Stichting Homoseksualiteit en Krijgsmacht

‘Je weet gewoon, er is een way of no return. Als je uit de kast komt, dan is het ook zo, en dan verandert het nooit meer.’

SEPTEMBER 2021 – 13 ARTIKEL LHBT+ en Defensie: hoe werkt dat?

In 1974 werd het verbod op homoseksualiteit in de krijgsmacht opgeheven. Daarmee was de discriminatie tegen LHBT+-collega’s natuurlijk niet per se voorbij. Om de emancipatie van homoseksuelen binnen Defensie te bevorderen is in 1987 de Stichting voor Homoseksualiteit en Krijgsmacht (SHK) opgericht. Daar wordt nog iedere dag aan gewerkt. Om hiervan een beter beeld te krijgen, hield ik verschillende interviews met bestuursleden van de SHK en ervaringsdeskundigen.

DOOR INGE KOMMEREN

De SHK bestaat al 34 jaar, en is daarmee de oudste organisatie van haar soort ter wereld. Ik sprak met bestuurslid Martijn om meer te weten te komen over de doelstellingen en werkzaamheden van de stichting. Het belangrijkste waar de SHK naar streeft, is gelijkheid voor LHBT+-collega’s op de werkvloer. ‘Wij vinden dat het normaal moet worden,’ zegt Martijn. ‘Je moet kunnen doen wat je wilt. Als jij toevallig bij Defensie wilt werken, moet je dat kunnen doen met dezelfde rechten, plichten en mogelijkheden die ieder ander heeft. Wat jij verder in je privéleven doet, zou geen invloed moeten hebben op jouw mogelijke carrière.’ Dit doen ze op verschillende manieren. ‘Het begint heel basic. We geven weleens een voorlichting over de SHK. Daarnaast zijn er ook mensen die zeggen: “Ik behoor tot die doelgroep en ik ondervind problemen met mijn baas of collega’s, wat moet ik nu doen?” Dan hebben we dus gericht mensen die naar een bijeenkomst toe kunnen gaan waar ze een gesprek kunnen hebben over wat de mogelijkheden zijn. Daarnaast is het grootste deel gewoon hulpverlening en opvang. Er zijn ook mensen die daadwerkelijk problemen ondervinden, in depressie schieten, et cetera. Daarom hebben we ook nauw contact met geestelijke hulpverlening en met bedrijfsmaatschappelijk werk. Op het moment dat iemand met dat soort problemen kampt, kunnen we ze ook gericht naar mensen toe sturen.’

Daan van de Koninklijke Marechaussee

Ik sprak ook Daan, die tijdens zijn loopbaan bij de KMar in transitie ging van vrouw naar man. Er zit een lang proces tussen uitvogelen dat je transgender bent, uit de kast komen en in transitie gaan, zo vertelt Daan. ‘Toen ik bij Defensie begon, was ik er nog niet helemaal over uit naar mezelf toe. Ik wist dat ik als vrouw op vrouwen viel. Ik had altijd wel in mijn achterhoofd gehouden dat er misschien ooit een moment zou kunnen komen dat ik zou besluiten om in transitie te gaan, maar daar heb ik eigenlijk in de opleidingsperiode weinig mensen over verteld. Toen heb ik ervoor gekozen, aangezien ik in februari 2019 naar een nieuwe positie ging, daar eerst een paar maanden te gaan werken en het toen daar te vertellen. Dus dat is denk ik in april geweest, 2019, dat ik het echt op werk heb verteld.’ Daan merkte dat de reacties op zijn uit de kast komen heel erg varieerden. ‘Gedurende de periode dat ik met mijn transitie begon, merkte ik toch wel verschil in reacties. Bepaalde mensen vonden het sowieso nieuw. Heel veel mensen hadden er nog nooit van gehoord. Anderen hadden wel een interesse, maar vonden het moeilijk om er iets over te vragen. Ik merkte dat ik met de vrouwelijke

‘Toen ik bij Defensie begon, was ik er nog niet helemaal over uit naar mezelf toe.’

SEPTEMBER 2021 – 15 ARTIKEL

De personen op de foto’s zijn deel van een fotoshoot voor de SHK en komen niet voor in de interviews.

‘Nou, Arco, fijn dat je het vertelt, maar dat wisten we al jaren.’

collega die toentertijd in mijn team zat er makkelijker over kon praten, omdat zij gewoon heel empathisch was, oprecht interesse had. De ene pikte het sneller op dan de ander qua gebruik van andere naam en andere voornaamwoorden. Dat varieert per persoon.’

Brigadegeneraal Arco Solkesz

Uit de kast komen was voor brigadegeneraal Arco Solkesz, net als ieder ander, erg spannend, zeker in een tijd waarin homoseksualiteit bij Defensie nog steeds minder ‘normaal’ was dan nu. Ik sprak hem over zijn ervaringen. ‘Dan spreken we over 1998,’ vertelt hij, ‘ik was toen vierendertig jaar. Ik had toen mijn huidige vriend Daniël al, die ik sinds eind 1995 ken. Je weet gewoon, er is een way of no return. Als je uit de kast komt, dan is het ook zo, en dan verandert het nooit meer. Die keuze had ik natuurlijk voor mezelf al wel gemaakt, maar ja, dan is het toch nog erg spannend. Hoe gaat de omgeving reageren? Hoe gaan je ouders reageren? En voor Defensie was het vooral: hoe gaan de collega’s reageren? En wat gebeurt er verder met mijn loopbaan? Heeft het consequenties voor mijn opleiding? Ik had natuurlijk al wat jaren bij Defensie erop zitten, maar die onzekerheid bracht toch een vorm van stress met zich mee. ‘De reacties waren uiteindelijk heel divers; een groot aantal mensen zeiden: “Nou, Arco, fijn dat je het vertelt, maar dat wisten we al jaren”, tot “Goh, wat stoer en wat dapper dat je dat doet”. Dat is dan een beetje hoe het uiteindelijk is gegaan. Maar het was ook een spannende periode, dat moge duidelijk zijn. Ik denk overigens dat dit voor iedereen geldt, hoe oud je ook bent.’ Een veilige werkomgeving is met name belangrijk voor LHBT+collega’s, en die creëren, zit hem volgens generaal Solkesz vooral in het leidinggeven. ‘Ik blijf het zeggen, alles valt of staat met leiderschap. Want als leidinggevenden zich duidelijk tegen elke vorm van ongewenst gedrag keren, dat ook uitspreken en ernaar handelen, dan draagt dat er in ieder geval aan bij dat de stap om bijvoorbeeld uit de kast te komen ook makkelijker te zetten is.’

Dit artikel is een compilatie van een aantal interviews die door de Militaire Courant zijn gehouden ter ere van de Canal Pride. Lees deze interviews volledig, en andere interviews van deze serie, op onze website: www.militairecourant.nl.

DE MISSIE: VER WEG

EN TOCH DICHTBIJ GRATIS BINNENKORT OP JOUW SCHOOL?

Deze nieuwe schoolvoorstelling voor leerlingen van 10 tot 14 jaar vertelt - met beeld en livemuziek van een militair orkest - het verhaal van Marlies, dochter van een veteraan, die net terug is uit Afghanistan. We volgen ze tijdens zijn uitzending en na zijn thuiskomst. De show geeft jonge mensen een beeld van het leven van veteranen en hun gezin en past goed binnen burgerschapsvorming, CKV en bij thema’s als ‘Vrede en Veiligheid.’

De voorstelling duurt 45 minuten en wordt live gespeeld door de Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers van de Koninklijke Landmacht, met medewerking van rapper Pjotr.

Gratis boeken is mogelijk voor grotere groepen leerlingen (100-500), mits de aanvrager zorgt voor passende accommodatie. De productie wordt aangeboden voor de schooljaren 21/22 en 22/23. ‘De Missie: ver weg en toch dichtbij’ is een samenwerkingsverband van de Militaire Muziek Krijgsmacht en het Nationaal Comité Veteranendag. Het vfonds, hoofdpartner van het Nationaal Comité, ondersteunt de productie.

Meer info en reserveren: info@veteranendag.nl