Ανακύκλωση 50% του χαρτιού, 50% του γυαλιού και 94% των ζυμώσιμων :Κατώτερη θερμογόνος δύναμη 9.500 kJ/kg (αύξηση +14%) • Ανακύκλωση 75% του χαρτιού, 80% του γυαλιού, 50% των μετάλλων, 40% των πλαστικών και 94% των ζυμώσιμων, δηλαδή 60% των συνολικών απορριμμάτων :Κατώτερη θερμογόνος δύναμη 9.100 kJ/kg (αύξηση +10%)

Γενικά, εάν η ανακύκλωση φτάσει σε ποσοστό 60%, η θερμογόνος δύναμη των υπόλοιπων απορριμμάτων κυμαίνεται μεταξύ 8‐9,5 kJ/kg. Στον πίνακα που ακολουθεί αναλύεται η καταλληλότητα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) για θερμική επεξεργασία, όπως αυτά απορρίπτονται.

Πίνακας 3. Ανάλυση καταλληλότητας Α.Σ.Α. για κάυση.[1]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1]Βιώσιμη διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων, Β’ Έκδοση,Δημήτριος Χ. Παναγιωτακόπουλος,Εκδόσεις Ζυγός‐Θεσσαλονίκη, σελ.29. [2]http://en.wikipedia.org/wiki/Heat_of_combustion [3]Η Θερμική επεξεργασία απορριμμάτων και RDF, Εκδόσεις Κόσμος Ε.Π.Ε., Αθήνα 1997. [4]http://www.seas.columbia.edu/earth/wtert/sofos/Gidarakos_Counrty%20repor t.pdf [5]http://www.tkmactions.tee.gr/sections/6_Omades_Ergasias/3_Energeias/15.pdf

18.ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ Σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων, πρέπει να γίνει κινητοποίηση μέσω των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.), προβάλλοντας τα θετικά από την ορθή διαχείριση απορριμμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση ανακυκλωμένων (δευτερογενών) υλικών σε αντικατάσταση πρωτογενών, όπου έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας, αλλά και μείωση της ρύπανσης κατά την παραγωγική διαδικασία των νέων προϊόντων. Στον παρακάτω πίνακα δίνονται οι ωφέλειες που προκύπτουν αν αντικατασταθούν οι πρώτες ύλες με δευτερογενή υλικά που προέρχονται από ανακύκλωση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω ωφέλειες από την αντικατάσταση πρώτων υλών από υλικά ανακύκλωσης. Χάρτι

Γυαλί

Χαλκός

Αλουμίνιο

Ενέργεια (%)

23-72

4-32

47-74

90-97

Αέρια ρύπανση (%)

73-74

6-22

85-86

Ρύπανση νερών (%)

Χρήση νερού (%)

58-60

Πίνακας 1 . Ωφέλειες από την αντικατάσταση πρώτων υλών από υλικά ανακύκλωσης [1] Η αποδοχή και συνεργασία των πολιτών στη διαχείριση απορριμμάτων παίζει τον σημαντικότερο ρόλο.Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές εγκαταστάσεις‐κυριώς Χ.Υ.Τ.Α.‐ οι οποίες δεν λειτουργούν λόγω κοινωνικών αντιδράσεων. Τα νομικά μέτρα και οι ποινικές ρήτρες μπορούν να αλλάξουν τη συμπεριφορά των πολιτών και να τους υποχρεώσουν να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς ενός συστήματος διαχείρισης. Εντούτοις, το πρώτο βήμα για την αποδοχή ενός συστήματος διαχείρισης είναι η πρόκληση δημόσιας ευαισθητοποίησης και η παροχή πληροφοριών., ώστε ο κόσμο να κατανοήσει τα ωφέλη της ορθής διαχείρησης αποβλήτων. Τα σχεδιαζόμενα μέτρα για την καλύτερη διαχέιρηση των αποβλήτων συνδέονται κυρίως μ το πρόσθετο οικονομικό βάρος για τους παργωγούς των αποβλήτων. Για την επίτευξη αυτού πρέπει να τηρηθούν οι ακόλουθοι όροι :

•

Μια αποδοτική και αξιόπιστην αποκομιδή και διάθεση αποβλήτων, που ικανοποιούν τις επιθυμίες διαφορετικών ομάδων πληθυσμών,

•

Μια βελτιστοποιημένη δομή πληρωμής : μόνο διανομή των δαπανών σύμφωνα με την αρχή ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’ και υψηλότεροι φόροι για τις εύπορες ομάδες πληθυσμού σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης,

•

Πραγματοποίηση των σχεδιαζόμενων μακροπρόθεσμων και μακροοικονομικών οφελών.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό, ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν την ανάγκη για τις εγκατασστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων όλων των ειδών. Τα τεχνικά πρότυπα, όπως η ελάχιστη απόσταση από τις κατοικίες ή τα μέτρα για να ελαχιστοποιούνται οι εκπομπές πρέπει να τηρούνται , έτσι ώστε οι πολίτες να μην αναμειγνύονται με την επεξεργασία αποβλήτων. Προσπαθώντας να αναπτυχθεί η συνείδηση του κόσμου και των παραγωγών αποβλήτων, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι αντίστοιχες ανάγκες και η ευαισθησία των κοινωνικών στρωμάτων. Τα ιδωτικά νοικοκυριά μπορεί να διαφοροποιηθούν ανά : •

Κατηγορία εισοδήματος

•

Ομάδα ηλικίας

•

Γένος

•

Μορφωτικό επίπεδο

•

Δομή οικισμού

Τα ακόλουθα θέματα και ενέργειες μπορούν να καθοριστούν όσον αφορά τις δημόσιες σχέσεις : •

Πληροφόρηση για το σύστημα συλλογής και ανακύκλωσης : νέοι κάδοι, οχήματα συλλογής, χρονοδιάγραμμα, χωριστή συλλογή, κλπ.,

•

Πληροφόρηση για τις νέες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης, όπως επίσης και την αναγκαιότητά τους:εγκατάσταση ανακύκλωσης, εγκατάσταση κομποστοποίησης, χώρος υγειονομικής ταφής,

•

Παροχή συμβουλών για να καταστούν οι πολίτες πιο ευαίσθητοι για την αποφυγή παραγωγής αποβλήτων και την ανακύκλωση,

•

Δραστηριοποίηση στη συμμετοχή,

•

Πληροφόρηση για τις δαπάνες της διαχείρησης των αποβλήτων και της εξήγησης της προκύπτουσας ανάγκης να αυξηθούν οι φόροι ή να αυξηθούν τα τέλη.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι δραστηριότητες που θα πρέπει να λάβουν χώρα ώστε να υπάρχει ορθή κοινωνική αντίληψη σχετικά με τα θέματα διαχείρισης αποβλήτων.

Δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.) Διαδίκτυο Δημόσιες εκδηλώσεις Επισκέψεις σε σχολεία, κλπ. Έντυπο υλικό Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) Επισκέψεις πόρτα‐πόρτα Πίνακας 2. Δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων Ειδικά όσον αφορά το διαδίκτυο θα πρέπει να παρουσιάζονται οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου σε καθημερινή βάση για τις διάφορες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων προς ορθότερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.

19.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ

Παρακολουθώντας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στον χώρο της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα και συμμετέχοντας ενεργά σε αυτές, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τις δραστηριότητες και τους σκοπούς του Επιστημονικού και Ερευνητικού Συμβουλίου Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων Ελλάδας (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ).

Το Συμβούλιο Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ, www.wtert.gr) ιδρύθηκε τον Ιούλιο 2008, με μία πρωτοβουλία από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Μηχανικής (Earth Engineering Center) του Columbia University της Νέας Υόρκης, από μέλη του Εργαστηρίου Θερμοδυναμικής και Φαινομένων Μεταφοράς της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, και από μέλη του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ. Επίσης συμμετέχουν καθηγητές από όλα τα πανεπιστήμια της Ελλάδας, πανεπιστήμια του εξωτερικού και η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (CEWEP) που εκπροσωπεί τις 400 από τις 432 υφιστάμενες μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων που λειτουργούν στην Ευρώπη. Η κεντρική ιδέα του Συμβουλίου είναι ότι μία στενή συνεργασία ακαδημαϊκών, ερευνητικών, δημοσίων, και βιομηχανικών φορέων θα βοηθήσει την Ελλάδα να αναπτύξει την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων και να διασώσει την πολύτιμη Ελληνική γη για τις μελλοντικές γενιές.

Σημαντικό σταθμό στην πορεία της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ αποτελεί και η παρουσίαση των προτάσεων του Επιστημονικού Συμβουλίου μας στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής τον Ιανουάριο του 2009. Αποτέλεσμα ήταν να υιοθετηθούν, στα συμπεράσματα της Επιτροπής, οι θέσεις της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ για την θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων με παραγωγή ενέργειας με στόχο την επίλυση του χρόνιου προβλήματος διαχείρισης των ΑΣΑ της Αττικής, ενισχύοντας παράλληλα σημαντικά το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας μέσω ανανεώσιμης πηγής ενέργειας.

Καθοριστική υπήρξε ακόμη η συμβολή της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ στην διαμόρφωση του Νέου Νόμου 3851/2010 για την «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του

Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» που προώθησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής και ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων τον Ιούνιο 2010. Η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ αντέδρασε καίρια στην αρχική εξαίρεση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αστικών αποβλήτων από τον τιμοκατάλογο των ΑΠΕ , ενώ η τελική διαμόρφωση του Νόμου, με έμφαση και στη τιμή που δόθηκε για την ενεργειακή αξιοποίηση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αστικών αποβλήτων (87,85€/MWh), δικαίωσε τη συντονισμένη και τεκμηριωμένη προσπάθεια που έγινε από τη ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ, εφαρμόζοντας ότι ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μέσα στις δραστηριότητες της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ συμπεριλαμβάνεται, επίσης, η επιτυχημένη διοργάνωση του 2ου Φόρουμ της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ στην Αθήνα την Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με αντικείμενο την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ): Ανακύκλωση και Ενεργειακή Αξιοποίηση. Στην Ημερίδα αναπτύχθηκε ένας γόνιμος και εποικοδομητικός επιστημονικός διάλογος σχετικά με τα καίρια ζητήματα της αειφόρου διαχείρισης αποβλήτων, της ανακύκλωσης αλλά και της ενεργειακής αξιοποίησης σε Ελλάδα και Ευρώπη με την συμμετοχή επιφανών μελών της ελληνικής και παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των αρμοδίων οργανισμών (Υ.ΠΕ.Κ.Α., Δήμοι, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Φο.Δι.Σ.Α, ΕΕΔΣΑ, ΔΕΗ, ΙΕΝΕ) καθώς και ιδιωτικών φορέων, μελετητών και εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας.

Παράλληλα, η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ έχει αναπτύξει σε συνεργασία με εξειδικευμένους Πανεπιστημιακούς Καθηγητές και Επιστήμονες - Ερευνητές σημαντικό ερευνητικό έργο, χαρακτηριστικά παραδείγματα του οποίου δίνονται παρακάτω:

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) - Εργαστήριο Θερμοδυναμικής και Φαινομένων Μεταφοράς «Πειραματική μελέτη σταθεροποίησης ιπτάμενης τέφρας από καύση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)»

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) - Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής): «Διαχείριση Τέφρας Πυθμένα από καύση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)» και « Επίδραση της Ανακύκλωσης στην κατώτερη θερμογόνο δύναμη των ΑΣΑ»

Columbia University of New York - Κέντρο Μηχανικών Περιβάλλοντος : «Ανάλυση Προεπεξεργασίας ΑΣΑ» και «Ανάλυση Τεχνολογιών Πλάσματος για Αεριοποίηση ΑΣΑ»

Σκοπός της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ είναι να προωθήσει την αειφόρο διαχείριση των αποβλήτων στην Ελλάδα και ειδικότερα να βοηθήσει στην ανάπτυξη της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων,

ενώ παράλληλα να συμβάλει στη διάσωση της πολύτιμης ελληνικής γης για τις μελλοντικές γενιές.

Η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ προάγει την διεθνώς επικρατούσα τεχνολογία της θερμικής επεξεργασίας με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας (Waste-to-Energy), της οποίας τα κύρια πλεονεκτήματα παρουσιάζονται εν συντομία στη συνέχεια:

1. Συνδυάζεται άριστα με την ανακύκλωση στην πηγή 2. Επιτυγχάνεται μεγάλη απορριμμάτων

ελάττωση

όγκου

(90%) και

βάρους

(75-80%) των

3. Αποτελεί τη μόνη τελική και ολοκληρωμένη λύση για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων 4. Υποκαθιστά ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα (1 τόνος απορριμμάτων ισοδυναμεί με 1-2 τόνους ελληνικού λιγνίτη) 5. Συνεισφέρει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σύμφωνα και με το πόρισμα της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής 6. Συνεισφέρει σημαντικά στην ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και μάλιστα παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (βιοαποδομήσιμο κλάσμα απορριμμάτων, Ν. 3468/06 και Ν. 3851/2010) 7. Δοκιμασμένη λύση (σε σχέση με την αεριοποίηση το πλάσμα και την πυρόλυση) μεγαλύτερη αναφορά παγκοσμίως με 800 μονάδες διεθνώς, εκ των οι 432 στην Ευρώπη 8. Παραδοσιακά οι μονάδες WTE χωροθετούνται κοντά ή ακόμη και μέσα σε μεγάλα αστικά κέντρα, χαρακτηριστικό το παράδειγμα της μονάδας Isseane στο Παρίσι (2,5 χλμ. από τον πύργο του Eiffel) 9. Οι «πράσινες πρωτεύουσες» της Ευρώπης (Στοκχόλμη για το 2010, Αμβούργο για το 2011), οι οποίες βραβεύτηκαν από τον τ. Έλληνα Επίτροπο στην ΕΕ, κ. Δήμα και η πράσινη πρωτεύουσα του κόσμου (Κοπεγχάγη) στηρίζουν τη διαχείριση των απορριμμάτων τους στην ανακύκλωση στην πηγή σε αρμονική συνεργασία με την θερμική επεξεργασία με ανάκτηση ενέργειας, με σκοπό τη ολοκληρωμένη επίλυση των διαχειριστικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων που εμφανίζει ο συγκεκριμένος τομέας 10. Η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ διαθέτει την τεχνογνωσία να αναλάβει την παρακολούθηση όλων των περιβαλλοντικών παραμέτρων μονάδων Θερμικής Επεξεργασίας Αποβλήτων (εκπομπές καυσαερίων, έλεγχο εκπλυμάτων τέφρας πυθμένα και ιπτάμενης). Κρίνοντας την περίοδο που διανύουμε εξαιρετικά κρίσιμη όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ παραμένει στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω ενημέρωση (για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Συμβουλίου μας www.wtert.gr)